Risicowijzer Samen goed voorbereid
September 2013
Je hebt meer in huis dan je denkt!
zaamheid vergroten. Wanneer u zichzelf tijdens een crisis in veiligheid kunt brengen en voor uzelf kunt zorgen, kunnen de hulpdiensten zich richten op de slachtoffers die de zorg het hardst nodig hebben. Voorbereiden wil zeggen: nu al nadenken en met elkaar praten over de risico’s en hoe u elkaar kunt helpen. Zodat u weet wat u moet doen om de gevolgen voor uzelf en voor anderen te beperken.
Samen risico’s verkleinen en gevolgen beperken We denken er liever niet aan, maar ook in de provincie Groningen kunnen zich verschillende soorten noodsituaties voordoen. Bijvoorbeeld een stroomstoring, brand, een ongeval met gevaarlijke stoffen of een aardbeving. Belangrijk is dat u vooraf weet wat u in zo’n situatie moet doen en hoe u zich kunt voorbereiden. De Risicowijzer helpt daarbij. In Nederland zijn we goed voorbereid op rampen of ernstige incidenten. Binnen Veiligheidsregio Groningen doen de 23 Groninger gemeenten er samen met verschillende organisaties alles aan om de kans op ernstige incidenten en rampen zo klein mogelijk te houden. Dit doen zij samen met de Regionale Brandweer Groningen, Politie Noord-Nederland, Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR), Provincie Groningen, de waterschappen Hunze en Aa’s, Noorderzijlvest en Wetterskip Fryslân, Openbaar Ministerie en het Ministerie van Defensie. Zo zijn er allerlei strenge veiligheidseisen, bijvoorbeeld voor brandveiligheid en voor het vervoer en de opslag van gevaarlijke stoffen. Verder zijn een Regionaal Crisisplan en rampbestrijdingsplannen gemaakt en oefenen de hulpdiensten regelmatig, ook samen met bedrijven. Ondanks alle veiligheidsmaatregelen kan er iets misgaan. Hoe klein de kans op een ramp ook is: 100% veiligheid bestaat niet. Daarom is het slim om goed voorbereid te zijn op een noodsituatie.
2
Zelfredzaam U bent zelfredzaam of kunt dit worden wanneer u: op de hoogte bent van de belangrijkste risico's; weet wat u in verschillende situaties kunt doen; weet hoe u uzelf in veiligheid kunt brengen; weet hoe u kwetsbare mensen in uw omgeving kunt helpen, zoals kinderen, ouderen en mensen met een beperking; eerste hulp kunt verlenen aan slachtoffers; de hulpdiensten de weg kunt wijzen naar mensen in nood.
Installeer de EHBO-app van het Nederlandse Rode Kruis op uw mobiel!
tip!
Door kalm te blijven, de situatie proberen te overzien en daar naar te handelen, kunt u de veiligheid van uzelf en van anderen vergroten. Zo kunt u een waardevolle bijdrage leveren aan het beperken van de gevolgen van de ramp. Risicowijzer In deze Risicowijzer leest u over de belangrijkste noodsituaties die in onze provincie mogelijk zijn. Per noodsituatie leest u wat er wordt gedaan om de risico’s te beperken, hoe u zich er zelf op kunt voorbereiden en wat u moet doen als er iets gebeurt. Want alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat de gevolgen van een noodsituatie zo beperkt mogelijk blijven. Voor u en voor uw omgeving.
Wat we van u vragen Als er iets gebeurt, bent u eerst even op uzelf aangewezen. De hulpdiensten zijn niet direct ter plekke. Met deze Risicowijzer willen we bereiken dat inwoners zich voorbereiden op de risico’s en daarmee hun zelfred-
Namens alle burgemeesters van de Groninger gemeenten het bestuur van Veiligheidsregio Groningen
Risicowijzer Groningen Samen risico’s verkleinen en gevolgen beperken
Samen risico’s verkleinen en gevolgen beperken Risicowijzer Groningen
3
Risicokaart en hoogtekaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Checklist Noodpakket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Checklist Evacuatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40
Inhoud
Alarmnummer 112 bellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Als de sirene gaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Voorbereiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 Checklist NL-Alert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46 Zo wordt u gealarmeerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 RTV Noord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48 Zo blijft u op de hoogte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Belangrijke telefoonnummers en websites . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Aardbeving als gevolg van gaswinning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Brand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Extreem weer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 (Gas)explosie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 Gevaarlijke stoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Koolmonoxidevergiftiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 Ordeverstoring, rellen en paniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 Overstroming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 Terroristische aanslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Uitval gas, water en elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Verkeersongeval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 Ziektegolf/epidemie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
4
Risicowijzer Groningen Inhoud
Inhoud Risicowijzer Groningen
5
papieren en uw mobiele telefoon inclusief oplader. Zie ook de Checklist Evacuatie in deze Risicowijzer.
Voorbereiden U kunt zelf meehelpen om de gevolgen van een ramp of incident zo klein mogelijk te houden. Vijf handige tips. 1. Ken de risico’s in uw omgeving Stel uzelf op de hoogte van de risico’s die er in uw omgeving zijn. Op www.risicokaart.nl vindt u hiervan een actueel en zo volledig mogelijk beeld. In de toelichting bij de risicokaart leest u hoe u zich op deze risico’s kunt voorbereiden. 2. Zorg voor een noodpakket Bij een noodsituatie, zoals een overstroming of langdurige uitval van elektriciteit, is het belangrijk dat u zichzelf enige tijd kunt redden. U kunt zich hierop voorbereiden door een noodpakket in huis te halen. Daarin zit bijvoorbeeld een zaklamp, drinkwater en een radio op batterijen, zodat u naar RTV Noord of Radio 1 kunt luisteren. De aanbevolen inhoud van het noodpakket leest u in de Checklist Noodpakket in deze Risicowijzer. RTV Noord Als er een ramp of incident in onze provincie is, blijft u via RTV Noord op de hoogte van het laatste nieuws. Hier hoort u wat er aan de hand is en wat u het beste kunt doen. Ook als de stroom is uitgevallen. Zorg daarom voor een radio op batterijen en stem deze standaard af op Radio Noord (ether: FM 97.5; kabel: FM 90.5, FM 96.3 of FM 102.0).Ook via een opgeladen telefoon, tablet of laptop kunt u de berichtgeving op www.rtvnoord.nl volgen. 3. Bedenk wat u moet doen bij een evacuatie Het kan zijn dat u halsoverkop uw huis moet verlaten. Bedenk daarom nu, in alle rust, alvast wat u dan mee moet nemen voor uzelf en eventuele huisgenoten. Bijvoorbeeld medicijnen, uw identiteitsbewijs, verzekerings-
6
Risicowijzer Groningen Voorbereiden
4. Denk aan mensen die extra hulp nodig hebben Sta erbij stil of alle mensen in uw eigen omgeving zichzelf kunnen helpen bij een incident of ramp. Kinderen, ouderen en mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking hebben vaak extra hulp nodig. Bedenk hoe u hen kunt helpen en praat hier met elkaar over. Als u het niet alleen redt Bent u minder goed in staat uzelf te helpen? Vraag dan aan uw familie, vrienden, buren of mantelzorger om u bij een eventuele ramp of incident (en de voorbereiding) te ondersteunen. Wilt u weten wat u kunt doen om uw eigen veiligheid te verbeteren? En wat u kunt doen in een noodsituatie? Ook als u een beperking heeft? De nieuwe gratis smartphone-app 'Persoonlijk VeiligheidsAdvies' geeft u antwoord op deze vragen! Of maak uw eigen Persoonlijke Veiligheidsplan via de website www.wikivarium.nl, het digitale kenniscentrum over veiligheid en zelfredzaamheid. De app is beschikbaar voor Android, iPhone en iPad. 5. Lees deze Risicowijzer goed door In deze Risicowijzer leest u per risico hoe u zich hierop kunt voorbereiden. Ook vindt u informatie over wat u moet doen of juist moet laten als het zover is. U kunt de Risicowijzer printen en op een handige plek bewaren. U kunt ook een geprinte versie opvragen bij uw gemeente. Engelstalig Deze Risicowijzer is ook in het Engels beschikbaar via www.risicowijzer. groningen.nl. Kent u mensen die met deze informatie in het Engels geholpen zijn? Wijs hen daar dan op. Voorleesversie Voor iedereen die de voorkeur geeft aan gesproken informatie, is deze Risicowijzer ook te beluisteren. Dit is ook handig voor mensen die moeite hebben met lezen. U vindt de voorleesversie van deze Risicowijzer op de website www.risicowijzer.groningen.nl. Kent u mensen met een visuele beperking, anderstaligen, dyslectici of laaggeletterden? Wijs hen dan op deze mogelijkheid.
Voorbereiden Risicowijzer Groningen
7
Zo wordt u gealarmeerd Als er een incident of ramp gebeurt, moet iedereen dat snel weten. De overheid heeft verschillende middelen om u te alarmeren en te informeren. Hulpverleners ter plaatse Het kan zijn dat u gealarmeerd wordt door hulpverleners ter plaatse. Zij coördineren de inzet van de hulpdiensten en geven u instructies om uzelf en anderen in veiligheid te brengen.
Sirene De sirene waarschuwt mensen in het gebied waar gevaar is of dreigt. Als u de sirene hoort, is hij voor u bedoeld! De sirenes worden elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur getest. Er is dan niets aan de hand. Is er wel wat aan de hand dan houden de sirenes langer aan en worden ze meerdere malen herhaald. Gaat de sirene op een ander moment, dan is er gevaar. Blijf of ga direct naar binnen, sluit ramen en deuren en schakel uw ventilatiesysteem uit. Volg RTV Noord via internet, radio of televisie. Zie ook de pagina Als de sirene gaat in deze Risicowijzer. Zelf opletten Merkt u zelf een noodsituatie op voordat u gewaarschuwd bent? Breng uzelf en anderen in veiligheid en bel zo snel mogelijk 112. U kunt de hulpverleners voorzien van nuttige informatie en ze de weg wijzen.
NL-Alert Via NL- Alert krijgt u automatisch een tekstbericht op uw mobiele telefoon als u in de (directe) omgeving bent van een (dreigend) incident. In het bericht staat wat er aan de hand is en wat u op dat moment het beste kunt doen. Lees het bericht zorgvuldig, informeer mensen om u heen en volg het advies zo snel mogelijk op. Zie ook de Checklist NL-Alert in deze Risicowijzer. Geluidswagen U kunt ook gealarmeerd worden door een geluidswagen in uw straat. Luister goed wat er gezegd wordt en volg de instructies op.
8
Risicowijzer Groningen Zo wordt u gealarmeerd
Zo wordt u gealarmeerd Risicowijzer Groningen
9
Zo blijft u op de hoogte Bij een noodsituatie of ramp is het voor uw veiligheid belangrijk dat u op de hoogte blijft van wat er precies aan de hand is en wat u moet doen. U krijgt op verschillende manieren informatie.
let op!
Bel niet naar 112 om te vragen wat er aan de hand is. Hulpverleners ter plaatse De hulpverleners ter plaatse zijn erop gericht u in veiligheid te brengen, de ramp te bestrijden en de gevolgen ervan te beperken. Zij geven op de plek van de ramp instructies en informatie. Volg deze altijd op, dat is in uw eigen belang en voor uw eigen veiligheid. RTV Noord Via RTV Noord blijft u op de hoogte van het laatste nieuws. Volg de berichtgeving van RTV Noord via: Radio (ether: FM 97.5; kabel: FM 90.5, FM 96.3 of FM 102.0) Televisie Teletekst Internet www.rtvnoord.nl Twitter @rtvnoord De RTV Noord app Nationale rampenzender Bij een landelijke ramp of crisis worden Nederland 1 en Radio 1 ingezet als nationale rampenzender.
Internet en social media Websites Bij een incident of ramp in uw gemeente: de website van uw gemeente. Bij een incident of ramp in uw gemeente of de provincie Groningen: www.veiligheidsregiogroningen.nl of www.crisis.nl. Bij een landelijke ramp: www.crisis.nl. Ook de hulpverleningsdiensten houden u via hun website op de hoogte van de ontwikkelingen rondom een incident of ramp. Zie de pagina Belangrijke telefoonnummers en websites in deze Risicowijzer. Twitter (www.twitter.com) Brandweer Groningen: @BRWGroningen Regiopolitie Groningen: @polgroningen GGD Groningen: @GGDGroningen Waterschap Hunze en Aa’s: @hunzeenaas Waterschap Noorderzijlvest: @Noorderzijlvest Veiligheidsregio Groningen: @VRgroningen Twitteraccount van uw gemeente Om de informatie over het incident snel te kunnen delen, maken de hulpdiensten gebruik van dezelfde hashtag (#). In uw buurt In sommige situaties krijgt u (aanvullende) informatie in uw buurt. Bijvoorbeeld via een flyer of brief in uw brievenbus of via een geluidswagen in uw straat. Ook kan er een informatiepunt bij u in de buurt worden ingericht, bijvoorbeeld in het gemeentehuis of in een dorps- of buurthuis. Laat weten wat ú weet Bent u in de buurt van de ramp of het incident en heeft u beelden of informatie? Deel dit dan met anderen, bijvoorbeeld via social media zoals Twitter of Facebook. Ook hulpverleningsdiensten maken gebruik van deze informatie. Denk altijd wel eerst aan uw eigen veiligheid!
Informatienummer Als er een speciaal informatienummer wordt opengesteld, zal dit telefoonnummer worden bekendgemaakt via RTV Noord of de nationale rampenzender.
10
Risicowijzer Groningen Zo blijft u op de hoogte
Zo blijft u op de hoogte Risicowijzer Groningen
11
Controleer of hangende voorwerpen als lampen en schilderijen goed zijn vastgemaakt.
Zorg voor een zaklamp voor het geval de stroom uitvalt (Noodpakket).
Aardbeving als gevolg van gaswinning In het gaswinningsgebied van Groningen treden regelmatig aardbevingen op. De meesten zijn niet of nauwelijks voelbaar, maar er kunnen bevingen zijn die grotere gevolgen hebben. Een aardbeving voelt als een lichte tot hevige trilling die enkele seconden kan duren. De beving kan verder gepaard gaan met een knallend geluid. Bij een aardbeving kunnen voorwerpen bewegen en omvallen, ruiten kunnen breken en er kan schade ontstaan aan gebouwen en de infrastructuur zoals wegen, riolering en bekabeling. U kunt hierbij ook gewond raken. Wat wordt er gedaan om het risico te verkleinen? Overheid en onderzoeksinstellingen onderzoeken welke maatregelen mogelijk zijn om aardbevingen te beperken en te voorkomen. Ook bekijken ze hoe de gevolgen van aardbevingen kunnen worden verkleind. De NAM helpt mee bij het in kaart brengen van de gebouwen die moeten worden versterkt of aangepast. Zij is verantwoordelijke voor de noodzakelijke preventieve aanpassingen. Voor gebouwen waarbij de veiligheid van inwoners direct in gevaar is, worden vanzelfsprekend onmiddellijk maatregelen genomen. Meer informatie hierover is te vinden op www.namplatform.nl. Ook kunt u de NAM bellen op (0592) 36 21 00. Op de website van www.knmi.nl staat meer algemene informatie over aardbevingen in Nederland. Hoe bereid ik me voor? Controleer de staat van de schoorsteen en kijk of de dakpannen recht en goed vast liggen. Zorg dat kasten zijn vastgemaakt aan de wand zodat ze niet om kunnen vallen. Kijk of waardevolle en zware objecten als klokken en vazen, stevig staan.
12
Risicowijzer Groningen Aardbeving als gevolg van gaswinning
Wat kan ik doen tijdens een aardbeving? Blijf uit de buurt van ramen, spiegels en buitenmuren. Bescherm indien nodig uw hoofd met handen en armen. Bent u buiten? Ga uit de buurt van gebouwen, waar bijvoorbeeld glas naar beneden kan komen of dakpannen van af kunnen vallen. Na een aardbeving: wat is er gebeurd, wat moet ik als eerste doen? Bij schade die de veiligheid van u of uw huis in gevaar kan brengen, belt u direct 112. Controleer de gasleiding. Als u gas ruikt, sluit dan onmiddellijk de hoofdgasaansluiting af. Controleer de elektriciteitsvoorziening, sluit bij schade de stroom af met de hoofdschakelaar in de meterkast. Als er waterschade is, sluit de hoofdaansluiting van het water af. Kijk of het dak van het huis of dakpannen schade hebben opgelopen. Ga na of uw schoorsteen schade heeft. Kijk ook of er scheuren in de buitenmuren zijn ontstaan en in de binnenmuren/de wanden van het huis. Pas op bij het openen van uw kasten, er kunnen voorwerpen uitvallen die verplaatst zijn. Kijk of u uw buren kunt helpen. Is er schade die geen direct gevaar oplevert, of vermoedt u dat er schade is? Dan kunt u contact opnemen met de NAM, telefoon (0592) 36 21 00. Of ga naar www.namplatform.nl voor het invullen van een online schadeformulier. Hoe blijf ik op de hoogte? Na een aardbeving wordt informatie verstrekt via RTV Noord en vindt u aanvullende informatie op www.namplatform.nl, www.knmi.nl en via uw gemeentelijke website.
Aardbeving als gevolg van gaswinning Risicowijzer Groningen
13
Hoe word ik gealarmeerd? Via een rookmelder of een alarmsysteem. Heeft u deze niet, dan zult u de brand waarschijnlijk eerst ruiken. Let op: als u slaapt, ruikt u niets. Een rookmelder kan uw leven redden!
Brand Een beginnend brandje in huis kan in korte tijd uitgroeien tot een grote brand. Snel ingrijpen, kan erger voorkomen. De meeste slachtoffers bij (woning)branden vallen door de rook die vrijkomt. Er kan natuurlijk ook brand uitbreken in een ander gebouw waar u zich bevindt, bijvoorbeeld op het werk of in een winkel. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? De brandweer stelt strenge brandveiligheidseisen en controleert deze. In openbare gebouwen zijn nooduitgangen en vluchtroutes verplicht. Vaak is er ook een ontruimingsplan aanwezig. De brandweer geeft particulieren en instellingen adviezen om de brandveiligheid te vergroten. Hoe bereid ik me voor? Plaats op elke verdieping in uw huis een rookmelder om snel gealarmeerd te worden. Zorg voor een blusdeken en een brandblusser en weet hoe u deze moet gebruiken. Laat de schoorsteen van uw openhaard minimaal één keer per jaar vegen. Bent u op een andere plaats dan thuis? Zorg ervoor dat u altijd weet waar de nooduitgangen zijn. U kunt de brandweer daarnaast helpen door brandkranen, watervoorzieningen en vluchtroutes altijd vrij te houden. Kijk voor meer tips op brandweer.groningen.nl/brandveiligheid of informeer bij uw plaatselijke brandweer.
Wat kan ik doen? Als er brand bij u thuis is: Bel zo snel mogelijk 112. Probeer een beginnende brand te blussen met een blusdeken of een brandblusser. Lukt blussen niet meer, ga dan zo snel mogelijk naar buiten. Sluit deuren en ramen achter u. Zo voorkomt u misschien dat de brand zich uitbreidt. Gebruik nooit een lift, maar ga via de trap. Neem kinderen en zo mogelijk dieren mee en help anderen die moeilijk zelf kunnen vluchten. Is het onmogelijk het gebouw te verlaten? Ga voor een raam aan de straatkant staan of hang een wit laken of handdoek uit het raam, zodat de brandweer u kan zien. Blijf zoveel mogelijk uit de rook en voorkom dat u rook inademt. Help mensen in uw omgeving om ook uit de rook te blijven. Blijf laag bij de grond, want rook stijgt op. Maak eventueel een paar doeken nat en houd deze voor uw neus en mond. Koel brandwonden minstens vijftien minuten met lauw stromend water. Verwijder alleen kleding die niet aan de wond vastzit. Waarschuw een arts. Doe niets op de wond. Ga nooit terug een brandend gebouw in. Als er brand bij u in de buurt is: Bel zo snel mogelijk 112. Ruikt u de rook of staat de wind uw kant op, sluit dan ramen en deuren. Ga niet naar de brand toe. Geef hulpdiensten de ruimte om hun werk te doen en volg hun aanwijzingen op. Hoe blijf ik op de hoogte? Onder andere via hulpverleners ter plaatse, de website brandweer. groningen.nl en Twitter @BRWGroningen en RTV Noord.
14
Risicowijzer Groningen Brand
Brand Risicowijzer Groningen
15
Extreem weer In ieder seizoen kan extreem weer voorkomen. Bijvoorbeeld een zware storm, zware regen- of sneeuwbuien, ijzel, extreme kou, droogte of een hittegolf. Hierdoor kan het openbare leven ernstig verstoord raken. Ook kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan en kan de gezondheid van u of andere mensen in gevaar komen. Hoe bereid ik me voor? Houd de weersverwachtingen steeds goed in de gaten. Het KNMI volgt het weer op de voet en waarschuwt als er extreem weer op komst is (dit wordt aangegeven met code oranje of code rood). Zorg ervoor dat u altijd een noodpakket in huis hebt voor het geval u langere tijd uw huis niet kunt verlaten. Zie hiervoor de Checklist Noodpakket in deze Risicowijzer. Zorg ervoor dat u in uw auto altijd een deken, een warme jas, waxinelichtjes en lucifers en per persoon een fles water heeft. Hoe word ik gealarmeerd? Bij extreem weer waarschuwt het KNMI met code oranje of rood via www.knmi.nl, sms, Twitter, NOS Teletekst en via media als ANP, nieuwssites, radio en tv. Als het weer plotseling omslaat, kunt u worden gewaarschuwd door NL-Alert. Extreem weer is helaas niet altijd te voorzien. Het kan plotseling opkomen en zeer plaatselijk zijn. Houd daarom zelf ook altijd de weersomstandigheden en nieuwsberichten in de gaten.
16
Risicowijzer Groningen Extreem weer
Wat kan ik doen? Bij een weeralarm (code rood): blijf thuis als dat kan. Moet u toch de deur uit, neem dan voor de zekerheid eten, water, eventueel uw medicijnen en een mobiele telefoon inclusief oplader mee. Bij (aankomend) onweer: haal de stekkers van elektrische apparaten uit de stopcontacten. Zo voorkomt u kortsluiting (en daarmee mogelijk brand). Sluit ramen en deuren. Zo voorkomt u schade als gevolg van heftige windvlagen en regen. Bent u buiten, zoek dan een schuilplaats: een gebouw, afgesloten auto, metalen boot of metalen caravan. Blijf zitten totdat het onweer voorbij is. Is er geen schuilplaats, maak uzelf dan zo klein mogelijk en houd uw voeten tegen elkaar aan. De stroom kan dan niet door uw lichaam lopen. Ga niet dicht bij bomen of in de buurt van een metalen afrastering staan. Bliksem zoekt namelijk het hoogste punt, metalen objecten en open vlaktes op. Bevindt u zich op het water, ga dan zo snel mogelijk naar de kant. Bij een naderende storm: verwijder alle losliggende objecten om het huis en sluit alle ramen en deuren. Wacht met het melden van schade tot het ergste voorbij is. Bij een hittegolf: blijf als het kan binnen tussen 12.00 en 16.00 uur. Dit is in Nederland de warmste periode van de dag. Zorg ervoor dat u per dag minimaal twee liter water drinkt. Bij extreme kou: bescherm uzelf met verschillende kledinglagen. Houd ook rekening met een lagere gevoelstemperatuur dan de daadwerkelijke temperatuur. Een krachtige wind kan voor zeer sterke afkoeling zorgen. Bied onderdak aan mensen die uw hulp nodig hebben. Hoe blijf ik op de hoogte? Actuele weerberichten krijgt u via televisie, radio en internet. Kijk of luister voor actuele informatie naar RTV Noord of ga naar www.knmi.nl. Kijk voor nuttige gezondheidstips in relatie tot het weer op ggd.groningen.nl.
Extreem weer Risicowijzer Groningen
17
(Gas)explosie Explosies kunnen ontstaan doordat er iets misgaat met een explosieve stof (bijvoorbeeld LPG) of explosief materiaal (bijvoorbeeld vuurwerk of munitie). Ook kan dit gebeuren door een gaslek of bij een defect aan een gastoestel, zoals uw gasfornuis. U loopt hierdoor risico op letsel door rondvliegend puin en glas. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Voor gastoestellen gelden in Nederland zeer strenge veiligheidseisen. Er zijn strenge veiligheidseisen voor brandveiligheid en voor het vervoer en de opslag van gevaarlijke stoffen. Verder worden er strenge eisen gesteld aan de opslag van munitie en vuurwerk.
18
Hoe word ik gealarmeerd? Als er gas ontsnapt is, kunt u dat ruiken. Let op: als u slaapt, ruikt u niets. Bij het vrijkomen van een grote gaswolk of bij ander explosiegevaar, wordt u gewaarschuwd via NL-Alert of geluidswagens. Bent u in een groter gebouw, dan wordt u voor ontsnapt gas gewaarschuwd via een ontruimingssignaal of door de bedrijfshulpverleners. Wat kan ik doen? Bij explosiegevaar: Doe ramen en deuren open. Bent u binnen? Verlaat dan direct het gebouw. Verlaat de directe omgeving. Bel 112 of 0800-9009 (nationaal storingsnummer).
Hoe voorkom ik het? Sleutel niet zelf aan gasleidingen. Schakel hiervoor een vakman in. Laat uw kachel en verwarmingsinstallaties regelmatig controleren. Houd u aan de voorschriften voor gevaarlijke stoffen, munitie en vuurwerk. Kijk voor meer informatie en nuttige tips op www.energieveilig.nl.
Tijdens en na een explosie: Probeer zo snel mogelijk het gebouw en of gebied te verlaten. Lukt dit niet, zoek een schuilplek. Blijf laag bij de grond, schuil onder zwaar meubilair of onder een deurpost. Blijf uit de buurt van ramen, spiegels, glazen deuren en van zware voorwerpen die niet op de grond staan. Blijf stil zitten of liggen en bescherm uw hoofd en nek met uw armen totdat de hulpverleners er zijn. Ligt u onder het puin, blijf dan stil liggen. Spaar uw stem. Maak indien mogelijk geluiden door op buizen te tikken, zodat hulpverleners u kunnen horen. Kijk uit voor losse elektriciteitsdraden, deze kunnen onder stroom staan.
Hoe bereid ik me voor? Bent u in een (onbekend) gebouw, controleer dan waar de nooduitgangen zijn.
Hoe blijf ik op de hoogte? Via RTV Noord, hulpverleners op de plek van de ramp, de website brandweer.groningen.nl en Twitter @BRWGroningen.
Risicowijzer Groningen (Gas)explosie
(Gas)explosie Risicowijzer Groningen
19
Gevaarlijke stoffen Sommige bedrijven in onze regio werken met gevaarlijke stoffen, zoals ammoniak, chloor, LPG of radioactief materiaal. Deze stoffen zijn giftig, brandbaar of explosief. Ze worden vervoerd over de weg, het spoor, het water en soms door buizen onder de grond. Ook de rook die bij een brand vrijkomt, is niet gezond om in te ademen. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Er zijn strenge veiligheidseisen voor opslag en transport en het werken met gevaarlijke stoffen. Bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen worden regelmatig door de overheid gecontroleerd. Veiligheidsregio Groningen heeft voor de meest risicovolle bedrijven een rampbestrijdingsplan opgesteld. Deze plannen worden regelmatig geoefend. Hoe bereid ik me voor? Op de risicokaart van de regio Groningen vindt u de opslagplaatsen en transportroutes van gevaarlijke stoffen in uw eigen gemeente. Kijk op www.risicokaart.nl. Weet waar en hoe u thuis het gas, de elektriciteit en de ventilatie kunt uitschakelen. Bij een ongeval met gevaarlijke stoffen kan dit nodig zijn. Zorg voor een noodpakket voor het geval u langdurig binnen moet blijven. Hoe word ik gealarmeerd? Via NL-Alert, de sirene of een geluidswagen. In een gebouw: door ontruimingssignaal of bedrijfshulpverleners. Het kan zijn dat u zelf al iets merkt, voordat u wordt gealarmeerd. U krijgt mogelijk last van prikkende ogen, u krijgt moeite met ademhalen of u ruikt een indringende geur.
20
Risicowijzer Groningen Gevaarlijke stoffen
Wat kan ik doen? Als er gevaarlijke stoffen vrijkomen in het gebouw waar u bent Doe ramen en deuren open. Ga direct naar buiten. Begeleid kinderen en mensen die extra hulp nodig hebben. Gebruik geen lift, maar ga via de trap. Maak gebruik van de nooduitgang of kies uw eigen vluchtroute. Maak eventueel een paar doeken nat en houd deze voor uw neus en mond. Bel 112 voor hulp. Als er gevaarlijke stoffen vrijkomen in de buitenlucht Blijf of ga naar binnen. Sluit deuren en ramen. Zet alle ventilatiesystemen uit, ook de afzuigkap. Sluit alle ventilatieroosters. Doof open vuur, zoals kaarsen. Houd huisdieren binnen. Ga naar een kamer waar het niet tocht, liefst middenin het huis of gebouw. Bent u buiten? Loop haaks op de wind met een doek voor uw neus en mond. Kijk of luister naar RTV Noord. Volg de instructies op. Aanvullend, als er radioactieve materialen vrijkomen (kernongeval) Komt u van buiten, doe uw kleding dan in een aparte vuilniszak. Spoel uzelf daarna goed af. Laat ook andere mensen zich eerst afspoelen als zij van buiten komen. Raak ze tot die tijd niet aan. Dat geldt ook voor huisdieren. Drink geen kraanwater of regenwater. Bedek alle etenswaren om te voorkomen dat er stof op komt. Schil fruit en groente voor het eten of maak het goed schoon. Haal geen bladgroenten en fruit uit de tuin. Hoe blijf ik op de hoogte? Via hulpverleners, RTV Noord, de website brandweer.groningen.nl en de website van uw gemeente. Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer. In geval van een kernongeval blijft u ook op de hoogte via Nederland 1, Radio 1 en www.crisis.nl.
Gevaarlijke stoffen Risicowijzer Groningen
21
Koolmonoxidevergiftiging Koolmonoxide is een levensgevaarlijk gas waaraan jaarlijks mensen overlijden. Het is vooral zo gevaarlijk omdat u het niet ruikt. Het komt vrij als er een tekort aan zuurstof is bij het verbranden van gas, bijvoorbeeld in een verwarmingstoestel. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Voor verwarmingstoestellen in Nederland gelden zeer strenge veiligheidseisen.
Hoe word ik gealarmeerd? Koolmonoxide ruikt en proeft u niet. Let op de volgende signalen: Gasvlammen gaan oranje of gelig branden in plaats van blauw. Ze branden ook hoger dan normaal en flakkeren meer. Ramen beslaan door het vrijgekomen vocht. U kunt last krijgen van lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, verwarring, slaperigheid, een versnelde hartslag en vermoeidheid. Wat kan ik doen? Zet ramen en deuren wijd open. Er moet zo snel mogelijk frisse lucht binnenkomen. Schakel het betreffende toestel uit, sluit de gastoevoer af of doof het houtvuur. Waarschuw of help mensen die ook in het gebouw zijn. Ga naar buiten. Bel 112 voor hulp.
Hoe voorkom ik het? Laat uw cv-ketel, geiser, kachel of open haard jaarlijks controleren door een erkend installateur of de Energiewacht. Zorg voor goede ventilatie in uw woning. Juist ook als het buiten koud is en de verwarming aan staat. Het is verstandig om de mechanische ventilatie aan te laten en ventilatiegaten open te zetten. Schakel een erkende installateur in wanneer u iets wilt plaatsen, veranderen of controleren aan ketels. Hoe eenvoudig het klusje ook lijkt. Laat uw schoorsteen minimaal één keer per jaar vegen. Bij een verstopte schoorsteen kunnen verbrandingsgassen namelijk terugslaan in de kamer. Plaats koolmonoxidemelders in uw huis (of gecombineerde rook- en koolmonoxidemelders). Deze melders gaan af als de hoeveelheid koolmonoxide in de ruimte te hoog dreigt te worden. Koolmonoxidemelders gaan ongeveer vijf jaar mee. Noteer op de melder wanneer u deze in gebruik hebt genomen en controleer regelmatig de batterijen. Kijk voor meer informatie en tips op ggd.groningen.nl (milieu & gezondheid/rookgassen) of www.energieveilig.nl.
22
Risicowijzer Groningen Koolmonoxidevergiftiging
Koolmonoxidevergiftiging Risicowijzer Groningen
23
Ordeverstoring, rellen en paniek In een mensenmassa kan een grote vechtpartij ontstaan of paniek uitbreken. Iedereen wil dan tegelijk weg, waardoor mensen in de verdrukking kunnen komen. Dit kan gebeuren bij grote evenementen, zoals een festival, braderie of concert, maar ook tijdens een demonstratie, voetbalwedstrijd of buurtrellen. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Wie een evenement wil organiseren, moet een vergunning hebben. De organisator moet maatregelen nemen voor onder andere de brandveiligheid, voor nooduitgangen, EHBO-voorzieningen en de bereikbaarheid van het terrein voor de hulpdiensten (brandweer, politie en ambulances). Hoe kan ik het helpen voorkomen? U kunt niet altijd voorkomen dat er rellen uitbreken of paniek ontstaat. Wel kunt u ervoor zorgen dat u niet de aanstichter hiervan bent of meeloopt. Onbezonnen of agressief gedrag in een menigte kan ervoor zorgen dat een situatie escaleert. Houd het gezellig, durf elkaar indien nodig op gedrag aan te spreken of meld ongeregeldheden bij de organisatie.
Hoe word ik gealarmeerd? Het kan zijn dat u voelt dat de sfeer verandert of dat u onrust of ongeregeldheden in de menigte opmerkt. Let op het verschijnen van hulpverlening zoals EHBO-medewerkers, ambulance, politie, ME of de brandweer. U kunt ook gealarmeerd worden via NL-Alert en door de organisatoren van het evenement. Wat kan ik doen? Houd veilige afstand. Probeer uit het gedrang te blijven. Blijf niet staan kijken en ga er niet naartoe. Ga nooit tegen de mensenstroom in, maar probeer wel de kant van de nooduitgangen op te gaan. Blijf rustig en volg de aanwijzingen van de hulpverleners op. Help mensen overeind die zijn gevallen. Bent u getuige van rellen of paniek? Bel 112. Heeft u foto’s of filmpjes gemaakt? Stel ze dan beschikbaar aan de politie. Hoe blijf ik op de hoogte? Via de berichtgeving van de organisatoren. Via de twitteraccounts van de politie Groningen: @politie_events en @polgroningen Via hulpverleners ter plaatse, de website www.politie.nl en RTV Noord.
Hoe bereid ik me voor? Check via welke informatiekanalen u op de hoogte wordt gehouden door de organisatie. Bijvoorbeeld via Twitter, internet, of (digitale) informatieborden. Begeeft u zich in een mensenmassa, kijk dan altijd waar de nooduitgangen zijn. U weet dan welke kant u op moet als er iets gebeurt. Kijk op www.risicokaart.nl welke evenementen een verhoogd risico op ordeverstoring en paniek hebben.
24
Risicowijzer Groningen Ordeverstoring, rellen en paniek
Ordeverstoring, rellen en paniek Risicowijzer Groningen
25
Overstroming In onze provincie kunnen we te maken krijgen met twee soorten overstromingen: vanuit zee en vanuit de kanalen. Overstroming vanuit zee Een wester- of noordwesterstorm stuwt het water hoog op langs de Waddenkust, de Eems en de Dollard. Dit kan gevaarlijk zijn, want een groot deel van de provincie ligt beneden de zeespiegel. Bij een eventuele dijkdoorbraak ontstaat een acute noodsituatie. Overstroming vanuit kanalen Na extreem veel neerslag kunnen kanalen overstromen, als het water niet snel genoeg naar zee gepompt kan worden. Dit gebeurt alleen als het zeewater te hoog is. De situatie kan zo dreigend worden, dat u gevraagd wordt uw woning te verlaten. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Om de veiligheid te garanderen, zijn de dijken langs de kanalen in onze provincie verhoogd en versterkt. Regelmatig worden deze gecontroleerd en zo nodig hersteld. In onze provincie zijn waterbergingsgebieden ingericht. Door deze bij extreme neerslag open te stellen, kan het waterschap hier water in laten stromen. Daardoor zakt het waterpeil in de kanalen. Wat de waterschappen nog meer doen om overstromingen te voorkomen en de risico’s te verkleinen, leest u op de websites www. hunzeenaas.nl en www.noorderzijlvest.nl.
26
Risicowijzer Groningen Overstroming
Hoe bereid ik me voor? Op de website www.ahn.nl/postcodetool kunt u bekijken of uw omgeving kwetsbaar is bij overstromingsgevaar. Als u daar uw postcode intypt, krijgt u een indicatie te zien van de hoogte van uw woonomgeving ten opzichte van het Normaal Amsterdams Peil (NAP). Bedenk bij wie u, uw naasten en uw dieren terecht kunnen als u uw huis uit moet vanwege overstromingsgevaar. Overleg met buren en kwetsbare mensen uit uw omgeving hoe u elkaar kunt helpen. Haal een noodpakket in huis. Zie de Checklist Noodpakket in deze Risicowijzer. Maak een lijst met spullen die u mee wilt nemen als u uw woning moet verlaten. Zie de Checklist Evacuatie in deze Risicowijzer. Hoe word ik gealarmeerd? Als er een overstroming dreigt, wordt u gealarmeerd door hulpverleners ter plaatse, NL-Alert, sirenes of geluidswagens. Wat kan ik doen? Als u uw huis moet verlaten, sluit dan gas, water en elektriciteit af. Bereid u voor op een vertrek voor meerdere dagen. Zie de Checklist Evacuatie in deze Risicowijzer. Als de tijd het toelaat: breng uw waardevolle spullen naar de hoogste verdieping in huis. Is het onmogelijk uw huis te verlaten door het hoge water? Sluit ook dan gas, water en elektriciteit af. Ga naar het hoogste punt in huis. Neem uw noodpakket mee. Denk ook aan warme dekens, een mobiele telefoon, uw medicijnen en een rol vuilniszakken. Laat hulpdiensten weten waar u zit door bijvoorbeeld een wit laken of handdoek uit het raam te hangen. Hoe blijf ik op de hoogte? Via hulpverleners, RTV Noord en de website van uw waterschap (www.hunzeenaas.nl of www.noorderzijlvest.nl). Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer.
Overstroming Risicowijzer Groningen
27
Terroristische aanslag Terrorisme is het plegen van of dreigen met op mensenlevens gericht geweld, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door middel van bomaanslagen of het verspreiden van giftige stoffen. Vaak is de aanslag bedoeld om angst en chaos te veroorzaken. Alleen samen kunnen we het risico op een aanslag zo klein mogelijk maken. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Politie en veiligheidsdiensten houden mogelijke terroristen in de gaten. Belangrijke doelwitten worden bewaakt. Kijk voor meer informatie op de website van Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding & Veiligheid www.nctv.nl (onderdeel van het Ministerie Veiligheid en Justitie) of op www.politie.nl.
Wat kan ik doen? Ga niet kijken op de plaats van de (dreigende) aanslag. Geef de hulpdiensten de ruimte om hun werk te doen en volg de aanwijzingen van de hulpverleners op. Bij een bomaanslag: ga naar een open plek. Blijf vanwege instortingsgevaar uit de buurt van grote gebouwen. Gebruik geen lucifers of aanstekers, vanwege de kans op een gasontploffing. Bescherm uzelf bij een aanslag tegen rondvliegend of vallend materiaal door een veilige plek op te zoeken. Help anderen zo veel mogelijk. Geef de politie alle informatie die kan helpen bij het opsporen van de daders. Zoals een signalement of foto’s of video’s die u gemaakt heeft. Hoe blijf ik op de hoogte? Via hulpverleners, RTV Noord, de website www.nctv.nl, de website www.politie.nl en de website van uw gemeente. Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer.
Hoe kan ik het helpen voorkomen? Wees alert op verdachte situaties. Verdachte situaties zijn bijvoorbeeld een achtergelaten koffer of iemand die opvallend veel interesse heeft in de beveiliging van een gebouw of terrein. Bel bij een acute situatie 112 en bij een vermoeden of verdachte situatie de politie: 0900-8844. U kunt uw melding ook anoniem doen via Meld Misdaad Anoniem: 0800-7000. Hoe word ik gealarmeerd? U kunt over een (dreigende) aanslag worden gealarmeerd door NL-Alert, de sirene, een geluidswagen of hulpverleners ter plaatse.
28
Risicowijzer Groningen Terroristische aanslag
Terroristische aanslag Risicowijzer Groningen
29
naar RTV Noord luisteren voor actuele informatie. Daarnaast is het raadzaam om altijd enkele flessen drinkwater op voorraad te hebben. Zie de Checklist Noodpakket in deze Risicowijzer.
Uitval gas, water en elektriciteit In Nederland zijn we eraan gewend dat er altijd gas, water en stroom is. Ook zijn we tegenwoordig erg afhankelijk van telefonie en internet. Toch komt het met enige regelmaat voor dat één of meerdere voorzieningen (langdurig) uitvallen. Hierdoor kunnen problemen ontstaan. Het kan zijn dat u bijvoorbeeld niet meer kunt pinnen en tanken, dat winkels niet meer bevoorraad kunnen worden en dat beveiligingssystemen uitvallen. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Aanbieders moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat gas, water en stroom (en ook internet en telefonie) altijd beschikbaar zijn. Storingen moeten ze zo snel mogelijk oplossen. Als u langer dan 24 uur geen drinkwater uit de kraan krijgt, zorgt uw waterbedrijf voor een tappunt bij u in de buurt. Hoe kan ik het helpen voorkomen? Voer niet zomaar graafwerkzaamheden uit, er liggen mogelijk kabels of leidingen in uw tuin. Moeten er leidingen worden aangelegd of verplaatst, schakel dan een vakman in. Kijk op www.klicmelding.nl als u exact wilt weten waar leidingen door uw grond zijn aangelegd. Hebt u te maken met een stroom- of gasstoring en ligt dat waarschijnlijk niet aan uw elektriciteits- of gasinstallatie in uw huis? Bel dan het Nationaal Storingsnummer Gas en Stroom: 0800-9009.
Hoe word ik gealarmeerd? U kunt zelf als eerste opmerken dat u geen gas, water of stroom meer heeft. Als gas, water of stroom langer dan twee uur uitvalt, krijgt u informatie via RTV Noord. U kunt ook gealarmeerd worden via NL-Alert of een geluidswagen. Wat kan ik doen? Als het gas uitvalt: schakel de gasapparaten uit die aan stonden, zoals het gasfornuis, de gaskachel en de gasoven. Zodat na herstel van de gastoevoer geen gevaarlijke situaties ontstaan. Als de stroom uitvalt: schakel de elektrische apparaten uit die in gebruik waren. Als het water uitvalt: draai de waterkranen dicht. Denk ook aan uw (oudere) buurtbewoners, wellicht kunnen ze uw hulp goed gebruiken. Hoe blijf ik op de hoogte? Via de website van uw leverancier of via Enexis: www.enexis.nl, de storingsApp Enexis, twitteraccount @Enexis of SMS-alert via 08009009. Via de website van Waterbedrijf Groningen www.waterbedrijf groningen.nl. Via RTV Noord. Via de website www.rtvnoord.nl of met de radio op batterijen uit het noodpakket (97.5 FM). Via uw gemeente: door de website, een flyer, een brief of een informatiepunt bij u in de buurt. Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer.
Hoe bereid ik me voor? Bent u erg van stroom afhankelijk? Overweeg dan om een noodaggregaat aan te schaffen. Zorg dat u een noodpakket in huis heeft. Daarmee voorkomt u bijvoorbeeld dat u langdurig in het donker zit als de stroom uitvalt. Ook kunt u zo via uw radio op batterijen, uw smartphone of autoradio
30
Risicowijzer Groningen Uitval gas, water en elektriciteit
Uitval gas, water en elektriciteit Risicowijzer Groningen
31
Monteer een veiligheidshamer in uw auto op een plek waar u vanuit uw stoel gemakkelijk bij kunt.
Zorg voor een blusapparaat of blusdeken in uw boot. Houd daarbij rekening met de grootte van uw schip en controleer regelmatig de druk en de keuringsdatum.
Verkeersongeval Ieder jaar zijn er in het verkeer in onze regio dodelijke slachtoffers te betreuren. Daarnaast komen honderden mensen na een verkeersongeval in het ziekenhuis terecht. Vooral weersomstandigheden zoals storm, (plotselinge) gladheid, dichte mist en laagstaande zon verhogen het risico op een groot verkeersongeluk. In deze Risicowijzer beperken we ons tot grote ongevallen op de weg en het water met uw eigen voer- of vaartuig. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Rijkswaterstaat, gemeenten en provincie zorgen voor zo veilig mogelijke wegen en vaarwegen. De politie controleert op gevaarlijk rij- en vaargedrag. Het KNMI waarschuwt bij gevaarlijke weersomstandigheden. Hoe kan ik het voorkomen? Bekijk voordat u vertrekt de actuele verkeerssituatie (www.anwb.nl) en de weersverwachting (www.knmi.nl). Ook vindt u informatie via RTV Noord of op NOS Teletekst, vanaf pagina 700. Tijdens het varen: heeft u een marifoon, zet deze aan (kanaal 10). In marifoonblokgebieden, zoals bij verkeersposten, sluizen en bruggen, gelden de aangewezen marifoonkanalen. Laat u niet afleiden tijdens het besturen van de auto of boot (bijvoorbeeld niet bellen of berichten versturen via uw telefoon). Meer nuttige tips vindt u op www.veiligverkeernederland.nl en www.varendoejesamen.nl.
Wat moet ik doen? Bel 112 voor hulp en geef uw locatie door (hectometerpaal, steigernummer, boeinummer of uw GPS-positie). Sla alarm als dat nog niet gebeurd is. Bent u getuige van een ongeval, maar kunt u geen eerste hulp verlenen of is de professionele hulpverlening al aanwezig? Ga dan niet langzamer rijden, varen of stilstaan om te kijken wat er gebeurd is. Daarmee veroorzaakt u een ‘kijkersfile’, een opstopping of zelfs nieuwe ongelukken. Volg altijd de instructies van de hulpverleners op. Met de auto Ga na de aanrijding zo snel mogelijk uw voertuig uit. Zoek een veilige plek. Ga als het kan achter de vangrail staan. Loop nooit over de rijbaan, dat is levensgevaarlijk. Houd de vluchtstrook vrij voor politie, ambulance en brandweer. Raakt u met de auto te water, probeer de auto dan zo snel mogelijk te verlaten. Doe de verlichting aan, maak uw gordel los, open het zijraam (of sla deze in met de veiligheidshamer) en verlaat de auto. Kijk ook op www.rijksoverheid.nl of www.hulpbijautotewater.nl. Hoe blijf ik op de hoogte? Via RTV Noord en tijdens het varen via uw marifoon (indien u deze bezit). Bij grote ongevallen kan NL-Alert ingezet worden. Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer.
Hoe bereid ik me voor? Zorg ervoor dat u in de auto en de boot altijd een zonnebril, een veiligheidshesje of zwemvest, een deken, een warme (waterdichte) jas, een fles water en een EHBO-trommel heeft liggen.
32
Risicowijzer Groningen Groot verkeersongeval
Groot verkeersongeval Risicowijzer Groningen
33
Hoe word ik gewaarschuwd? Als er een ziektegolf of epidemie uitbreekt, geeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) informatie via de (landelijke) media.
Ziektegolf/epidemie We spreken van een epidemie wanneer in korte tijd veel mensen ziek worden. Dit kan zijn door bacteriën of virussen. Er zijn veel verschillende soorten virussen die de gezondheid kunnen bedreigen. Ook een nieuw soort virus kan leiden tot een wereldwijde epidemie. U kunt zelf maatregelen nemen om zoveel mogelijk te voorkomen dat u zelf of anderen ziek worden. Wat wordt er gedaan om de risico’s te verkleinen? Ieder jaar krijgen kwetsbare groepen de mogelijkheid om zich preventief te laten beschermen. Soms is het nodig om kwetsbare groepen extra preventief te behandelen. De Rijksoverheid beslist hierover.
Wat moet ik doen? Bent u of is iemand uit uw omgeving in direct levensgevaar, bel dan direct 112. Heeft u een besmettelijke ziekte opgelopen, maar bent u niet in direct levensgevaar, blijf dan thuis en volg de aanwijzingen van de huisarts op. Ga niet op eigen gelegenheid naar het ziekenhuis. Bij een ziektegolf of epidemie informeert de GGD u over welke maatregelen zinvol zijn. Kijk hiervoor op de website van GGD Groningen. Zij opent dan ook een informatienummer. Hoe blijf ik op de hoogte? Via RTV Noord en de website van GGD Groningen ggd.groningen.nl. Zie ook de pagina Zo blijft u op de hoogte in deze Risicowijzer.
Hoe kan ik het helpen voorkomen? Zorg voor een goede hygiëne, passend bij de specifieke infectieziekte. Gebruik alleen papieren zakdoekjes en gooi ze na gebruik meteen weg. Houd uw hand, of beter nog uw elleboog, voor uw mond als u moet niezen of hoesten. Was uw handen nog vaker dan anders, gebruik eventueel desinfecterende zeep of gel. Blijf zo veel mogelijk uit de buurt van mensen die besmet zijn. Kijk voor meer informatie en tips over infectieziekten op ggd.groningen.nl.
34
Risicowijzer Groningen Ziektegolf/epidemie
Ziektegolf/epidemie Risicowijzer Groningen
35
Risicokaart en hoogtekaart
Hoogtekaart Op de Hoogtekaart (www.ahn.nl) kunt u zien op welke hoogte uw woonof werkomgeving ligt. Het is belangrijk om te weten of uw omgeving kwetsbaar is bij overstromingsgevaar. Bij ‘Viewer’ ziet u de hoogtekaart van Nederland. Bij ‘Postcodetool’ kunt u uw postcode invullen. U ziet dan hoe uw woon- of werkomgeving ligt ten opzichte van het Normaal Amsterdams Peil (NAP).
De risicokaart (www.risicokaart.nl) geeft een overzicht van alle risico’s in uw omgeving. Wilt u weten welke risico’s er in uw omgeving zijn, thuis, op het werk of uw vakantieverblijf? Vul dan op www.risicokaart.nl uw postcode of de plaatsnaam in. Klik daarna op de gele knop ‘Toon de risico’s’. De rode en gele symbolen op de kaart geven aan waar de risico’s zijn. De groene symbooltjes zijn gebouwen waarin veel mensen aanwezig zijn die mogelijk extra hulp nodig hebben, zoals ziekenhuizen, scholen en kinderdagverblijven. In de legenda aan de rechterkant ziet u een uitleg over de verschillende risico’s op de kaart. U ziet bijvoorbeeld waar gevaarlijke stoffen worden gemaakt, verwerkt, opgeslagen en vervoerd. Ook staat weergegeven waar er kans is op aardbevingen, overstromingen en verstoring van openbare orde. Wilt u meer informatie, klik dan op de knop 'Ga naar de Risicokaart' rechts bovenin om de interactieve risicokaart te laden. Ook de gemeenten en de hulpdiensten maken gebruik van de risicokaart, bijvoorbeeld bij het opstellen van het Regionaal Crisisplan en incidentbestrijdingsplannen. De risicokaart wordt voortdurend geactualiseerd.
tip!
Wilt u deze kaart deel laten uitmaken van uw eigen Risicowijzer? Download dan de factsheet (gele knop) over de risico’s bij u in de buurt. Sla deze samen met de Risicowijzer op of print beide exemplaren uit. U kunt ook een exemplaar van deze Risicowijzer inclusief persoonlijke risicokaart opvragen bij Veiligheidsregio Groningen, vergeet dan niet uw naam, adres en postcode te vermelden.
36
Risicowijzer Groningen Risicokaart
Risicokaart Risicowijzer Groningen
37
Voorraad verzorgingsartikelen zoals wc-papier, vochtige doekjes, zeep, wasmiddel, maandverband, tandpasta, tandenborstels
Voorraadje van de medicijnen die u op doktersvoorschrift gebruikt, aangevuld met paracetamol, diarreeremmers en multivitamines
Regenkleding Deze Risicowijzer of de mini Risicowijzer
Checklist Noodpakket Bij een noodsituatie moet u mogelijk onverwacht langere tijd binnen blijven. U kunt zich hier eenvoudig op voorbereiden door altijd een noodpakket voor minimaal drie dagen in huis te hebben. Bewaar uw noodpakket in huis op een centrale, goed bereikbare plaats. Inhoud van uw noodpakket Flessen water (3 liter per dag per persoon) Houdbaar voedsel Radio op batterijen of opwindbare radio, afgestemd op RTV Noord (97.5 FM) Zaklamp (of knijpkat) Waxinelichtjes Lucifers, opgeborgen in waterdichte verpakking Extra batterijen voor radio en zaklamp EHBO-trommel met gebruiksaanwijzing Rol vuilniszakken Dekens
Deze lijst is een suggestie. Kijk ook naar uw persoonlijke situatie en denk bijvoorbeeld aan babyvoeding, diervoeding of medicijnen. Weet ook wat u mee moet nemen als u plotseling uw huis uit moet vanwege een evacuatie. Zie hiervoor de Checklist Evacuatie in deze Risicowijzer. Vul deze lijst hieronder aan op basis van uw persoonlijke situatie.
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________
Het is verstandig om daarnaast de volgende producten toe te voegen aan uw noodpakket: Gereedschapsset Contant geld en kopieën van identiteitsbewijzen en verzekeringspapieren Reservesleutels van huis en auto Plattegrond van de omgeving, een autokaart en een lijstje met de telefoonnummers van mogelijke opvangadressen bij familie, vrienden of kennissen Desinfecterende handgel Oplader voor uw telefoon, laptop en tablet en extra batterijen
38
Risicowijzer Groningen Checklist Noodpakket
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
Regelmatig checken Controleer uw noodpakket elk half jaar. Is het nog compleet? Zijn de producten nog houdbaar?
Checklist Noodpakket Risicowijzer Groningen
let op!
39
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________
Checklist Evacuatie
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
Mogelijk moet u bij een ramp uw huis verlaten. Doe dan het volgende: Sluit gas, water en elektriciteit af. Neem alleen het hoognodige mee. Sluit uw woning af. Controleer of uw buren weten dat ze weg moeten. Denk ook aan kwetsbare mensen in uw omgeving en huisdieren. Basislijst evacuatie Neemt u in ieder geval mee: Contant geld Medicijnen Paspoort, identiteitskaart of rijbewijs Verzekeringspapieren (of kopieën hiervan) Mobiele telefoon, laptop of tablet met bijbehorende oplader(s) Uw eigen aanvullingen Vul de basislijst aan op basis van uw eigen situatie. Denk bijvoorbeeld aan extra kleding en aan benodigdheden voor uw kinderen (bijvoorbeeld voeding, knuffel, speeltjes) en uw huisdieren (medicijnen en speciale voeding).
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ _____________________________________________________________ Hebt u meer tijd om u voor te bereiden? Doe stevige schoenen en warme, waterdichte kleding aan. Breng waardevolle spullen in veiligheid. Gaat u met de auto? Houd rekening met lange files. Neem naast de spullen uit de basislijst ook mee: Warme kleding Eten en drinken Dekens Toiletspullen Waxinelichtjes en lucifers EHBO-trommel Zaklamp Laat mensen meerijden die zelf geen vervoer hebben.
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
40
Risicowijzer Groningen Checklist Evacuatie
Checklist Evacuatie Risicowijzer Groningen
41
Alarmnummer 112 bellen Bel het gratis alarmnummer 112 voor spoedeisende hulp bij bijvoorbeeld een verkeersongeluk, brand of inbraak. Geen spoed, wel politie nodig? Bel 0900-8844. Bel alleen met 112 voor spoedeisende hulp. Dus: Als er brand is of een ongeval is gebeurd waarbij direct hulp verleend moet worden. Als zich een levensbedreigende situatie voordoet. Als u slachtoffer of getuige bent van een misdrijf. En in elke andere noodsituatie waarin elke seconde telt. Doorgeven melding vanaf vaste telefoon Bel 112. De telefonist vraagt van wie u hulp wilt hebben: politie, brandweer of ambulance. De telefonist verbindt u door. Vertel de hulpdienst wat er aan de hand is en waar. Vertel duidelijk waar u zich bevindt. Mobiele telefoon U kunt 112 ook bellen via uw mobiele telefoon. Zelfs als uw beltegoed op is of uw telefoon geen SIM-kaart heeft! Bel 112. U komt terecht bij het landelijke callcenter. Geef duidelijk aan in welke provincie u hulp nodig heeft. U wordt doorverbonden met uw regionale meldkamer. De telefonist vraagt van wie u hulp wilt hebben: politie, brandweer of ambulance. De telefonist verbindt u door. Vertel de hulpdienst wat er aan de hand is en waar. Vertel duidelijk waar u zich bevindt.
42
Risicowijzer Groningen Alarmnummer 112 bellen
112 niet bereikbaar Het alarmnummer 112 is in principe altijd bereikbaar. Om de bereikbaarheid van het nummer te garanderen zijn veel maatregelen getroffen. Toch is het niet uit te sluiten dat een storing er voor zorgt dat 112 tijdelijk minder goed of door ernstige omstandigheden zelfs even helemaal niet bereikbaar is. Je kunt dan op verschillende andere manieren proberen de hulpverleningsdiensten te bereiken: Bel je in eerste instantie met een vast toestel en krijg je geen gehoor, bel dan met een mobiele telefoon. Bel je in eerste instantie met een mobiele telefoon en krijg je geen gehoor, bel dan met een vaste telefoon. Als alle telefoonvoorzieningen zijn uitgevallen, zoek dan naar het dichtstbijzijnde bureau/station van hulpverlening. Goed om te weten De benodigde hulpdiensten komen zo snel mogelijk. Alle gesprekken met 112 worden opgenomen. De centrale beschikt over een nummermelder, zodat u teruggebeld kunt worden voor meer informatie. 112 is niet alleen het alarmnummer in Nederland, maar in vrijwel geheel Europa. Misbruik maken van 112 is strafbaar. Misbruikers riskeren een gevangenisstraf van maximaal drie maanden. Geen spoed, wel politie nodig? Bel 0900-8844.
Doven en slechthorenden Met uw teksttelefoon kunt u een calamiteit melden via 0800-8112.
Alarmnummer 112 bellen Risicowijzer Groningen
43
4. Volg aanwijzingen op Volg de aanwijzingen op die u krijgt via RTV Noord, van de hulpdiensten ter plaatse of via NL-Alert. Belemmer de hulpdiensten niet. Zorg ervoor dat zij het incident goed kunnen bereiken en ongehinderd hun werk kunnen doen.
Als de sirene gaat Hoort u de sirene en is het niet de sirenetest de eerste maandag van de maand? Dan is er iets aan de hand. 1. Ga zo snel mogelijk naar binnen Ga snel uw huis in of het dichtstbijzijnde gebouw. Binnen loopt u meestal minder gevaar. Geef anderen de gelegenheid bij u te schuilen. Kinderen die op school, in de crèche of de kinderopvang zijn, worden daar opgevangen. De medewerkers zijn hiervoor opgeleid. Vertrouw op hun deskundigheid. Ziet u dat mensen de sirene niet opmerken, waarschuw ze dan. Heb oog voor kwetsbare mensen in uw omgeving. 2. Sluit deuren en ramen Sluit deuren en ramen. Een ramp kan namelijk tot gevolg hebben dat er gevaarlijke stoffen in de lucht komen. Zorg ervoor dat deze stoffen niet uw huis binnendringen. Zet ook de ventilatie uit, zoals afzuigkap en ontluchtingskokers. Denk ook aan de mechanische ventilatie. Dat is het systeem waarbij een ventilator de binnenlucht continu naar buiten afvoert. Vaak zit de stekker in de meterkast.
5. Wacht tot de situatie veilig is Als de sirene stopt, is dat niet het teken dat het gevaar geweken is! Pas als u via RTV Noord of van de hulpdiensten ter plaatse hoort dat de situatie veilig is, kunt u weer naar buiten.
Zit u in de auto? Rijd door naar een gebied waar het volgens u veilig is. Ga, als dat kan, ergens naar binnen. Kan dit niet, blijf dan in de auto zitten en sluit ramen en deuren. Schakel ook de ventilatie uit en sluit het ventilatierooster. Stem uw autoradio of op Radio Noord (97,5 FM). Volg de instructies van de hulpdiensten op.
NL-Alert en geluidswagen Is er vlakbij uw huis geen sirene? Dan wordt u gealarmeerd via NLAlert of soms geluidswagens.
3. Volg RTV Noord via de website, de radio of televisie Als de sirene gaat wordt u via RTV Noord geïnformeerd. U vindt RTV Noord in de ether op 97.5 FM en op de kabel op 90.5 (in Veendam: 102.0). RTV Noord is dag en nacht te volgen via de website www.rtvnoord.nl. U vindt mogelijk meer informatie op brandweer.groningen.nl, de website van uw gemeente of www.crisis.nl.
44
Risicowijzer Groningen Als de sirene gaat
Als de sirene gaat Risicowijzer Groningen
45
Is uw telefoon geschikt voor NL-Alert? Nog niet alle telefoons zijn geschikt om NL-Alert te ontvangen. Sommige telefoons moeten handmatig ingesteld worden om de berichten te kunnen ontvangen. Controleer of uw mobiele telefoon geschikt is op www.nl-alert.nl, klik op Instelhulp.
Checklist NL-Alert Bij een noodsituatie krijgt u via NL-Alert direct een tekstbericht via uw mobiele telefoon. U leest wat er aan de hand is en wat u het beste kunt doen. Lees het bericht zorgvuldig, informeer de mensen in uw omgeving en volg het advies zo snel mogelijk op.
Voorbeelden NL-Alert 14-12-2012 07:35: Grote brand met rookontwikkeling. Centrum Tolbert. Blijf uit de rook! Sluit ramen en deuren. Schakel ventilatie uit. Nieuw bericht volgt. NL-Alert 30-06-2013 13:05: Explosiegevaar LPG-wagen. N33 ter hoogte van Tjuchum. Verlaat direct gebied binnen straal 500 mtr.
Hoe werkt NL-Alert? Bij een (dreigende) noodsituatie wordt een tekstbericht verzonden naar alle mobiele telefoons in de directe omgeving. Het bericht is gratis. U hoeft zich niet ergens aan te melden, maar controleer wel of uw telefoon geschikt is op www.nl-alert.nl. Uw telefoonnummer is niet bekend bij de afzender. Het systeem werkt op basis van cell broadcasting en niet met sms-berichten. NL-Alert werkt ook als het netwerk overbelast is.
46
Risicowijzer Groningen Checklist NL-Alert
Checklist NL-Alert Risicowijzer Groningen
47
RTV Noord Bij een noodsituatie in onze provincie ontvangt u via RTV Noord de informatie die u nodig heeft. U kunt RTV Noord volgen via internet, radio en televisie.
Gemeente
Ether
Kabel
Ten Boer
97.5 FM
90.5 FM
Veendam
97.5 FM
102.0 FM
Vlagtwedde
97.5 FM
96.3 FM
Winsum
97.5 FM
90.5 FM
Zuidhorn
97.5 FM
90.5 FM
TV Noord en teletekst Kijk bij uw eigen TV aanbieder hoe u TV Noord kan ontvangen. TV Noord heeft in geval van een ramp ook informatie op teletekst.
Internet RTV Noord levert dag en nacht informatie via www.rtvnoord.nl, via Twitter @rtvnoord, teletekst en de RTV Noord app (gratis). Radio Noord
48
Gemeente
Ether
Kabel
Appingedam
97.5 FM
96.3 FM
Bedum
97.5 FM
90.5 FM
Bellingwedde
97.5 FM
96.3 FM
Delfzijl
97.5 FM
96.3 FM
De Marne
97.5 FM
90.5 FM
Eemsmond
97.5 FM
90.5 FM
Groningen
97.5 FM
90.5 FM
Grootegast
97.5 FM
90.5 FM
Haren
97.5 FM
90.5 FM
Hoogezand-Sappemeer
97.5 FM
90.5 FM
Leek
97.5 FM
90.5 FM
Loppersum
97.5 FM
90.5 FM
Marum
97.5 FM
90.5 FM
Menterwolde
97.5 FM
96.3 FM
Oldambt
97.5 FM
96.3 FM
Pekela
97.5 FM
96.3 FM
Slochteren
97.5 FM
90.5 FM
Stadskanaal
97.5 FM
96.3 FM
Risicowijzer Groningen Checklist RTV Noord
Checklist RTV Noord Risicowijzer Groningen
49
Risicowijzer Belangrijke telefoonnummers en websites Als elke seconde telt Algemeen alarmnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 In niet-levensbedreigende situaties Politie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0900-8844 Meld Misdaad Anoniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0800-7000 Doktersdienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0900-9229 (€ 0,10 per minuut ’s avonds, ’s nachts en in het weekend) Alleen voor doven en slechthorenden (via teksttelefoon) Als elke seconde telt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0800-8112 Geen spoed, wel politie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0900-1844 Storingsnummers Drinkwater (050) 368 86 88 (tijdens kantooruren) 0800-020 20 13 (buiten kantooruren) Gas en stroom 0800-9009 (dag en nacht) Kabel (TV en radio) 0900-0740 (melden van storingen)
50
Risicowijzer Groningen Belangrijke telefoonnummers en websites
Websites Hulpverleningsdiensten: brandweergroningen.nl ggd.groningen.nl www.politie.nl
@BRWGroningen @GGDGroningen @polgroningen
(050) 367 47 77 (050) 367 40 00 0900-88 44
Overheden: www.hunzeenaas.nl www.nctv.nl www.noorderzijlvest.nl www.provinciegroningen.nl www.rivm.nl www.veiligheidsregiogroningen.nl
@hunzeenaas @NCTV_NL @Noorderzijlvest @provgroningen @rivm @VRGroningen
(0598) 693 800 1400 (050) 304 89 11 (050) 316 49 11 (030) 274 91 11 (050) 367 47 36
Gemeenten: www.appingedam.nl www.bedum.nl www.bellingwedde.nl www.demarne.nl www.delfzijl.nl www.eemsmond.nl www.gemeente.groningen.nl www.grootegast.nl www.haren.nl www.hoogezand-sappemeer.nl www.leek.nl www.loppersum.nl www.menterwolde.nl www.marum.nl www.gemeente-oldambt.nl www.pekela.nl www.slochteren.nl www.stadskanaal.nl www.tenboer.nl www.veendam.nl www.vlagtwedde.nl www.winsum.nl www.zuidhorn.nl
@gemBellingwedde @gemDeMarne @Gem_Delfzijl @GemEemsmond @Stadsnieuws @GemGrootegast @GemHaren @gemeenteHS @gem_Leek @mentergem @GemMarum @gemeenteoldambt @Gemeente_Pekela @SlochterenGem @stadskanaal_nl @VeendamNL @vlagtwedde @Gemeente_Winsum @GemeenteZhorn
(0596) 691 100 (050) 301 89 11 (0597) 537 100 (0595) 575 500 14 0596 (0595) 437 555 14 050 (0594) 69 57 95 (050) 533 99 11 (0598) 37 37 37 (0594) 55 15 15 (0596) 54 82 00 (0598) 65 88 88 (0594) 64 13 33 (0597) 482 000 (0597) 617 555 (0598) 425 555 (0599) 631 631 (050) 302 88 88 (0598) 652 222 (0599) 320 220 (0595) 447 777 (0594) 50 88 88
Belangrijke telefoonnummers en websites Risicowijzer Groningen
51
Organisaties www.anwb.nl www.enexis.nl www.knmi.nl www.nam.nl www.namplatform.nl www.rtvnoord.nl www.waterbedrijfgroningen.nl Informatief www.ahn.nl www.crisis.nl www.hulpbijautotewater.nl www.klicmelding.nl www.nederlandveilig.nl www.nl-alert.nl www.risicokaart.nl www.risicowijzer.groningen.nl www.rodekruis.nl www.varendoejesamen.nl
@ANWB @Enexis @KNMI @rtvnoord @Waterbedrijf
(088) 269 22 22 0900-780 87 00 (030) 220 69 11 (0592) 369 111 (0592) 362 100 (050) 319 99 99 (050) 368 86 88
Eigen aantekeningen
site wordt ge-update @risicokaart @VRGroningen #risicowijzer @RodeKruis @varendoejesamen
(015) 275 77 00 nr. eigen gemeente
___________________________________________________________________
0800-0080 1400 1400 (070) 888 12 19 (050) 367 47 77
___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
(0343) 52 47 49 ___________________________________________________________________
Geen internet? Heeft u geen toegang tot internet? Dan kunt u voor informatie terecht bij uw gemeente. Of informeer bij buren, vrienden of familie. Ook in de Openbare Bibliotheek of een buurthuis kunt u vaak gebruik maken van Internet.
___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
52
Risicowijzer Groningen Belangrijke telefoonnummers en websites
Eigen aantekeningen Risicowijzer Groningen
53
Samenwerkende organisaties:
Colofon De Risicowijzer is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de Veiligheidsregio Groningen. Zij is verantwoordelijk voor de inhoud van de Risicowijzer en doet er alles aan deze actueel en juist te houden. Komt u toch iets tegen dat niet correct of verouderd is, dan stellen wij uw reactie bijzonder op prijs. Contact Voor vragen over deze Risicowijzer kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met Veiligheidsregio Groningen. Ook kunt u hier terecht voor het opvragen van de Risicowijzer inclusief een persoonlijke risicokaart met factsheet. Alle contactgegevens vindt u op pagina 55.
Bezoekadres: Sontweg 10, 9723 AT Groningen Postadres: Postbus 584, 9700 AN Groningen Telefoon: (050) 367 47 77 E-mail:
[email protected] Websites: www.veiligheidsregiogroningen.nl www.risicowijzer.groningen.nl
Groningen
Volg ons op: @VRgroningen facebook.com/veiligheidsregiogroningen
Heeft u vragen over de specifieke risico's in uw gemeente (bijvoorbeeld de risico's die voor uw gemeente op de risicokaart worden vermeld)? Neem dan contact op met uw eigen gemeente. De contactgegevens vindt u op de website van uw eigen gemeente. Zie ook de pagina Belangrijke telefoonnummers en websites in deze Risicowijzer © Veiligheidsregio Groningen, september 2013
54
Risicowijzer Groningen Colofon
Coördinatie en uitvoering
: Veiligheidsregio Groningen
Tekstredactie
: Brouwer Communiceert, Groningen
Foto’s
: Roelard Smit en anderen
Ontwerp
: Dion de Poel, Vision d-sign
Druk
: Veiligheidsregio Groningen
Colofon Risicowijzer Groningen
55
Sontweg 10 9723 AT Groningen (050) 367 47 77
[email protected] Risicowijzer Groningen
www.veiligheidsregiogroningen.nl www.risicowijzer.groningen.nl
