Bomenwijk/Recreatiewijk
Aardrijkskunde PO 2011 Joep Tijm & Peter Bakker Atheneum 5C
Oostertocht 1
Inleiding Heerhugowaard, wie kent het niet? Nog genoeg mensen, maar het is duidelijk dat Heerhugowaard een grote ontwikkeling heeft doorgemaakt. Nog geen eeuw terug was het een boerengehucht met als belangrijkste verkeersader de lange middenweg. Hoe anders is het nu: Heerhugowaard is inmiddels een bruisende stad met meer dan 50.000 inwoners, met goede faciliteiten en veel nieuwe wijken. Het bekendste voorbeeld van een nieuwe wijk is natuurlijk de Stad van de Zon, geopend door kroonprins Willem-Alexander. Deze duurzame wijk kreeg veel aandacht van de pers en krijgt dat nu nog steeds. Maar… door alleen over de Stad van de Zon te praten krijgen de andere wijken minder aandacht. Wij wilden eens weten hoe het er met de overige wijken voor stond en namen een kijkje in de Bomenwijk met nabij gelegen Recreatiewijk en de Oostertocht. Onze bevindingen zullen in een vaste volgorde te zien zijn zodat het makkelijk is om de wijken te vergelijken met elkaar. We zullen per onderwerp beide wijken behandelen. Als alle onderwerpen behandeld zijn zullen we nog een grote conclusie/ samenvatting geven en daaruit de leefbaarheid van de beide wijken concluderen. Voor inlichtingen hebben we in dit werkstuk gebruik gemaakt van korte interviews van onder andere wandelaars in het Waarderhout. Hiervan zullen enkele citaten en verwijzingen te vinden zijn. Als pluspunt hebben we ook nog wat foto’s gemaakt die we zullen publiceren in dit werkstuk. Hopelijk kunnen we de sfeer van de wijken goed overbrengen en kunnen we een duidelijk beeld geven over de verschillende aspecten van de wijken, waaronder ook de leefbaarheid in deze wijken. Deze praktische opdracht bevat: -Een mapje met een papieren werkstuk. -Een USB-stick met het gehele interview met dhr. Schouten en de links van de bronnen. De auteurs Joep Tijm en Peter Bakker.
2
Inhoudsopgave
Onderwerp
Bladzijde
Inleiding Inhoudsopgave Inleiding Bomen-en Recreatiewijk Inleiding Oostertocht Kaart Oostertocht Kaart Bomenwijk en Recreatiewijk Veranderingen I Huizen II Huishoudens met algemene kenmerken III Werk en Inkomen IV Buurtvoorzieningen V Ontwikkelingen VI Veiligheid en Cohesie Eindconclusie Leefbaarheid in de wijken Nawoord Bronvermelding
2 3 4 5 6 7 9 12 13 16 17 19 20 21 21
Inleiding wijken Inleiding Bomenwijk/Recreatiewijk. Kijk op de kaart van Heerhugowaard ( zie de volgende bladzijde) en de bomenwijk is snel gevonden: ongeveer in het midden ligt het, een wijk in de vorm van een groot, vierkant blok (zie bladzijde 6). Op de kaart is ook te zien dat er nog een vierkant in ligt, afgescheiden van de rest door middel van een blauw lijntje: water. Zo Figuur 1 Speeltuin in de Bomenwijk Bron: zelf genomen foto beweeglijk en sierlijk sommige bomen zijn, zo hard en recht lijkt de bomenwijk op de kaart. En eerlijk is eerlijk: als je op
3
een grauwe zaterdagmiddag even een rondje door de wijk fietst, klaart je humeur niet echt op. De al wat oudere wijk, gebouwd in de jaren 70 van de vorige eeuw bestaat vooral uit stoeptegels, parkeerplaatsen en normale rijtjeshuizen. Qua infrastructuur is het dus allemaal goed geregeld. Dat is ook te zien aan de Sparrenlaan, die gebruikt wordt om van bijvoorbeeld de Schilderswijk of de Recreatiewijk naar de Stad van de Zon te komen, of de Oostertocht. Wat maakt de Bomenwijk dan toch bijzonder en wat voor mensen leven er? De Recreatiewijk scharen we voor het gemak maar even bij de Bomenwijk (zie bladzijde 6) , deze wijken vertonen een aantal parallellen en liggen ook behoorlijk dicht bij elkaar in de buurt. De Recreatiewijk valt vooral op door de enorme hoeveelheid groen, in de wijk liggen dan ook sportvelden (voetbalvereniging SVW’27, handbalvereniging Tornado) en een redelijk groot park (de Oostertocht) met voldoende ruimte om eens lekker in het zonnetje te gaan liggen met de grote grasvelden. Om toch in de natuursferen te blijven is er een grote verscheidenheid aan diersoorten: in de kinderboerderij dan wel te verstaan. (De Bongerd) En dat is dan ook gelijk iets wat de Bomenwijk niet heeft. Huizen zijn er bijna niet te vinden, behalve dan op bijvoorbeeld de Sportlaan of de Parklaan. Inleiding Oostertocht. Van het park in de Recreatiewijk naar de wijk uit de jaren 90 in Heerhugowaard. De Oostertocht, een beetje te vergelijken met een woonwijk, (weinig asfalt) wat kenmerkend is voor de tijd waarin de wijk gebouwd is. De Oostertocht, wat kun je erover zeggen. Een wijk zonder grote voorzieningen maar met alles in de buurt, zoals de Familieschool, voetbalvereniging en handbalvereniging KSV(Kruizer Sport Vereniging) en supermarkt de Aldi. Overigens liggen al deze voorzieningen in ’t Kruis. De wijk heeft een grote verscheidenheid aan huizen en flats met ook wel wat water eromheen. Het verkeer dan, de Oostertocht ligt naast de Zuidtangent dat een belangrijke verkeersader is in Heerhugowaard omdat het de doorgaande weg naar Alkmaar en Haarlem is. Door de Oostertocht zelf zijn daarom geen grote wegen of belangrijke verkeersaders. Welkom in de Oostertocht!
Figuur 2 Kaart Heerhugowaard 2006
Bron: Google Maps
4
Kaart Oostertocht 2006
Figuur 3 Kaart Oostertocht 2006
Bron: Google Maps
5
Kaart Bomenwijk en Recreatiewijk 1975 en 2006
Figuur 4 Kaart Bomenwijk en Recreatiewijk 1975
Figuur 5 Kaart Bomenwijk en Recreatiewijk 2006
Bron: Beeldbank Noord-Holland
Bron: Google Earth
6
Veranderingen De Oostertocht is in de jaren ’90 gebouwd, er staan vooral woonhuizen en daar is nog niets aan veranderd de afgelopen twintig jaar, daar kunnen we dus kort over zijn Ook in de Bomenwijk is vrijwel niets veranderd, waar woningen stonden op de kaart van 1975 staan nog steeds woningen en waar groen stond is nog steeds groen te zien in 2006. Deze kaart is wel al weer verouderd want inmiddels zijn er wel wat veranderingen. De supermarkt Deen is in een nieuw gebouw gekomen met daar boven appartementen en om de supermarkt heen zijn ook nieuwe appartementencomplexen gebouwd. Dan tenslotte de Recreatiewijk, wat het eerste opvalt is dat er minder voetbalvelden zijn, dit komt omdat de voetbalclub Reigerboys naar de Stad van de Zon is verhuisd, één veld van SVW is gebruikt voor woningbouw. Ook er is een zwembad gebouwd, de Waardergolf met het nieuwe Trinitas College er naast op een ander voormalig veld.
I Huizen Bomenwijk en recreatiewijk We nemen u mee naar de jaren ’60 en ‘70: Hoogovens (Chorus, Tata Steel) groeit en er komen veel Portugese en Spaanse gastarbeiders. De economie is in opmars en de werkgelegenheid breidt zich uit. De zogenaamde ‘Hoogovenbuurt’ breidt zich uit door onder andere gezinshereniging: de familieleden van de gastarbeiders komen over naar Heerhugowaard. In de daarop volgende jaren worden in Heerhugowaard goedkope premiewoningen (nieuwbouwwoningen met overheidssubsidie) gebouwd om aan de groeiende stroom werklui te voldoen. Vanwege de snelheid van het bouwen blijft Alkmaar even achterwege en vangt Heerhugowaard de meeste arbeiders op. In 1975 verwelkomen de Waarders hun 25.000’ste inwoner. Maar belangrijker nog; de Bomenwijk ontstaat. Een blik op www.funda.nl laat een grote verscheidenheid aan prijzen zien van de huizen. Zo staan er op de Esdoornlaan huizen voor 565.000,- te koop, op het Lommerhof voor meer dan 800.000,-, maar zijn er ook verschillende huizen met prijzen tussen de 166.000,- en de 199.000,-. De Bomenwijk is dus divers in het aanbod en heeft voor vrijwel alle inkomens een betaalbaar huis klaarliggen. De Bomenwijk is niet zo’n hele grote wijk, maar er staan toch nog 770 huizen (cijfers uit 2009) met een gemiddelde waarde van 206.000,- volgens het CBS en volgens Weetmeer 193.000,-(WOV,2007). Even ter vergelijking: in Heerhugowaard is de gemiddelde huizenprijs 225.000,-.
7
Opvallend is het procentuele aantal huurhuizen in de wijk: 47% om 53% koophuizen. Voordelen van een huurhuis zijn bijvoorbeeld dat je in aanmerking kunt komen van een huurtoeslag, elk beetje geld extra is mooi meegenomen, je bent mobiel: je kan de huur opzeggen en gelijk ergens anders heen gaan en de huurder is niet aansprakelijk voor het onderhoud van de woning. Nadelen van huurhuizen zijn dat de huurders zelf dus minder veranderingen kunnen aanbrengen in het huis, dat er vrijwel altijd een stuk bij de huur op komt per jaar en dat je er geen vermogen kunt opbouwen. De huizen in de bomenwijk zien er per straat dan ook allemaal ongeveer hetzelfde uit. Er is weinig uitgebouwd en ook de kleur is geregeld hetzelfde. Dit kan dus ook te maken hebben met het feit dat er veel huurhuizen zijn en dat er weinig veranderd mag worden. Het onderhoud van sommige woningen laat nog wel eens te wensen over. Niet alle huizen worden goed bijgehouden en ook over de kleur van de kozijnen (veelal rood en wit) kan gediscussieerd worden. Niet dat iedereen hier problemen mee heeft: een voorbijgangster in het Waardse bos vond de Bomenwijk juist heel ‘gezellig.’ Voorheen hield de gemeente toezicht op de verenigingen en de huurhuizen, nu doen ze dat niet meer. Figuur 6 Huis in de Bomenwijk Bron: zelf gemaakte foto Bij een rondje Bomenwijk valt ook op er weinig hoogbouw te vinden is. Er staan wel wat flats, maar het merendeel van de wijk bestaat uit rijtjeshuizen. Die er dus ook hetzelfde uitzien. De rijtjeshuizen zijn voor het grootste deel in de prijscategorie van 150.000,- en 200.000,-. De flats staan voor het grootste deel aan de rand van de wijk, in de buurt van de redelijk nieuwe buurtsuper de Deen (Dat trouwens een publiekstrekker blijkt te zijn: ‘Ik kom nooit in de Bomenwijk, alleen soms in de Deen.’) Andere hoogbouw komt voornamelijk op het conto van de middelbare school het Han Fortmann College. Blokken met rijtjeshuizen, tussenwoningen, hoekwoningen en eengezinswoningen zijn voornamelijk in deze wijk te vinden. Dan de ruimte, de huizen in de Bomenwijk en de Recreatiewijk zijn niet alleen verschillend in prijs maar ook in ruimte. Bungalows van 95m2, herenhuizen van 200m2 maar het gemiddelde ligt tussen de 60 en 165 vierkante meter, waarbij het aantal kamers varieert van drie tot vijf. De grootste en duurste huizen zijn te vinden rond het Waarderhout, een aangelegd bos in Heerhugowaard, op de Mahonielaan. De ouderdom van de huizen kan simpel gezegd worden: 1969 en 1970 zijn veelvoorkomende bouwjaren met soms een bescheiden uitschieter naar 1974. Vooral in de oude kern met straatnamen als de Iepenlaan, de Lijsterbeslaan en de Cederlaan komt dit vaak voor. In de Recreatiewijk zijn echter niet alle huizen in deze jaren gebouwd. Als voorbeeld dient bijvoorbeeld een bungalow op de Parklaan uit 1990.
8
In 2008 was er een grote onderhoudsbeurt nodig in de Bomenwijk om de verouderde eengezinswoningen op te knappen. Onder andere de riolering en de kozijnen zijn in samenspraak verbeterd. Ook konden de bewoners zelf uit nog wat opties kiezen. Nou is het voor ouderen een ingrijpende verandering en is het niet altijd makkelijk om de juiste keuze te maken: een modelwoning bood de uitkomst voor het tweede probleem en voor het eerste probleem waren er een aantal logeerwoningen beschikbaar gesteld. Volgens het reclameblaadje zijn de huizen weer als ‘nieuw’ en ‘kunnen ze nog jaren mee.’
Oostertocht De Oostertocht is gebouwd in het laatste decennium van de twintigste eeuw, een tijd waar de grond duur was, we zien dus nauwelijks huizen met grote tuinen, het zijn vooral rijtjeshuizen en appartementen en er zijn ook losstaande huizen. Er zijn wel veel grasveldjes aanwezig, van veldjes om te voetballen tot kleinere stukjes gras tussen de huizen en de weg. Ook bomen ontbreken niet en opvallen is de grote hoeveelheid van water in de vorm van meertjes en riviertjes. Het aantal inwoners is 4420, bestaande uit 2200 mannen en 2220 vrouwen, iets meer vrouwen dan mannen dus terwijl in er Heerhugowaard iets meer mannen wonen dan vrouwen hoewel dit ook maar 300 personen verschilt, het aantal woningen is 1830 (bron CBS). De huizen in de Bomenwijk kosten gemiddeld 206.000,- in de Oostertocht ligt het gemiddelde een stuk hoger, namelijk 227.000,dit is net iets hoger dan het gemiddelde van Heerhugowaard. Op www.funda.nl heeft het Figuur 7 Huis in de Oostertocht Bron: zelf gemaakte foto duurste te koop staande huis een vraagprijs van 549.500,- euro. Opvallend is dat er voor het een na duurste huis 399.000,- euro gevraagd wordt, aanzienlijk minder dus. Het kan zeker ook goedkoper: voor 149.500,- staat er een al appartement te koop. De gemiddelde huurprijs bedraagt 555,- voor eengezinswoningen en voor appartementen ligt de prijs tussen 374,- en 445,-. Naast de koopwoningen zijn er ook een aantal huurwoningen, in de Bomenwijk lag het percentage dicht bij elkaar, in de Oostertocht liggen de percentages behoorlijk uit elkaar namelijk: 27% huurwoningen en 73% koopwoningen. Dit ligt dicht bij de percentages van heel Heerhugowaard deze
9
bedragen namelijk 19% huurwoningen en 71% koopwoningen. In de jaren 90 stond de nieuwbouw van huurwoningen namelijk bijna stil, De toenmalige staatssecretaris voor Volkshuisvesting Enneüs Heerma wilde doorstroming in de woningsector, mensen moeten gaan wonen in een woning die bij hen past. Huurwoningen zijn volgens hem niet bedoeld voor mensen met een hoger inkomen. Een inwoner die wij gesproken hebben vindt het jammer dat er geen buurthuis is, ook dat er maar weinig buurtactiviteiten zijn, in tegenstelling tot de aangrenzende buurt het Kruis wat wel een buurthuis heeft en waar vaker activiteiten plaatsvinden. Wel is hij positief over de veiligheid, er zijn rond zijn huis geen hangjongeren of andere problemen. Opvallend als je door de wijk loopt is dus het vele water, vooral riviertjes en het groen in de vorm van grasveldjes, gemeente tuintjes en bomen , ook speeltuintjes voor kinderen zijn aanwezig die zorgen voor wat afwisseling tussen de langen rijen huizen en appartementen.
II Huishoudens met algemene kenmerken Bomenwijk en recreatiewijk Wat voor en hoeveel mensen leven er nou in deze wijk? Een ding moet gezegd worden: ze zijn lastig om te interviewen. Op een hiervoor al genoemde grauwe zaterdagmiddag lukte het niet, op een zonnige maar koude maandagmiddag ook niet en op een regenachtige dinsdag ook niet. Eerste conclusie: Bomenwijkers houden niet van het Waarderhout en de Deen? Dat is natuurlijk wat voorbarig, we beginnen met de feiten: In de Bomenwijk en de Recreatiewijk leven (in 2010, CBS) 1865 mensen. De man/vrouwverhouding is 930 om 935. In heel Heerhugowaard leven 51.185 mensen en zijn de mannen in de meerderheid: 25.795 om 25380. Aan deze aantallen is te zien dat de Bomenwijk maar een klein aandeel heeft in het gehele inwoneraantal van Heerhugowaard: 3,6%. Regio's
0-14 jaar 15-24 jaar 25-44 jaar 45-64 jaar 65 jaar en ouder
Bomen- en Recreatiewijk 17
11
24
28
Heerhugowaard
12
30
27
20
Figuur 8 Leeftijdsopbouw Bomen- en Recreatiewijk
19 12
Bron: CBS, 2010
Niet helemaal onbevooroordeeld onderzochten wij de Bomenwijk en de Recreatiewijk. We hadden al een vermoeden dat het waarschijnlijk een wat ‘oudere’ wijk zou zijn. Onze vermoedens leken eerst niet juist te zijn: na het bekijken van de speelpleintjes en het programmaboekje van het buurthuis leek het alsof kinderen een hele belangrijke rol speelden in de wijk en alsof die dan ook rijk vertegenwoordigd waren. Uit deze gegevens blijkt dat de wijkbewoners toch aardig op leeftijd zijn. Maar liefst 47 procent van de wijkbewoners is ouder dan 45 jaar. Het gemiddelde in Nederland ligt op 43 procent, terwijl in de tabel te zien is dat in Heerhugowaard het nog lager ligt: 39%. Prompt stonden er twee scootmobielen voor de ingang van het buurthuis… Met deze gegevens in het achterhoofd is het ook wel te zien aan de wijk dat het wat ouder is. Niet alle huizen zien er meer prachtig uit en er zijn veel voorzieningen voor de wat oudere mensen. Hier
10
komen we later nog op terug. Ook aan bijvoorbeeld de vensterbank en de versiering van de ramen was al het een en ander te zien: witte doeken met sjablonen hingen nog wel eens voor het raam. De ‘soorten’ huishoudens lijken perfect in evenwicht: eenpersoons 33%, met kinderen eveneens en zonder kinderen uiteraard dan ook. Van deze huishoudens zijn er in de wijken bij elkaar 810. De gemiddelde grootte van een huishouden in de Bomenwijk is dan ook 2,2 personen. Precies op het landelijk gemiddelde. Die huishoudens zitten soms nogal complex in elkaar. Zo staan op Weetmeer.nl cijfers over de levenssituatie. Deze cijfers zijn waarschijnlijk niet precies goed, maar dienen als indicatie. Zo is te zien dat 45% van de bewoners ongehuwd zijn en dat 43% wel in het huwelijksbootje gestapt is. Vervolgens zijn er zo’n honderd weer gescheiden: 7%. Helaas zijn er ook een aantal mensen weduwe of weduwnaar: 4%. Sterfte komt natuurlijk voor in de wijken, maar er is sprake van een geboorteoverschot. Op verschillende sites staan cijfers als 20-10 en 12-7. Het grootste deel van de bewoners heeft de Nederlandse identiteit. Van de bewoners is 8% iemand uit Westerse landen, maar geen Nederlander dus een Westerse allochtoon. Eveneens 8% komt uit een nietWesters land, waarin nog onderscheid gemaakt kan worden tussen Antillianen 1%, Marokkanen 2%, Turken 1% en Surinamers 1%. Deze cijfers liggen iets boven het landelijk gemiddelde. Allleen de niet-Westerse allochtonen zijn twee procentpunten hoger dan het Nederlands gemiddelde, de rest is lager.
In de bevolkingspiramide valt de groep 55-69 erg op, zij Figuur 9 Bevolkingspiramide Bomen-recreatiewijk 2008 gaan binnenkort met pensioen of zijn net met pensioen. Bron: Heerhugowaard.nl Ook is te zien dat het aantal kinderen aan het afnemen is, de wijk is aan het vergrijzen en een sterfte overschot vindt er plaats. Verder is de groep 25 tot 34 erg klein, dit verklaart ook de lage hoeveelheid aan kinderen. Oostertocht En hoe zit dat dan in de Oostertocht? De tabel is als volgt: Regio's
0-14 jaar 15-24 jaar 25-44 jaar 45-64 jaar 65 jaar en ouder
Oostertocht
23
11
31
26
9
Heerhugowaard 20
12
30
27
12
Figuur 10 Leeftijdsopbouw Oostertocht
Bron: CBS, 2010
Eerst de Oostertocht zelf , de grootste groep is tussen de 25 en 44 jaar, de leeftijd dat de meesten kinderen krijgen wat ook meteen de grootte van de groep 0 tot 14 jaar verklaart. Dan is er nog een
11
grote groep tussen 45 en 64 jaar, deze zijn waarschijnlijk in de Oostertocht komen wonen toen ze op zich zelf gingen wonen, als je 45 bent en de buurt is zo’n twintig jaar geleden gebouwd dan was je 25 toen de buurt werd gebouwd. Nu de vergelijking met de Bomenwijk. Daar is de groep tussen 45 en 64 jaar het iets groter, de groep 25- 44 is aanzienlijk kleiner dan de Oostertocht. Wat ook meteen opvalt is dat de groep 65+ aanzienlijk groter is in de Bomenwijk dan in de Oostertocht, de verklaring hiervoor is simpelweg dat de Oostertocht later gebouwd is en dat de meeste mensen die bij de bouw een huis kochten vrij jong waren die er nog steeds wonen, en dat er vooral jongen volwassenen komen wonen in de Oostertocht omdat er voor kinderen genoeg scholen in de buurt zijn en er veel plek is voor hun kinderen om te spelen en op te groeien. Met deze gegevens kan je dus aantonen dat er een geboorte overschot moet zijn in de Oostertocht, er zijn immers weinig ouderen en veel jonge volwassenen. De volgende cijfers bevestigen dit, het aantal geboortes in 2008 bedraagt 50 en het aantal sterfte gevallen bedraagt 15, het zal op de scholen voorlopig dus alleen maar drukker worden. Het soort huishoudens is hier minder gelijk verdeeld namelijk 28% is eenpersoons, 29% heeft geen kinderen en 44% heeft wel kinderen, hierdoor is de gemiddelde grootte van een huishouden in de Oostertocht 2,5 personen. Verder is 49% van de bevolking ongehuwd, 42% is wel gehuwd, de 7% is gescheiden en de overige 2% is verweduwd. Het landelijk gemiddelde hier is in dezelfde volgorde: 45%, 45%, 5% en 5%. Dan de immigranten in de Oostertocht: Westerse allochtonen vormen 7% van de bevolking, het zelfde als het landelijk gemiddelde, niet-westerse allochtonen vormen 9% van de bevolking, hier bedraagt het gemiddelde 6%. Die 9% is als volgt verdeelt: 1% van de Antillen en Aruba, 1% uit Marokko, 2% uit Suriname, 1% uit Turkije, en 4% uit andere niet-westerse landen. Figuur 11 Bevolkingspiramide Oostertocht 2008
Bron:
Heerhugowaard.nl In de bevolkingspiramide is te zien dat er maar weinig ouderen wonen ook hier is de groep tussen 30 en 50 jaar het grootste, de werkenden dus. Kinderen zijn er ook veel, de groep 0 tot 19 is ook opvallend groot. Een goed teken dus want zij zullen de AOW voor de groep nu werkenden moeten betalen en die is dus groot.
III Werk en inkomen Bomenwijk en Recreatiewijk Wordt er ook nog wat gedaan in de Bomen-en Recreatiewijk? Het antwoord is ja, maar in beperkte mate in vergelijking met het Nederlands gemiddelde en het Waardse gemiddelde. In 2008 werkten
12
volgens het CBS 66 van de 100 personen. Dat lijkt dus niet heel veel te zijn. Wat mee kan spelen is het feit dat er in de wijken wat 65-plussers wonen die natuurlijk niet meer werken en wat kinderen of jeugd zonder baantje. 31 Op de 1000 huishoudens leeft in de bijstand, of heeft in ieder geval zo’n uitkering. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde. Veel mensen kunnen dus in hun eigen levensonderhoud voorzien, zijn jonger dan 27 jaar of zijn gedetineerd. Voorbeelden van door ons gadegeslagen werk is voornamelijk het beroep postbode, waarvan wij er in een uur zo’n vier gezien hebben, winkelpersoneel en stratenmakers. We weten niet of het aan deze beroepen ligt, maar het gemiddelde inkomen in 2007 was 300,- onder het landelijk gemiddelde van 18.600,-. Er zijn een paar mensen met uitschieters, maar het merendeel heeft een wat lager inkomen. De inkomensverdeling is dan ook 43 laag en 18 hoog. Wie weet maken de postbodes nog eens promotie. Uitgaande van deze feiten is het ook logisch dat er redelijk wat huurhuizen zijn, omdat de huurder dan financieel wat minder sterk staat en makkelijker van het huis af kan. Oostertocht In de Oostertocht wonen zoals eerder al besproken een stuk minder ouderen dan in de Bomen-en Recreatiewijk, het aantal werkzame personen is dus ook hoger, namelijk 80 van de honderd mensen werken in 2008 volgens het CBS. Het gemiddelde in Heerhugowaard is 76 van de honderd mensen werken. Dan de Bijstandsuitkeringenuitkeringen 25 op de 1000 huishoudens leeft van een uitkering, dit is dus nog lager dan in de Bomenwijk. Opvallend is dat deze twee behoorlijk verschillende buurten wel allebei boven het gemiddelde van Heerhugowaard liggen, dat is namelijk maar 21 op de duizend mensen. Een oorzaak van het lage niveau van Heerhugowaard is dat er veel nieuwbouw is, daar komen mensen wonen die werk hebben, als je namelijk niet werkt en leeft van een uitkering zal je niet zo snel verhuizen en zeker niet naar nieuwbouw. In de Stad van de zon bijvoorbeeld waar veel nieuwbouw is hebben ook maar 5 van de duizend mensen een uitkering. Het gemiddelde inkomen in de Oostertocht was in 2007 19.000,- en daarmee 400,- hoger dan het gemiddelde van Nederland en wel 700,- hoger dan het gemiddelde in de Bomenwijk en Recreatiewijk. De inkomensverdeling is hier 34 laag en 22 hoog. Een laag besteedbaar jaarinkomen was in dat jaar 13,9 duizend euro. Een hoog besteedbaar inkomen voor een jaar was in dat jaar gelijk aan- of hoger dan 24,3 duizend euro.
IV Buurtvoorzieningen Bomenwijk en Recreatiewijk Die zijn er eigenlijk in overvloed in de wijken. In de Recreatiewijk zitten bijvoorbeeld al twee huisartsen. Omdat sportpark ‘De Kabel’ in de buurt ligt is er ook een fysiotherapeut die helpt met
13
sportblessures. Op de plaats van de voormalige brandweerkazerne staat nu een groot complex met verschillende huisartsen en daarachter, ook nog op de Taxuslaan, staat een GGD-gebouw waar allerlei metingen worden gehouden om te kijken of je gezond bent en of de groeicurve naar behoren verloopt: 6 centimeter per jaar! Psychische hulp is er altijd nog bij Nehemia op de dreef. Is er sprake van ouderdom dan is daar altijd nog het Arboretum, een woon-zorgcomplex waar ouderen 24 uur per dag zorg krijgen maar waar ze in theorie nog wel zelfstandig wonen. Ook een deel van het Westfriesgasthuis ligt heel dichtbij, maar net buiten de wijk. Ook jongeren komen aan hun trekken: zo is het Jongerencentrum Kompleks bezig met een verbouwing en is bijvoorbeeld café/bar/jaarlijks schoolfeest verzorger Marlène in de buurt. Educatie is niet onbelangrijk voor de ontwikkeling van de jeugd, de toekomstige vaandragers van de wijk. Gelukkig, er zijn twee basisscholen in de wijk: De kleine en grote beer op de Taxuslaan en de Boomladder aan de Rozenlaan. Deze school bestond oorspronkelijk uit Het Baken en De Wingerd, een protestantse en een katholieke school, maar die konden het hoofd niet boven water houden en hadden te weinig leerlingen. Voor het vervolgonderwijs is er in de wijk keuze uit een school: het Han Fortmann College voor havo/vwo en gymnasium. Deze scholen moeten natuurlijk ook ergens gymen: in de gymzaal op de Spirealaan, waar ook geturnd wordt op zaterdag. Een van de levendige plekken in de wijk. De al vaker genoemde sportclubs SVW’27 en Tornado maar ook tennisvereniging Heerhugowaard behoren wat sport betreft tot de mogelijkheden, maar er kan ook gezwommen worden in het zwembad De Waardergolf met 40-meterbad en golfslagbad. Ook waterpolo behoort hier tot de mogelijkheden. Wandelen in het park de Oostertocht kan natuurlijk ook, met een eventueel bezoek aan kinderboerderij De Bongelaar, waar elke lente weer nieuwe geitjes en soms ook biggen geboren worden. Voor jonge hertjes kan het hertenkamp aan de Dreef bezocht worden. Politie en Brandweer zijn voor de rest nog dichtbij, even de Zuidtangent oversteken. Supermarkt de Deen, veel bezocht door leerlingen van het HFC, staat op het Eiland. Het buurthuis met de verheffende naam ‘De Boom’ staat in het midden van de wijk. Hier worden voor jong en oud activiteiten georganiseerd zoals voetbaltoernooien en taalcursussen. Als Figuur 12 Buurthuis De Boom
Bron: zelf gemaakte foto
14
laatste is er nog een kleine thuiskapper gesignaleerd en zijn er verschillende speeltuintjes. Legio mogelijkheden dus!
Oostertocht In de Oostertocht zijn er aanzienlijk minder voorzieningen, vooral omdat de meeste voorzieningen in aanliggende buurten wel te vinden zijn (bijvoorbeeld het kruis, zie bladzijde 4) , laten we beginnen bij de kinderen. De gemeente maakt onderscheid tussen formele- en informele speelruimte, informeel is de hoeveelheid groen in de wijk, de slootjes waarin kinderen kunnen varen en op schaatsen. De gemeente zegt zelf “Op de wijk Oostertocht valt er wat informele speelruimte betreft niets aan te merken”. Over de formele speelruimte is de gemeente nog niet tevreden, formeel wil zeggen speeltuinen (bijvoorbeeld die op de foto hiernaast). Voor je jongeren is wel genoeg plek maar voor de kinderen wil de gemeente meer plekken creëren, aangezien er weinig ruimte is voor nieuwe Figuur 13 Speelplaats Bron: zelf gemaakte foto speelplekken wil de gemeente al bestaande plekken ook inrichten voor kinderen. Toch zal er ook voor jongeren iets gedaan moeten worden vanwege de verwachte groei in de komende jaren. Om overlast te voorkomen wil de gemeente zogenaamde ontmoetingsvoorzieningen of “No Problemplekken” maken , deze moeten iets verder bij de bebouwing vandaan om overlast te voorkomen, een goede plek zou bij sportverenigingen kunnen zijn. Scholen zijn niet aanwezig, kinderen moeten aan omliggende buurten voor een school, dit geld zowel voor een basisschool als voor voortgezet onderwijs. Een kinderopvang is wel aanwezig. En dan de overige voorzieningen: voor de supermarkt kunnen bewoners terecht in Midden waard, voor sportverenigingen kan je in aanliggende buurten terecht en ook huisartsen moeten buiten de buurt gevonden worden. Een buurthuis ontbreekt ook, er zijn twee sportclubs, een voor karate en een tennisschool verder is er een fitness. Een verzorgingstehuis voor ouderen is niet aanwezig in deze buurt.
15
V Ontwikkelingen Bomenwijk en Recreatiewijk Waar de gemeente zich nu bezighoudt met het onderhoud van de wijken (vervangen straatverlichting, riolering) zijn er nu een aantal grotere ontwikkelingen gaande. Die zijn als volgt (zie bladzijde 6 voor een kaart): -Op de hoek van de Olmenlaan staat al een nieuw appartementencomplex, nu komt er ook een nieuwe “openbare ruimte” in samenspraak met de bewoners. -Ook op de Beukenlaan komen vernieuwingen op bepaalde locaties. -Er komt een rondweg om Heerhugowaard. Dit zorgt alleen voor nogal wat problemen: het loopt door een deel van het Waarderhout heen. Ad Jongenelen (Burgerbelang) is het hier niet mee eens: het bos is een heerlijke plek om te wandelen. Andere politici als dhr. Jan Schouten (CDA) realiseren zich de noodzaak van de weg en de status van het bos: een hondenuitlaatplek. Bovendien is het bos, volgens Schouten, ‘een miskleun van de gemeente.’ Dat zit zo: Heerhugowaard had in de jaren ’80 het plan om nog verder door te groeien (plan van burgemeester Molleman), ze verwachtten daarbij de steun van de provincie. Voor het bouwen van woningen is uiteraard grond nodig en de gemeente was daarom druk met het kopen van die grond. Ook het stuk grond onder het Waarderhout (dat er toen nog niet stond) werd gekocht. Het onverwachte gebeurde toch: de provincie keurde het voorstel af. De gemeente zat zo met veel grond waar het niks mee kon. De enige bedachte oplossing die werd uitgevoerd was het verkopen van de grond onder het Waarderhout aan Staatsbosbeheer voor het bedrag van 1 gulden. Voor veel gekocht, en voor weinig verkocht. De rondweg zal een verlenging zijn van de Oosttangent en zal het mogelijk maken om een rondje te rijden om Heerhugowaard. De toekomstige wijk De Draai zal aan de overzijde van de straat komen. Door deze weg zal het verkeer beter kunnen doorstromen en zal het op de Sparrenlaan een heel stuk rustiger worden. Voor een animatie, gemaakt door de gemeente, kunt u kijken op: http://www.youtube.com/watch?v=gB5-fPj9KUU&feature=youtu.be Medio 2012 zal het tussenstuk gebouwd worden. Voor Jongenelen zal er niks anders opzitten dan aan de andere kant van het bos extra bomen bouwen… Oostertocht -Het verbreden van de Oostertocht, dit is om de waterhuishouding verder te verbeteren, dit project zal in 2011 starten en in 2012 zal de gemeente moeten betalen. Ook zullen er natuurvriendelijkere oevers worden aangelegd in deze wijk. Dit totale project zal een prijs hebben van 810.000,- euro. - Verder komt onderhoud aan de weg voor, in begin november 2011 bijvoorbeeld zijn de lijnen op veel wegen overnieuw geschilderd. Ook worden de bomen in de herfst gesnoeid en het gras na de winter gemaaid. Door dit alles blijft de wijk er netjes en onderhouden uit zien. Er zijn dus eigenlijk weinig nieuwe ontwikkelingen, de buurt is af en zal alleen nog onderhouden worden waar dat nodig is.
16
IV Veiligheid en Cohesie Bomenwijk en Recreatiewijk Een belangrijk punt om de leefbaarheid in de wijk te bepalen is het criminaliteitscijfer en het gevoel van onveiligheid (al dan niet terecht.) In Heerhugowaard voelt ongeveer een kwart van de inwoners zich wel eens onveilig. Het percentage neemt toe: van 23 naar 21 naar 25%. Het landelijk gemiddelde staat op 26%. De Bomen-en Recreatiewijk scoort redelijk op de tests: 79% van de inwoners voelt zich nooit onveilig in de wijk. Hiermee komt de wijk in de Heerhugowaarder middenmoot. 2% van de inwoners voelt zich vaak onveilig. Onder de geïnterviewde mensen bevonden zich geen mensen die zich onveilig voelden in de buurt. De buurt werd juist als een redelijke tot goede wijk gezien en de mensen werden niet als hinderlijk ervaren. Een belangrijke vraag is natuurlijk of de gevoelde onveiligheid terecht is. Veiligheid is natuurlijk voor een deel subjectief. Wij beperken ons daarom tot de feiten. 2009, cijfers van het AD en vrij schokkend ook: uit 21 woningen werd iets gestolen dit jaar. 3 Keer werd er iets gestolen uit bijvoorbeeld garages en vier keer was er sprake van brand(stichting) of ontploffing. Deze cijfers waren slechts van de bomenwijk, in de recreatiewijk waren ook nog twee woninginbraken. Diefstal van motorvoertuigen kwam drie keer voor, negen keer moest de politie eraan te pas komen omdat er iets uit de auto gestolen was. Alcohol werd zeven keer gebruikt. Daar komt nog twee keer van de Recreatiewijk bij. Op het gebied van vernielingen valt er nog zeker wel wat te leren: maar liefst 63 keer werd er iets vernield. Een keer was er sprake van winkeldiefstal. In de Recreatiewijk kwam een vernieling vier keer voor. 14 Keer werd er iemand mishandelt en 17 keer werd er iemand bedreigt. Ook dit cijfer is behoorlijk hoog. In de Recreatiewijk zijn alleen cijfers over mishandeling: drie keer kwam dit voor. Fraude kwam zelfs negen keer voor in de Bomenwijk, en zelfs wapenhandel! Dit verschijnsel kwam twee keer voor. Deze cijfers komen dus uit 2009, maar de cijfers zijn behoorlijk hoog. Of het AD betrouwbaar is, is nog een tweede maar er zijn wel duidelijke verschillen te zien en de cijfers geven in ieder geval een indicatie. Bezig zijnde met dit onderwerp valt de krant in de bus met een artikel over de Berkenlaan: op deze weg is vrijdag 18 november jongstleden voor de derde keer in vier maanden tijd een auto in de brand gestoken. Motieven zijn onduidelijk, maar buurtbewoners schuiven ene mevrouw Koning de problemen in de schoenen. Het moge duidelijk zijn dat de problemen qua (on)veiligheid nog niet zijn opgelost.
17
Figuur 14 Onveiligheidsgevoel
Bron: wijkmonitoor 2011.pdf
Oostertocht Het percentage van het aantal mensen dat zich in de Oostertocht nooit onveilig voelt is 85% en daarmee een stuk hoger dan de Bomenwijk en Recreatiewijk. De Oostertocht staat zelfs op nummer drie, alleen de Zuidwijk (86%) en Stad vd Zon (92%) scoren beter. Wel opvallend is dat 2% van de inwoners van de Oostertocht zich vaak onveilig voelt terwijl dit bij zes buurten beter is. Dan nu de reden voor het onveiligheidsgevoel (dezelfde bron wordt gebruikt voor de Oostertocht als die voor de Bomenwijk en de Recreatiewijk). Woningbraak vier keer en diefstal uit schuur of garage ook vier keer. Diefstal van motorvoertuig komt maar een keer voor terwijl er wel elf keer iets uit een voertuig wordt gestolen, alcohol in het verkeer kwam ook maar een keer voor. Dan op straat, vernielingen komen negentien keer voor en ook zakkenrollen, alhoewel het maar een keer is, is wel voorgekomen. Geweld is er gelukkig maar weinig, vier mishandelingen en zeven bedreigingen kwamen voor. Verder was er negen keer spraken van fraude in de Oostertocht. De criminaliteit valt dus wel mee en ligt aanzienlijk lager dan in de Bomenwijk en Recreatiewijk bij elkaar opgeteld. Opvallend is dat er in heel Heerhugowaard volgens onze gegevens in 2009 geen overvallen hebben plaatsgevonden.
18
EINDCONCLUSIE HUIZEN Prijzen Huurhuizen Soort bouw
Bomen- en Recreatiewijk Grote verscheidenheid Hoog percentage Rijtjeshuizen, woonerf
Onderhoud
Matig-redelijk
Oostertocht Grote verscheidenheid Laag percentage Rijtjeshuizen, appartementen Redelijk-goed
Gemiddelde prijs huis Aantal woningen
€206.000,770
€227.000,1830
Tabel 1 Bron: Cijfers uit dit PO
Het grote verschil is het verschil in het aantal huurhuizen in de wijken. In de Bomen- en Recreatiewijk zijn dat er relatief veel, in de Oostertocht is dat weinig. Het onderhoud is volgens ons in de eerstgenoemde wijk slechter: er mag bijvoorbeeld wel weer eens geschilderd worden. De prijs is hoger in de Oostertocht gemiddeld, dit waarschijnlijk ook omdat de huizen een heel stuk nieuwer zijn. Ook is deze wijk groter.
HUISHOUDENS Aantal inwoners Man/vrouw verdeling Grootste bevolkingsgroep Grootte huishoudens * Ongehuwd in % Geboorteoverschot Percentage allochtonen
Bomen- en Recreatiewijk 1865 930/935 45-64 jaar 33-33-33 45 Ja Net boven landelijk gemiddelde
Oostertocht 4420 2200/2220 25-44 jaar 28-29-44 49 Ja Op landelijk gemiddelde
Tabel 2 Bron: Cijfers uit dit PO
*Alleen – zonder kinderen – met kinderen (in procenten van het geheel) De Oostertocht is een jongere wijk met daarom ook jongere inwoners. Dit komt tot uiting in de bevolkingspiramide. Voor de rest lijken de wijken behoorlijk op elkaar.
WERK EN INKOMEN Werkenden Bijstanduitkeringen Gemiddeld inkomen Inkomensverdeling (laag/hoog)
Bomen- en Recreatiewijk 66 op 100 31 op 1000 €18.300,43/18
Oostertocht 80 op 100 25 op 1000 €19.000,34/22
Tabel 3 Bron: Cijfers uit dit PO
De hoogte van het aantal gepensioneerde inwoners bepaald het lage aantal werkenden in de Bomenen Recreatiewijk. In deze wijk krijgen ook meer mensen een bijstanduitkering. Het gemiddelde inkomen ligt lager en het geld is ongelijker verdeeld.
19
BUURTVOORZIENINGEN Supermarkt Sport Ouderdomsfaciliteiten Dieren (bv. Park) School Speeltuintjes Buurthuis
Bomen- en Recreatiewijk Deen SVW, Tornado, park, Waardergolf. (o.a.) Ja Ja Ja, twee Ja, veel De Boom
Oostertocht Nee Karate, fitness en tennis Nee Nee Nee (te)weinig Nee
Tabel 4 Bron: Gegevens uit dit PO
Hier kunnen we heel kort over zijn: in de Bomen- en Recreatiewijk is heel veel te doen en zijn veel mogelijkheden om jezelf te vermaken of hulp te vragen terwijl in de Oostertocht bijna niks is. De gemeente is hier wel mee bezig.
ONTWIKKELINGEN
Bomen- en Recreatiewijk Randweg om Heerhugowaard (Waarderhout moet wijken) Appartementencomplex Onderhoud
Oostertocht Verbreden Oostertocht
Onderhoud
Tabel 5 Bron: Gegevens uit dit PO
De Oostertocht heeft ook hier niet veel te vertellen. Het voornaamste punt is dan toch gewoon het onderhoud. In de Bomenwijk gaat het op gemeentelijk vlak voornamelijk om de aanleg van de nieuwe randweg die door het bos van de wijk heen loopt.
VEILIGHEID % nooit onveilig voelend % vaak onveilig voelend Overval op woning Iets gestolen uit garage Diefstal motorvoertuig Diefstal uit auto Illegaal alcoholgebruik Vernielingen Mishandeling Bedreiging Fraude
Bomen- en Recreatiewijk 79 2 21 3 3 9 9 67 17 17 9
Oostertocht 85 2 4 4 1 11 1 19 4 7 9
Tabel 6 Bron: Cijfers uit dit PO
Op het gebied van veiligheid blijkt er voor beide wijken toch nog wel wat te verbeteren. Het aantal vernielingen is in de Bomen- en Recreatiewijk extreem hoog. (Sportemoties?) Terwijl in de Oostertocht je auto niet altijd veilig staat.
20
De leefbaarheid in de wijken Bomenwijk- en Recreatiewijk Hier is goed in te leven, het mag dan een wat oudere wijk zijn dat niet altijd goed wordt bijgehouden, maar er is van alles te doen in en rondom de wijk. Ook voor ouderen die verzorging nodig hebben is er genoeg hulp in de buurt te vinden van gespecialiseerde mensen. De veiligheid is voor sommigen een probleem, echter moet de nadruk gelegd worden op het woord sommigen. De meeste mensen schijnen het er prima naar hun zin te hebben, zo ook de geïnterviewden. De wijk is beetje bij beetje aan het vernieuwen, wat ook wel nodig is. Een prima wijk. Oostertocht Het is een redelijk nieuwe wijk, wat het interessant maakt voor de iets jongere inwoners van Heerhugowaard om hier te wonen. In de wijk zelf is echter niks te doen, hooguit een beetje voetballen in de pannakooi of in het nabijgelegen speeltuintje. Moet er wat ondernomen worden dan zal er al gauw een uitstapje gemaakt worden naar het nabijgelegen ’t Kruis. Met de veiligheid is weinig mis en het is vooral rust dat de klok slaat op een doordeweekse dag. Leefbaar is het dus zeker. Nawoord Wij willen u hartelijk bedanken voor de interesse in ons werkstuk, het was ook geen straf om het te maken. We hebben, ondanks dat we zelf in Heerhugowaard wonen, toch veel geleerd over de wijken en het ontstaan van onze stad. Wilt u meer informatie, kijkt u dan even bij de bronnen, we konden nu eenmaal niet alles verwerken in ons PO. Voor het hele interview met meneer Schouten kunt u luisteren naar het geluidsfragment op de bijgeleverde USB-stick. Bij deze willen we iedereen die aan dit PO meegewerkt heeft bedanken, en wensen wij u nog een hele fijne dag. Joep Tijm en Peter Bakker Leerlingen Han Fortmann College Atheneum 5C BRONVERMELDING http://www.heerhugowaard.nl/Inwoners/Uw-stad/Praat-mee/Stadsvisie.htm http://www.domesta.nl/ikzoekeenwoning/waaromkopen http://www.funda.nl http://heerhugowaard.straatinfo.nl/buurtgegevens/Bomenwijk+-+Gemeente+Heerhugowaard/ http://www.jaap.nl http://www.jaap.nl/tekoop/noord+holland/alkmaar+en+omgeving/heerhugowaard/1701gs/parklaan+34/8896374/buurt/ http://data.weetmeer.nl/module.php?ID=61637&aktie=data http://data.weetmeer.nl/module.php?ID=61638&aktie=data http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijstand/vraag-en-antwoord/wanneer-heb-ik-recht-opbijstand.html http://www.economiehulp.nl/inkomensverdeling http://www.evean.nl/klant_en_familie/zorg_nodig/wonen_met_zorg/woonzorgcomplexen/arboretu m/?view=Standard
21
www.buurthuis-deboom.nl/ http://www.youtube.com/watch?v=gB5-fPj9KUU&feature=youtu.be http://nl.wikipedia.org/wiki/Woningnood http://www.cbsinuwbuurt.nl http://www.woonwaard.nl/wijk.asp?id=375920&mid=8866&pid=9071 http://data.weetmeer.nl/module.php?ID=61648&aktie=data http://www.heerhugowaard.nl/web/file?uuid=de967287-b806-4fa3-8d80-275f1129c702&owner=4de7d3136635-488e-aa9d-2fbe5396f4e3
http://www.onzeplaats.nl/heerhugowaard/index.php?sec=71&grp=3073&ond=9297 Stadsnieuws Heerhugowaard, nummer 19 2011 Dhr. Jan Schouten (Steunfractie CDA) Dhr. Ad Jongenelen (Burgerbelang) Dhr. Cees Jonk Noord Hollands Dagblad Alkmaarse Courant http://www.woneninbomenwijk.nl/nl_NL/Groot_onderhoud_eengezinswoningen.html http://217.148.186.209/toondetail.php?cbs=398
22
