Rekenkamercommissie Onderzoeksprogramma 2012
Colofon De rekenkamercommissie Oss is een onafhankelijke commissie binnen de gemeente. Zij bestaat uit drie externe leden. De rekenkamercommissie Oss wordt ondersteund door een secretaris-onderzoeker. Doel van de rekenkamercommissie Oss is om de rol van de gemeenteraad te versterken en een bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het lokaal bestuur. Dit doet de rekenkamercommissie door onderzoek te doen naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het gemeentelijk beleid. Voorzitter
Theo van Mullekom
Leden Ger Müskens vacature Secretaris-onderzoeker Monica Vegter Contact Postbus 5 5340 BA Oss
[0412] 62 99 12 (algemeen) [0412] 68 59 48 (doorkiesnummer)
[email protected] www.oss.nl/rekenkamer
ONDERZOEKSPROGRAMMA 2012
Rekenkamercommissie Oss
16 januari 2012
1. INLEIDING Voor u ligt het onderzoeksprogramma 2012 van de rekenkamercommissie Oss. Hierin vindt u de twee onderwerpen die de rekenkamercommissie in 2012 gaat onderzoeken: •
de rol van de gemeente Oss in de regionale economie;
•
doelgroeponderzoek aangaande het stadscentrum van Oss.
In dit onderzoeksprogramma zijn de aanleiding, de doel- en vraagstelling en de looptijd van beide onderzoeken uitgewerkt. Tevens bevat het onderzoeksprogramma de begroting van onze activiteiten in 2012. De bijlage bevat het overzicht van alle onderzoeksonderwerpen die de rekenkamercommissie heeft ontvangen.
2. TOTSTANDKOMING ONDERZOEKSPROGRAMMA 2012 Net zoals in voorgaande jaren heeft de rekenkamercommissie de gemeenteraad, maar ook andere actoren, gevraagd om onderwerpsuggesties aan te leveren voor het onderzoeksprogramma. Het verheugt ons dat we hierop wederom een hoge respons hebben gekregen. Enkelen verwezen ook naar eerder genoemde suggesties, zoals die zijn opgenomen in de groslijst van het onderzoeksprogramma 2011. In onze afweging hebben wij de nieuwe suggesties betrokken, maar ook de eerder ingediende suggesties van de groslijst van 2011. Van alle binnengekomen onderzoeksonderwerpen is nagegaan of ze geschikt zijn voor rekenkameronderzoek. Daarbij is gebruikgemaakt van de selectiecriteria, zoals geformuleerd in het Reglement van Orde. Selectiecriteria rekenkamercommissie Oss: 1.
Het betreft een onderzoek naar doeltreffendheid, doelmatigheid en/of rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde beleid.
2.
Het onderwerp heeft een substantieel financieel en/of maatschappelijk belang en/of is bestuurlijk relevant.
3.
Het betreft door de gemeente te beïnvloeden beleid.
4.
Het onderwerp leent zich voor een onderzoek op juist dit moment met het oog op de gemeentelijke beleidscyclus.
5.
De uitvoering van het onderzoek door de rekenkamercommissie heeft meerwaarde ten opzichte van vorig rekenkameronderzoek en ten opzichte van andere gremia.
6.
2
Het onderzoek dient op een doelmatige wijze te kunnen worden uitgevoerd.
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
3. DE ONDERZOEKSONDERWERPEN VOOR 2012
3.1 Onderzoeksonderwerp 1: Regionale economie Aanleiding onderzoek Voor de rekenkamercommissie zijn landelijke ontwikkelingen zoals de eurocrisis en teruglopende inkomsten uit het Gemeentefonds mede aanleiding voor het eerste onderzoeksonderwerp van 2012: de regionale economie. Behoud van werkgelegenheid en het stimuleren van bedrijvigheid zijn onderwerpen die altijd al belangrijk waren, maar nu wordt er nog meer naar de overheid gekeken om in te grijpen. In 2010 werd Oss overvallen door de aankondiging van het massaontslag bij MSD. Dit maakte duidelijk (voor zover dit niet al duidelijk was) hoe groot de rol van het bedrijfsleven is in de werkgelegenheid van een gemeente en hoe diep een massaontslag zoals in 2010 ingrijpt in een gemeenschap. Daling van het werkloosheidspercentage is één van de doelstellingen van het economisch beleid van Oss. 1 De vraag die bij de rekenkamercommissie rijst, is in hoeverre de overheid, meer in het bijzonder de gemeenteraad van Oss, de juiste instrumenten in handen heeft om zijn rol op te kunnen pakken? In het najaar van 2011 heeft de rekenkamercommissie Den Bosch bij de rekenkamercommissie Oss de belangstelling gepeild voor een gezamenlijk onderzoek naar de regionale economie. Gelet op het belang dat wij aan dit onderwerp toekennen, hebben wij positief gereageerd op de vraag van de rekenkamercommissie Den Bosch. In november 2011 heeft een vertegenwoordiging van beide rekenkamercommissies de kaders van zo'n onderzoek verkend. Besloten is om te starten met een probleemverkenning, welke zal resulteren in een doel- en vraagstelling voor onderzoek. Op basis van de resultaten van de probleemverkenning zullen de beide rekenkamercommissies een besluit nemen over inhoud en vorm van het onderzoek naar de gemeentelijke rol in de regionale economie. Doelstelling en vraagstelling van het onderzoek De rekenkamercommissie Oss wil onderzoeken welke rollen er voor de gemeente mogelijk zijn bij het beïnvloeden van de regionale economie in Noordoost Brabant, welke rol de gemeente gekozen heeft en of deze rol resultaat genereert. Qua rollen kan gedacht worden aan de gemeente als initiator, als regisseur, als deelnemer, als facilitator, et cetera. Het vraagstuk kan ook bekeken worden vanuit het perspectief van welke instrumenten de gemeente inzet, zoals daar zijn verordeningen, bestemmingsplannen, vergunningen of subsidies. De precieze vraagstelling zal, samen met de rekenkamercommissie Den Bosch, in de fase van de probleemverkenning geformuleerd worden. Looptijd De probleemverkenning is gestart in december 2011. De start van het onderzoek is beoogd in februari of maart 2012. Gestreefd wordt naar oplevering van de onderzoeksresultaten in het najaar van 2012.
1
Programmabegroting 2012-2015, pag. 98.
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
3
3.2 Onderzoeksonderwerp 2: Doelgroeponderzoek stadscentrum Oss Aanleiding onderzoek De gemeenteraad van Oss heeft op 8 april 2010 de Visie Dynamisch Stadscentrum vastgesteld. Er leven bij ondernemers, winkeliers, bezoekers, inwoners en de gemeente diverse wensen om het stadscentrum aantrekkelijker te maken. Deze wensen kunnen zeer uiteenlopend zijn; denk aan het winkelaanbod, horeca, kunst en cultuur, wonen en werken, et cetera. De kwaliteit van het aanbod wordt door actoren afgezet tegen aspecten als bereikbaarheid, veiligheid en duurzaamheid. Heeft de gemeenteraad van Oss met de Visie Dynamisch Stadscentrum een instrument in handen dat aan de wensen tegemoetkomt en dat gelet op actuele ontwikkelingen (economische en financiële crisis) toekomstbestendig is? Wat vinden de verschillende betrokkenen/doelgroepen van de Visie en de voortgang sinds de vaststelling in 2010? Doelstelling en vraagstelling van het onderzoek Wordt de Visie Dynamisch Stadscentrum doeltreffend en doelmatig gerealiseerd? Zijn betrokkenen bekend met de doelen uit de Visie, welke voortgang zien zij en wat missen zij? De focus in het onderzoek ligt op het bevragen van doelgroepen, zoals winkeliers/ondernemers, bewoners en bezoekers van het centrum, maatschappelijke instellingen en projectontwikkelaars. De rekenkamercommissie denkt aan steekproeven onder een groot aantal respondenten, op basis waarvan representatieve uitspraken kunnen worden gedaan. Looptijd De start van het onderzoek is gepland voor de zomer van 2012. Gestreefd wordt naar oplevering van de resultaten voor het eind van 2012.
4
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
4. BEGROTING 2012 Vooralsnog gaat de rekenkamercommissie Oss voor 2012 uit van de oplevering van twee onderzoeken. In de loop van 2012 zullen we bezien in hoeverre dit haalbaar is, rekening houdende met het beschikbare budget. Indien er (financiële) knelpunten dreigen te ontstaan, dan zal de gemeenteraad geïnformeerd worden. De rekenkamercommissie zal een verzoek indienen tot budgetoverheveling vanuit 2011. Het plaatje van baten en lasten voor 2012 ziet er als volgt uit: Baten
2012
budget 2012
€
totale baten
€
57.412
57.412
Lasten
2012
vergadervergoedingen
€
4.500
onderzoekskosten externe leden 2
€
16.000
reis- en overige kosten
€
2.000
inhuur secretaris/onderzoeker
€
19.500
specialistische inhuur onderzoek
€
15.000
congressen/symposia
€
0
risicopost
€
412
totale lasten
€
57.412
saldo
€
0
De rekenkamercommissie maakt vanuit het oogpunt van kostenbesparing zoveel als mogelijk gebruik van de interne diensten van de gemeente Oss.
2
De onderzoeken worden uitgevoerd door de externe leden, tegen het tarief zoals vastgesteld in de verordening, en door de secretaris/onderzoeker. Daarnaast zullen delen van het onderzoek worden uitbesteed indien dit de kwaliteit van het onderzoek verhoogt.
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
5
BIJLAGE: GROSLIJST ONDERZOEKSONDERWERPEN 2012 Ter informatie en ter inspiratie heeft de rekenkamercommissie onderstaand een overzicht opgenomen van onderzoeksonderwerpen die zijn binnengekomen, maar waarvoor we nu niet hebben gekozen. Deze onderwerpen zijn echter wel geschikt (te maken) voor rekenkameronderzoek. In de toekomst kan een onderwerp in de onderstaande lijst daarom alsnog worden uitgewerkt in een onderzoek. De onderwerpen zijn in willekeurige volgorde opgenomen. Nr.
Onderwerp
1
Effectiviteit van het arbeidsmarktbeleid Hoe effectief is het gevoerde arbeidsmarktbeleid?
2
Risico-paragraaf Wat zijn de grondslagen en wegingscriteria voor de risico's genoemd in de risico-paragraaf van de najaarsnota? Is de risico-paragraaf compleet? Zijn de criteria consequent toegepast, ook in de projecten (bijvoorbeeld Life Sciences Park)? Hoe is de expertise op dit terrein geborgd in de organisatie?
3
Financiële positie Wat is de financiële positie van Oss? Hoe is het gesteld met de reserves, risico's en het weerstandsvermogen?
4
Effectiviteit rioleringsbeleid en –beheer De aanleg en het beheer van riolering in het buitengebied vormt voor de gemeente een grote kostenpost. Is het beleid ten aanzien van de aanleg en het beheer effectief en doelmatig?
5
Effectiviteit beleid sportsubsidies Sportsubsidies worden in indirecte vorm verstrekt via niet-kostendekkende verhuurtarieven voor sportaccommodaties. In hoeverre is dit instrument effectief daar waar het gaat om het bereiken van de geformuleerde doelen in het sportbeleid? In hoeverre is het beleid effectief in relatie tot zelfwerkzaamheid en in vergelijking met het beleid van de voormalige gemeente Lith?
6
Grondprijsbeleid In hoeverre speelt de grondprijs een rol van betekenis in het afwegingsproces van een bedrijf of potentiële inwoner om zich daardoor wel of niet in de gemeente Oss te vestigen?
7
Effectiviteit vrijwilligersbeleid Hoe effectief is het vrijwilligersbeleid? Welke resultaten worden geboekt met het vrijwilligerssteunpunt en het beleid ten aanzien van mantelzorgers?
8
Effectiviteit vandalismebestrijding Hoeveel bedragen de kosten (vuurwerkschade, graffiti, vernielde bomen) van vandalisme en vandalismebestrijding? Wat is de effectiviteit van de gekozen aanpak van bestrijding?
9
Doelmatigheid gemeenschappelijke regelingen Maakt de gemeente voldoende gebruik van de mogelijkheden tot sturing binnen gemeenschappelijke regelingen (als vorm van regionale samenwerking)? Leveren de gemeenschappelijke regelingen een bijdrage aan de beleidsdoelen van de gemeente?
6
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
10
Doeltreffendheid van wijk- en dorpsgericht werken In hoeverre is het wijk- en dorpsgericht werken doeltreffend als verbinding tussen lokaal bestuur en burger?
11
Duurzaamheid In hoeverre is duurzaamheid als facetbeleid verankerd in het gemeentelijk beleid?
12
Subsidieverwerving Maakt de gemeente voldoende gebruik van subsidiemogelijkheden? Welke lering wordt getrokken uit de opgedane ervaringen?
13
Effectiviteit en doelmatigheid procedure afhandeling bezwaren belastingen De afdeling Belastingen is per 1 oktober 2011 overgegaan naar een gemeenschappelijke regeling. Is er voldoende inzicht in het aantal bezwaren en de wijze van afhandeling? Hoe klantgericht ervaren de inwoners de wijze van afhandeling?
14
Wet invordering dwangsom Deze wet is op 1 oktober 2009 inwerking getreden. Haalt de gemeente de wettelijke of vastgestelde beslistermijnen en welk bedrag is sindsdien aan dwangsommen betaald? Worden inwoners gewezen op hun wettelijke rechten?
15
Voorzieningenniveau De gemeente acht een goede spreiding van voorzieningen gewenst. Is er sprake van een evenwichtige spreiding van voorzieningen over de stad Oss en de omliggende kernen of is er een concentratie (hetzij in de stad Oss, hetzij in de omliggende kernen)?
16
Kostendekkende tarieven en legeskosten Welk toerekeningsysteem hanteert de gemeente Oss? Kan daarmee gesproken worden van "kostendekkendheid"? Daaruit voortvloeiend: welke instrumenten, beleid en kaders hanteert de gemeente Oss om overhead te beheersen?
17
Kosten en baten commissie ruimtelijke kwaliteit De gemeente Oss geeft de commissie ruimtelijke kwaliteit een prominente positie in het besluitvormingstraject. Is het gekozen besluitvormingstraject doelmatig? Hoeveel kosten de adviezen van de commissie? Staan er tegenover de meerkosten ook minderkosten (minder ambtelijke inzet)?
18
Brede scholen / horizonscholen Zijn de doelstellingen bereikt die werden beoogd met de invoering van de brede scholen? En is dat op doelmatige wijze gebeurd?
19
Raadsinitiatieven Hoe is het gesteld met de opvolging van raadsinitiatieven; zowel wat betreft de mate/kwaliteit van de inhoudelijke opvolging, de tijd die het in beslag neemt en het tussentijds informeren van de gemeenteraad?
20
Slim-traject Levert dit traject, in de ambtelijke organisatie, de bezuinigingen op die worden voorgesteld? Wegen de kosten op tegen de baten en hoeveel bedragen de kosten?
Onderzoeksprogramma 2012 Rekenkamercommissie Oss
7
