Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
mca.nl
Inhoudsopgave
Jouw voorbereiding
3
De operatie
5
De operatieafdeling
6
Narcose
6
Na de operatie
7
Terug op de afdeling
8
Pijnbestrijding
8
Herstel
10
Jouw vragen
10
Notities
11
Colofon Redactie:
afdeling anesthesiologie en pijnbestrijding
afdeling communicatie
Fotografie:
beeldgroep MCA
Oplage:
1000 / 2e druk
Druk:
MarcelisDékavé
Artikelnummer: 111741 / 2013.04
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.
2
Je hebt met de dokter afgesproken dat je wordt geopereerd of een onderzoek krijgt. Deze operatie of dit onderzoek gebeurt onder narcose. Op de polikliniek anesthesio logie heb je daarom een gesprek gehad met de anesthesioloog. Dit is de dokter die je tijdens de operatie onder narcose - in slaap - brengt. In het boekje vind je de belangrijkste informatie over: • je voorbereiding op de operatie of het onderzoek; • de narcose of verdoving; • de operatieafdeling; • pijnbestrijding.
Word je niet geopereerd, maar krijg je
Jouw voorbereiding
een onderzoek waarvoor je onder narcose wordt gebracht? Dan zijn vooral de
Het is belangrijk dat je je goed
onderdelen over je voorbereiding op het
voorbereidt op de operatie of het
onderzoek (pagina 2) en over de narcose
onderzoek. Hieronder lees je hoe je dit,
(pagina 7) voor jou van belang. Je ouders
samen met je ouders, kunt doen.
krijgen een apart boekje. Waar in dit boekje ‘ouder’ staat, wordt ook voogd of
Veranderingen in je gezondheid
verzorger bedoeld.
Waarschijnlijk zit er enige tijd tussen het moment dat je op de polikliniek anesthe siologie bent geweest en het moment dat
Bekijk ook de film
je wordt geopereerd of onderzocht. Als er
MCA heeft een film over een operatie
in die tijd iets verandert in je gezondheid,
op de website: kijk op www.mca.nl/
is het belangrijk dat jij of je ouders contact
kids en klik op tieners. De operatie
opnemen met de polikliniek anesthesio
zelf zie je niet, wel wat je bewust
logie. Bijvoorbeeld als je:
meemaakt op de operatieafdeling.
• intussen ook wordt behandeld door een andere dokter; • andere medicijnen gebruikt; • koorts hebt of erg verkouden bent op
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
3
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
het moment dat je wordt opgeroepen
Dat betekent meestal dat je:
voor je opname;
• tot zes uur voor de operatie nog mag
• zwanger bent of denkt dat je zwanger bent.
ontbijten: alleen toegestaan is brood, ontbijtkoek, beschuit, boter, kaas, vlees waren, zoet beleg, melkproducten, thee
Medicijnen Van de anesthesioloog krijg je te horen
4
en koffie eventueel met suiker en melk; • tot vier uur voor de operatie nog
met welke medicijnen je voor de operatie
helder vloeibaar mag drinken:
of het onderzoek moet stoppen en met
alleen toegestaan is water, limonade
welke je moet doorgaan. De medicijnen
zonder prik, thee en koffie zonder
die je moet blijven slikken, mag je met
melk (eventueel met suiker) en
een klein slokje water innemen.
vruchtensappen zonder vruchtvlees.
Let op! Gebruik voor je operatie of
Van de afdeling die jouw opname regelt,
onderzoek dus geen medicijnen zonder
krijg je nog precies te horen tot hoe laat je
overleg met de anesthesioloog!
mag eten en drinken.
De pil
Suikerziekte
Als je aan de pil bent (anticonceptiepil)
Heb je suikerziekte (diabetes mellitus)?
kun je deze gewoon blijven innemen.
Dan zijn de maatregelen die moeten
Maar je kunt na de operatie of het
worden getroffen met jou besproken. Is
onderzoek, gedurende de rest van je
dit niet gebeurd, neem dan contact op
cyclus, niet meer rekenen op volledige
met de polikliniek anesthesiologie, zie
bescherming tegen zwangerschap!!
pagina 10.
Nuchter
Loszittende tanden
Voor de operatie of het onderzoek mag
Heb je loszittende tanden? Dan is het heel
je een aantal uren niet eten of drinken. Dit
belangrijk dat je dit doorgeeft aan de
heet ook wel nuchter zijn. Hiervoor zijn
anesthesioloog vóórdat hij of zij je onder
regels opgesteld. Houd je hieraan, want
narcose brengt! Als de anesthesioloog
met een volle maag kan de operatie niet
van tevoren weet dat je tand loszit, houdt
doorgaan.
hij of zij daar rekening mee.
Bril en contactlenzen
De operatie
Je mag geen contactlenzen dragen op het moment dat je naar de operatieafdeling
In dit boekje staat alleen algemene
gaat. Als je een bril draagt, mag je deze
informatie over wat je allemaal kunt
ophouden tot vlak voor de operatie.
verwachten vóór, tijdens en na je operatie. Wil je meer weten? Dan kun je dat
Geen make-up en sieraden
het beste vragen aan de dokter die je
Voor de operatie of het onderzoek doe
opereert.
je alle sieraden, ook piercings, af. Het is nog beter om ze thuis te laten. Ook
Het tijdstip van de operatie
andere waardevolle spullen kun je beter
Van tevoren krijg je te horen hoe laat je
thuislaten.
geopereerd wordt. Iedereen doet natuur
Vanwege de hygiëne is het belangrijk
lijk erg zijn best om je op de afgesproken
dat je op de dag van de operatie of het
tijd te helpen. Maar door bijvoorbeeld
onderzoek geen make-up en nagellak
een spoedgeval kan het wel eens voor
draagt. Heb je kunstnagels? Doe dan één
komen dat je operatie uitgesteld moet
van de kunstnagels af. Gebruik ook geen
worden. Gelukkig gebeurt dit niet vaak.
(gezichts)crème of bodylotion. De stickers en pleisters die tijdens de operatie of het
Wie opereert je?
onderzoek op je lichaam worden geplakt,
De dokter die je opereert, kan een andere
blijven anders niet zitten.
zijn dan bij wie je steeds op het spreekuur bent geweest. Als je dit echt niet wilt, dan kun je dat altijd zeggen tegen je dokter. Of je ouders kunnen contact opnemen met de polikliniek. Het kan dan wel zo zijn dat je langer moet wachten op je operatie of onderzoek als je ‘eigen’ dokter je opereert. Ook kan het zijn dat je geholpen wordt door een andere anesthesioloog dan degene die je gesproken hebt op de polikliniek.
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
5
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
Opereren aan de goede kant
die je opereert ook nog even. Je vader of
Als een operatie aan de linker- of
moeder blijft bij je tot je ‘slaapt’.
rechterzijde plaatsvindt, controleert de verpleegkundige samen met jou aan welke kant je moet worden geopereerd.
Narcose
Op die plek zet de verpleegkundige met een watervaste stift een pijl of stip.
Anesthesie of narcose betekent letterlijk gevoelloosheid. Het voelt als slapen. De anesthesioloog zorgt voor de narcose
De operatieafdeling
(anesthesie). Hij of zij is de specialist die je onder narcose brengt. De
De film op de website geeft je veel
anesthesioloog wordt geholpen door een
informatie over wat je meemaakt
anesthesiemedewerker.
als je op de operatieafdeling komt. Hieronder vind je nog wat meer uitleg.
Hoe krijg je de narcose? Meestal krijg je een prik in je hand of arm voor het infuus. Van tevoren wordt je huid
De ontvangstruimte
waar de prik wordt gegeven, verdoofd
De verpleegkundige rijdt je met je
met een zalfje of een speciale pleister.
bed naar de ontvangstruimte van de
Hierdoor voel je bijna niets van de prik.
operatieafdeling. Het kan zijn dat hier
Het infuus is nodig om je de medicijnen te
nog meer patiënten liggen te wachten op
geven waardoor je onder narcose gaat.
hun operatie. Eén ouder mag mee naar binnen.
Als je onder narcose bent, krijg je een beademingsbuisje in je keel. Daarom wil
6
De operatiekamer
de anesthesioloog van tevoren weten of
Op de operatiekamer staan allerlei
je loszittende tanden en kiezen in je mond
apparaten zoals een operatielamp
hebt. Het kan zijn dat door het inbrengen
en het anesthesieapparaat van de
van het buisje je tanden en kiezen
anesthesioloog. In de operatiekamer komt
beschadigen. Van het inbrengen van het
de anesthesioloog bij je om je onder
buisje merk je niets. Het buisje wordt
narcose te brengen. Vaak zie je de dokter
verwijderd voordat je wakker wordt. Ook
hier merk je dus niets van. Het buisje is
is heel klein. Maar het kan bijvoorbeeld
nodig om het ademen tijdens de operatie
zijn dat je allergisch reageert op
te regelen.
medicijnen. Of, zoals eerder gezegd, dat je gebit beschadigd raakt door
Regionale verdoving
het beademingsbuisje. Of dat je na de
Soms wordt er tijdens de narcose ook
operatie of het onderzoek tintelingen
nog een regionale verdoving gegeven.
hebt doordat een zenuw in de knel heeft
Dit betekent dat een deel van je lichaam,
gezeten. Maar nogmaals, de kans dat dit
bijvoorbeeld je benen, gevoelloos wordt
gebeurt is heel klein. Als je vlak voor de
gemaakt. Als je wakker wordt, kan het zo
operatie nog vragen hebt, kun je die altijd
zijn dat dit deel van je lichaam nog steeds
stellen aan de anesthesioloog.
gevoelloos is. Wees gerust, het gevoel komt vanzelf langzaam weer terug. Als je een regionale verdoving krijgt, dan heeft
Na de operatie
de anesthesioloog dit van tevoren met je besproken. Soms krijg je deze regionale
De uitslaapkamer (verkoeverkamer)
verdoving al voordat je onder narcose
Na de operatie brengen de operatie
wordt gebracht. Is dit bij jou het geval,
medewerkers je naar de uitslaapkamer.
dan heeft de anesthesioloog ook dit van
Hier zie je ook je vader of moeder weer.
tevoren met je besproken.
Op de uitslaapkamer kun je rustig wakker
Het is ook mogelijk dat je geopereerd
worden. De uitslaapkamer is een grote
wordt met alleen een regionale verdoving.
zaal waar nog meer patiënten liggen.
Narcose is dan niet nodig. Hier heeft de
Zij zijn ook allemaal geopereerd. Je kunt
anesthesioloog het dan op het spreekuur
dus ook geluiden horen van die andere
met je over gehad.
patiënten.
Is narcose veilig?
Op de uitslaapkamer lopen verpleeg
Door de goede bewakingsapparaten,
kundigen rond die goed op je letten.
de medicijnen van tegenwoordig en de
Voel je je niet lekker of heb je pijn? Zeg
goede opleiding van de anesthesioloog
dit altijd tegen de verpleegkundige op de
en anesthesiemedewerker is narcose
uitslaapkamer. Hij of zij geeft je hier dan
zeer veilig. Dat kans dat er iets misgaat,
wat voor.
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
7
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
gevoel achterin de keel, dan komt dit van het buisje dat tijdens de operatie in je keel zat. Dit gevoel verdwijnt vanzelf binnen een paar dagen. Ook kun je dorst hebben na de operatie. Als je wat mag drinken, doe het dan voorzichtig aan. Neem af en toe kleine slokjes. Mag je niet drinken? Dan kan de verpleegkundige of je vader of moeder je Op de uitslaapkamer mag je niet eten.
lippen nat maken om de ergste dorst weg
Van de verpleegkundige die voor je
te nemen.
zorgt, hoor je of je wel wat mag drinken. Als je niks mag drinken, maakt de verpleegkundige of één van je ouders
Pijnbestrijding
je lippen af en toe wat nat. Hierdoor heb je niet zo’n droge mond. Als je weer
Na een operatie kun je pijn krijgen.
goed wakker bent, mag je terug naar de
Hieronder vind je uitleg over
afdeling. De verpleegkundigen van de
pijnbestrijding als je in het ziekenhuis
afdeling komen je dan ophalen.
blijft. Ook vind je informatie over wat je kunt doen als je weer thuis bent en pijn hebt.
Terug op de afdeling
De anesthesioloog spreekt van tevoren af welke medicijnen je tegen de pijn
8
Terug op de afdeling kan je:
mag hebben, deze heten pijnstillers. Zo
• je wat slaperig voelen
proberen we te voorkomen dat je veel pijn
• misselijk zijn
krijgt. Dat is heel belangrijk voor je herstel.
• overgeven
Als je pijn hebt, is het dus heel belangrijk
• pijn krijgen.
dat je dit tegen de verpleegkundige zegt.
De verpleegkundigen weten precies wat
Hoeveel pijn heb jij?
ze je hiervoor kunnen geven. Vraag er
De verpleegkundige vraagt of je met een
gerust om. Heb je een zwaar of kriebelig
getal wilt aangeven hoeveel pijn je hebt.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
geen pijn |________________________________________________| ergst denkbare pijn Bij 0 heb je helemaal geen pijn. Bij 10 heb
• Een PCA-pomp: aan deze pomp zit
je echt heel veel pijn. Welk cijfer past bij
een knop waarop je zelf mag drukken
jouw pijn?
als je voelt dat de pijn opkomt. Als je op de knop drukt, komt het medicijn
Pijnstillers
in je bloed. Alleen jij mag op de knop
Welke medicijnen je krijgt tegen de pijn
drukken. Wees gerust, je kunt jezelf
hangt af van de operatie die je hebt
nooit teveel medicijnen geven. Van de
gehad, je leeftijd en je gewicht. Je hebt
verpleegkundige hoor je welke pomp
pijnstillers in de vorm van een:
jij hebt.
• tablet of drankje: als je het moeilijk vindt om een tablet in te slikken, kun je
Pijnstillers op een vaste tijd
soms een drankje krijgen;
Het is belangrijk dat je de pijnstillers
• zetpil: een zetpil krijg je bijvoorbeeld als je niet mag of kunt eten; • medicijnen die door je infuus direct in je bloed komen.
op vaste tijden krijgt, omdat ze dan beter werken. Meestal krijg je al vóór de operatie of behandeling pijnstillers van ons.
Er wordt dan een medicijnpomp op je infuus aangesloten. De medicijnpomp
Je moet er rekening mee houden dat
zit vast aan een infuuspaal met wieltjes.
je ondanks je pijnstillers toch pijn kunt
Hierdoor kun je met het infuus en de
hebben, of misselijk kan zijn. Het is
medicijnpomp lopen.
daarom heel belangrijk dat jij en/of je ouders dit aan de verpleegkundige
Er zijn twee soorten medicijnpompen:
doorgeven. Dan kan er iets aan
• Een morfine-perfusor: via deze pomp
worden gedaan!
krijg je doorlopend medicijnen tegen de pijn toegediend. Je kunt de medicijnpomp niet zelf bedienen. Dit doet de verpleegkundige.
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
9
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
Andere manieren om iets te doen
Herstel
tegen pijn Naast pijnstillers heb je ook andere
Het is normaal dat je je na een operatie
manieren om iets tegen je pijn te doen.
een tijdje niet zo fit voelt. Dit ligt meestal
• Je kunt aan iets leuks denken of iets
niet aan de narcose. De verdoving is
leuks doen: je voelt de pijn minder als
na een dag helemaal uitgewerkt. Een
je aan iets leuks denkt, bijvoorbeeld
operatie en een ziekenhuisopname
aan je hobby of de vakantie. Je kunt
kunnen voor je lichaam en geest erg
ook iets leuks doen, bijvoorbeeld
inspannend zijn. Het kost daarom tijd om
een computerspelletje spelen, een
te herstellen. Je hebt gewoon rust nodig
mp3-speler opzetten of een leuk boek
om je weer helemaal fit te voelen.
lezen. Ook voel je de pijn minder als je een ontspanningsoefening doet. Een voorbeeld van een oefening is dat je
Jouw vragen
diep en langzaam ademhaalt. • Een warme kruik of koude ijszak: soms helpt een warme kruik of een koude
kunnen jij of je ouders contact opnemen
ijszak om je pijn te verminderen. Vraag
met de polikliniek anesthesiologie.
erom als je dit wilt.
De medewerkers van de polikliniek zijn
• Meer rust om je heen: ga als het
op alle werkdagen bereikbaar van 9.00
mogelijk is in een rustige ruimte
uur tot 16.30 uur op telefoonnummer
liggen of zitten. Door zo min mogelijk
(072) 548 31 23. Als je vragen hebt over
geluiden om je heen te horen, zal je
de operatie, dan kun je het beste contact
meer rust hebben. Hierdoor voel je de
opnemen met de dokter die je behandelt.
pijn minder. Ook kun je op een andere manier gaan zitten of liggen waardoor je de pijn minder voelt. Pijnbestrijding voor thuis Van de afdeling krijg je adviezen mee over de pijnbestrijding thuis.
10
Als je vragen hebt over de narcose,
Notities ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
Goed voorbereid op je operatie of onderzoek
11
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 44 44 mca.nl/kids
mca.nl
