Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
Research NL
Herstel economie zet aarzelend door
Economische situatie
Huishoudens zijn nog steeds terughoudend met hun consumptie en bedrijven zijn terughoudend met investeringen. De overheid compenseerde dit gedurende de laatste kwartalen door zelf meer te consumeren. De waarde van de export trok weer aan tot ongeveer het niveau van het 4e kwartaal van 2007. Het vertrouwen bij producenten is weer licht negatief.
Algemeen De economie groeide in het eerste kwartaal van 2010 met 0,3% ten opzichte van het 4e kwartaal 2009 en met 0,6% ten opzichte van het 1e kwartaal 2009. De toename volgt op vijf kwartalen van sterke krimp. Het producentenvertrouwen was in juni iets lager dan in mei. De industrie produceerde in april 2010 echter 10% meer dan in april 2009 en het uitvoervolume van goederen groeide 17% in die periode. Het vertrouwen van consumenten bleef negatief. De consumptie van huishoudens was in maart en april 2010 een fractie hoger dan een jaar eerder. De kapitaalmarktrente daalde in juni naar 2,9%. Daarmee was de rente historisch laag. In mei daalde de inflatie naar 1,0%. Het aantal faillissementen steeg van 2553 in het 4e kwartaal 2009 naar 2621 in het 1e kwartaal 2010.
De werkloosheid daalde voor de tweede keer op rij. In de periode maart-mei waren er ca. 7.000 werklozen minder dan in de periode februari-april. Overigens waren er eind mei bijna 10.000 bijstandsuitkeringen meer verstrekt dan een kwartaal eerder. In het eerste kwartaal 2010 waren er ca. 156.000 banen minder dan een jaar eerder. Er stonden in het 1e kwartaal 2010 gemiddeld 113 duizend vacatures open. Dit zijn er 11 duizend minder dan eind december 2009. De daling van het aantal uitzenduren vlakte verder af.
De werkloosheid daalde voor de tweede keer op rij
Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
3
Figuur 1. Ontwikkeling BBP (in marktprijzen)
Vertrouwen en vacatures Het producentenvertrouwen – de gemiddelde beoordeling van ondernemers over de orderpositie en voorraden alsmede de verwachte productie in de komende drie maanden – was in juni 2010 weer licht negatief: -0,7 (in mei 0,4). Het vertrouwen van consumenten bleef negatief en lag in juni 2010 op -18 (in mei -16). Figuur 3. Vertrouwen
Middelen en bestedingen In het 1e kwartaal 2010 consumeerde de overheid 0,3% meer dan een jaar eerder en investeerde ze 7% minder. Bedrijven investeerden 12,9% minder dan een jaar eerder en huishoudens consumeerden 0,3% minder dan in het eerste kwartaal van 2009. In maart 2010 groeide de consumptie van huishoudens ten opzichte van een jaar eerder met 0,7% en in april met 0,2%. Figuur 2. Samenvatting middelen en bestedingen
Het aantal vacatures bleef licht dalen. In het 1e kwartaal van 2010 stonden in Nederland gemiddeld 113 duizend vacatures open. Dit zijn er 11 duizend minder dan een kwartaal eerder, 40 duizend minder dan een jaar eerder en 133 duizend minder dan twee jaar eerder. Figuur 4. Vacatures in Nederland
De export was in het 1e kwartaal 2010 gemiddeld 11,4% hoger dan een jaar eerder en 4,0% hoger dan een kwartaal eerder. De positieve ontwikkeling van de uitvoer draagt bij tot een verbetering van het BBP. De waarde van uitgevoerde goederen en diensten was bijna weer op het niveau van het 4e kwartaal 2007.
In het 1e kwartaal van 2010 stonden in Nederland gemiddeld 113 duizend vacatures open 4
Marktontwikkeling De bijdrage aan het BBP van de grootste sectoren was in het 1e kwartaal 2010 als volgt: 26% door financiële en zakelijke diensten , 23% door overheid, zorg en overige diensten, 19% door handel, horeca, vervoer en communicatie. De ontwikkeling van deze sectoren op lange termijn is te zien in figuur 5.
In vergelijking met een jaar eerder werd in het 1e kwartaal 2010 5,1% meer gespaard
Figuur 5: Ontwikkeling belangrijkste sectoren Figuur 6: EMU-saldo en subsidies
Rente, kredieten en subsidies In vergelijking met een jaar eerder werd in het 1e kwartaal 2010 5,1% meer gespaard. Er werden minder consumptieve kredieten verleend: -7,4% t.o.v. een jaar eerder (hoewel de hypotheekrente met 0,1% zakte tot 4,7%). De Europese Centrale Bank wil de beleidsrente nog geruime tijd op 1% houden. De verhouding tussen inkomsten en uitgaven van de overheid (EMU-saldo) bedraagt -4,2% en voldoet daarmee niet aan de Eurozone-doelstelling van -3%. De subsidies krompen met 9,2% t.o.v. een jaar eerder.
Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
5
Outlook
6
In de prognose van het Centraal Planbureau (CPB) van 23 juni jl. stijgt het BBP in 2010 met ca. 1¼ % en in 2011 met 1¾ %. “De toename van het BBP komt bijna volledig voor rekening van de uitvoer, die dit en volgend jaar met respectievelijk 10¾ % en 7¾ % toeneemt”, aldus het CPB. In de CPB-outlook ontwikkelt het EMU-saldo zich echter van -5,4% in 2009 naar -6,3% in 2010 en in 2011 -4,7%. Verwacht wordt dat in 2010 en 2011 ca. 6% van de beroepsbevolking werkloos is.
“De toename van het BBP komt bijna volledig voor rekening van de uitvoer” aldus het CPB
De vorming van een nieuwe regerings-coalitie, bezuinigingsmaatregelen in vele landen en problemen rond de euro maken de onzekerheid rond de raming van het CPB groter dan gebruikelijk. Figuur 7. Prognose voor Nederland: BBP en inflatie
De orderontvangst in de industrie varieert sterk: van -17% in de industrie voor bouwmaterialen tot 53% in de basismetaalindustrie. Over het geheel gezien heeft de orderverwachting zich de afgelopen zes maanden positief ontwikkeld. Figuur 8: Orderontvangst industrie
Economic outlook 3e kwartaal 2010 Nederland
7
Het gemiddelde oordeel over de omzetverwachting in de komende 3 maanden van de dienstverleners daalt weer maar is nog positief. De uitzendbureaus en het vervoer worden als belangrijke indicatoren voor een prognose van de economische ontwikkeling gezien. De outlook van uitzendbureaus is een indicator voor de verandering van de personeelsbehoefte in de economie. Deze outlook is positief. Het vervoer is een indicator voor de economische bedrijvigheid. Ook deze outlook is positief. Figuur 9: Oordeel omzetverwachting dienstverlening
financiële risico’s, vinden hun eigen organisatie ondergewaardeerd en zijn minder positief over de ontwikkelingen op de transactiemarkt. De onzekerheid in de markt blijkt uit de crisis in de Eurozone en de daling en volatiliteit van de beurzen. Daarbij blijkt uit het onderzoek van dit kwartaal dat het weer moeilijker is geworden om financiering te verkrijgen. Wel geeft de CFO aan dat de kosten van financiering licht gedaald zijn. Dit is voornamelijk te danken aan de duurzaam lage rente. De risicohouding (risk appetite) van de CFO’s is daarentegen al drie kwartalen ongewijzigd. Zij blijven een afwachtende houding aannemen. Bijna de helft van de CFO’s (47%) heeft het afgelopen jaar de risico’s op de balans verder verlaagd.
De prognoses van uitzendbureaus en vervoerbedrijven zijn positief Uit het kwartaalonderzoek ‘CFO survey’ van Deloitte onder corporate CFO’s blijkt dat na een langere periode optimistisch te zijn geweest over de financiële vooruitzichten van hun organisatie, CFO’s onzekerder zijn geworden over de marktontwikkelingen. De stijgende positieve trend die in 2009 was ingezet, is gestopt. CFO’s verlagen nog altijd hun
Bronnen: Deloitte: CFO Survey Q2 2010. CBS. CPB. www.rijksoverheid.nl
Deloitte verwijst naar Deloitte Touche Tohmatsu, een Swiss Verein, en haar netwerk van memberfirms. Elke memberfirm is een zelfstandige juridische eenheid. Zie www.deloitte.com/about voor een gedetailleerde beschrijving van de juridische structuur van Deloitte Touche Tohmatsu en haar memberfirms. Deloitte is met ongeveer 5.000 medewerkers en kantoren in heel Nederland de grootste organisatie op het gebied van accountancy, belastingadvies, consultancy en financiële advisering. Deloitte Nederland is een onafhankelijke memberfirm van Deloitte Touche Tohmatsu, met meer dan 168.000 medewerkers en vestigingen in meer dan 140 landen. De medewerkers van Deloitte zijn verbonden in een samenwerkingscultuur waarin integriteit, uitmuntende waarde voor markten en cliënten, betrokkenheid bij elkaar en kracht door culturele diversiteit worden aangemoedigd. Hierin staan permanente educatie, uitdagende ervaringen en verrijkende carrièremogelijkheden centraal. De medewerkers van Deloitte zetten zich met volle overtuiging in om maatschappelijk verantwoord ondernemen te versterken, publiek vertrouwen op te bouwen en hun gemeenschappen positief te beïnvloeden. © 2010 Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu Designed and produced by MCBD at Deloitte, Rotterdam. 8
