--- 2013 - 2014 ---
Regioprofiel
Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties, niveau 3 Crebo 94282 Versie 20-12-2013
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
Regioprofielen Limburg Aan de Regioprofielen Elektrotechniek en Installatietechniek is meegewerkt door: Onder andere de volgende
bedrijven:
A. Ploem & Zoon KERKRADE, Archil Langohr Installatiebedrijf & Keukens LANDGRAAF, BAM Techniek Regio Zuidoost ROERMOND, Bks Bours Klimaat Services SUSTEREN, Breman Geelen GENEMUIDEN, Breman Maasland GENEMUIDEN, Coumans Installaties BEEK LB, De Comfort Installateurs SITTARD, Electro Consten KERKRADE, Electro Gommans OIRLO, Electro V. Montfort LINNE, Elektro Limburg MAASBREE, Elektro van Goch VENRAY, Energa Elektra VENLO, Fraku Installaties VENLO, Gebr.Janssen Install.BV BEUGEN, Getib GELEEN, Gilissen & Gilissen Instaltechn. CADIER EN KEER, Glasius Installatietechniek STEIN, Guus Van Den Akker Electrotechn BRUNSSUM, Hadeco MEERSSEN, Hajnadi Klimaattechniek KERKRADE, Heijmans Utiliteit GELEEN, Hermans & Houtappels Installatie S PANNINGEN, Homij Techn.Installaties ITTERVOORT, HVL TBI Techniek EINDHOVEN, Imtech Building Services EINDHOVEN, Imtech Industrial Services ROERMOND, Insta Zuid BEEK LB, Installatiebedrijf G. Sars VOF ROERMOND, Installatiebedrijf Jadan KLIMMEN, Installatiebedrijf M. Pleunis SINT ODILIENBERG, Install-Techniek Sjef Ubaghs Ned BERG EN TERBLIJT, Intergarde Beveiligingstechniek MAASTRICHT, Jan Lommen Installatiebedrijf BAARLO LB, Keijsers-Manders Instal Techn YSSELSTEYN LB, Kessels Installaties NEDERWEERT, Kontakt E.T.I. HOENSBROEK, Lejeune Multi Electra MAASTRICHT, Libutec NIEUWSTADT, Liko HEERLEN, Loodgietersbedrijf Caris en Reinder SITTARD, Nic. Pas Installatie TEGELEN, Parkstad Inspecties RANSDAAL, Pasmans Gasgarde MAASTRICHT, Paul Kersten Vof KERKRADE, Pevo Installatiebedrijf NEDERWEERT, Spie Nederland MAASTRICHT, Stork Technical Services Nederland E & I ELSLOO LB, Strukton Worksphere ELSLOO LB, Techn Installbedr H. De Bruijn VENRAY, Techn. Install.Buro Geelen CADIER EN KEER, Unica Installatietechniek VENLO, V.T.I. Horst HORST, Van Dorp Installaties Venlo VENLO, Van Ewijk Bliksembeveiliging LIMBRICHT, Van Gemert Installatiegroep OVERLOON, van Haren Installaties CUIJK, Versleijen Installatie Techniek B.V OIRLO, Vleeshouwers En Znn Fa LIMBRICHT, Waterval Elektro HEERLEN, Wolter & Dros Nieuwbouw MAASTRICHT-AIRPORT, Wolter & Dros Service MAASTRICHT-AIRPORT De
ROC’s:
Arcus College, Gilde Opleidingen en Leeuwenborgh En
voorts:
InstallatieWerk Zuid-Oost Kenteq OTIB/RBPI Clip & Klaar organisatieondersteuning Batouwe Arnhem (eindredactie en vormgeving)
De basis voor dit Regioprofiel is gelegd binnen de samenwerkingsprojecten van ROC’s, bedrijven, InstallatieWerk, OTIB/RBPI, Uneto-VNI, Kenteq en Batouwe Arnhem in de provincies Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
1
Vormgeving en eindredactie: Batouwe Arnhem
Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 Regioprofiel 1 Het Regioprofiel bevat 2: De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar 3 De vereiste kennis (theorie/vakkennis in de context van het niveau van de opleiding) De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “basis” (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het “extra” pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/student. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen.4 De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Het Regioprofiel geldt voor zowel de BOL- als de BBL-leerweg. Het Regioprofiel is een aanvulling/”vertaling” van de kwalificatiedossiers. Alle genoemde beroepshandelingen, kennis en houding moeten worden gelezen in relatie tot de beroepscontext. Het niveau en de mate van complexiteit staat in de kwalificatiedossiers.
1
Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het
2
Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in sa-
3
Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep.
4
De landelijke programma’s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als
onderwijs. menhang met elkaar aan bod.
bijlagen van toepassing.
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
2
Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 Beroepshandelingen
Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de “Basis” = het programma dat voor iedereen geldt. Elk ROC en elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen deze vaardigheden leren; bij het “Keuze/Verplichte” pakket betekent de letter
K extra vaardigheden van het V
beroep (verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid van bedrijf/student) en de letter
een verplicht onderdeel ten behoeve van het beroep. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ student. Elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen zich deze vaardigheden eigen maken. In de tabel wordt voor woningbouw, utiliteit, industrie aangegeven welke beroepshandelingen tot het keuzepakket (K) behoren en welke de verplichte (V) onderdelen zijn van de opleiding. Won. = Woningbouw Ut.
= Utiliteit
Ind.
= Industrie
Beroepshandeling
Basis
Keuze/Verplichte onderdelen Won.
Ut.
Ind.
1.1 Voorbereiden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 1.4 Demonteren van componenten, kabels/leidingen of isolatiemateriaal en afwerkmateriaal, 1.12 Afronden van isolatie-/installatiewerkzaamheden Werkvoorbereiding Draagt zorg voor een opgeruimde werklocatie
V
Overleggen met klant/opdrachtgever
V
Boren, frezen en hakken
V
Toepassen van bedrijfsvoorschriften
V
Werk-, urenbon invullen
V
Materialenbon invullen
V
Materialen bestellen
V
Meer-/minderwerk constateren en overleggen met leidinggevende en opdrachtgever
V
Uitvoeren van (eenvoudige) controles bij uit bedrijf nemen van de installatie
V
Meetrapporten en opleveringsrapporten
V
Veiligheid VCA toepassen
V
Veilig werken
V
Controle op veilig werken (eigen werk)
V
Toezien op veiligheid van anderen
V
Gereedschap / materiaal Toepassen juist handgereedschap en elektrisch materieel
©
V
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
3
Beroepshandeling
Basis
Keuze/Verplichte onderdelen Won.
Ut.
Ind.
K
K
V
V
Hard solderen
V
V
Autogeen lassen
V
V
V
V
Elektrisch lassen
K
K
TIG-lassen
K
K
MIG-lassen
K
K
K
K
V
V
Gebruik speciaal gereedschappen (hand)
V
Het juiste materiaal toepassen
V
Milieuverantwoorde afvoer restmaterialen
V
1.1 Voorbereiden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 1.5 Bepalen positie van componenten en route kabels/ leidingen, 1.6 Aanleggen kabels/leidingen, 1.7 Plaatsen componenten/ isolatiematerialen Tekeninglezen Lezen bouwkundige tekeningen
V
Lezen installatietekening en -schema
V
Lezen symbolen
V
Wijzigingen aangeven op tekeningen
V
Aanleg leidingen, plaatsen en monteren van componenten volgens normen Gas en rookgassen
V
Water
V
Afvoertechnieken
V
Sanitair
V
Centrale verwarming
V
Ventilatie
V
Verbinden en verwerken van leidingmateriaal Buigen (warm) Buigen (koud)
V
Meten en afkorten
V
Draadsnijden en fitten
K
Knellen
V
Persen
V
Zacht solderen
V
Spiegel-/weerstandslassen PE
Lijmen
K
V
Insteekverbindingen 1.9 Beproeven van installatie, 1.10 Instellen van componenten en installatie Visuele controle installatie (eigen werk)
V
Afpersen
V
Ontluchten warm-/koudtapwaterinstallaties
V
Instellen en regelen van appendages en toestellen (o.a. cv-installatie, thermostaatkraan)
V
Ontluchten van een gasinstallatie Visuele dichtheidscontrole van een afvoerinstallatie
V V
In bedrijf stellen van een ventilatie-installatie Uitvoeren van (eenvoudige) controles bij uit bedrijf nemen van de installatie
V V
In bedrijf stellen cv op fabrieksinstelling
V
1.11 Begeleiden installatiewerkzaamheden
©
(Leerling)monteurs aansturen
V
Werk verdelen op het werk
V
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
4
Vereiste theorie
De minimale theorie voor de Eerste Monteur werktuigkundige installaties op niveau 3 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Toepassen van
Kennis = de student moet globaal
begrijpen wat het onderwerp inhoudt. Het is wenselijk dat kennis wordt ondersteund door een practicum. X is verplicht, K is keuze.
Onderwerp Rekenen
Kennis van
Verdieping
2F-niveau
Tekenafspraken Algemene tekenafspraken
X
Lijnsoorten en maten inschrijven
X
Kennismaken met projectiemethoden o.a. isometrisch
X
Kennis maken met aanzichten en doorsneden
X
Doorsneden lezen
X
Wijzigingen aanbrengen op revisie
X
Praktische natuurkunde Inhoud
X
Massa
X
Volume
X
Massadichtheid
X
Krachten
X
Druk
X
Uitzetten en krimpen / warmte en temperatuur
X
Vermogen, belasting en rendement
X
Volumestroom
X
Gasinstallaties Wat is gas?; gassoorten
X
Natuurkundige eigenschappen
X
Materiaal soorten gasleidingen en verbindingstechnieken
X
Soorten gastoestellen
X
Appendages
X
Bevestigingsmaterialen
X
Normen en richtlijnen
X
Verbrandingsluchttoevoer
X
Rookgassenafvoer
X
Normen en richtlijnen
X
Sanitaire installaties Sanitaire toestellen
X
Sanitaire leidingsystemen
X
Sanitaire accessoires
X
Bevestigingsmaterialen
X
Verwarmingsinstallatie
©
Soorten verwarming / warmte-afgiftesystemen
X
Installatietypen / leidingsystemen
X
Voorschriften en regels
X
Leidingsoorten / verbindingstechnieken
X
Appendages
X
Bevestigingsmaterialen
X
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
5
Onderwerp
Kennis van
Duurzame verwarmingssystemen
X
Naverwarming
X
Zonneboilersystemen
X
Warmtepomp boiler
X
Warmtewisselaars
X
Verdieping
Waterinstallaties Waar komt water vandaan?
X
Samenstelling watertypen (grijs en drinkwater)
X
Legionella
X
Installatietypen/leidingsystemen
X
Voorschriften en richtlijnen
X
Leidingsoorten en verbindingstechnieken waterleidingen
X
Appendages (algemeen)
X
Bevestigingsmaterialen
X
Ventilatie woningbouw Ventilatiesystemen
X
Soorten systemen
X
Aanleg leiding en kanalen
X
Appendages
X
Bevestigingsmaterialen
X
Wetten, regels en vergunningen Wetten en regels (o.a. bouwbesluit)
X
Normen (weten en toepassen)
X
Typeplaatje technische gegevens
X
Veiligheid en milieu (VCA) Veiligheidsmaatregelen en verantwoordelijkheid
X
Brandpreventie
X
Veiligheidsmaatregelen
X
Gezondheid
X
Hygiëne op de werkplek
X
Verantwoord omgaan met schadelijke gassen en materialen
X
Afval scheiden en afvoeren
X
Beproeving, controle op dichtheid bij woningbouw
©
Gasinstallaties / leidingen
X
Waterinstallaties
X
Afvoerinstallaties
X
CV-installaties
X
Inregelen
X
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
6
Beroepshouding
In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom “Niet-technische
competenties”). Kortom wat de Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 moet laten zien als juiste “beroepshouding”, is uitgewerkt in de eerste kolom.
Beroepshouding Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega’s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolbox meeting, werkoverleg/werkverdeling Kan feedback geven en ontvangen Beoordelen van collega’s
Samenwerken en overleggen
Kan vanuit tekeningen omschreven werkzaamheden uitvoeren Zoekt zelf naar oplossingen/toont eigen initiatief/is besluitvaardig Kan werken onder druk/ weet prioriteiten te stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid/heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd
Vakdeskundigheid toepassen
Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Gaat efficiënt en kostenbewust om met materialen, gereedschappen en materieel. - Heeft zorg voor gereedschap en materieel - Verspilt geen onnodig materiaal of gereedschap
Materialen en middelen inzetten
Werkt ordelijk en zorgvuldig De uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm van het bedrijf Heeft voldoende sociale vaardigheden
Op behoeften en verwachtingen van de “klant” richten
Werkplek-/huis-/veiligheidsregels toepassen Instructies opvolgen Op tijd aanwezig Schone en opgeruimde werkplek
©
Niet-technische competenties
Instructies en procedures opvolgen
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
7
Toelichting niveaus Monteur, Eerste Monteur en Leidinggevende Monteur Werktuigkundige Installaties 22 augustus 2011
Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De monteur werktuigkundige installaties heeft een uitvoerende rol. Hij werkt onder supervisie van een vakvolwassen collega (eerste monteur) of een leidinggevende. Bij onbekende situaties raadpleegt hij zijn eerste monteur (vakvolwassen collega) of leidinggevende. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en veiligheid en veiligheid van anderen.
Complexiteit De monteur werktuigkundige installaties werkt volgens standaardwerkwijzen en geldende bedrijfsnormen. Hij maakt gebruik van algemene basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende.
Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De eerste monteur werktuigkundige installaties heeft een uitvoerende én vaktechnische begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig eventueel onder een leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Hij speelt – binnen de grenzen – in op wisselende/onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk én het resultaat van het werk van de monteurs die hij begeleidt. Tevens draagt hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op en rond zijn werkplek en anderen.
Complexiteit De eerste monteur werktuigkundige installaties werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen en normen (NEN). Een ander deel van zijn werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij gebruikt algemene kennis en vaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een leidinggevende. NB: In de Industrie werkt de Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties volgens protocollen/ standaardwerkwijzen.
Leidinggevende Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Leidinggevende monteur werktuigkundige installaties heeft een leidinggevende en uitvoerende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een uitvoerder / project-/bedrijfsleider. Hij is verantwoordelijk voor de voortgang van het installatieproces op de werkplek en de kwaliteit van het op te leveren werk. Daarnaast is hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek.
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
8
De leidinggevende monteur geeft leiding aan en is vraagbaak voor een groep monteurs van diverse niveaus. Hij is aanspreekpunt voor externen. Hij installeert mee. Echter, hoe groter het project, hoe minder hij installeert. Bij echt grote projecten geeft hij alleen nog maar leiding.
Complexiteit De Leidinggevende monteur werktuigkundige installaties heeft een diversiteit aan werkzaamheden. Hij werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Een ander deel van het werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van specialistische kennis van en vaardigheden voor uitoefening van het beroep en theoretische kennis op het gebied van installaties en deelproducten. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een specialist (uitvoerder, projectleider, werkvoorbereider of bedrijfsleider).
©
Limburg - Regioprofiel Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 3 / 20-12-2013
9