Nationaal/Register
search en selectie voor stimulerend toezicht
Toolkit Toezicht Zorg
search en selectie voor stimulerend toezicht
Nationaal/Registei
Toolkit Toezicht Zorg
Redactie ir. B.F. Dessing
TOOLKIT ƒ TOEZICHT ZORG
Woorweerei
Actiz, GGZ-Nederland, NFU, NVZ en VGN, verenigd in de Brancheorganisaties Zorg hechten veel waarde aan de kwaliteitvan zorg. Voor een goede kwaliteit van zorg zijn professioneel bestuur en toezicht een belangrijke voorwaarde. De zorgsector heeft daarom regels opgesteld voor goed bestuur en toezicht. Op 1 januari 2010 heeft de Brancheorganisatie Zorg de Zorgbrede Govemancecode 2010 uitgebracht en hiermee is de bestaande Zorgbrede Govemancecode verhelderd, vernieuwd en op belangrijke punten aangescherpt. De brancheorganisaties geven hiermee een richtinggevend normenkader voor goed bestuur en goed toezicht. Met de nieuwe code wil de zorgsector een antwoord bieden op recente ontwikkelingen, maar ook richting geven aan de toekomst van de sector. De nieuwe code is weer een stap in het verder professionaliseren van bestuur en toezicht binnen de sector. De code vormt geen eindpunt, maar kan worden gezien als een volgende stap in de goede richting. Het gaat daarbij in de kern niet o m de set van regels. Goed bestuur en toezicht wordt uiteindelijk bepaald door gedrag van mensen in concrete situaties. De mensen werkzaam in de zorgsector zijn bereid om verantwoordelijkheid te nemen en over hun gedrag verantwoording af te leggen. De kracht komt van binnenuit, niet omdat het moet, maar omdat de zorginstellingen dit belangrijk vinden en willen. De vernieuwing van de Zorgbrede Govemancecode vormde ook een aanleiding o m deze Toolkit te vernieuwen. De vernieuwdeToolkit vormt een krachtige ondersteuning voor bestuurders en toezichthouders in de zorgsector. De brancheorganisaties in de zorg hebben daarom graag bijgedragen aan de actualisering van deToolkit Toezicht Zorg, waarin u wederom een omvangrijk instrumentarium aantreft dat u kan ondersteunen bij de verschillende facetten van bestuur en toezicht. Graag bevelen wij het gebruik van deToolkit Toezicht Zorg van harte bij u aan. drs. Elmer Mulder Voorzitter Brancheorganisaties Zorg
TOOLKIT /TOEZICHT ZORG
Ten geleide Bij ons werk als adviseur op het terrein van werving en selectie van toezichthouders in de zorgsector krijgen we veel vragen van zittende en aspirant-toezichthouders over de werking van het toezicht zelf. Om de praktijk van het interne toezicht in de zorgsector verder te helpen, brengen we al weer de tweede versie van deToolkitToezicht Zorg uit; de eerste versie verscheen in mei 2008. Deze Toolkit is volledig vernieuwd en aangepast aan de nieuwste inzichten, wetgeving en codes. Deze keer is deToolkit meer gericht op de kern van de zaak: het toezichthouden zelf, de advies- en de werkgeversrol. Het boek is bedoeld als naslagwerk bij en voor uw praktijk als toezichthouder, bestuurder, adviseur of als anderszins betrokkene bij de sector. DeToolkit is tot stand gekomen door de bijdragen van de Brancheorganisaties Zorg, de Nederlandse Vereniging vanToezichthouders in de Zorginstellingen, de Nederlandse Zorgautoriteit, de Inspectie voor de Volksgezondheid, Rabobank Nederland, PwC, GITP en Van Doorne NV. Wij danken in het bijzonder de leden van de stuurgroep* die met ons hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deToolkit Toezicht Zorg, de auteurs en meelezers van deze Toolkit en de heer ir. B.F. Dessing die als voorzitter van de stuurgroep het project begeleidde.
mr. Olaf Smits van Waesberghe Directeur Nationaal Register
x|ïë/ltet nawoord voor alle ;:i|etrokken auteurs, meelezers ïieitStuurgroepleden, :;:;(Sgina201.
TOOLKIT ƒ TOEZICHT ZORG
Voorwoord
Ten geleide 11
Begrippen en a f k o r t i n g e n
13 14 14 16 20
Inleiding
23
1.1 Inleiding 1.2 Wat is governance? 1.3 Huidige stand van zaken 1.4 Bestuursmodellen 2
Informatievoorziening
24 25
2.1 Inleiding 2.2 Aansluiting op het bestaande informatiesysteem
26
2.3 Eisen aan en betrouwbaarheid van informatie
29
2.4 Het organiseren van informatie
30
2.5 Kwaliteiten veiligheid
35
3
36 37 38 41 48 53
Financieel 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
4
Financieel wettelijk kader Welke gegevens relevant Auditcommissie Financieel toezicht Beoordelen (bouw)investeringen
Risicomanagement
54 56
4.1 Inleiding 4.2 Verschillende risico's
65 68
4.3 Kwaliteit van zorg 4.4 Compliance, rapportage en verantwoording
70
4.5 'Zwaar weer'-signalen
72
4.6 Reputatiemanagement
TOOLKIT/ INHOUDSOPGAVE
77 78 80 84 85 87 88 95
i Werkgeverschap 5.1 Werving en selectie 5.2 Aanstelling 5.3 Remuneratie 5.4 Functioneren 5.5 Slechtnieuwsgesprek 5.6 De vertrekkende bestuurder 5.7 Opvolging en interim-voorziening
99 100 106 107 112 115 120 120
Samenstelling raad van toezicht 6.1 Stijl, rol en teamwork 6.2 Diversiteit 6.3 Profielen 6.4 Werving en selectie 6.5 Vragen bij een sollicitatiegesprek 6.6 Herbenoeming en aftreden 6.7 Honorering
123 124 125 129 129 132 133 134
Functioneren raad van toezicht 7.1 Inleiding 7.2 Taakverdeling 7.3 Reglement 7.4 Periodieke evaluatie 7.5 Slechtnieuwsgesprek 7.6 Opleiding en professionalisering 7.7 Integriteit, onafhankelijkheid en tegenstrijdig belang
137 138 142 145 146 148
Extern toezicht 8.1 Inleiding 8.2 Kwaliteit en veiligheid, IGZ 8.3 Ordening van zorgmarkten, NZa 8.4 Markttoezicht, NMa 8.5 Samenwerking NZa en NMa
153 154 156 161 167
9
Same 91 C 9.2 Ir rr 9.3 S 9.4 C
169 170 174 176
10 A a n s 10 1 10.2
181 182 188
Bijlag Wette Wets\
191
Liters
194
Profs*
197
SVJutti
201
Mawt
203
CoSoi
10.3
TOOLKIT/TOEZICHT ZORG
TOOLKIT/INHOUDSOPGAVE
/9
77 78 80 84 85 87 88 95 99 100
5
6
106 107 112 115 120 120 123 124 125 129
7
8
153 154 156 161
Samenwerking 9.1 Concernvorming 9.2 Inrichting bestuur en toezicht, medezeggenschap in concernverband 9.3 Samenwerking en joint ventures
167
9.4 Commissie Verbindingen
169
9
10 A a n s p r a k e l i j k h e i d
170 174
10.1 Inleiding 10.2 Vrijtekening en vrijwaring
176
10.3 Verzekering
181 182 188
Bijlagen Wettelijk kader Wetsvoorstellen
191
Literatuurlijst
Functioneren raad van toezicht 7.1 Inleiding 7.2 Taakverdeling 7.3 Reglement
194
Profiel Nationaal Register
197
N u t t i g e adressen
7.4 Periodieke evaluatie 7.5 Slechtnieuwsgesprek 7.6 Opleiding en professionalisering 7.7 Integriteit, onafhankelijkheid en tegenstrijdig belang
201
Nawoord
203
Colofon
Samenstelling raad van toezicht 6.1 Stijl, rol en teamwork 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
129 132 133 134 137
Werkgeverschap 5.1 Werving en selectie 5.2 Aanstelling 5.3 Remuneratie 5.4 Functioneren 5.5 Slechtnieuwsgesprek 5.6 De vertrekkende bestuurder 5.7 Opvolging en interim-voorziening
Diversiteit Profielen Werving en selectie Vragen bij een sollicitatiegesprek Herbenoeming en aftreden Honorering
Extern toezicht
138 142 145
8.1 Inleiding 8.2 Kwaliteit en veiligheid, IGZ 8.3 Ordening van zorgmarkten, NZa
146 148
8.4 Markttoezicht, NMa 8.5 Samenwerking NZa en NMa
TOOLKIT/TOEZICHT ZORG 1201
Hawoord DeToolkitToezicht Zorg is tot stand gekomen door de bijdragen van: •
Nederlandse Zorgautoriteit
* e
Nationaal Register PricewaterhouseCoopers
e .
Rabobank Nederland Inspectie voor de Volksgezondheid
«
Van Doorne N.V.
.
Nederlandse Vereniging vanToezichthouders ,n de Zorg
»
Brancheorganisaties Zorg
o
GITP
.
Wij danken in het bijzonder de voorzitter van de stuurgroep, de heer ir. B.F. Dessing en de auteurs van deToolkitToezicht Zorg. •
mr.W.K. Bischot
e
drs. J.M. Buiting, arts
•
mr. R. Collenteur
s •
mr. F.P.N, van Dal drs. J.C.G.M. Dinjens
• • •
J.J.K. Gerards G.C. Huisman Msc drs. J.F.H.M. van de Kasteele RA
• •
mr. M.M.L. Konings mr. S. Laseur-Eelman
•
A.J.M. Loogman RA
» e
drs. L. de Maat mr. A.H. Mars
9 ® * »
mr. A. Oreel G.J. Postma RA drs. M.C.M, van Schaik W.M.C.L.M. Schellekens, arts
*
drs. J. van der Spek
TOOLKIT/NAWOORD /202
WIJ zijn de vele deskundigen, die als vertegenwoordigers van de genoemde organisaties dan wel anderszins binnen de Stuurgroep Toolkit Toezicht Zorg als auteur of als commentator deToolkit hebben vormgegeven, ook veel dank verschuldigd. Naast de auteurs noemen wij: s mr.TW. Duijst 8 dr. Ph.J. Flach MBA 8 J. Keetels MSc RA 9 drs. K.H. Pelzer " drs. H.G.M.J. Pernot RA • S.S.Tegenbosch, jurist 8 M.Vink * M. Wats MBA
mr. Olaf Smits van Waesberghe Directeur Nationaal Register
TOOLKIT ƒ TOEZICHT ZORG ƒ203
Colofon
oordigers van aa len de Stuurgroep itor deToolkit gd. Naast de
Uitgave
Nationaal Register Jan van Nassaustraat 93 Postbus 97607 2509 GA Den Haag
[email protected] www.nationaalregister.nl Eindredactie
Josephine Duns, Den Haag Vormgeving cover
buroYousten
É I
Opmaak/druk
RS Drukkerij bv, Den Haag ISBN 978-90-79301-04-1 NUR805
Den Haag, maart 2011
lfcll^;li|lili:|||i ;ÉllilliÉiilliil:iM|
Plliil^^llllllll Hlllliillllllii:
^pKiiii^ë|ii|jiiii
