Regioprofiel Midden Nederland Dit is een product van het project CGO Midden Nederland. Hierin werken de volgende ROC’s, bedrijven en brancheorganisaties samen: Hoornbeeck College, ROC Midden Nederland, MBO Amersfoort, MBO Utrecht, ROC Flevoland, ROC van Amsterdam (locatie Hilversum) InstallatieWerk Midden Nederland, Uneto-VNI, Kenteq en OTIB, RBPI Midden Nederland De bedrijven Installateurs, Aquadatasystems bv BLR-Bimon bv Croon Elektrotechniek bv Elektrob Installaties bv Feenstra Lelystad bv Goflex Hemubo Almere bv Hollander Techniek InstallatieWerk Midden Kenteq Ketelaar Installatie Service bv KPN Corporate Market Kropman Installatie Techniek bv Installatiebedrijf Kwekel bv Leerstofnet Leertouwer BV MINIMAX Brandbeveiliging bv Schreuder-Ruitenbeek Installatiebeheer TBK - Holland bv Totaalcomfort Uneto-VNI Van den Pol Elektrotechniek bv Van Dorp Installaties bv Verweij Elektrotechniek bv Het project wordt gefinancierd door OTIB, de ROC’s, de bedrijven en Kenteq. Het projectmanagement berust bij bureau De Overdracht
Monteur Elektrotechnische Installaties, Niveau 2 Vastgesteld door het directeurenoverleg, d.d. 21-03-2013.
Dit regioprofiel is opgesteld met gebruikmaking van de regioprofielen uit de OTIB projecten CGO Gelderland en Overijssel en het Masterplan Zuid-Holland. Creative Commons Licentie
Dit werk is gelicenseerd onder Creative Commons Naamsvermelding Niet Commercieel Gelijk Delen 3.0 Nederland licentie. Deze licentie laat anderen toe het werk te kopiëren, distribueren, vertonen, en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken, zolang de maker van het werk wordt vermeld, het werk niet commercieel gebruikt wordt en afgeleide werken onder identieke voorwaarden worden verspreid.
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
1/9
Regioprofiel Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2 Regioprofiel In het samenwerkingsproject CGO Midden Nederland werken vijf ROC ’s, vele bedrijven, Kenteq, Uneto-VNI, OTIB en het RPBI gezamenlijk aan een verbeteren en het versterken van het beroepsonderwijs. Een van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde regioprofielen. Een regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers Installeren. Het regioprofiel bevat: De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar De vereiste theorie in inhoud en niveau De attitude/beroepshouding Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar kennis (= de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt; er heeft geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven) en verdieping (= van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van enkelvoudige formules). De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties.
Werkwijze De regioprofielen zijn uitgewerkt door een werkgroep, bestaande uit vakdocenten van verschillende ROC ’s, vakdeskundigen van bedrijven en een opleidingsadviseur van Kenteq (= de voorzitter en rapporteur van de werkgroep). De conceptuitwerking is voorgelegd aan de scholen en het RPBI. De eerste versie van het regioprofiel wordt met de achterban van de bedrijven en scholen besproken.. Hierbij is in het bijzonder inbreng gevraagd van de kleinere bedrijven (deze hebben minder mogelijkheden in menskracht om in de werkgroepen te participeren). De vaststelling van de regioprofielen vindt plaats door het directieoverleg Midden Nederland. Daarin zijn o.a. het RPBI Midden Nederland (gemandateerd namens alle installatiebedrijven in de regio) en vijf ROC ’s vertegenwoordigd. In het schooljaar 2013-2014 testen de bedrijven en ROC’ s de profielen uit. Op basis van de bevindingen in de praktijk zullen de werkgroepen de regioprofielen actualiseren voor het nieuwe opleidingsjaar (2014-2015).
1 Het
Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod. 3 Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep, bijvoorbeeld het leggen en aansluiten van kabels; dit kunnen sterkstroom-, maar ook data-, telefoon-, brandmeld- en/of beveiligingskabels zijn. 4 De landelijke programma’s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing. 2 Beroepshandelingen,
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
2/9
Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2 Beroepshandelingen Bij de beroepshandelingen wordt aangegeven of deze behoren tot de Basis = het programma dat voor iedereen geldt; het Extra pakket = specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer. Beroepshandeling
Gereedschap / materiaal Gebruik handgereedschap en elektrisch materieel Gebruik speciaal materieel (rolsteiger, hoogwerker) Bewerken van staal en kunststof Gebruik bevestigingsmiddelen Tekening lezen Tekening lezen bouwkundig Tekening lezen elektrotechnisch, installatietekening en –schema en aansluittekeningen van zowel sterkstroom als zwakstroom Symbolenkennis t.b.v. elektrotechnische tekeningen Tekening lezen besturingspaneel (hoofd / stuurstroom / aansluitklemmenstrook) Tekeningen handmatig aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen Goot / ladderbaan Goot monteren (kabel- en wandgoot) Ladderbaan monteren Kabel Monteren / leggen (grond) kabel Coderen bekabeling Monteren snoeren / flexibele kabel Monteren/ leggen kabel voor zwakstroominstallaties Monteren snoeren / flexibele kabel Stekerbare (plug en Play) montage Glasvezel
Basis
X X X X
X X X X X
X X
X X X X X
X X X
Buis Monteren inbouw- en centraaldozen Monteren (flexibele) buis inbouw Monteren (platte) buis opbouw Draad trekken
X X X X
Aansluiten / monteren Schakelmateriaal (in- en opbouw) Verlichtingsarmaturen (in- en opbouw) Licht schakelingen (serie, wissel, kruis, dubbelpolig)
X X X
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
Extra
3/9
Beroepshandeling Noodverlichting monteren en aansluiten Componenten zwakstroom bijvoorbeeld brandmelders, rookmelders, UTP aansluitingen, (patchpannels extra), CAI-TEL 1 fase apparatuur Motoren (directe inschakeling) Eenvoudige 3 fase apparatuur Uitgebreide 3 fase apparatuur Opnemers / actuatoren Cee-form materiaal Buiteninstallaties (verlichting / w.c.d) Pers- en lasverbindingen (steek / draai) Beveiliging en detectie en toegangscontrole Verdeelinrichting Samenstellen monteren en aansluiten verdeelinrichting t/m 80 A (1 en 3 fase)zoals Huis- verdeelinrichting Wijzigen / uitbreiden verdeelinrichting t/m 80 A (1 en 3 fase) Aansluiten patchpannel en/of centrale Installatieautomaat en schroefpatroon Aarding Monteren (hoofd) aarding installatie bij verdeelinrichting Monteren aarding badkamer Vereffingsysteem Paneelbouw Relaistechniek (hoofd- en stuurstroom) Mechanische montage paneel Montage apparatuur in paneel (relais, PLC, beveiligingsapparatuur + overig besturings- en bedieningsapparatuur Montage paneelbedrading Modificatie paneelbedrading Frequentieregelaars / softstarters monteren Mini PLC aansluiten Domotica
Basis
X X X X X X X X X X X
X X X X
X X X
X X X
X X X X X
Veiligheid VCA basis Veilig werken aan laagspanningsinstallaties Controle op veilig werken (eigen werk) Toepassen van specifieke voorschriften
X X X X
In bedrijf stellen / controle / storingen zowel sterk- als zwakstroom Assisteren bij het in bedrijf stellen installatie Visuele controle installatie (eigen werk) Uitvoeren van (eenvoudige) metingen aan installatie Eenvoudige storingen zoeken
X X X X
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
Extra
4/9
Beroepshandeling
Basis
Solderen
Extra X
Vereiste theorie De minimale theorie voor de Monteur Elektrotechnische installaties op niveau 2 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: Basis = de leerling moet globaal begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er vindt geen verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum Extra = van de leerling wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van formules. Evt. ondersteund met practicum Onderwerp
Basis
Extra
Rekenen Rekenen +, -, x, ÷ Rekenen breuken oplossen Rekenen verhoudingen berekenen Rekenen procenten Rekenen lengtematen berekenen
X X X X X
X X X X X
Elektriciteit Lading en stroom Elektrisch spanningverschil Geleiders en isolatoren Productie van elektriciteit Elektrische energiebronnen Wet van Ohm Weerstand van geleiders Serieschakeling Parallelschakeling
X X X X X X X X X
X X X X X X X X X
Schakelingen Gemengde schakeling (eenvoudig) Elektrische energie (KWh) Elektrisch vermogen Opgenomen vermogen Spanningsbronnen Serieschakeling van spanningsbronnen Parallelschakeling van spanningsbronnen
X X X X X X X
Wisselspanning Eenvoudige meetinstrumenten (multimeter: spanning / stroom AC/DC en Ohms) Magnetisch veld Magnetisme Elektromagnetisme / motorprincipe / relais Inductiespanning
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
X
X X
X
X X X X
5/9
Onderwerp
Basis
Generatorprincipe Frequentie en periodetijd Effectieve waarde en Ohmse belasting
X X X
Spoelen en condensatoren Spoel (gedrag / gebruik) Condensator (gedrag / gebruik)
X X
Logische schakelingen en driefasen Waarheidstabel Schakelfuncties Symbolen / poorten (overzicht logische functies) Driefasenwisselspanning Sterschakeling Driehoekschakeling Belasting v/d fasen v/e 3-fasen wisselstroomnet Opgenomen vermogen bij belasting in Y- en Δ-schakeling Fase-onderbreking in Y- en Δ-schakelingen
X X X X X X X X X
Omzetten Eenfasetransformator (opbouw en werking) Soorten transformatoren Diode / gelijkrichting Led technologie
X X X X
Extra
X
Beroepshouding In het kwalificatiedossier zijn de relevante competenties opgenomen (= kolom Competenties). Kortom wat de Monteur Elektrotechnische Installaties niveau 2 moet laten zien als juiste Beroepshouding is uitgewerkt in de eerste kolom. Beroepshouding
Competenties
-
Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega’s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolbox meeting, werkoverleg/werkverdeling
-
Samenwerken en overleggen
Kan vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren Zoekt zelf naar oplossingen/toont eigen initiatief/is besluitvaardig Denkt mee Kan werken onder druk/ weet prioriteiten te
-
Vakdeskundigheid toepassen
-
-
-
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
6/9
Beroepshouding
-
-
Competenties
stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid/heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Heeft zorg voor gereedschap en materieel Verspilt geen onnodig materiaal of gereedschap
-
Materialen en middelen inzetten
-
Op behoeften en verwachtingen van de “klant” richten
-
Het bestek/offerte toepassen Werkt ordelijk en zorgvuldig De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden
-
Werkplek/huis/veiligheidsregels toepassen Instructies opvolgen Op tijd aanwezig Schone en opgeruimde werkplek Uren verantwoording Correct af- aanmelden
-
Instructies en procedures opvolgen
-
-
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
7/9
Toelichting niveaus Monteur, Eerste monteur en Leidinggevende Monteur Werktuigkundige of Elektrische Installaties Monteur W of E Installaties
Niveau 2
Basis
Niveau 3 Niveau 4
Eerste Monteur W of E Installaties
Leidinggevende Monteur W of E Installaties
Extra Basis
Extra Basis
Extra
De Basis = het programma dat voor iedereen geldt. Het Extra pakket = specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van leerlingen en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/deelnemer.
Monteur Werktuigkundige of Elektrische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De monteur werktuigkundige of elektrische installaties heeft een uitvoerende rol. Hij werkt onder supervisie van een (vakvolwassen) collega, leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Bij onbekende situaties raadpleegt hij zijn leidinggevende. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk.
Complexiteit De monteur werktuigkundige of elektrische installaties werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Hij maakt gebruik van algemene basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende.
Eerste Monteur Werktuigkundige of Elektrische Installaties Rol en verantwoordelijkheden De eerste monteur werktuigkundige of elektrische installaties heeft een uitvoerende en vaktechnische begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig eventueel onder een leidinggevende of een project/bedrijfsleider. Hij speelt –binnen de grenzen- in op wisselende/onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en het resultaat van het werk van de monteurs die hij begeleidt. Tevens draagt hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek.
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
8/9
Complexiteit De eerste monteur werktuigkundige of elektrische installaties werkt voor een deel volgens standaard werkwijzen. Een ander deel werkt kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van algemene kennis en vaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een leidinggevende.
Leidinggevende Monteur W of E Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Leidinggevende monteur werktuigkundige of elektrische installaties heeft een leidinggevende en uitvoerende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een project-/ bedrijfsleider. Hij is verantwoordelijk voor de voortgang van het installatieproces op de werkplek en de kwaliteit van het op te leveren werk. Daarnaast is hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek. De leidinggevende monteur geeft leiding aan en is vraagbaak voor een groep monteurs van diverse niveaus. Hij is aanspreekpunt voor externen. Hij installeert mee. Echter, hoe groter het project, hoe minder hij installeert. Bij echte grote projecten geeft hij alleen nog maar leiding.
Complexiteit De Leidinggevende monteur werktuigkundige of elektrische installaties heeft een diversiteit aan werkzaamheden. Hij werkt voor een deel volgens standaard werkwijzen. Een ander deel van het werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van specialistische kennis van en vaardigheden voor uitoefening van het beroep en theoretische kennis op het gebied van installaties en deelproducten. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende.
OTIB CGO Midden Nederland –Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 2
9/9