Regioprofiel Noord-Holland Eerste Monteur Elektrotechnische Installaties, niveau 3 16 januari 2013 Regioprofiel Op 31 mei 2012 hebben de MBO-instellingen, de technische installatiebranche en de Metaalbranche in NoordHolland een convenant gesloten. Binnen dit convenant werken de vijf ROC’s, RBPI Noord-Holland, Kenteq, UNETO-VNI, OTIB, opleidingsbedrijven en bedrijven in de technische installatiebranche samen aan de verbetering van de kwaliteit van opleidingen, beroepspraktijkvorming en examinering. 1
Eén van de activiteiten van het project is het uitwerken van zogenoemde regioprofielen . Een regioprofiel is de concretisering van een uitstroomprofiel van de Kwalificatiedossiers Installeren. Het regioprofiel bevat: • De context van de functie; • Beroepshouding en verantwoordelijkheden; • De complexiteit van de functie; • De beroepshandelingen/werkprocessen en de daarbij gewenste resultaten; • De kennis en vaardigheden die nodig zijn om de beroepshandelingen/werkprocessen uit te kunnen voeren. Bij de beroepshandelingen is het gewenste resultaat vermeld. Vervolgens wordt daaronder schematisch aangegeven welke beheersing van kennis en vaardigheden nodig is om deze beroepshandelingen uit te voeren. Hierbij is voorzien in een basispakket dat breed opleidt voor de regio en dat specifiek kan worden aangevuld met wat voor een individuele bedrijf / deelnemer van belang is. Ook bij de theorie is het mogelijk om bovenop het vereiste minimum extra onderwerpen aan te bieden, mocht 2 dat nodig zijn. Werkwijze Als beginpunt zijn de regioprofielen van het RBPI Gelderland Overijssel genomen. Deze zijn opgesteld door het RBPI Gelderland Overijssel, waarbij men als basis van het kwalificatiedossier heeft aangehouden en het onderwijs dat daarbij is ontwikkeld door de regionale werkgroep Elektrotechniek. Op het format van de regioprofielen van Gelderland Overijssel hebben we enkele aanpassingen aangebracht, en conceptregioprofielen voor de regio Noord Holland gemaakt. Deze zijn op 8 november 2012 besproken met een groep van 25 bedrijven. Naar aanleiding van deze bespreking zijn de profielen verder aangepast tot het voor u liggende profiel. De context en complexiteit van het beroep De eerste monteur elektrotechnische installaties is werkzaam in de sector Techniek bij een installatiebedrijf dat zowel eenvoudige als complexe elektrotechnische installaties aanlegt, onderhoudt en wijzigt. Het betreft installaties als algemene elektrotechnische installaties, gebouwbeheerssystemen, datanetwerken, telecominstallaties, elektro- en instrumentatiesystemen, bliksem- en overspanningsbeveiligingen, (openbare) verlichting en lichtreclamesystemen. Het werk wordt op locatie verricht; assemblagewerkzaamheden kunnen op een werkplaats binnen het bedrijf worden verricht. Beroepshouding en verantwoordelijkheden De eerste monteur elektrotechnische installaties heeft een uitvoerende en vaktechnisch begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een (vakvolwassen) collega, leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Hij speelt – binnen grenzen – in op wisselende/onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor het 1
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. De landelijke examinering voor rekenen en taal en het programma Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing. 2
1
resultaat en de kwaliteit van zijn eigen werk en dat van de monteurs die hij begeleidt. Ook draagt hij de verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek. De vereiste kennis en vaardigheden qua inhoud en niveau voor de beroepshandelingen Werkprocessen Gewenst resultaat (Beroepshandelingen) • Materialen, gereedschappen en materieel t.b.v. het installeren van de installatie zijn beschikbaar. Voorbereiden isolatie-/ • Alle relevante gegevens over de uit te voeren installatietwerkzaamheden installatiewerkzaamheden zijn bekend. • Werkopdracht kan veilig, efficiënt en binnen de vastgestelde planning worden uitgevoerd. •
Een volgens tekening geassembleerd deelproduct dat voldoet aan de gestelde eisen.
Demonteren van componenten, kabels of isolatiemateriaal en afwerkmateriaal
•
Elektrotechnische installatie is gereed voor uitbreiding of aanpassing.
Bepalen positie van componenten en route van kabels
•
Positie van onderdelen en de route en aansluitpunten van bedrading en bekabeling zijn bepaald.
•
Assembleren van deelproducten
Aanleggen kabels
•
Volgens tekeningen en aangelegde bedrading en bekabeling en daarbij horende aansluitpunten Bedrading en bekabeling voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen. Monteurs hebben efficiënt en effectief samengewerkt.
Plaatsen en monteren van componenten/ isolatiematerialen
• •
Juist aangesloten onderdelen en deelproducten Een volgens tekening gemonteerde installatie
Beproeven van installatie
•
Een elektrotechnische installatie die voldoet aan de gestelde eisen.
•
Een volgens specificaties, veilig en betrouwbaar functionerende elektrotechnische installatie
•
Werkzaamheden van de bij het bouwproces betrokken onderaannemers/leveranciers (van de klant) zijn afgestemd. Werkzaamheden kunnen zo goed mogelijk worden uitgevoerd De werkzaamheden zijn gepland en verdeeld, rekening houdend met de capaciteiten van de monteurs, de vastgestelde planning en mogelijke knelpunten. Opgeruimde werkplek Zo veel mogelijk tevreden gestelde klant Alle vereiste formulieren en werkbonnen zijn ingevuld; eventuele klachten, incidenten en verbetervoorstellen zijn gerapporteerd.
Instellen van componenten en installatie
Begeleiden installatiewerkzaamheden
• •
Afronden isolatie-/ Installatiewerkzaamheden
• • •
2
Hieronder een opsomming van de kennis en vaardigheden die nodig zijn om de werkprocessen (beroepshandelingen) uit te voeren en vervolgens een opsomming van onderwerpen waarbij theoretische kennis wordt aangebracht. Beheersing van kennis en vaardigheden bij het uitvoeren van de werkprocessen (beroepshandelingen) Gereedschap / materiaal Materiaal, gereedschap en materieel controleren Beheer gereedschap (controle op gereedschapskeuring) Instrueren materiaal/ materieel gebruik Inplannen van materiaal en materieel Tekening lezen Beheer van tekeningen en documenten (actuele status) Instrueren vanaf tekening (aansluitschema´s apparatuur e.d.) schets aanleveren t.b.v. revisie aansluitschema’s schets aanleveren t.b.v. revisie tekeningen
Basis*
X X X X
X X X X
Goot / ladderbaan Bepalen tracé (afwijkend van de ontwerp tekening) (Functiebehoud) montage Controle installatiewerkzaamheden
X X X
Kabel Aanleg rekening houdend met functiebehoud Modificeren van kabelinstallaties Controle installatiewerkzaamheden
X X X
Buis Aanleg rekening houdend met functiebehoud Modificeren buisinstallaties Controle installatiewerkzaamheden
X X X
Aansluiten / monteren Softstarter Frequentieregelaar Basis PLC (aansluiten en monteren) Uitbreiding zwakstroom Basis domotica Zwakstroom centrales aansluiten/ patchpannel UPS – nobreak Noodverlichting Controle aansluitwerkzaamheden Duurzame energiebronnen Machinebouw Brandmeld installaties CAI, Data, telecom inclusief glasvezel aansluiten en monteren Bus-systemen Brandveiling monteren bij doorvoeringen en t.b.v. functiebehoud
Extra*
X X X X X X X X X X X X X X X
3
Vervolg Beheersing van kennis en vaardigheden bij het uitvoeren van de werkprocessen (beroepshandelingen) Verdeelinrichting Schakelen, scheiden en veiligstellen Wijzigen / uitbreiden verdeelinrichting < 80A Controle installatiewerkzaamheden
Basis*
Veiligheid VCA basis VCA VOL Veilig werken aan laagspanningsinstallaties Controle op veilig werken Toepassen van specifieke voorschriften Aarding Stelsels Medische ruimtes EMC begrip (praktisch gericht Overspanningsbeveiliging Bliksem beveiliging
Extra*
X X X
X X X X X
X X X X X
Paneelbouw Modificeren van panelen in de woning bouw en < 80 A Controleren van montage werkzaamheden In bedrijf stellen / controle / storingen zowel sterk- & zwakstroom < 80 A In bedrijf stellen installatie Visuele controle installatie installatiewerkzaamheden Uitvoeren van metingen aan installatie (V,A,f,R,Zc) Storingen zoeken Uitvoering en rapportage van tussen- en eindkeuringen (beperkt)
X X X X X
Communicatietechniek Deelnemen aan werkoverleg Overleg met klant en overige onderaannemers/leveranciers over uit te voeren werk (naar aanleiding daarvan plannen en organiseren werkzaamheden) Correct, vlot en bondig formuleren Rapporteren over klachten, incidenten en verbetervoorstellen Klant infomeren over bediening en gebruik van de installatie Constructieve feedback geven aan monteurs Generiek Nederlands op 2F
X X X X X X
Rekenen Beroepseisen t.a.v. rekenen op 2F Generiek rekenen op 2F
X X
X
*de “Basis” = het programma dat voor iedereen geldt; * het “Extra” pakket = specialisme van een bedrijf, verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid. Hier geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ deelnemer.
4
Hieronder is de minimaal vereiste vaktheorie voor de Eerste monteur elektrotechnische installaties op niveau 3 uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: − Kennis = de leerling moet begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Er heeft verdieping plaats met formules en verdiepingsopgaven. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum − Extra = Van diverse andere theorie is aangekruist dat ze niet behoren tot de minimale eisen van een Eerste monteur elektrische installaties maar tot een extra uitstroomprofiel utiliteit of industrie. Onderwerp
Kennis van
Schakelaars Soorten schakelaars Relaistechniek hoofdstroom en stuurstroom Kennis diverse bedieningselementen
X X X
Beveiligingen Installatie automaten, smeltveiligheden en Mespatronen Selectiviteit Beveiligen van motoren Overspannings- & nulspanningsbeveiliging Automatische uitschakeling / aardlekbeveiliging
X X X X X
Automatisering Digitale techniek Stuurrelais (easy PLC) Domotica Sensoren
X X X X X
Meet en regeltechniek Regelkring Opnemers Verlichting Verlichtingtechniek Duurzame verlichting zoals LED Voorschriften NEN 1010, Leren omgaan met de voorschriften die betrekking hebben op de benoemde vakhandelingen. Nood-, vluchtwegverlichting Medische ruimten NEN 3140 (Veilig werken aan elektr. instal. + bedrijfsorganisatie) Algemeen inzicht dat aanleg van diverse installatie specifieke voorschriften in acht dienen te worden genomen. Bijvoorbeeld brandmeld-, data-telecom-installaties Motoren Basis motoren Beveiliging motoren Frequentieregelaars Softstarters Ster/driehoek aanloop Overige aandrijvingen EMC
Extra
X X
X X
X X X X X
X X X X X X X
5
Vervolg Onderwerp Meettechniek Theorie meettechniek Tekening lezen (verdieping t.o.v. de monteurs opleiding) Schetsmatig aanpassen tekeningen t.b.v. revisie tekening Storing zoeken
Kennis van
Extra
X X X X
Bedrijfskunde Kwaliteitscyclus Plannen en organiseren
X X
Communicatietechniek Deelnemen aan werkoverleg Overleg met klant (naar aanleiding daarvan plannen en organiseren werkzaamheden) Correct, vlot en bondig formuleren Mondeling Rapporteren over klachten, incidenten en verbetervoorstellen Klant infomeren over bediening en gebruik van de installatie Constructieve feedback geven aan monteurs Generiek Nederlands op 2F
X X X X X X X
Rekenen Beroepseisen t.a.v. rekenen op 2F Generiek rekenen op 2F
X X
6
