Onderzoeksprogramma O&S 2013

Onderzoeksprogramma O&S 2013

Gemeente Amersfoort Sector ConcernMiddelen (CM)

Onderzoek en Statistiek Marieke Boekenoogen #4305165

Uitgave en rapportage: Onderzoek en Statistiek, gemeente Amersfoort. Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort. Bezoekadres: Stadhuisplein 1, kamer 2.05 Telefoon (033) 469 4794. E-mail: [email protected] Februari 2013

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

3

1.

5

Hoofdlijnen 1.1 1.2 1.3

Het werk van Onderzoek & Statistiek Werkwijze en indeling onderzoeksprogramma De thema’s Overzicht van werkzaamheden 2013

2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Heel in het kort Publieke ruimte: “onze buurt” Zorgzaam voor elkaar: “vangnet met meerwaarde” Dienstverlening: “online gemak” Betere samenwerking: “regionalisering” Een vitale en duurzame stad: “rendement geeft toekomst” Overig Ontwikkelthema’s O&S

Bijlage 1: Overzicht van werkzaamheden per thema


5 6 7 8 8 8 10 13 16 17 18 21 25

3

1. Hoofdlijnen

1.1 Het werk van Onderzoek & Statistiek Basis voor beleid In dit onderzoeksprogramma staat een overzicht van wat O&S in 2013 gaat doen. Maar eerst wat meer over waar O&S voor is. O&S is een afdeling die in alle fases van de beleidscyclus meedenkt, adviseert en informatie levert waar beleidsmakers direct gebruik van kunnen maken. Onze missie is dan ook: Basis voor beleid! We maken van de enorme hoeveelheid cijfers en informatie die via allerlei wegen op ons af komt kennis die actueel, betrouwbaar, bruikbaar en goed gepresenteerd is. O&S wil daarmee een kenniscentrum van de gemeente Amersfoort zijn. Onderzoek, statistiek, advies O&S heeft drie hoofdtaken: • uitvoeren van onderzoek • adviseren over onderzoeksvraagstukken en statistische informatie • (digitaal) ontsluiten van statistische informatie Dit doen we voor zowel in- als externe opdrachtgevers.

Soms wordt onderzoek uitbesteed, bijvoorbeeld omdat het heel gespecialiseerd is. O&S kan zo’n onderzoek begeleiden. Vanaf de offerte aanvragen tot en met de presentatie en rapportage van de bevindingen. O&S kan informatie, onderzoek en advies combineren. Cijfers zijn interessant, maar het gaat vooral om het verhaal achter de cijfers. Ze gaan pas iets betekenen als je ze kunt duiden en


5

vertalen naar de praktijk. Duiding en betekenis geven doen we ook met cijfers die door anderen zijn verzameld. Wat betekenen ze voor Amersfoort? Wat zeggen ze over Amersfoort? Vormgeving en andere ontwikkelpunten Het gaat er niet alleen om dat we de informatie ontsluiten, maar er is ook steeds meer mogelijk in de manier hoe we de informatie ontsluiten en presenteren. Van grote stukken tekst met hier een daar een plaatje (zoals in dit onderzoeksprogramma) naar kort, op maat, digitaal, met veel grafisch gepresenteerde figuren en tabellen. In de laatste paragraaf van dit onderzoeksprogramma is dit aandachtspunt benoemd als een belangrijk ontwikkelpunt van O&S. In deze laatste paragraaf staan er meer, zoals het maandelijks bevragen van het AmersfoortPanel om meer in contact te zijn met inwoners over belangrijke onderwerpen die spelen in de stad. Hiermee maken we meer gebruik van de ‘kracht van de stad’; van de ideeën, kennis en deskundigheid van Amersfoorters. Ook het Jongerenpanel dat onderdeel is van het AmersfoortPanel, willen we in 2013 meer gaan bevragen.

1.2 Werkwijze en indeling onderzoeksprogramma Om erachter te komen waarvoor O&S nodig is in 2013, hebben we eind 2012 een ‘rondje langs de velden’ gehouden. O&S heeft in die periode gesprekken gevoerd met de afdelingshoofden en de griffie. Deze zijn benaderd met de vraag: “voor welke (beleids)vragen denk je O&S nodig te hebben in 2013? Daarbij kun je denken aan het opzetten en uitvoeren van onderzoeken, het begeleiden van onderzoeken en het adviseren daarover.” Om te zorgen dat we geen belangrijke onderwerpen missen in het onderzoeksprogramma bereiden we deze gesprekken zorgvuldig voor. Zo bestuderen we van te voren de begroting, het coalitieakkoord en vragen we gericht naar actuele thema’s die spelen. Daarnaast voert O&S geregeld overleg met de strategen. In deze gesprekken kijken O&S en de strategen gezamenlijk naar welke onderwerpen en thema’s er spelen binnen de gemeente, welke informatiebehoefte er volgens de strategen is en hoe O&S hier zo goed mogelijk op kan inspelen. Op basis van de gesprekken in het ‘rondje langs de velden’ en de andere genoemde activiteiten is dit onderzoeksprogramma tot stand gekomen. Voor alle onderzoeksprojecten in dit document geldt dat er nog aanvullende intakegesprekken moeten worden gevoerd om de exacte doelstellingen, vragen en planningen te kunnen opstellen. Leidend bij de verdere uitwerking is het streven naar een optimale efficiency bij de aanpak van de onderzoeken, zoals beantwoording van de vragen: “kunnen we gebruik maken van onderzoek dat eerder is gedaan door O&S of door een ander onderzoeksinstituut?” en “zijn er andere (landelijke) bronnen die de gewenste informatie leveren?” Dit onderzoeksprogramma is ingedeeld naar thema’s. Dat betekent dat de onderzoeken en adviesvragen waar O&S zich in 2013 mee bezighoudt per thema zijn geordend. Vrij concreet en meer uitgewerkt als het gaat om onderzoeken en wat algemener van aard als het gaat om adviesvragen. Dit onderscheid maken we om verschillende redenen. Ten eerste omdat het uitvoeren van een onderzoek relatief veel tijd kost. Voor een goede planning en inzet van onderzoekers is het dus belangrijk om daar van te voren een redelijk nauwkeurige inschatting van te maken. Voor adviesvragen geldt dat we daarvoor altijd beschikbaar zijn. Ook kosten die meestal minder tijd en zijn qua onderwerp van te voren minder goed in te schatten. Een heel precieze inschatting en planning van adviesvragen is dus niet mogelijk, niet nodig en ook niet wenselijk.

6


De activiteiten van O&S zoals in dit onderzoeksprogramma genoemd zijn, passen binnen het aantal beschikbare productieve uren. Als er onderzoeken moeten worden uitgevoerd die niet in dit onderzoeksprogramma staan, moet de opdrachtgever budget beschikbaar stellen, zodat O&S de onderzoeken kan uitbesteden of extern onderzoeksondersteuning in kan huren. Een andere optie is dat een onderzoek uit dit programma doorschuift naar 2014 of vervalt. Veel vragen die aan ons zijn gesteld, zijn nauw verwant aan de voorlopig gekozen thema’s zoals die in het Nieuw Perspectief zijn verwoord. We zullen dan ook deze thema’s als kapstok gebruiken.

1.3 De thema’s In een eerder stadium van de totstandkoming van dit onderzoeksprogramma is gekozen om de thema’s zoals die voorlopig vastgesteld zijn in het Nieuw Perspectief als kapstok voor het onderzoeksprogramma 2013 van O&S te gebruiken. Inmiddels is er een nieuw coalitieakkoord gepresenteerd: “Samenwerken in vertrouwen”, waarin deze thema’s niet zo expliciet genoemd zijn. We hebben de indeling volgens de thema’s toch gehandhaafd omdat deze volgens ons goed dienst doet als kapstok om de werkzaamheden van O&S in te delen. In het Nieuw Perspectief staat dat de gemeente wil inspelen op de veranderde samenleving, ruimte wil geven aan de ‘kracht van de stad’ en werken binnen de grenzen van een betaalbare overheid. De gemeente zoekt de samenwerking met de stad om publieke taken uit te voeren. De vijf thema’s die centraal staan in het Nieuwe Perspectief zijn als volgt omschreven. 1. Publieke ruimte: “onze buurt” – naar gedeelde verantwoordelijkheid voor de publieke ruimte op maat 2. Zorgzaam voor elkaar: “vangnet met meerwaarde” – naar nieuw samenwerken rond kwetsbare Amersfoorters 3. Dienstverlening: “online gemak” – naar een gedigitaliseerde, selfservice, kostenefficiënte dienstverlening 4. Betere samenwerking: “regionalisering” – naar een adequate en soepele samenwerking met de buren 5. Een vitale en duurzame stad: “rendement geeft toekomst” - verdienen door toekomstgericht, duurzaam werken. De onderzoeks- en adviesvragen die niet onder deze thema’s vallen zijn opgenomen onder de categorie “overig”. Tot slot is er een categorie opgenomen die staat voor de aandachts- en ontwikkelpunten die voor de verdere professionalisering van het werk van O&S belangrijk zijn. Het gaat hier bijvoorbeeld om het beter en met nieuwe technieken ontsluiten van informatie, kennisdelen binnen en buiten de organisatie en nieuwe onderzoeksmethoden. In de bijlage staat een kort overzicht van de onderzoeks- en adviesvragen per thema.


7

2. Overzicht van werkzaamheden 2013

2.1 Heel in het kort

2.2 Publieke ruimte: “onze buurt” Onderzoeksvragen en vragen om mee te denken, advies te geven en cijfers op te leveren die onder dit thema vallen gaan vooral over leefbaarheid en veiligheid. Onderzoeken Stadspeiling: Leefbaarheid en veiligheid De afdeling Veiligheid en Wijken maakt veelvuldig gebruik van de informatie die om de twee jaar beschikbaar komt uit de monitor Leefbaarheid en Veiligheid. De monitor levert diverse kengetallen op voor de begroting en het jaarverslag. De uitkomsten op wijkniveau worden vooral gebruikt om ontwikkelingen te volgen op met name terreinen als leefklimaat, sociale cohesie en problemen in de buurt. Er is vanuit de afdeling de wens om het onderzoek in het najaar van 2013 te herhalen. De uitkomsten op wijkniveau zullen vooral gebruikt worden om 8


verder invulling te geven aan wijken veiligheidsbeleid. Specifiek geldt dat voor de monitoring van de Amersfoort Vernieuwt-wijken. Op dit moment is nog niet bekend of dat ook betekent dat er een actualisatie van de wijkatlassen nodig is. Deze staat in elk geval voor 2016 en 2020 in de planning. Ook het team Veiligheid binnen de afdeling V&W hecht veel waarde aan de informatie die tweejaarlijks beschikbaar komt uit de monitor Leefbaarheid en Veiligheid. De uitkomsten worden vooral gebruikt om het Integraal Veiligheidsprogramma te voeden. Het IVP wordt eenmaal in de vier jaar vastgesteld en dit zal voor het eerst weer plaatsvinden in het voorjaar van 2015. Jaarlijks vinden er aanpassingen plaats en worden prioriteiten in het veiligheidsbeleid benoemd. Het onderzoek moet vooral inzicht opleveren in de ontwikkeling van de subjectieve veiligheid en om het lokale veiligheidsbeleid beter te kunnen onderbouwen. De afdeling Stedelijk Beheer heeft ook belang bij herhaling van het de Stadspeiling Leefbaarheid en Veiligheid. De afdeling gebruikt de informatie vooral om te volgen hoe de tevredenheid over het onderhoud van de openbare ruimte zich ontwikkelt per wijk. Gezien de forse bezuinigingen op stedelijk beheer (m.n. onderhoud groen, wegen en algemeen wijkonderhoud) is men benieuwd te zien hoe dit door burgers ervaren wordt. Stadspeiling: Onderzoek bezoekers binnenstad De afdeling Economie wil dit jaar opnieuw meten hoe Amersfoorters de binnenstad ervaren. Dit betekent dus een blok met vragen hierover in de Stadspeiling van het najaar van 2013. Eerder, in 2008 zijn de meningen over de winkels in de binnenstad gemeten en in 2009 is middels een onderzoek onder het AmersfoortPanel de veiligheidsbeleving gemeten in de binnenstad. AmersfoortPanel: Centrumgebied: bereikbaarheid en leefbaarheid In het centrumgebied spelen nog andere vragen op het gebied van bereikbaarheid en leefbaarheid. Zo zijn er vragen over de oversteekbaarheid van de Stadsring, fietsparkeren en het fietsvrij maken van de binnenstad. De vraag is echter wat hierin de behoefte van de inwoners is. Waarschijnlijk zal O&S deze vragen aan het AmersfoortPanel voorleggen. AmersfoortPanel: Verkeersveiligheid rond scholen Verkeer en Vervoer begint met het maken van een plan van aanpak om de verkeersveiligheid rond scholen stadsbreed aan te pakken. Waarschijnlijk is hiervoor informatie van Amersfoorters nodig. Het AmersfoortPanel zou hiervoor ingezet kunnen worden. Na het plan van aanpak zullen er naar verwachting meer lokale specialistische onderzoeken uitgevoerd moeten worden, waarbij O&S mee kan denken over de opzet.

Adviesvragen en vragen over cijfers Voor 2013 wil men binnen het veiligheidsbeleid prioriteit geven aan de thema’s jeugd(overlast), autokraak, woninginbraak en woonoverlast. Voor woninginbraak geldt dat de gemeente en de politie actief zijn om het probleem aan te pakken, ondermeer door voorlichtingsavonden te organiseren en door via brieven slachtoffers en omwonenden te informeren over mogelijk te nemen maatregelen tegen woninginbraak. De gemeente wil graag weten hoe effectief dit beleid is (wat doen bewoners concreet met de aanbevelingen en wat vindt men van de aanpak van de gemeente?). O&S is gevraagd mee te denken en te adviseren over hoe dit het beste geëvalueerd kan worden.


9

De aanpak van de woonoverlast valt nu nog onder regie van de GGD. Vanaf 2013 zal dat onder gemeentelijke verantwoordelijkheid gaan vallen. Afdeling V&W zal dit samen met team Zorg op zich nemen. Het is mogelijk dat hieruit nog specifieke onderzoeksvragen voortkomen. De afdeling Veiligheid en Wijken wil de ontwikkelingen op het gebied van misdaad op de voet volgen. De afspraak is dat zij op drie peilmomenten in het jaar, de vier-, acht- en 12maandscijfers van geregistreerde misdrijven van bureau Regionale Veiligheidsstrategie (RVS) krijgen aangeleverd. De absolute cijfers voor de gehele gemeente krijgen zij standaard aangeleverd van RVS. O&S voegt de wijkcijfers eraan toe en bewerkt deze, d.w.z. berekent de relatieve cijfers, en beschrijft en verklaart de belangrijkste ontwikkelingen. In het verleden moesten de wijkcijfers apart opgevraagd worden bij de politie. Tegenwoordig heeft O&S direct toegang tot de website van RVS, waardoor alle misdrijven voor alle Utrechtse gemeenten per wijk en per maand beschikbaar zijn. Voor actuele thema’s kan het soms gewenst zijn dat ontwikkelingen per maand worden gevolgd. De jaarcijfers per wijk publiceert O&S op de website. In het bestrijden van criminaliteit wil men burgers een grotere rol toedelen. Eén van de instrumenten is om hierbij meer gebruik te maken van Burgernet. Ondanks meerdere acties op dit terrein blijft het aantal deelnemers aan Burgernet in Amersfoort achter bij de regio en bij steden van vergelijkbare omvang. De afdeling Veiligheid & Wijken wil graag weten hoe dit kan en hoe men zonder grote inspanning het aantal deelnemers kan vergroten. Een literatuuronderzoek lijkt op zijn plaats: hoe hebben andere gemeenten met een groter bereik de werving georganiseerd? O&S is gevraagd hierover mee te denken en eventueel het literatuuronderzoek (gedeeltelijk) uit te voeren. De precieze taakverdeling is nu nog niet duidelijk.

2.3 Zorgzaam voor elkaar: “vangnet met meerwaarde” Beweging in het sociale domein Er is veel in beweging in het sociale domein. De grote decentralisatie operaties (Participatiewet, Jeugdzorg (inclusief Jeugd en Passend Onderwijs), AWBZ naar WMO) zijn hier onderdeel van. De Participatiewet is een samenvoeging van de Wet Werk en Bijstand (WWB), de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) en de huidige Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) voor zover die mensen betreft die (deels) kunnen werken. Kerndoel van de wet is dat meer mensen met een arbeidsbeperking aan de slag gaan bij een reguliere werkgever. Deze Participatiewet omvat onder meer dat werkgevers met meer van 25 medewerkers vanaf 2015 in 6 jaar tijd een quotum van 5% arbeidsgehandicapten in hun medewerkersbestand zouden moeten halen. De beoogde invoeringsdatum van de Participatiewet is 1 januari 2014. In 2015 gaan alle onderdelen van de Jeugdzorg ook naar gemeenten. Dit is de Jeugdzorg die nu een verantwoordelijkheid is van de provincie, de gesloten Jeugdzorg onder regie van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS), de jeugd-GGZ die onder de Ziekenfondswet valt, de zorg voor lichtverstandelijk gehandicapte jongeren op basis van de AWBZ en de jeugdbescherming en jeugdreclassering van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Passend onderwijs valt ook onder de decentralisatie Jeugdzorg. Dit houdt in dat scholen vanaf 2014 verplicht zijn om een onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Vanaf 2015 worden gemeenten ook verantwoordelijk voor langdurige zorg zoals dagbesteding of mensen met een beperking die niet in een instelling verblijven (extramurale zorg). Deze zorg valt nu nog onder de AWBZ, maar gaat over naar de Wet maatschappelijke ondersteuning 10


(WMO). De decentralisatie beperkt de aanspraken tot degenen die de zorg het hardst nodig hebben en versobert de dienstverlening. De aanspraken op huishoudelijke hulp worden vervangen door een maatwerkvoorziening voor degenen die de hulp echt nodig hebben en niet zelf kunnen betalen. Opzet plan decentralisaties Met de verschillende decentralisaties komt er een veelheid aan (ongelijksoortige) data op de gemeente af. Deze data moeten omgezet worden in bruikbare informatie. Om dat te kunnen doen moet eerst duidelijk worden wat we echt willen weten (en met welk doel). Als we weten wat we willen/moeten weten maken we inzichtelijk wat al beschikbaar is en waar nog de witte vlekken zitten. Deze aanpak staat straks beschreven in een informatieplan decentralisaties waarin onder andere wordt ingegaan op: - Wat is het doel van het beleid? - Welke informatie er nodig is? - En wat kun je dan met deze informatie? - In hoeverre is deze informatie al beschikbaar en wat is de betrouwbaarheid van deze informatie? - hoe vertalen we de data in bruikbare informatie welke straks nodig is om de voortgang te kunnen monitoren? - Welke informatie ontbreekt er nog en hoe krijgen we deze informatie? Op basis van dit plan decentralisaties wordt inzichtelijk welk (aanvullende) onderzoek nodig is. Aan O&S is gevraagd om in 2013 dit informatieplan decentralisaties te helpen opstellen. De vragen over de decentralisaties en andere vragen in het sociale domein zijn in deze paragraaf uitgewerkt.

Onderzoeken Overlap decentralisaties Vanuit de verschillende decentralisaties in het sociale domein is er behoefte aan informatie over het gebruik van voorzieningen en de overlap hierin, als ook de effecten van de stapeling van bezuinigingen en de samenhang tussen verschillende problematieken. Een deel van de personen en huishoudens maakt gebruik van meerdere voorzieningen. Amersfoort doet mee met een stapelingsmonitor van het CBS en Platform31. Dit levert voor Amersfoort een bestand op waaruit te analyseren valt welk deel van de cliënten in het sociale domein gebruik maakt van meerdere voorzieningen. Bijvoorbeeld bijstand en WMO of Jeugdzorg en Wajong. O&S kan dit door het CBS en Platform31 samengevoegde bestand analyseren voor de gemeente Amersfoort. De informatie over de samenhang tussen de verschillende problematieken waarmee huishoudens te maken hebben is dus ook van belang. Een voorbeeld is de multiprobleem huishoudens. Ervaringen cliënten decentralisaties Ook is er informatie nodig over de ervaringen van cliënten voor en tijdens de decentralisaties. Hoe ervaren zij de huidige situatie en de veranderingen? Hiervoor zal er kwalitatief onderzoek uitgevoerd moeten worden. In 2012 heeft BMC een dergelijk onderzoek uitgevoerd voor de gemeente onder de cliënten van de WMO en minimaregelingen. Eventueel zouden in 2013 alle decentralisaties hierin meegenomen kunnen worden. Een dergelijk kwalitatief onderzoek wil Maatschappelijke Ontwikkeling elk jaar herhalen. Mogelijk dat O&S wordt benaderd om dit onderzoek in 2013 uit te voeren.


11

Verdiepend onderzoek kwetsbare burgers In 2012 is een tevredenheidonderzoek uitgevoerd onder bijstandscliënten. Mogelijk dat naar aanleiding van dit onderzoek nieuwe vragen naar voren komen. O&S kan dan met gebruik van het bestaande onderzoeksbestand extra analyses maken, bijvoorbeeld over de sollicitatieplicht en over zelfredzaamheid. In 2012 is er ook een onderzoek gedaan onder kwetsbare burgers in hoeverre zij te maken hebben met negatieve gevolgen van bezuinigingen en decentralisaties van beleid. De afdeling Sociale Zekerheid heeft behoefte aan meer objectieve informatie over hoe het veranderde beleid uitpakt voor deze doelgroep. De precieze behoefte is nu nog niet duidelijk en ook de rol van O&S niet.

Adviesvragen en vragen over cijfers Advies individuele decentralisaties en samenhang O&S wil graag meedenken bij het opstellen of aanscherpen van doelen en indicatoren bij de individuele projectplannen van de decentralisaties. Verder zijn er op de terreinen van Jeugdzorg, participatie en WMO gegevens nodig over de huidige stand van zaken. Centraal staat daarbij de vraag welke informatie er nodig is, bijvoorbeeld over het gebruik van de voorzieningen en de budgetten die hierbij horen. Hierbij adviseert O&S om zoveel mogelijk aan te sluiten bij bestaande landelijke en regionale gegevens. O&S kan hierbij adviseren over de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van deze cijfers en onderzoeksinformatie. Voor Jeugdzorg is O&S al betrokken bij de opzet van een startfoto met daarin naast algemene gegevens ook cijfers over gebruik en budgetten. Ook als het gaat om de samenhang tussen decentralisaties kan O&S adviseren over doelen, indicatoren en bestaande (onderzoek)informatie. In dit kader wordt O&S al betrokken om ook mee te denken over hoe de gemeente uit een nieuw overkoepeld registratiesysteem (Mens Centraal) de gewenste statistische informatie kan verkrijgen. O&S is gevraagd advies te geven bij verschillende beleidsnota’s. Zo is gevraagd te adviseren over projectplan van de decentralisatie operatie AWBZ naar WMO. Het gaat dan onder meer over het opstellen van goed uitgewerkte doelstellingen. Er is ook behoefte aan meer informatie over cliënten die na een gesprek geen professionele hulp krijgen, maar die een beroep moeten doen op hun eigen kracht. Hoe hebben zij het gesprek ervaren en is het probleem opgelost? De beleidsnota’s WMO, Gezondheid en Sport worden in 2013 vastgesteld. Dit zijn beleidsnota’s op hoofdlijnen zonder indicatoren. Waar wenselijk zal O&S nog (verder) meedenken over de doelen in deze nota’s of later in het proces bij het formuleren van indicatoren bij uitwerkingen hiervan. In de nota van de WMO staat de kanteling centraal. Dit houdt een andere benadering van gemeenten en burgers in waarbij het gaat om de zelfredzaamheid van inwoners. Burgers krijgen bijvoorbeeld niet meer allemaal standaard voorzieningen, maar er wordt gekeken welke ondersteuning inwoners echt nodig hebben om te kunnen participeren. Bij de actualisatie van het Sportbeleid gaat het onder andere over de samenwerking tussen gemeente en sportverenigingen en het vereenvoudigen van het subsidiebeleid. Het gezondheidsbeleid zet in op de volgende drie speerpunten: gezond gewicht/actieve leefstijl, schadelijk alcoholgebruik en mentale weerbaarheid (bij depressie, dementie en eenzaamheid).

12


Vragen op het terrein van Sociale Zekerheid De afdeling Sociale Zekerheid heeft nog meer onderwerpen waar men in de toekomst mee aan de slag wil. Of dit volgend jaar ook prioriteit krijgt en welke rol O&S daar dan precies bij heeft is nog onduidelijk. Het gaat om de volgende onderwerpen: • SZ wil zoveel mogelijk werkzoekenden aan het werk helpen. Hiervoor wil men ook ondernemers aan zich binden. Ook in de arbeidsmarktmonitor uit 2008 kwam naar voren dat meer aansluiting bij bedrijven wenselijk is. Vragen die hierbij naar voren komen zijn: om welk soort bedrijven gaat het die de werkzoekenden aan werk helpen en hoe wordt de samenwerking met de gemeente ervaren? • De aanhoudende economische crisis brengt veel gezinnen in de financiële problemen. Volgens recent SCP-onderzoek is het vooral de groep dertigers die knel komt te zitten. In Amersfoort ziet men een toename in schuldhulpverlening ook bij hoger opgeleiden die werkloos zijn. Stadsring 51 en Geldloket geven hulp bij financiële problemen. Mogelijk is het interessant om in beeld te krijgen welke Amersfoortse huishoudens in de knel komen. De mogelijkheden van de gemeente om er iets aan te doen zijn echter beperkt. Tot slot van deze paragraaf vraagt de afdeling Veiligheid en Wijken aan O&S om de wijkagenda’s verder uit te werken voor de thema’s welzijn en onderwijs. In 2012 zijn er voor alle woonwijken wijkagenda’s gemaakt. Deze wijkagenda’s geven op basis van feitelijke ontwikkelingen (beschreven in de Wijkatlassen) en van gesprekken met bewoners en professionals in de wijk in grote lijnen aan welke vraagstukken men in de wijk ervaart, welke doelstellingen men voor de wijk voor ogen heeft, hoe en met welke projecten men die doelen hoopt te realiseren en vooral hoe gemeente, bewoners en organisaties elkaar kunnen faciliteren en versterken om die doelen te bereiken. Een belangrijk onderdeel van de wijkagenda’s zijn de thema’s welzijn en onderwijs. De afdeling Veiligheid en Wijken heeft behoefte aan een verdiepingsslag voor deze thema’s. Welke problemen spelen er op de terreinen van welzijn en onderwijs op wijkniveau? O&S is gevraagd om te helpen deze problemen inzichtelijk te krijgen.

2.4 Dienstverlening: “online gemak” Uit de vragen die aan O&S gesteld zijn in het “rondje langs de velden” blijkt dat (digitale) dienstverlening een belangrijk thema is. Onderzoeken Burgerpeiling 2013 Voor de tweede keer zal in het voorjaar van 2013 Amersfoort meedoen aan de Burgerpeiling. Een landelijke benchmark die onderdeel is van Waarstaatjegemeente.nl. In de Burgerpeiling komen onderwerpen aan de orde als betrokkenheid en vertrouwen in de raad, burgerinitiatief en betrokkenheid bij de stad. Het onderzoek levert onder meer kengetallen op voor de begroting, zoals de indicator % inwoners dat vindt dat de gemeente over het algemeen duidelijke informatie geeft. De Burgerpeiling zal aangevuld worden met vragen die spelen op stadsniveau. Dit is in ieder geval een blok vragen over lokale media en informatie van de gemeente (inclusief kijken luisteronderzoek omroep Eva). Aanvulling Burgerpeiling: lokale media en informatie van de gemeente De traditionele media staan sterk onder druk. Tegelijkertijd blijken de lokale media door veel mensen te worden gelezen. En veel mensen ontvangen informatie van de gemeente dan ook via deze weg. Voor communicatie blijft het daarom belangrijk om het gebruik van deze lokale Onderzoeksprogramma O&S 2013

13

media te blijven monitoren. Een herhaling van eerder onderzoek in de jaren 2009, 2011 is daarom gewenst. Ook is de omroep Eva opnieuw opgestart en heeft nu het eerste jaar achter de rug. De omroep krijgt jaarlijks subsidie van de gemeente. Een belangrijke vraag hierom is: wat is het bereik van deze omroep? Onderzoek Tevredenheid Meldpunt Woonomgeving In het programmaplan Amersfoort 2.0 staat de ambitie om tot een betere dienstverlening te komen tegen lagere kosten (Attent Amersfoort 2.0). Uit een discussie over kengetallen op het gebied van stedelijk beheer kwam het advies om niet langer de bekendheid van het Meldpunt Woonomgeving te meten, maar de tevredenheid over de afhandeling van klachten. Daarvoor zou periodiek (bijvoorbeeld tweejaarlijks) een onderzoek gedaan moeten worden onder personen die een melding hebben doorgegeven aan het Meldpunt. O&S heeft in 2005 en 2009 een dergelijk onderzoek gedaan. Een herhaling van het onderzoek is in 2013 wenselijk. Maar eerst wil men de Lean Six Sigma doorlichting van het gehele proces bij het KCC afwachten. Dit moet duidelijk maken hoe het proces van registreren van de melding, de eerste terugkoppeling en een eventuele melding over de uiteindelijke afhandeling efficiënter kan worden ingericht. Zodra hierover meer bekend is, zal opnieuw worden bekeken hoe de tevredenheid over de afhandeling van de melding het beste kan worden gemeten. Moet het gaan over de klantvriendelijkheid en professionaliteit of specifiek over het resultaat van de afhandeling? Belangrijk is in elk geval dat het moet gaan over meldingen in de openbare ruimte waarvoor de gemeente zelf verantwoordelijk is. Onderzoek klanttevredenheid bezwaarden Sociale Zekerheid Wanneer mensen het niet eens zijn met besluiten van Sociale Zekerheid kunnen ze bezwaar aantekenen of in beroep gaan. Het is erg belangrijk dat de afhandeling zorgvuldig gebeurt. In 2013 wil de afdeling Sociale Zekerheid daarom onderzoeken hoe cliënten de dienstverlening ervaren wanneer zij een bezwaarschrift indienen of in beroep gaan. Het gaat daarbij onder meer om de bejegening door medewerkers, het contact met Sociale Zekerheid en de leesbaarheid van de beschikking. Klanttevredenheid bij aanvragen omgevingsvergunningen Op 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking getreden. Doel van de Wabo is een eenvoudigere en snellere vergunningverlening en een betere dienstverlening door de overheid op het terrein van bouwen, ruimte en milieu. De Wabo heeft hiervoor de omgevingsvergunning geïntroduceerd. Voor de aanvrager heeft dit als voordeel dat men met één soort vergunning te maken heeft, of het nou gaat om kappen, slopen of bouwen. Voor uiteenlopende zaken kan men dus op eenzelfde plek terecht om een vergunning aan te vragen. Ook geldt met de inwerkingtreding van de Wabo dat na de ontvankelijkheidverklaring er binnen acht weken een vergunning moet zijn verleend. Dit kan eventueel verlengd worden met zes weken. Het proces van vergunningverlening is een ambtelijke procedure die door bewoners en organisaties als vervelend en vertragend voor hun bezigheden kan worden ervaren. De afdeling Vergunningen Toezicht en Handhaving wil daarom onderzoeken wat de aanvragers van vergunningen vinden van de dienstverlening. Het gaat dan vooral om de vindbaarheid van het Vergunningenloket, de bekendheid van digitaal aanvragen, de duidelijkheid van formulieren, van (tussentijdse) schriftelijke en mondelinge communicatie en van de gemeentelijke vraag om extra informatie. Onderzoek zou worden gedaan uiterlijk twee weken na afloop van de vergunningverlening of – afwijzing. Over een periode van ongeveer drie maanden zullen uitnodigingen voor onderzoek worden verstuurd. O&S is gevraagd dit onderzoek uit te voeren. De administratie van de afdeling Vergunningen Toezicht en

14


Handhaving zou bij de uitvoering betrokken zijn waar het gaat om verzending van enquêtes en eventueel rappelbrieven. Klanttevredenheidsonderzoek Monumentenzorg Monumentenzorg is onderdeel van de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling. Aangezien er negatieve geluiden zijn over de dienstverlening van Monumentenzorg is er behoefte aan een klanttevredenheidsonderzoek. Een dergelijk onderzoek biedt inzicht in hoe de klanten van Monumentenzorg de dienstverlening ervaren op het gebied van ondermeer service, klantvriendelijkheid, snelheid, deskundigheid en flexibiliteit. Onderzoek & Statistiek is gevraagd dit onderzoek uit te voeren.

Adviesvragen en vragen over cijfers De adviesvragen zijn divers. Hieronder staan de belangrijkste: -

-

-

-

-

Publieksdienstverlening werkt toe naar een frontoffice voor dienstverlening. Een belangrijk thema hierbij is het klantcontact te optimaliseren en te sturen richting digitaal contact. Het KCC houdt veel informatie over het klantcontact bij in Excel. De helft van de bellers heeft eerst op internet gekeken, maar konden daar blijkbaar onvoldoende worden geholpen. In 2013 wil het KCC een sturingsmodel ontwikkelen zodat men de informatie over het telefonisch klantcontact benut om de digitale dienstverlening te verbeteren en het gebruik ervan te stimuleren. Bij de ontwikkeling van dit sturingsmodel wil men graag de hulp van O&S inroepen. De afdeling Economische Zaken wil graag dat de indicator ‘Waardering kwaliteit gemeentelijke dienstverlening door ondernemers’ gemeten wordt. Deze is in 2012 gemeten door Deloitte Real Estate Advisory. Het is de vraag of zij dit in de toekomst blijven doen. Een andere aanbieder die dit kan meten voor de gemeente is door de MKB-monitor te laten uitvoeren. O&S is gevraagd advies te geven over de afweging die Economische Zaken moet maken. De afdeling Sociale Zekerheid wil breed aandacht geven aan de kwaliteit van dienstverlening. Dit wil men concretiseren in specifieke acties per afdeling en er zal een kwaliteitsplan gemaakt worden. Het is wenselijk om een 0-situatie in beeld te brengen. De kwaliteitsslag zelf zal in 2013 of 2014 plaatsvinden en zal wellicht ook de afdelingen Arbeidsintegratie en Klantbeheer betreffen. Aan O&S is gevraagd te adviseren bij de opzet en uitvoering van deze kwaliteitsslag. De afdeling Publieksdiensten wil alle mensen die trouwen in Amersfoort de mogelijkheid geven hun mening te geven over de dienstverlening van de gemeente hierbij. Door deze feedback digitaal te organiseren, heeft de klant op een gemakkelijke manier de mogelijkheid om zijn of haar mening te geven. O&S is gevraagd te adviseren hoe een dergelijke vorm van continu onderzoek vormgegeven kan worden. Eén keer per jaar zou O&S in een kort rapport de resultaten kunnen verwerken. Ook is O&S gevraagd om enkele interviews te doen onder mensen die gebruik maken van de mogelijkheid om gratis te trouwen. Uit eerder onderzoek blijkt dat deze mensen minder tevreden zijn dan andere trouwstellen. De afdeling Publieksdiensten gaat over op een generiek bestelproces waarbij bewoners gemakkelijk via internet producten kunnen bestellen, zoals uittreksels uit het geboorteregister of afgifte van aktes. De aanvraag is digitaal, de verdere afhandeling niet. Ambitie is om binnen 5 dagen het gevraagde product per post bij de bewoners te bezorgen. Graag wil men bewoners een paar vragen over deze vernieuwde dienstverlening voorleggen. O&S is gevraagd te adviseren hoe een vorm van continu onderzoek vormgegeven kan worden.


15

-

In 2014 verhuist het Archief Eemland naar het Eemhuis. Het Archief heeft veel plannen om de dienstverlening op een hoger plan te brengen. Er is inzichtelijk gemaakt hoe het nu met hun dienstverlening staat en in de loop van volgend jaar, als het Eemhuis een redelijke periode in gebruik is, wil het Archief kunnen vaststellen in hoeverre ze hun ambities gerealiseerd hebben. O&S is gevraagd om dit jaar mee te denken hoe ze dat het beste kunnen doen.

2.5 Betere samenwerking: “regionalisering” Onderzoek & Statistiek heeft voor 2012 en verder een bezuinigingstaakstelling gekregen. Voor een deel is dat opgelost door het niet invullen van vacatureruimte en het verminderen van de omvang van aanstellingen na ouderschapsverlof. Voor het andere deel (€40.000,- per jaar) doet O&S tegen betaling onderzoek en geeft advies aan andere gemeenten in de regio die geen eigen onderzoeksafdeling hebben. Regionale samenwerking wordt steeds belangrijker en daarmee ook de vraag naar regionale onderzoeksinformatie. Regionaal werken levert Amersfoort én de regiogemeenten schaalvoordelen op. Ook biedt het een waarborg voor vergelijkbaarheid van gegevens. O&S overlegt daarnaast met andere (regionale) organisaties in de publieke sector over samenwerking. Het gaat hier bijvoorbeeld om de brandweer, woningcorporaties en de GGD. Ook met de gemeente Utrecht en de provincie Utrecht hebben we contact over samenwerking op het terrein van het ontsluiten van statistische (regionale) informatie.

Onderzoeken Twee opdrachten zijn gestart in 2012 en worden afgerond in 2013. Staat van Woudenberg: Hierin is een overzicht gegeven van relevante cijfers en trends van Woudenberg. Een op maat gemaakt, beknopt en helder gepresenteerd overzicht van informatie die Woudenberg kenmerkt en voeding geeft aan de toekomstvisie. Evaluatie Burgerparticipatie: De gemeente Woudenberg betrekt inwoners en expertgroepen (vertegenwoordigers van instellingen, verenigingen en stichtingen) bij de ontwikkeling van de toekomstvisie. Het doel van dit burgerparticipatietraject is om breed draagvlak te creëren en de lokale kennis en expertise te benutten. De gemeente Woudenberg wil het gehele burgerparticipatietraject evalueren. O&S Amersfoort voert deze evaluatie uit. Omgevingsanalyses Soest De gemeente Soest hecht veel belang aan gebiedsgericht werken. Om dit goed te kunnen doen, is informatie uit de wijken nodig. O&S heeft daarom voor twee wijken in Soest omgevingsanalyses gemaakt en een format voor de andere wijken. Momenteel voert O&S gesprekken met de gemeente Soest over het vervolg op deze opdracht. Aanbieden van producten aan regiogemeenten In 2013 gaat O&S zich inzetten om schaalvoordelen te realiseren door concrete producten aan te bieden aan de regiogemeenten. Het gaat dan om monitors die we voor Amersfoort uitvoeren en die voor de regiogemeenten waarschijnlijk ook interessant zijn. Het gaat dan om de monitor Leefbaarheid en Veiligheid en de Burgerpeiling. Zie voor de omschrijving van deze onderzoeken paragraaf 2.1 Zorg voor de publieke ruimte: “onze buurt” en paragraaf 2.3 Dienstverlening: “online gemak”.

16


Adviezen Decentralisatie Jeugdzorg In paragraaf 2.2 Zorg voor elkaar: “vangnet met meerwaarde” is omschreven wat O&S voor Amersfoort gaat doen op dit terrein. Aangezien de afdeling Welzijn en Onderwijs bij de decentralisatie Jeugdzorg samenwerkt met de regiogemeenten zou O&S ook voor de regiogemeenten een dergelijke adviesrol kunnen vervullen of onderzoeken uit kunnen voeren. Ook met het Bureau Regio Amersfoort is regelmatig contact over activiteiten die O&S kan verrichten voor regiogemeenten. Op economisch terrein is men in de regio (ook aandachtspunt in provincie Utrecht) bezig met het bepalen van het profiel van de regio. Wat zijn bijvoorbeeld de belangrijkste vestigingsfactoren voor bedrijven in de regio? Ook over kwesties als kantoorlocaties, leegstand, detailhandel en dienstverlening aan bedrijven voert men in de regio gesprekken. Ruimte en wonen: Een regionale woningmarktmonitor, maatregelen die de woningmarkt kunnen stimuleren en concurrentie tussen gemeenten in de regio; allemaal onderwerpen die spelen op dit terrein. Ook verhuismotieven van de verhuizers in de regio is een belangrijk thema. Later in dit onderzoeksprogramma komt het Stadspeilingsblok “Verhuis- en woonwensen” aan de orde. O&S zou dit onderzoek ook voor regiogemeenten kunnen uitvoeren. Voor de speerpunten Recreatie en Toerisme en Verkeer zijn er op dit moment geen concrete vragen gesteld aan O&S. Wellicht verandert dit nog gedurende 2013. O&S blijft ook over deze speerpunten in overleg met het Bureau Regio Amersfoort. Naast de hier genoemde speerpunten is er binnen de regio overleg of er een vijfde speerpunt bij moet komen, namelijk het Sociale Domein. De decentralisatieoperaties Jeugdzorg en AWBZ vallen hieronder. Samenwerking op deze terreinen is belangrijk. Voor al deze terreinen geldt dat er mogelijk onderzoek nodig is, dat O&S (deels) uit zou kunnen uitvoeren. Ook kan O&S helpen vaststellen welke informatie nodig is, wat er al is aan informatie en registraties. En er is interesse in O&S om de bruikbaarheid en betrouwbaarheid van informatie te beoordelen die al voorhanden is.

2.6 Een vitale en duurzame stad: “rendement geeft toekomst” De volgende vragen zijn aan O&S gesteld. Onderzoeken Elektrisch vervoer Momenteel zijn er voor elektrisch vervoer zo’n 20 oplaadpunten in de stad. Dit is soms bij individuele bewoners in de straat, maar ook bij zwembad Hoogland en een parkeergarage. De vraag is of en zo ja, waar er meer oplaadpunten moeten komen. Hierbij spelen vragen als: ‘Wat is de behoefte?’ en ‘Welke potentie heeft elektrisch vervoer?’. Eventuele vragen wat betreft de behoefte zou O&S via het AmersfoortPanel of in de Stadspeiling kunnen beantwoorden. Als er aanvullend nog meer specialistisch onderzoek nodig is, dan kan O&S meedenken en adviseren over offertes.


17

Amersfoort-Noord / Vathorst Er worden problemen ervaren met de bereikbaarheid van Amersfoort-Noord en Vathorst in het bijzonder. Fysiek zijn de mogelijkheden om de doorstroming te verbeteren beperkt. Daarom zullen vooral gedragsveranderingen belangrijk zijn, zoals bijvoorbeeld eerst thuis je mail checken en daarna naar je werk rijden. Maar wat werkt nu het beste om dit soort gedragsveranderingen te realiseren? En welke maatregel werkt voor welke doelgroep? O&S kan meedenken hoe de afdeling Verkeer en Vervoer antwoord kan krijgen op dergelijke vragen en dit onderzoek eventueel uitvoeren. Het AmersfoortPanel zou hiervoor ingezet kunnen worden.

Adviesvragen en vragen over cijfers De afdeling Milieu vraagt aan O&S advies bij verschillende informatievragen. Een voorbeeld is het grondstoffenplan dat de afdeling maakt in 2013. Voor de invulling van dit plan heeft de afdeling informatie nodig over welke rol regionale organisaties en bedrijven willen en kunnen spelen bij het hergebruiken van grondstoffen en het reduceren van de co2-emissie. Onderzoek & Statistiek kan meedenken over hoe de afdeling Milieu deze informatie boven tafel kan krijgen bij de betreffende organisaties. Een ander voorbeeld is de vraag van het CNME. Het CNME vindt de samenwerking met scholen erg belangrijk. Om nog beter in te kunnen spelen op hun wensen en vragen wil de afdeling Milieu bij de scholen vragen wat de scholen verwachten van het CNME. Dit onderzoek zal waarschijnlijk door een student uitgevoerd worden en het CNME wil graag dat O&S adviseert bij de onderzoeksopzet en –vragen.

2.7 Overig In de vragen die aan O&S gesteld worden, komen ook thema’s aan de orde die niet één op één onder te brengen zijn bij de thema’s zoals die voorgesteld zijn in het Nieuw Perspectief. We zetten die in deze paragraaf bij elkaar. Onderzoek, cijfermatige analyses, publicatie van statistieken Verhuis- en woonwensenonderzoek (onderdeel van Stadspeiling 2013) In de Stadspeiling 2011 zijn verhuis- en woonwensen van Amersfoorters en een aantal specifieke groepen onderzocht. Omdat de woningmarkt in beweging is, is bij de afdeling Economie en Wonen behoefte om eventuele veranderingen in de verhuis- en woonwensen van Amersfoorters in beeld te hebben. Hiermee heeft de gemeente zelf goed zicht op actuele ontwikkelingen en kan daarmee ook partijen in de woningmarkt van dienst zijn. Mogelijk zou dit onderzoek niet alleen in Amersfoort maar voor de hele regio uitgevoerd kunnen worden. Studentenhuisvesting De afdeling Economie en Wonen wil graag weten hoe groot de vraag en het aanbod is aan studentenhuisvesting. Hoeveel studenten studeren er nu in Amersfoort, welk deel hiervan woont al in Amersfoort of wil hier graag gaan wonen, hoeveel huisvesting is beschikbaar voor studenten en sluit het aanbod kwalitatief gezien aan op de vraag? O&S is gevraagd dit onderzoek uit te voeren. Nieuwbouw en particulier opdrachtgeverschap In Amersfoort staan nog veel nieuwe woningen in de (woningbouw)planning. Maar de woningmarkt stagneert, er is weinig doorstroming en de nieuwbouwproductie loopt fors terug. 18


De afdeling Economie en Wonen wil graag weten waarom mensen in Amersfoort niet naar nieuwbouw verhuizen, zodat de gemeente en partijen in de woningmarkt daar wellicht op in kunnen spelen. Is nieuwbouw te duur? Sluit het aanbod niet aan bij de vraag? Laat (volgens potentiële kopers) de kwaliteit te wensen over? Of willen mensen meer zeggenschap? De veronderstelling is dat steeds meer mensen hun eigen huis volgens hun eigen woonwensen willen laten bouwen. Dit kan door meer zeggenschap te geven aan toekomstige bewoners. De zeggenschap kan variëren van consumentgerichte ontwikkeling tot particulier opdrachtgeverschap. De vraag is: wat is er (meer) mogelijk in Amersfoort en wat is wenselijk? O&S zal ook hierbij adviseren hoe deze vragen het beste beantwoord kunnen worden en zal eventueel zelf het onderzoek uitvoeren. Leerplichtverslag In 2010 is voor het eerst gebruik gemaakt van een nieuwe methodiek voor het verzamelen van de benodigde data voor het leerplichtverslag. O&S maakt op basis van bestanden van Welzijn en Onderwijs een serie tabellen, grafieken plus de bijbehorende analyses. Met deze ‘ingrediënten’ kan Onderwijs zelf het Leerplichtverslag 2011/2012 schrijven. Belangrijke onderwerpen hierbinnen zijn verzuim, voortijdig schoolverlaten, herplaatsingen en startkwalificatie. De analyse voor het Leerplichtverslag van 2008/2009, 2009/2010 en 2010/2011 moet O&S in 2013 nog uitvoeren. De benodigde bestanden van Welzijn en Onderwijs zijn recentelijk geleverd. O&S gaat daar begin 2013 mee aan de slag. Cultuur Op het gebied van cultuur verandert er veel in Amersfoort, als gevolg van bezuinigingen en bijvoorbeeld het Eemhuis dat in 2014 haar deuren opent. In 2014 zal O&S weer een vrijetijdsmonitor uitvoeren, maar er kunnen dit jaar al vragen zijn op het gebied van cultuur. Deze kunnen dan waarschijnlijk aan het AmersfoortPanel gesteld worden. Betrokkenheid jongeren De gemeente vindt het van belang om jongeren te betrekken bij keuzes die de gemeente maakt. O&S is gevraagd te onderzoeken hoe jongeren bij het bestuur van de stad betrokken willen worden. Monitoren woningmarkt De woningmarkt is in ontwikkeling als gevolg van de crisis en het nieuwe regeerakkoord. De afdeling Economie en Wonen heeft behoefte om hier meer zicht op te krijgen in de vorm van een dashboard. Hierop is de belangrijkste informatie over de Amersfoortse woningmarkt bijeengebracht. Veel van deze informatie staat nu al op de gemeentelijke website (feiten en cijfers). Maar er is behoefte aan meer en frequentere informatie (per kwartaal of maand). Niet alleen de gemeente zelf krijgt zo goed zicht op actuele ontwikkelingen, maar ook externe partijen. Afgesproken is om begin 2013 een brainstormsessie te organiseren waarop O&S demonstreert wat er nu beschikbaar is op de gemeentelijke website en te bespreken aan welke informatie in welke vorm en met welke frequentie op de website verder nog behoefte is. Prognose Stad, Wijken, Etniciteit en huishoudens O&S maakt jaarlijks bevolkingsprognoses op basis van onder andere het actuele woningbouwprogramma. Het gaat om bevolkingsprognoses voor stad, wijk, etniciteit en huishoudens. De uitkomsten worden gepubliceerd op verschillende plekken, zoals op de website en in een rapportage met uitgebreidere informatie. De informatie uit deze prognose wordt onder andere gebruikt voor het inschatten van de behoefte aan bepaalde voorzieningen (onderwijs, kinderopvang) en bij diverse andere onderzoeken.


19

De bevolkingsprognoses worden een keer in de twee jaar uitgebreid bewerkt. Dat betekent dat de vooronderstellingen over de ontwikkeling van onder andere geboorte, sterfte, migratiesaldi, leeftijdsopbouw, gemiddelde woningbezetting en huishoudenverdunning opnieuw worden bepaald. In 2013 vindt een uitgebreide bewerking van de prognoses plaats ook omdat in hetzelfde jaar de nieuwe regionale CBS prognoses uitkomen. O&S stemt sinds kort haar prognoses af met het CBS. Website O&S Op de website van Amersfoort (feiten en cijfers) publiceert O&S cijfers en onderzoeken. Daarnaast staan er ook interessante externe onderzoeken. Door de invoering van SWING zijn alle cijfers nu beschikbaar via de website. Kerncijfers Amersfoort Sinds vorig jaar publiceert O&S geen boekje meer met de cijfers over Amersfoort. Alles is tegenwoordig immers digitaal terug te vinden. Om toch nog iets op papier te hebben, dat ook uitgedeeld kan worden, publiceert O&S een folder met de kerncijfers van Amersfoort.

Adviesvragen Adviseren over kengetallen voor begroting en jaarverslag Beleidsafdelingen zijn verantwoordelijk voor het formuleren van beleidsdoelstellingen in de Begroting en het Jaarverslag en het opnemen van meetbare indicatoren om deze beleidsdoelen te kunnen toetsen. Zij kunnen aan O&S advies vragen over de keuze van geschikte indicatoren, om de cijfers hiervoor aan te leveren en om mee te denken over zinvolle streefcijfers voor de begroting. Op twee momenten in het jaar, in het voorjaar bij het maken van het Jaarverslag en in het najaar bij het maken van de Begroting, toetst O&S of de indicatoren kloppen, of de juiste definities hiervan zijn opgenomen en of de juiste verwijzingen naar achterliggende onderzoeken en beleidsnota’s zijn opgenomen via links op de website. In 2013 denkt O&S mee over de huidige indicatoren en adviseert over eventuele aanpassing van indicatoren. Dit vanuit de gedachte dat nog veel van de huidige indicatoren moeilijk meetbaar zijn of weinig zeggen over de beleidsprestaties. Vrijwel alle afdelingen hebben aangeven in deze ondersteuning van O&S geïnteresseerd te zijn. O&S krijgt vanaf 2013 ook een uitgesproken rol in de permanente beleidsevaluatie. Gedurende de raadsperiode wordt ieder programma onderworpen aan een evaluatie. Hierbij wordt samen met de raad en met bewonersorganisaties gekeken of doelstellingen van beleid zijn gehaald, of de beoogde beleidsinzet is gepleegd en of de beoogde effecten prestatie-indicatoren zijn gerealiseerd. De beleidsevaluatie kan aanleiding geven om het beleid of de indicatoren bij te stellen. In 2013 komen de volgende programma’s voor de permanente beleidsevaluatie aan de orde: Ruimtelijke Ontwikkeling, Milieu en Duurzaamheid, Wijkwelzijn en Economie en toerisme. O&S ondersteunt deze permanente beleidsevaluaties. We werken hiervoor samen met de afdeling Financiën en hebben nauw overleg met de verantwoordelijke beleidsafdelingen. Tot slot zorgt O&S ervoor dat de verschillende kengetallen op de website komen te staan. O&S is gevraagd daarnaast advies te geven over uiteenlopende onderwerpen. - Verkeer- en Vervoerplan. Het nieuwe Verkeer- en Vervoerplan wordt naar verwachting begin 2013 vastgesteld. Daarna starten er pilots. Deze worden voorbereid en gemonitord. O&S is gevraagd te adviseren bij het formuleren van goede doelstellingen, hoe te monitoren en vast te stellen in hoeverre de doelstellingen gehaald zijn.

20


-

-

-

-

-

-

-

Advies over benchmark InformatieBeheer. De afdeling InformatieBeheer participeert in een landelijke werkgroep die een benchmark DIV (documentaire informatievoorziening) uitvoert. Men probeert op eenduidige wijze gegevens met elkaar te vergelijken maar in de praktijk blijkt dit erg lastig. Het gaat dan om zaken als aantallen geregistreerde documenten, omvang analoog en digitaal archief, percentage digitaal archief van het totaal, etc. O&S is gevraagd om mee te denken over de vragenlijst voor de benchmark, die is opgesteld door een extern bureau en om de definities eenduidig te krijgen. Advies medewerkerstevredenheidsonderzoek. Periodiek meet P&O de medewerkerstevredenheid. Dit wordt door een extern bureau gedaan. O&S is gevraagd bij de opzet en vragenlijst te adviseren. Subsidie. Het verstrekken van subsidies is een belangrijk sturingsinstrument om doelen te bereiken. Vraag is of we met subsidies de beoogde doelen inderdaad bereiken. O&S is gevraagd mee te denken over hoe we dat kunnen evalueren. Doorontwikkeling pilots. Onder meer bij de sector Maatschappelijke Ontwikkeling worden regelmatig pilots uitgevoerd. Vragen hierbij zijn: hoe staat het met de doorontwikkeling van pilots? Hoe stellen we vast of het een succes was of niet en of het regulier werk moet worden, waar meten we dat aan af? O&S is gevraagd hierover mee te denken en te adviseren. Peuteropvang. Het reguliere peuterspeelzaalwerk wordt in 2013 afgeschaft. De VVEpeuterspeelzalen (voor- en vroegschoolse educatie) worden omgezet naar peuteropvang. Peuteropvang valt onder de Wet Kinderopvang. Bij deze overgang is het belangrijk om te monitoren wat de gevolgen hiervan zijn voor bijvoorbeeld wachtlijsten. Onderzoek & Statistiek kan meedenken hoe de afdeling Welzijn en Onderwijs de effecten van deze overgang kan monitoren. Visie Evenementen. In 2013 komt er een Visie Evenementen. Dit is onder andere naar aanleiding van het rapport Evaluatie proces vergunningverlening rond grote evenementen van O&S. In deze visie zal het onder andere gaan over de sociale en economische betekenis van evenementen, veiligheid en wie er verantwoordelijkheid is voor kosten zoals beveiliging. Voor de visie kan de afdeling gebruik maken van bevindingen uit het rapport van O&S over evenementen. O&S is gevraagd hierover te adviseren. In de Vrijetijdsmonitor van het najaar van 2010 staan cijfers over de bekendheid en het bezoek van evenementen en de tevredenheid hierover. Wellicht zullen er in 2014 hierover (weer) vragen gesteld worden in de Vrijetijdsmonitor. OV-chippoorten. Mogelijk komen er op het station Amersfoort OV-chippoorten. Dit zou betekenen dat de doorgang op het station tussen het Soesterkwartier en het Bergkwartier niet meer gebruikt kan worden door bewoners om naar de andere kant van het spoor te komen. Voordat een dergelijke maatregel ingevoerd wordt, is het belangrijk om te zicht te hebben op de mate waarin niet-reizigers de doorgang gebruiken. Een onderzoek hiernaar zal waarschijnlijk door een student uitgevoerd worden. O&S zal in dat geval de student begeleiden.

2.8 Ontwikkelthema’s O&S Tot slot is er in deze paragraaf een categorie opgenomen die staat voor de aandachts- en ontwikkelpunten die voor de verdere professionalisering van het werk van O&S belangrijk zijn. Het gaat hier bijvoorbeeld om het beter en met nieuwe technieken ontsluiten van informatie, kennisdelen binnen en buiten de organisatie en nieuwe onderzoeksmethoden. O&S en strategische thema’s


21

Een belangrijk aandachtspunt voor O&S is om het werk te doen waar echt behoefte aan is. Hoe stellen we dat vast? We doen, zoals in de inleiding van dit onderzoeksprogramma is omschreven, een ‘rondje langs de velden’. Daar vragen we aan afdelingshoofden voor welke (beleids)vragen ze O&S nodig denken te hebben. Ook bestuderen we de begroting, het coalitieakkoord en overleggen we met de strategen. Allemaal om erachter te komen wat de belangrijkste informatievragen zijn. Niet alleen reactief, maar ook proactief. We denken dus ook actief mee in het formuleren van de informatievragen. Een voorbeeld in dit onderzoeksprogramma is hoe we omgaan met de decentralisatieoperaties. We wachten daar niet tot we gevraagd worden om bepaalde onderzoeken uit te voeren, maar bieden onze kennis en deskundigheid aan om mee te denken om in een vroeg stadium al te kunnen vaststellen welke informatie nodig is, hoe we aan die informatie kunnen komen, hoe we die ontsluiten en later in kunnen zetten om te monitoren in hoeverre de doelen bereikt worden. Ook door regelmatig met de strategen te overleggen over wat er speelt en gaat spelen binnen de gemeente krijgen we (beter) zicht op deze strategische thema’s. (zelf) evalueren van projecten O&S geeft ook in 2013 aan collega’s de ALA cursus: “Methoden en technieken van evaluatieonderzoek. Tips en trucs om projecten (nog beter) te evalueren.” Het gaat hier zowel om kwantitatieve als kwalitatieve methoden van evaluatieonderzoek. Doel van deze cursus is om beleidsmedewerkers er bewust van te maken dat evaluatie van projecten een onlosmakelijk onderdeel is van het project. In de cursus leren beleidsmedewerkers hoe ze dat zelf kunnen doen, maar ook wanneer het verstandig is om (een deel van de) evaluatie aan een externe partij over te laten (dat kan O&S zijn). Ook buiten de cursus om geeft O&S advies over hoe projecten het best geëvalueerd kunnen worden en indien gewenst en nodig geven we ondersteuning bij de uitvoering van de evaluatie, bijvoorbeeld door het voeren van een groepsinterview en/of het schrijven van de rapportage. O&S vindt het belangrijk om op deze wijze een bijdrage te leveren aan de kennisdeling en kennisontwikkeling binnen de organisatie. De afdeling Verkeer en Vervoer heeft inmiddels heel expliciet aangegeven voor de evaluatie van hun projecten in de ondersteuning van O&S geïnteresseerd te zijn. Ook vanuit Cultuur is er interesse getoond. Vanuit het rijk komt er een programma op het gebied van cultuureducatie waarop scholen aan gaan sluiten. Dit is nieuw voor scholen en er moet geëvalueerd worden hoe Amersfoortse scholen dit ervaren. O&S kan hierover adviseren. Evaluatie burgerparticipatietrajecten De communicatiepool heeft een trekkersrol gekregen bij het beleid om meer gebruik te maken van de Kracht van de Stad. Het ligt in het verlengde van het participatiebeleid dat ook onder de Communicatiepool valt. Leren van hoe deze participatietrajecten –die door de gemeente zelf zijn geïnitieerd– verlopen, vindt men daarbij belangrijk. In 2013 neemt men voor om twee van deze trajecten waarbij bewoners betrokken zijn, te evalueren. O&S is gevraagd begeleiding te bieden bij deze evaluaties. In de tweede helft van het jaar zal – in de opmaat naar 2014 – gaan we kijken hoe we ook dit soort vraagstukken rond burgerinitiatieven (waarbij het initiatief bij de bewoners ligt) kunnen beantwoorden. Hulp bij meten cultuurverandering Het komende jaar gaat P&O zich inzetten om een cultuurverandering in de organisatie op gang te brengen. De cultuurwijziging sluit onder andere aan bij het in ontwikkeling zijnde Nieuwe Perspectief, het meer gebruik willen maken van de Kracht van de Stad . O&S is gevraagd mee te denken hoe deze cultuurverandering meetbaar te maken. Een van de thema’s bij deze cultuurwijziging betreft de lerende organisatie. Dit sluit aan bij dat waar O&S zich de laatste jaren (meer) op richt, namelijk het evalueren van projecten meer op de kaart zetten. 22


Maandelijks AmersfoortPanel onderzoek Het streven is om een keer per maand het AmersfoortPanel te bevragen over een actueel onderwerp. Het doel is om meer in contact te zijn met inwoners over belangrijke onderwerpen die spelen in de stad. O&S kan door het inzetten van het AmersfoortPanel iets betekenen in het realiseren van meer contact en meer uitwisseling van informatie tussen gemeente (inclusief de raad) en inwoners. Dit past daarmee ook binnen het concept ‘kracht van de stad’. De vragen zullen in de regel naar voren komen uit het overleg van de communicatieadviseurs, Combreed. Zij weten welke vragen er zijn, welke thema’s actueel zijn. Combreed fungeert ook als opdrachtgever. De kracht van de stad “Amersfoort wil anders samenwerken met de inwoners en bedrijven van de stad, met een open stijl die meer ruimte geeft aan de eigen kracht van burgers” (aldus de Begroting 20132016, pag. 70). De afdeling V&W ziet een belangrijke taak om deze ‘eigen kracht van burgers’ gestalte te geven. Men heeft er behoefte aan om met O&S te brainstormen hoe men de kracht van burgers beter kan benutten: bijvoorbeeld door met de wijkmanagers hierover van gedachte te wisselen. Statistiek Informatie Systeem Swing O&S gaat ook in 2013 verder met het inrichten en verder uitbouwen van het nieuwe statistiek informatie systeem Swing. Het oude systeem is in 2012 vervangen. Met Swing kunnen de gebruikers (binnen en buiten de gemeente) van cijfers van O&S op een heel gebruiksvriendelijke manier de informatie inzien en aanpassen aan zijn of haar eigen wensen. Zo kunnen ze zelf kiezen of ze de informatie in een tabel, een grafiek of een kaart willen hebben. Ook kan een gebruiker het ruimtelijk niveau zelf aanpassen (stadsdeel, wijk of buurt) en kan men kiezen voor één of meerdere jaren. Er is een gedeelte beschikbaar met kant en klare tabellen, grafieken en kaarten die snel inzicht geeft in de situatie van de stad en haar wijken per thema. Daarnaast is er een deel waarin men per thema zelf tabellen, grafieken en kaarten kan maken. De voordelen van Swing zijn: • tijd en dus kostenbesparing bij invoer; • gebruiksvriendelijke, overzichtelijke en interactieve raadpleging met output in tabel, grafiek en kaart; • rapportage mogelijkheden met diverse toepassingen zoals jaarlijkse folder met kerncijfers en diverse andere ‘reports’; • veel flexibeler qua aanpassingen/uitbreidbaarheid in onderwerpen en detaillering; • tijdreeksen vanaf 2000 voor meeste onderwerpen, enkele kerncijfers verder terug in de tijd. Het systeem is in 2012 gevuld en ingericht met de belangrijkste cijfers. In 2013 worden deze cijfers weer geüpdate en worden de diverse thema’s verder uitgebreid met andere gewenste cijfers. Vaak gebeurt dit op basis van feedback met gebruikers zoals de geplande brainstormsessie met de afdeling Economie en Wonen. In 2013 worden ook een aantal toepassingen van de reporttool toegepast. Het eerste project zijn de feiten en cijfers per wijk waarnaar verwezen wordt op wijkpagina’s van het onderdeel wijken op www.amersfoort.nl . O&S kan met de reporttool eenvoudig standaardrapporten maken met telkens nieuwe cijfers. Hierbij kun je denken aan een statistische folder, bijlagen van onderzoeksrapporten en wijkatlassen. Wanneer eenmaal een bepaald standaard rapport gemaakt is, kan deze vaker gebruikt worden voor bijvoorbeeld een jaarlijkse statistische folder en een wijkatlas voor andere wijken. Ook is het mogelijk contextgevoelige teksten te maken die veranderen


23

afhankelijk van het jaar (of meerdere jaren) of van het gebied (of meerdere gebieden) wat/die men kiest. Andere werkzaamheden in 2013 zijn onder andere uitbreiding van de metadata, verbeteren van de lay-out, een versie voor mobiel, inrichten van een landingspagina. Basis Statistiek Pakketten (BSP) Ruwe data moeten bewerkt worden om ze geschikt te maken voor invoer in SWING, zodat de informatie uit diverse bestanden (zoals bevolkingsbestanden, werkgelegenheid, woningvoorraad, woningzoekenden) op de website van Amersfoort gepubliceerd kan worden. De bewerkingen worden gemaakt met behulp van SPSS syntax bestanden. Dit noemen we Basis Statistiek Pakketten (BSP’s). Eenmalig is meer tijd nodig omdat alle SPSS syntax bestanden (BSP’s) aangepast en gestandaardiseerd moeten worden om ze geschikt te maken voor de input die SWING vraagt. Een groot deel hiervan is gedaan, de rest moet nog gedaan worden. Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO) Met kennisdeling, professionalisering en netwerken als doelen nemen de onderzoekers van O&S deel in diverse platforms en werkgroepen van de landelijke vereniging van onderzoek en statistiekafdelingen, zoals het platform Methoden & Technieken, Statistiek, Economie, Wonen, Prognose, etc. Vakliteratuur bijhouden, cursussen en opleidingen De medewerkers van O&S gaan in 2013 een aantal cursussen doen. De meeste via het ALA. Grafische presentatie van informatie Een betere grafische weergave van informatie geeft meer betekenis aan cijfers. De vormgeving van tabellen en figuren moet zodanig zijn dat in één oogopslag de boodschap te zien is, bijvoorbeeld waar een omslagpunt is. Een ander voorbeeld: in de vergelijking van Amersfoort met andere steden is in een plaatje direct te zien of het in Amersfoort relatief goed of relatief slecht gaat. Verdere scholing van O&S-ers op dit terrein is voor 2013 een aandachtspunt.

24


Bijlage 1: Overzicht van werkzaamheden per thema

Zorg voor de publieke ruimte: “onze buurt” Onderzoeken Stadspeiling: Leefbaarheid en veiligheid Stadspeiling: Onderzoek bezoekers binnenstad AmersfoortPanel: Centrumgebied: bereikbaarheid en leefbaarheid AmersfoortPanel: Verkeersveiligheid rond scholen Adviesvragen en vragen over cijfers Woninginbraak Woonoverlast Burgernet

Zorg voor elkaar: “vangnet met meerwaarde” Onderzoeken Overlap decentralisaties Ervaringen cliënten decentralisaties Verdiepend onderzoek kwetsbare burgers Adviesvragen en vragen over cijfers Advies individuele decentralisaties en samenhang Advies beleidsnota’s: - Gezondheid en Sport - WMO - Sportbeleid Sociale Zekerheid - werkzoekenden aan werk helpen en aansluiting bij bedrijven - financiële problemen door crisis Verder uitwerken wijkagenda’s voor thema’s welzijn en onderwijs

Dienstverlening: “online gemak” Onderzoeken Burgerpeiling 2013 Aanvulling Burgerpeiling: lokale media en informatie van de gemeente Onderzoek Tevredenheid Meldpunt Woonomgeving Onderzoek klanttevredenheid bezwaarden Sociale Zekerheid Klanttevredenheid bij aanvragen omgevingsvergunningen Klanttevredenheidsonderzoek Monumentenzorg


25

Adviesvragen en vragen over cijfers Ontwikkeling sturingsmodel digitale dienstverlening Waardering kwaliteit gemeentelijke dienstverlening Kwaliteit van dienstverlening Sociale Zekerheid Digitale feedback dienstverlening bij trouwen Continu onderzoek tevredenheid over producten bestellen via internet Kwaliteit dienstverlening Archief Eemland

Samen de schouders eronder: “regionalisering” Onderzoeken Staat van Woudenberg Evaluatie Burgerparticipatie Woudenberg Omgevingsanalyse wijken Soest Aanbieden concrete producten aan de regiogemeenten Adviezen Samenwerking in regio Decentralisatie Jeugdzorg Regionale samenwerking via Bureau Regio Amersfoort

Een duurzame stad: “rendement heeft toekomst” Onderzoeken Elektrisch vervoer Amersfoort-Noord / Vathorst Adviesvragen en vragen over cijfers Hergebruiken grondstoffen en reduceren van co2-emissie CNME en samenwerking met scholen

Overig Onderzoek, cijfermatige analyses, publicatie van statistieken Verhuis- en woonwensenonderzoek (onderdeel van Stadspeiling 2013) Studentenhuisvesting Nieuwbouw en particulier opdrachtgeverschap Leerplichtverslag Cultuur Monitoren woningmarkt Prognose Stad, Wijken, Etniciteit en huishoudens Website O&S Kerncijfers Amersfoort Advies over: Kengetallen voor begroting en jaarverslag Verkeer- en Vervoerplan Benchmark InformatieBeheer 26


Medewerkerstevredenheidsonderzoek Subsidie Doorontwikkeling pilots Peuteropvang Visie Evenementen OV-chippoorten

Ontwikkelthema’s O&S O&S en strategische thema’s (zelf) evalueren van projecten Evaluatie burgerparticipatietrajecten Hulp bij meten cultuurverandering Maandelijks AmersfoortPanel onderzoek De kracht van de stad Statistiek Informatie Systeem Swing Basis Statistiek Pakketten Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO) Vakliteratuur bijhouden, cursussen en opleidingen Grafische presentatie van informatie


27

Onderzoeksprogramma O&S 2013

Recommend Documents