Nieuw gereedschap voor eigentijds toezicht Leren van Progressie in Toezicht
COLOFON Deze publicatie is een uitgave van de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid. Interviews en teksten: Klaas Salverda, Ida Stroosnijder Vormgeving: Grafisch Buro van Erkelens, Den Haag Fotografie: Jeronimus van Pelt Druk: Drukkerij Hega, Den Haag
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Inspectie Openbare Orde en Veiligheid Juliana van Stolberglaan 148, 2595 CL Den Haag Postbus 20011, 2500 EA Den Haag Telefoon: (070) 426 62 61 Fax: (070) 426 65 13 Internet: www.ioov.nl Den Haag, juni 2008 Meerdere exemplaren zijn op aanvraag te verkrijgen.
Nieuw gereedschap voor eigentijds toezicht Leren van Progressie in Toezicht
Inhoud
Voorwoord
5
‘Slag van buiten naar binnen’
6
PiT: het wat, waarom en wanneer
9
‘Het is weer spannend bij de Inspectie’
10
Communicatie door de IOOV
12
Sturen op kwaliteitseisen
12
‘Effect van het toezicht is leidend’
14
‘Hier is altijd bespreekbaar wat wel en niet werkt’
16
‘Ik organiseer m’n werk nu beter’
18
‘Een parel aan de inspectiekroon’
20
‘Inspectie denkt met ons mee’
23
‘Van tegenstander naar medespeler’
26
‘Inspectie is geen Haagse verrekijker meer’
29
Voorwoord
Aan goed toezicht worden eisen gesteld, niet alleen door de politiek verantwoordelijken en de onder toezicht gestelde bestuursorganen en organisaties, maar ook door de samenleving. De Inspectie OOV is deze uitdaging aangegaan. Ons voertuig daarvoor is de afgelopen twee jaar het project ‘Progressie In Toezicht’ (PiT) geweest. PiT had tot doel om de kwaliteit en effectiviteit van de organisatie te verbinden met de eisen en verwachtingen van ‘de buitenwereld’. Strategie en beleid, organisatie en cultuur, processen en werkwijze zijn tegen het licht gehouden. Ter afronding van het project zijn stakeholders en medewerkers van de Inspectie OOV gevraagd of onze inspanningen, zowel extern als intern, merkbaar het beoogde effect hebben gehad. Zij hebben vanuit hun eigen rol en positie hun opvattingen gegeven. Ik ben hen zeer erkentelijk voor hun bijdrage. PiT heeft ons ook zeer geholpen om invulling te geven aan het programma ‘Vernieuwing BZK’ en het programma ‘Vernieuwing toezicht’. Het is voor ons een geschikte tool gebleken met bij wijze van spreken de kwaliteit en de veelheid van mogelijkheden van een Zwitsers zakmes. Mijn medewerkers en ik zijn graag bereid onze ervaringen met u te delen; niet alleen de aanpak en de resultaten, maar ook de valkuilen die wij op onze weg zijn tegengekomen. Het besef is uiteraard aanwezig dat de kwaliteit van een organisatie permanent aandacht behoeft. Daar blijven wij met u over in gesprek, want onze ambitie om een substantiële bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het OOV-domein blijft onveranderd groot.
Ric de Rooij
Hoofd Inspectie OOV
5
ERIK MOONEN, PROJECTLEIDER PIT
‘Slag van buiten naar binnen’ ‘Het PiT-project is niet meer nodig om de boel op gang te houden. We hebben
werken. IOOV heeft dit met PiT gerealiseerd door de slag van buiten naar binnen te
het achterstallige organisatieonderhoud weggewerkt. Maar wat ik het aller-
maken. We zijn bijna letterlijk in de huid van onze stakeholders gekropen en hebben
belangrijkste vind: onze Inspectie werkt nu nog meer vanuit het besef dat we
gekeken hoe ons toezicht hen ook daadwerkelijk zou helpen om hun kwaliteit te
de mensen die er in “het veld” over gaan, de instrumenten geven om de
verbeteren. We zijn ook actiever onze rol in de totale beleidscyclus gaan invullen om
kwaliteit van hun werk te verbeteren.’
effectgerichter te kunnen zijn. Daarmee was IOOV eind 2007 eigenlijk al grotendeels klaar voor de vernieuwing van BZK. Immers, met flexibilisering en projectmatig werken hadden wij al ervaring opgedaan.‘
Erik Moonen was projectleider van PiT.
moment werkt. Maar we hebben wel
Voorheen politiefunctionaris, werd hij voor
degelijk een strak project gedraaid, met
R A P P O R T E N G E N E R AT O R
een jaar gedetacheerd bij de IOOV. Want hij
tastbare resultaten.’
Moonen memoreert zijn tijd bij de politie, waar hij wel eens een rapport zag van de
wilde wel eens van dichtbij zien hoe ‘het wereldje rond BZK’ werkt. Daar kreeg hij
VERNIEUWING BZK
IOOV, maar niet goed wist wat hij daar
onverwachts meer de kans toe dan hij zelf
Achteraf gezien kwam een aantal ontwik-
nu aan kon hebben. ‘De IOOV was een
had gedacht, want het PiT-project kwam
kelingen voor IOOV in 2005 op het juiste
rapportengenerator. De rapporten waren
op zijn pad. ‘Aanvankelijk wilde ik dat niet,
moment samen, constateert Moonen.
het doel in plaats van informatiedragers
want ik ben een bouwer, een ontwikkelaar,
De Inspectie had een ‘pioniersfase’ van
waarmee je een bepaald effect wilt
en het oorspronkelijke programma vond ik
twee jaar achter de rug en het kabinet
sorteren. Nu, na PiT, zijn we veel meer
te zwaar opgetuigd.’ Bijna drie jaar later
formuleerde een nieuwe visie op toezicht.
bezig met de effectkant van onze onder-
kijkt Moonen terug op wat hij een proces
Moonen: ‘Mede onder invloed van de
zoeken. Wat willen we ermee bereiken?
van ‘trial en error’ noemt. ‘We hebben het
Kaderstellende Visie op Toezicht uit 2005,
Hoe zorgen we ervoor dat de mensen die
soms houtje-touwtje gedaan. Mijn visie is
liepen de toezichthouders voorop in hun
aan de slag moeten met het rapport, ook
om de dingen heel pragmatisch te doen,
ontwikkeling naar een meer resultaat-
inderdaad kunnen doen wat wij denken
om de stroom te pakken die op dat
gerichte en effectgerichte manier van
dat ze moeten doen?’
6
De organisatie van PiT was op zichzelf al
Wat bleef, waren de drie hoofddoelen die
C U LT U U R V E R A N D E R I N G
een belangrijke leerervaring, lacht Moonen:
met PiT moesten worden bereikt: een
‘We hebben flink ingezet op cultuurveran-
‘In het begin zat iedereen wel in een of
organisatie die resultaatgericht werkt,
dering. In eerste instantie hebben wij
andere werkgroep. Er ging toen bijna geen
effectgericht werkt, èn voortdurend leert.
teambuildingdagen ingevoerd. Daarna
extra rapport de deur meer uit. Ik heb
Moonen: ‘We wilden een gretigheid
hebben we voor heel IOOV het Insights-
daaruit geleerd om je vooral niet te
creëren èn laten voortbestaan om ons als
programma gedraaid. Dit start met een
verliezen in enorme dashboards met hele
individuele medewerkers en als organisatie
internet-vragenlijst van 25 vragen waar-
landschappen aan processen en doelen. Nu
te blijven ontwikkelen. Na afloop zouden
mee jouw zogenoemde Insightsprofiel in
hanteer ik het principe dat ik niet meer dan
er dus genoeg luizen in de pels moeten
kaart wordt gebracht. Dit wordt naast die
drie prioriteiten formuleer en dat ze op de
zijn om een voortdurende organisatie-
van je teamgenoten gelegd, zodat je inzicht
achterkant van mijn hand moeten passen.
ontwikkeling te borgen.’
krijgt in jouw dominante groepsprofiel
Samengevat: keep it simple.’
binnen de groep waarin je functioneert.
7
Dat helpt om met elkaar effectievere teams
Moonen vertelt over de angst voor bureau-
EFFECTGERICHT TOEZICHT
te bouwen. Vervolgens hebben we het CiEP-
cratie bij de start van PiT. ‘De filosofie
Voorheen was het eindproduct van IOOV
programma geïntroduceerd. Hiermee wilden
achter de procesbeschrijvingen was echter
toezicht vaak het onderzoeksrapport. In het
wij onze medewerkers de tools aanreiken om
om onze werkwijze eenduidiger te maken,
PiT-project is de focus verlegd naar het
hun eigen effectiviteit te vergroten. Het past
onze kwaliteit te vergroten en onze mensen
effect van het toezicht. Moonen: ‘Dat was
in ons beeld van het professionaliseren van
standaards/tools te geven waarmee zij
moeilijker dan we hadden verwacht. Het
professionals. De volgende stap na CiEP is
zelf efficiënter konden werken en het MT
bleek lastig om de gewenste effecten van
projectmatig creëren.’
beter zou kunnen sturen. Die filosofie heb
ons toezicht bij ieder onderzoek concreet
ik overgenomen van Eckart Wintzen van
te benoemen, en ook om achteraf vast te
PROCESBESCHRIJVINGEN
voormalig BSO. Je moet professionals
stellen of die effecten ook daadwerkelijk
Belangrijk in het doelmatig functioneren van
binden met standaards, niet met
gerealiseerd waren. De grootste slag was
de IOOV zijn de bedrijfsprocessen van de
procedures en protocollen. Uiteindelijk
nog wel het veranderen van ons denken
Inspectie, met stapsgewijze beschrijvingen
heeft dat heel goed gewerkt en is men
over effectgericht inspecteren. Dit heeft
van de drie basisprocessen: thematische
daarover zeer tevreden. De echte aandacht
geleid tot een versterkte focus op onze
onderzoeken, incidentonderzoeken en
zit nu in het onderzoek en niet zozeer in
interventiestrategie. Onze communicatie
adviesonderzoeken. Elke procesbeschrijving
de vorm.’
is bijvoorbeeld veel doelgroepgerichter
bevat vaste momenten waarop het MT van
geworden. We sturen nu niet meer ieder-
de Inspectie een besluit moet nemen over
R I S I COA N A LYS E
een een rapport toe met een algemene
de voortgang van een onderzoek. Hiermee
Na PiT werkt de IOOV veel meer ‘van
brief, maar sturen iedere doelgroep op
is het voortgangsoverzicht voor het MT
buiten naar binnen’. Belangrijk daarin is
maat een korte brief waarin we vertellen
ontwikkeld.
de risicoanalyse. Op basis daarvan wordt
wat voor die doelgroep relevante bevin-
het werkplan van de Inspectie gemaakt.
dingen van ons onderzoek zijn. Onze stake-
‘We zijn heel elementair begonnen, in
Moonen: ‘We brengen eerst de risico’s
holders geven nu ook aan dat IOOV een
Excel, met de projecten onder elkaar te
in kaart van een bepaald domein. Dat
partner is die er toe doet.’
zetten. We hebben bijna een jaar nodig
doen we op basis van documentstudie,
gehad om dat alleen al voor elkaar te
gesprekken met alle relevante stake-
NOOIT AF
krijgen, maar nu weten we van elk project
holders en informatie van de (politie)korps-
PiT is officieel afgerond, maar de organi-
maandelijks hoe het ervoor staat en waar
contactpersonen van IOOV. Ook houden
satieontwikkeling gaat door. Zo zet de
mogelijke knelpunten in de planning zitten.
we periodiek een GDR-sessie (Group
Inspectie nu in op ‘projectmatig creëren’.
Bij de bouw van onze processen hadden
Decision Room) met vertegenwoordigers
Moonen: ‘Eind vorig jaar kwamen we
we de beginnende inspecteur voor ogen:
van beleid, koepelorganisaties en het veld,
erachter dat projectmatig werken binnen
wat heeft hij of zij nodig om een onderzoek
eventueel aangevuld met expertmeetings.
een flexibele organisatie meer van
te doen en een rapportage te schrijven?
Zo brengen we in kaart of en in welke
management en projectleiders vergt dan
Welke stappen moeten worden gezet, op
mate IOOV de meest aangewezen inspectie
we op het eerste gezicht hadden verwacht.
welk moment moet het MT in beeld
zou zijn om de gedefinieerde risico’s nader
Medewerkers werken steeds meer in
komen? Dat is vooral als er keuzes moeten
te onderzoeken. De lijst met relevante
meerdere projecten tegelijkertijd.
worden gemaakt over in te zetten mensen
onderzoeken wordt dan door het MT
Begin dit jaar zijn we daarom de pilot
en middelen, en over de voortgang. Je kunt
nadrukkelijk gewogen ten opzichte van
Projectmatig creëren gestart. Dit doen we
per onderdeel van het werkproces op ons
de verwachte effecten van een IOOV-onder-
samen met het project “Vernieuwing BZK”.
intranet doorklikken naar bijvoorbeeld de
zoek op dat terrein. Ieder jaar verbeteren
Daardoor kunnen wij de opbrengsten en
soorten documentatie die je nodig hebt, of
we onze instrumenten en leren we in de
ervaringen direct gebruiken om het
je kunt voorbeeldplannen of –rapporten
verschillende disciplines van elkaar. Ons
projectmatig werken bij de collega’s van
opvragen. Na een eerste, gedetailleerde
instrumentarium wordt steeds meer
andere organisatieonderdelen van BZK te
versie, zijn we alweer toe aan een tweede,
volwassen. Uiteindelijk stelt de minister
helpen doorontwikkelen.’
gestroomlijnder variant.’
ons jaarlijkse werkplan vast.’
8
PiT: het wat, waarom en wanneer WAT IS PiT?
voren dat veel van het toezicht te vrij-
PiT staat voor Progressie in Toezicht. Het
blijvend was, omdat ‘in alle domeinen
is begonnen als een ontwikkelprogramma
gebruikgemaakt werd van sturings- en
om een aantal verbeterpunten te reali-
toezichtarrangementen met een sterk
een instrument voor de keuze en
seren voor de Inspectie Openbare Orde en
compromiskarakter’.
prioritering van toezichtsonderwerpen
Veiligheid (IOOV). Het programma werd
2 Het HRM-spoor (competenties, cultuur en communicatie). 3 Het ontwikkelen van meerjarenbeleid,
en de financiën.
vervolgens een project waarmee de totale
Ook de Inspectie zelf wilde twee jaar na de
Inspectie naar een hoger niveau moest
fusie graag weten waar zij stond, mede
WANNEER HEEFT PiT ZICH AFGESPEELD?
worden getild. Er moest een resultaat-
omdat er een nieuw hoofd (Ric de Rooij)
• Begin 2005 verschenen de evaluaties
gerichte, effectgerichte en lerende IOOV-
was aangesteld. Daarom bekeek Twynstra
organisatie worden neergezet.
Gudde de organisatie en de werkwijze.
• In augustus 2005 is PiT gestart.
De IOOV is in 2002 tot stand gekomen
• In de zomer van 2007 heeft het MT
van ACT-II, COT en Twynstra Gudde.
WAT WAS HET DOEL VAN PiT?
als gevolg van een fusie tussen twee
van de IOOV besloten tot de laatste fase
PiT moest ervoor zorgen dat er een
afzonderlijke inspectiediensten: de
van PiT.
Inspectie staat:
Inspectie politie en de Inspectie brandweer
• die het belangrijk vindt dat haar
en rampenbestrijding. Twynstra Gudde
toezicht effect heeft op de openbare
constateerde dat bij de totstandkoming
orde en veiligheid;
van één Inspectie IOOV, geen gericht
• die haar processen centraal heeft
• Op 25 juni 2008 is PiT officieel afgesloten.
verandermanagement had plaatsgevon-
HOE GAAT HET NU VERDER?
ingericht en consequent stuurt op
den. Daardoor bestond de Inspectie,
De ontwikkeling van de IOOV is nooit af.
resultaat;
ondanks de fusie, nu uit vier ‘eilandjes’.
PiT heeft ervoor gezorgd dat de IOOV
Daarnaast was er geen eenduidige
transparante werkprocessen hanteert die
organisatie en die is gericht op samen-
opvatting over taken en werkwijze en
worden gestuurd op basis van duidelijke
werking, zowel intern als extern.
werd er onvoldoende gestuurd op
kwaliteitseisen. Het toezicht is meer dan
• die functioneert als een lerende
voortgang en samenhang van de IOOV-
voorheen, gericht op resultaten en
WAAROM IS PiT IN HET LEVEN
rapportages. Dit alles was reden om PiT in
effecten bij de stakeholders. Aan het
GEROEPEN?
het leven te roepen.
meten hiervan moet de IOOV nog
PiT is in het leven geroepen omdat de
verder werken. Ook de IOOV als ‘lerende
IOOV, net als de andere rijksinspecties,
Met PiT is op drie sporen gewerkt aan het
organisatie’ zal nog een verdiepingsslag
efficiënter en effectiever moest gaan
verbeteren van de inspectie:
krijgen.
werken. Dat bleek uit een aantal evalu-
1 De werkprocessen van de Inspectie
aties. Begin 2005 lichtten de Ambtelijke
werden uniform en transparant
Commissie Toezicht II (ACT-II) en het
beschreven. Ook werden maatstaven en
Instituut voor Veiligheids- en Crisis-
kwaliteitsnormen ontwikkeld, mede om
management (COT), de toezichts-
de medewerkers houvast te geven bij het
arrangementen door. Daaruit kwam naar
werken.
9
RIC DE ROOIJ, HOOFD IOOV
‘Het is weer spannend ‘Het moet weer spannend worden bij de Inspectie’, vond Ric de Rooij toen hij in
ANDERE INSPECTIES Ric de Rooij zit in het dagelijks bestuur van
2005 aantrad. Nu, in 2008, kan hij zeggen: ‘Het ís weer spannend bij de Inspectie.’
de Inspectieraad, de ‘koepel’ van de rijksinspecties. ‘Daardoor heb ik veel contact
Het hoofd IOOV vindt dat er na drie jaar PiT, voldoende ‘kritische massa’ is
met andere inspecties. Van hen kunnen wij capaciteitsmanagement leren, bijvoorbeeld
gecreëerd om het ook in de toekomst spannend te houden.
van de Algemene Inspectiedienst en de Voedsel- en Warenautoriteit. Wat zij van ons kunnen leren, is het opereren in een politieke en bestuurlijke omgeving, en met een beperkte capaciteit toch de juiste
Zo’n honderd dagen nadat Ric de Rooij
organisatie zeker helpen zonder dat je
dingen doen. Wij hebben geleerd om te
bij de IOOV was begonnen, maakte hij de
direct tot drie cijfers achter de komma
kiezen uit kritische processen. We proberen
eerste balans op. En die loog er niet om.
gecertificeerd hoeft te raken.’ Als belang-
weg te blijven van papier, van mooie
Hij vertelde de SG van BZK dat hij geen
rijkste resultaten van PiT ziet hij de risico-
plannen en goede voornemens. In plaats
toekomst zag voor de Inspectie als deze
analyse, het meerjarenbeleidsplan, het
daarvan wilen we weten hoe het werkt,
haar organisatie en werkwijze niet dras-
werkplan en de procesbeschrijvingen. De
hoe “onze” organisaties hun werk doen.
tisch zou veranderen. Het is nu drie jaar
risicoanalyse wordt jaarlijks gemaakt en
Daar komen we achter met behulp van
later, en de Inspectie is er nog; sterker nog,
inventariseert de (mogelijke) knelpunten
simulaties en oefeningen.’
ze doet er toe in het veld van openbare
bij de organisaties die de Inspectie onder
orde en veiligheid. ‘We laten zien waar we
toezicht heeft. Op basis van de risico-
In het PiT-project had De Rooij ook zijn
voor zijn: de veiligheid in dit land helpen
analyse komt het werkplan tot stand. Dit
eigen ‘leermomenten’. ‘We kunnen veel
te verbeteren en de mensen die daarover
alles, inclusief de onderzoeken zelf, gebeurt
leren van anderen, zoals van degenen die
gaan, aanspreken op hun verantwoorde-
met behulp van schematische proces-
onder ons toezicht staan. De politie bijvoor-
lijkheid. Voorheen waren we te veel in ons-
beschrijvingen.
beeld, deed altijd al veel aan kwaliteitszorg.
zelf gekeerd en hadden weinig contact met
Ook heb ik geleerd om onorthodoxe dingen
bijvoorbeeld het politiedomein. Nu komt de
De Rooij vindt dat hiermee de pijlers zijn
te durven doen, zodat je je organisatie
voorzitter van de Raad van hoofdcommis-
geslagen onder een IOOV die ‘de buiten-
scherp houdt. We schakelen bijvoorbeeld
sarissen hier praten over ons werkplan.’
wereld naar binnen heeft gehaald. Met de
bewust af en toe jonge inspecteurs in voor
risicoanalyse kunnen we beargumenteren
relatief zware klussen, zodat er met een
K WA L I T E I T S Z O R G
wie we waarom en wanneer bij een onder-
frisse blik naar wordt gekeken.’ Voor De
Ric de Rooij werkte onder andere op het
zoek betrekken en waarom niet. Ook slagen
Rooij is een project als PiT nooit af, maar is
vlak van de fysieke veiligheid voordat
we er nu in om het effect van ons werk
het een kwestie van het halfvolle glas: ‘Het
hij hoofd IOOV werd. ‘Daar was veel aan-
zichtbaar te maken. Als we een rapport
is wat mij betreft nu vol genoeg. We moeten
dacht voor kwaliteitszorg en programma-
hebben afgerond, communiceren we de
het op een lager PiTje zetten; het is nu het
management. Ik heb er veel geleerd. Ik ben
bevindingen gericht naar degenen voor
moment om aan de slag te gaan. Ik zie nog
zeker geen fetisjist kwaliteitszorg, maar
wie ze relevant zijn, zoals de burgemeester
drie sporen waar we aan moeten werken:
een systematische aanpak kan je als
of de korpschef.’
dat zijn projectmatig creëren, flexibilisering
10
bij de Inspectie’ RAMPENBESTRIJDING De minister van BZK wil de rampenbestrijding van een 6min naar een 7plus brengen. Daarin vindt ze een bondgenoot in Ric de Rooij. ‘Je hebt als organisatie externe druk nodig om resultaten te boeken. We hebben nu een minister met een ambitie in de rampenbestrijding. Ons toezicht moet zo zijn ingericht dat degenen die zich met rampenbestrijding bezighouden, de gelegenheid hebben om deze te verbeteren. We oefenen dus toezicht uit èn we monitoren de verbeteringsslag. Voor ons betekent het dat een programma dat we normaal gesproken in een half jaar draaien, nu in 2 maanden moeten doen, zoals nulmetingen verrichten en best practices uitwisselen.’ De binding met het beleidsonderdeel van BZK is door PiT hoe dan ook verbeterd, constateert De Rooij. ‘We zijn onderdeel van BZK, maar voorheen gedroegen we ons alsof we weinig of geen raakvlakken met het departement hadden. Onze opdrachtgever is de minister van BZK, van wie we de beleidsdoelen dienen. We maken onderdeel uit van de beleidscyclus. Onze onafhankelijkheid zit ‘m in ons oordeel.’ Behalve een betere aansluiting en capaciteitsmanagement. Projectmatig
dat we er al zijn. Kwaliteitszorg betekent
bij beleid en doelen van BZK, heeft PiT ook
creëren is een al bestaande methodiek om
ook dat je jezelf steeds opnieuw onder de
opgeleverd ‘dat onze buitenwereld steeds
projectmatig te werken. Met flexibilisering
loep neemt. Dat doen we met behulp van
groter is geworden. Bij het medewerkers-
bedoel ik dat onze medewerkers inspectie-
audits. Niet leuk om te doen, want je moet
tevredenheidsonderzoek van BZK scoren
breed kunnen worden ingezet, wat onder-
af en toe hele lastige vragen beantwoorden,
wij het hoogste op de maatschappelijke
deel is van capaciteitsmanagement. Met
maar je wordt zo wel bij de les gehouden.
relevantie die onze medewerkers ervaren.
PiT zijn we koploper in het vernieuwings-
Nu gebeurt dat nog door externe auditors,
Wat wij doen, doet ertoe.’
traject binnen BZK, maar dat betekent niet
maar in de toekomst gaan we dat zelf doen.’
11
Communicatie door de IOOV Onderzoeken blijven belangrijk, maar rapporten zijn niet altijd meer het meest logische eindproduct. In haar jongste meerjarenbeleidsplan stelt de IOOV zich ten doel om niet de rapporten, maar de te bereiken effecten centraal te stellen. Rapporten worden minder belangrijk. De toegevoegde waarde van de Inspectie ligt meer en meer in de effectiviteit van de interventie(s).
Geert-Jan Fetter, verantwoordelijk voor de
Daardoor ervaren de ontvangers ook een
zichzelf nauwelijks leest. Zij beperken zich
externe communicatie bij de IOOV, wil ‘dat
duidelijker relatie tussen het onderzoek en
tot de aanbiedingsbrief en de manage-
de rapporten iets gaan doen. Daarom
de bevindingen.
mentsamenvatting met de conclusies.
communiceren we veel meer dan voor-
Bovendien laat de IOOV gericht weten
Daarom krijgt bijvoorbeeld een burge-
heen, over wie we zijn en wat we kunnen
welke bevindingen voor een specifieke
meester, bij een IOOV-rapport een begelei-
betekenen voor de organisaties in ons
doelgroep relevant zijn. Uit wetenschap-
dende brief met aanwijzingen waar in het
werkveld.’ Door de kortere doorlooptijd
pelijk onderzoek blijkt dat ongeveer 80
betreffende rapport de voor hem/haar
van de onderzoeken, verschijnen de
procent van de bestuurders in gemeenten
belangrijke aanbevelingen te vinden zijn.
rapporten ook sneller dan in het verleden.
en bij de rijksoverheid, een rapport op
‘Zo communiceren we veel meer op maat,
Sturen op kwaliteitseisen Voor alle producten die zij levert stuurt de Inspectie op de volgende kwaliteitseisen: Kwaliteitseisen Inspectie OOV Inhoudelijke kwaliteit
We leveren producten van voldoende kwaliteit en bereiken het gewenste effect.
Procesmatige kwaliteit
We werken effectief en efficiënt en helpen met onze werkwijze de effecten te bereiken.
Tijdigheid
We leveren onze producten volgens afspraak* of signaleren tijdig afwijkingen.
Aantal producten
We leveren het beloofde aantal producten.*
Budget en capaciteit
We blijven binnen het begrote budget en de vastgestelde capaciteit.*
* ‘We houden ons aan de afspraken. Alleen als het echt nodig is wijken we daar beargumenteerd van af. Dat communiceren we dan tijdig’, luidt de algemene stelregel bij alle kwaliteitseisen.
12
en voorkomen daarmee dat onze rapporten op de grote stapel belanden en uiteindelijk in het ronde archief,’ zegt Fetter. Op de website van IOOV staat per onderzoek het plan van aanpak op hoofdlijnen, zodat de organisaties die het betreft, weten wat ze kunnen verwachten. Bij het verschijnen van een rapport gaat er een persbericht naar de vakbladen, die daar nu veel meer dan in het verleden, aandacht aan besteden. Ook kan het voorkomen dat een Inspectiebericht – een voorbeeld is het Inspectiebericht over de naleving van de Wet arbeidstijden bij de politie – wordt meegestuurd met een van de politievakbladen. De Inspectie heeft contactinspecteurs aangesteld die twee keer per jaar bij ‘hun’ korpsen langsgaan om informatie te brengen en te halen. Deze informatiestroom draagt bij aan de jaarlijkse risicoanalyse: de ‘groslijst’ van onderwerpen voor onderzoeken.
13
S I M O N VA N D E R D O O R N , P R O C E S V E R A N T W O O R D E L I J K E TO E Z I C H T
‘Effect van het Simon van der Doorn werkt al sinds 1993 bij wat toen nog de Inspectie brandweerzorg en rampenbestrijding heette. Hij heeft dus nogal wat visies op toezicht zien komen en gaan. Over PiT zegt hij: ‘Het is bekend dat driekwart van dit soort projecten niets oplevert. Maar PiT heeft doorgezet, wat knap is van deze organisatie. We hebben de eilandvorming doorbroken en zijn erin geslaagd om procesmatig te gaan werken.’
14
toezicht is leidend’ ‘We verkeren hier in de luxe positie dat we
dat er wat gebeurt met je bevindingen.’
bij te blijven, zoals bij de politie Haag-
samen met andere stakeholders de relevan-
Volgens Van der Doorn had het gebrek aan
landen. Als ik bij een organisatie ga kijken,
tie van ons werk bepalen. Wij onderzoeken
focus ook te maken met wat nu eenmaal
zie ik de eerste dagen al heel wat, maar ik
voor een groot deel wat echt belangrijk is
eigen is aan een overheidsdienst. Die is per
kom er pas echt achter wat er speelt als ik
voor de kwaliteit van de openbare orde en
definitie niet zo gericht op resultaat als een
er langere tijd meedraai.’
veiligheid.’ Als oud-brandweerofficier is
bedrijf dat een bepaald product fabriceert.
Simon van der Doorn naar eigen zeggen
‘Wanneer heb je als overheidsdienst je
Daar komt bij, constateert hij, dat binnen de
‘van de lijn dat zaken geregeld moeten
doelen bereikt? Wat ons betreft, is dat als
Inspectie het kritisch-analytisch vermogen
worden. Niet eindeloos praten maar snel en
naar aanleiding van wat je als Inspectie
van de medewerkers sterk ontwikkeld
pragmatisch starten en steeds verbeteren.
constateert, zaken ten goede veranderen.
moet zijn. ‘Een kerncompetentie van een
Daarom had PiT van mij wel wat sneller
Maar het blijft moeilijk te meten, ook de
inspecteur is dat hij of zij zichzelf weet los
gemogen. Maar van dit project heb ik
invloed van een inspectie op bijvoorbeeld
te koppelen van de situatie. Wij hebben dat
geleerd dat je niet te gauw moet denken: dit
een verbetering van de rampenbestrijding.’
dan ook goed kunnen gebruiken in PiT. Een ander voordeel is dat we bij de start van PiT
gaat niet goed. PiT had tijd nodig en heeft dat ook gekregen. Het was een allesomvat-
Toen werd besloten dat de IOOV effect-
veel nieuwe mensen in huis hadden en dat
tend project: cultuurverandering, proces-
gerichter en efficiënter moest gaan werken,
er een nieuw hoofd aantrad. Zo hadden we
matig werken, en ook nog een andere
stond Van der Doorn vooraan. ‘Ik heb in
veel input en ook sturing bij het kritisch
invulling van toezicht. Het was vooral een
een paar maanden tijd het programmaplan
kijken naar de organisatie.’
project met kwalitatieve doelen, maar kreeg
geschreven. Over de haalbaarheid daarvan
gaandeweg ook een kwantitatief effect: de
en vooral de tijdlijn ben ik wat te optimis-
MINDER CLUSTERS
productie ging omhoog. Ook dat is belang-
tisch geweest,’ lacht hij. ‘Zo bleek dat de
De ‘eilandvorming’ is verminderd als gevolg
rijk voor het draagvlak van de Inspectie.’
productie van sommige deelprojecten lastig
van PiT, maar ook doordat de IOOV naar
was aan te sturen. Als je naar onze begin-
minder clusters is gegaan. Het procesmatig
K WA R T I E R M A K E R
situatie kijkt, was dat niet vreemd. Overleg
werken en de aansturing hiervan beschouwt
Simon van der Doorn kan wel de ‘inhoude-
moet nooit een doel op zichzelf worden. In
Van der Doorn echter als belangrijkste resul-
lijke kwartiermaker’ van PiT worden
die periode heb ik wel eens gedacht: wat
taat van PiT. Dat is nu organisatiebreed
genoemd. Hij schreef het imposante
moet dit worden?’
ingevoerd. Ook dit heeft langer geduurd dan
programmaplan dat de basis zou zijn van
hem lief was, maar hij realiseert zich dan
wat uiteindelijk het PiT-project werd. ‘Ik
PiT veranderde in een – wat meer ingeka-
ook dat het om een ingrijpende verandering
houd me al lang bezig met kwaliteitszorg en
derd – project, maar het uitgangspunt bleef
gaat. ‘Zo blijkt dat mensen heel verschillend
werkprocessen, als onderwerp van toezicht
dat het vooral eigendom zou blijven van
omgaan met de processchema’s. Vanuit
èn voor de eigen organisatie. De evaluaties
de IOOV‘ers zelf. Daar staat Van der Doorn
mijn achtergrond in de kwaliteitszorg was
die in 2005 verschenen vond ik heel
nog steeds volledig achter. ‘Als je buiten-
ik gewend om in schema’s te denken. Er
herkenbaar. Er was veel vrijblijvendheid en
staanders een plan laat maken, gebruiken
zijn echter ook mensen die hier niets mee
eilandvorming; een slechte combinatie. Dat
ze daar vaak te veel hun eigen generieke
hebben. Voor hen is het nog steeds wennen.
was lang goed gegaan omdat er nog weinig
referentiekader voor. Veel veranderprojecten
Het zou helpen als ons ICT-systeem meer
externe druk was. Er werd onvoldoende
zie je dan ook mislopen door gebrek aan
mogelijkheden krijgt. Dan zouden we de
gestuurd op effectgericht toezicht en zicht-
inleving en maatwerk. Ik ervaar dat ook als
processen nog interactiever kunnen
baar resultaat. Je wilt als inspecteur toch
ik in een andere organisatie meedraai om
maken.’
15
FRANK BERTIJN, INSPECTEUR
‘Hier is altijd Frank Bertijn was brandweerman, werkte daarna in de ICT en kwam een jaar geleden naar de IOOV. Vanuit zijn ICTachtergrond was hij altijd al gewend om in processen te denken en te werken, en heldere werkafspraken-met-doelen te maken. ‘Voor mij was het leuk om mijn ervaring op dit gebied in te brengen en toe te passen. Standaardiseren en het vereenvoudigen van werkzaamheden zijn zaken die continu aandacht vergen. Dat zorgt er voor dat de processen blijven aansluiten bij de organisatie en haar werkzaamheden. Met het PiT-programma is dit ook gebeurd.’
16
bespreekbaar wat wel en niet werkt’ ‘Om me heen zie ik collega’s nog wel eens
Hoewel op zich een voorstander van vaste
O P E N C U LT U U R
worstelen met PiT en de daarbij behorende
procesbeschrijvingen, is Bertijn daar niet
Hij werkt nog net kort genoeg bij de IOOV
afspraken waar je je aan te houden hebt,
dogmatisch in. ‘Ik ben vooral een fan van
om er met een buitenstaandersblik naar te
maar dat lijkt me logisch. Het inperken van
de gulden middenweg. Soms, als het gaat
kunnen kijken. Met zijn verhaal geeft Frank
vrijheden die voor het PiT-programma
om een complex onderzoek, is het nodig
Bertijn zelf het voorbeeld van de open
gebruikelijk waren stuit hier en daar op
om de zaken gestructureerd aan te
cultuur die hem het afgelopen jaar is
weerstand. Maar het is aan ons als mede-
pakken. Dan is zo’n schematische proces-
opgevallen: ‘Hier is altijd bespreekbaar wat
werkers om met elkaar de ingeslagen weg
beschrijving nodig. Maar als je een wat
wel en niet werkt.’ Zo stelt hij voor – ‘heb
te volgen en de verbeteringen en verande-
kleiner onderzoek doet, kunnen al die
ik alleen nog met mijn voormalige kamer-
ringen die met het PiT-programma zijn
gedetailleerde stappen leiden tot overkill.
genoot besproken’- om een ‘interne markt-
ingezet te realiseren.’
PiT leent zich op dit moment nog meer
plaats’ in te richten voor de geplande
voor thematische en incidentonderzoeken
onderzoeken. ‘Als de risicoanalyse is
Bertijn is dan ook een voorstander van de
en niet zozeer voor systematisch toezicht.
gedaan en het werkplan er ligt, kun je via
‘rapportentool’ die met PiT is geïntrodu-
Bij de onderzoeken naar de rampen-
de interne marktplaats laten weten met
ceerd: de stapsgewijze beschrijving hoe een
bestrijding en crisisbeheersing is meer
welk onderzoek je zou willen meedoen.
onderzoek en rapport tot stand moeten
sprake van systematisch toezicht.’
Dit zou de verdere ontschotting van IOOV
komen. ‘Het MT weet welke onderzoeken er
kunnen bevorderen. De eerste stappen zijn
lopen omdat het in de procesbeschrijving
Thans wordt de werkwijze voor systemati-
al gezet doordat je bij je functionerings-
van een onderzoek, het plan van aanpak
sche onderzoeken toegevoegd aan het
gesprek kunt aangeven aan welke onder-
formeel moet goedkeuren. Pas dan kan
PiT-programma en dat is een goede zaak.
zoeken je het komende jaar zou willen
een onderzoek van start gaan. Een ander
Bertijn werkt nu mee aan een onderzoek
meewerken. Helemaal ontschotten is
positief punt is dat je wanneer je over de
naar de omgang met en het gebruik van
vanwege de benodigde (operationele)
planning heen gaat, je daarover schriftelijk
de C2000 randapparatuur en werkt mee
brandweer- of politieachtergronden niet
aan het MT moet rapporteren. Dit geeft het
aan Radar. Dat is het onderzoek naar de
iets wat ik zou nastreven. Het politie- en
MT de mogelijkheid om de onderzoeksport-
voorbereiding op de rampenbestrijding.
het brandweerveld zijn nu eenmaal twee
folio, die in het werkplan is opgenomen te
Het C2000-onderzoek verloopt volgens de
verschillende werelden.’
volgen en waar nodig bij te sturen.’
PiT-processtappen.
17
L I D E W I J VA N D I J CK , I N S P E C T E U R
‘Ik organiseer m’n werk nu beter’ Aan de muur bij de koffiehoek hangt een ingelijste tekst: ‘Doe Het Nu is lijm aan je vingers, muis en beslissen!’ Voor Lidewij van Dijck is dat waar CiEP voor staat: eenmaal gelezen mails met een muisklik weggooien, geordend werken en een schoon bureau houden. ‘Ik organiseer m’n werk nu beter.’
18
Van Dijck zat in de eerste groep die de CiEPtraining volgde. ‘Wij waren toen heel enthousiast. Een aantal collega’s is wat minder positief omdat het later wat zweveriger werd. Zo moest je per se werkwoorden op je mappen zetten omdat dat een actieve indruk maakt. Een nadeel is ook dat het als
Geen stapels meer op het bureau: wensbeeld of werkelijkheid?
dè methode wordt gepresenteerd, terwijl je er best wat onderdelen uit kunt pakken en de rest op je eigen manier kunt doen.’ Toch is Van Dijck, ook ruim een jaar na
E-mails snel weggewerkt, minder werk-
Met CiEP worden automatismen in de
de training, nog steeds positief over de
druk, altijd een leeg bureau, na werktijd:
aanpak van het werk bewust gemaakt en
resultaten. ‘Ik heb geleerd om duidelijke
voor de een is dat een bijna niet te bereiken
desgewenst vervangen door efficiëntere
doelen te stellen en een planning te maken
wensbeeld, de ander beheerst het van
en effectievere manieren van werken. Op
van wat ik op een dag wil doen. Er ging
nature. Een minderheid worstelt niet
basis van werkervaring en achtergrond
altijd veel tijd verloren aan allerlei ad hoc-
met onafgewerkte stapels papier op het
van medewerkers is gezocht naar maat-
zaken, zodat je je aan het einde van de dag
bureau, maar er zijn velen die vaak aan
werk/ individuele trajecten. Zij hebben
afvroeg wat je nu eigenlijk gedaan had aan
kijken tegen een uitpuilend bakje ‘in’. En
eerst de methodiek en uitgangspunten
je kerntaken of aan je geplande werkzaam-
dat komt het werkplezier en de effectiviteit
van CiEP aangeleerd gekregen. In de
heden. Als iemand nu komt binnenlopen
niet ten goede. Daarom heeft de IOOV, in
laatste sessies is aangesloten op de leer-
met een vraag, kan ik hem of haar wijzen
het kader van PiT, CiEP (spreek uit: Kiep)
behoefte van de IOOV’er, wat dus kon
op mijn agenda zodat zichtbaar is dat ik nu
ingeschakeld. CiEP, Coaching in Efficiency,
betekenen dat hij of zij een deel van de
geen tijd heb maar vanmiddag bijvoorbeeld
is een coachingsprogramma om je werk
methodiek weer opzij zette. Over het
wel. Met CiEP heb ik geleerd dat mijn eigen
beter te leren organiseren. Geen stapels
algemeen heeft iedereen er wel iets van
werk net zo belangrijk is als afspraken
onafgewerkte en nog te lezen post, niet
overgenomen. De een hanteert alleen
met anderen.’ Ze laat een werkmap zien
meer geleefd worden door ad hoc-verzoe-
een betere indeling van zijn Outlook-post-
waarin de CiEP-cursisten bijvoorbeeld
ken en telefoontjes.
vakken, de ander gebruikt het hele CiEP-
dagschema’s kunnen uitwerken. ‘We zijn
pakket. Inmiddels is CiEP geëvalueerd.
ervan geschrokken hoeveel tijd we besteed-
In 2007 hebben alle IOOV-medewerkers
Naar aanleiding daarvan heeft het MT
den aan vergaderen. We hebben ook
en leidinggevenden aan de CiEP-training
vastgesteld dat ‘CiEP een waardevolle
handvatten gekregen hoe we effectiever
deelgenomen. Deze bestond uit 4 sessies
bijdrage heeft geleverd aan de gewenste
met vergadertijd kunnen omgaan.’
met elk 6 weken tussenruimte: eerst 2
cultuurverandering binnen IOOV. Het
dagdelen groepstraining, gevolgd door
denken over resultaatgericht werken is
Een belangrijk doel van CiEP is geordend
telkens een individuele opdracht en 2
daarmee op gang gebracht.’ CiEP heeft
leren werken, onder andere door na te
sessies individuele coaching op de
er onder andere voor gezorgd dat mede-
gaan hoeveel tijd je nu feitelijk aan je
werkplek. Dit gebeurde op basis van de
werkers hun (Outlook-)agenda’s volledig
kerntaken besteedt. Die bewustwording
individuele leerbehoefte die met de coach
vullen en openstellen, en dat gemaakte
motiveert Lidewij van Dijck om de CiEP-
was afgesproken; maatwerk dus. De coach
afspraken worden nagekomen.
‘werkgewoonten’ nog steeds te volgen.
zat letterlijk naast de betreffende mede-
‘Het motto “Laat niet liggen wat je nu kunt
werker om met hem/haar door te nemen
doen”, pas ik ook privé toe. De cursus had
hoe deze het eigen werk organiseerde, en
misschien wat korter gemogen, maar ik
vervolgens om nieuwe werkgewoonten te
heb er zeker wat aan gehad.’
introduceren.
19
J O H A N D E L E E U W, I N S P E C T I E R A A D
‘Een parel aan Het PiT-traject als zodanig heeft hij begrijpelijkerwijs niet op de voet gevolgd. Maar de voorzitter van de landelijke Inspectieraad Johan de Leeuw wil graag iets zeggen over het resultaat en over hoe hij nu tegen de IOOV aankijkt. ‘Ik beschouw haar als een parel aan de inspectiekroon van de rijksoverheid’, luidt zijn openingsstelling.
‘Want?’, reageren we verbluft. Johan de
nodiging van de Inspectie OOV een poosje
Tussenconclusie van Johan de Leeuw: ‘Die
Leeuw: ‘Omdat het een relatief kleine
geleden is meegeweest naar een oefening
combinatie van rapporten en papier en
organisatie is die met een geringe hoeveel-
in Kennemerland. Compleet met een casus
praktijkervaring vind ik ijzersterk. Ik heb
heid mensen een geweldig effect weet te
van een neergestorte vliegtuigmotor en
alle waardering voor de samenhangende
creëren. Het is zelfs voor mij op afstand
verderop een heel vliegtuig, welke ramp
manier waarop ze dat doen.’
(als inspecteur-generaal bij de Inspectie
zich ontvouwde tot een heel scenario in
Verkeer en Waterstaat, red.) absoluut
de praktijk met uiteenlopende (en toch
Kende u de Inspectie OOV van vóór het
zichtbaar dat de IOOV met name de laatste
samenwerkende!) hulpverlening.
project Progressie in Toezicht?
twee jaar een geweldige toename in effect
De Leeuw: ‘Je ziet dat de Inspectie OOV,
De Leeuw: ‘Nou kennen… Men liet zich
laat zien.’
nadat er een rapportage is geweest die
nauwelijks kennen, want zoveel productie
Die toename meet de voorzitter van de
zich op bepaalde veiligheid in de regio
was er niet naar mijn gevoel. Als dat wel zo
Inspectieraad af aan de hoge productie van
concentreert, ter plekke laat oefenen om
is geweest, heeft zich dat aan mijn zicht en
rapporten, rapportages en bevindingen die
te kijken hoe de hulpverlening op dat
waarneming onttrokken. Maar ik zie die
– typisch voor het terrein van openbare orde
niveau functioneert en wat daar eventueel
productie nu in hoog tempo langskomen.
en veiligheid – vanuit incidentele situaties
aan mankeert. De IOOV is regievoerder.
Het zijn echt grote grote stappen die IOOV
worden opgesteld. ‘Er is een hoge producti-
Zij faciliteert en maakt het mogelijk dat
in twee jaar tijd zet.’
viteit. Daar kan menige grotere inspectie-
je de leerervaringen boven tafel tilt en aan
‘Daarom heb ik ze ook de parel aan de
organisatie haar pet voor afnemen. En voor
de verantwoordelijken voorhoudt.
kroon genoemd. Want naast de hoge pro-
zover ik kan beoordelen is die opbrengst
Bovendien hebben deze simulaties in
ductie zijn ze ook best veel in het nieuws.
inhoudelijk ook van een heel behoorlijk
tegenstelling tot veel andere oefeningen
Er gebeurt dus ook wat met die rapporten.
niveau’, constateert Johan de Leeuw.
een hoog real-time en real-life effect. Er
Ik vind dat vele anderen hier een voorbeeld
ontstaat een bepaalde situatie die zich
aan kunnen nemen. Kijk alleen maar naar
VLIEGTUIGMOTOR
gedurende een aantal uren in de praktijk
mijn eigen Inspectie Verkeer en Waterstaat.
Zijn tweede ‘bewijs’ kwam door wat De
daadwerkelijk ontwikkelt, met alle leer-
Daar zit veel meer in waarmee we naar
Leeuw met eigen ogen zag toen hij op uit-
ervaringen vandien.’
buiten kunnen komen.’
20
de inspectiekroon’
21
I N S P E C T I E VA K
bestuurlijk toezicht’ om vanuit het Rijk
Daarmee constateert De Leeuw ook dat de
decentraal naar kwaliteitsborging te kijken
Inspectie OOV een belangrijke bijdrage
en te zien of men het in de kolommen en de
levert aan de doorontwikkeling van het
regio goed op orde heeft. Daarbij kan goed
inspectievak: ‘Voor andere inspecties zit
gebruik worden gemaakt van een vorm
de leerervaring in de wijze waarop je
van certificering of andere instrumenten
van je bevindingen verslag doet en de wijze
waarmee de onder toezicht staanden hun
waarop je je aanbevelingen formuleert en
eigen werk aan de IOOV kenbaar maken.
die ook adresseert in de richting van
Die werkwijze, waarbij de inspectie meer
bestuurlijk verantwoordelijken.’
op afstand staat, past volgens De Leeuw
Een ander aspect is dat de IOOV meer
ook heel goed elders op inspectieniveau.
procesmatig is gaan werken. Meer met
Dit met inachtneming van de kabinets-
kwalitatief toezicht en risico-analyse dan
reactie op de Commissie Oosting, die het
eindeloos kijken of de checklijstjes kloppen.
interbestuurlijk toezicht heeft doorgelicht.
In het PiT-traject is hier ook sterk op ingezet. De organisatie is nu meer gericht
BELEIDSMAKERS
op wat en waar de echte problemen zijn en
Minder zicht heeft de voorzitter van de
wat je daar als inspectie aan kunt doen.
Inspectieraad naar eigen zeggen op de
De Leeuw vindt het ‘inherent aan inter-
adviescomponent van de Inspectie OOV in
Minder mensen, meer effect INSPECTIES WERKEN STEEDS MEER SAMEN
NALEVINGSHULP
Twee jaar geleden is formeel de Inspectieraad ingesteld. Daarbij
Deze ‘lijnen van modernisering’ ziet Johan de Leeuw ook terug in
kregen de vijftien rijksinspecties de opgave mee om meer en beter
het veld. De nieuwe manier waarop het toezicht wordt uitgeoefend
met elkaar samen te werken en doelstellingen te realiseren.
brengt met zich mee dat compliance assistance een centrale plaats
Rangschikte het vorige kabinet die doelstellingen nog onder een
inneemt. Hoger in de interventiepyramide staan de strengere
programma voor eenduidig toezicht, het nieuwe kabinet voegde
maatregelen, van een waarschuwing tot aan het mogelijk sluiten
er vernieuwing van toezicht aan toe. Daarbij is samenwerking ook
van bedrijven en daarboven eventueel het strafrecht. Maar het
instrument voor de reductie van toezicht. Door meer samenhang en
begint met een goed advies om een tekort aan naleving op te
samenwerking aan de dag te leggen kun je met minder bezoeken
heffen.
volstaan en toch een zo hoog mogelijk effect proberen te sorteren.
Naast de ‘nalevingshulp’ is het toezicht zelf steeds meer risk based.
Op terreinen als de jeugd en jeugdzorg, het midden- en kleinbedrijf,
Dat wil zeggen dat een inspectie inventariseert wat de risico’s zijn
het wegvervoer, de horeca, Schiphol en de ziekenhuizen wordt al
en daar haar strategie op baseert.
vergaand en met succes samengewerkt. De betrokken inspecties
De vernieuwing leidt onmiskenbaar tot veranderingen in de
kijken hier of zij de informatie die zij moeten hebben van degenen
organisatiesfeer. ‘Die gaan we dan ook niet uit de weg’, stelt de
die onder toezicht staan, zoveel mogelijk kunnen bundelen en
voorzitter van de Inspectieraad. Zo wordt een taakoverdracht of
harmoniseren.
taakvermindering opgevangen door samenwerking te zoeken. Wil
De tweede hoofdstap is het werken aan een geïntegreerde risico-
je die werkelijk vinden, dan zul je volgens Johan de Leeuw ook aan
analyse en de derde dat beide voorgaande stappen uitmonden in
de kant van de bedrijfsvoering moeten standaardiseren. De Leeuw
een gezamenlijk inspectieprogramma. Zo opgezet en ingericht dat
denkt daarbij vooral aan ict. ‘Zo kunnen we door de wijze waarop
de rijksinspecties binnen enkele jaren met minder mensen en meer
we ons inrichten steeds beter samenwerken.’
effect tot resultaten komen.
22
HENK GEVEKE, DIRECTEUR CRISISBEHEERSING BZK
de richting van het kabinet, en met name naar de eigen bewindslieden. ‘Ik kan niet goed inkleuren wat de state of the art daarvan op dit moment is bij de IOOV. Maar het blijft zeker een belangrijk aandachtspunt voor de komende jaren om op een goede manier in de beleidscyclus voor te komen. Juist door de kennis die je hebt is het zaak om die helder en tijdig terug te leggen bij de beleidsmakers. Die rol als kennisinstelling moet de Inspectie OOV zeker met verve spelen. Anderen mogen ook zien en erkennen dat je als inspectie een belang-
‘Inspectie denkt met ons mee’
rijke rol in de beleidscyclus speelt. Want haar kracht is dat zij vanuit de inspectiepraktijk met gezag en kennis spreekt. Daarom lijkt het mij voor de IOOV in de
‘Wij hebben niks aan een inspectie die op grote afstand zit en met theoretisch
komende jaren belangrijk om binnen BZK die rol te kunnen vervullen.’
onderzoek bezig is’, zegt Henk Geveke van de Directie Crisisbeheersing van het
COMMUNIT Y
ministerie BZK. Geveke verliest zich niet in details van het project Progressie in
Een andere uitdaging is volgens De Leeuw om samen met andere kleine inspectie-
Toezicht, maar vertelt graag over de veranderingen die hij vanuit het Directoraat
organisaties te gaan kijken op welke manier je zoveel mogelijk gebruik kunt
Generaal Veiligheid rond de Inspectie OOV ziet.
maken van wat andere inspecties en de Inspectieraad op het vlak van ict aan het ontwikkelen zijn. De Leeuw zou zich een community van kleinere inspectieorganisaties kunnen voorstellen die
Een absoluut succesnummer op het terrein
was een beetje tegen de verwachting in,
gebruik maakt van een meer generiek
van de rampenbestrijding en crisisbeheer-
want veel betrokkenen dachten dat
ict-instrumentarium en andere ‘bredere’
sing is volgens hem de Algemene Door-
Schiphol toch echt onder Amsterdam
inspectiebewegingen. ‘We zitten nu in
lichting Rampenbestrijding (ADR). ‘Als
moest vallen en dat Kennemerland lucht-
een fase dat we dat ook kunnen afspreken
iemand mij vraagt hoe het er met de
vaartongevallen niet aan zou kunnen.
met elkaar’, stelt De Leeuw vast.
rampenbestrijding voorstaat, kan ik daar
Intussen is de Inspectie OOV nagegaan
Daarbij hoeft volgens hem niemand zich
op basis van de IOOV-rapportage antwoord
hoe de regio er nu voorstaat, wat zij zou
zorgen te maken over de kwestie van
op geven. Zij geeft een heel concreet beeld
moeten kunnen en welke voortgang er
behoud van zelfstandigheid, want die is
van de stand van het land en je kunt ook
wordt geboekt. Dat is een uiterst nuttige
gekoppeld aan ieders ministeriële verant-
duidelijk aangeven waar verbetering
functie. En we weten nu dat Kennemerland
woordelijkheid – ‘en die blijft.’ Tot zijn
nodig is.’
het niet slecht doet.’
genoegen merkt de Leeuw ook aan de
De inspectie kan volgens de directeur
Geveke neemt ook waar dat de inspectie
Inspectie OOV dat de geneigdheid om het
Crisisbeheersing ook goed worden ingezet
haar best doet om ‘dichtbij het beleid’ te
samen te doen absoluut aanwezig is.
bij de implementatie van beleidsverande-
zitten: ‘Zij is in persoon aanwezig en wil
ringen. Geveke noemt als voorbeeld het
duidelijk samen optrekken met behoud
politieke besluit om Schiphol onder te
van ieders verantwoordelijkheid.’
brengen bij de regio Kennemerland. ‘Dat
Daarbij vindt Geveke het een sterk punt
23
van de inspectie dat zij meedenkt bij de
eisen gaan gelden voor brandweerzorg,
totstandkoming van normen waarop het
geneeskundige hulpverlening en crisis-
ministerie zichzelf en ook anderen wil
beheersing. Als de minister met het
afrekenen: ‘Wij hebben een minister die niet
decentrale bestuur en het operationele
van informele of onduidelijke regelgeving
veld over een dergelijk normenstelsel praat,
houdt. Zij wil harde en concreet meetbare
zit de inspectie tegenwoordig aan tafel.’
normen geformuleerd hebben. Die normen kunnen wij niet achter ons bureau aan de
Intussen gaan de onderzoeken van de
Schedeldoekshaven bedenken. Zij werken
inspectie – voorheen haar core business –
alleen als ze realistisch en praktisch werk-
onversneden naar de Kamer.
baar zijn. Daarom is het handig wanneer
Geveke: ‘Ja, en de taak van het ministerie
ook de inspectie meedenkt.’
is vervolgens aan te geven wat ze daar beleidsmatig mee doet. Qua timing proberen we zoveel mogelijk samen te
‘Geef maar een nul- en eindsituatie, houd ons maar een spiegel voor…’
doen. De Inspectie levert een rapport op en wij komen met de beleidsreactie. Maar de rapportage zelf is en blijft een verantwoordelijkheid van de inspectie. Het zou voor beiden onverstandig zijn om daarover een intensief gesprek te hebben of aan de
CRISISCENTRA
uitkomsten iets te veranderen. De inspectie
‘Natuurlijk moet je de verantwoordelijk-
moet kijken of het beleid werkt en wij
heden wel scherp houden. Anders wordt
moeten kijken of we het beleid kunnen
het lastig werken voor de inspectie’,
verbeteren. De gezamenlijke opgave waar
zegt Geveke. ‘Zij moet ook een kritisch
wij voor staan is dat het beter moet met de
oordeel kunnen geven over het Nationaal
veiligheid in het land.’
Crisiscentrum dat hier zit. Het zou zelfs
24
heel goed zijn om de crisiscentra van
Ric de Rooij, hoofd van de Inspectie OOV,
de departementen een keer de maat te
zei kortgeleden dat het Werkplan van
nemen. Ook ons eigen centrum.
de inspectie de beleidsambities van
Functioneert dat eigenlijk wel? Wat is er
het kabinet weerspiegelt. Zo staat het
voorbereid? En hoe werken die centra
onderzoeksprogramma de komende tijd
zowel afzonderlijk als met elkaar? Daar
mede in het teken van de noodzakelijke
ligt een taak voor de Inspectie OOV.’
kwaliteitsslag in het crisisbeheersings-
‘Maar haar waarde zit in meer dingen. In
apparaat. Ben u er blij mee dat de neuzen
het meedenken in het beleid, in het mee-
dezelfde kant op staan?
denken over de normstelling, bij haar
‘Jazeker, als ik hoofd van de inspectie
inzet voor beleidsveranderingen. Geef
was zou ik me óók afvragen waar ik mijn
eens een nul- en eindsituatie, houd ons
mensen inzet. Je kunt capaciteit maar één
maar een spiegel voor, wees een loket
keer inzetten, bij voorkeur op de politieke
naar andere inspecties. Dat zijn de dingen
prioriteiten. Daarom moet je ook een
met meerwaarde. Wij hebben niets aan
goede dialoog met elkaar hebben om na
een inspectie die op grote afstand zit
te gaan of de inspectie op dat moment
en met theoretisch onderzoek bezig is.’
bijdraagt aan kwaliteitsverbetering. Dat is
‘Bij de Tweede Kamer ligt nu de Wet op de
precies het type dialoog dat ik graag zou
veiligheidregio’s. Daar hoort een Besluit bij
willen met de inspecties. Maar volgens mij
waarin onder meer komt te staan welke
hebben we die nu ook met de IOOV.’
STUREN OP PROGRAMMA’S
Managementteam Veiligheid zal straks
wordt. Jaar in jaar uit blijven toetsen vol-
Een ander raakvlak is de ervaring die
teamgewijs sturen op programma’s en
gens dezelfde methode verliest uiteindelijk
aan weerszijden is opgebouwd met
wij zullen dus ook aan capaciteits-
zijn effectiviteit. Dat zou kunnen gelden
procesmatig werken. IOOV kent geen
management moeten doen. Dat is de
voor de ADR. Maar wat er ook voor in de
afdelingen meer en werkt met één pool
werkwijze die het IOOV op dit moment al
plaats komt, het motto moet blijven: kijken
van medewerkers die op alle vlakken en
hanteert. Daarom lijkt het mij verstandig
of het beleid in de praktijk ook echt werkt.
processen inzetbaar zijn. Geveke:
om een keer ervaringen uit te wisselen.’
Aan de werkwijze van de inspectie hoeft
‘Misschien moeten Ric de Rooij en ik
daarmee niet zoveel te veranderen. Ik zou
onze ervaringen eens naast elkaar leggen.
Nog andere punten voor de Inspectie OOV
In mijn eigen directie werken we ook al
in de toekomst?
enige jaren programmatisch, en met veel
Henk Geveke: ‘Het lijkt me goed te blijven
resultaat. Bovendien wordt dit de werk-
nadenken over het toezichtsinstrumentari-
wijze in het hele departement. Het
um. Je moet uitkijken dat het niet sleets
zeggen: klus geklaard, ga zo door.’
25
STEPHAN WEVERS, REGIONA AL COMMANDANT
‘Van tegenstander
26
naar medespeler’ Als iemand van buitenaf kan oordelen over de veranderingen voor het veld door de progressie die de IOOV in toezicht maakt, is het Stephan Wevers wel. Hij is brandweercommandant in Enschede, regionaal commandant in de brandweerregio Twente en bestuurslid van de brancheorganisatie NVBR.
Tijdens de vuurwerkramp in Enschede had
STROOMSTORING
tebestuur onderzoek deed. ‘Daaraan zie je
Wevers in eerste instantie de operationele
Bij de enorme stroomstoring in november
haarfijn de ontwikkeling van iemand die
leiding. Het hele jaar erna was hij nauw
2005 in Haaksbergen en omgeving had
tegenover je zit naar een partner in het
betrokken bij de onderzoeken die op de
Wevers toevallig ook dienst, als regionaal
verbeteren van de kwaliteit van de brand-
ramp volgden. ‘Ik geloof dat er naast de
brandweercommandant. De insteek en
weer, een medespeler’, zegt Wevers.
Commissie Oosting negen rijksinspecties
attitude van de Inspectie OOV was toen al
op ons afkwamen. Dat was helemaal nieuw
een stuk professioneler, meent Wevers: ‘De
PROFESSIONAL
voor ons. En eigenlijk ook wel bedreigend.
hele organisatie om het onderzoek was
Natuurlijk zit er nog steeds wel spanning
Zij kwamen tegenover ons te zitten en gin-
prima geregeld. De inspectie maakte vante-
in, zegt hij erbij. ‘Het is en blijft toch de
gen kijken wat wij allemaal fout hadden
voren helder wat haar opdracht was en
inspectie. Zij inspecteert iets en vindt daar
gedaan. Dat voelt als een tegenstander die
wat de protocollen zijn. Daarin zijn ze veel
wat van. Haar tweede rol is nu om naast
iets van je gaat vinden en je wéét dat je
beter geworden. Maar het is ook de hou-
ons te zitten en mee te kijken hoe het beter
daar last van krijgt. Wij werden langs de
ding in het toezicht die nu anders is. Die is
kan. Je moet wel een professional zijn om
meetlat gelegd. Wat er gemeten werd wist
veel meer gericht op náást ons zitten en op
die beide rollen aan te kunnen en ook te
niemand. Ook die onderzoekers niet. Zij
de vraag wat je samen ergens uit kunt
onderscheiden.’
pakten goedbedoeld het vak op dat nog in
leren.’
Onder professioneel verstaat Wevers ook
de kinderschoenen stond: het onderzoeken
Intussen is de situatie zover dat toen de
de houding tijdens het onderzoekstraject.
van rampen.’
gemeente Rijssen recentelijk onderzoek
Die is volgens hem medebepalend voor
Het resultaat was prima, vindt Wevers.
wilde laten doen naar de bestrijding van
de uitvoering van bijvoorbeeld de aan-
Maar het gaat nu even om wat het veld
een grote asbestbrand, en daarvoor een
bevelingen. ‘Het is een heel verschil of je
acht jaar geleden voelde bij al die inspec-
onafhankelijke organisatie zocht, de
een boekje opgeleverd krijgt dat de vrucht
ties met hun traditionele rolopvattingen.
Inspectie OOV op verzoek van het gemeen-
vormt van een plezierige samenwerking,
27
of dat er een rapport uitkomt nadat je
al die partijen komt de IOOV zonder meer
Het zou de inspecties passen daar oog voor
elkaar eerst een aantal keren de wacht
naar voren als een partner voor het veld.
te hebben en ons niet met tien rapporten
hebt aangezegd. In het eerste geval ben je
Wevers: ‘Misschien ben ik bevooroordeeld
per jaar te bestoken met allemaal dingen
je ervan bewust geworden dat je moet
omdat ik vanuit de NVBR structureel over-
die wij moeten veranderen.’
veranderen en ga je daarmee aan het werk.
leg heb met de IOOV, maar ik zie ten
In het tweede geval leg je het eerst eens
opzichte van een aantal jaren geleden
Naast haar toezichthoudende functie
een halfjaar in de kast.’
absoluut verandering. Na het recente
vervult de IOOV ook steeds meer een rol bij beleidsontwikkeling. Bijvoorbeeld bij de Wet veiligheidsregio’s en het Besluit met daarin onder meer de opkomsttijden
‘Die film is in heel veel kazernes ontzettend intensief bekeken’
van de brandweer. Wat vindt en merkt u daarvan? Wevers: ‘Vanuit het ministerie gezien lijkt het mij wel slim om de Inspectie te betrekken bij wat ze in een AMvB of de wet willen zetten. Daar zit immers veel deskundig-
Had u weet van het organisatieverande-
duikongeval in Terneuzen hebben we als
heid. Voor de IOOV zelf is de vraag of je
ringstraject bij de Inspectie?
branche- en inspectieorganisatie zelfs
al aan de voorkant invloed moet willen
Wevers: ‘Ik wist dat Ric de Rooij (hoofd van
afgesproken dat we samen gaan kijken
uitoefenen op iets wat je straks gaat
de Inspectie OOV, red.) een professionalise-
wat voor verbetering we hieruit kunnen
inspecteren. Aan de andere kant, als je
ringsslag wilde maken. Ik vind dat hij daar
halen voor het veld.’
een verbeterslag wilt maken moet je ook
een verfrissende kijk op heeft en merk dat
kijken of je dat elastiekje wat verder kunt
de organisatie de laatste paar jaar al een
Merkt u ook dat het toezicht systemati-
oprekken. Zolang het maar niet doorschiet
heel eind in die richting is gekomen. Zij is
scher wordt en duidelijker?
en je je rollen gescheiden weet te houden.
er nu van doordrongen dat je er met alleen
‘Absoluut. De inspectie heeft haar werk-
Maar dat heeft ook weer met professionali-
maar goede rapporten afleveren niet bent.
processen veel professioneler georgani-
teit te maken.’
Het gaat erom dat mensen er in hun
seerd. Het is tegenwoordig helder wat zij
gedrag, in hun protocollen, in alles wat ze
doet. Een onderzoek begint met een
U zult als brandweermensen ook uw
doen beter van worden.’
gesprek over het doel en de opzet. Wat gaat
eigen steentje willen bijdragen.
Een goed voorbeeld hiervan vindt Wevers
er gebeuren, wat is de doorlooptijd, welke
‘Dat doen we ook graag. Maar wij zien ook
het besluit van de Inspectie om een dvd te
mensen wil men spreken, wat is de hoor-
dat je er voordeel bij hebt als je het samen
maken van haar onderzoek naar de brand
en wederhoorprocedure? Dat mag je wel
doet. Als je als branche bereikt dat nieuw
in de Koningkerk in Haarlem. Die film is in
professionele inspectie noemen. Het gaat
beleid goed meet- en toetsbaar is, heb je
heel veel kazernes ontzettend intensief
in elk geval anders dan acht jaar geleden.’
daar zelf voordeel bij. Laat de Inspectie
bekeken. Wevers: ‘Wat mij betreft kan de
‘Wat je wel ziet – maar dat ligt niet speci-
die rol dus vooral maar oppakken. Zolang
IOOV nog veel verder gaan in zulke innova-
fiek aan de Inspectie OOV – is het risico dat
het maar met respect voor elkaars posities
tieve gebruiken. Ik geloof niet meer in dikke
er teveel wordt geïnspecteerd. Het veld
gebeurt.’
boekwerken die een gebeurtenis afsluiten.
moet ook de kans krijgen om uitvoering te
Je kunt ook een lesprogramma opzetten of
geven aan de aanbevelingen. Laatst was er
tien voorlichtingsbijeenkomsten in het
een onderzoek van de Arbeidsinspectie
land organiseren – ik noem maar wat.’
over werken op hoogte. Goed idee, dacht ik. We gaan de opleiding aanpassen, wat
SAMEN KIJKEN
veiligheidsdingen en andere spullen kopen.
Als regionaal brandweercommandant
Maar bij de overheid moet je dan eerst geld
heeft Wevers tegenwoordig permanent met
reserveren. Je zet het in de begroting en
allerlei onderzoek te maken. Temidden van
dan heb je na twee of drie jaar resultaat.
28
P H I L I P P E R A E TS , S E C R E TA R I S - G E N E R A A L B Z K
‘Inspectie is geen Haagse verrekijker meer’
Na afloop van het gesprek geeft Philippe Raets, waarnemend secretaris-generaal van het ministerie van BZK, te kennen dat hij het ‘heel moeilijk’ had gevonden om wezenlijke kritiek op de Inspectie OOV te moeten bedenken. De baas van het departement is onder de indruk van wat de ‘kleine club’ presteert.
Ook aan hem de beginvraag of hij
leren. Ze hebben een manier van werken
denten van de afgelopen jaren op een rij
Progressie in Toezicht ziet. Philippe Raets,
en ‘taligheid’ gevonden om bevindingen
zet zie je dat ze durft te kiezen. Als er geen
sinds 2004 plaatsvervangend secretaris-
over te brengen en er iets mee te doen.
meerwaarde te verwachten is beginnen ze
generaal op BZK en na het vertrek van
De inspectie van vroeger keek en consta-
er bij deze inspectie niet aan. Die selectieve
Jan Willem Holtslag ook waarnemend
teerde. Die van nu geeft ook wat terug.
opstelling spreekt mij erg aan. Het tweede
secretaris-generaal: ‘Jazeker. Ze hebben
Namelijk een output waar de minister op
is de manier waarop de IOOV de afgelopen
daar met een kleine compacte club steeds
het departement iets mee kan en de
twee jaar gericht heeft geïnvesteerd in
meer voor elkaar gekregen. Zeker de
mensen in de regio wat aan hebben.’
een methodiek en aanpak die uitermate
afgelopen twee jaar heb ik echt vooruit-
‘Wij hebben hier ook het gevoel dat de
verstandig is. Die maakt het mogelijk om
gang gezien.’
inspectie meer middenin het proces staat.
met een beperkt aantal middelen toch tot
‘Ik vind de inspectie een stuk communica-
Zij komt goed binnen bij gemeenten, zit
effectief inzicht te komen. Dat is slim.’
tiever geworden. Zij heeft een manier
bij de juiste mensen aan tafel en is een
gevonden om heel slim en transparant
waardevolle partner voor de bestuurders
Wat is de meerwaarde hiervan?
en daardoor ook open en leerbaar voor
in de regio en voor de mannen met de
Raets: ‘Ik vind het op zich al een prestatie
anderen te werken. Met Nieuwsbrieven en
uniformen aan. Dat partnerschap is ont-
om uit een beperkt aantal mensen en
Inspectieberichten worden onderwerpen
zettend belangrijk. De inspectie is geen
overzichtelijk budget het maximale te
alvast aangekondigd of wordt op een
Haagse verrekijker meer, maar een club die
halen. Dat doe je alleen als je een slimme
lezenswaardige manier over onderzoek
heel goed gelinkt en aangetakt is bij het
methodiek en systeem hebt, als je op een
gerapporteerd. Ook in haar eindrapporta-
veld waarin ze werkt.’
goede manier kijkt en daar focus in brengt. Met de Algemene Doorlichting Rampen-
ges en rapporten zelf is de inspectie erop vooruitgegaan. Ik vind ze leesbaar, duide-
FOCUS
bestrijding hebben ze de systematiek in
lijk, gericht op het verzamelen en zichtbaar
‘Ik vind ook dat de IOOV in haar werkwijze
huis waarmee je op een efficiënte en goede
maken van uitkomsten en lessen om van te
meer focus heeft gekregen. Als je de inci-
manier ook de regionale spelers erbij
29
betrekt. Daardoor zijn de regio’s ook bevat-
lijk zo georganiseerd. Dat geldt ook voor
merk hoeveel waardering zij van bestuur-
telijk voor de uitkomsten, adviezen en
het veiligheidsapparaat. De kaders zijn
ders krijgt. Ric de Rooij (hoofd van de
vingerwijzigingen die van inspectiezijde
landelijk en er is landelijk beleid. En
inspectie, red.) en de zijnen worden door
komen. In de oude systematiek was de
natuurlijk is het aan de ministers om te
burgemeesters, korpschefs en de brand-
inspectie één die ergens naar toe duikt, die
zeggen hoe de zaken er landelijk voor-
weerleiding graag ontvangen.’
onderduikt, alle informatie verzamelt, zich
staan. Dat vraagt de Kamer ook van ons.
terugtrekt, een rapport maakt en dat over
Maar het werk is pas effectief als je op het
BIJDRAGE AAN BELEID
de mensen uitstrooit. De ADR-systematiek
grondvlak van de regio zit.’
Naast toezichthouder en partner voor de regio vervult de inspectie in toenemende
is interactief. En daardoor veel effectiever.’ Is de IOOV zich meer bewust van de
mate een tweede, steeds natuurlijker
Vanuit het ministerie gezien ligt de taak
omgeving waarin zij werkt?
wordende rol, bevestigt Philippe Raets –
van de Inspectie OOV in de eerste plaats
‘Ja, natuurlijk blijft zij op gepaste afstand
en dat is de bijdrage die zij levert aan het
in de regio?
goed kijken naar wat er gebeurt. Zij moet
beleid van het moederdepartement,
‘Ja, een groot deel van ons werk is bestuur-
ook zeker onafhankelijk blijven. Maar ik
zowel aan het begin als later in de beleids-
30
cyclus. Hij vindt dat zonder meer een
dwingt. Het lijkt mij uitermate slim om
zeer gewenste ontwikkeling.
daarin te investeren. Dat willen we binnen
‘Traditioneel werd beleid geformuleerd, dat
het departement ook meer doen. Wij gaan
kwam in de Staatscourant en daarna werd
in 2009 als beleidsdepartement investeren
er uitvoering aan werd gegeven. Aan de
in projectmatig werken en projectmatig
achterkant was er dan – wel of niet met
creëren. Ik merk dat de inspectie daar al
betrokkenheid van de inspectie – een
heel ver in is. Zij laat zelfs mensen uit de
evaluatieonderzoek en dan kwam er nog
praktijk en de regio meedoen. Reken maar
een rapport uit. Daarmee leek de cyclus
dat we Ric zijn ervaringen gaan gebruiken!’
rond, maar dat was natuurlijk niet zo. Een cyclus is pas rond als je de uitkomsten van de evaluatie aangrijpt om zaken beter te krijgen en wanneer ons denken over nieuw beleid met feedback begint. De inspectie geeft er blijk van dat zij dat kan. Zij is dusdanig goed ingevoerd in wat er in de regio speelt dat zij heel goed weet waar naar
‘De inspectie van vroeger keek en constateerde. Die van nu geeft ook wat terug…’
gekeken moet worden. Die inzichten, risicoanalyses en lessen vormen dan weer input voor de rest van de beleidscyclus.’
THUISHONK
‘Met deze werkwijze is de inspectie niet het
‘Vooral doorgaan op de ingeslagen weg’,
slotstuk van de beleidsfabriek, maar heeft
luidt Raets’ advies voor de inspectie in de
zij eigen en zelfstandige kwaliteit, gedragen
komende jaren. Aan het eind van het
door de praktijk en met verbindingen naar
gesprek wil hij nog wel graag iets kwijt over
bestuurlijk Nederland en de politie- en
het fenomeen medewerkerstevredenheid.
brandweerorganisatie. Dat kan alleen als
Uit onderzoek onder deze titel blijkt dat de
je een inspectie hebt die geen Haagse
inspectie OOV sinds twee jaar hoog scoort
inspectie is. Ik merk dat de IOOV zich
op daad- en omgevingsgerichtheid, maar
nadrukkelijk die kant uit beweegt.
ook en vooral op het vlak van de sfeer in de
Daarmee is zij tegenwoordig een verras-
organisatie en de waardering voor het
sende partner voor ons beleidsdeparte-
management.
ment.’
Raets: ‘Het is een hele integere, fatsoenlijke tent waar men graag werkt. Die uitkomst is
P R O J E C T M AT I G W E R K E N
des te gunstiger als je bedenkt dat IOOV-
Over partner gesproken, de Inspectie OOV
medewerkers veel op stap zijn, waarbij zij
draait mee in een BZK-brede pilot voor
vaak ook scherpe gesprekken moeten
projectmatig werken waarin je niet langer
voeren en daarbij niet altijd met dingen
als afdeling maar als team een product
komen waar mensen als vanzelf mee
levert. Daarnaast zijn met ondersteuning
tevreden zijn. Dan moet je je thuishonk op
van de staf van BZK de vitale IOOV-proces-
orde hebben. Daar moet het goed toeven
sen beschreven en in gebruik genomen.
zijn. Als je dan merkt dat de eigen mede-
Wat voor lering trekt het ministerie hieruit?
werkers in tevredenheidsonderzoeken
Raets: ‘Met een beperkt aantal middelen en
rapporteren dat zij zich hier thuis voelen,
mensen ben je wel gedwongen capaciteit
dat het er op orde is, vind ik dat – ook als
gericht in te zetten. Als je projectmatig gaat
baas van het departement – een heel hoog
werken heb je een systematiek die daartoe
goed.’
