#16
IN DEZE EDITIE
Architectuurmagazine van Reynaers Aluminium
REPORT #16
CITY REPORT Istanbul PROJECT LAS PALMERAS Eigentijds en sereen
voorjaar 2015
Thomas Carr College
Dynamische architectuur
“Het gebouw verbeeldt de aspiraties van de school” REYNAERS B.V. Maisdijk 7 · 9102 · 5704 RM Helmond t 0492 56 10 20 · f 0492 56 10 30 www.reynaers.nl ·
[email protected]
TOGETHER FOR BETTER
REPORT
#16 in deze editie 4 City Report: istanbul
Thomas Carr College,
38
14 VOORUITBLIK 18 Lapishan,
TivoliVredenburg
48
Istanbul
Year 7 and 8 Centre, TARNEIT
Muziekpaleis, Utrecht
28 Casa Las Palmeras, Sotogrande
56 Innovaties 62 Referenties
Editie voorjaar 2015 Verantwoordelijke uitgever: Birgit Huybrechs Productie: A10 Publishers B.V.
VERBINDENDE CONTRASTEN Istanbul is de belangrijkste commerciële en industriële metropool van Turkije en een poort naar Azië en het Midden-Oosten. Het is een aantrekkelijke en levendige stad vol contrasten: in kleur, tussen oud en nieuw, en tussen oost en west. Het vermogen van Turkije en de Turken om deze contrasten te overbruggen heeft bijgedragen aan de welvaart en het charisma van de stad en van het land als geheel. Toch zijn er ook uitdagingen, zoals Nevzat Sayın, een van de meest gevierde architecten in Turkije, aangeeft. Sayın ontwierp het opvallende Lapishan Business Centre (zie pagina 18 in deze editie). Dit project is een fraai voorbeeld van ‘contrast in kleur’, in de woorden van Albertas Jerusevicius, regionaal directeur van Reynaers Aluminium Turkije: “Lapishan is een zeer succesvol project waarin we al onze expertise en ervaring hebben toegepast. Met zijn felrode gevel brengt Lapishan letterlijk kleur in de wijk Kartal.” Istanbul is de stad van onze grootste investering in Azië. Reynaers wil een reeks designs en verschillende markten met elkaar verbinden en heeft daarom besloten een volwaardig productie- en servicecentrum te bouwen in de plaats Çerkezköy, vlak bij Istanbul. Zo kunnen we een nog grotere bijdrage leveren aan de uitvoering en voltooiing van projecten en aan het succes van onze partners. Report magazine zal u wederom meenemen naar de geweldige wereld van de architectuur en – als extra bonus – naar Istanbul! Martine Reynaers
3
city report
istanbul (TR)
4
locatie
DEMOGRAFIE - 14,2 miljoen inwoners (18,5% van de Turkse bevolking) - Oppervlakte 5.343 km² - 2.650 inwoners per m² - 39 wijken
HUISVESTING - 3 ,7 miljoen woningen in de regio Istanbul - gemiddeld woonoppervlak van een appartement is 97 m²
BOUWSECTOR - 2.250 actieve architectenbureaus - 1 8.559 architecten - 1 .217 projectontwikkelaars - 3 4.557 bouwbedrijven - 15.388 bouwvergunningen waarvan 14.047 voor woningen inclusief 154.956 woonunits - 13.354 opgeleverde woningen in 2013
ONDERWIJS - 49 universiteiten - 3 07.749 universiteitsstudenten
ECONOMIE - D e meeste mensen werken in de dienstverlening (64,3%) en de industrie (35,1%) - 1 0,5 miljoen toeristen bezochten Istanbul in 2013 - 766 hotels met 93.299 bedden - 81 musea De groei van Istanbul komt uit nieuwe sectoren: toerisme, dienstverlening, banken en financiële sector, hoofdkantoren.
5
city report
Ortaköy moskee en de eerste brug over de Bosporus
6
Brug tussen twee continenten Istanbul is net als veel andere historische steden in Europa een belangrijke spil geweest voor de menselijke beschaving. Hier gaat de geschiedenis echter maar liefst 8.000 jaar terug. De stad is door veel Europeanen altijd beschouwd als half Europees en half Aziatisch, vanwege zowel de geografische ligging als de vele culturele lagen die de bevolking en de geschiedenis van deze stad rijk zijn. Tekst Omer Kanipek Fotografie Dreamstime
Lang nadat Griekse kolonisten de stad Byzantium stichtten op de Europese oevers van de Bosporus, voelde ook de Romeinse keizer Constantijn zich tot deze locatie aangetrokken. Constantinopel werd de hoofdstad van het Byzantijnse Rijk. Het Grote Paleis van Constantinopel en de schitterende Hagia Sophia vormden de kern van de stad. Gelegen op de grens tussen Europa en Azië diende Constantinopel als brug tussen twee continenten en was eeuwenlang een belangrijk centrum voor handel, cultuur en diplomatie.
Na de verovering door de Ottomaanse Turken in de 14e eeuw begon de stad te veranderen in een multiculturele metropool. Het was een tolerante omgeving voor talloze verschillende religies. De neergang van het Ottomaanse Rijk bracht zelfs nog meer culturele en etnische diversiteit naar Istanbul. Sinds de 19e eeuw beïnvloedt architectuur in Westerse stijl de typologie van de gebouwen. Barok en Franse hofstijl, en een nieuwe vorm van art nouveau floreerden in Istanbul, waarna ook talloze voorbeelden van art deco volgden.
GESCHIEDENIS
Woningen in typisch Ottomaanse stijl
Straten in barokstijl
Tegen het einde van de 19e eeuw begon de stad zich dankzij betere veerbootverbindingen uit te breiden in oostelijke en westelijke richting. Nieuwe architecturale experimenten met late art deco en Bauhaus werden in de voorsteden toegepast in villa’s, maar ook in appartementencomplexen in de groeiende Pera-regio waar nieuwe wijken werden ontwikkeld.
betonnen appartementencomplexen van één of twee verdiepingen hoog.
Katalysator Atatürk, de stichter van de moderne Turkse Republiek, besloot de hoofdstad te verplaatsen naar Ankara om een fysieke en mentale afstand te creëren tot het keizerlijke Ottomaanse tijdperk. Toch vond hij Istanbul belangrijk genoeg om de beroemde stadsplanner Henri Proust uit te nodigen een masterplan voor deze stand te ontwerpen. Prousts principe heeft het silhouet van het historisch schiereiland weten te behouden, maar ook het Taksimplein en het Gezipark gecreëerd. In de jaren vijftig begon de bevolking gestaag te groeien dankzij een regeringsbeleid dat immigratie van het platteland naar de steden stimuleerde. De bouw van de brug over de Bosporus en de snelweg die zich uitstrekte van oost naar west, werkten als een katalysator voor de stadsgroei aan het begin van de jaren zeventig. De gebouwentypologie veranderde van kleine huisjes naar
Kostbare ruimte In de jaren tachtig steeg het aantal inwoners boven de vijf miljoen, bijna een verdubbeling in vijf jaar tijd. In de jaren negentig begonnen de industriële gebieden te verschuiven naar de randen van de stad om kostbare ruimte vrij te maken voor woningen en de dienstensector. De as van het Taksimplein tot Maslak wordt omzoomd door kantoortorens. De bouw van de tweede brug over de Bosporus en een nieuwe snelweg ten noorden zette aan tot de uitbreiding van Istanbul richting de noordelijke bossen en de waterreservoirs. Toen de bevolking in 2000 meer dan elf miljoen inwoners telde, begon de 'stedelijke transformatie': industriële gebouwen werden vervangen door grootschalige winkelcentra en woontorens. Tot en met vandaag blijft het bevolkingsaantal van Istanbul stijgen. Daarmee neemt ook de vraag naar woningen steeds verder toe, waardoor de bouw- en vastgoedsector hier de grootste industrieën van het land zijn.
7
city report
Wijd verspreide architectuur Dankzij een roemrijke geschiedenis is Istanbul uitgegroeid tot een van de grootste en drukste steden van Europa, waar talloze prachtige voorbeelden te vinden zijn van de architectuur uit verschillende perioden. Text Omer Kanipak Photography Orhan Kolukisa (Yercekim Photos)
Op het historisch schiereiland bevinden zich verreweg de meeste historische gebouwen. Veel hiervan dateren uit het Byzantijnse Rijk. Er zijn echter ook veel nieuwe gebouwen van na 1950 te vinden. Vanaf 1980 groeide het bewustzijn dat het belangrijk is om historische monumenten te behouden. Na 1970 groeide de stad in rap tempo en breidde met de aanleg van de snelweg en de brug over de Bosporus verder uit naar het oosten en westen. Inmiddels wordt aan de derde Bosporusbrug gebouwd in het verre noorden van de stad.
8
1
3
2
4
Als architectuurliefhebber is het onmogelijk om al die inspirerende gebouwen in de stad in een paar dagen te bekijken. Alleen al de stadskern kent een groot aantal gebouwen die zeer de moeite van het bezoeken waard zijn. De as die zich uitstrekt vanaf het Taksimplein naar Levent, wordt geflankeerd door de nieuwere kantoorgebouwen. Gebouwen zoals woningen en universiteitscampussen die het afgelopen decennium zijn voltooid, bevinden zich aan de rand van de stad.
5
7
6
8
Morfologie
55
11 11
88 33
10 10 14 14
13
99
13
22 66
12 12
7
7
11
44
1. H agia Sophia, 537. Architecten: Isidore van Miletus, Anthemius van Tralles 2. Süleymaniye Moskee, 1558. Architect: Mimar Sinan 3. Botter appartementengebouw, 1900. Architect: Raimondo Tommaso D’Aronco 4. F lorya zomerhuis, 1930. Architect: Seyfi Arkan 5. Groene stadswijk Levent, 1947. Architecten: Kemal Ahmet Aru, Rebii Gorbon 6. Zeyrek kantoren socialezekerheidsinstantie, 1962. Architect: Sedad Hakki Eldem
9
10
7. IMC – Istanbul Drapers’ Bazaar, 1967. Architecten: Do˘ gan Tekeli, Sami Sisa, Metin Hepgüler 8. A KM – Cultureel Centrum Atatürk, 1969. Architecten: Feridun Kip, Rüknettin Güney, Hayati Tabanlio˘ glu 9. Tercüman gebouw, 1974. Architecten: Günay Çilingiro˘ glu, Muhlis Tunca 10. " National Highways Headquarters", 1980. Architecten: Mehmet Konuralp, Salih Sa˘ glamer
12. Levent Kanyon, 2006, Architecten: The Jerde Partnership, Tabanlioglu Mimarlik 13. Ipera25, 2010. Architect: Ahmet Alataș 14. Marinemuseum, 2013. Architecten: Ertu˘ g Uçar, Mehmet Kütükçüo˘ glu (Te˘ get)
15 15
11. " National Reinsurance Headquarters", 1992. Architecten: Șandor Hadi, Sevinç Hadi
12
11
9
15. Maritieme Universiteit Piri Reis, 2014. Architecten: Aydan Volkan, Selim Cengiç (Kreatif Mimarlik)
13
14
15
city report
Levendige steden in een stad Nevzat Sayın, een van de meest gevierde architecten in Turkije, vertelt over de aantrekkelijke en bruisende stad Istanbul. Maar ook over de keerzijde van de medaille: de impact die de groei heeft op de bouwsector. Tekst Omer Kanipak Fotografie Cemal Emden
10
Istanbul is een aantrekkelijke stad. Wat is volgens u het opvallendste kenmerk van Istanbul? "Voor mij is dat altijd de Bosporus; deze natuurlijke noord-zuidas maakt Istanbul erg aantrekkelijk. De stad is ontstaan op het kleine historische schiereiland, maar groeide twee kanten op, zowel in oostelijke als in westelijke richting. In tegenstelling tot veel andere oude steden in Europa bepaalde de geografische situatie in dit geval dat de stad zich niet in een cirkel rond de oude stadskern ontwikkelde. Deze lineaire ontwikkeling van Istanbul zorgde ervoor dat er verspreid binnen de stad diverse kleinere centra ontstonden, en dat maakt de stad erg aantrekkelijk. Elk centrum heeft zijn eigen karakteristieke zones en wijken. Eigenlijk is de stad Istanbul opgebouwd uit allerlei kleinere stadjes, en dat zorgt voor een enorm levendig geheel." Turkije heeft de afgelopen tien jaar een beleid gevoerd op het stimuleren van de bouwsector. Wat vindt u van de huidige stedelijke veranderingen die binnen Istanbul plaatsvinden? "Elke stad transformeert vanzelf; dat is onvermijdelijk. Maar in Istanbul is de situatie veranderd in een door de staat georganiseerde speculatieve bouwgolf, en ik denk niet dat dat gunstig is voor de stad. De economie is gebaseerd op ontwikkeling van onroerend goed, wat neerkomt op gebouwen neerzetten met zoveel mogelijk vloeroppervlak om te verkopen of te verhuren, ongeacht de wet- en regelgeving voor de bouw. Het zal erg moeilijk zijn om deze trend op korte termijn te keren en wij als architecten zullen het hier lastig mee krijgen. De focus ligt op geld verdienen in plaats van op het creëren van een betere fysieke omgeving, en dus een betere maatschappelijke omgeving. De tendens naar het vergaren van kapitaal door individuen en bedrijven wordt door de staat niet goed beheerd of gereguleerd." In Turkije zijn de laatste tijd veel architectuuropleidingen van start gegaan. U bent een van de praktiserende architecten die ook onderwijst. Wat hoopt u voor al deze jonge mensen die architect willen worden? "Als deze jonge generatie architecten de kennis net zo snel en volledig omarmt en integreert als dat ze er toegang toe heeft, geloof ik dat de ontwik-
interview
"De stad Istanbul is opgebouwd uit allerlei kleinere stadjes en dat zorgt voor een enorm levendig geheel" keling in architectuuronderwijs en -opleiding de gewenste bijdrage gaat leveren aan het vak in de praktijk. Architectuuropleidingen richten zich op doen én denken. Gebouwen die in harmonie zijn met hun omgeving, kunnen alleen bestaan als mensen hun carrière wijden aan nieuwsgierigheid, aan het spannende van dingen ontdekken." De afgelopen jaren is het milieubewustzijn in dit land gegroeid, niet alleen in de grote steden maar ook in rurale gebieden. In welk opzicht zal dit volgens u de toekomstige transformatie van Istanbul beïnvloeden? "We zijn gevoelig voor het milieu dat ons constant op de feiten drukt: ‘Je hebt niet langer het recht om je schouders op te halen.’ Elk nieuw ding dat we doen, elke nieuwe beslissing, moet aan deze eis voldoen. De bebouwde omgeving verbruikt een groot deel van onze middelen. De toenemende aandacht voor het beperken van ons energiegebruik en het stimuleren van recycling is veelbelovend voor de kwaliteit van het leven in de stad. Ik heb groot vertrouwen in de moraliteit en dynamiek van jonge mensen, die een groot deel van de bevolking vormen. Samen kunnen we proberen de vernietiging en het verdwijnen van groene gebieden tot stilstand te brengen, en zelfs nieuwe groene ruimten creëren. Ik heb goede hoop dat zij dingen zullen veranderen. Ze kunnen zich inzetten om de levendigheid op straat te behouden."
11
city report
12
Turks Manhattan Toen de Franse schrijver Gustave Flaubert halverwege de 19e eeuw voorspelde dat Istanbul binnen een eeuw de hoofdstad van de wereld zou zijn, zat hij er niet eens zo ver naast. Sinds 1970 is Istanbul uitgegroeid van een ommuurde historische stad met twee miljoen inwoners tot een megapool met veertien miljoen inwoners. Albertas Jerusevicius, regionaal directeur van Reynaers Turkije, heeft vanuit het hoofdkantoor in Istanbul uitzicht op ontelbare hijskranen waar vroeger minaretten de skyline domineerden. Tekst Viveka van de Vliet Fotografie Dreamstime
Albertas Jerusevicius regionaal directeur Reynaers Turkije
ONTWIKKELINGEN
Dit uitzicht zegt genoeg over het aantal bouwprojecten in de explosief groeiende stad. “Turkije is een constructieeconomie met Istanbul als hoofdrolspeler”, zegt Jerusevicius. “Vroeger hadden we één stadscentrum. Nu zijn ze overal. Het Europese deel had veel commerciële gebouwen, het Aziatische deel vooral woonwijken. Istanbul is inmiddels getransformeerd in een gecombineerd stadslandschap, met een ‘Nieuw Manhattan’ in het historische centrum.” Reynaers werkt in Turkije voornamelijk aan projecten in de badplaats Antalya, hoofdstad Ankara en in Istanbul, de grootste stad. “ Alleen al in Istanbul zijn we momenteel bij vijf grote projecten betrokken”, zegt Jerusevicius. Prachtige kansen De economie draait op volle toeren. In de stedelijke vernieuwingsfase ontstaat een geheel nieuwe infrastructuur. Het is niet eenvoudig de groei bij te houden. De ziekenhuizen, scholen, universiteitscampussen, winkelcentra, en huizen moeten immers nog worden gebouwd. Woningen in bestaande woonwijken worden nauwelijks gerenoveerd omdat ze slecht bestand zijn tegen aardbevingen. “In de bouw van hogere nieuwbouwappartementen met steviger contructies, maar ook in gebouwen met commerciële functies als hotels en kantoren, liggen interessante kansen”, zegt de regionaal directeur. “We kunnen onze expertise en ervaring met technisch complexe opdrachten goed toepassen vooral in duurzame aluminium gevels.” Vraag Jerusevicius naar zijn beeld van de toekomst van de stad en achter zijn aanvankelijke diplomatie wordt nog een visie zichtbaar. “Natuurlijk moet er gebouwd worden en liggen er prachtige kansen voor creatieve jonge architecten die vrij zijn om de meest verbazingwekkende dingen te tekenen. Maar de regering pompt ook miljoenen dollars in megabouwprojecten, zoals in een derde vliegveld, een derde brug over de Bosporus, in luxe hotels en kolossale warenhuizen. Het gezicht en karakter van de stad zijn de laatste jaren sterk veranderd.” "Istanbul is een unieke en kleurrijke stad, maar voor mij blijft ook de historische context erg belangrijk, iets wat ook relevant is voor de economische groei", zegt hij. “Istanbul is per slot van rekening een van de grootste toeristische trekpleisters ter wereld. Bezoekers komen hier niet voor indrukwekkende skylines vol wolkenkrabbers, ze willen de historische en culturele rijkdommen van de oude stad, de parken en de Bosporus bewonderen."
VERBORGEN SCHATTEN VAN
architect Nevzat Sayın 1 Kuzguncuk
is de wijk waar ik woon en waar mijn kantoor is gevestigd. Veel mensen hebben de charme ervan al ontdekt, maar toch blijft het een van de meest inspirerende en rustige wijken direct aan de Bosporus.
2 In Istanbul zijn eigenlijk alle
plekken waar stroompjes in de Bosporus uitkomen fantastisch. Helaas zijn de meeste verdwenen door de omliggende bebouwing, maar dankzij de topografie hangt er nog steeds een bijzondere sfeer. Vooral de wijk Kagithane aan het puntje van de Gouden Hoorn is inspirerend. 3 Santral
Istanbul is een oude elektriciteitscentrale die jaren geleden buiten gebruik raakte. Bijna dertig jaar geleden kwam ik voor het eerst op deze bijzondere plek, toen de centrale deels nog in gebruik was. Ik had het geluk dat ik jaren later hier de campusgebouwen voor de Bilgi University heb mogen ontwerpen.
4 Het
kleine vissersdorpje Karaburun aan de noordkust van Istanbul is nog authentiek en vredig. Het ligt wat verder van het centrum, maar is absoluut de reis waard.
1
4 3
13
VOORUITBLIK
14
Luxe aan de Theems - Mooier kun je bijna niet wonen: het moderne complex One Tower Bridge ligt in hartje Londen, naast de iconische Tower Bridge en tegenover de Tower of Londen. Het gebouw biedt woningen in vijfsterrenluxe met faciliteiten als een spa en een gym. De meeste appartementen en penthouses hebben balkons of terrassen, al dan niet met fenomenaal uitzicht op de rivier de Theems. Het complex bestaat uit negen appartementenblokken. Reynaers leverde de aluminium systemen voor blokken 1, 2, 4, 6 en 9. In blok 2 en 4 zijn maar liefst 300 CP 130schuifdeuren toegepast.
Londen (GB)
One Tower Bridge Architect: Squire and Partners, Londen Planningadviseur: Barton Willmore, Londen Structurele ingenieur: Meinhardt, Londen Consulting ingenieur: Hoare Lea, Londen Hoofdaannemer: Berkeley Homes Limited, Londen Investeerder: Berkeley Homes, London Borough of Southwark Gevelbouwers: M. Price Limited- Londen, Scheldebouw B.V.Middelburg, Permasteelisa Central Europe - Heerlen Toegepaste Reynaers-systemen: CS 77, CS 86-HI, CP 155, CP 130, CW 50-SC Verwachte opleverdatum: winter 2016
15
Indrukwekkend uitzicht - Net als veel Europese havensteden wil ook de Belgische kustplaats Oostende haar oude havens transformeren tot een levendige stadswijk. Dit ontwikkelingsproject van Versluys Bouwgroep en CFE immo moet ruimte bieden voor wonen, werken en ontspanning en beslaat een gebied van twaalf hectare. Conix Architects was verantwoordelijk voor het ontwerp van het eerste te realiseren iconische gebouw: het appartementencomplex Baelskaai 12. De 49 appartementen beschikken elk over een buitenruimte van minimaal twintig vierkante meter en een indrukwekkend uitzicht op de duinen en de Noordzee. Ook het uitzicht op de gevel is de moeite waard: op de elfde en veertiende verdieping worden zwembaden geïntegreerd in de balkons.
OOstende (BE)
Baelskaai 12 (Oosteroever) Architect: Conix Architects, Antwerpen Hoofdaannemer: MBG-Van Wellen, Wilrijk en Versluys Bouwgroep, Oostende Gevelbouwer: Allaert Aluminium, Harelbeke Toegepaste Reynaers-systemen: CP 130-LS, CS 77-HI, CW 50 Verwachte opleverdatum: zomer 2016
VOORUITBLIK
Geniaal complex 16
- Het witte residentiële complex Leontievsky Mys is een van de opvallendste appartementencomplexen in het luxe woonsegment in St. Petersburg. De locatie is om meerdere redenen bijzonder: het complex bevindt zich op het uiterste puntje van het Petrogradsky schiereiland, maar liefst aan drie kanten omringd door de rivier. Daarnaast heeft de nobelprijswinnende Russische econoom Wassily Leontief hier gewoond (1906-1925). Daarom is dit project met zorg ontworpen om ook toekomstige genieën een unieke plek te bieden. Er is bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan voorzieningen voor kinderen: het complex omvat een afgesloten deel met verschillende speeltuinen, een particulier kinderdagverblijf en een creatief centrum voor kinderen. Ook voor volwassenen is er aan alle luxe gedacht: een privéjachthaven en -club zijn in aanleg, evenals speciale, met planten omzoomde terrassen. De talloze ramen en balkons van de gebouwen zijn voorzien van het maatwerk raam- en deursysteem CS 86-HI van Reynaers. Voor zowel interieur als exterieur is gekozen voor de opmerkelijke meubels van het merk YOO inspired by meesterdesigner Philipp Starck.
St. Petersburg (RU)
Leontievsky Mys Architect: Yoo inspired by Starck, Londen Lokale architect: Studio 17 Creative and residence Vayacheslav Gedueva, St. Petersburg Hoofdaannemer: Ltd Test, St.Petersburg Investeerder: Ltd Leontievsky Mys, St. Petersburg Gevelbouwer: Nordfasad, St. Petersburg Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CW 50-HI, maatwerkoplossing op basis van CS 86-HI, CS 86-HI/HV Verwachte opleverdatum: voorjaar 2015
Indrukwekkende glazen gevels Sofia (BG) - Het 112 meter hoge multifunctionele Millenium Centre bestaat uit drie torens waarin een hotel, appartementen, kantoren en ruimtes met commerciële functies zijn ondergebracht. Het meest opvallende aan de gebouwen met een totale oppervlakte van 130.000 vierkante meter zijn de 40.000 vierkante meter glazen façades met geometrische vormen. Millennium Centre Hoofdarchitect: Borislav Bogdanov, Sofia Architect: Ivaylo Slavchev, Sofia Geveladviseur: Velimir Zlatarev, Sofia Hoofdaannemer: Nikmi Jsc, Sofia Gevelbouwer: Nikmi Jsc, Sofia Toegepaste Reynaers-systemen: Elementgevel, projectoplossing Verwachte opleverdatum: winter 2017
17
Uitgebalanceerde dynamiek - Dynamische en vloeiende structuren die samen een lichte curve omhoog volgen, vormen een belangrijke leidraad in het werk van Fluid Motion Architects uit Teheran. Door de glazen blokken iets ten opzichte van elkaar te verschuiven, ontstaat er een uitgesproken balans die van het kantoorgebouw een markante verschijning maakt.
Teheran (IR)
Jam Tower Architect: Fluid Motion Architects - Mr. Daneshmir, Teheran Hoofdaannemer: Bonyan Marsoos co., Teheran Investeerder: Mellat Bank Gevelbouwer: Kashaneh co., Parsamood co., Teheran Toegepaste Reynaers-systemen: CW 60, CS 68 Verwachte opleverdatum: zomer 2015
project
Lapishan
18
Istanbul, TURKijE — Architect: Nevzat Sayın Constructeur: BSM Aluminium
Rode solide massa
19
Z
e hebben het in één dag gebouwd!” hoorde Evrim Karayel, algemeen manager van bouwbedrijf Gürallar Yapı, voorbijgangers zeggen toen de veiligheidsnetten werden verwijderd en de felrode gevel van het Lapishan Business Centre zichtbaar werd. Dit opvallende gebouw bevindt zich in de wijk Kartal in Istanbul en omvat 160 afzonderlijke kantoren van verschillende grootte, verdeeld over acht verdiepingen.
“
Tekst Omer Kanipak Fotografie Gürkan Akay, Nihan Pakize Karayel
20
Verrassend genoeg was het helemaal niet de bedoeling van bouwbedrijf Gürallar Yapı om een kantoorgebouw te realiseren. Oorspronkelijk was Nevzat Sayın uit zes architectenbureaus geselecteerd om een flatgebouw met 21 verdiepingen te ontwerpen. Na enkele maanden verschoof de ontwikkelingsstrategie echter van woningen naar kantoorruimtes, wat voor de betreffende locatie een geschikter plan werd geacht. Na aanpassing van de bestemming werd het aantal en de grootte van afzonderlijke units zorgvuldig afgestemd op potentiële klanten en de grondeigenaren die hun land zouden moeten verpachten. Hierdoor werd Lapishan het eerste commerciële project van bouwbedrijf Gürallar Yapi. De puzzel die Sayın moest oplossen, was behoorlijk complex: zelfstandige kantoorruimtes en winkels in diverse
formaten en een aantal openbare ruimtes moesten worden ondergebracht in een hoogbouw met een grondoppervlak van bijna 850 vierkante meter. “Wij architecten weten dat bij hoogbouw met een kleine footprint het belangrijkste deel in beslag wordt genomen door de hoogbouwkern. Het is alleen niet slim om een toren te realiseren op een oppervlak van minder dan 1000-2000 vierkante meter”, zegt Sayın. Hij overtuigde de klant om een lager gebouw te ontwikkelen dat het grondoppervlak volledig zou benutten en toch een blikvanger zou worden. De formule was vrij eenvoudig: om een iconische toren neer te zetten die van afstand opvalt tussen de andere hoogbouw in de buurt, werd een groot rechthoekig prisma voorgesteld dat vanaf veel plaatsen op de snelweg zichtbaar is.
21
1 Lapishan brengt kleur in de Kartalwijk van Istanbul
22
2 De gevel is ontworpen om geluidshinder van het verkeer tegen te gaan
Openluchtgangen Deze grote, rechthoekige massa rust op een oppervlak van 3.500 vierkante meter; 2.100 vierkante meter daarvan is bebouwd, terwijl de rest een open binnenplaats vormt. Daarmee is er net als in de oorspronkelijk beoogde hoogbouw ook hier een verticale circulatiekern, maar deze variant bedient een veel groter vloeroppervlak, wat resulteert in een efficiënter gebouw. Omdat de gangen in de openlucht langs de binnenplaatsgevel lopen, is ook minder energie nodig voor verwarming, ventilatie, airconditioning en verlichting en kunnen kantoorgebruikers direct vanuit hun kantoor naar buiten stappen. De efficiëntie van het gebouw is bovendien verbeterd door het zuidelijke gedeelte minder hoog te maken, zodat meer daglicht de noordkant en de binnenplaats bereikt. Gürallar Yapi besloot om de krachten te bundelen met Reynaers en gebruikte het CS 86-HI raam- en deursysteem en het structureel geklemde CW 50systeem voor de gevels. De gevel aan de kant van de snelweg werd ontworpen met zo min mogelijk openingen tegen geluidshinder van het verkeer. De modulaire planningsaanpak, waarbij een kantoorunit van 57 vierkante meter het basiselement vormt, biedt als groot voordeel dat klanten een unit van passend formaat kunnen huren.
NSMH
Nevzat Sayın is geboren in 1954. Hij doorliep de middelbare school en studeerde architectuur in Izmir. Dankzij zijn verblijf in deze stad en omstreken ontwikkelde hij liefde voor en begrip van de Egeïsche cultuur. Hij werkte vier jaar lang met Cengiz Bektas, een periode die hij zijn ‘naschoolse opleiding’ noemt. Sayın is ook actief als docent aan diverse architectuuropleidingen in Turkije. Zo geeft hij momenteel les aan de Istanbul Bilgi University Faculty of Architecture, waarvan hij een van de medeoprichters is. Zijn motto is: “De toekomst komt voort uit het verleden.” www.nsmh.com
23
24
“Wij architecten weten dat bij hoogbouw met een kleine footprint het belangrijkste deel in beslag wordt genomen door de hoogbouwkern”
Gürallar Yapı A.S.
Evrim Karayel werd geboren in 1978 en volgde een opleiding tot civiel ingenieur met een MBA. Eerder was hij als senior en project manager betrokken bij vastgoedprojecten, met name in verschillende regio’s van Rusland en Moldavië. Sinds 2010 is hij algemeen manager van Gürallar Yapı Co. Evrim Karayel heeft uitgebreide ervaring in het ontwikkelen van vastgoedprojecten en het managen van ontwikkelings- en bouwprocessen. “Het is belangrijk dat we investeren in projecten waarmee we ruimtes creëren waarin mensen gelukkiger, productiever en succesvoller zijn”, aldus Karayel. www.gurallaryapi.com
Historische typologie “Lapishan is eigenlijk de eigentijdse interpretatie van de traditionele ‘kantoorblokken’ (de Turkse ‘han’) zoals die in Anatolië en Istanbul gebruikelijk waren”, zegt Sayın. Daarin vormen kleine werkplaatsen van ambachtslieden een gang rondom een binnenplaats; voorbeelden daarvan bestaan nog in oude delen van de stad. Karayel voegt toe: “Door toepassing van eigentijdse architectuurtechnologie hebben we een nogal praktisch en doorsnee gebouw kunnen omvormen tot een eigentijds zakencentrum.” De begane grond en binnenplaats zijn openbaar toegankelijk en gemakkelijk bereikbaar per metro en via
25
“Wij schakelen altijd een adviseur in als kleur een belangrijke rol gaat spelen in het design”
de nabijgelegen knooppunten van het openbaar vervoer. De winkels en het fitnesscentrum op de begane grond zijn zowel bedoeld voor het publiek als voor de mensen die in het gebouw werken.
26
Nadat het idee van een toren was verworpen, werd de kleur een kernelement in het ontwerp van het gebouw. Sayın vertelt: “Wij schakelen altijd een adviseur in als kleur een belangrijke rol gaat spelen in het design, en in dit geval werkten we samen met Sibel Ertez Ural van de Bilkent University. Zij kwam met deze perfect evenwichtige tinten en compositie van de rode panelen.” Ondanks dat het oorspronkelijk de bedoeling was om alle units te verkopen, is het bouwbedrijf zo tevreden met het gebouw dat zij hun hoofdkantoor op de bovenste twee verdiepingen willen vestigen. En er zijn nog meer successen te vieren: Lapishan is onderscheiden met de International Property Award 2013-2014 in de categorie ‘Best International Office Development’.
Lapishan Architect: Nevzat Sayın - NSMH, Istanbul Investeerder/Hoofdaannemer: Gürallar Yapı A.S., Istanbul Gevelbouwer: BSM Aluminium, Istanbul Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-SC, CS 68-HV
27
project
Casa Las Palmeras
28
Sotogrande (Cádiz), Spanje — Architect: Valentín de Madariaga Constructeur: Grupo Moncada
29
Eigentijds en sereen
H
et huis Casa Las Palmeras dat architect Valentín de Madariaga ontwierp voor zijn Noord-Europese klant, combineert moeiteloos traditionele elementen met een strakke, moderne uitstraling. De gevel aan de straatzijde is net zo massief en intrigerend als de Moorse huizen van ‘Al-Andalus’ (het gebied in Zuid-Spanje dat ooit deel uitmaakte van het Islamitisch rijk), terwijl de constructie en geometrie een eigentijdse sereniteit en openheid creëren alsof het een 21e-eeuws klooster betreft.
Tekst Sander Laudy Fotografie Claudio Curia
30
“Via een Engelse klant kwam ik in aanraking met Feng Shui, een Chinese kunstvorm die ik probeer toe te passen op het Spaanse landschap,” vertelt Valentín de Madariaga. “Voor mij gaat Feng Shui over de relatie tussen de omgeving en het zonlicht en het creëren van rust en harmonie.” Leidend in het ontwerp van Casa Las Palmeras was het perceel. De Madariaga legt uit: “Het terrein heeft de positie van de zes verschillende volumes bepaald, hoe groot ze zouden worden en waar de tuinelementen zouden komen. De palmen langs het zwembad maken het baantjes trekken extra aangenaam en de bamboe langs de randen van de tuin creëert een intieme omgeving.“ Net als de architect is de bewoner van Casa Las Palmeras een fervent liefhebber van moderne kunst. De ‘ruggegraat’ van het huis, die de volumes met de verschillende functies aan elkaar rijgt, is een lange gang waarin de persoonlijke kunstcollectie van de eigenaar in wisselende formaties wordt tentoongesteld. In totaal beslaat het woonhuis een oppervlak van 1200 vierkante meter. Elk van de kamers kijkt uit op de overdekte terrassen die de verbinding met het grasveld vormen.
Naadloze overgang Het leven speelt zich in deze regio voor een groot gedeelte buiten af. De buitenruimtes die aan de tuin liggen en de schaduwrijke galerijen zijn daarom misschien nog wel belangrijker dan de functionele binnenruimtes. Een naadloze overgang van binnen naar buiten is gecreëerd met maar liefst achttien volledig glazen Hi-Finity-schuifdeuren als een flinterdunne scheiding. Imposant zijn de schuifdeuren van de fitnessruimte die speciaal voor dit project zijn ontworpen samen met partner Grupo Moncada. De Madariaga: “De plaatsing daarvan was een enorme uitdaging tijdens de bouw. Een van de vier elementen is door een windvlaag zelfs gebroken maar kon gelukkig snel vervangen worden. Het is ook maar goed dat Reynaers de schuifdeur heeft kunnen voorzien van een gemotoriseerde mechaniek om ze te openen en te sluiten, want hun gewicht is enorm.” “Deze speciaal ontworpen deuren zijn 5,9 meter hoog en wegen 285 kilo. De vervangende vleugel hadden we binnen anderhalve week geproduceerd en geplaatst”, vertelt constructeur José Miguel Moncada van Grupo Moncada. “Het ritme van de bouw dwong ons sowieso tot recordtijden; het hele project is gerealiseerd in negen maanden tijd.”
31
3 Een naadloze overgang van binnen naar buiten is gecreëerd met volledig glazen Hi-Finityschuifdeuren
32
“Grote Hi-Finityschuifdeuren vormen slechts een flinterdunne afscheiding tussen binnen en buiten“
De Hi-Finity-schuifelementen die Grupo Moncada heeft geplaatst, spelen een elementaire rol in de relatie met de omgeving. Daarom zijn de onderrails op sommige plaatsen diep in de vloer verzonken, terwijl de profielen aan de boven- en zijkant in de wanden zijn geïntegreerd. Het enige zichtbare is de middenstijl van de minimalistische Hi-Finity-profielen. Van buitenaf gezien werkt het glas als een spiegel voor de omgeving. Ingekaderd in de witte profielen van de woning lijkt het vage beeld van
grupo moncada
1 De volledige gevel is voorzien van Hi-Finity-schuifelementen voor maximaal uitzicht op de tuin
de terrassen en begroeiing net een modern schilderij: de nieuwste aanwinst in de collectie van de eigenaar.
Casa Las Palmeras Architect : Valentín de Madariaga, Sevilla Gevelbouwer: GroupoMoncada, Cádiz Toegepaste Reynaers-systemen: Hi-Finity, CS 77, CP 68
José Miguel Moncada is in 1970 geboren in San Roque. Inmiddels geeft hij leiding aan Grupo Moncada, het familiebedrijf dat zijn vader bijna zestig jaar geleden startte. José Miguel Moncada is elektrotechnicus en heeft een mastertitel in bedrijfsadministratie. Hij breidde de onderneming die zich oorspronkelijk richtte op houten deur- en raamkozijnen uit naar een veelzijdig toeleveringsbedrijf voor de bouwsector. Het ervaren team medewerkers introduceert voortdurend nieuwe technologieën in hun fabriek, waar de allernieuwste machines staan opgesteld. Tegenwoordig fabriceert het bedrijf meubels, complexe vliesgevels en aluminium raamkozijnen; deze laatste in exclusief partnerschap met Reynaers. “Onze ervaring en het toepassen van innovatieve producten zijn doorslaggevend voor het succes van onze projecten”, zegt hij. www.grupomoncada.com
33
34
2 De buitenruimtes die aan de tuin liggen zijn misschien nog wel belangrijker dan de binnenruimtes
35
projectoplossing
Horizontale doorsnede projectoplossing Hi-Finity 4 1. Hi-Finity projectoplossing 2. Thermische isolatiestrip 3. Buffer
4. Dichting 5. Verbindingstuk 6. Versteviging
Systeem: Hi-Finity projectoplossing
36
83 mm 35 mm
1 66 mm
Projectomschrijving: Externe moter gemonteerd boven op het kader (20 cm inbouwdiepte vereist) Speciale verbinding van de moter naar de bewegende delen van de vleugels Projectoplossing voor middenstijl: dubbel verstevigd profiel om de zware windbelasting op te vangen. Uitgebreid onderzoek naar sterkte en afmeting Elementen: Vier vleugels Hi-Finity schuifdeur met midden opening Vleugelafmeting 5.9 x 1.25 m Gewicht per vleugel: 285 kg
5
Beglazing: Dubbel gelaagde beglazing: 44.1/20/44.1
2 3 6 4 1
Vertciale doornede projectoplosisng Hi-Finity 2 1. Plafond 2. Hi-Finity kaderprofiel 3. Verstevigingsbalk 4. Moter 5. Ophanging 6. Elektrisch slot
7. Thermische isolatiestrip 8. Vloer 9. Geleidingsrail 10. Goot 11. Ontwateringsprofiel 12. Wiel
Valentín de Madariaga 3
binnenzijde
buitenzijde Valentín de Madariaga werd in 1960 geboren in Sevilla. Na zijn studie architectuur aan de Escuela Técnica Superior de Madrid (Hogere Technische School voor Architectuur Madrid) begon hij vanaf 1987 samen met Ernesto Merello een onderzoek naar hoe traditionele en moderne architectuur zijn te combineren. Als vertegenwoordiger van zijn geboortestreek Andalusië specialiseerde De Madariaga zich al snel in hoogwaardige, vrijstaande woningen van het zogeheten ‘hacienda’-type. Naast ongeveer 150 particulieren woningen ontwierp hij golfclubs, restaurants en zwembaden. Daarnaast restaureerde hij historisch erfgoed zoals kerken. “De omgeving is van doorslaggevend belang voor hoe de architectuur zich ontwikkelt en wordt eerst vertaald in verhoudingen, materialen, temperatuur, licht en geluid en daarna in beleving”, aldus De Madariaga.
200 mm
4
5 5
100 mm
5968 mm
7
5800 mm
2
6
1
8
12
10
9 2
11
147 mm 207 mm
valentindemadariaga.es
37
project
Thomas Carr College Year 7 and 8 Centre
38
TARNEIT, AUSTRALIë — Architect: Smith & Tracey Constructeur: MSF Thermal Doors and Windows
39
Dynamische architectuur
40 40
2 De vorm van het gebouw heeft uitvouwende elementen, scherpe hoeken en een grillig gevormd dak aan de buitenkant
H
et Year 7 and 8 Centre is het eerste van een reeks projecten dat het bureau Smith & Tracey Architects uitvoert voor het Thomas Carr College, een Roomskatholieke middelbare school in de Melbournse voorstad Tarneit. Het inwoneraantal in deze plaats groeit snel en ontwikkeling van geschikte schoolgebouwen is dan ook hard nodig. De dynamische architectuur - met beweegbare wanden tussen klaslokalen en doorgangen naar buiten - weerspiegelt een niettraditionele benadering van leren.
Tekst Isabelle Priest Fotografie Chris Matterson Photography
41
“Dit project wordt beschouwd als het eerste gebouw van ons masterplan voor deze school waarmee we ruimte creëren voor de verwachte groei”, legt Stasinos Mantzis uit, hoofdarchitect bij Smith & Tracey voor dit project. De huidige school werd opgericht in 1997 en was tot voor kort gehuisvest in permanente én tijdelijke klaslokalen. Het onlangs opgeleverde Year 7 en 8 Centre vervangt een aantal van de noodlokalen waarmee de recente snelle toename van het aantal leerlingen wordt opgevangen en integreert het bestaande laboratoriumgebouw voor de exacte vakken. “Niet alleen wilden we voldoen aan de functionele eisen van de opdracht, maar ook een gebouw ontwerpen dat de aspiraties van de school uitdrukt en het een plaats geeft als openbaar gebouw in deze nieuwe voorstad”, legt Mantzis uit. Het bureau Smith & Tracey heeft uitgebreide ervaring in de educatieve sector en het ontwikkelen van toekomstbestendige designoplossingen
die zich aanpassen aan de veranderende pedagogische trends in Australië. Dit specifieke gebouw integreert de onlangs opgeleverde laboratoria en omvat nog twintig flexibele klaslokalen, grote pauzeruimtes, een demonstratiekeuken, kantoren en faciliteiten voor leerlingen. Het geheel is ontworpen in een hoefijzervormige opstelling rondom een zonovergoten, cirkelvormige binnenplaats. “Het ontwerp van dit gebouw ontwikkelde zich in de loop van een proces waarin allerlei vormbepalende technieken zijn getest”, vertelt de architect. Elke fase van het proces werd vastgelegd in 3D-weergave en resulteerde uiteindelijk in een duidelijk en functioneel gebouw. Wat in deze discussies ook naar voren kwam, was de behoefte aan het ontwikkelen van een dynamische architectuur “die de studenten zou betrekken bij de gebouwde omgeving en ze zou laten zien dat er mogelijk onafhankelijkere manieren van leren bestaan.”
42
2 Klaslokalen zijn ontworpen in een hoefijzervormige opstelling rondom een cirkelvormige verzamelplaats buiten
43
“De leerlingen al vroeg inspraak geven in het design heeft ertoe geleid dat het gebouw van hun is”
44
Vloeiende manieren Deze uitdaging kwam tot uitdrukking in de vorm van het gebouw met uitvouwende elementen, scherpe hoeken en een grillig gevormd dak aan de buitenkant en patronen, kleuren en vormen in het interieur. Ook resulteerde het in veel aspecten van het ontwerp die Mantzis’ favoriet zijn geworden, zoals het houten amfitheater in de grootste pauzeruimte. “De ambitie van het project was uitdrukking geven aan de vloeiende manier waarop educatie en informatie toegankelijk zijn via niet-traditionele middelen”, zegt hij. Dit resulteerde in klaslokalen die op innovatieve wijze kunnen worden gebruikt en zowel onderling als met de tussenruimten en de tuinen buiten verbonden zijn. Via beweegbare wanden tussen de lokalen is het gebouw geschikt voor onderwijs aan kleine groepen, terwijl met grote glazen schuifdeuren individuele leerruimtes worden gecreëerd die uitkomen op de aangrenzende gemeenschappelijke ruimten en het schoolplein buiten. “De leerlingen al vroeg inspraak geven in het design heeft ertoe geleid dat ze zich betrokken voelen bij de nieuw gerealiseerde omgeving. Het geeft ze sterk het gevoel dat het gebouw van hun is”, legt Mantzis uit. Naast de verplichte en gewenste eisen van de opdracht moest de architect rekening houden met het milieu. De school bevindt zich in een droge regio. Daarom installeerde hij ondergrondse regenwatertanks van in totaal 50.000 liter voor irrigatie en toiletspoeling. Bovendien gebruikte hij voor de muren zeer goed geïsoleerde voorgegoten panelen,
Smith & Tracy
Stasinos Mantzis is in 1971 geboren in Melbourne. In 1998 studeerde hij af aan de RMIT University met een Bachelor of Architecture. In 2011 kwam hij in dienst bij Smith & Tracey als designarchitect nadat hij bij een aantal bureaus in Melbourne had gewerkt. Sinds 1999 is hij hoofd van de designstudio, doceert aan RMIT University en begeleidt masterstudenten bij hun these. Mantzis: “Ik heb een sterk verhalende designaanpak en haal inspiratie uit de popcultuur, kunst en architectuur.” www.smithtracy.com.au
1 interne patronen, vormen en kleuren voor de circulatieruimten
45
46
“De ambitie was uitdrukking geven aan de vloeiende manier waarop educatie en informatie toegankelijk zijn via niet-traditionele middelen” ontwierp hij bovenlichten in alle leerruimtes op de eerste verdieping die zorgen voor natuurlijk licht en koos hij voor zeer goed isolerende ramen met ‘low-e’ beglazing om warmteoverdracht te minimaliseren en prestaties te verbeteren. De constructeur MSF speelde een cruciale rol in dat laatste en werd al vroeg in het ontwikkelingsproces benaderd. De standaard lokale beglazingssystemen boden niet de vereiste energieprestaties. Dankzij een creatieve benadering werd geen afbreuk gedaan aan het ontwerp en konden systemen
Fabricator MSF
Guido Nobile werd in 1973 geboren in Melbourne. In 1993 startte hij een voedselverwerkingsbedrijf en in 2009 sloot hij zich aan bij het familiebedrijf van zijn echtgenote, Morwel Shopfitters. Hier werden aluminium systemen gefabriceerd en geïnstalleerd voor commerciële projecten in het Australische Victoria. In 2010 veranderde Nobile de naam van het bedrijf in MSF Thermal Doors & Windows om daarmee de nieuwe richting van het bedrijf en de relatie met Reynaers Aluminium te onderstrepen. MSF levert nu adviesdiensten op het gebied van hoogwaardige raamsystemen voor de Australische markt. msfaustralia.com.au
worden toegepast die het bedrijf nooit eerder had gebruikt. Guido Nobile van MSF: “In overleg met de architect vonden we een oplossing voor problemen, zoals het integreren van verschillende bekledingen. Onze ervaren medewerkers beleefden dit project als een persoonlijke uitdaging.” “Met de producten van Reynaers konden we de beglazingskwaliteit realiseren die nodig was om de klaslokalen van licht, ventilatie en comfort te voorzien”, voegt de architect toe.
Thomas Carr College Year 7 and 8 Centre Architect: Smith & Tracey Architects, Hawthorn Hoofdaannemer: Total Construction, Richmond Bouwkundige en civiel ingenieur: Brown Consulting Gevelbouwer: MSF Thermal Doors and Windows, Morwell Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-HI, CS 77-HI
47
project
TivoliVredenburg
48
Muziekcentrum in de etalage
Utrecht, nederland — Architecten: Architectuurstudio HH, Jo Coenen & CO Architekten, Thijs Asselbergs architectuurcentrale, NL Architects Constructeur: DRL Benelux B.V.
49
50
3 Door de enorme glazen ‘etalageruiten’ is alles zichtbaar voor voorbijgangers
E
en stad in een stad, zo omschrijft veelgeprezen architect Herman Hertzberger het gerenoveerde muziekcentrum TivoliVredenburg in Utrecht. Het gebouw is een etalage voor wat er binnen gebeurt: het flanerende publiek in de foyers, de ontmoetingen tussen bezoekers en artiesten en natuurlijk het theater zelf. Door de enorme glazen ‘etalageruiten’ is alles zichtbaar voor voorbijgangers. Deze gevel moest voldoen aan strenge bouwtechnische, brandwerende en akoestische eisen, en was in technische uitvoering een ware tour de force vanwege zijn binnenstedelijke locatie.
Tekst Kirsten Hannema Fotografie ArFU - www.ArFU.nl
TivoliVredenburg - een combinatie van de naam van het muziekcentrum en de nieuwe locatie - is voor de nu 82-jarige Herman Hertzberger een bijzonder project. Hoeveel architecten krijgen immers de kans om hun eigen gebouw te renoveren? En dit was niet zomaar een renovatie; het complex uit 1979 onderging een ware metamorfose. Een groot deel is afgebroken, vier nieuwe, verticaal gestapelde concertzalen werden eraan toegevoegd, en ook de gevel werd grotendeels vervangen. “Dat is winst”, vindt Hertzberger “want het was helemaal niet zo’n mooi gebouw.” Het belangrijkste is dat de grote zaal, met zijn wereldberoemde akoestiek en intieme sfeer, is blijven bestaan. Het interieur is slechts ‘geactualiseerd’, met een nieuwe vloer en een bar. Verder is het ‘net als vroeger’. Met name dat laatste heeft de architect verrast. Zoals Hertzberger vertelt: “Men is onverminderd enthousiast over de zaal, die geenszins gedateerd bleek.” Transparantie Aan de stadszijde is er wel veel veranderd. Van een grijs, relatief laag gebouw met een kleinschalige gevelstructuur, is Vredenburg getransformeerd tot een heus Muziekpaleis, met een 45 meter hoge gevel waar de concertzalen dwars doorheen steken. Dankzij de speciale verlichting is het vooral ‘s avonds spectaculair om te zien. “Ik heb er op aangedrongen dat er lampen zouden komen die de zalen aanlichten”, vertelt Hertzberger. “Dat is voor mij belangrijk: dat je ziet wat er binnen gebeurt. Dat vind ik veel interessanter dan de compositie.” Het was aan gevelproducent DRL Benelux, een dochteronderneming van Oskomera, om het transparante beeld te realiseren - binnen het budget. “We hebben gewerkt met het DRL-vliesgevelsysteem van Reynaers”, vertelt directeur
51
52
2 Het interieur is slechts ‘geactualiseerd’
Architectuurstudio HH
Hertzberger: “Kunnen zien wat binnen gebeurt is voor mij veel interessanter dan de compositie”
Herman Hertzberger is geboren in Amsterdam in 1932. Hij studeerde in 1958 af als bouwkundig ingenieur aan de TU Delft en richtte in 1960 zijn eigen architectenbureau op. Zijn bekendste gebouwen zijn het hoofdkantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn en voormalig Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. Daarnaast staat hij bekend om zijn vele scholen. Hertzberger won een groot aantal prijzen, waaronder de RIBA Royal Gold Medal in 2012 van het Royal Institute of British Architects. ‘Iets is mooi wanneer het klopt. Een gebouw of een wijk klopt wanneer de dimensies aansluiten op de beleving van mensen’, is zijn overtuiging. www.ahh.nl
Leon Kerkhofs. “Het voordeel daarvan is dat je, anders dan bij een conventionele vliesgevel, geen klemlijsten toepast, maar kaders van siliconenrubber. Dat geeft het mooie vlakke effect dat de architect voor ogen had met zijn keuze voor een structurele gevel. Bovendien zijn de kosten lager.” Krachttoer Door de esthetische eisen, maar ook de hoge vereisten wat betreft geluidreductie, brandwerendheid en veiligheid, was dit een ingewikkeld project. “De gevel ontleent zijn sterkte en stijfheid aan de achtergelegen stalen draagconstructie. Daardoor krijg je te maken met verschillende toleranties”, legt Kerkhofs uit. “Voor de vliesgevel is de uitwijking maximaal drie, en voor een staalconstructie al gauw
53
DRL Benelux
“Van een grijs, relatief laag gebouw met een kleinschalige gevelstructuur, is Vredenburg getransformeerd tot een heus Muziekpaleis”
54
Leon Kerkhofs is in 1960 geboren in Meerveldhoven. Hij begon in 1978 met een studie Bouwkunde aan de HTS in Den Bosch. Daarna studeerde hij architectuur aan de Technische Hogeschool in Eindhoven. In 1988 begon hij bij DRL Benelux als commercieel manager. In 1997 werd Kerkhofs directeur van het bedrijf en in 2000 mede-eigenaar. www.oskomera.nl
tien tot twintig millimeter. Dat verschil moesten we zien te overbruggen in de koppelingen tussen de profielen. Ook hebben we een speciaal montageplan gemaakt, zodat de belasting op de constructie, met name tijdens het beglazen, geleidelijk wordt opgebouwd.” Een extra complicatie hierbij was dat de nieuwe zuidgevel boven de oudbouw moest komen. “Een krachttoer; uiteindelijk hebben we een steiger aan de nieuwbouw moeten hangen om de gevel te monteren.” Ook de brandwerendheidseisen hebben geresulteerd in speciale maatregelen. “Omdat de geveldelen 1,80 bij 3,60 meter groot zijn, waren de brandcertificaten voor conventionele vliesgevelsystemen niet toereikend. Eerder al zijn we begonnen met het testen van het DRL-systeem op basis van de grootst leverbare maat van brandwerend glas. Dat is 2,30 bij 3,80 meter. TivoliVredenburg is het eerste project waarin dit brandwerende DRL-systeem met een brandwerendheid tot 30 minuten is toegepast.”
Renovatie TivoliVredenburg Architecten: Architectuurstudio Herman Hertzberger, Amsterdam (supervisie en zaal voor kamermuziek), Jo Coenen & Co (popzaal), Thijs Asselbergs (jazz-zaal), NL Architects (crossoverzaal) Hoofdaannemer: Heijmans Utiliteitsbouw, Rosmalen Gevelbouwer: DRL Benelux B.V., Deurne Toegepaste Reynaers-systemen: CW 60-DRL/FP EI30, CS 77
55
3 Dankzij de speciale verlichting is het gebouw vooral ‘s avonds spectaculair om te zien
innovatiES
3 Enorme glasplaten: Crepain Binst Architecture nv
56
Nieuw: CW 50 UITBREIDINGEN Het CW 50-vliesgevelsysteem biedt met nieuwe innovatieve oplossingen onbeperkte creatieve vrijheid voor ontwerpen met grotere glasoppervlakten en geraffineerde aansluitingen van de verticale en horizontale vliesgevelprofielen. Ze staan garant voor uitmuntende en optimale design toepassingen binnen dit systeem dat zich in de praktijk al heeft bewezen.
Vrijheid in vliesgeveldesign Een eerste uitbreiding van het CW 50-systeem bestaat uit een ruim assortiment van profielen voor het realiseren van de moeilijkste ontwerpconstructies. Met deze oplossing is het mogelijk de profielen in oneindig veel overlappende niveaus aan elkaar te koppelen. Deze methode garandeert een uitstekende water- en luchtdichtheid. Deze uitbreiding geeft architecten enorme creatieve vrijheid bij het ontwerpen van gevels: de verdeling en koppeling van de glazen oppervlakken is onbeperkt en diagonale lijnen zijn eenvoudig te integreren. Eenvoudige montage en snelle installatie Gevelbouw wordt nu nog eenvoudiger door het toepassen van het nieuwe subsysteem CW 50-TT ('Transom-Transom', oftewel gelijke diepte stijlen en regels). Deze uitbreiding zorgt ervoor dat de gevel opgebouwd kan worden met één enkel profiel en zonder gebruik te moeten maken van complexe bewerkingen. Door de mogelijkheid van pre-assemblage kan het opbouwen van een gevel snel en
kostenefficiënt gebeuren. Bovendien is het compatibel met de standaard CW 50 en met de designvarianten CW 50-TT/SC (structureel geklemd) en CW 50-TT/HL (horizontale belijning). CW 50-TT heeft dezelfde isolatiewaarde als de standaard CW 50 en CW 50-HI (hoge isolatie) en kan hetzelfde maximale gewicht dragen. Grotere elementen en driedubbel glas Een laatste uitbreiding van het CW 50-systeem maakt het uitermate geschikt voor grotere glasplaten en driedubbel glas. De maximale glasdikte bedraagt 62 mm en het systeem kan dankzij speciale glasondersteuning een gewicht van maximaal 700 kg dragen. Met deze toevoeging aan het CW 50-systeem zijn voor extra grote glasplaten geen specifieke maatwerkoplossingen meer nodig.
3 B oomstructuur: BURO II & ARCHI+I
57
3 Barcode-design: MA - MURAIL Architectures Guy Murail - Nantes (44)
Voorbeelden van bouwkundige tendensen: Barcode design = horizontale panden met individuele verticale verdeling Boomstructuur design = organische verdeling van de verticale lijnen Enorme glasplaten = transparante gevels voor maximaal daglicht
3 CW 50-TT
Prestaties CW 50: • Thermische isolatie (EN 13947): Uf-waarde tot 0,8 W/m²K • Akoestische isolatie (EN ISO 10140-2 EN ISO 717-1): RW (C;Ctr) = 33 (-1; -3) dB / 60 (-2; -6) dB • Luchtdichtheid (EN 12153, EN 12152); AE 1200 (1200 Pa) • Waterdichtheid (EN 12155, EN 12154); AE 1200 (1200 Pa) • Windbelastingsweerstand, max. testdruk (EN 12179, EN 13116); 2000 Pa
innovatiES
CW 86 Ademende GEVEL
58
In gebouwen zoals ziekenhuizen, kantoren of scholen zijn indeling plattegrond , infrastructuur, materiaalgebruik, gebouwschil en gevelontwerp van groot belang. Gebouwenbeheer, akoestische prestatie en onderhoudsvriendelijkheid zijn hierbij cruciale factoren. Reynaers verenigt deze drie eigenschappen in een 'ademende' gevel die begin 2015 zal worden gelanceerd: CW 86-BR.
1 CW 86-BR
CW 86-BR is een uitbreiding van het bekende Reynaers CW 86systeem en een aanvulling op het eerder in Frankrijk geïntroduceerde ademende raamsysteem XS 50-BR (BR = breathable of respirante). CW 86-BR is een 'dubbele elementengevel, die bestaat uit dubbele beglazing aan de binnenkant en enkele beglazing aan de buitenkant. De enkele beglazing kan zowel verlijmd als met een glaslat gemonteerd worden, en bepaalt zo in grote mate het design van de buitengevel. Geen condensatie Het grote voordeel van een ademende gevel is dat deze condensatie voorkomt. Door toepassing van Reynaers CW 86-BR wordt de relatieve vochtigheid in de 'ademende' tussenruimte gelijk gemaakt met de relatieve vochtigheid buiten. Dankzij dit nieuwe systeem is het mogelijk een ademende gevel te bouwen als elementgevel en stijl- en regelwerk. In deze ademende ruimte kunnen jaloezieën toegepast worden met een breedte tot
Het grote voordeel van een ademende gevel is dat het condensatie voorkomt
35 mm. Het gebouwbeheersysteem wordt vereenvoudigd door het motorisch aansturen van zowel de jaloezieën als de opengaande ramen. Zo ontstaat een systeem waarmee het binnenklimaat van het gebouw automatisch geregeld kan worden wanneer extra frisse lucht, meer of juist minder zonlicht is gewenst. Hygiëne en akoestiek CW 86-BR kent extra onderhoudsvriendelijke en hygiënische eigenschappen vanwege de constructie waarbij de jaloezieën ingesloten zitten tussen twee glasplaten. Dit voorkomt storingen in de werking van de jaloezieën. Maar dat niet alleen: het gebruik van verschillende glasplaten bevordert de isolatie en de goede akoestiek, niet onbelangrijk in ziekenhuizen, scholen en kantoorgebouwen.
59
innovatiES
Comfortabele luxe met nieuwe motor en demper Driedubbel glas is in volle opmars, evenals de behoefte aan grote glasafmetingen om zoveel mogelijk licht in huis te laten en een gevoel te creëren dat binnen en buiten in elkaar overvloeien. Dat betekent dat de glaspanelen in schuifelementen zwaarder worden. Daar heeft Reynaers een specifieke oplossing voor gevonden: een nieuwe motor die zorgt dat het volledig glazen Hi-Finity-schuifsysteem en de hefschuifsystemen CP 155-LS en CP 130-LS automatisch openen en sluiten. Motor voor zware gewichten De motor zorgt voor optimaal bedieningsgemak en is een veilige en betrouwbare oplossing die bovendien geschikt is voor zware elementen. Zo kan de motor bij Hi-Finity een glaspaneel met een gewicht van 700 kilo ondersteunen, of zelfs nog zwaardere exemplaren bij gebruik van aangepaste wielen. Bij CP 155-LS is dat maximaal 400 en bij CP 130-LS tot 300 kilo.
60
3 Scan de QRcode en bekijk een film over de Hi-Finity geautomatiseerde oplossing
Onzichtbaar ingebouwd De motor wordt onzichtbaar ingebouwd in het kader van het schuifsysteem waardoor het geheel esthetisch oogt. Daarbij heeft de gebruiker de keuze om het systeem te bedienen met een schakelaar of met het zogenoemde home automation-systeem.
De motor is onzichtbaar ingebouwd in het kader van het schuifsysteem en creëert zo een esthetisch geheel 3 Hi-Finity geautomatiseerde hoekoplossing
Nieuw: demper -of remsysteem Reynaers bedacht een speciaal remsysteem dat zorgt voor veiligheid bij het met de hand bedienen van grote schuifelementen. Zware schuifelementen die met een hoge snelheid worden bewogen, vormen een reëel gevaar voor beknelling van bijvoorbeeld vingers. De demper of rem detecteert de snelheid en zal bij gevaarlijk hoge snelheden de schuifdeur afremmen vlak voordat deze de eindpositie nadert. Bij normale snelheden zal de demper of rem niet reageren zodat de schuifdeur op normale wijze kan worden gesloten. Net als de motor wordt de demper geïntegreerd in het schuifsysteem, waardoor het een luxueus en elegant geheel vormt.
61
4 Verborgen Hi-Finity motor
Referenties
Daniel Schäfer
62
Madrid, Spanje
Luxe appartementen voor de jonge spelers van Real Madrids opleidingsinstituut Sports City. In het oog springend zijn de twee strakke langwerpige prisma’s waarin gemeenschappelijke ruimtes en parkeergarages gelegen zijn. Op de bovenliggende twee verdiepingen bevinden zich lichte appartementen met terrassen die uitzicht bieden op een park.
Residentie jeugdspelers Real Madrid FC Architect: Estudio Lamela Arquitectos, Madrid Hoofdaannemer: UTE Residencias Real Madrid, Madrid Gevelbouwer: Proinller Ingeniería del Vidrio, Madrid Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-SC, CS 77
Yves André, Vaumarcus
63
Biel, Zwitserland
De drie appartementengebouwen, elk met vijf woonlagen, bevinden zich in een adembenemende bergachtige omgeving. Om te profiteren van de lichtinval aan de voorzijde en het panoramische uitzicht over het meer, zijn de ramen van de woonvertrekken en de ruime terrassen naar het water gericht. De appartementen zijn duurzaam dankzij Minergie gecertificeerde CP 155-LS schuifdeuren.
Beau-Rivage Architect: Bauzeit Architekten GmbH & Strässler Architektur, Biel Hoofdaannemer: Strässler Generalbau AG, Biel Gevelbouwer: Hartmann & Co. AG, Biel Toegepaste Reynaers-systemen: CP 155-LS Minergie, CS 86-HI, CW 50
Referenties
64
Traralgon, Australië
De enorme raampartijen en de schuif- en vouwdeuren geven dit huis een moderne, lichte en transparante uitstraling. De eigenaren kozen voor het CF 77-systeem om woonruimte en buitenterras tot één geheel te maken. De deuren zijn allesbepalend, ze zorgen voor een adembenemend zicht op de bergen maar ook voor alle comfort tijdens de hete Australische zomers en koude winters.
Nobile privéwoning Architect: AD Robertson & Associates, Traralgon Hoofdaannemer: Waltcon Constructions, Traralgon Gevelbouwer: MSF Thermal Doors & Windows, Morwell Toegepaste Reynaers-systemen: ES 50, CP 130, CF 77
Marek HRUBÝ
65
Staré Město, Tsjechië
De moderne architectuur van dit gebouw is atypisch voor een kerk. Toch heet dit op een kasteel lijkende bouwwerk ‘Kerk van de Heilige Geest’. Aan twee bestaande torens voegde de architect een nieuw gebouw toe. Hierdoor creëerde hij ruimte voor honderd zitplaatsen. De verschillende vormen en materialen geven deze kerk een speels voorkomen.
Church of the Holy Spirit Architect: Ivo Goropevšek, Maribor (SL) Hoofdaannemer: Promont, Uherské Hradiště s.r.o., Uherské Hradiště Gevelbouwer: Alventis, Zlín Investeerder: Římskokatolická farnost Staré Město, u Uherského Hradiště Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-HI, CS 77-HI, CS 59Pa
Referenties
Jean-Marc Péchard
66
Gauchy, Frankrijk
Voor dit grote en moderne zwembad in Frankrijk, werd het CF 77 en CS 86-HI systeem geïnstalleerd. Er werden zeven vouwelementen geplaatst die volledig geopend kunnen worden en een vlotte doorgang naar buiten bieden. Kenmerkend voor het gebouw zijn de grote ronde glazen koepels boven het zwembad.
Zwembad Architect: Gruet Ingenierie, Serres-Castet Hoofdaannemer: Communauté d'Agglomération de Saint-Quentin Gevelbouwer: Espace Aluminium Du Vermandois, Saint Quentin Toegepaste Reynaers-systemen: CF 77, CS 86-HI
Arthur Bagen
67
Eindhoven, Nederland
Dit prachtige monumentale gebouw maakt deel uit van het voormalige industriële Philips-complex op Strijp S in Eindhoven. De plek wordt getransformeerd tot een levendig gebied. Diederendirrix architecten combineert in gebouw ‘Anton’ (genoemd naar Anton Philips, mede-oprichter van het technologiebedrijf) woningen met commerciële en recreatieve functies.
Strijp S gebouw Anton Hoofdarchitect: diederendirrix architecten, Eindhoven Uitvoerend architect: V-Architecten BV, Sittard Hoofdaannemer: Stam + De Koning Vastgoed bv, Eindhoven Gevelbouwer: Rutolux, Groesbeek BV, Groesbeek Toegepaste Reynaers-systemen: CS 38-SL, CF 77
Referenties
Luc Roymans
68
Geel, België
Voor dit opvallende huis met twee woonlagen is gebruik gemaakt van uiteenlopende materialen en kleuren. Terwijl de benedenverdieping open en transparant is, bieden de kamers op de eerste verdieping meer privacy en zijn perfect symmetrisch verdeeld. Geselecteerde kleuren geven elke kamer zijn eigen identiteit.
Privéwoning Architect: Bart Coenen, Antwerpen Gevelbouwer: Moors NV, Houthalen-Helchteren Toegepaste Reynaers-systemen: CP 155-LS, CS 77
Hines Polska Sp. z o.o.
69
Gdańsk, Polen
Neptun is gevestigd op een van de aantrekkelijkste commerciële locaties van Gdańsk. Het kantoorgebouw van meer dan 15.300 vierkante meter wordt gekenmerkt door een volledig glazen gevel die zorgt voor zowel een prachtig uitzicht als veel daglicht. Het gebouw telt 19 verdiepingen, 160 ondergrondse parkeerplaatsen en heeft het BREEAMcertificaat ‘Very Good’ gekregen.
Kantoorgebouw Neptun Architect: Aedas CE Sp. z o.o., Warschau Hoofdaannemer: Budimex SA, Warschau Gevelbouwer: P.P.H.U. Aluprojekt, Warschau Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-HI, CW 50-FP, CS 86-HI
Referenties
Sofia, Bulgarije
Sofstok Architect: Ivo Petrov architects, Sofia Gevelbouwer Castel, Sofia Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50, CW 50-SC, CS 77
Tsvetan Petrov
Kantoren, garage, pakhuizen, een restaurant, magazijnen en een fitnesscentrum komen samen in dit avantgardistische gebouw in de vorm van een scheef prisma. Het volume van het kantoorgebouw met zijn glazen gevel van geometrische vormen, vormt een duidelijk contrast met de solide volumes van de magazijnen en de garage.
70
San Dona’ Di Piave, Italië
Cinquecentro Apartments Architect: Ank Studio, San Dona’ di Piavre Hoofdaannemer: AW S.R.L, San Dona’ di Piavre Gevelbouwer: Carollo Serramenti s.n.c., Zero Branco Toegepaste Reynaers-systemen: CS 86-HI/HV, CP 155-LS Minergie
Luca Casonato
De lichte appartementen zijn aan de voorzijde gevormd rondom de weg. Er is gebruik gemaakt van de meest recente constructietechnologie en hoge energieprestaties. De grote schuifdeuren met Reynaers’ CP 155-LS Minergie-systeem verbinden de woonkamers naadloos met de grote terrassen.
Caïro, Egypte
Hazem Maher Toren Architect: Archilab, Caïro Investeerder: Dr. Hazem Maher, Caïro Hoofdaannemer: EG Contractors, Caïro Gevelbouwer: Wajhat A.A.P., Caïro Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-HL, CW 59Pa, CP 50Pa
Waleed Al Abbas
Het gesegmenteerde gevelontwerp van dit kantoor- en commerciële gebouw met elf verdiepingen in Caïro, is opgebouwd met het CW 50 systeem met horizontale belijning en composiet panelen. De speciale vorm van het gebouw en het gebruik van vele verschillende gevelmaterialen geven het een prominente uitstraling.
71
St. Petersburg, Rusland Het zeer exclusieve, zorgvuldig ingerichte restaurant ‘Zwanenmeer’ (Il Lago dei Cigni in het Italiaans) ligt in het historisch centrum van het Krestovsky-eiland aan de kust van het Lebiazhi-meer. De ramen van vloer tot plafond bieden panoramisch uitzicht over het water. De façade vormt een halve cirkel van vier meter hoog gebogen glas dat speciaal in Italië is vervaardigd. Il Lago dei Cigni Restaurant Architect: Hirsch Bedner Associate, Moskou Hoofdaannemer: BaltStroy, St. Petersburg Gevelbouwer: Comfort Group, St. Petersburg Toegepaste Reynaers-systemen: CW 50-SC Slim Line, CW 50-SC
#16
IN DEZE EDITIE
Architectuurmagazine van Reynaers Aluminium
REPORT #16
CITY REPORT Istanbul PROJECT LAS PALMERAS Eigentijds en sereen
voorjaar 2015
Thomas Carr College
Dynamische architectuur
“Het gebouw verbeeldt de aspiraties van de school” REYNAERS B.V. Maisdijk 7 · 9102 · 5704 RM Helmond t 0492 56 10 20 · f 0492 56 10 30 www.reynaers.nl ·
[email protected]
TOGETHER FOR BETTER
REPORT
