Rol van de patiënt in het zorgstelsel
mr. drs. Margreeth Ch.A. Smilde voorzitter Diabetesvereniging Nederland
1
Nieuwe zorgstelsel: Zorgverzekeringswet • Majeure verbetering: solidariteit, dezelfde premievoorwaarden • Van aanbodgericht naar vraaggestuurd • Financiering: geen budget, maar per behandeling • Contractering tussen zorgverzekeraar en zorgaanbieder: vrije prijzen • Overheid op afstand
2
• Wat is ‘marktwerking’? • Wie zijn de marktpartijen? • Waarom marktwerking?
3
1
Marktwerking • Gereguleerde marktwerking • Private zorgverzekeraar/publieke taak • Geen budget: zorginkoop ogv contract
4
Marktpartijen • Zorgverzekeraar • Zorgaanbieder • Zorgvrager/verzekerde houden elkaar in evenwicht
5
Zorgvrager
Zorgverzekeraar
Zorgaanbieder
6
2
Invloed op werking zorgstelsel • Risicoverevening • Richtlijnen • Wisselwerking basispakket/aanvullende verzekering
7
Stand van zaken anno 2014 - 1 • Wat ging goed? – Acceptatieplicht werkt goed – Zorgaanbieders houden meer rekening met de patiënten – Zorgverzekeraars kopen meer in conform richtlijnen en betrekken patiënten hierbij
8
Stand van zaken 2014 -2 • Wat ging (nog) niet goed? - prijzen matig, volume groeide snel →kosten stegen - substitutie kwam van de grond, maar snel vervangen door andere zorg - inbreng patiënten bleef achter bij verwachtingen - beeld: voor zorgverzekeraar is lage premie belangrijker dan goede zorg 9
3
Stand van zaken 2014 - 3 • Patiënt nog niet in positie – Positie t.o.v. zorgaanbieder onevenwichtig: afhankelijk – Gevoel van ‘speelbal’ van zorgverzekeraar – Participatie van de patiënt nog onvoldoende in beeld bij zorgverzekeraar en zorgaanbieder – Patiënt pakt zelf zijn rol nog niet op 10
Rol van de patiënt • Actieve participatie door zelf te kiezen – Voor een zorgverzekeraar – Voor een zorgaanbieder die bij hem past – Voor een behandeling die bij hem past
• Verantwoordelijkheid van ‘goed patiënt’ – Zinnige en zuinige zorg, gepaste zorg – Opkomen voor je eigen zorgvraag – Therapietrouw 11
Wie is de patiënt? • Mensen die kortdurend zorg nodig hebben • Mensen met een chronische aandoening • Mondige patiënten, afwachtende patiënten
12
4
1. (Consulteren) 2012
2 (Informeren) 2015
3 (Participeren)2020
Ziekte en zorg 1 op 1 Aanbodgericht Dokter stuurt Monodisciplinair Eenduidige rollen Echelons Patiënt = passagier / opvolger Diabetes
Paradigmashift Ketenzorg Optisch vraaggericht Dokter coacht, informeert Multidisciplinair Meervoudige rollen Vervaging echelons Patiënt = steward / raadpleger Diabetes en ……
Gezondheid en gedrag Zorgnetwerk / communities Persoonsgericht Dokter faciliteert Interdisciplinair Wisselende rollen Integratie Patiënt = (co)piloot / participant Chronische zorg
Fysieke zorg Losse informatieystemen e-Health 1.0 (website dokter) Passief
Fysieke zorg + telezorg Keteninformatiesystemen Individueel zorgplan diabetes e-Health 2.0 (mijnzorgpagina.nl) Gedeeltelijk actief
Fysieke zorg + virtuele zorg v.v. Persoonlijk gezondheidsdossier Integraal individueel zorgplan e-Health 3.0 (e-Vita.nl) Interactief
Zorgaanbieder dominant in zorgdriehoek
Zorgverzekeraar dominant in zorgdriehoek
Minimaal gelijkwaardige rol zorgvragers
Klassiek wetenschapsmodel
Modern wetenschapsmodel
Valorisatie Publiek private samenwerking
Visie
© Copyright Diabetes Vereniging Nederland - R.A.E. van Damme 2012
Toekomst • drie zorgmodellen naast elkaar • match tussen patiënt en zorgverlener • patiënt moet kunnen kiezen wat het beste bij hem past • meer participatie, minder traditioneel weinig zelfregie
veel zelfregie
Patiënt
Dokter
Zorgmodel
DVN
Opvolger
Stuurman
Traditioneel
Verbeteren
Raadpleger
Coach
Modern
Bevorderen
Participant
Facilitator
Participatief
Ontsluiten
Randvoorwaarden patientenparticipatie- 1 • Betere betrouwbare algemene gezondheidsinformatie • Betere toegankelijkheid specifieke informatie voor patiënt individueel • Keuzeopties in klinische praktijkrichtlijnen • Ontwikkeling en implementatie keuzehulpen • Recht van de patiënt op Individueel Zorgplan uit: aanbeveling RVZ rapport Participerende Patiënt, 2013 15
5
Randvoorwaarden patiëntenparticipatie- 2 • Relatie patiënt-zorgverlener centraal – Gezamenlijk vaststellen en bespreken (voortgang) van het behandelplan (IZP) – Enige route naar gepast gebruik en therapietrouw → zorgverzekeraar zou hierin moeten investeren – Maak gebruik van ervaringsdeskundigheid van iemand met chronische aandoening van zijn eigen ziekte – Diabetes is een doe-het-zelf ziekte 16
Randvoorwaarden patiëntenparticipatie - 3 • Meer invloed op contractering ketenzorg – Kwaliteitsmeting bij zorggroepen door DVN leidend bij inkoop door zorgverzekeraar
• Meer persoonlijke zorg voor diabetes – Diabetespolis of DVN keurmerk – Advies Booz-rapport, 2013
17
Kan de patiënt zijn rol waarmaken?
18
6
Ja, mits - 1 • Sterkere positie voor patiënt is nodig Gaat om zijn zorgvraag Moet zo persoonlijk mogelijk bij hem aansluiten Motiveert hem tot gepast gebruik Motiveert hem tot therapietrouw Maakt goeddoordachte keuze voor zorgverzekeraar en zorgaanbieder mogelijk – Mensen met chronische aandoening veel expertise → een sterke positie draagt bij tot beheersbare kosten en dus houdbaarheid van zorgstelsel – – – – –
19
Ja, mits - 2 • Focus zorgverzekeraar niet alleen op prijs/kosten • Focus zorgaanbieder niet alleen op omzet/volume • Daadwerkelijk inzet en inbreng patiënt bij zorginkoop en bij zijn eigen behandeling
20
7
