VNSC Onderzoeksprogramma 2014 - 2017
Joost Backx Werkgroep O&M
© Marcel Taal
Uitdagingen Onderzoeksagenda Slib Getij Natuur & Samenwerken
Inhoud Structuur VNSC (Werkgroepen O&M en Evaluatie Beleid en Beheer)
Thema’s & Onderwerpen > Werkwijze > Overzicht
Kennis- & beheervragen Vervolgtraject onderzoeksplan
Werkgroep Onderzoek & Monitoring
Werkgroep Evaluatie Beleid en Beheer Op 21 december 2005 werden vier Schelde-verdragen ondertekend. Het Verdrag inzake de samenwerking ten aanzien van het beleid en beheer van het Scheldeestuarium legt ook vast dat om de 5 jaar moet worden nagegaan of de doelstellingen ervan zijn verwezenlijkt. In 2013 is dat voor het eerst gebeurd. Voor deze evaluatie is ook geïnventariseerd welke (nieuwe) ontwikkelingen relevant kunnen zijn op weg naar het streefbeeld van een duurzaam en vitaal Schelde-estuarium. Dit is de ‘Agenda voor de Toekomst’.
Aandachtsvelden Agenda voor de Toekomst
(A) Onderzoek en Monitoring (B) Capaciteitsstudie scheepvaart (C) Kanaal Gent-Terneuzen © Edwin Paree
Inventarisatie thema’s en onderwerpen Kennis(leemtes) uit O&M onderzoek V&T (presentatie Marcel Taal) T2009 (presentatie Kirsten Beirinckx) Documentanalyses Vragen van en voor beheerders Flexibel storten (CMW) Vergunningaanvragen Evaluatie Verdrag Beleid en Beheer Beleidsontwikkelingen (o.a Deltaprogramma, Vlaamse Baaien) Interviews stakeholders (Schelderaad i.o.)
© Marcel Taal
Focus O&M (A) onderwerpen 1. Strategieën voor waterveiligheid lange termijn 2. Instrumentarium en beleid waterveiligheid 3. Kust en voordelta (duurzaam beheer van) 4. Zoetwaterbeheer
5. Maatregelen tegen toename getijslag 6. Slibhuishouding en risico systeemomslag 7. Morfologische effecten sedimentstrategie 8. Gedragen visie natuurontwikkeling 9. Reguliere monitoring en 6 jaarlijkse evaluatie 10. Governance
Onderwerpen 1 t/m 4 1. Strategieën voor waterveiligheid lange termijn 2. Instrumentarium en beleid waterveiligheid 3. Kust en voordelta (duurzaam beheer van) 4. Zoetwaterbeheer
>
Zijn “nieuw” voor VNSC en O&M (als onderwerp, gebied en samenwerking)
>
Agenderen samenwerking op beleid en beheer waar kennis van het systeem voor nodig is
>
Betreft meetbaar maken, meten en toetsen van beleidsdoelen als veiligheid, IHD en ecosysteemdiensten
>
Betreft vragen over effecten van ingrepen, scenariostudies en het ontwikkelen en evalueren beleids- en beheermaatregelen
Onderwerpen 5 t/m 8 5. Maatregelen toename getijslag 6. Slibhuishouding en risico systeemomslag 7. Morfologische effecten sedimentstrategie 8. Gedragen visie natuurontwikkeling
>
Bouwen voort op het onderzoekswerk onder O&M van de afgelopen jaren
>
Komen voort uit het huidige morfologisch beheer, gebruik en natuurherstel
Onderwerpen 9 en 10 9. Reguliere monitoring en 6 jaarlijkse evaluatie > > >
Is doorlopende verdragsverplichting en activiteit O&M Optimalisatie monitoring en inzet nieuwe methoden Verdere integratie van onderzoek, monitoring en evaluatie
10. Governance > > >
Aandachtspunt bij besluitvorming rond onderwerpen die breed maatschappelijk draagvlak vragen en dus betrokkenheid van alle stakeholders en overheden in het Schelde-estuarium Hoe stakeholders te betrekken bij onderzoeksprogrammering en de wijze waarop ze invloed kunnen uitoefenen op het functioneren Instellen Schelderaad en communicatie
Voorbeeld vragen 1) Waterveiligheidsstrategieën Vraag • •
Welke aspecten van nationale veiligheidsstrategieën vragen nadere afstemming? Hoe kan sedimentbeheer bijdragen tot het verder verbeteren van de waterveiligheid?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is NL deltaprogramma NL deltaprogramma
2) Waterveiligheidsbeleid en instrumentarium Vraag •
Welke aspecten van instrumentarium voor veiligheid vragen nadere afstemming, mede in licht van ontwikkeling nieuw instrumentarium
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is NL deltaprogramma
Voorbeeld vragen (3) Kust en voordelta Vraag
• •
•
Welke aspecten van de nationale kuststrategieën / ontwikkelingen vragen nadere afstemming? Welke beheervragen kunnen gezamenlijk opgepakt worden met lopende nationale kustonderzoeken?
In welke mate zijn ontwikkelingen in het estuarium afhankelijk van en stuurbaar door ontwikkelingen in de monding en de voordelta?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is NL deltaprogramma Vlaamse Baaien NL deltaprogramma MOW / Vl. Baaien Onderzoek NL Kust Ecosysteemvisie Vlaamse Kust (ANB) Openstaande vraag na O&M-onderzoek t/m 2013, vooral in licht van (getijslag)
Voorbeeld vragen (4) Waterverdeling en zoetwaterbeheer Vraag • •
•
Welke aspecten nationale zoetwaterstrategieën voor (Zeeuws) Vlaanderen vragen nadere afstemming? Wat is de invloed van de zoetwateraanvoer (gereguleerd bij Gent) op voor de functies van het estuarium en hoe dit belang onder de aandacht van de Internationale Scheldecommissie te brengen? Wat zijn de grensoverschrijdende aspecten van het verziltingsen waterbergingsproject VolkerakZoommeer?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is NL deltaprogramma Agenda voor de Toekomst W en Z
In 2013 opdracht RWS aan Deltares
Voorbeeld vragen (5) Toename getijslag Vraag •
• •
Welke maatregelen zijn mogelijk voor de demping van de getijslag in de verschillende delen van het estuarium (tot aan de lijn Westkapelle-Zeebrugge)? Wat is een effectief pakket? Wat is de relatie tussen het getij en de morfologie in de Boven-Zeeschelde en de bijrivieren? Hoe is de waterbeweging geëvolueerd in de laatste eeuw in het estuarium en wat is de bijdrage van menselijke ingrepen daarin?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is Agenda voor de Toekomst
bestek W&Z Agenda voor de toekomst bestek W&Z
Voorbeeld vragen (6) Slibhuishouding en het risico op systeemomslag Vraag • •
• •
Hoe groot is de kans op en hoe lang duurt het voor hypertroebele condities zich kunnen manifesteren? Welke processen/mechanisme zijn verantwoordelijk voor de omslag naar een hypertroebel systeem en welke maatregelen zijn mogelijk om deze risico’s te verminderen?? Hoe is de sedimentbalans voor de Boven-Zeeschelde geëvolueerd? Wat is de relatie tussen troebelheid – nutriënten – primaire productie en functioneren van het voedselweb?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is Agenda voor de Toekomst Agenda voor de Toekomst / bestek W&Z bestek W&Z CMW / bestek W&Z / OMES
Voorbeeld vragen (7) Morfologische effecten i.r.t. sedimentstrategie Vraag
Ontwikkelen en valideren van een sedimentstrategie (baggeren en storten, zowel zand als slib) die optimaal is voor alle gebruikers en functies. Aandacht voor demping getij(slag), hydraulische belasting oevers, kosten, ecologisch waardevolle habitats en zandwinning. Morfologisch en hydrodynamisch instrumentarium op orde voor actuele beheervragen en toekomstige trajecten, als vergunningsaanvragen vaargeulonderhoud. Hoe kan de onzekerheid in de doorvertaling van abiotische naar biotische aspecten gereduceerd worden?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is Alle beheerders, maar vooral MOW-AMT en RWS Openstaande vragen na O&Monderzoek t/m 2013 Tekst Agenda voor de Toekomst/ bestek W&Z Openstaand O&M-onderzoek t/m 2013
Voorbeeld vragen (8) Gedragen visie op natuurontwikkeling Vraag
Ontwikkelen maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak, zeker voor de concrete projecten Wat zijn de bijdragen en baten van natuurontwikkelingsprojecten aan de ecosysteemdoelen van de LTV en het systeemfunctioneren. Ecologische validatie van “ecologisch waardevolle arealen” die met flexibel storten of inrichting van estuariene natuurgebieden gerealiseerd worden
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is Agenda voor de Toekomst Aanvulling kerngroep O&M
CMW
Voorbeeld vragen (9) Monitoring en evaluatie Vraag • • •
Hoe kan de monitoring en evaluatiemethodiek geoptimaliseerd (kosten-efficiënt, resultaatsgericht) worden? Welke indicatoren (gerelateerd aan het fysisch systeem) laten toe de nautische aspecten op een eenvoudige manier op te volgen? Hoe kunnen beoordelingskaders verbeterd worden, met het oog op inzetbaarheid binnen evaluaties, vergunningen, MER’s en Passende Beoordelingen?
Herkomst of project waar de vraag (al) in opgepakt is Projectgroep monitoring, CMW en projectgroep E&R CMW / aanvulling kerngroep
CMW
Vervolgtraject Onderzoeksplan Streven: een door VNSC vastgesteld Onderzoeksplan in mei 2014 Aandachtspunten: - uitwerking tot op heden vanuit onderzoek (Deltares, WLB en INBO) - prioritering nodig obv urgentie (door beleid en beheer), tijd en geld - invulling vraagt ook afstemming met belanghebbenden - financiering O&M en WGE komende 4 jaar ca 10 M€ - opvolging door integraal team gewenst - vraagt ook gewijzigde intern organisatie O&M en WGE
Uitdagingen Slib © Edwin Paree
Heel veel vragen Getij © Jeroen Gosse
Vragen ?? Natuur © Edwin Paree
