ONDERZOEKSPROGRAMMA URBAN TECHNOLOGY

11

ONDERZOEKSPROGRAMMA URBAN TECHNOLOGY 2015-2016 SOLUTIONS FOR A SUSTAINABLE, LIVEABLE AND CONNECTED CITY

2 Februari 2015

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY

Dit document beschrijft de uitwerking van het onderzoeksprogramma Urban Technology voor de periode 2015 - 2016. Urban Technology is een breed onderzoeksprogramma van Domein Techniek en één van de vier speerpunten van de HvA. Binnen het speerpunt wordt op twee thema’s samengewerkt met domein Economie en Management en Domein Digitale Media en Creatieve Industrie.

INLEIDING De wereld staat voor een periode van toenemende verstedelijking. In de nabije toekomst zullen de steden verantwoordelijk zijn voor 90 procent van de bevolkingsgroei, 80 procent van de welvaartscreatie en 60 procent van het energiegebruik. Vanwege verstedelijking en klimaatverandering moeten steden – bestaande en nieuwe - zich toerusten voor de toekomst. Ruimte is schaarser en steden moeten toegankelijk blijven. De afnemende beschikbaarheid van fossiele energie, grondstoffen en water vragen om lokale oplossingen in de stad. De uitdagingen in de toekomstige steden zijn groot, de oplossingen moeten daarom slim zijn. Dit kan met nieuwe kennis en inzichten op het gebied van logistieke concepten, decentrale energiesystemen, lokale duurzame productiemethoden en innovatieve (ontwerp)oplossingen voor actuele ruimtelijke vraagstukken rondom bijvoorbeeld verduurzaming en transformatie. Deze nieuwe kennis en inzichten worden mede gestimuleerd en gecreëerd door de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van technologie en ICT, zoals bijvoorbeeld sensoring, (big) data-analyse, visualisatietechnieken, 3D printing en smart grid technologieën. Binnen het onderzoeksprogramma Urban Technology van de HvA onderzoeken en ontwerpen onderzoekers en studenten slimme oplossingen voor een duurzame, leefbare en verbonden stad. De metropool regio Amsterdam is de proeftuin waar deze oplossingen daadwerkelijk gerealiseerd worden.

STIP OP DE HORIZON Met het onderzoeksprogramma Urban Technology wil de HvA zich binnen 5 jaar ontwikkelen tot een betrouwbare en gewaardeerde partner voor de beroepspraktijk en kennisinstellingen in de Metropoolregio Amsterdam. Met deze partijen zijn langjarige samenwerkingen aangegaan. Onderzoek wordt gefinancierd door tweede (nationaal en internationaal) en derde geldstromen. Het programma is bekend door een aantal projecten die in de metropool Amsterdam gerealiseerd zijn en die de meerwaarde van praktijkgericht onderzoek tonen. Binnen het programma werkt een mix van lectoren, hoofddocenten, docent-onderzoekers, promovendi en oud-studenten samen met veel studenten aan het onderzoek. Lectoren en onderzoekers met verschillende expertisen werken samen in verschillende multi-disciplinaire projecten.

2


ONDERZOEKSFOCUS Bij het toegepast onderzoek binnen Urban Technology zijn drie principes leidend: de oplossingen moeten bijdragen aan een duurzame (sustainable), leefbare (liveable) en verbonden (connected) metropool. 





SUSTAINABLE: een metropool kan doorgroeien en gezond blijven als deze duurzaam is. Dit betekent dat grondstoffen, water, ruimte en energie efficiënt ingezet worden met hulp van (duurzame) technologie en nieuwe verdienmodellen. LIVEABLE: een grote drukke metropool moet zo ingericht worden dat deze leefbaar is voor de gebruikers. Dit vereist een goed ontwerp en inrichting van gebouwen, wijken en steden, en de inzet van slimme technologie om de leefbaarheid de vergroten. CONNECTED: de wereld is steeds meer ontsloten en mensen, organisaties en steden functioneren minder geïsoleerd van elkaar. Verbindingen kun je niet met iedereen hebben, het gaat om het realiseren van de juiste, slimme lokale en wereldwijde verbindingen.

De focus van het programma ligt op het onderzoeken, ontwerpen en realiseren van oplossingen voor vier inhoudelijke thema’s (zie onderstaand figuur). Deze thema’s sluiten aan bij drie brede bachelors van domein Techniek: Logistics (Logistics Engineering en Logistiek en Economie), Built Environment en Engineering. Bijlage 1 geeft de focus van de onderzoeksthema’s met bijbehorende expertises, projecten, resultaten en verbinding met het onderwijs. Urban Analytics Smart Mobility & Logistics

Smart Urban Design

Smart Energy Systems

Circular Design & Smart Production

Business Modelling FIGUUR 1: THEMA'S URBAN TECHNOLOGY

1. SMART MOBILITY & LOGISTICS (VERBONDEN AAN DE OPLEIDING LOGISTICS ENGINEERING EN LOGISTIEK EN ECONOMIE) Binnen dit thema ligt de focus op het ontwerpen van technologische oplossingen voor (duurzame) mobiliteit en logistiek om de stad bereikbaar, toegankelijk en verbonden te houden. Er zijn twee speerpunten, mainport logistiek en city logistiek. Bij de ontwikkeling van deze innovaties werken we samen met gemeentes, (lucht)havens, logistiek dienstverleners, producenten en retailers, fleetowners, technologie ontwikkelaars in de logistiek en mobility aanbieders. Dit thema is verbonden bij het landelijk centre of expertise logistiek waarvan de HvA penvoerder is.

3

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Centre of Expertise Logistiek Het thema Smart Mobility & Logistics is namens de HvA penvoerder van het landelijke Centre of Expertise Logistiek (CoE). Binnen het CoE werken zes hogescholen en het bedrijfsleven samen in zes regionale kennis distributie centra (KDC) met als hoofdtaak het ontwikkelen van een duurzame logistieke kennisinfrastructuur. De KDC’s ontwikkelen, verspreiden, benutten, vermarkten en borgen kennis. KDC Amsterdam richt zich in hoofdzaak op mainport logistiek en city logistiek, waarop samenwerking met het bedrijfsleven, onderzoek en publicaties plaatsvinden. De resultaten (wo publicaties) van het thema Smart Mobility & Logistics dragen daarmee direct bij aan de output van de HvA voor het CoE Logistiek.

2. SMART URBAN DESIGN (VERBONDEN AAN DE OPLEIDING BUILT ENVIRONMENT) Binnen Smart Urban Design richten wij ons op het toekomstbestendig maken van de stad. Hierbij gaat het om leefbaarheid, gebruikswaarde, duurzame bouw en klimaatbestendige inrichting van de stedelijke ruimte. Belangrijke huidige thema’s zijn transformatie en hergebruik, klimaatbestendig inrichten van de stad en circulaire/duurzame bouw. Dit doen we samen met partijen die werken in de bouwen gebiedsontwikkelingsketen zoals de gemeente Amsterdam, de MetropoolRegioAmsterdam, ontwerpen adviesbureaus, Waternet en Amsterdam Smart City.

3. SMART ENERGY SYSTEMS (VERBONDEN AAN DE OPLEIDING ENGINEERING) Energie is sterk in transitie. Steden staan voor de uitdaging om grote stappen te zetten in het realiseren van energiebesparing, het inpassen van duurzame energie en faciliteren van elektrische mobiliteit. Binnen dit thema ligt de nadruk op het ontwikkelen van lokale slimme energie systemen, die bijdragen aan het ontwikkelen van een klimaatneutrale stad. Speciale aandacht is er voor ontwikkeling van smart grids, elektrische mobiliteit, de IT-sector (vergroening van datacenters). Dit doen we samen met partijen als Amsterdam Smart City, Alliander, Cofely, GreenIT Region.

4. CIRCULAR DESIGN & SMART PRODUCTION (VERBONDEN AAN DE OPLEIDING ENGINEERING) Om tot duurzame productie te komen is slim gebruik van materialen en productietechnieken en circulair denken essentieel. Binnen dit thema onderzoeken we hoe productiekringlopen gesloten kunnen worden en op welke schaal dit effectief is. Door inzet van hernieuwbare materialen, door de verschuiving van aanschaf naar gebruik en door hergebruik, recycling en upcycling. Dit doen we samen met industriële en creatieve bedrijven en nieuwe dienstverleners in de regio en met partijen als Afval Energie Bedrijf, Metabolic en 3D Makerszone. Specifieke aandacht is er voor toegepast onderzoek naar nieuwe geavanceerde productiemethoden (denk aan 3D printing) waarmee klantspecifieke en/of gepersonaliseerde producten gemaakt kunnen worden.

4


Twee crossthema’s – urban analytics en business modellen Naast bovenstaande vier thema’s bouwen we op twee crossthema’s expertise op om de oplossingen binnen de vier thema’s daadwerkelijk te kunnen ontwerpen en realiseren: urban analytics en business modelling.

5. URBAN ANALYTICS SAMENWERKING MET DE OPLEIDING TOEGEPASTE WISKUNDE EN DMCI De beschikbaarheid van grote hoeveelheden data kan bij de juiste analyse vooraf bijdragen aan een slim ontwerp. Ook kan de analyse van (big) data ingezet worden om nieuwe diensten te ontwikkelen. Binnen dit thema werken we samen met de opleiding toegepaste wiskunde van domein Techniek. Binnen deze opleiding zijn docenten en studenten in staat om grote datasets te analyseren, advies te geven en voorspellingen te maken. Deze kennis passen we toe in het project rondom de openbare oplaadinfrastructuur (zie thema-uitwerking Smart Energy Systems). Daarnaast gaan we kennis opbouwen rondom het meten van data met sensoren. De kennis binnen dit thema gaan we ook toepassen in andere projecten van Urban Technology. Met DMCI gaan we in 2015 onderzoeken hoe we op dit thema kunnen gaan samenwerken.

6. BUSINESS MODELLING SAMENWERKING MET DEM/ONDERNEMERSCHAP De projecten binnen Urban Technology zijn innovatief van aard en kenmerken zich door nieuwe samenwerkingsvormen met vaak tijdelijke coalities. Om deze projecten daadwerkelijk naar de markt te brengen/te realiseren is kennis van nieuwe business concepten en verdienmodellen cruciaal. Binnen dit crossthema gaan we kennis opbouwen rondom nieuwe business modellen die passen bij deze innovaties. De kennisopbouw start met een project rondom de evaluatie van de business modellen van Amsterdam Smart City projecten. Hierin werken we samen met speerpunt Ondernemerschap. Kennis die binnen dit project is opgedaan, zetten we in bij de verschillende projecten die we binnen Urban Technology uitvoeren.

URBAN TECHNOLOGY PROJECTEN Het speerpuntenprogramma Urban Technology kent 3 verschillende typen projecten (i) expertise projecten die uitgevoerd worden binnen de onderzoeksthema’s, (ii) icoonprojecten waarin samengewerkt wordt tussen de verschillende onderzoeksthema’s (iii) Urban Technology verkenningen, projecten die potentieel zouden kunnen uitgroeien tot een icoonproject. i.

EXPERTISE PROJECTEN

De expertiseprojecten binnen de thema’s richten zich op het verder uitbouwen van de expertise binnen het thema en op het verwerven of uitbouwen van een kennispositie op de

5


thema’s. De projecten sluiten aan bij en geven invulling aan het themaspecifieke programma en dragen er aan bij om een (inter)nationale kennispositie te verwerven. In bijlage 1 zijn de huidige en potentiele toekomstige expertise projecten binnen de verschillende onderzoeksthema’s beschreven. ii.

ICOONPROJECTEN

Begin 2015 is Urban Technology gestart met 2 icoonprojecten. Expertise vanuit verschillende onderzoeksthema’s wordt hierbinnen gebundeld. De projecten zijn gekoppeld aan grootstedelijke vraagstukken van de stad Amsterdam en zijn voortgekomen uit een concrete vraagstelling vanuit de beroepspraktijk. Doel voor 2015 is om externe financiering te werven voor deze projecten. Aan de icoonprojecten koppelen we een stevige onderzoekscapaciteit en ze worden getrokken door een ervaren projectleider. Doel voor 2016 is om in totaal 3 icoonprojecten verder door te ontwikkelen binnen Urban Technology. De volgende twee icoonprojecten zijn vastgesteld binnen Urban Technology:  

Bestemming Duurzaam Zuid-Oost (samenwerking van Smart Urban Design, Smart Energy Systems) Elektrische stadsdistributie (samenwerking Smart Mobility & Logistics en Smart Energy Systems)

Gekozen is voor deze projecten omdat ze (i) duidelijk vraaggestuurd zijn, (ii) ze aansluiten bij de aanwezige expertise van Urban Technology, (iii) er samengewerkt moet worden tussen verschillende onderzoeksthema’s, (iv) er kansen zijn voor het werven van externe financiering en (v) omdat ze aansluiten bij de uitdagingen waar Amsterdam voor staat.

Icoonproject 1: Bestemming Duurzaam Zuidoost Trekker: lector Frank Suurenbroek (Bouwtransformatie) Onder de werktitel “Circulair Zuidoost” gaan de grote publieke en private partijen uit Amsterdam Zuidoost gezamenlijk werken aan de onderscheidende en innovatieve verduurzaming van Amsterdam Zuidoost, en Amstel III in het bijzonder. Daartoe initiëren en bundelen de partijen concrete projecten en initiatieven rondom de thema’s energie, afval (en water), mobiliteit en connectiviteit. Urban Technology treedt als kennispartner toe tot deze “Triple Helix gebiedsontwikkeling”. Met ons icoonproject bewerkstelligen we een langjarige samenwerking met partners van formaat en beschikken wij over een proeftuin waarin vernieuwende projecten en innovaties plaatsvinden. “Circulair Zuidoost” is zelf nog in opbouw. Mede hierom gaan we vanuit twee lijnen aan de slag. De eerste lijn is actieve deelname aan de opbouw van “Circulair Zuidoost” en een onderzoek naar het innovatieve gebiedsontwikkelingsmodel dat hierbinnen ontstaat. De analyse van dit gebiedsontwikkelingsmodel - en de inhoudelijke vertaalslag daarvan naar de toepasbaarheid elders - sluit aan bij de vraagarticulatie van B&W van Amsterdam. In een tweede lijn gaan we actief deelnemen aan één of meerdere van de door de partners te initiëren projecten. De selectie en invulling van onze deelname aan deze projecten hangt af van: a) aansluiting bij Urban Technology (UT); b) de mogelijkheid om meerdere UT onderzoeksthema’s te bundelen, en c) de mogelijkheid om ofwel kennis te ontwikkelen ofwel concreet bij te dragen aan het toegepast krijgen van innovatieve kennis en kunde. Het icoonproject Bestemming Duurzaam Zuidoost realiseert een langjarige en zichtbare aanwezigheid binnen een aansprekende proeftuin. Daarnaast liggen er gunstige aanknopingspunten om langjarige onderzoekfinanciering te verwerven.

6

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Icoonproject 2: Elektrische stadsdistributie Trekker: lector Walther Ploos van Amstel (City Logistiek) Logistieke stromen in de stad zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen, met negatieve gevolgen voor o.a. luchtkwaliteit, bereikbaarheid en CO2 uitstoot. Gemeentes, wagenparkbeheerders en logistiek dienstverleners zijn steeds vaker op elkaar aangewezen om oplossingen te genereren om de groeiende city logistiek schoner te krijgen met behoud van bereikbaarheid in de stad. Dit project combineert kennis over logistieke stromen (uit Smart Mobility & Logistics) met kennis over laadinfrastructuur en verdienmodellen voor e-mobility (uit Smart Energy Systems) en business modellen. Het project beoogt bij te dragen aan een grootschalige inzet van elektrische voertuigen voor stadsdistributie in de MRA. Daarvoor onderzoekt het project de ontwikkelingen in de stedelijke distributiestromen in de MRA en de behoeftes bij stakeholders. Het project beoordeelt en ontwerpt technische en logistieke oplossingen met elektrisch vervoer (EV) en realiseert deze samen met partners in de MRA. Daarnaast brengt het project in kaart welke rol de overheid speelt bij het stimuleren, faciliteren, coördineren en reguleren van stedelijke distributie en EV. Over 2 jaar levert het project op: -

iii.

Een studie met bijbehorende visualisaties naar oplaadhotspots Monitoringstool/database voor evaluatie van EV gebruik bij bestelauto’s en vrachtwagens En streeft naar inzet van elektrisch vervoer voor leveringen aan UvA/HvA

URBAN TECHNOLOGY VERKENNINGEN

In de Urban Technology verkenningen wordt ook de kennis en expertise van verschillende thema’s gebundeld. De Urban Technology verkenningen zouden kunnen uitgroeien tot icoonprojecten, maar hiervoor moet het project nog verder ontwikkeld worden. Per project wordt er eind 2015 o.a. bekeken of er een daadwerkelijke kennisvraag voor dit project is vanuit de beroepspraktijk en of het project aansluit bij de aanwezige expertise van het onderzoeksprogramma. Bijlage 2 geeft een uitgebreidere beschrijving van de Urban Technology verkenningen. 

Urban Factory: from urban waste to circular product (samenwerking van de thema’s Circular Design & Smart Production en Smart Urban Design) Dit project richt zich op de mogelijkheden en randvoorwaarden voor duurzame circulaire productontwikkeling en lokale productie op basis van afval- en reststromen uit de stad.



Food 2 and 4 the city 24/7 (Smart Mobility & Logistics en eventueel Circular Design & Smart Production) Dit project richt zich op de betrouwbare en duurzame voedselvoorziening van de metropoolregio Amsterdam .



De Fiets: slimme oplossingen voor parkeerlogistiek en doorstroming. Dit project sluit aan bij het fietslab van de gemeente Amsterdam, waarin oplossingen voor parkeerproblematiek rondom fietsparkeren worden onderzocht in pilotprojecten.

7




E-commerce en stedelijke mobiliteit Dit project richt zich op de effecten van on line winkelen op de stedelijke mobiliteit.

ORGANISATIE EN FACILITEITEN URBAN TECHNOLOGY LAB Een deel van het onderzoek zal plaats vinden binnen de beschikbare labomgeving die verbonden is aan het Urban Technology programma. Het Urban Technology lab is een plek waar marktpartijen hun kennisvragen en ideeën kunnen laten testen en labfaciliteiten worden ingezet om onderzoek te laten doen naar concrete oplossingen. Op dit moment zijn er 4 deellab’s – het innovatielab, het SEF (Software Energy Footprint)-lab, het BIM-lab, en het capacitylab. Deze vormen gezamenlijk het Urban Lab van Urban Technology. Urban Technology Lab De volgende 4 lab’s vormen gezamenlijk het Urban Technology Lab: Het Innovatielab Het innovatielab is onderdeel van engineering opleiding van domein Techniek. Binnen het innovatielab kunnen MKB bedrijven hun innovatieve technische ontwerpvraagstukken laten uitwerken door een mulidisciplinaire groep van studenten. Dit resulteert in een ontwerp en/of prototype. Het innovatielab beschikt over state-of-the-art rapid prototyping faciliteiten. Urban Technology kan eventueel samen met bedrijven opdrachtgever zijn in het innovatielab. Het Software Energy Footprint-lab Het SEF-lab is een geavanceerd en uniek meetplatform voor het meten van energieverbruik van software op servers. Software-ontwikkelaars en gebruikers kunnen software laten doormeten in het SEF-lab. Het BIM-lab Binnen het BIM-Lab (Bouw Informatie Model-Lab) kan onderzoek uitgevoerd worden naar de mogelijke inzet van ICT in de bouw. Het Capacitylab In het Capacity Lab kan met verschillende software verkeer en vervoersstromen gesimuleerd worden. Op basis van deze simulaties kan bedrijfsinformatie en kunnen bedrijfsstrategieën geoptimaliseerd worden.

RELATIE ONDERWIJS Studenten dragen in het onderzoek bij aan het speerpunt Urban Technology met name via de afstudeerateliers van de bachelors logistiek, engineering en built environment en een deel van de minoren. Lectoren en onderzoekers coördineren één afstudeeratelier van de opleidingen en laten hierin kennisvragen vanuit hun onderzoeksagenda door verschillende studenten uit het atelier individueel uitwerken. De uitkomsten leveren data en kennis op voor de onderzoeksprojecten. In de thema-uitwerkingen in bijlage 1 zijn de afstudeerateliers benoemd die aan het programma gekoppeld zijn. In onderstaand figuur is de samenwerking met het onderwijs van domein techniek schematisch weergegeven.

8


Urban Technology Smart Mobility & Logistics

Smart Urban Design


Circular Design & Smart Production

Toegepaste Wiskunde

Jaar 4 – Deel ateliers gericht op onderzoek Logistics Engineering Logistiek en Economie

Built Environment Bouwkunde, Civiele Techniek en Bouwtechnische Bedrijfskunde,

Engineering Elektrotechniek, Product Design, Technische Bedrijfskunde, Engineering Design and Innovation

FIGUUR 2: KOPPELING ONDERWIJS (AFSTUDEERTATELIERS) EN THEMA'S URBAN TECHNOLOGY

PARTNERSHIPS Urban Technology gaat binnen de projecten langjarig samenwerken met verschillende partners. De huidige en mogelijk toekomstige partnerships zijn benoemd in bijlage 1. Binnen het onderzoeksprogramma Urban Technology zijn we een partnership aangegaan met de netwerkorganisatie Amsterdam Smart City. De partrnres van deze organisatie zijn de gemeente Amsterdam, de Amsterdam Economic Board, Alliander, KPN en PostNL Binnen het partnership gaan we gezamenlijk met de bedrijven binnen het netwerk de onderzoeksagenda verder vormgegeven en worden gezamenlijke onderzoeksprojecten opgezet. LECTOREN Binnen het programma zijn eind 2016 9 lectoren werkzaam. Smart mobility & logistics  lector Mainport Logistiek – Dick van Damme  lector City logistiek - Walter Ploos van Amstel Smart urban design  lector Water in en om de Stad - Jeroen Kluck  lector Bouwtransformatie - Frank Suurenbroek  lector Circulaire/duurzame bouw - vacature Circular design & smart production  lector Technisch Innoveren en Ondernemen - Inge Oskam  lector Smart Production – vacature Smart energy systems  lector Energie en Innovatie – Robert van den Hoed  lector Smart Energy Systems - vacature Voor de lector Smart Production is een marktanalyse uitgevoerd en zal de lectoraatsaanvraag in het eerste kwartaal van 2015 aan het CvB voorgelegd worden. Voor

9


de lector Circulaire/duurzame bouw zijn we een marktanalyse aan het uitvoeren waarin we de onderzoeksfocus vaststellen die het beste past bij de vragen uit de beroepspraktijk, het onderwijs en de onderzoeksagenda van Urban Technology. De lector Smart Energy Systems gaan we eind 2015 werven. We starten met een hoofddocent op dit onderzoeksgebied. De kennisgebieden Urban Analytics en Business Modelling gaan beide aangestuurd worden door een hoofddocent. INTERNE ORGANISATIE Onderstaand figuur geeft een schematische samenvatting van de organisatie van het speerpunt. Programmaraad Stuurgroep Domeinvoorzitter, 1 lector vanuit elk thema, programmamanager

Urban Analytics - hoofddocent Smart Mobility & Logistics

Smart Urban Design


Lectoren, onderzoekers, onderzoekscoördinator



Circular Design & Smart Production Lectoren, onderzoekers, onderzoekscoördinator

Business Modelling - hoofddocent Expertise Project Expertise Project

Expertise Project Expertise Project

Expertise Project

Expertise Project

Icoonproject 2

Icoonproject 1

Vanuit Smart Mobility & Logistics en Smart Energy Systems

Vanuit Smart Urban Design, Smart Energy Systems en Business Modelling

projectleider

projectleider

UT Verkenning

UT Verkenning

Vanuit min 2 thema’s

Vanuit min 2 thema’s

FIGUUR 3 SCHEMATISCHE WEERGAVE ORGANISATIE URBAN TECHNOLOGY

Penvoerder Voorzitter van het Domein Techniek, Gerard van Haarlem, is de penvoerder van het speerpuntenprogramma.

10


Programmaraad Er zal een programmaraad samengesteld worden waarin afgevaardigden van de beroepspraktijk en kennisinstellingen advies geven over de focus en inhoud van het programma. Doel is om de programmaraad in het tweede kwartaal van 2015 voor het eerst bijeen te laten komen. Stuurgroep De stuurgroep van het programma bestaat uit de domein voorzitter Techniek, één lector vanuit elk thema en de programmamanager. Onderzoeksthema De onderzoeksthema’s zijn de organisatorische eenheden van het programma. Deze worden aangestuurd door de betrokken lectoren en hierin participeren de onderzoekers. Aan elk thema is een onderzoekscoördinator verbonden die het programma zakelijk ondersteunt. Crossthema De crossthema’s Urban Analytics en Business Modelling gaan beide aangestuurd worden door een hoofddocent of senior onderzoeker die werkzaam is bij domein Techniek. Op het thema Urban Analytics wordt samengewerkt met DMCI (voor de DMCI onderzoeksinzet is budget beschikbaar binnen de selectieve middelen). Op het thema Business Modelling wordt samengewerkt met DEM en het speerpunt Responsief Ondernemerschap (ook hier is budget voor beschikbaar gesteld binnen het de selectieve middelen). Het thema Urban Analytics valt onder de verantwoordelijkheid van de lector Energie en Innovatie. Het thema Business Modelling onder de lector Technisch Innoveren en Ondernemen. Icoonprojecten Elk icoonproject valtonder verantwoordelijkheid van 1 lector en wordt aangestuurd door een projectleider. Onderzoekers vanuit verschillende onderzoeksthema’s participeren in het project.

RESULTATEN Voor de programmaperiode 2015-2016 gaat programma Urban Technology de volgende resultaten opleveren. In bijlage 1 zijn de resultaten opgesplitst naar de thema’s:

Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Populariserende publicaties Domein discipline output demonstrators, prototypen database octrooi model

2015 11 22 7

2016 16 28 10

6

6

2

2

1

2

11

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Subsidies nationaal internationaal Workshops/Ronde tafels Seminars

650.000 euro 10 2

850.000 euro 200.000 euro 12 4

12


BIJLAGE 1: THEMA UITWERKINGEN ONDERZOEKSPROGRAMMA URBAN TECHNOLOGY

13


THEMA: SMART MOBILITY AND LOGISTICS BESCHRIJVING VAN HET THEMA Logistiek is een topsector in Nederland en een topcluster in de metropoolregio Amsterdam (MRA). Binnen het thema Smart Mobility and Logistics ligt de focus op praktijkgericht onderzoek naar nieuwe logistieke concepten en innovaties, met de volgende doelstellingen.  Snelheid en betrouwbaarheid;  Veiligheid en transparantie;  Duurzaamheid en leefbaarheid. Het thema kent twee speerpunten: mainportlogistiek en citylogistiek. Mainportlogistiek legt de focus op de Amsterdamse airport seaport regio met daarbinnen ook de greenport Aalsmeer als internationaal knooppunt. Citylogistiek richt zich op de logistiek en mobiliteit van de metropoolregio Amsterdam. Airport, seaport en city kennen gezamenlijk een toenemende uitdaging en opgave op het gebied van duurzaamheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. Bij de ontwikkeling en implementatie van innovaties werken we samen met gemeentes, (lucht)havens, logistieke dienstverleners, producenten en retailers, fleetowners, technologie ontwikkelaars in de logistiek en mobility aanbieders. Daarnaast sluit het thema aan bij het landelijke Centre of Expertise (CoE) Logistiek, waarvoor Smart Mobility and Logistics namens de HvA landelijk de penvoerder is. In het CoE Logistiek wordt met vijf andere HBO instellingen en het bedrijfsleven samengewerkt binnen zes zogenaamde Kennis DC’s, waarin landelijke en regionale activiteiten plaatsvinden op het gebied van het ontwikkelen en verspreiden van logistieke kennis. BETROKKEN LECTOREN Dr. D.A. van Damme (lector mainportlogistiek) Dr. W. Ploos van Amstel (lector citylogistiek) EXPERTISE      

Stedelijke distributie Overheidsbeleid gericht op transport en distributie Internationale concurrentiepositiebepaling van mainports Distributie Centra: locaties en locatie keuzegedrag Verdienmodellen voor logistieke concepten Supply chain management

PARTNERS   



Onderzoeksinstellingen: TU Delft, TNO, Vrije Universiteit, Hogeschool van Rotterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam, Nyenrode Business Universiteit Gemeente Amsterdam: SmartCities, DIVV/Duurzaamheid, DRO, Bedrijfsleven: Connekt, MKB Nederland, Bouwend Nederland (BiM), Vereniging Amsterdam City, Alliander, Amsterdam/AEB, Mokum Mariteam, Pantar, Otrec, Technosolution, ORAM, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Air Cargo Netherlands (ACN), Deltalinqs, TLN, EVO, Schiphol Group, Greenport Aalsmeer/Flora Holland Overig: KennisDC Logistiek, Waag Society, Dinalog, Kennislab voor Urbanisme

14


Lopende en net gestarte projecten: Citylogistiek Publieke gebouwen logistiek

Bouwlogistie k HvA en UvA

Publieke organisaties (zoals gemeentes en onderwijsinstellingen) generen een grote hoeveelheid verkeeren vervoersbewegingen in de stad. Dit project bundelt goederenstromen van/naar publieke gebouwen aan de rand van de stad om vervolgens verder duurzaam te distribueren. Slimme en schone binnenstedelijke bouwlogisitek (in de Amsterdamse binnenstad)

Basisfinancieri ng Logistiek, HvA/UvA afd. Facility Services,

1-102014 t/m Q1 2016

HvA/UvA FS, Gemeente Amsterdam (momenteel nog onder voorbehoud), Cargohopper, diverse leveranciers

Initiatiefneme r en projectleider

Vanaf Q1 2016 opschaling

Basisfinancieri ng Logistiek, Raak MKB aanvraag September 2015

01-012015 t/m 01012019

Onderzoek: TU Delft, TNO, HvA EM, HvA DMCI, Waag Society, Dinalog,

Initiatiefneme r en Projectleider

Amsterdam: ASC, Gemeente DIVV/Duurzaamh eid, Gemeente IBA,

Webwinkellogistiek C2C

Logistieke consequenties binnen steden van online winkelen

Mainportlogistiek Circulaire Hoe kunnen de MRA economie in (als logistiek haven en knooppunt) en de luchthaven daarin opererende (MKB-) ondernemingen duurzaam concurrerend worden in de context van ontwikkelingen zoals local-for-local, 3-D printing, circulaire en

Basisbegroting Logistiek, Selectieve Middelen Subsidie n.t.b.

01-092014 t/m 01092018

Basisbegroting Logistiek, RAAK MKB aanvraag maart 2015

01-09 – 2014 t/m 01092016

Bedrijfsleven: MKB Nederland, Technosolution, BiM, Uneto, FEWET, Stabu, Alliander, Ortec, AEB, Monumentenzorg , Mokum Maritiem, VVE Beheer Modint, Shopping 2020, Post NL

AEB, Schiphol, CAN, ORAM, Port of Amsterdam, The Circular Company, SADC, Middelkoop& Zn.



15


International e concurrentie positiebepali ng van airport seaport regio’s

bio-based economie? Benchmark van diverse internationale luchthavens en zeehavens

Distributie Centra: locaties en locatie keuzegedrag (onderdeel PhD)

Keten- en Netwerk strategieën

Generiek onderzoek. Optimalisatie ketens

Regieconcep ten in de logistiek

Innovatiethema Strategisch Platform Logistiek en Dinalog.

Center of Expertise Logistiek

Coördinatie en invulling van het landelijk en regionaal Centre of Expertise Logistiek/ Kennis DC Logistiek gericht op onderzoek, onderwijs en samenwerken met het bedrijfsleven

Basisbegroting Logistiek Mogelijkheden tot sponsoring worden geïnventarisee rd

doorlo pend

Diverse internationale lucht- en zeehavens, Nederlandse Ambassades


Phd, uit begroting Opleidingen domein Techniek (0,6 fte), naar aanvullend budget via HBO docentenbeurs NWO wordt gezocht. Basisbegroting Logistiek. Vast onderdeel minor ASL Basisbegroting Logistiek. Vast onderdeel minor ASL en afstudeeratelie r voorzien. Ministerie OC&W, AEB

0102.201 5 t/m 01-022019

I.s.m. TUDelft

Initiatiefneme r

doorlo pend

I.s.m. diverse bedrijven

Initiatiefneme r

Hogeschool Rotterdam, Windesheim, HAN, NHTV, Fontys Venlo TLN, EVO,

penvoerder

doorlo pend

01-062013 t/m 01062017

TOEKOMSTIGE PROJECTEN Naast bovengenoemde projecten die veelal in de opstart fase zijn, liggen er kansen bij kortlopende projecten of projecten van externe partijen waarin wij kunnen participeren. De volgende projecten worden verkend:  Competitie Smart urban freight truck 2020 (i.s.m. Ministerie I&M en Connekt)  Fietsers en scooters in de stad  Dynamisch verkeersmanagement in steden  Evenementenlogistiek  “Drukte in de binnenstad” (samen met InHolland)

16


SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS 

   

Afstudeerateliers: Momenteel zijn er binnen LTV en LE geen afstudeerateliers. In 2015 wordt gestart met een afstudeeratelier food . Gestreefd wordt om direct daarna een tweede afstudeeratelier gekoppeld aan het onderzoek op te zetten. Minoren: Minor CityLogistics (loopt), Minor Aiport Seaport Logistics (loopt), beide worden tweemaal per jaar verzorgd en betreffen in totaal zo’n 126 studenten Andere vakken/onderwijsprojecten: Gastcolleges binnen het domein Techniek, Afstudeerworkshops binnen het domein Techniek: “bouwlogistiek” en “food in the city” Bijdragen aan doorlopende onderzoekleerlijn door lectoren en docentonderzoekers.

TEAM Lectoren Hoofddocenten Promovendi Docent-onderzoekers Vast Docent-onderzoekers Projectbasis Student-assistenten Hoio’s Studenten Thema-manager In dienst vast In dienst op projectbasis Totaal

Eind 2014 1,4 fte (2 pers.) 0 fte 0 fte 0,8 fte (3 pers.)

Eind 2015 1,6 fte (2 pers.) 0 fte 0,6 fte (1 pers.) 2,2 fte

Eind 2016 1,6 fte (2 pers.) 0,4 fte 1,2 fte (2 pers.) 2,8 fte

5,5 fte

1,9 fte

1,5 fte

0,2 fte 0 fte 126 0,8 fte 3 fte (incl. 2 lectoren)

0,4 fte 0,0 fte 130 0,4 fte 3,8 fte (incl. 2 lectoren) 3,3 fte 7,1 fte

0,4 fte 0,4 fte 135 0,4 fte 4,4 fte (incl. 2 lectoren) 3,9 fte 8,3 fte

5,75 fte 8,75 fte

VERWACHTE RESULTATEN Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Populariserende publicaties Domein discipline output demonstrators, prototypen database octrooi model Subsidies nationaal internationaal Workshops/Ronde tafels Seminars

2015 2 4 4

2016 3 8 7

0

0

0 0 0

1 0 0

1 0 2 0

1 1 2 1

17


THEMA: SMART URBAN DESIGN BESCHRIJVING VAN HET THEMA Binnen Smart Urban Design richten wij ons op het toekomstbestendig maken van de stad. Hierbij gaat het om leefbaarheid, gebruikswaarde, duurzame bouw en klimaatbestendige inrichting. Het thema is nauw verbonden met de bachelor Built Environment van domein Techniek. Het onderzoek doen we samen met partijen in de bouw en de ruimtelijke ordening, zoals de gemeente Amsterdam, de MRA, ontwerpen adviesbureaus, Waternet en Amsterdam Smart City. Het thema is in opbouw en ontwikkeling. In het najaar van 2014 is naast de lector ‘Water in en om de Stad’ een tweede lector begonnen (‘Bouwtransformatie’); in 2015/2016 start een derde lector op het onderwerp circulaire of duurzame bouw. De komende twee jaar wordt gebruikt om de onderzoekagenda in samenspraak met het werkveld (door) te ontwikkelen en bijbehorende onderzoeksprojecten te entameren. De groei en ontwikkeling van de personeelsinzet en bijbehorende resultaten zijn daarop voor de komende twee jaar afgestemd. Het thema richt zich op de volgende onderwerpen: 1. Bouwtransformatie Het perspectief van de ruimtelijke ontwikkeling is in korte tijd radicaal veranderd. Het afgelopen decennium stond in het teken van stadsuitbreiding en grootschalige sloopnieuwbouw projecten. Tegenwoordig draait de beroepspraktijk om de transformatie (verandering) van de bestaande stad en het daarbij activeren en betrekken van bewoners en ondernemers. Dit vraagt om nieuwe kennis. Onder meer over: verduurzaming, herontwerp, hergebruik en strategie. En over de toepassing daarvan voor respectievelijk stad, wijk, gebouw of kunstwerk. De vraag is welke innovaties in methoden en oplossingen mogelijk zijn en hoe we die samen in de Amsterdamse regio vertaald en beproefd krijgen in structurele oplossingen. Er worden vier onderzoekslijnen onderzocht op haalbaarheid (expertise, stakeholders en financiering):  Wijktransformatie (gebiedsontwikkeling/veerkrachtige wijk/revitalisatie)  Winkelstraten (transformatie/hergebruik/levendigheid)  Ruimtelijke ontwerpmethodiek (evaluatie ‘ontwerpbeloften’ en verbreding instrumentarium)  Verduurzaming van de woningbouw Zoals bovenstaand is aangegeven is de lector eind 2014 begonnen. Het programma is in ontwikkeling door de vier mogelijke onderzoekslijnen te verkennen. Onderzoeksprojecten sluiten op de te selecteren lijnen aan. 2. Water in en om de Stad Vanwege klimaatveranderingen worden steden natter, heter en droger. Relevante vragen zijn: Hoe kunnen steden klimaatbestendig worden? En is klimaatadaptatie een kans om de

18


inrichting en het functioneren van de stad te verbeteren, zelfs wanneer vanwege de crisis weinig geld beschikbaar is? Daarnaast leiden de klimaatveranderingen tot vraagstukken ten aanzien van de waterveiligheid. Landelijk is in de recente Deltabeslissing de toon gezet voor grootschalige maatregelen. De vraag is wat dat betekent voor de Amsterdamse regio. Er loopt nu één onderzoekslijn:  Klimaatbestendige inrichting van de stad (wateroverlast/hittestress/ruimtelijke inrichting) Er wordt één onderzoekslijn onderzocht op haalbaarheid (expertise, stakeholders en financiering): 

Waterveiligheid (vluchtroutes bij calamiteiten)

3. Circulaire bouw: let op, ter nadere uitwerking na Marktverkenning Veel grondstoffen voor bouwwerken in de stad worden schaarser en het belang van een circulaire economie wordt steeds duidelijker. De circulaire economie draait om het slim gebruiken van grondstoffen, producten en goederen, zodat deze oneindig hergebruikt of gereproduceerd kunnen worden. Voor gebouwen betekent ‘circulair’ bijvoorbeeld dat materialen niet alleen hergebruikt worden, maar ook dat het gebouw ‘flexibel’ ingezet kan worden (of: een andere functie kan krijgen). Binnen dit thema onderzoeken we de effecten en mogelijkheden van een circulaire economie voor de fysieke ruimte en gebouwen BETROKKEN LECTOREN Dr. Frank Suurenbroek – lector Bouwtransformatie Dr. Ir. Jeroen Kluck – lector Water in en om de Stad Vacature – lector circulaire bouw / duurzame bouw EXPERTISE        

Herbestemming gebouwen Stedelijke transformatie Extreme neerslag in de stad Klimaatbestendige inrichting openbare ruimte Ruimtelijke ontwerpmethodiek BIM Circulaire bouw en Urban mining Duurzame bouw (nieuwbouw en verduurzaming bestaand)

HUIDIGE PROJECTEN Omschrijving

Financieringsbr on

Looptijd

Project Klimaatbestendige Stad Een concrete aanpak,

SIA (RAAKPubliek)

1-1-2015 – 1-1-

Samenwerk ings partners Vier gemeenten

Rol

Initiatiefnem er en

19

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY ontwerpprincipes, instrumenten en informatie die de lokale professional nodig heeft om de stad klimaat bestendig in te kunnen richten, en waarmee ze hun medeprofessionals in andere vakgebieden kunnen overtuigen van de urgentie van de te nemen inrichtingsmaatregelen.

Fieldlab Nieuw-West-project Onderzoek hoe de openbare ruimte optimaal kan worden ingezet om te komen tot een gemengde leefomgeving waar ruimte is voor buurtinitiatieven. De openbare ruimte moet daarin uitnodigen tot ontmoeting en activiteit. Duurzaam GWW en Klimaatbestendige inrichting Het betrekken van MKB-bedrijven bij het lopende RAAK-publiek project Klimaatbestendige Stad.

2017

(Amsterdam, Eindhoven, Hoogeveen, Houten), één waterschap (Waternet) en twee hogescholen (HvA, Hanze Hogeschool)

uitvoerder

Speerpunt Urban Management HvA

Tot zomer 2015

Urban Managemen t, stadsdeel Oost

Initiatiefnem er en uitvoerder

Topsector Water – TKIDeltatechnologie

2014 2017

SBRCurnet, Building Changes

Uitvoerder

MOGELIJKE TOEKOMSTIGE PROJECTEN 

Icoonproject Bestemming Duurzaam Zuidoost (HvA speerpunt Urban Technology) zie kader hoofdtekst



Amsteldorp klimaatneutraal (met HvA speerpunt Urban Management) Herinrichting van Amsteldorp biedt de kans verschillende doelstellingen in te vullen. In een samenwerking met o.a. stadsdeel Oost, Ymere en Waternet gaat het erom veel doelstellingen samen te laten komen. Wij besteden specifiek aandacht aan de klimaatbestendige inrichting.



Hittestress-meten in de stad (met AMS) Met metingen aan het microklimaat – en dan met name de hitte - in de stad gaan we de urgentie van maatregelen tegen hittestress onderzoeken en tonen. Daarnaast hebben de metingen tot doel inzicht te geven in effectiviteit van maatregelen tegen hitte.



RAAK-Pro - De drukte van Amsterdam (penvoerder InHolland) Onderdeel van een vierjarige RAAK-Pro aanvraag. Ons deel behelst het ontwikkelen van een “hoge en lage druk-atlas van de binnenstad” (waar is het wanneer druk en waardoor is dat te verklaren) en het ontwerpen en testen van ruimtelijke oplossingen voor de drukte.

20


PERSONEELSINZET Smart Urban Design heeft de ambitie om tot eind 2016 naar onderstaande personeelsinzet toe te groeien. Totaal voor de drie thema’s van Smart Urban Design: Eind 2015

Eind 2016

Lectoren (vast) Hoofddocenten/senior onderzoeker (vast) Docent-onderzoekers (vast)

1,2 FTE (2 pers.)

1,8 FTE (3 pers.)

0

0,8 FTE (2 specialisaties BE)

1,6 FTE (4 pers.)

2,0 FTE (5 pers.)

Thema-manager (vast)

0,4 FTE

0,4 FTE

Promovendi

2,4 FTE (4 pers.)

2,4 FTE

Projectbasis (docent)-onderzoekers

1,4 FTE

2,2 FTE

Student-assistenten

0,4 FTE

0,8 FTE

HOIO’s

0,2 FTE

FTE

Studenten

0,4 FTE 50

80

Sub - totaal Vast in dienst

3,2 FTE

5,0 FTE

Project basis (speerpunt) Project basis (overige subsidies, HvA promotie budget) Totaal

0,4 FTE

0,4 FTE

4,0 FTE

5,4 FTE

7,6 FTE

10,8 FTE

SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS Smart Urban Design werkt samen met de bachelor Built Environment. Samenwerking vindt met name plaats in de afstudeerateliers. In 2015 stellen we samen met de opleiding vast welke ateliers aan het onderzoek verbonden zullen worden.: Afstudeerateliers: De docentonderzoekers hebben in het onderwijs een afstudeeratelier die een inhoudelijke koppeling hebben met het onderzoeksprogramma. Ook de promovendi begeleiden afstudeerders en betrekken deze bij hun onderzoek. Minoren: In twee bestaande minoren worden studenten gevoed vanuit het onderzoek:  

Minor Stedelijke ontwikkeling Minor Water in de stad

Andere vakken/onderwijsprojecten: Gastcolleges binnen het domein Techniek, 

Bijv. Bezinkingsonderzoek 2e jaars civiel-watermanagement

21


VERWACHTE RESULTATEN

Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Populariserende publicaties Domein discipline output demonstrators, prototypen database octrooi model Subsidies nationaal

internationaal Organisatie workshops/ronde tafels Organisatie seminars

2015 3 6

2016 5 12

130.000 (RAAK Klimaatbest. Stad) 50.000

130.000 (RAAK Klimaatbest. Stad) 75.000

2

4

0

2

22


THEMA: SMART ENERGY SYSTEMS BESCHRIJVING VAN HET THEMA Energie is sterk in transitie. Ontwikkelingen in technologie, markt en regulering maken dat ons toekomstig energiesysteem steeds decentraler en slimmer wordt, dat consumenten eigen energie gaan opwekken en zich organiseren in coöperaties, de (elektrische) auto vervlochten wordt met ons energiesysteem en nieuwe verdienmodellen ontstaan. Steden staan voor de uitdaging om grote stappen te zetten in het realiseren van energiebesparing, het inpassen van lokaal opgewekte duurzame energie, en faciliteren van elektrische mobiliteit. De uitdagingen voor het realiseren van energiebesparing en verduurzaming van de energievoorziening zijn enerzijds technologisch (innovatieve opwek, -opslag en – distributiesystemen; smart grids) en anderszijds gerelateerd aan de markt (innovatieve business modellen, participatie van burgers, service design). Ondanks dat er al veel duurzame technieken zijn en het potentieel in de stad nog lang niet is benut, is er nog een duidelijke opgave in technologie-onderzoek en -ontwikkeling als Amsterdam betaalbaar autonoom wil verduurzamen. Zowel vraagbeperking als efficiëntere energie-opwekking is hierbij van belang. Dit vraagt om een systeembenadering waarbij slimme oplossingen worden ontwikkeld gebruik makend van (een combinatie van) innovatieve technologieën om energievraagstukken (elektriciteit, warmte, koude) op te lossen. Dit thema heeft als doel een bijdrage te leveren aan de energietransitie door onderzoek naar en ontwikkeling van slimme energie systemen. Het onderzoek is praktijkgericht, wordt uitgevoerd met en voor bedrijven en organisaties in de energiesector, en wordt ingezet voor en toegepast in de MRA. Het onderzoek draagt bij aan de realisatie van een klimaatneutrale stad en richt zich op de volgende onderwerpen: 1. Elektrische Mobiliteit (Big data) Onderzoek naar het gebruik, de optimalisatie en uitrolmogelijkheden van de (publieke) laadinfrastructuur van elektrische voertuigen:   

Data- en wiskundige analyses van gebruiksprofielen en laadpatronen in het gebruik van bestaande laadinfrastructuur. Voorspellend onderzoek voor het gebruik van laadinfrastructuur in realistische scenario’s, o.b.v. te ontwikkelen voorspel- en simulatiemodellen. Ontwerpstudies naar optimale uitrolstrategieën van laadinfrastructuur; alsmede technische aanbevelingen voor de verdere ontwikkeling van laadpunten, laadnetwerk en complementaire diensten.

2. GreenIT Onderzoek naar mogelijkheden om de ICT sector te vergroenen (greening of IT) dan wel om ICT toe te passen op energiebesparing in andere sectoren (greening by IT). 

Verdere ontwikkeling van het Software Energy Footprint lab (geavanceerd meetplatform voor het meten van energieverbruik van software op servers) en toepassing van het SEFlab voor de beroepspraktijk met oog op verhogen van efficientie in de ICT keten.

23






Ontwerp, prototyping en testing van innovatieve technieken om energiezuiniger datacenters (o.a. koelsystemen obv heatpipes, uitstralingstechnieken – beiden samen met UVA, of inzet van gelijkspanningsnetten, innovatieve koelsystemen, brandstofcellen). Onderzoek naar en ontwikkeling van innovatieve ICT oplossingen voor het vergroenen van sectoren als logistiek, agro en gebouwde omgeving (toepassing van sensoriek in combinatie met data-analyse)

3. Smart grids Onderzoek naar, ontwikkeling en prototyping van slimme, duurzame energiesystemen of besparingstechnieken (op huisnivo), met name gericht op consumenten. 

 

Ontwikkeling van en evaluatie van slimme meters en energiemonitoringsystemen; data-analyse van energieverbruik ten behoeve van ontwerpoplossingen en innovatieve diensten. Ontwerp, prototyping en testen van innovatieve (combinatie van) technieken voor specifieke toepassingen, o.a. warmtepompen, zonnepanelen, gelijkspanningsnetten. Gebruiksonderzoek en onderzoek naar verdienmodellen rond nieuwe toepassingen voor smart grids.

4. Energy systems and products / Smart Energy for Buildings Onderzoek naar innovatieve energiebesparings- en duurzame energietoepassingen voor de gebouwde omgeving (van huizen tot gebouwen) en is met name gericht op overheden, bedrijven en woningbouwcorporaties.   

Energiemodellering en systeemanalyses (nivo huis tot buurt); met een focus van op koppelingen van warmte en elektriciteitssystemen en opslagmogelijkheden. Technologie-studies naar nieuwe technologische mogelijkheden (o.a. DC netten, brandstofcellen, WKO systemen). Ontwerpstudies voor specifieke gebieden (o.a. ZuidOost, Buiksloterham).

BETROKKEN LECTOREN Op dit moment is er één lector betrokken bij het thema: Dr. Ir. Robert van den Hoed: lector Energie & Innovatie. Hij focus zicht op elektrische mobiliteit (oplaadinfrastructuur) en GreenIT. Op termijn (2016/2017) zal er een tweede lector bij dit thema betrokken worden. Onderzoeksfocus van deze lector is de inpassing van energiesystemen in de gebouwde omgeving. We starten met het werven van een hoofddocent op dit gebied die ook de specialisatie energy systems & grids gaat trekken binnen de bachelor of engineering. EXPERTISE De volgende expertise is aanwezig binnen dit thema (kerncompetenties): 

E-mob: diepgaande kennis over het gebruik van laadinfrastructuur

24


   

E-mob: capaciteit tot het maken van uitgebreide monitoring-rapportages (ondersteund met database-platform rond elektrische mobiliteit) E-mob: sterk netwerk en inhoudelijke expertise t.a.v. oplaadinfrastructuur en elektrisch rijden GreenIT: inzicht in energieverbruik van software op servers (middels SEFlabfaciliteiten) GreenIT: kennis over energieverbruiksketen in datacenters (incl. netwerk rond GreenIT)

Competenties die ondersteund zijn en een belangrijke voorwaarde zijn voor dit thema:      

Energiemodellering en energie-systeem-analyse (verder te ontwikkelen) Energietechnologie-analyse en –evaluatie Wiskundige analysetechnieken voor (big) data analyse Prototyping en testing, inclusief beschikbare faciliteiten Consumentenonderzoek rond energiesystemen (verder te ontwikkelen) Verdienmodellen rond smart energy systems (verder te ontwikkelen)

PARTNERS Amsterdam smart city en gemeente Amsterdam. Energieproductiebedrijven Nuon en Afval Energie Bedrijf en netwerkbeheerder Alliander. Cofely en Honeywell: grote spelers in de energieservice sector (gebouwen en industrie). Kleinere innovatieve spelers zoals Quby en Plugwise zijn actief in het segment van energiemonitoring, -besparing en smart grids. Een partij als Mastervolt is actief in (zonne)energiesystemen en omvormers, Femtogrid in DC systemen en Main Energie is een kleinere energieleverancier. In de sector onderzoek hebben zowel de UvA, VU als HvA onderzoek en onderwijs op het gebied van energy systems en grids. De UvA en VU hebben zowel op fundamentele- als het internationale beleidsvlak onderzoek lopen. Verder is belangrijk te melden dat ECN naar het ASP komt. Dit versterkt m.n. het zonnecel onderzoek. Tevens zijn partijen als Waternet, KPN en IBM wiens core business buiten de energiesector ligt bezig met het verminderen van hun footprint waarbij energie besparing, duurzame energie, als het sluiten van kringlopen een belangrijk aspect zijn. HUIDIGE PROJECTEN E-mobility Omschrijving

Financierings bron

Looptijd

Ontwikkeling en analyse database openbare E-laadpunten Opzet database, analyse en model Begroting 1-4-2013 van de laaddata van de openbare Edomein – 1-1oplaadinfrastructuur voor de Techniek/gem 2016 gemeente Amsterdam. Op basis van eente de database leveren we Amsterdam monitorinsgrapportages en adviseren wij de gemeente over haar plaatsingsbeleid van laadpalen

Samenwerkin gs partners

Rol

Gemeente Amsterdam

Initiatiefnem er

25

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Uitbreiding van bovenstaande dataG3 base en activiteiten voor de G3 gemeenten Smart Grids: Project Vehcicle2x (V2x) Onderzoek naar de mogelijkheden om AgentschapNL de accu van een elektrisch voertuig te (TKI Smart gebruiken als opslagmedium voor Grids) duurzaam opgewekte elektriciteit (op huis-, wijken grid niveau). Binnen het project is de HvA verantwoordelijk voor het gebruikersonderzoek en het ontwerp van het businessmodel. GreenIT SEFLab: ontwikkeling van een Begroting meetplatform voor het nauwkeurig domein meten van energieverbruik op Techniek hardware als gevolg van het toepassen van software. MRA: Cluster Green Software: verdere EFRO ontwikkeling van het SEFLab meetplatform. Deze is gebruikt voor het uitvoeren van diverse metingen naar het energieverbruik van verschillende virtualisatiesoftware – programma’s en evaluatie van green softwrae design strategies Greening the Cloud - Onderzoek hoe SIA (RAAK de cloud zo groen en energie-efficiënt MKB) mogelijk kan worden ingericht. Onderzoek vindt plaats in het SEF-lab (software energy foorprint lab). Hier kan de invloed van software op het energieverbruik van de hardware heel nauwkeuring gemeten worden.

1-1-2015 – 1-72016

G4

Opdrachtne mer

1-1-2014 – 31 -12 2016

Cofely, Amsterdam Smart City (gemeente Amsterdam), Mitsubishi en Alliander

Medewerker

Afgerond ?

SIG

Initiatiefnem er

Tot 1-12015

SIG, VU, UVA, GreenIT Region

projectpartne r

1-9-2014 t/m 31-82016

Initiatiefnem er en projectleider

Heatpipe, ontwikkeling van een prototype heatpipe toe te passen op een server-opstelling.

Tm juli 2015

Cloudservice providers (GreenHost, REM Automatiserin g, Schuberg Philis, CloudProvider, Almende, Cobra Systems, VKA, Transfer Solutions, Diesveld Query Technology, VMWare, SURFnet en Leaseweb, de UvA en VU en de brancheorganisaties ISP Connect, GreenIT Amsterdam Region, Nederland ICT Deerns, UVA

Basisbegroting & onderwijs

Opdrachtne mer

26


TOEKOMSTIGE PROJECTEN Omschrijving

Financierings bron

Looptijd

Ontwikkeling en analyse database openbare E-laadpunten RAAK PRO rondom database oplaad SIA 4 jaar infra (aanvraag is in voorbereiding) Ontwikkeling van een centraal Rijk 2 jaar dataplatform van laaddata in opdracht van het Nationaal Kenniscentrum Laadinfrastructuur (NKL). E-ware: Europees projectvoorstel rond H2020 2 jaar analyse van laadgedrag in diverse EU steden. Smart Grids Data-analyse van alle smart meters van de gemeentelijke gebouwen (gesprekken zijn nu gaande) Analyse van vehicle2home project op KNSM eiland; analyse van energievraag- en aanbod


Rol

NKL, E-laad, G4, TU/e

Opdrachtne mer

Diverse partners, waaronder Elaad, Renault.

Projectpartne r

Gemeente

ntb

Gemeente Amsterdam

Opdrachtne mer

Onderwijsbud get

Ntb

Resourcefully

Opdrachtne mer

TEAM Lector Energie en Innovatie (Robert van den Hoed) Lectoren Hoofddocenten Promovendi Vast Docentonderzoekers* Projectbasis Docentonderzoekers* Student-assistenten Hoio’s Studenten Thema-manager Totaal Vast in dienst Project basis Totaal

Eind 2014 0,9 FTE 0 0 FTE 0,8 FTE

Eind 2015 0,9 FTE 0 0,6 0,8 FTE

Eind 2016 0,9 FTE 0 0,6 FTE 0,8 FTE

1,9 FTE

1,4 FTE

1,5 FTE

0,2 FTE 0,8 FTE 20 0,2 FTE

0,2 FTE 0,8 FTE 25 0,2 FTE

0,2 FTE 0,8 FTE 30 0,2 FTE

2,0 FTE 3,0 FTE 5,0 FTE

2,2 FTE 2,9 FTE 5,1 FTE

2,2 FTE 3,4 FTE 5,6 FTE

Eind 2014 0,0 FTE 0

Eind 2015 0 FTE 0,4 FTE

0 FTE 0,0 FTE

0 FTE 0,4 FTE

Eind 2016 0,6 -0,8 FTE 0,4 FTE (1 specialisatie) 0 FTE 0,8 FTE

0 FTE

0,4 FTE

0 FTE

0 FTE

0 FTE

0,2 FTE

Nieuwe lector/hoofddocent Energie Systemen Lectoren Hoofddocenten Promovendi Vast Docentonderzoekers* Projectbasis Docentonderzoekers* Student-assistenten

27

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Hoio’s Studenten Thema-manager Totaal Vast in dienst Project basis Totaal

0 FTE 0 0,2 FTE

0 FTE 20 0,2 FTE

0 FTE 20 0,2 FTE

0 FTE 0 FTE 0 FTE

0,8 FTE 0,4 FTE 1,2 FTE

1,8 FTE 0,2 FTE 2,0 FTE

SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS Afstudeerateliers:  

  

CleanTech honoursprogramma Het thema smart energy systems is nauw verbonden met de – te starten specialisatie Energy Systems & Grids van de bachelor of Engineering. De aan deze specialisatie gekoppelde afstudeerateliers Smart Grids (2015/2016), Energy Systems and Products (2016) worden vanuit dit thema gecoördineerd. Daarnaast coördineert dit thema het afstudeeratelier Urban Mobility Solutions vanuit de – te starten - specialisatie Smart & Connected Systems Koppeling met afstudeerders bedrijfswiskunde op het gebied van data-analyse Koppeling met afstudeerateliers binnen Built Environment

Minoren:    

Minor Energy Engineering Modelleren/Simuleren (BWK) (op termijn) Minor Data-Analyse Optie: gezamenlijke minor met Built Environment

Andere vakken/onderwijsprojecten:    

Modelleren&Simuleren (vakken binnen Engineering en Logistiek) Operations Research – optimalisatievraagstukken (TBK, BWK) Statistiek en Business intelligence (diverse opleidingen, o.a. TBK, BWK) Innovation management uitstroomprofiel (TBK)

VERWACHTE RESULTATEN Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Populariserende publicaties Domein discipline output demonstrators, prototypen database octrooi model

2015 4 5 3

2016 4 7 5

1

1

1

1

28

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Subsidies speerpunt nationaal internationaal Organisatie ronde tafels/workshops Organisaties seminars

50.000 euro 300.000 (2 maal RAAK) 3

50.000 euro 300.000 (2 maal RAAK) 100.000 (H2020) 4

1

1

29


THEMA: CIRCULAR DESIGN & SMART PRODUCTION BESCHRIJVING VAN HET THEMA De maakindustrie en de creatieve industrie zijn belangrijke sectoren voor de MRA. Ze kunnen beide een wezenlijke bijdrage leveren aan oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken op het vlak van grondstoffengebruik, verminderen van afval en lokaal produceren van producten maar ook voedsel. Om tot duurzame producten en productie te komen zijn slim gebruik van nieuwe materialen en geavanceerde productietechnieken (smart production) alsmede circulair ontwerpen van producten en systemen (circular design) essentieel. Circular design betreft het ontwerpen van producten en systemen volgens circulaire ontwerpprincipes. Hierbij wordt enerzijds geprobeerd producten zo lang mogelijk te gebruiken door onderhoud en reparatie. Anderzijds worden schaarse grondstoffen zo efficiënt mogelijk gebruikt door hergebruik, recycling en upcycling en door materiaalgebruik en afval te minimaliseren. Onder smart production verstaan we de toepassing van nieuwe geavanceerde productiemethoden zoals 3D printing en lasersnijden, waarmee kleine series en gepersonaliseerde producten gemaakt kunnen worden. Inzet van hernieuwbare en gerecyclede materialen dragen verder bij aan de duurzaamheid van gevonden oplossingen, evenals de verschuiving van bezit naar gebruik. Het onderzoek wat we doen is praktijkgericht en doen we samen met bedrijven, veelal mkb en start-ups, in de maakindustrie en de creatieve industrie alsook dienstverleners in de regio. Het onderzoek draagt bij aan de realisatie van een circulaire stad en focust zich op de volgende onderwerpen: 1. Circular product design Onderzoek naar het ontwerpen van circulaire producten en productsystemen, naar toepassing van circulaire ontwerpprincipes, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van hernieuwbare materialen en afvalstromen:   

Keuzestrategieën voor circulaire ontwerpprincipes Toepassing van biobased plastics en andere hernieuwbare materialen Upcycling van (lokale) restromen voor het realiseren van circulaire producten

2. Circular systems for urban production Onderzoek naar oplossingen voor het sluiten van stedelijke productiekringlopen bij de productie van onder meer bouwproducten en voedsel:  

Lokale productieconcepten m.b.v. nieuwe productietechnieken en stedelijke reststromen (urban factory) Systemen voor voedselproductie in de stad en sluiten van water-, energie- en nutriëntenkringlopen (vertical urban farming)

30


3. Advanced manufacturing & personalised design (Onderzoek naar het) ontwerpen en produceren van kleine series en sterk gepersonaliseerde producten en diensten met behulp van decentrale, design-gedreven, flexibele digitale productietechnieken (denk aan 3D printing, lasersnijden etc.):   

Toepassingsmogelijkheden van nieuwe digitale productietechnieken voor kleine series en specials in het mkb Ontwerpen en produceren van sterk gepersonaliseerde producten en diensten Toepassing van circulaire materialen zoals biobased plastics en gerecyclede materialen

4. Circular business models Onderzoek naar business modellen t.b.v. circular design en smart production. Hierbij gaat speciale aandacht uit naar:  

Nieuwe waarde netwerken en cross-sectorale samenwerkingsverbanden Duurzame business concepten en circulaire verdienmodellen, waarbij ook aandacht is voor de verschuiving van aanschaf naar gebruik

BETROKKEN LECTOREN Voor dit thema zijn twee lectoren verantwoordelijk:  Inge Oskam (lector Technisch Innoveren & Ondernemen)  vacature (lector Smart Production) EXPERTISE Circular design  Circulaire ontwerpprincipes, eco-design, c2c  Toepassing circulaire materialen als biobased plastics, gerecyclede materialen etc.  Materiaalkeuze, cascaderen, upcycling  Levenscyclusanalyse en systeemdenken Smart production (in opbouw)  Flexibele digitale productietechnologieën, waaronder 3d printing  Personalised design  Organisatie van lokale kleinschalige productie  Co-creatie en service design In samenwerking met cross-thema (in opbouw)  Cross-sector en cross-cycle collaboration  Duurzame business concepten en circulaire verdienmodellen PARTNERS Zie projecten.

31


HUIDIGE PROJECTEN Circular product design Design Het doel van dit RAAK-mkb Challenges project is subsidie with samenwerkingsbande Biobased n creëren in de Plastics biobased kunststoffen waardeketen zodat deze wordt vergroot en kan worden vertaald naar praktische tools voor ontwerpers, verwerkers en producenten. Materiaalleveranciers, kunststofverwerkers, ontwerpbureaus, productproducenten en eindgebruikers doen in dit project gezamenlijk onderzoek naar de toepassing van biobased kunststoffen. Toepassing Binnen dit project UvA en van onderzoekt glycix onderzoeksprogramm a CleanTech de toepassingen van glycix. Glycix is een door de UVA ‘per ongeluk’ ontdekt biobased kunststof. Circular systems for urban production Flexibel Ontwikkeling van een Reguliere modulair flexibel modulair begroting, STW teeltsystee teeltsysteem demonstrator in m voor (productielijn) voor aanvraag Vertical productie van Farming groenten en fruit in een gebouw. Het systeem is bruikbaar/aanpasbaar afhankelijk van de situatie en omgeving. Makkelijk op te schalen en kan vraaggedreven leveren (personalised and customised food). Consument Onderzoek naar Reguliere en consumentenacceptati begroting, toepassing e van vertical farming speerpuntenpla en voor door het realiseren n DMCI Vertical van demonstrators, (in Farming co-creatie) ontwerpen van consumententoepassi

1-4201 4 t/m 317201 4

Kamer van Koophandel, Materia, BNO, NRK, Partners voor Innovation, Wageningen UR, TU Delft en ong. 15 mkb-bedrijven (materiaalleveranci ers, verwerkers, ontwerpbureaus en productproducente n)

Initiatiefnemer en projectleider

1-7201 3 t/m 316201 4

UvA (Van ‘t Hoff Institute for Molecular Sciences (HIMS), Plantex

Projectleider (opdrachtnem er)

1 jan 201 5– 1 sept 201 6

TTO, HAS Den Bosch, groenondernemers

Initiatiefnemer

Gebruikers onderzoek ism DMCI, Koppert Cress, Desktoop

Initiatiefnemer

32


Sluiten van stedelijke kringlopen mbv vertical farming

ngen en acceptatieonderzoek. Verkennend onderzoek naar de mogelijkheden om vertical farming systemen te gebruiken om stedelijke kringlopen te sluiten (water, nutriënten, afval, energie). Belangrijk onderdeel hiervan is het onderzoeken van de toegevoegde waarde vanuit economisch, sociaal en duurzaamheids perspectief.

Reguliere begroting, promotievoorste l in voorbereiding

Advanced manufacturing & personalised design Circular business models Realisation Research into Promotieonderz and collaboration between oek (reguliere adoption of SMEs and others begroting, radical eco- organisations for opleidingsbudge innovations realising radical ecot) by innovation aimed at a collaboratio circular economy. The n among research focusses on small and network strategies and medium business models as enterprises an explorative device.

201 3201 7

Ontwikkelingsbedri jf Gemeente Amsterdam, Metabolic Lab en Jagran. Hier zoeken wij subsidies voor.

Initiatiefnemer

VU Science, Business & Innovation

Initiatiefnemer en uitvoering

TOEKOMSTIGE PROJECTEN Omschrijving

Circular product design Voorbereiding van RAAK MKB aanvraag Circular products op basis van textielrestromen en biobased plastics: Onderzoek naar de mogelijkheden om met textiele restromen biobased plastics te verrijken voor de realisatie van nieuwe circulaire producten en verdienmodellen. Onderzoeksvragen hebben betrekking op materiaaleigenschappen, design en prototyping en duurzame business modellen. Het project draagt bij aan de diffusie van biobased plastics, hergebruik van reststromen en het verbinden van mkb-bedrijven in

Financierings bron

Looptijd


Rol

SIA RAAKmkb

1-9-2015 – 31-102017

G-star, KLM, Politie, Starbucks en C&A als leveranciers van reststromen en afnemers van producten; mkb-bedrijven uit de biobased kunststofketen : van materiaalprod ucten tot product

Initiatiefneme r en projectleider

33

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY nieuwe netwerken. Circular systems for urban production Deelname aan Urban technology Speerpuntgeld verkenning: Urban Factory – froom en UT en nog urban waste to circular products: te verwerven Onderzoek naar de mogelijkheden en extra randvoorwaarden voor het realiseren financiering van duurzame circulaire productontwikkeling en lokale productie op basis van afval- en reststromen uit de stad. Het project leidt tot een (tijdelijke) ‘urban factory’ op één of meer locaties in de stad en laat zien hoe de circulaire stad concreet vormgegeven kan worden waarbij netwerken en kennis vanuit verschillende sectoren - bouw, industrie, creatieve industrie - met elkaar worden verbonden en tegelijkertijd aan de slag naar de concrete toepassing door de markt wordt gewerkt.

producent 1-9-20151-9-2017

Advanced manufacturing & personalised design 3 D scans bij bedrijven: Studenten van EFROhet innovatielab gaan bij bedrijven aanvraag in onderzoeken of binnen de bestaande voorbereiding Productieprocessen of bedrijfsactiviteiten mogelijkheden zijn om 3D--‐ printtechnologie in te zetten. Op basis van de bedrijfsbezoeken gaat de lector een roadmap voor 3D printing ontwikkelen voor specifieke sectoren (wanneer en waarin investeren op gebied van 3D printing)

TEAM Lector Circular Design Lectoren (vast) Hoofddocenten (vast) Promovendi Docent-onderzoekers (vast) Projectbasis Docentonderzoekers Student-assistenten Hoio’s Studenten Thema-manager Vast in dienst Project basis Totaal

Eind 2015 0,6 FTE 1,0 FTE 0,8 FTE

Eind 2016 0,6 FTE 0,4 FTE 1,0 FTE 0,8 FTE

1,2 FTE

1,2 FTE

0,2 FTE 0,4 FTE 25 0,2 FTE 1,8 FTE 2,6 FTE 4,4 FTE

0,2 FTE 0,4 FTE 30 0,2 FTE 2,2 FTE 2,6 FTE 4,8 FTE

Eind 2015

Eind 2016

Lector Smart Production

Ontwikkelings bedrijf Gemeente Amsterdam, Waternet, Amsterdam Energie Bedrijf. Diverse bedrijven in de maakindustrie, de creatieve industrie en de bouw.

Initiatiefneme r

3D makerzone, Alliander,…

uitvoering

34

Hogeschool van Amsterdam PROGRAMMAPLAN URBAN TECHNOLOGY Lectoren (vast) Hoofddocenten (vast) Promovendi Docent-onderzoekers (vast) Projectbasis Docentonderzoekers Student-assistenten Hoio’s Studenten Thema-manager Vast in dienst Project basis Totaal

0,6 FTE 0,4 FTE

0,6 FTE 0,8 FTE

0,4 FTE

0,4 FTE

0,2 FTE 0 0,2 FTE 1,0 0,6 1,6

0,2 FTE 0 FTE 20 0,2 FTE 1,4 0,6 2,0

SAMENWERKING MET HET ONDERWIJS Afstudeerateliers: 









Het thema circular design and smart production is nauw verbonden met de specialisaties Customized design & engineering en de specialisatie Circular design of products and systems van de Bachelor of Engineering. De aan de specialisatie customized design & engineering gekoppelde afstudeeratelier Advanced manufacturing & personalised design (2016) wordt vanuit de lector Smart production gecoördineerd. De aan de specialisatie circular design of products and systems gekoppelde afstudeeratelier Circular product design wordt vanuit de lector Technisch Innoveren & Ondernemen gecoördineerd. De aan de specialisatie circular design of products and systems gekoppelde afstudeerateliers Circular systems for urban production wordt vanuit de lector Technisch Innoveren & Ondernemen gecoördineerd in samenspraak met lector Smart production. Daarnaast is er een relatie met het afstudeeratelier Validate Your Business in Technology en de daaraan gekoppelde incubator Launch Your Business in Technology.

Minoren:  

Vanuit het thema wordt nauw samengewerkt met de minor Nieuwe Materialen. Het onderzoeksprogramma levert cases aan voor deze minor. Vanuit het thema wordt daarnaast nauw samengewerkt met de minor Start-up Your Business in Technology. Kennis en innovaties ontwikkeld door het onderzoeksprogramma kunnen als startpunt dienen voor nieuw op te zetten bedrijven.

Andere vakken/onderwijsprojecten: 

Het thema werkt nauw samen met het InnovatieLab onderwijsprogramma dat onderdeel uitmaakt van het curriculum van de Bachelor of Engineering.

35


VERWACHTE RESULTATEN

Wetenschappelijke publicaties Vakpublicaties Populariserende publicaties Domein discipline output demonstrators, prototypen database octrooi model Subsidies nationaal -

internationaal

2015 2 6

2016 4 10

6

6

1 1 150.000 (1 maal RAAK) -

200.000 (1 maal RAAK, EFRO) -

36


BIJLAGE 2: BESCHRIJVINGEN URBAN TECHNOLOGY VERKENNINGEN ONDERZOEKSPROGRAMMA URBAN TECHNOLOGY

37


URBAN FACTORY: FROM URBAN WASTE TO CIRCULAR PRODUCT (samenwerking van de thema’s Circular Design & Smart Production en Smart Urban Design) Dit project richt zich op de mogelijkheden en randvoorwaarden voor duurzame circulaire productontwikkeling en lokale productie op basis van afval- en reststromen uit de stad. Het project leidt tot een (tijdelijke) ‘urban factory’ op één of meer locaties in de stad en laat zien hoe de circulaire stad concreet vormgegeven kan worden waarbij netwerken en kennis vanuit verschillende sectoren - bouw, industrie, creatieve industrie - met elkaar worden verbonden en tegelijkertijd aan de slag naar de concrete toepassing door de markt wordt gewerkt. In 2015 zal dit project verder verkend worden door een projectleider. Onderzocht wordt of er aangesloten kan worden bij het project duurzame bestemming Zuid-Oost of in Buiksloterham. FOOD 2 AND 4 THE CITY 24/7 (Smart Mobility & Logistics en eventueel Circular Design & Smart Production) Dit project richt zich op de betrouwbare en duurzame voedselvoorziening van de metropoolregio Amsterdam . Hierbij wordt de hele circulaire keten bekeken, bestaande uit aanvoer, productie, (stads)distributie en afval. De logistieke aanvoerstromen (regionaal, nationaal en internationaal) worden geanalyseerd in termen van productie- en distributiemethoden en alternatieven worden bestudeerd die de huidige voedselketen deels zouden kunnen vervangen door bijvoorbeeld binnen de provincie- of stadsgrenzen geproduceerd voedsel. Samen met partijen willen we innovatieve concepten gaan ontwerpen die we beoordelen op hun bijdrage aan de toename van voedselzekerheid, de afname van milieu- en klimaatdruk, verspilling en afval en het potentieel op overdraagbare kennis. Doel is om een aantal van deze concepten daadwerkelijk te implementeren. Dit project zetten we op vanuit het thema smart mobility & logistics – een combinatie van mainport logistiek en city logistiek en waar mogelijk wordt samengewerkt met het thema circular design & smart production op het gebied van vertical en urban farming.

DE FIETS: SLIMME OPLOSSINGEN VOOR PARKEERLOGISTIEK EN DOORSTROMING Dit project sluit aan bij het fietslab van de gemeente Amsterdam, waarin oplossingen voor parkeerproblematiek rondom fietsparkeren worden onderzocht in piloprojecten. Urban Technology gaat deze projecten evalueren. Urban Technology zet graag haar expertise in op het gebied van gebruikersonderzoek, urban analytics, toepassingen van sensoring en inzet van modellen voor verkeersmanagement een bijdrage leveren aan de opzet en de monitoring van de oplossingen uit het fietslab. Urban Technology richt zich hierbij op de oplossingen rondom wayfinding, fiets identiteit en de logistiek achter het fietsparkeren. De HvA feitsparkeerstallingen worden als pilot ingebracht. De benodigde expertise rondom dit project sluit momenteel nog niet geheel aan bij dit project; een projectrekker gaat het komende jaar onderzoeken wat Urban Technology binnen dit thema kan uitvoeren.

E-COMMERCE EN STEDELIJKE MOBILITEIT On line winkelen neemt verder toe de komende 10 jaar. De vele pakjes van en naar consumenten, en steeds vaker ook tussen consumenten onderling, leiden tot meer goederenvervoer. De vraag is of dit wordt gecompenseerd door minder kilometers die

38


consumenten maken voor het winkelen en het netto-effect van e-commerce op de totale mobiliteit positief is. Dit project is vorig jaar al gestart en hierin wordt informatie geleverd over de vervoersstromen en personenstromen die naar verwachting zullen veranderen door de groei van e-commerce in de B2C en C2C markt. Uitkomsten zijn van belang voor beleidsmedewerkers bij gemeentes, omni-channel retailers en logistiek dienstverleners. In dit project werkt het thema smart mobility & logistics samen met de lector online ondernemen van het domein Economie en Management. Deze lector brengt kennis in over veranderend consumentengedrag in de verschillende on line en off line verkoopkanalen.

39


40

ONDERZOEKSPROGRAMMA URBAN TECHNOLOGY

Recommend Documents