--- 2013 - 2014 ---
Regioprofiel
Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 3 Crebo 94281 Versie 20-12-2013
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
Regioprofielen Limburg Aan de Regioprofielen Elektrotechniek en Installatietechniek is meegewerkt door: Onder andere de volgende
bedrijven:
A. Ploem & Zoon KERKRADE, Archil Langohr Installatiebedrijf & Keukens LANDGRAAF, BAM Techniek Regio Zuidoost ROERMOND, Bks Bours Klimaat Services SUSTEREN, Breman Geelen GENEMUIDEN, Breman Maasland GENEMUIDEN, Coumans Installaties BEEK LB, De Comfort Installateurs SITTARD, Electro Consten KERKRADE, Electro Gommans OIRLO, Electro V. Montfort LINNE, Elektro Limburg MAASBREE, Elektro van Goch VENRAY, Energa Elektra VENLO, Fraku Installaties VENLO, Gebr.Janssen Install.BV BEUGEN, Getib GELEEN, Gilissen & Gilissen Instaltechn. CADIER EN KEER, Glasius Installatietechniek STEIN, Guus Van Den Akker Electrotechn BRUNSSUM, Hadeco MEERSSEN, Hajnadi Klimaattechniek KERKRADE, Heijmans Utiliteit GELEEN, Hermans & Houtappels Installatie S PANNINGEN, Homij Techn.Installaties ITTERVOORT, HVL TBI Techniek EINDHOVEN, Imtech Building Services EINDHOVEN, Imtech Industrial Services ROERMOND, Insta Zuid BEEK LB, Installatiebedrijf G. Sars VOF ROERMOND, Installatiebedrijf Jadan KLIMMEN, Installatiebedrijf M. Pleunis SINT ODILIENBERG, Install-Techniek Sjef Ubaghs Ned BERG EN TERBLIJT, Intergarde Beveiligingstechniek MAASTRICHT, Jan Lommen Installatiebedrijf BAARLO LB, Keijsers-Manders Instal Techn YSSELSTEYN LB, Kessels Installaties NEDERWEERT, Kontakt E.T.I. HOENSBROEK, Lejeune Multi Electra MAASTRICHT, Libutec NIEUWSTADT, Liko HEERLEN, Loodgietersbedrijf Caris en Reinder SITTARD, Nic. Pas Installatie TEGELEN, Parkstad Inspecties RANSDAAL, Pasmans Gasgarde MAASTRICHT, Paul Kersten Vof KERKRADE, Pevo Installatiebedrijf NEDERWEERT, Spie Nederland MAASTRICHT, Stork Technical Services Nederland E & I ELSLOO LB, Strukton Worksphere ELSLOO LB, Techn Installbedr H. De Bruijn VENRAY, Techn. Install.Buro Geelen CADIER EN KEER, Unica Installatietechniek VENLO, V.T.I. Horst HORST, Van Dorp Installaties Venlo VENLO, Van Ewijk Bliksembeveiliging LIMBRICHT, Van Gemert Installatiegroep OVERLOON, van Haren Installaties CUIJK, Versleijen Installatie Techniek B.V OIRLO, Vleeshouwers En Znn Fa LIMBRICHT, Waterval Elektro HEERLEN, Wolter & Dros Nieuwbouw MAASTRICHT-AIRPORT, Wolter & Dros Service MAASTRICHT-AIRPORT De
ROC’s:
Arcus College, Gilde Opleidingen en Leeuwenborgh En
voorts:
InstallatieWerk Zuid-Oost Kenteq OTIB/RBPI Clip & Klaar organisatieondersteuning Batouwe Arnhem (eindredactie en vormgeving)
De basis voor dit Regioprofiel is gelegd binnen de samenwerkingsprojecten van ROC’s, bedrijven, InstallatieWerk, OTIB/RBPI, Uneto-VNI, Kenteq en Batouwe Arnhem in de provincies Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
1
Vormgeving en eindredactie: Batouwe Arnhem
Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 Regioprofiel 1 Het Regioprofiel bevat 2: De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar 3 De vereiste kennis (theorie/vakkennis in de context van het niveau van de opleiding) De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/student. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen.4 De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Het Regioprofiel geldt voor zowel de BOL- als de BBL-leerweg. Het Regioprofiel is een aanvulling/”vertaling” van de kwalificatiedossiers. Alle genoemde beroepshandelingen, kennis en houding moeten worden gelezen in relatie tot de beroepscontext. Het niveau en de mate van complexiteit staat in de kwalificatiedossiers.
1
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het
2
Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in sa-
3
Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep.
4
De landelijke programma’s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als
onderwijs. menhang met elkaar aan bod.
bijlagen van toepassing.
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
2
Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 Beroepshandelingen
Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “Basis” = het programma dat voor iedereen geldt. Elk ROC en elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen deze vaardigheden leren; bij het “Keuze/Verplichte” pakket betekent de letter
K extra vaardigheden van het V
beroep (verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid van bedrijf/student) en de letter
een verplicht onderdeel ten behoeve van het beroep. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ student. Elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen zich deze vaardigheden eigen maken. In de tabel wordt voor woningbouw, utiliteit, industrie en maintenance (onderhoud) aangegeven welke beroepshandelingen tot het keuzepakket (K) behoren en welke de verplichte (V) onderdelen zijn van de opleiding. Won. = Woningbouw Ut.
= Utiliteit
Ind.
= Industrie
Ma.
= Maintenance
Beroepshandeling
Basis
Keuze/Verplichte onderdelen Won.
Ut.
Ind.
Ma.
Algemene werkzaamheden Werkvoorbereiding
X
Eenvoudige planningen opstellen
X
Eenvoudige werkafspraken maken en bewaken
X
Instrueren en controleren leerling-monteur
X
Werkbon invullen + inleveren
X
Werkbon / Materialenbon / Meer-/minderwerkbon invullen + inleveren
X
Deelprojecten zelfstandig uitvoeren
X
Draagt zorg voor een opgeruimde werklocatie
X
Veiligheid Basisveiligheid
X
Veilig werken aan laagspanningsinstallaties
X
Controle op veilig werken (eigen werk)
X
Toepassen van specifieke voorschriften (NEN 3140 en NEN 1010)
X
Toepassen van bedrijfsvoorschriften
X
Gereedschap / materiaal Gebruik handgereedschap en elektrisch materieel
X
Gebruik speciaal materieel (rolsteiger, hoogwerker)
X
Materiaalbewerken
X
Gebruik bevestigingsmiddelen
X
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
3
Beroepshandeling
Basis
Keuze/Verplichte onderdelen Won.
Ut.
Ind.
Ma.
K
V
V
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Tekeningen Tekening lezen bouwkundig
X
Tekening lezen elektrotechnisch, installatietekening en -schema en aansluittekeningen van zowel sterkstroom als zwakstroom
X
Tekening maken elektrotechnisch, installatietekening en -schema en aansluittekeningen van zowel sterkstroom als zwakstroom
X
Symbolenkennis t.b.v. elektrotechnische tekeningen
X
Tekeningen lezen besturingspaneel (hoofd / stuurstroom / aansluitklemmenstrook) Tekeningen handmatig aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen (revisie-tekeningen)
X
Goot / ladderbaan Goot monteren (kabel- en wandgoot)
X
Goot monteren woningbouw (P25, Plintgoot,enz.)
X
Ladderbaan monteren
X
Functiebehoud Kabel Monteren / leggen (grond)kabel
X
Coderen bekabeling
X
Monteren snoeren / flexibele kabel
X
Monteren / leggen kabel voor zwakstroominstallaties
X
Stekerbare (plug en play) montage
X
Controle installatie werkzaamheden
X
EMC-bekabeling Functiebehoud Buis Monteren inbouw- en centraaldozen
X
Functiebehoud
K
K
Monteren buis inbouw (betonstort en binnenwanden)
V
V
Monteren (flexibele) buis inbouw
V
Draad trekken
X
Controle installatiewerkzaamheden
X
K
Aansluiten / monteren Schakelmateriaal (in- en opbouw) afmonteren
X
Verlichtingsarmaturen (in- en opbouw) afmonteren
X
Lichtschakelingen (serie, wissel, kruis, dubbelpolig enz.)
X
Noodverlichting monteren en aansluiten
X
Noodstroominstallaties
K
K
K
Explosieveilige Installaties
K
K
K
V
V
Componenten zwakstroom bijvoorbeeld brandmeldinstallatie
X
Rookmelders, UTP, CAI-TEL, aansluitingen, patchpannels
X
1-fase-apparatuur
X
Motoren (directe inschakeling)
X
Eenvoudige 3-fase-apparatuur (bijvoorbeeld kookplaat)
X
Uitgebreide 3-fase-apparatuur (bijvoorbeeld frequentieregelaar of automatische driehoek)
X
Opnemers / actuatoren
X
Cee-form-materiaal
X
Buiteninstallaties (verlichting / w.c.d)
X
Pers- en lasverbindingen (steek / draai)
X
Instrumentatie Controle installatiewerkzaamheden
© Limburg
X
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
4
Beroepshandeling
Basis
Keuze/Verplichte onderdelen Won.
Ut.
Ind.
Ma.
V
V
Relaistechniek (hoofd- en stuurstroom) bedraden
V
V
V
Mechanische montage paneel
V
V
K
K
K
K
K
Compartimenteren Brandvrije buis en kabel
X
Brandvrije las- en kabeldozen
X
Verdeelinrichting Samenstellen monteren en aansluiten verdeelinrichting t/m 80A (1 en 3 fase) zoals Huis-verdeelinrichting
X
Wijzigen / uitbreiden verdeelinrichting t/m 80A (1 en 3 fase)
X
Wijzigen / uitbreiden verdeelinrichting > 80A (1 en 3 fase) Aansluiten patchpaneel en/of centrale
X
Controle installatiewerkzaamheden
X
Aarding Monteren (hoofd) aarding installatie bij verdeelinrichting
X
Monteren aarding
X
Vereffeningsleiding
X
Functionele aarding
X
Paneelbouw
Montage apparatuur in paneel (relais, PLC, beveiligingsapparatuur + overige besturings- en bedieningsapparatuur Montage paneelbedrading
K
Modificatie paneelbedrading
K
K
Frequentieregelaars / softstarters monteren
V
V
V
PLC aansluiten
K
V
V
Eenvoudige PLC-programma’s schrijven
K
K
K
K
K
K
K
V
K
K
V
Controleren van montagewerkzaamheden
X
Domotica Domotica aansluiten
X
Domotica programmeren In bedrijf stellen / controle / storingen, zowel sterk- als zwakstroom In bedrijf stellen installatie Visuele controle installatie (eigen werk)
X
Uitvoeren van (eenvoudige) metingen aan installatie (V,A,F,R,Zc)
X
Storingen zoeken en herstellen
X
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
5
Vereiste theorie
De minimale theorie voor de Eerste Monteur elektrotechnische installaties op niveau 3 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar:
Kennis van = de student moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven.
Verdieping = van de student wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules.
Onderwerp
Kennis van
Verdieping
Installatietechniek Schakelaars Soorten schakelaars
X
Gemengde schakeling (eenvoudig)
X
Elektrische energie (KWh)
X
Elektrisch vermogen
X
Opgenomen vermogen
X
Spanningsbronnen
X
Serieschakeling van spanningsbronnen
X
Parallelschakeling van spanningsbronnen
X
Relaistechniek hoofdstroom en stuurstroom
X
Kennis diverse bedieningselementen
X
Wisselspanning Eenvoudige meetinstrumenten (multimeter: spanning / stroom (AC/DC) en Ohms)
X
Magnetisch veld
X
Magnetisme
X
Elektromagnetisme / motorprincipe / relais
X
Inductiespanning
X
Generatorprincipe
X
Frequentie en periodetijd
X
Effectieve waarde en Ohmse belasting
X
Spoelen en condensatoren Spoel (gedrag / gebruik)
X
Condensator (gedrag / gebruik)
X
Logische schakelingen en driefasen Waarheidstabel
X
Schakelfuncties
X
Symbolen / poorten (overzicht logische functies)
X
Driefasenwisselspanning
X
Sterschakeling
X
Driehoekschakeling
X
Belasting v/d fasen v/e 3-fasen wisselstroomnet
X
Opgenomen vermogen bij belasting in Y- en ∆-schakeling
X
Fase-onderbreking in Y- en ∆-schakelingen
X
Omzetten Een fase transformator (opbouw en werking)
X
Soorten transformatoren
X
Diode / gelijkrichting
X
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
6
Onderwerp
Kennis van
Verdieping
Beveiligingen Installatie automaten, smeltveiligheden en Mespatronen
X
Selectiviteit
X
Beveiligen van motoren
X
Overspannings- & nulspanningsbeveiliging
X
Automatische uitschakeling / aardlekbeveiliging
X
Automatisering Digitale techniek
X
Stuurrelais (easy PLC)
X
Domotica
X
Sensoren
X
Om kunnen gaan met excel, word, mail
X
Om kunnen gaan met basis-computertekenprogrammatuur (is volgens ROC’s van te hoog niveau)
X
Meet en regeltechniek Regelkring
X
Opnemers
X
Verlichting Verlichtingtechniek
X
Duurzame verlichting zoals LED
X
Voorschriften NEN 1010, Leren omgaan met de voorschriften die betrekking hebben op de benoemde beroepshandelingen
X
Nood-, vluchtwegverlichting
X
Medische ruimten
X
NEN 3140 (Veilig werken aan elektr. instal. + bedrijfsorganisatie) Algemeen inzicht dat aanleg van diverse installatie specifieke voorschriften in acht dienen te worden genomen. Bijvoorbeeld brandmeld-, data-telecom-installaties / ATEX-kennis explosieveiligheid
X X
Motoren Basis motoren
X
Beveiliging motoren
X
Frequentieregelaars
X
Softstarters
X
Ster/driehoek aanloop
X
Overige aandrijvingen
X
EMC
X
Meettechniek Theorie meettechniek
X
Theorie meettechniek in/uit bedrijf stellen van installaties
X
Tekening lezen (verdieping t.o.v. de monteurs opleiding)
X
Aanpassen revisie tekeningen
X
Storing zoeken en analyseren
X
Vereisten Rekenvaardigheden (= 2F) Rekenen +, -, x, ÷
X
Rekenen breuken oplossen
X
Rekenen verhoudingen berekenen
X
Rekenen procenten
X
Rekenen lengtematen berekenen
X
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
7
Beroepshouding
In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom “Niet-technische
competenties”). Kortom wat de eerste monteur elektrische installaties niveau 3 moet laten zien als juist “beroepshouding” is uitgewerkt in de eerste kolom.
Beroepshouding
Niet-technische competenties
Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega’s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolbox meeting, werkoverleg/werkverdeling
Samenwerken en overleggen
Kan vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren Zoekt zelf naar oplossingen/toont eigen initiatief/is besluitvaardig Kan werken onder druk/ weet prioriteiten te stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid/heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd
Vakdeskundigheid toepassen
Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Heeft zorg voor gereedschap en materieel Gaat efficiënt en kostenbewust om met materialen, gereedschappen en materieel. Het bestek/offerte toepassen Ordelijk en zorgvuldig werken De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden Klanten instrueren en adviseren Werkplek/huis/veiligheidsregels toepassen Instructies geven en opvolgen Collega’s aanspreken op werkhouding en gedrag formulieren en werkbonnen invullen en/of bewaken Werkrapport opstellen Klachten rapporteren Melden arbeidsrisico’s (VCA) Deelprojecten op tijd en volgens de normen van het bedrijf en de voorschiften opleveren Mensen en middelen organiseren Tijdsplanning / werkplanning Voortgangbewaking
© Limburg
Materialen en middelen inzetten
Op behoeften en verwachtingen van de “klant” richten
Begeleiden
Formuleren en rapporteren
Kwaliteit leveren Plannen en organiseren
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
8
Toelichting niveaus Monteur, Eerste Monteur en Leidinggevende Monteur Elektrotechnische Installaties 22 augustus 2011
Monteur Elektrotechnische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De monteur elektrotechnische installaties heeft een uitvoerende rol. Hij werkt onder supervisie van een vakvolwassen collega (eerste monteur) of een leidinggevende. Bij onbekende situaties raadpleegt hij zijn eerste monteur (vakvolwassen collega) of leidinggevende. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en veiligheid en veiligheid van anderen.
Complexiteit De monteur elektrotechnische installaties werkt volgens standaardwerkwijzen en geldende bedrijfsnormen. Hij maakt gebruik van algemene basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende.
Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De eerste monteur elektrotechnische installaties heeft een uitvoerende én vaktechnische begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig eventueel onder een leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Hij speelt – binnen de grenzen – in op wisselende/onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk én het resultaat van het werk van de monteurs die hij begeleidt. Tevens draagt hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op en rond zijn werkplek en anderen.
Complexiteit De eerste monteur elektrotechnische installaties werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen en normen (NEN). Een ander deel van zijn werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij gebruikt algemene kennis en vaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een leidinggevende. NB: In de Industrie werkt de Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties volgens protocollen/ standaardwerkwijzen.
Leidinggevende Monteur Elektrotechnische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Leidinggevende monteur elektrotechnische installaties heeft een leidinggevende en uitvoerende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een uitvoerder / project-/bedrijfsleider. Hij is verantwoordelijk voor de voortgang van het installatieproces op de werkplek en de kwaliteit van het op te leveren werk. Daarnaast is hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek.
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
9
De leidinggevende monteur geeft leiding aan en is vraagbaak voor een groep monteurs van diverse niveaus. Hij is aanspreekpunt voor externen. Hij installeert mee. Echter, hoe groter het project, hoe minder hij installeert. Bij echt grote projecten geeft hij alleen nog maar leiding.
Complexiteit De Leidinggevende monteur elektrotechnische installaties heeft een diversiteit aan werkzaamheden. Hij werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Een ander deel van het werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van specialistische kennis van en vaardigheden voor uitoefening van het beroep en theoretische kennis op het gebied van installaties en deelproducten. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een specialist (uitvoerder, projectleider, werkvoorbereider of bedrijfsleider).
© Limburg
- Regioprofiel Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 3 / 20-12-2013
10