Regioprofiel Noord: Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2 1 juli 2013 Besproken door een expertpanel SBB TIB Noord op 22 april 2013 en 3 juni 2013. Voor deelnemers aan dit panel en een verslag van conclusies wordt verwezen naar www.rbpi.nl
Doel en achtergrond regioprofiel In het Actieplan Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven Technische Installatiebranche (SBB TIB) Noord werken OTIB, Uneto-VNI, Kenteq en de vijf ROC’s Friese Poort, Friesland College, Alfa College, Noorderpoort en Drenthe College gezamenlijk aan kwaliteitsverbetering van het Beroepsonderwijs. Een betere afstemming op de beroepspraktijk en het opleiden eenvoudiger maken voor de bedrijven vormen hiervoor belangrijke doeleinden. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde regioprofielen1 door bedrijfsleven en scholen gezamenlijk in expertpanels. Een regioprofiel is de 2 concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers Installeren. Het regioprofiel bevat : 3 De (minimale) beroepshandelingen die de eerste monteur elektrotechnische installaties op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar De vereiste theorie in inhoud en niveau De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: • Kennis = de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum • Verdieping = van de leerling wordt verwacht dat hij niet alleen kennis heeft over de over de onderwerpen, maar ook opgavenkan maken met gebruik van enkelvoudige formules. De beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties.
Werkwijze Het regioprofiel is voor het Noorden uitgewerkt door een expertpanel, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC’s en experts vanuit bedrijven. De regioprofielen zijn vastgesteld door de stuurgroep SBB TIB Noord. De profielen worden iedere drie jaar geactualiseerd door de expertpanels.
1 2
3
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs Beroepshandelingen, theorie en beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep.
SBB TIB Noord is een samenwerkingsverband van Alfa-college, Drenthe College, Noorderpoort, ROC Friese Poort, Friesland College, Uneto-VNI, FNV-bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, Kenteq en OTIB Pagina 1
BEROEPSHANDELINGEN
Beroepshandeling Gereedschap/materiaal Gebruik handgereedschap en elektrisch materieel Bewerken van staal en kunststof Gebruik bevestigingsmiddelen Tekening lezen Tekening lezen bouwkundig Tekening lezen elektrotechnisch, installatietekening en –schema en aansluittekeningen van zowel sterkstroom als zwakstroom Symbolenkennis t.b.v. elektrotechnische tekeningen Tekening lezen besturingspaneel (hoofd / stuurstroom / aansluitklemmenstrook) Tekeningen handmatig aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen
Basis
X X X
X X X X X
Goot / ladderbaan Goot monteren (kabel- en wandgoot) Ladderbaan monteren
X X
Kabel Monteren/leggen (grond)kabel Coderen bekabeling Monteren snoeren/flexibele kabel Monteren/leggen kabel voor zwakstroominstallaties Stekerbare (plug en Play) montage
X X X X X
Buis Monteren inbouw- en centraaldozen Monteren (flexibele) buis inbouw Monteren (platte) buis opbouw Draad trekken
X X X X
Aansluiten / monteren Schakelmateriaal (in- en opbouw) Verlichtingsarmaturen (in- en opbouw) Licht schakelingen (serie, wissel, kruis, dubbelpolig) Noodverlichting monteren en aansluiten Componenten zwakstroom bijvoorbeeld brandmelders, rookmelders, UTP aansluitingen, patchpannels aansluiten 1 fase apparatuur Motoren (directe inschakeling) Eenvoudige 3 fase apparatuur Uitgebreide 3 fase apparatuur Opnemers / actuatoren Cee-form materiaal Buiteninstallaties (verlichting / w.c.d) Pers- en lasverbindingen (steek / draai)
X X X X X X X X X X X X X
Verdeelinrichting Monteren en aansluiten verdeelinrichting t/m 80A (1 en 3 fase) zoals Huis- verdeelinrichting
X
Aarding Monteren (hoofd) aarding installatie bij verdeelinrichting Monteren aarding badkamer
X X
Paneelbouw Relaistechniek (hoofd- en stuurstroom) Mechanische montage paneel Montage apparatuur in paneel (relais, PLC, beveiligingsapparatuur + overige besturings- en bedieningsapparatuur) Montage paneelbedrading Modificatie paneelbedrading Frequentieregelaars / softstarters monteren Mini PLC aansluiten
Extra
X X X X X X X
SBB TIB Noord is een samenwerkingsverband van Alfa-college, Drenthe College, Noorderpoort, ROC Friese Poort, Friesland College, Uneto-VNI, FNV-bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, Kenteq en OTIB Pagina 2
Veiligheid VCA basis (incl. gebruik speciaal materieel) Veilig werken aan laagspanningsinstallaties Controle op veilig werken (eigen werk) Toepassen van specifieke voorschriften
X X X X
In bedrijf stellen/controle/storingen zowel sterk- & zwakstroom Assisteren bij het in bedrijf stellen installatie Visuele controle installatie (eigen werk) Uitvoeren van (eenvoudige) metingen aan installatie Eenvoudige storingen zoeken
X X X X
SBB TIB Noord is een samenwerkingsverband van Alfa-college, Drenthe College, Noorderpoort, ROC Friese Poort, Friesland College, Uneto-VNI, FNV-bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, Kenteq en OTIB Pagina 3
VEREISTE THEORIE De minimale theorie voor de Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties op niveau 4 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp wordt zoals eerder aangegeven onderscheid gemaakt naar Basis en Extra. Onderwerp
Kennis
Rekenen Rekenen +, -, x, ÷ Rekenen breuken oplossen Rekenen verhoudingen berekenen Rekenen procenten Rekenen lengtematen berekenen Elektriciteit Lading en stroom Elektrisch spanningverschil Geleiders en isolatoren Productie van elektriciteit Elektrische energiebronnen Wet van Ohm Weerstand van geleiders Serieschakeling Parallelschakeling Schakelingen Gemengde schakeling (eenvoudig) Elektrische energie (KWh) Elektrisch vermogen Opgenomen vermogen Spanningsbronnen
Verdieping
X X X X X
X X X X X X X X X
X X X X X
Wisselspanning Eenvoudige meetinstrumenten (multimeter: spanning / stroom (AC/DC) en Ohms) Magnetisch veld Magnetisme Elektromagnetisme / motorprincipe / relais Inductiespanning Generatorprincipe Frequentie en periodetijd Effectieve waarde en Ohmse belasting
X X X X X X X
Spoelen en condensatoren Spoel (gedrag / gebruik) Condensator (gedrag / gebruik)
X X
Logische schakelingen en driefasen Waarheidstabel Schakelfuncties Symbolen / poorten (overzicht logische functies) Driefasenwisselspanning Sterschakeling Driehoekschakeling Belasting v/d fasen v/e 3-fasen wisselstroomnet Opgenomen vermogen bij belasting in Y- en ∆-schakeling Fase-onderbreking in Y- en ∆-schakelingen
X X X X X X X X X
Omzetten Eenfasetransformator (opbouw en werking) Soorten transformatoren Diode / gelijkrichting
X X
X
X
SBB TIB Noord is een samenwerkingsverband van Alfa-college, Drenthe College, Noorderpoort, ROC Friese Poort, Friesland College, Uneto-VNI, FNV-bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, Kenteq en OTIB Pagina 4
BEROEPSHOUDING In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom “Niettechnische competenties”). Wat de Leidinggevend Monteur Elektrotechnische Installaties op niveau 4 moet laten zien als juiste “Attitude/beroeps- houding”, is uitgewerkt in de eerste kolom. Beroepshouding Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op. Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen. Bespreekt problemen met zijn collega’s. Signaleert onveilige situaties. Neemt deel aan: Toolbox meeting, werkoverleg/werkverdeling. Kan vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren.
Niet-technische competenties Samenwerken en overleggen Samenwerken en overleggen Samenwerken en overleggen Samenwerken en overleggen Samenwerken en overleggen Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen
Zoekt binnen het kader van zijn functie zelf naar oplossingen/toont eigen initiatief/is besluitvaardig. Kan werken onder druk/weet prioriteiten te stellen. Toont inzet/werktempo/doelmatigheid/heeft discipline. Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd.
Vakdeskundigheid toepassen
Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Heeft zorg voor gereedschap en materieel Verspilt geen onnodig materiaal of gereedschap
Materialen en middelen inzetten Materialen en middelen inzetten Materialen en middelen inzetten
Het bestek/offerte toepassen Werkt ordelijk en zorgvuldig De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden
Op behoeften en verwachtingen van de ’klant’ richten Op behoeften en verwachtingen van de ’klant’ richten Op behoeften en verwachtingen van de ’klant’ richten Op behoeften en verwachtingen van de ’klant’ richten
Werkplek/huis/veiligheidsregels toepassen Instructies opvolgen Op tijd aanwezig zijn en tijdig afmelden Schone en opgeruimde werkplek
Instructies en procedures opvolgen Instructies en procedures opvolgen Instructies en procedures opvolgen Instructies en procedures opvolgen
Vakdeskundigheid toepassen Vakdeskundigheid toepassen Vakdeskundigheid toepassen
SBB TIB Noord is een samenwerkingsverband van Alfa-college, Drenthe College, Noorderpoort, ROC Friese Poort, Friesland College, Uneto-VNI, FNV-bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, Kenteq en OTIB Pagina 5
