Rituximab (Mabthera®)
Maatschap reumatologie Kennemerland
RITUXIMAB (MABTHERA®) Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel Rituximab te behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u daarmee altijd bij uw reumatoloog of reumaconsulent terecht. Hoe werkt het? Rituximab behoort tot de nieuwe zogenaamde biologische antireumatische geneesmiddelen (biologicals). Hoewel de precieze oorzaak van reumatoïde artritis (RA) niet bekend is, wordt bij patiënten met RA een verhoogde hoeveelheid van een aantal ontstekingseiwitten gevonden. B-lymfocyten zijn specifieke witte bloedcellen die een rol spelen bij de toename van deze ontstekingseiwitten. Rituximab is een eiwit waarmee de activiteit van B-lymfocyten wordt onderdrukt. Daardoor wordt de gewrichtsontsteking geremd en nemen de zwelling, pijn en stijfheid af. Ten gevolge van vermindering van gewrichtsontstekingen neemt de kans op beschadigingen aan de gewrichten af. Ook voelen veel patiënten zich minder moe en kunnen zij beter functioneren in het dagelijks leven. Het effect van Rituximab treedt langzaam op in de loop van twee tot drie maanden. Hoe wordt het gebruikt? Rituximab wordt toegediend via een infuus. De behandeling bestaat uit twee infusen. Het tweede infuus volgt ongeveer twee weken na het eerste infuus. Indien de RA weer actiever wordt (meestal na negen tot vijftien maanden) kunnen, indien de behandeling aanslaat, de infusen zo nodig herhaald worden. Rituximab wordt soms als enig antireuma middel gebruikt, maar bijvoorkeur gecombineerd met methotrexaat of andere antireumamiddelen omdat de combinatie effectiever is. De infusen worden toegediend op de dagbehandeling van het ziekenhuis. Het eerste infuus neemt ongeveer zes uur in beslag, het tweede infuus ongeveer vier uur.
1
Vlak voor ieder Rituximab-infuus krijgt u paracetamol en, per infuus, eenmalig prednison en een anti-allergisch middel (Clemastine/Tavegil®). Deze medicijnen zijn bedoeld om koorts en allergische reacties tijdens het infuus tegen te gaan. De verpleegkundige controleert vooraf, tussentijds en na afloop uw bloeddruk, pols en temperatuur. In het geval van bijwerkingen kan de inloopsnelheid van het infuus aangepast worden. Rituximab mag niet worden toegediend op het moment dat u een ernstige infectie heeft. Voor de start van het infuus krijgt u vragen over uw gezondheid. Belangrijk hierbij is dat u aangeeft of u de periode voorafgaand aan het infuus ziek bent geweest of antibiotica heeft genomen. Verder wordt u gevraagd naar mogelijke bijwerkingen van eerdere Rituximab infusen. Indien nodig wordt u door een arts gezien om te beoordelen of er redenen zijn het infuus niet te geven of de dosering aan te passen. Welke bijwerkingen kunnen optreden tijdens behandeling met Rituximab? Meest voorkomend (meer dan 10%) • Milde infecties van de bovenste luchtwegen zoals verkoudheid en bronchitis. Zelden (minder dan 1%) • Tijdens de behandeling zijn zelden ernstige infecties beschreven. Als u klachten of symptomen heeft die kunnen passen bij een ernstige infectie zoals hoge koorts, ernstige kortademigheid of hoesten, overleg dan met uw (huis)arts of reumaconsulent. • In zeldzame gevallen kan het zijn dat u tijdens of direct na toediening een zogenaamde infusie (allergische reactie) ontwikkelt. Als u last krijgt van kortademigheid, ernstige duizeligheid, licht gevoel in het hoofd, koude rillingen, zwelling van de lippen, huiduitslag of jeuk moet u dit onmiddellijk laten weten aan de verpleegkundige, zodat hij/zij meteen de arts kan waarschuwen. Zo nodig wordt de toediening van Rituximab vertraagd of onderbroken of een anti-allergie middel toegediend. 2
• Zeer zelden is het optreden van progressieve multifocale leukencefalopathie (PML) beschreven. Dit is een aandoening van het centraal zenuwstelsel ten gevolge van activatie van het JC virus. Bij neurologische uitvalsverschijnselen dient hieraan gedacht te worden. Wat u verder nog moet weten • In het verleden is bij een klein aantal patiënten tijdens behandeling met andere biologische middelen, tuberculose ontstaan. Dit betrof vrijwel altijd het opnieuw opvlammen van een oude tuberculose infectie. Daarom wordt bij alle patiënten die beginnen met behandeling met Rituximab gekeken of er een vroegere besmetting met tuberculose heeft plaatsgevonden. Dit wordt gedaan middels een huidtest (Mantoux reactie) en een röntgenfoto van de longen. • Rituximab mag niet worden toegediend op het moment dat u een ernstige infectie heeft. Als u klachten of symptomen heeft die kunnen passen bij een infectie zoals onder andere hoge koorts, ernstige kortademigheid of hoesten, overleg dan met uw arts. Bij ernstige infecties kan de arts adviseren het infuus uit te stellen. Operaties en andere (tandheelkundige) ingrepen In theorie bestaat er bij het gebruik van Rituximab een verhoogd risico op postoperatieve infecties en een vertraagde wondgenezing. Bespreek het met uw arts als u een operatie of tandheelkundige ingreep moet ondergaan. Vertel uw chirurg of tandarts die de ingreep uitvoert dat u wordt behandeld met Rituximab. Andere geneesmiddelen Rituximab kan, voor zover bekend, veilig worden gebruikt naast andere geneesmiddelen. Alleen de combinatie met andere biologicals moet worden vermeden vanwege de vergrote kans op (ernstige) infecties. Overleg bij twijfel met uw arts.
3
Zwangerschap en borstvoeding Omdat de veiligheid van Rituximab tijdens zwangerschap en borstvoeding niet onderzocht is, wordt het gebruik daarvan ontraden in deze situaties. Overleg met uw arts voordat u zwanger wilt worden of als u onverwacht toch zwanger bent geworden. Autorijden Tijdens en na toediening van het infuus kan sufheid of slaperigheid, als gevolg van het toegediende antiallergiemiddel (clemastine/Tavegil®) voorkomen. Autorijden op de dag van het infuus is daarom op eigen verantwoordelijkheid. Vaccinaties Wij raden het gebruik van een verzwakt levend vaccin af, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts, orale poliovaccin of BCG tijdens het gebruik van Rituximab. Wij adviseren om u jaarlijks tegen griep (influenza) te laten vaccineren door uw huisarts. Het advies is om vaccinaties minimaal vier weken voor de behandeling met Rituximab te laten plaatsvinden, omdat het niet bekend is of vaccinaties die tijdens de behandeling worden gegeven effectief zijn. Gebruik van Rituximab samen met andere medicijnen Licht uw arts in over uw behandeling met Rituximab. Vertel uw huisarts, uw apotheker, uw tandarts en uw specialist daarom altijd welke medicijnen u gebruikt. Denk hierbij ook aan uw eventuele gebruik van zelf zorgmedicatie. Heeft u vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met uw reumatoloog of met de reumaconsulent. Telefoon poli reumatologie (023) 545 3170.
4
december 2011 vakgroep reumatologie Kennemerland
www.kg.nl
Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail:
[email protected]
1099051-12-2011
