Recht in beeld Verschil maken met film en debat
Ondernemingsplan 2013-2016 Stichting Movies that Matter 3 oktober 2012
“Entertainment today constantly emphasizes the message that things are wonderful the way they are. But there is another kind of cinema, which says that change is possible and necessary and it’s up to you”
Wim Wenders
2
INHOUD
Inleiding
5
1.
Visie, missie, doelstellingen en doelgroepen
7
2.
Terugblikken en vooruitzien
15
3.
Projecten
23
4.
Marketingcommunicatie
43
5.
De ambities samengevat
47
6.
Organisatie en beheer
49
7.
Exploitatie en financiering
53
Bijlage 1
Bestuur en team
57
Bijlage 2
Gestelde targets per activiteit (2013-2016)
59
Bijlage 3
Meerjarenraming 2013-2016
60
3
"Because of the great influence of movies we depend on the cinema to reach out to those we ourselves cannot reach. We need the cinema, film directors and film organisations to tell the world about the injustice and about people who are deprived from their basic human rights. It is through the cinema that we can show that our action and your action lead somewhere. It leads to a better and safer world for everyone." ”Thank you Movies that Matter. Keep up the good work.”
Aung San Suu Kyi in een videoboodschap aan het Movies that Matter Festival 2011
4
INLEIDING Voor u ligt het nieuwe ondernemingsplan van Stichting Movies that Matter. Na de verzelfstandiging van de organisatie in 2006 en de daaropvolgende ontwikkelingsfasen van pionieren, uitkristalliseren van de formule en professionaliseren van de organisatie, staat dit strategische plan in het teken van consolideren en het realiseren van verdere groei en impactontwikkeling.
Movies that Matter is een unieke en inspirerende organisatie die podia biedt aan de geëngageerde cinema, aan speelfilms en documentaires over mensenrechten en een rechtvaardige, duurzame wereld. Het is een organisatie die deze films vertoont en promoot, filmevenementen organiseert en stimuleert en daarbij bewust filmvertoningen koppelt aan duiding en dialoog. Zo zet de stichting zich in voor een breder bereik en een grotere impact van human rights films. Daarmee is Movies that Matter de eerste en voornaamste organisatie in Nederland die het filmbeeld inzet als maatschappelijk wapen. Movies that Matter beschouwt zichzelf als filmgedreven pleitbezorger voor de mensenrechten, die ogen wil openen voor de bescherming die mensenrechten bieden en situaties waar deze rechten in het geding zijn. Een organisatie die uiteindelijk, op het gebied van mensenrechten, mensen wil aanzetten tot actief mondiaal burgerschap. Movies that Matter doet dit niet met kant-en-klare antwoorden, maar door met film en debat vragen te stellen. De Nederlandse overheid erkent dat de aandacht voor 1
mensenrechten(educatie) beperkt is. Reden te meer voor Movies that Matter om haar werk voort te zetten.
Ieder voorjaar vindt in Den Haag het snelgroeiende Movies that Matter Festival plaats. Movies that Matter On Tour biedt maandelijks film en debat in vijftien Nederlandse steden. Het educatieprogramma van de stichting verzorgt jaarlijks voor tienduizenden scholieren filmlessen over mensenrechten. Movies that Matter Internationaal helpt films over mensenrechten, vrede en democratie vertoond te krijgen in ontwikkelingslanden en daar waar de persvrijheid in het geding is. De stichting heeft zich ontwikkeld tot hét internationale expertisecentrum op het gebied van film en mensenrechten.
Movies that Matter vindt haar oorsprong in het Amnesty International Film Festival dat in 1995 voor het eerst door Amnesty Nederland werd georganiseerd. In 2004 zagen Amnesty International en het filmfestivalteam kansen meer te doen aan bewustmaking door film. Dit leidde tot de verzelfstandiging van wat toen de filmfestivalafdeling van Amnesty was. Met de krachtenbundeling van founders Amnesty International Nederland, Stichting DOEN, het Hivos-NCDO Cultuurfonds en het VSBfonds ging in 2006 de lang gekoesterde wens tot uitbreiding van de activiteiten op het gebied van film en mensenrechten in vervulling. De verzelfstandiging en krachtenbundeling hadden als voornaamste doel groei in Nederland te realiseren: een groter bereik, een landelijke spreiding van activiteiten en een toename van educatieprojecten. Daarnaast stelde Movies that Matter zich ten doel eerste stappen te zetten bij het ondersteunen van vertoningen van human rights films in niet-westerse landen. 1
National Report of the Kingdom of the Netherlands for the Universal Periodic Review, Netherlands Ministry of Foreign Affairs, Den Haag, 1 maart 2012.
5
Dit ondernemingsplan bestrijkt de periode 2013-2016. In hoofdstuk 1 komen de visie, missie, doelstellingen en doelgroepen van Movies that Matter aan de orde. Hoofdstuk 2 blikt terug op de grote lijnen van de resultaten tot nu toe en kijkt vooruit door de ambities voor de komende jaren weer te geven. Hoofdstuk 3 beschrijft de activiteiten (kernprojecten) die Movies that Matter de komende jaren ontplooit en geeft daarbij aan waarom, hoe en met welk beoogd resultaat. De marketingcommunicatiestrategie van Movies that Matter staat beschreven in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 vat de in dit plan beschreven ambities en beleidsvoornemens samen. Hoofdstuk 6 geeft aan hoe Movies that Matter het beheer en de organisatie vormgeeft en in hoofdstuk 7 ten slotte worden alle voornemens van de eerdere hoofdstukken vertaald in een meerjarenraming.
6
2.
VISIE, MISSIE, DOELSTELLINGEN EN DOELGROEPEN In dit hoofdstuk beschrijft Movies that Matter haar visie, missie, en – hieruit voortvloeiend – haar doelstellingen. Het sluit af met de bepaling van de doelgroepen van de activiteiten en de communicatie van de stichting.
Visie
Zonder cultuur geen ontwikkeling en democratie Vrije kunst levert een structurele bijdrage aan het functioneren van democratische samenlevingen. Democratie in onze complexe samenleving vraagt van burgers namelijk het vermogen zich in de ander te kunnen verplaatsen en elkaar te kunnen verstaan. Luisteren, kijken en empathie vergen oefening. Kunst helpt daarbij, want in de kunst staat niets vast en worden we uitgedaagd om iets te beleven wat nieuw is, wat anders is. Om te ervaren, zonder direct te oordelen. Zo confronteert en/of vermaakt kunst ons met een spiegel op de wereld, met onvermoede inzichten en onverwachte intimiteit. We zien daarin het vreemde, het angstaanjagende, dat kleine of grote onbevattelijke waar we in het leven van alledag misschien het liefste de kop voor in het zand steken. Dat stimuleert een kritische, open en betrokken blik. Een blik die ons dwingt te bepalen hoe we ons tegenover de ander verhouden en zouden willen verhouden. Cultuur biedt een vrijplaats voor het experiment, voor het zoeken naar alternatieven, voor een andere manier van denken. Maatschappelijke verschillen worden overbrugd, internationale verbindingen gelegd. Kunst kortom, en dus ook film, helpt ons samen te leven. Dit geldt zowel voor werk dat een concreet maatschappelijk thema aansnijdt als voor werk dat ontroert door zijn schoonheid.
2
Film opent ogen De kunstvorm film heeft buitengewone zeggingskracht. Bewegend beeld en beeldtaal zijn heden ten dage van essentieel belang geworden voor informatieoverdracht en bewustmaking. Daar waar het in woord en geschrift soms niet lukt mensen echt te raken, breekt het bewegende beeld soms wél door onverschilligheid of cynisme heen. Juist dít vermogen maakt film voor Movies that Matter het middel bij uitstek maakt om mensen te betrekken bij mensenrechten. Als maatschappelijk wapen om onrecht aan de kaak te stellen en om een ‘gezicht’ te geven aan bedreigingen van individuele vrijheid en waardigheid. Om ons een spiegel voor te houden, inzicht te geven en vragen te stellen. Film als ‘eyeopener’ dus. De complexiteit van de hedendaagse, geglobaliseerde wereld schreeuwt om reflectie. Dat is bij uitstek het terrein van de cinema.
2
Alinea deels vrij naar www.dekrachtvancultuur.nl, het verslag Steen in de Vijver over het debat ‘Zonder kunst geen democratie’ (Stadsschouwburg Amsterdam, 7 september 2012)
7
Movies that Matter vertoont en promoot human rights films en biedt daar verdieping (context, duiding, dialoog) bij. Zo jaagt Movies that Matter het debat over mensenrechten aan, zet het publiek aan tot actief mondiaal en democratisch burgerschap, beïnvloedt zij opinie en beleid en draagt zij uiteindelijk bij aan de naleving van Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
Human rights films brengen beroering en vervoering Door de emotionele en directe impact van film kan dit medium ons in beroering en vervoering brengen. Dát zijn de films die Movies that Matter inzet: documentaires en speelfilms die ons niet koud laten, maar juist fascineren, onthutsten, verbazen, ontstellen, prikkelen. Films, kortom, die een emotioneel appél doen op de kijker of – in lelijk Engels – deep engagement bewerkstelligen. Zózeer dat we na het zien ervan niet direct over willen gaan tot de orde van de dag, maar er langer over na willen denken, er met anderen over willen praten en willen onderzoeken of het in onze macht ligt om bij te dragen aan een positieve wending.
In haar twee voorgaande ondernemingsplannen omschrijft Movies that Matter de films die het voor haar programma’s selecteert. De stichting brengt humane films van betrokken, integere filmmakers die recht willen doen aan hun onderwerp en dat thruthful benaderen. De geselecteerde films zijn actueel of zelfs urgent en van hoge cinematografische en communicatieve kwaliteit. Zowel het verhalend en verbeeldend vermogen als de artistieke vormgeving zijn van belang. Het betreft films die een breed publiek voor zich kunnen innemen, de aandacht vasthouden en ruimte laten voor persoonlijke beleving en identificatie. Ze combineren dat met het vermijden van stereotypering, manipulatie, ophitsing en propaganda. Het is cinema die duidelijk is over haar bronnen en zo mogelijk ruimte biedt aan weerwoord. En daarbij een normatief kader biedt, waarbinnen de kijker zijn/haar mening kan vormen. Movies that Matter zoekt actief naar filmproducties die een ander, minder bekend licht op zaken doen schijnen en films die zijn gemaakt vanuit een niet-westers perspectief. Movies that Matter werkt graag met films die de menselijke maat, de persoonlijke consequenties van omvangrijke problematiek tonen.
Niet alle films met een mensenrechtenthematiek zijn als vanzelf dergelijke human rights films. Movies that Matter mijdt eenzijdige ‘boodschapfilms’, net als producties die mensen met op sensatie belust effectbejag reduceren tot slachtoffers door alleen hun ‘zieligheid’ te belichten. Films kunnen voor Movies that Matter ook minder geschikt zijn op grond van artistieke keuzes.
Film en dialoog Movies that Matter brengt filmmakers, films, mensenrechtenactivisten, bestuurders, beleidsmakers, deskundigen en het publiek bij elkaar om zo de impact van de film en het engagement te vergroten. Hierin ligt haar meerwaarde. Zoals gesteld beschouwt de stichting de combinatie van film met verdieping als haar handelsmerk. Samen weten we meer, samen kunnen we meer. Deelnemers aan het debat informeren en bevragen elkaar en bieden context en duiding bij de onderwerpen van vertoonde films. Met als resultaat een nadere analyse van de oorzaken van een bepaalde problematiek en inventarisatie van oplossingen.
8
Door de dialoog over mensenrechten met geëngageerde films én fora aan te wakkeren, draagt Movies that Matter bij aan het bewustzijn over hoe mensenrechten bevorderd kunnen worden en schendingen ervan bestreden. In die zin vormt de verdieping van Movies that Matter de ‘missing link’ tussen de human rights films en actieorganisaties op dit gebied. De verdiepende fora van het parallelprogramma kunnen verschillende vormen aannemen: een inleiding, discussie, debat, talkshow, interview, lezing, Q&A-sessie, workshop, conferentie of masterclass. Publieksonderzoek van Movies that Matter leert dat een kwalitatief sterk verdiepingsprogramma leidt tot hogere waardering van de vertoonde film. Toch behoeft niet elke film perse nadere duiding. Films moeten een inhoudelijke noodzaak tot verdieping kennen en zich ervoor lenen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de film vragen oproept of discussie uitlokt, wanneer het thema taboedoorbrekend is of emotioneert, of wanneer de vertoning een mogelijkheid biedt om de thematiek onder de aandacht te brengen bij politici en beleidsmakers. Of simpelweg wanneer de mogelijkheid zich voordoet om aansprekende gasten uit te nodigen, zoals filmmakers of andere betrokkenen. Binnen het educatieprogramma zorgt Movies that Matter voor lesmateriaal. Wanneer Movies that Matter films onder de aandacht brengt die online te zien zijn, op tv of dvd, verwijst MtM zoveel mogelijk door naar achtergrondinformatie of discussiefora. MtM Events en Advies biedt partners factsheets die voor bezoekers van de website ook online te raadplegen zijn.
Film + debat verbindt Filmvoorstellingen kunnen voor jong en oud en voor kijkers met verschillende culturele achtergronden een bijzonder geschikt vertrekpunt zijn om elkaar te ontmoeten en met elkaar in gesprek te raken. In het eerder aangehaalde WRR-rapport ‘Vertrouwen in burgers’ benadrukt de raad het belang van actief betrokken burgers voor een levende democratie en van mensen en organisaties die verbinding kunnen leggen tussen verschillende groepen en netwerken. Deze houden bestuurders en beleidsmakers scherp en verschaffen draagvlak voor het uitvoeren van beleid. Door deze influentials samen te brengen met creatievelingen, pioniers, activisten, maatschappelijke organisaties, journalisten en een geïnteresseerd publiek verbindt Movies that Matter burgers die willen werken aan een rechtvaardigere wereld. Movies that Matter creëert daarmee podia waar dwarsverbanden kunnen ontstaan. Dwarsverbanden die, zo stelt de WRR, zorgdragen voor de inbreng van nieuwe ideeën. Zo bieden de Nederlandse activiteiten van Movies that Matter een bijdrage aan de door die raad aanbevolen ‘doe-democratie’. Met name het Movies that Matter Festival heeft de laatste jaren laten zien dat het zich heeft ontwikkeld tot een evenement waar visies worden uitgewisseld en coalities worden gesmeed die eerste stappen zetten op weg naar politieke lobby, diplomatieke betrekkingen, publicitaire druk en daadwerkelijke, concrete actie.
Het grensgebied van de filmsector en de mensenrechtenbeweging Human rights films kennen altijd een situatie of specifiek probleem als aanleiding. De aard van de situatie of probleem bepaalt mede de doelgroep en samenwerkingspartners die Movies that Matter kiest om de films onder de aandacht te brengen. De productie van human rights films vormt een gegeven voor Movies that Matter, zij bemoeit zich niet actief met financiering ervan of talentontwikkeling van makers. Voor Movies that Matter zijn makers van direct belang omdat zij met hun daadwerkelijke aanwezigheid de aandacht en betrokkenheid voor human rights films kunnen vergroten. Een aantal van hen stelt zich zelfs 9
ronduit activistisch op. Met het vertonen en verdiepen van hun films vergroot Movies that Matter de impact ervan en stimuleert de organisatie filmmakers om films over mensenrechten en menselijke waardigheid te (blijven) maken. Met de financiers van human rights films heeft Movies that Matter geen directe relatie. De financiers investeren vooral in de totstandkoming van films en niet in de distributie. Movies that Matter maakt afspraken met filmdistributeurs over de vertoning en promotie van de door hen aangekochte human rights films. Een beperkt aantal relevante films dat in Nederland geen distributeur vindt, biedt Movies that Matter een alternatieve vorm van distributie (zie hoofdstuk 3, MtM Events en Advies). De podia, waaronder zowel filmtheaters als festivals kunnen worden verstaan, vertonen (onder meer) human rights films. Movies that Matter stimuleert hen hierin en werkt met hen samen. Daarnaast zijn er diverse andere intermediairs die voor Movies that Matter cruciaal zijn om de doelgroepen te bereiken, zoals onderwijs, media (omroepen en print media) en overheden. Last but not least zijn actiegerichte organisaties zoals Amnesty International belangrijke samenwerkingspartners.
Zelf is Movies that Matter geen actieorganisatie. Movies that Matter biedt zelf geen oplossingen, maar is een bron van inspiratie om verder te denken en te handelen. Haar beoogde effect is dan ook niet de wereld te verbeteren, maar haar publiek met film en debat te prikkelen daar een bijdrage aan te leveren.
Idealisme en optimisme De wereld is té groot en de schaal van mensenrechtenschendingen té omvangrijk om al het onrecht met film en debat aan de orde te stellen. Bij de thema’s die Movies that Matter in haar programma’s kan agenderen is de organisatie afhankelijk van het aanbod van (recente) filmproducties. Movies that Matter produceert immers zelf geen films, maar wil human rights films juist een platform bieden. De productie van deze films blijft nog steeds toenemen en de makers ervan hebben bij uitstek een ‘neus’ en ‘oog’ voor actuele en urgente vraagstukken. Al ondervinden zij juist in de landen die ‘het meest te verbergen hebben’ helaas soms grote tegenwerking bij hun werk, of wordt hen het filmen zelfs volledig verboden. Zo zit de Iraanse regisseur Jafar Panahi (Offside, The Circle en The White Balloon), die in 2007 op het festival van de stichting een retrospectief presenteerde en een Lifetime Achievement Award ontving voor zijn scherpzinnige en humane oeuvre, in Teheran een gevangenisstraf van zes jaar uit en mag de komende twintig jaar geen films maken. Er is een idealistische, optimistische organisatie voor nodig om met deze beperkingen te werken. Movies that Matter prijst zich rijk met wat het wél kan vermogen. Haar team bestaat uit medewerkers met de ‘het glas is half vol’-mentaliteit.
10
Missie
De missie van Movies that Matter is: Movies that Matter wil ogen openen voor mensenrechten. Het zet film in voor het aanwakkeren van de dialoog over een rechtvaardige wereld, de beïnvloeding van de publieke opinie en de motivering tot inzet voor mensenrechten en een duurzame samenleving.
Movies that Matter ziet zichzelf als filmgedreven pleitbezorger voor de mensenrechten én als maatschappelijk betrokken pleitbezorger voor de kunstvorm film. Ze wil ogen openen voor de bescherming die deze rechten kunnen bieden en laten zien waar deze rechten en de menselijke waardigheid in het geding zijn. En ze wil publiek warm maken voor de schoonheid en waarde van cinema. Uitgangspunt bij haar missie is dat Movies that Matter film en verdieping (dialoog en interactie) bewust aan elkaar koppelt.
Doelstellingen
Om deze missie te realiseren onderscheidt Movies that Matter de volgende twee doelstellingen: 1) het vertonen van en verdieping bieden bij human rights films 2) het stimuleren en promoten van vertoning en verdieping van human rights films
Het vertonen van en verdieping bieden bij human rights films De voornaamste doelstelling van Movies that Matter is het vertonen en verdiepen van human rights films in Nederland. De vertoning en verdieping van human rights films vindt in Nederland plaats in verschillende settings en formats, afhankelijk van de situatie, doelgroep, de film en het doel. Ook de inzet van Movies that Matter verschilt, variërend van het zelfstandig organiseren (op eigen naam en onder eigen verantwoordelijkheid) tot samenwerking met anderen of als een vorm van dienstverlening (als opdrachtnemer). Het voornemen is bij huidige en nieuwe activiteiten een rol en inspanning te kiezen die logischerwijs voortvloeit uit het belang (qua bereik, zichtbaarheid of anderszins) en financiële intensiteit van de activiteit. De huidige inspanningen bij deze doelstelling zijn vooral gericht op vertoningen voor een levend publiek (‘live audience’), omdat dit de optimale setting is voor het bieden van verdieping.
Het eigen film- en debatfestival, het educatieprogramma en een deel van de activiteiten van het project MtM Events en Advies vormen de inspanningen om deze doelstelling te bereiken. Het volgende hoofdstuk ligt deze projecten nader toe. Het zwaartepunt van deze doelstelling ligt in Nederland.
Het stimuleren en promoten van vertoning en verdieping van human rights films Als tweede doelstelling stimuleert en promoot Movies that Matter in binnen- en buitenland de vertoning en verdieping van human rights films van derden. Dit vanuit de gedachte dat distributeurs, vertoners en publiek steeds betrokken moeten worden om zich op nieuwe/andere films te richten en dat er, mede 11
afhankelijk van de films die zich aandienen, nieuwe partijen hiertoe uitgenodigd kunnen worden. De stimulans van Movies that Matter neemt de vorm aan van lobby, informatievoorziening, advisering, filmselectie en het maken van vertoningafspraken, gericht op film- en dvd-distributeurs en vertoners (filmtheaters, omroepen en andere partijen). Ook stimuleert Movies that Matter de kennisuitwisseling tussen professionals en de verspreiding van films richting het publiek. De organisatie promoot zelf en met anderen human rights film-vertoningen die de filmtheaters, omroepen en andere partijen in Nederland realiseren. Niet alleen levert deze promotie meer aandacht voor en bezoek aan deze films op, het draagt ook bij aan het verstevigen van het predikaat human rights films en de aandacht voor mensenrechtenthematiek. Vanuit de gedachte dat juist vertoning van films over onderwerpen die in bepaalde landen en regio’s actueel zijn in deze landen zelf van groot belang is, stimuleert de stichting ook in het buitenland vertoning en verdieping door rechtstreekse financiële en inhoudelijke ondersteuning.
Doelgroepen
De voornaamste doelgroepen van Movies that Matter zijn 1) publiek met interesse in maatschappelijke en mondiale thema’s (en/of specifieke landen of mensenrechtenthema’s) 2) cultuurliefhebbers (waaronder filmliefhebbers met voorkeur voor wereldcinema, documentaires en arthousefilms) 3) jongeren en studenten (grotendeels via docenten) 4) influentials 5) filmprofessionals 6) culturele en maatschappelijke partnerorganisaties 7) media
Movies that Matter blijft prioriteit geven aan de doelgroepen jongeren en influentials (bestuurders en opinie- en beleidsmakers). Kennismaking met cultuur en mensenrechten op vroege leeftijd is van groot belang voor de latere houding ten opzichte hiervan. De activiteiten voor de doelgroep jongeren en studenten staan beschreven in het volgende hoofdstuk onder Movies that Matter Educatie. Influentials kunnen rechtstreeks invloed uitoefenen op het beleid ten aanzien van de door het festival geagendeerde vraagstukken. Movies that Matter nodigt bestuurders, beleidsmakers, journalisten, wetenschappers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties uit als moderators of deelnemers aan de debatten bij zowel het MtM Festival en MtM Events en Advies. Het Movies that Matter Festival ontving de laatste jaren tientallen bewindspersonen en parlementariërs (Tweede Kamer en Europarlement). Vanuit het internationale programma zijn de vertoningen voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken, in het Europees Parlement en op de Nederlandse Ambassades voornamelijk gericht op een invloedrijke doelgroep. 12
Om haar doelgroepen optimaal te bereiken onderscheidt Movies that Matter per project en activiteit intermediaire doelgroepen als journalisten (media), docenten en culturele en maatschappelijke (partner)organisaties. Een specificering van de doelgroepen voor de projecten MtM Educatie en MtM Internationaal is te vinden in de betreffende paragrafen van het volgende hoofdstuk.
Doelstelling
Movies that Matter Festival
Vertonen/verdiepen
Movies that Matter Educatie
Vertonen/verdiepen
Movies that Matter
Vertonen/verdiepen
Events en Advies
Stimuleren/promoten
Movies that Matter
Stimuleren/promoten
Internationaal
Doelgroepen
Maatschappelijk geïnteresseerden, cultuurliefhebbers, jongeren & studenten, influentials, filmprofessionals, culturele/ maatschappelijke organisaties, media Jongeren & studenten (via docenten), culturele/maatschappelijke partnerorganisaties Maatschappelijk geïnteresseerden, cultuurliefhebbers, studenten, influentials, filmprofessionals, culturele/ maatschappelijke organisaties, media Maatschappelijk geïnteresseerden, cultuurliefhebbers, jongeren & studenten, influentials, filmprofessionals, culturele/ maatschappelijke partnerorganisaties
Tabel: Welk project draagt bij aan welke doelstelling en voor welke doelgroep is het bedoeld.
13
Amnesty-directeur Eduard Nazarski en Father Marco Arana Zegarra
Priester Marco Arana Zegarra is de leider van het geweldloze verzet tegen grote mijnbedrijven in Peru.
The Devil Operation van Stephanie Boyd laat zien dat zijn strijd als mensenrechtenverdediger niet zonder gevaar is. Het Movies that Matter Festival selecteert de film voor het A Matter of ACT programma. Marco Arana ontmoet onder meer voormalig VN-rapporteur voor mensenrechtenverdedigers Hina Jilani, mensenrechtenvoorvechtster Bianca Jagger en vertegenwoordigers van de Nederlandse overheid. Aan de landbouwuniversiteit Wageningen geeft hij een lezing. Zijn verhaal gaat via de wereldomroep (RNW) over de wereld en verschijnt in Nederlandse kranten.
Movies that Matter versterkt de impact van films en bezorgt ze een groter bereik en een langere looptijd. De synergie tussen de projecten van de stichting en het netwerk van de stichting zijn daarbij van grote waarde. Zo onvangt ‘Father Marco’ op voorspraak van Movies that Matter de prestigieuze Human Rights Film Award van Cinema for Peace. De onderscheiding wordt hem tijdens het filmfestival van Berlijn overhandigd in het bijzijn van Sean Penn en Angelina Jolie. Het Movies that Matter Internationaal draagt bij aan vertoningen van The Devil Operation in Peru. De film wordt opgepikt door collega-festivals uit het internationale netwerk van de stichting. En zo volgen onder meer workshops ‘non-violent activism’ bij de film in Guatamala en vertoningen van The Devil Operation op verschillende Nederlandse ambassades. Als de theoloog in juli 2012 in het Peruaanse Cajamarca wordt opgepakt en mishandeld komt Amnesty meteen in actie en zet Stephanie Boyd haar film direct gratis online. Het gaat de activistische priester gelukkig weer goed.
14
2.
TERUGBLIKKEN EN VOORUITZIEN Dit hoofdstuk blikt terug en kijkt vooruit. Het legt de nadruk op ervaringen en resultaten die de basis vormen voor de keuzen en ambities voor de komende vier jaar. Aan de orde komen ontwikkelingen, kansen en bedreigingen. Movies that Matter geeft daarbij aan hoe de organisatie hierop anticipeert.
Formule staat als een huis
Zoals in de inleiding is gesignaleerd is er in Nederland nog steeds te weinig aandacht voor mensenrechten. Deze zwakte bepaalt de urgentie van de werkzaamheden van Movies that Matter (MtM). In de eerste zeseneenhalf jaar van haar bestaan heeft de stichting onmiskenbaar een aantal belangrijke successen geboekt. Het film- en debatfestival onderging een metamorfose door de naamsverandering en de verhuizing naar Den Haag in 2009. Het bezoek verdubbelde en de exposure groeide. Movies that Matter ontwikkelde een uitgebreid, landelijk educatieprogramma en introduceerde het Movies that Matter On Tour programma, dat nu met maandelijkse vertoningen in vijftien Nederlandse steden jaarlijks zo’n 4.500 bezoekers trekt. In niet-westerse landen waar de persvrijheid in het geding is helpt Movies that Matter Internationaal jaarlijks tientallen lokale organisaties bij de organisatie en financiering van human rights film-evenementen. Movies that Matter ontwikkelde zich tot een internationaal toonaangevende organisatie en hét expertisecentrum op het grensgebied van film en mensenrechten. Daarbij wist het twee grote landelijke mediapartners, Trouw en VARA, aan zich te binden. Vooral in de beginjaren, de pioniersfase, startte de stichting ook (deel)activiteiten die minder goed bleken te werken of aan te slaan, of waarvoor geen duurzame financiering kon worden gevonden. Zo zag het zich genoodzaakt activiteiten als het Human Rights Filmtheater en het competitieprogramma op filmfestival Rotterdam te beëindigen. In de afgelopen ondernemingsplanperiode heeft Movies that Matter haar formule duidelijk uitgekristalliseerd. De stichting kent vier kernprojecten: het Movies that Matter Festival, een landelijk educatieprogramma, Movies that Matter Events en Advies, en het Internationale programma. De laatste jaren behoefde eigenlijk alleen het project Movies that Matter Events en Advies organisatorische bijsturing op hoofdlijnen. Het project is een samenvoeging van de projecten ‘MtM Events’ en ‘MtM Expertise en Advies’ uit het laatste ondernemingsplan, ‘Filmbeeld als Wapen’. Daarin voorzag de stichting bij de Tour en Events in Nederland een grotere rol voor samenwerkingspartners, terwijl Movies that Matter zichzelf verder zou specialiseren in de rol van adviseur en dienstverlenende intermediair tussen producent en vertoner/organisator. Op basis van ervaringen en inspelend op de toegenomen kennis over de behoeftes van culturele en maatschappelijke organisaties kwam de stichting hierop terug. Als organisator van het On Tour-programma biedt Movies that Matter maandelijkse een film een alternatief voor reguliere distributie in de vorm van vijftien vertoningen met debat door heel Nederland. MtM Events en Advies organiseert daarnaast events (op IDFA en in samenwerking met of in opdracht van partners), voorziet in advies waardoor derde partijen zélf filmvertoningen over mensenrechten 15
kunnen organiseren en draagt bij aan de promotie van vertoningen van geëngageerde films die worden georganiseerd door andere partijen. Het project MtM Events en Advies omvat nu vijf (in hoofdstuk 3 beschreven) activiteiten. Daarmee staat de projectenmix van Festival/Educatie/Events & Advies in Nederland en het Internationale programma als een huis. Hetzelfde geldt voor de filmprogrammering, de koppeling van verdieping aan de filmvertoningen en de prioriteitstelling ten aanzien van de doelgroepen jongeren en influentials. Movies that Matter sleutelt niet verder aan deze formule, maar consolideert die. Dit betekent geenszins dat de organisatie achterover leunt. De gezonde en logische zoektocht naar nog sterkere manieren om het bereik en de impact van human rights films te vergroten blijft. Hang naar vernieuwing en optimalisering typeert Movies that Matter. Aanscherping en verbeteringen vinden echter plaats bínnen het kader van de huidige formule.
Verbreding bereik
Het directe bereik van de Movies that Matter activiteiten in Nederland steeg van 12.500 bezoekers in 2006 tot 62.500 in 2012 (prognose september 2012). Het indirecte bereik door publiciteit, tv-uitzendingen in het kader van het festival door mediapartner VARA en door activiteiten die het gevolg zijn van door Movies that Matter gegeven advies komt op meer dan een miljoen kijkers en bezoekers. Het totale bereik van de door het internationale programma ondersteunde en uitgevoerde projecten lag rond de 230.000 bezoekers. Met deze resultaten overtrof Movies that Matter per project zo goed als alle doelstellingen. Dat wil voor Movies that Matter echter niet zeggen dat dat niet beter kan. Movies that Matter consolideert haar formule, maar wil daar graag meer publiek mee bereiken. Om deze verdere groei van haar publieksbereik te realiseren 1) vergroot Movies that Matter het percentage Nederlandstalige programma’s, 2) verruimt zij de doelgroepen van haar educatieprogramma met VMBO en MBOonderwijs, 3) stimuleert de stichting via het Movies that Matter Label vertoningen buiten het – voor velen hoogdrempelige – arthousecircuit en 4) spitst ze haar programma’s optimaal toe op haar doelgroepen.
De stichting realiseert zich dat MtM-kenmerken als de thematiek mensenrechten, de nadruk op het debat, de grotendeels Engelstalige programma’s en arthouse-filmtheaters als voornaamste locaties het bereik van een grote massa (inclusief cutureel-, maatschappelijk en politiek gedesinteresseerden) onmogelijk maken. Een kijkcijferkanon zal Movies that Matter dus nooit worden. Dat ambieert zij ook niet. De stichting beoogt juist tegenwicht te bieden aan de ontwikkeling dat tv-omroepen en filmdistributeurs in toenemende mate neigen tot een voorzichtig aankoopbeleid, denken in kijkcijfers en kiezen voor zekerheid. Hierdoor domineren commerciële Hollywood-producties de markt en halen geëngageerde documentaires en niet-westerse films steeds minder het bioscoopdoek of het beeldscherm. Hierdoor komt de human rights cinema in het gedrang. Movies that Matter is ervan overtuigd dat er nog een behoorlijk potentieel is van mensen voor wie de thematiek, dialoog, de Engelse taal, en locaties geen onneembare drempel (hoeven te) vormen. Een potentieel dat groter is dan hardcore filmliefhebbers, de culturele elite, sterk maatschappelijk betrokken inwoners van Nederland en scholieren die door de leerplicht niet om het Movies that Matter Educatie 16
aanbod heen kunnen wanneer de docent ervoor kiest hiervan gebruik te maken. Volgens de indeling 3
van burgerschapsstijlen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) maken betrokken en politiek geïnteresseerde burgers en een jong, goed opgeleid, maar tamelijk individualistisch publiek samen zo’n 55% van de bevolking uit. Het is dat deel van de Nederlandse bevolking waar Movies that Matter zich op richt. De activiteiten van de stichting bieden – met uitzondering van het educatieprogramma – onvoldoende mogelijkheden om aansluiting te vinden bij de andere twee door de WRR beschreven segmenten van overwegend maatschappelijk inactieve, ontevreden en lokaal georiënteerde burgers. Met deze keuze loopt de organisatie de kans het verwijt te krijgen ‘voor eigen parochie te preken’ en een voorhoedegevecht te leveren. Maar, zo pareert Movies that Matter; zonder voorhoede geen achterveld. En zonder first believers geen second believers. Movies that Matter gelooft niet dat de hierboven omschreven 55% van de inwoners van Nederland van één parochie zijn en ziet daarin een veelzijdig samengestelde doelgroep ‘Algemeen publiek’.
Om deze groep te verleiden ondernam Movies that Matter de laatste jaren al de nodige maatregelen. Bij de naamswijziging van het festival speelde het argument van grotere toegankelijkheid een rol. Het festival introduceerde A Matter of ACT (met persoonlijke en inspirerende filmverhalen over hoe moedige mensen onrechtvaardige situaties een positieve wending geven), Harvest (met Nederlands ondertitelde speelfilms) en dagelijkse muziekprogrammering. In 2010 stelde het een genreprogramma samen van satirische films en tragikomedies. Zowel het festival als MtM On Tour boden openluchtvertoningen. Movies that Matter selecteerde de nodige films die zich dichtbij huis afspeelden, over thema’s die ook in Nederland actueel zijn. Bij de samenstelling van het verdiepingsprogramma’s worden met grote regelmaat bekende moderators en gasten betrokken. Het marketing- en communicatiebudget werd verhoogd, hetgeen heeft geresulteerd in een forse toename van publiciteitsuitingen en -inspanningen. Movies that Matter zocht en vond nieuwe doelgroepen door actief beleid op het gebied van de ontwikkeling van haar digitale media en joint promotions met een toenemend aantal partners waarmee een duurzame samenwerking werd aangegaan.
Wat kan Movies that Matter nog meer doen om een breder publiek te bereiken? In de samenstelling van het film- en verdiepingsprogramma zoekt Movies that Matter actief naar aansluiting bij de belevingswereld van haar doelgroepen. Het programma wordt zo toegankelijk en laagdrempelig mogelijk gehouden door de keuze van aansprekende gasten en presentatoren die enige bekendheid genieten. Het Movies that Matter Festival verdubbelt het aantal (Nederlands ondertitelde) vertoningen van het Harvest-programma en vertoont voorpremières voortaan met Nederlandse ondertitels. Dit deelprogramma profileert de stichting duidelijker als Nederlandstalig. Movies that Matter Educatie richt zich vanaf 2012 actief op VMBO en MBO, de grootste vormen van voortgezet- en vervolgonderwijs die derhalve een enorme potentie in bereik bieden. De ambitie het bereik te vergroten is voor deze beleidsaanpassing overigens niet van doorslaggevend belang geweest. Movies that Matter kiest vooral voor deze nieuwe doelgroep omdat het mensenrechteneducatie door film in deze vormen van onderwijs buitengewoon wenselijk acht (zie 3.2. MtM Educatie). MtM Events en Advies biedt grassroots organisaties onder de noemer Movies that Matter Label een serie 3
Rapport ‘Vertrouwen in burgers’, op 9 mei 2012 aangeboden aan Minister President Rutte.
17
sterke documentaires en speelfilms die kunnen worden vertoond buiten het traditionele (en voor velen hoogdrempelige) filmtheatercircuit. Daarnaast biedt zij MtM Label-films actief aan bij bioscoopketen Pathé en bij partijen die de films buiten het arthousecircuit vertonen. Voorbeelden hiervan zijn (multidisciplinaire) festivals als Lowlands, musea en bibliotheken. MtM Events en Advies zoekt financiering om een aantal films van het On Tour programma en films met het Movies that Matter Label te voorzien van Nederlandse ondertitels.
Verschil maken en rendement meten
Vanzelfsprekend wil Movies that Matter met haar activiteiten een zo groot mogelijk verschil maken. Dit door – binnen het hierboven geschetste kader – zoveel mogelijk mensen door film actief te betrekken bij de wereld om hen heen en bij actuele mensenrechtenvraagstukken. Door zoveel mogelijk mensen te bereiken die een verschil kúnnen maken omdat ze direct of indirect invloed uitoefenen op het te voeren beleid. En door zich te richten op jongeren die in de toekomst samen vorm geven aan de samenleving en dan de lakens uitdelen.
Het nut en de noodzaak van impactmeting is een heet hangijzer. Door uitvoering van het beleidsvoornemen uit het vorige ondernemingsplan om SMART-er te gaan werken, besteedt Movies that Matter al buitengewoon veel aandacht aan de inventarisatie en registratie van haar bereik. Deze kwantitatieve gegevens over de outcome bieden de organisatie echter nog onvoldoende inzicht in het daadwerkelijke maatschappelijke rendement van haar activiteiten. Movies that Matter voelt op haar klompen aan dat deze er wel degelijk is. Zij wéét dat overheden beleid hebben aangepast naar aanleiding van de vertoning van films. Zij zíet de nodige bewindspersonen en parlementariërs op haar festival kennisnemen van situaties waarin mensenrechten in het geding zijn. Zij wéét dat een aantal mensenrechtenverdedigers aantoonbaar is geholpen door hun participatie binnen het A Matter of ACT programma. Zij hóórt van de organisatoren van het Beijing Queer Film Festival dat de ondersteuning van Movies that Matter onmiskenbaar bijdraagt aan de versterking van de Chinese homobeweging. Zij ként de verhalen van jongeren die vertelden over de positieve invloed die Movies that Matter-films op hun houding en gedrag hebben gehad. En zij constatéért dat bij Movies that Matter-programma’s coalities worden gesmeed tussen mensen en organisaties om samen een sterkere vuist te kunnen maken bij het bevorderen van vrede en het bestrijden van onrecht. Het zijn geen incidenten, met name bij het festival en binnen het kader van het internationale programma komt de stichting dergelijke voorbeelden keer op keer tegen. De eerlijkheid gebiedt daaraan toe te voegen dat deze voorbeelden van output (‘geopende ogen’, actief mondiaal burgerschap, bijdragen aan verbetering mensenrechten) een uitzondering vormen op de regel dat Movies that Matter lang niet alle uiteindelijke effecten kent. Movies that Matter beschouwt alleen al het bekijken van een human rights film als impactvol door de kennis die het publiek daarmee opdoet. Wat levert het nog meer op dat iemand na een film met debat meer weet en/of aan het denken is gezet? Verandert zijn of haar houding, zijn of haar gedrag? En zo ja, hoe?
18
Movies that Matter realiseert zich dat het onmogelijk alle effecten van haar werk in kaart zal kunnen brengen. De stichting is erop beducht een te grote tijdsinvestering te doen in resultaatsmeting omdat die ten koste gaat van de organisatie van nieuwe, waardevolle activiteiten. Ook is Movies that Matter wars van borstklopperij en wenst zij zich – net als haar moederorganisatie Amnesty International – bescheiden op te stellen door geen successen te claimen waarbij niet voor de volle honderd procent vaststaat dat deze aan de activiteiten van Movies that Matter zijn toe te dichten.
Toch heeft Movies that Matter als sociaal-maatschappelijk ondernemer de behoefte haar impactmeting verder te ontwikkelen. Zij is daar na bijna zeven jaar ook aan toe. Meer weten leert de organisatie over de effectiviteit, waardoor het bepalen van de te voeren strategie en het maken van nieuwe plannen eenvoudiger wordt. Meer weten motiveert en toont transparantie en geloofwaardigheid. Bovendien biedt meer kennis over de impact de organisatie munitie bij het overtuigen van anderen van haar maatschappelijke waarde. Movies that Matter neemt daarom de komende jaren de wijze waarop het haar maatschappelijk rendement meet onder de loep. Daarbij betracht zij redelijkheid. Het heeft geen zin om zaken te meten waarop de organisatie te weinig invloed kan uitoefenen. Movies that Matter houdt de doelstellingen daarom dichtbij huis. In één keer de impact van álle activiteiten bepalen is geen haalbare kaart. Movies that Matter start in september en oktober 2012 met een externe evaluatie van het educatieprogramma door bureau Berenschot. Het doel van deze evaluatie is onder meer het verkrijgen van een objectieve beoordeling van de (potentiële) impact van het educatieprogramma. De evaluatie omvat onder meer een analyse en inschatting van deze impact op onderwerpen als kennis, houding en gedrag. In aanvulling hierop vindt eind 2012 op een aantal VMBO scholen een impactmeeting door het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy plaats. Zowel de resultaten van dit onderzoek als de eindrapportage van Berenschot bevatten concrete aanbevelingen. Na eigen oriëntatie en onderzoek naar de verschillende technieken en methodes van impactmeting in 2013 en 2014, implementeert Movies that Matter deze en vertaalt de organisatie die naar de wijze waarop zij doelstellingen formuleert en resultaten en impact meet bij de overige Movies that Matter-projecten. Voor de meeste meerjarenplannen per project geldt dat daarin naast de gewenste resultaten in kwantitatieve zin ook kwalitatieve succesindicatoren staan aangegeven. Waar dit nog niet het geval is nemen de projectcoördinatoren deze met ingang van de nieuw te verschijnen deelplannen op.
Eén van de door het publiek meest gestelde vragen na een filmvertoning is: is deze film ook dáár vertoond waar deze is opgenomen en in de regio’s waar het thema speelt? Juist dáár kan een film het meest verschil maken. Daarom kiest Movies that Matter er in Nederland voor óók films te vertonen waarvan het onderwerp in ons land speelt, actueel is. En daarom kiest MtM Internationaal er ook voor haar partnerorganisaties te stimuleren zo mogelijk films over vraagstukken uit eigen land en regio te vertonen. Dat kan op barrières stuiten en is derhalve niet altijd mogelijk. Een flink aantal door Movies that Matter ondersteunde organisaties komt in aanraking met censuur of bedreiging vanuit autoriteiten of eigen bevolkingsgroepen.
19
Het aantal internationaal opererende organisaties dat net als Movies that Matter door middel van film(productie- of vertoningen) een bepaalde impact in de samenleving wil realiseren is de laatste jaren groeiende. Het zijn collega-mensenrechtenfilmfestivals en organisaties als B’Tselem, Cinema for Peace, ESoDoc, Good Pitch, Film Aid en Witness. Movies that Matter onderhoudt goede contacten met deze organisaties en stemt daar waar nodig en wenselijk activiteiten af of werkt samen. In 2012 organiseerde het Movies that Matter Festival eenmalig zelf een succesvolle editie van de Good Pitch, een vakforum waar activistische documentairemakers partners kunnen vinden voor de financiering en outreach van hun nieuwe filmprojecten. Deze activiteit wordt vooreerst niet gecontinueerd omdat Movies that Matter hiervoor geen financieringsmogelijkheden ziet buiten partners die (potentieel kunnen) bijdragen aan de reguliere activiteiten van de stichting.
Filmconsumptie en gemeenschappelijke filmbeleving
De wijze waarop het publiek films tot zich neemt verandert snel. Meer en meer worden films thuis gekeken; van al dan niet legale dvd of – nu de downloadsnelheden in rap tempo stijgen – online, op PC of TV. Films zijn via talloze websites te downloaden, te streamen en on demand te bekijken. Voor de consument heeft deze ontwikkeling een aantal specifieke voordelen. Zo is er minder of geen beperking in het moment en de plaats van kijken. Soms worden films zelfs kosteloos aangeboden. Films zijn sneller op internet en televisie te bekijken en hebben ‘een langer leven’. Voor onderweg is er zelfs de ‘bios op zak’ in de vorm de van mobiele telefoon. Minder films halen het filmdoek, meer films komen direct uit op dvd en/of on demand. In het internettijdperk ligt de bal steeds meer bij de consument en minder bij de aanbieder. Het leek er even op dat het filmtheater zijn langste tijd als traditionele filmvertoningplaats had gehad en plaats dient te maken voor de thuisbios en de mobiele telefoon. Maar de markt past zich aan en speelt in op de behoefte van haar publiek. De Nederlandse bioscopen en filmtheaters hebben de afgelopen jaren in korte tijd een omslag gemaakt naar digitale projectie. DCP (Digital Cinema Package, de digitale vertoningskopie) deed zijn intrede. Volgens de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten heeft het bioscoopbezoek (nog) niet onder de ontwikkelingen te lijden. Het bioscoopbezoek stijgt de afgelopen 4
jaren in Nederland zelfs, van 28,2 miljoen bezoekers in 2010 naar 30,4 miljoen in 2011 . Cijfers die, zoals eerder gesteld, vooral gerealiseerd lijken te worden door een minder gedurfd, ‘platter’ aanbod. Voor de kleinere arthouses – waar Movies that Matter over het algemeen haar vertoningen organiseert – zien kenners een nieuwe toekomst. Ze gaan er vanuit dat mensen nog wel naar filmtheaters willen komen voor evenementen, festivals en speciale vertoningen. Evenementen waarbij gemeenschappelijke filmervaring wordt gekoppeld aan verdieping of entertainment. Bioscoopexploitanten en anderen verwachten dat dit de drempel naar het filmtheater verlaagt en dat deze niet meer uitsluitend zal worden bezocht door een harde kern van filmtheaterbezoekers, maar door een iets meer gemêleerd publiek. Dit geldt overigens niet alleen voor filmtheaters, maar ook voor bibliotheken die in toenemende mate (en met 5
name buiten de Randstad waar minder filmtheaters zijn) een dergelijk ‘film plus’ aanbod brengen . 4 5
Jaarverslag 2011 Nederlandse Vereniging Bioscoopexploitanten (NVB) Jaarverslag 2011 NVB
20
Het aanbod van Movies that Matter sluit uitstekend bij deze ontwikkeling aan. Movies that Matter heeft van film met debat als toegevoegde waarde haar handelsmerk gemaakt. Wellicht is een deel van de groei van het Movies that Matter Festival een gevolg van de heersende ‘festival mania’. MtM Events en Advies biedt speciale filmvertoningen met een verdiepend aanbod binnen drie van haar activiteiten: On Tour, het Movies that Matter Label en events.
De ontwikkeling van de thuis- en mobiele consumptie van films lijkt filmvertoners op het eerste gezicht volop kansen te bieden. Het potentiële, internationale bereik is ongekend en films krijgen een langere looptijd. Movies that Matter promoot onlinevertoningen van geëngageerde films die door anderen worden verzorgd en biedt online de filmtrailers van alle films die ze vertoont en in haar onlinecatalogus opneemt. Zo vervult Movies that Matter een functie als vertrekpunt voor verdere navigatie richting aanbieders van human rights films. Om een antwoord te vinden op de vraag hoe Movies that Matter verder kan reageren op de ontwikkeling van online- en thuisconsumptie van films deed Movies that Matter in 2010 onderzoek naar de mogelijkheden om zélf online films te distribueren. Daaruit bleek dat de benodigde investeringen voor een kleine organisatie als Movies that Matter buitensporig groot zijn. De markt is nog teveel in ontwikkeling, Movies that Matter heeft niet de capaciteit hierin een voorlopersrol te vervullen. Zelfs initiatieven van grote organisaties als IDFA op dit gebied haperen. IDFA TV, het online filmkanaal van het grootste documentairefestival ter wereld, dat werd opgericht met ondersteuning van de stad Amsterdam, leeft een tamelijk slapend bestaan en kent een beperkt bereik. De tijds- en kosteninvestering die mogelijke initiatieven als Movies that Matter TV en/of Movies that Matter on Demand vragen wegen (nog) lang niet op tegen het te verwachten resultaat. Movies that Matter ziet vooralsnog ook geen potentiële partner die de personeels-, rechten- en serverkosten van een dergelijk project voor zijn rekening zou willen nemen. Movies that Matter blijft alert op de ontwikkelingen op dit gebied en op mogelijke kansen om via onlinevertoningen haar doelgroepen te bedienen, met name ten aanzien van haar projecten in Nederland.
Movies that Matter en de wereld waarin we leven
Movies that Matter verkeert in een organisatorisch en financieel goede conditie. In de zeseneenhalf jaar van haar bestaan heeft ze haar activiteiten en het bereik daarvan fors weten uit te breiden. Het beschikbare jaarbudget verdubbelde en de stichting bouwde een voldoende continuïteitsreserve op. De personeelsformatie groeide van 4,8 fte in 2007 tot 8,7 fte in 2011. Het team van Movies that Matter bestaat uit professionele, hardwerkende, toegewijde en vernieuwingsgerichte medewerkers. Het ambitieniveau ligt hoog. Movies that Matter is zich goed bewust van de tijden waarin we leven. Cultuurbezuinigingen zijn aan de orde van de dag. Het draagvlak voor een sociaal en gul beleid op het gebied van internationale samenwerking neemt af. Niets wijst erop dat de economische omstandigheden de komende jaren zullen verbeteren. Zonder alle schaapjes al op het droge te hebben, durft Movies that Matter te stellen dat de exploitatieraming bij voorliggend strategisch plan realistisch is. Maar gouden bergen liggen niet in het verschiet. Movies that Matter zet daarom ook op financieel vlak in op consolidatie. En zal daarom indien 21
nodig – tegen haar ambitieuze natuur in – tóch af en toe eens nee moeten verkopen. De keuze om af te zien van een vervolg op de Good Pitch en vooralsnog niet actief onlinevertoningen te verzorgen zijn hier voorbeelden van. De inspanningen op het gebied van fonds- en sponsorwerving zijn groot. Om de plannen uit dit plan te kunnen realiseren, zal dat onverminderd zo blijven, juist ook op projectniveau.
Een kracht van Movies that Matter is haar netwerkgerichtheid. De organisatie heeft een groot aantal culturele-, maatschappelijke- en overheidsinstellingen en fondsen van haar maatschappelijke waarde overtuigd en kent daarmee een breed draagvlak. Movies that Matter draagt bij aan de realisering van de doelstellingen van haar partners en biedt hen wat zij zelf niet in huis hebben; publiek betrekken bij (een) mensenrechten(issue) met film en debat. Daarom ondersteunen zij Movies that Matter en/of besteden zij projecten aan de stichting uit. Zowel in binnen- als buitenland kent Movies that Matter een groot arsenaal aan samenwerkingspartners. Deze samenwerkingsverbanden zijn erop gericht de geboden programma’s te versterken of het bereik ervan te vergroten. Vanzelfsprekend zet Movies that Matter alles op alles om waardevolle partnerships te continueren en om kansen voor samenwerking met nieuwe organisaties te grijpen.
Movies that Matter Festival 2012
22
3.
PROJECTEN In dit hoofdstuk beschrijft Movies that Matter haar vier projecten en deelactiviteiten daarvan. Per beschreven project kent de stichting uitgebreide meerjarenplannen. Een overzicht van de gewenste resultaten van de projecten voor de komende vier jaar is opgenomen in bijlage 2.
Movies that Matter Festival Het Movies that Matter Festival in Den Haag vormt de ruggengraat van Stichting Movies that Matter. Het stelt zich ten doel een internationaal podium te bieden aan kwalitatief hoogwaardige filmproducties die met buitengewone zeggingskracht verbeelden welke bescherming mensenrechten bieden en in welke situaties deze rechten en menselijke waardigheid in het geding zijn. De tweede hoofddoelstelling van het festival is een ontmoetingsplaats te bieden die bij deze cinema het maatschappelijk debat stimuleert en daarbij context, perspectief en duiding biedt. Het film- en debatfestival verenigt culturele, maatschappelijke en educatieve functies in zich. Deze zijn filmcurator, filmvertoner, ‘verdieper’ (debatorganisator en dialoogaanjager) en educator.
Het Movies that Matter Festival vindt jaarlijks plaats in maart en duurt een week. Het festival positioneert zich als het snelgroeiende internationale film- en debatfestival over vrede en recht in de Internationale Stad van Vrede en Recht. Door de thematische synergie met de identiteit van de juridische hoofdstad van de wereld, draagt het festival een voornaam steentje bij aan het DNA van Den Haag. Filmhuis Den Haag en Theater aan het Spui zijn de hoofdlocaties. Jaarlijks vertoont het festival zo’n zeventig geëngageerde documentaires en speelfilms van cinematografisch hoogstaande kwaliteit die opvallen door hun zeggingskracht, dringende inhoud en urgentie. Het festival onderscheidt zich door verdieping en dialoog aan de filmvertoningen te koppelen. Minimaal vijftig procent van de ruim 220 filmvoorstellingen kent een dergelijk parallelprogramma. Dit biedt nadere informatie, analyse, context en duiding bij de films. Een mensenrechtensymposium maakt jaarlijks onderdeel uit van het festival. Aan het verdiepingsprogramma wordt deelgenomen door filmmakers, mensenrechtenactivisten, experts, politici, journalisten en het publiek (waaronder scholieren en studenten). Om tot verrassende gesprekken te komen en het publiek over zijn eigen grenzen te laten kijken, wordt in het debatprogramma actief gezocht naar dwarsverbanden tussen verschillende disciplines. Het festival doet hierbij veelvuldig een beroep op de expertise binnen de internationale organisaties in Den Haag. De aanwezigheid van speciale, internationale festivalgasten als regisseurs en filmprotagonisten is voor het publiek onmiskenbaar van toegevoegde waarde gebleken. Het festival continueert haar in 2009 geïntroduceerde hoofdprogramma’s A Matter of ACT (over en met mensenrechtenverdedigers in samenwerking met Amnesty International) en Camera Justitia (over de rule of law, de internationale rechtsorde en juridische dilemma’s, per 2013 gekoppeld aan het vfonds). Het festival biedt verder een uitgebreid educatieprogramma (The Young Amnesty Film Days – zie MtM Educatie), een panoramaprogramma (In This World), een retrospectief, een selectie van hoogtepunten 23
van IDFA (The IDFA Selection) en een ‘best of’-programma van films die in het voorgaande jaar een reguliere bioscooprelease hebben gehad (Harvest). Tijdens het evenement vinden dagelijks muziekoptredens plaats en is in het Atrium van het gemeentehuis een speciale (foto)expositie te zien. Ook haken andere culturele instellingen in Den Haag in hun programmering aan bij het festival of bieden onderdak aan speciale onderdelen. Voor medewerkers van de ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid, en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is er een lunchvoorstelling. Door het maandelijkse On Tour programma resoneert het festival in vijftien steden door het hele land. Voor startende organisatoren van human rights film festivals uit ontwikkelingslanden organiseert het festival het meerdaagse workshopprogramma Cinema without Borders. Het Movies that Matter Festival kan onderdak bieden aan vakfora voor professionals als ESoDoc-trainingen en de Good Pitch, mits georganiseerd of gefinancierd door deze partners zelf. Het festival heeft twee grote landelijke mediapartners aan zich weten te binden. Dagblad Trouw brengt de festivalkrant uit, omroeporganisatie VARA zendt human rights films uit op televisie.
De prioriteit voor de periode 2009-2012 was verhuizing van het festival naar Den Haag en aldaar een factor van belang te worden. Dit doel werd gerealiseerd; in drie jaar verdubbelde het bezoek en werd het evenement (in termen van betaald bezoek) het derde culturele festival van Den Haag. Zowel bezoekers als de onafhankelijke commissie die de gemeente Den Haag adviseerde over het Meerjarenbeleid Kunst en Cultuur 2013-2016 waarderen het geboden programma. De adviescommissie noemt het uniek voor Nederland en artistiek van goed tot zeer goed niveau. Nationale en internationale media besteedden aandacht aan het festival. De eigen inkomsten uit recette stegen de afgelopen jaren flink door het verzorgen van film- en debatprogramma’s in opdracht van bedrijven en maatschappelijke organisaties. Dat moet zo blijven. Daarom besteedt Movies that Matter ook de komende vier jaar de nodige aandacht aan de acquisitie van dergelijke opdrachtgevers als partner.
Distance in space reviews our moral ability, our moral ability to transform reality. Films are useful. Films showing crimes against humanity in Darfour, in Gaza, in different places shock us and connect us. But also, films can show how to work together, how we can act, how we can transform reality, how we can learn how to work with the new global institutions like the International Criminal Court. Establishing peace and justice is a collective endeavour. And the cinema is doing its part.
Luis Moreno-Ocampo Hoofdaanklager International Criminal Court (2003-2012)
24
Per 2013 is het Movies that Matter Festival als nieuwe instelling opgenomen in het Meerjarenbesleidsplan Kunst en Cultuur van de gemeente Den Haag. Het college van B&W honoreerde de aanvraag van het festival voor de periode 2013-2016 voor 50%, te weten voor € 125.000 per jaar. Enerzijds verheugt het Movies that Matter in deze tijden van (cultuur-) bezuinigingen nieuw in deze meerjaren subsidiestructuur te zijn opgenomen, aan de andere kant dekt door de gedeeltelijke honorering van de aanvraag het aandeel van financiering vanuit de gemeente Den Haag op slechts 12,5% van de festivalbegroting. De gemeente komt daarmee terug op eerder gemaakte afspraken over verhoging van de bijdrage bij realisatie van – inmiddels ruime behaalde – targets. Voor een organisatie die zó sterk bijdraagt aan doelstellingen van de gemeente Den Haag ten aanzien van kunst en cultuur, city marketing, internationale profilering en expatbeleid acht de stichting het percentage van 12,5% beperkt. Het heeft de gemeente laten weten erop te rekenen dat de terugschaling ten aanzien van eerdere afspraken tijdelijk zal zijn en in financieel betere tijden komt te vervallen. Voorts verzocht de stichting burgemeester Van Aartsen zich actief in te zetten voor het tot stand komen van samenwerking met nieuwe potentiële donoren in Den Haag.
Tegenover de gedeeltelijke honorering van de Movies that Matter-aanvraag van de gemeente Den Haag staan een verhoogde bijdrage van het vfonds en een nieuwe bijdrage van het Gieskes-Strijbis Fonds. Het vfonds verhoogt haar bijdrage aan de Nederlandse activiteiten van Movies that Matter, waaronder het festival, voor een periode van minimaal drie jaar (tot en met 2015). Daarmee zijn het vfonds, Amnesty International en de gemeente Den Haag de drie hoofdpartners van het festival. Het GieskesStrijbis Fonds neemt de komende drie jaar een groot deel van kosten van het A Matter of ACT programma voor haar rekening. Mede in het licht van de aanhoudende economische omstandigheden kiest Movies that Matter ervoor niet te rekenen op nieuwe financieringsbronnen voor het festival. Voorliggend plan voorziet daarom in een festivalbudget dat niet noemenswaardig stijgt. Het meerjarencommitment van de drie hoofdpartners maken dat voor Movies that Matter realistisch. Vanzelfsprekend investeert het festival – al dan niet met burgemeester Van Aartsen aan haar zijde – in de werving van nieuwe financiers. In het welkome scenario dat dit leidt tot een hoger festivalbudget dan nu begroot, stelt dit het festival in staat meer internationale gasten uit te nodigen, meer te doen aan rand- en muziekprogrammering, meer marketing- en publiciteitsinspanningen te doen en eventueel een aantal films uit het te programma te voorzien van Nederlandse ondertiteling.
Drastische koerswijzigingen acht Movies that Matter voor de komende vier jaar voor het festival onwenselijk en onverantwoord. Zelf edities van de Good Pitch (een vakforum waar filmmakers partners kunnen vinden voor de financiering en outreach van hun nieuwe documentaire filmprojecten) organiseren, zoals het festival in 2012 deed, doet het festival niet. Waarmee niet gezegd is dat alles bij het oude blijft. Het festival vergroot het aantal Haagse samenwerkingspartners en zet binnen het educatieprogramma sterk in op het bereiken van VMBO- en MBO-leerlingen. Op publicitair gebied investeert het festival in sociale netwerken, expats en meer marketing in de regio’s Leiden en Den Haag-Rotterdam. Een grafisch webdevelopmentbureau ontwikkelt in 2013 in opdracht van Movies that Matter een festival-app. Binnen het verdiepingsprogramma organiseert het festival meer Q&A’s (nagesprekken met regisseur of protagonist) en minder panelgesprekken. Iedere festivaldag zijn er één 25
of twee grote debatten en/ of talkshows rondom prangende kwesties. Q&A’s geven meer mogelijkheid tot publieksparticipatie en vergen minder voorbereidingstijd dan panelgesprekken. Hierdoor kan het festival meer aandacht besteden aan de grotere debatten en talkshows.
In 2013 onderzoekt Movies that Matter in hoeverre verlening van de festivalperiode van zeven tot elf dagen bij een (in grote lijnen) gelijkblijvend budget per 2014 tot de mogelijkheden behoort. Dat biedt voor- en nadelen. Het belangrijkste voordeel is dat het dan twee weekenden kan beslaan. Weekenddagen zijn bij uitstek populair bij festivalbezoek. De voornaamste nadelen zijn vermindering van de netwerkfunctie van het festival (omdat het festival de middelen niet heeft om gasten voor elf dagen uit te nodigen en gasten de tijd niet hebben zolang voor het evenement uit te trekken) en hogere locatiekosten.
In de festivalprogrammering houdt Movies that Matter rekening met de in hoofdstuk 2 van dit plan beschreven ambitie om alles op alles te zetten om (een deel van) de Movies that Matter-programma’s aantrekkelijk en zo laagdrempelig mogelijk te laten zijn voor een iets breder publiek. Daarom blijft het festivalprogramma voor zo’n 25% uit speelfilms bestaan. Verder verdubbelt het festival het aantal vertoningen van de Nederlands-ondertitelde films uit het Harvest-programma per 2013. Voorpremières vertoont het festival in de toekomst met Nederlandse ondertitels. Het festival profileert dit programma duidelijker als Nederlandstalig en doet hiervoor aantrekkelijke publieksaanbiedingen. De ambitie is het festivalbezoek in de komende vier jaar met tien procent per jaar te laten stijgen. Daarmee zou het festival in 2016 bijna 26.000 bezoekers trekken.
Movies that Matter Educatie
Kort na de oprichting van Movies that Matter, in september 2006, startte de organisatie met een educatie-pilotproject. Dit richtte zich met name op de organisatie van filmvoorstellingen binnen het voortgezet onderwijs. Na evaluatie van het project werd het ondernemingsplan Movies that Matter Educatie 2008-2010 opgesteld: Movies that Matter treft jongeren en kerndoelen. Dit plan beschrijft hoe MtM Educatie met films en lesmateriaal kan aansluiten bij het curriculum van de vakken Aardrijkskunde, Geschiedenis, Maatschappijleer, Levensbeschouwing en Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV). Mensenrechteneducatie is geen apart vak, maar vormt wel een belangrijk onderdeel in de leerlijnen van de verschillende vakken. In 2009 kreeg het eerste ondernemingsplan Educatie voor de periode 20102012 een vervolg met het plan All Right and Moving. MtM Educatie introduceerde een online zoekmachine voor educatiefilms en een maandelijkse nieuwsbrief voor docenten. Steeds meer onderwijsinstellingen en (culturele) organisaties weten MtM Educatie te vinden voor advies en/of samenwerking. Het bereik van de activiteiten van MtM Educatie groeide van 21.000 jongeren in 2008 tot 32.500 jongeren in 2011.
26
“Ik vond de film leuk en verdrietig. En de familie in de film is ook zo blij en ze doen alles samen.” Jeandreu (12 jaar) van basisschool Merlijn uit Den Haag over Meet the Muthuku's
“Geweldige docu! Zeer geschikt voor kinderen. Ontzettend knap dat hoofdpersoon Jacob op vrolijke wijze een zeer trieste situatie neerzet. Respect!” Docente Yvonne Soares van basisschool Merlijn over Meet the Muthuku's
Movies that Matter adviseert en begeleidt scholen bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school. Dit varieert van een enkele filmvertoning tot het organiseren van een All Rights Film Festival. Dit laatste is een vakoverstijgend project, een schoolfestival met meerdere films, gastsprekers en workshops. MtM Educatie organiseert de Young Amnesty Film Days, het educatieprogramma van het Movies that Matter Festival in Amsterdam en Den Haag.
MtM Educatie participeert in het Platform Mensenrechteneducatie, het Netwerk Filmeducatie en het Expertisecentrum Mediawijsheid en werkt nauw samen met de afdeling educatie van Amnesty International Nederland. MtM Educatie stelt zich voor de periode 2013-2016 ten doel haar kwalitatief hoogstaande aanbod op niveau te houden, het bereik verder te vergroten en de impact van haar activiteiten te onderzoeken. Dit doet zij door uitbreiding en actualisering van het filmaanbod, verruiming van de doelgroepen met nadruk op VMBO en MBO-leerlingen, meer samenwerking met partnerorganisaties, gerichte promotie en zowel een externe evaluatie als impactonderzoek te laten doen.
Uitbreiding en actualisering aanbod De online zoekmachine biedt het onderwijs per eind 2012 een catalogus van ruim tweehonderd educatiefilms. Bij vijfenveertig van deze films biedt MtM Educatie lesmateriaal dat aansluit bij de curricula van bovengenoemde schoolvakken. Dit lesmateriaal wordt samengesteld door een didactisch medewerker, in samenwerking met twintig auteurs en redacteurs die werkzaam zijn in of gerelateerd aan het onderwijs en met landenspecialisten van Amnesty International. Het materiaal bestaat uit een
27
docentenhandleiding, een bronnenblad met achtergrondinformatie en een opdrachtenblad voor de leerlingen. Zowel de films als het lesmateriaal worden gratis ter beschikking gesteld aan de scholen. Movies that Matter vult haar educatiecatalogus jaarlijks aan met vijftien nieuwe films met bijbehorend lesmateriaal. In 2016 bestaat dit aanbod uit ruim 250 films. De leeromgeving op Nederlandse scholen is in ontwikkeling. MtM Educatie onderzoekt in 2013 of het wenselijke en haalbaar is om het lesmateriaal geschikt te maken voor smartboards. Mocht dit het geval zijn, past de stichting het lesmateriaal per 2014 hierop aan. Daarvoor is naar verwachting geen noemenswaardige extra investering nodig.
Doelgroepen verruimen naar VMBO en MBO Movies that Matter Educatie onderscheidt de volgende doelgroepen: (1) leerlingen in groep 7 en 8 van het basisonderwijs (2) scholieren in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (3) studenten aan hogescholen en universiteiten
Op de Young Amnesty Film Days werden in 2012 voor het eerst twee films voor het basisonderwijs in Den Haag vertoond, waarmee 350 leerlingen werden bereikt. Met de Kunstschooldag in Amsterdam bereikte MtM Educatie 1.000 leerlingen. Movies that Matter continueert deze programmering en wil daarmee in 2016 2.250 basisschoolleerlingen bereiken.
De voornaamste koerswijziging binnen MtM Educatie voor de komende jaren is dat het zich actief gaat richten op VMBO en MBO onderwijs. Het thema mensenrechten valt hier buiten het curriculum. Het plan van Movies that Matter zich op deze markt te begeven is ambitieus, gedurfd en onderscheidend. En geenszins de weg van de minste weerstand. Zestig procent van de leerlingen van het voortgezet onderwijs volgt VMBO en stroomt vervolgens door naar MBO. Dit zijn daarmee de grootste vormen van voortgezet- en vervolgonderwijs die derhalve een enorme potentie in bereik bieden. Movies that Matter kiest echter voornamelijk voor deze nieuwe doelgroep omdat het mensenrechteneducatie door film in deze vormen van onderwijs buitengewoon wenselijk acht. VMBO en MBO bieden in vergelijking met Havo/VWO, hogescholen en universitair onderwijs het minst aan culturele en maatschappelijke vorming. De verklaring hiervoor ligt in het feit dat de curricula van Havo/Vwo meer aanknopingspunten bieden voor culturele en maatschappelijke activiteiten en deze leerlingen veelal zelf meer interesse hebben in de wereld om zich heen. Voor veel VMBO en MBO-leerlingen geldt dat zij ook thuis minder gestimuleerd worden zich met maatschappelijke onderwerpen als mensenrechten bezig te houden en zich hierover te informeren. Toch liggen er kansen. Het medium film sluit immers uitermate goed aan bij deze vaak in beeldtaal denkende leerlingen. In 2011 werd in het MBO het vak Burgerschapvorming geïntroduceerd. Dit vak leent zich uitstekend voor behandeling van mensenrechtenthema’s met films en lesmateriaal van Movies that Matter. Onder de docenten Burgerschapvorming constateert Movies that Matter een grote behoefte aan ondersteuning en passend lesmateriaal.
28
MBO-debat
Om aansluiting bij de nieuwe doelgroep VMBO en MBO te vinden en te houden, ontwikkelt Movies that Matter lesprogramma’s met een grotere nadruk op actieve elementen en minder cognitiefgerichte opdrachten. Al tijdens de Young Amnesty Film Days 2012 organiseerde Movies that Matter met veel succes drie MBO-debatten over botsende grondrechten. Met behulp van stemkastjes merkten tweehonderd leerlingen en hun docenten dat film en debat zorgen voor een veranderde houding ten opzichte van mensenrechten.
Movies that Matter ontwikkelt een workshop ‘Debatteren met leerlingen’ voor MBO docenten Deze nieuwe koerswijziging kan binnen de huidige formatie gerealiseerd worden en vraagt nauwelijks budgettaire aanpassingen. De dienstverlening voor Havo/VWO wordt weliswaar gecontinueerd, maar deze vraagt minder inspanning op het gebied van ontwikkeling en vernieuwing. De vrijgekomen arbeidstijd en middelen benut Movies that Matter voor het VMBO en MBO.
Een promotieplan om meer studenten van Hogescholen en Universiteiten te bereiken verschijnt in mei 2013. MtM Educatie presenteert haar aanbod op docentendagen en verzorgt vak- en studiegerichte workshops voor docenten op congressen en conferenties.
Filmadvies en expertise
Verdiepings- Lesmateriaal Organisatorische programma’s ondersteuning
Programmaorganisatie
Groep 7 en 8 basisonderwijs Voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs Hogescholen en universiteiten Partnerorganisaties Tabel: verschillende middelen voor verschillende doelgroepen
29
Samenwerking met partnerorganisaties Movies that Matter Educatie werkt intensief samen met tal van culturele en maatschappelijke organisaties. Partners brengen nieuwe scholen aan en versterken hun eigen aanbod met de film- en mensenrechtenexpertise van Movies that Matter. Specifieke knowhow van partners komt het lesmateriaal van Movies that Matter ten goede. Door samenwerkingsverbanden kunnen beide partners nieuwe doelgroepen aanboren en het aanbod verdiepen en verbreden. Om haar groeidoelstellingen te bereiken koestert Movies that Matter de bestaande partnerships en breidt deze daar waar mogelijk uit. Movies that Matter is als nieuwe instelling opgenomen in het Haagse Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2013-2016, reden te meer om juist in deze regio nieuwe partners voor het educatieprogramma aan zich te binden. Ook samenwerking met landelijke, onderwijsgerelateerde instellingen als Stichting Leerplan Ontwikkeling en de Algemene Onderwijs Bond dienen ter vergroting van het bereik en ter bevordering van deskundigheid.
Promotie Movies that Matter Educatie bereikt leerlingen en studenten via de docenten als intermediair. De promotie is dan ook op hen gericht. De maandelijkse, digitale nieuwsbrief van MtM Educatie bedient het hele onderwijsveld. Per 2013 introduceert MtM Educatie drie verschillende nieuwsbrieven, respectievelijk bestemd voor docenten in het basis-, voorgezet- en hoger onderwijs. Zo ontvangen zij alleen de informatie die voor hun onderwijsvorm relevant is. MtM Educatie presenteert zich op docentendagen, leermiddelenmarkten en onderwijsbeurzen. Het aanbod van MtM Educatie is op een beperkt aantal door docenten geraadpleegde websites te vinden. Hier valt winst te behalen. Per 2013 is het aanbod op minimaal veertig sites van (cultuur)educatieaanbieders, onderwijsvakorganisaties en partnerorganisaties te vinden. MtM Educatie heeft in haar budget een post opgenomen voor het plaatsen van advertenties in relevante vakbladen en online fora.
Evaluatie en impactmeting In september en oktober 2012 laat Movies that Matter door bureau Berenschot een externe evaluatie doen naar het educatieprogramma van de stichting. Het doel van deze evaluatie is een objectieve beoordeling te verkrijgen van de kwaliteit, effectiviteit en de (potentiële) impact. Uiterlijk 1 november 2012 presenteert Berenschot een evaluatierapport. Dit bevat conclusies en aanbevelingen voor wat betreft de kwaliteit, effectiviteit en impact voor de toekomst die MtM Educatie verwerkt in het nog in 2012 te verschijnen nieuwe meerjarenplan Educatie 2013-2015.
Movies that Matter kent de resultaten van haar educatieactiviteiten in kwantitatieve zin, in termen van de omvang van het bereik. Uit enquêtes en persoonlijke evaluatiegesprekken blijkt dat docenten zowel de films als het lesmateriaal als kwalitatief sterk beoordelen en uitstekend vinden aansluiten bij het onderwijsveld. Een meerderheid van de docenten klopt meermalen bij Movies that Matter aan.
30
Een grotere kennis over de impact ervan kan een belangrijke bijdrage leveren aan de optimalisering van het geboden MtM Educatie-programma. Wat weten de jongeren na een Movies that Matter-les of bezoek aan de Young Amnesty Film Days? Zien we verandering in houding en gedrag en zo ja welke? Het onderzoek van Berenschot is beperkt van omvang en kent een analyse en inschatting van de (potentiële) impact slechts als deelvraag. In aanvulling hierop vindt daarom in 2013 op een aantal VMBO scholen een impactmeting door het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy plaats. Dit gebeurt onder leiding van Prof. Dr. Dinand Webbink, Professor of Evaluation. De resultaten van dit onderzoek presenteert hij in mei 2013. MtM Educatie hoopt hiermee het belang en de impact van mensenrechteneducatie door films wetenschappelijk aan te tonen. Indien de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport daartoe aanleiding geven verschijnt voor de zomer van 2013 een aangepaste versie van het meerjarenplan Educatie 2013-2015.
Movies that Matter Events en Advies
Movies that Matter streeft in Nederland naar een landelijke dekking van haar activiteiten. Daarom organiseert en stimuleert de stichting ook buiten het kader van het Haagse festival landelijk filmvertoningen over mensenrechten – net zoals MtM Educatie dat doet voor scholieren en studenten.
Het project MtM Events en Advies omvat de vijf hierna beschreven activiteiten. De eerste vier hiervan zijn gericht op de doelstelling ‘vertonen en verdieping bieden’, de laatste op de doelstelling ‘stimuleren en promoten’.
De eerste twee activiteiten (On Tour en het Movies that Matter Label) noemt de stichting vormen van alternatieve distributie (al realiseert zij zich dat bijvoorbeeld festivalvertoningen en speciale filmevenementen dat strikt genomen ook zijn). Het Movies that Matter On Tour-programma biedt maandelijks een film een alternatief voor reguliere filmdistributie. Deze On Tour-filmdistributie verschilt van reguliere filmdistributie omdat deze plaatsvindt binnen een speciaal voor dit programma gecreëerd ‘slot’ in vijftien Nederlandse filmtheaters, geen mogelijkheid tot prolongatie biedt, de films (vooralsnog) niet aanbiedt met Nederlandse ondertitels en wordt gepositioneerd als spin off van het filmfestival in Den Haag. Daarnaast maakt Movies that Matter voor overige, incidentele vertoningen afspraken met de rechthebbenden. De organisatie is niet aangesloten bij de overkoepelende organisatie van reguliere filmdistributeurs. De tweede vorm van wat in dit plan wordt aangeduid als alternatieve distributie is grassroots distributie vanuit het MtM Label.
De als derde en vierde genoemde activiteiten (Movies that Matter@IDFA en Events) zijn speciale evenementen. Het laatste onderdeel omvat advisering.
31
Movies that Matter On Tour Sinds de oprichting van de stichting organiseert Movies that Matter als spin off van haar festival een On Tour programma. Gedurende het filmseizoen van oktober tot en met mei toert iedere maand één prominente film van het Movies that Matter Festival langs 15 Nederlandse filmtheaters verspreid door het hele land. Vaste, lokale partners (veelal Amnesty-groepen) organiseren daarbij met begeleiding vanuit Movies that Matter een randprogramma in de vorm van een debat of (panel)discussie en verzorgen de lokale publiciteit. Movies that Matter voorziet deze lokale partners van publiciteitsmateriaal en zogenaamde factsheets (met achtergrondinformatie over de filmmaker, de mensenrechtenthema’s die in de film aan bod komen, suggesties voor de inhoud van het debat/nagesprek en suggesties voor organisaties die hierbij kunnen worden betrokken). Het bezoekersaantal schommelt de laatste jaren rond de 4.500 bezoekers per jaar. De bezettingsgraad van de zalen ligt rond de 65%. Doelstelling voor de komende ondernemingsplanperiode is dit bij gelijkblijvend aantal toursteden geleidelijk te laten stijgen tot ruim 5.500 bezoekers en een bezoekersgraad van 70%. Als nieuw publiciteitsmiddel zet Movies that Matter een trailer in. De stichting zoekt financiering voor het Nederlands ondertitelen van (een aantal films) van het On Tour programma.
Movies that Matter Label Een tweede vorm van wat Movies that Matter alternatieve distributie noemt, zou getypeerd kunnen worden als grassroots distributie. De organisatie biedt derde partijen onder de noemer ‘Movies that Matter Label’ een serie sterke documentaires en speelfilms die zich bij uitstek leent voor film- en debatavonden over maatschappelijke mensenrechtenkwesties. Deze partijen kunnen filmtheaters, debatorganisatoren, maatschappelijk of culturele organisaties, opleidingsinstellingen en religieuze instanties zijn. Movies that Matter cleart de rechten door middel van een zakelijke overeenkomst met de rechthebbenden van de films en biedt bij de Movies that Matter Label-films op dvd een informatiepakket en publiciteitsmateriaal. De vertoningen kunnen in principe overal plaatsvinden: in filmtheaters, buurthuizen, café's, culturele- en overheidsinstellingen, op bibliotheken, scholen, universiteiten en zelfs bij particulieren thuis. Zolang deze niet winstgevend zijn, kunnen afnemers van de films zelf bepalen of de vertoning openbaar toegankelijk of besloten is en of er al dan niet entreegeld wordt geheven. Movies that Matter biedt de afnemers de films gratis aan. Organisatoren van film- en debatbijeenkomsten melden zich via een formulier op de website. Na afloop van de vertoning rapporteren zij over de resultaten via een online-evaluatieformulier. Movies that Matter neemt de filmvertoningen mee in haar agenda. Movies that Matter Label-films worden voorafgegaan door een Movies that Matter-leader. Jaarlijks voegt Movies that Matter tussen de tien en vijftien titels aan haar serie films met het MtM-Label toe. Op de website biedt Movies that Matter ook de toolkit 'De organisatie van een film en debatprogramma’.
Een vergelijkbare vorm van alternatieve filmdistributie vindt plaats in Tsjechië, binnen het Do it yourself: Get your audience project van het One World Human Rights Documentary Festival.
32
De meerwaarde van het Movies that Matter Label ten aanzien van het On Tour programma zit ‘m erin dat het voorziet in flexibiliteit van het aanbod (niet op een vastgesteld moment, maar in te zetten wanneer het de partner uitkomt) en keuzevrijheid (niet een door Movies that Matter geselecteerde film, maar eigen keuze uit een groter aantal films en dus groter aantal te behandelen thema’s) voor de afnemer. Het Movies that Matter Label zorgt zo voor aanbod op maat. Hieraan is zeker behoefte. Dat is Movies that Matter de laatste jaren gebleken. Toen konden genoemde organisaties voor incidentele filmvoorstellingen ook al bij de stichting terecht, maar kende Movies that Matter nog geen pakket van films waarvoor met de rechthebbende prijsafspraken waren gemaakt.
Van groot belang is dat Movies that Matter actief de markt op gaat met het nieuwe filmlabel. Dat doet zij onder meer door acquisitie rond de overige Movies that Matter activiteiten, aantrekkelijke presentatie in haar media (website, nieuwsbrief, publicaties en social media) en direct mail (met een aantrekkelijk aanbod, bijvoorbeeld een passe-partout voor het Movies that Matter Festival bij de eerste boeking). Belangrijke partner voor het project MtM Label is Amnesty International. Vanuit het ‘Mensenrechten in Nederland’ programma ontwikkelt deze organisatie voor haar actieve achterban het Movies that Matter a la carte menu. Amnesty neemt hiervoor vanaf 2013 Movies that Matter Label-films af en neemt daarbij de Nederlandse ondertiteling voor haar rekening. Het betreft films over mensenrechtenthema’s die in Nederland spelen en actueel zijn. Amnesty stimuleert haar lokale groepen actief om regelmatig en in aansluiting bij evenementen, campagnes, actuele gebeurtenissen en ontwikkelingen vertoningen van deze films te organiseren. Amnesty noemt als voorbeelden onder meer de Roze Zaterdag, Wereldvluchtelingendag en de komende Rusland-campagne. Het a la carte menu biedt een compleet doe-‘t-zelfpakket met film en publiciteitsmateriaal, easy to download achtergrondinformatie over de film en de thematiek, een toolkit met tips voor locatiekeuze, het uitnodigen van gasten en het maken van een draaiboek. Deelname is gratis. Amnesty heeft zich ten doel gesteld meteen in het aanvangsjaar honderd vertoningen te realiseren. Als het project aanslaat breidt zij het menu per 2014 uit.
De Nederlands ondertitelde Label-films biedt Movies that Matter onder meer aan aan (multidisciplinaire) festivals als Lowlands en bioscoopketen Pathé. Pathé kent sinds enige tijd ook ‘alternatieve’ programma's als PAC (Pathé Alternatieve Cinema) en DOCS (documentaires). Films met het Label worden tevens ingezet via We Want Cinema, een nieuw forum waar consumenten online een reguliere filmvertoning on demand kunnen bewerkstelligen.
Movies that Matter @ IDFA Movies that Matter is partner van IDFA, ’s werelds grootste documentairefestival met traditioneel veel aandacht voor de geëngageerde documentaire en een enorm bereik binnen de internationale documentaire film- en televisie industrie. Het Movies that Matter Festival in Den Haag vertoont hoogtepunten van de laatste IDFA-editie en het Amsterdamse IDFA kent een Movies that Matterpublieksmiddag. Deze middag en de communicatie daaromtrent zorgen voor zichtbaarheid richting bijzonder relevante doelgroepen van Movies that Matter en wordt tegelijkertijd ingezet in het kader van haar relatiemanagement.
33
“Wij vinden het fantastisch dat onze films de kans krijgen om vertoond te worden door heel Nederland. In de provincies reageert het publiek heel anders op onze films dan in de Randstad: meer verontwaardiging, minder vanzelfsprekend.”
Ilse van Velzen regisseur Fighting the Silence, Weapon of War en Justice for Sale
Movies that Matter Events Movies that Matter organiseert film- en debatprogramma’s in opdracht van (en tegen betaling door) derden. Dat gebeurt uitsluitend als deze vertoningen bijdragen aan de doelstelling van de stichting. Movies that Matter berekent zowel de out of pocket- als personele kosten door. Enkele malen per jaar kan Movies that Matter besluiten om in samenwerking met derden een speciaal Movies that Matter Event te organiseren. Dit zijn speciale vertoningen of voorpremières die bijdragen aan de doelstelling van de stichting en waarbij Movies that Matter ófwel influentials bereikt ófwel de inschatting maakt dat het er landelijke media-aandacht voor het geboden programma en het betreffende mensenrechtenonderwerp kan realiseren. Samenwerkingspartners voor deze events kunnen onder meer filmdistributeurs, maatschappelijke organisaties en filmtheaters/bioscopen zijn.
Advies & online filmcatalogus Per jaar ontvangt Movies that Matter ruim 150 (niet educatie-) adviesvragen van partijen uit Nederland over films over mensenrechten en over de organisatie van filmevenementen. Om deze efficiënt van advies te kunnen voorzien en het tijdrovende advieswerk op maat te beperken, ontwikkelde de organisatie een uitgebreide webbased mensenrechtenfilmdatabase. In de zomer van 2011 werd deze op de website van Movies that Matter deels ontsloten voor het publiek. Zo ontstond een online filmcatalogus waar geïnteresseerden via een zoekmachine op zoek kunnen naar voor hen geschikte films. Deze biedt per film onder meer een filmbeschrijving, een trailer, de credits en informatie over het genre, de thematiek, land- en taalgegevens, contactgegevens van de rechthebbenden, geschiktheid voor educatieve vertoningen en (per 2013) indien beschikbaar een link naar een webkanaal waar de film online is te zien.
34
De online catalogus bestaat momenteel uit zo’n vijfhonderd films. Het betreft films die eerder zijn vertoond in het kader van een van de Nederlandse Movies that Matter-projecten, aangevuld met nieuwe human rights filmtitels. Jaarlijks voegt Movies that Matter minimaal 150 films aan de online catalogus toe. Met uitzondering van de films met het Movies that Matter Label zijn de rechten voor vertoning van de films niet afgekocht. Ook voor gebruikers van de online filmcatalogus is de toolkit 'De organisatie van een film en debatprogramma’ bijzonder behulpzaam.
Vanzelfsprekend past bij de doelstelling ‘stimuleren en promoten’ de promotie van off- en online vertoningen van geëngageerde films die door anderen worden verzorgd. Het betreft onder meer reguliere filmreleases, tv-uitzendingen, speciale evenementen, filmfestivals en – in toenemende mate – online vertoningen.
Doelgroepen Voor MtM Events en Advies in Nederland vormt de (achterban van) culturele en maatschappelijke instellingen een bijzondere, toegevoegde doelgroep. Deze laatste zijn als partnerorganisaties betrokken bij de organisatie van het On Tour programma en events, en zijn de voornaamste afnemers van Movies that Matter-Label fims en advies. Bovendien treden ze veelal op als intermediair richting de overige doelgroepen.
(Alternatieve) distributie
MtM
MtM Label
on Tour
Evenementen
MtM
MtM
@ IDFA
Events
Advies
Advies
Publiek met maatschappelijke interesse Cultuur/filmliefhebbers Jongeren en Studenten Influentials Partnerorganisaties Tabel: Doelgroepenmatrix – verschillende activiteiten voor verschillende doelgroepen
35
Movies that Matter Internationaal
Movies that Matter kent een internationaal programma gericht op het stimuleren van vertoningen van human rights films in ontwikkelingslanden en landen waar persvrijheid in het geding is. De stichting kiest hiervoor omdat film (met debat) juist dáár een verschil kan maken waar sociaal-maatschappelijke en mensenrechtenthema’s binnen de bestaande mediavoorzieningen niet of nauwelijks aandacht krijgen. Movies that Matter Internationaal zet in op capaciteitsversterking van lokale partnerorganisaties, de organisatoren van deze vertoningen. Movies that Matter biedt hen financiële steun, advies en inhoudelijke ondersteuning op het gebied van filmprogrammering, de organisatie van het evenement, fondsenwervingsactiviteiten en netwerkopbouw. Deze combinatie van financiële en inhoudelijke steun is uniek. Movies that Matter organiseert het jaarlijkse workshopprogramma Cinema without Borders en coördineert het Human Rights Film Network, een snel groeiend informeel netwerk van mensenrechtenfilmfestivals wereldwijd. Met dit internationale programma vervult Movies that Matter een spilfunctie in de promotie en verspreiding van mensenrechtenfilms wereldwijd. De stichting ontvangt hiervoor ondersteuning van Amnesty International, het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Hivos, Stichting Democratie en Media en in 2012 ook van Stichting Liberty.
In de periode 2013-2016 continueert MtM Internationaal haar MtM Support Programme en blijft ze vertoningen voor influentials organiseren en advies op maat geven. Het project ontwikkelt nieuwe middelen om advies over educatie en mobiele cinema te kunen bieden, draagt bij aan de publicatie van het handboek ‘Setting Up a Human Rights Film Festival’ en breidt Cinema without Borders uit met een tweejaarlijkse editie voor ervaren organisatoren van filmfestivals. Er is groei van het aantal leden van het Human Rights Film Network voorzien en er wordt meer ingezet op de promotie van documentaires over mensenrechtenactivisten. Om dit te realiseren zet MtM in op een beperkte formatie-uitbreiding van 0,2 fte naar 1,2 fte.
Movies that Matter Internationaal onderscheidt de volgende doelgroepen: 6
1. Intermediairs/partnerorganisaties in DAC-landen en landen waar persvrijheid in het geding is
7
2. Jongeren en/of studenten 3. Publiek in de periferie van een land of stad of minderheden 4. Influentials: politici, beleidsmakers en -beïnvloeders, mensenrechtenactivisten 5. Leden van het Human Rights Film Network (HRFN) 6. Overige filmprofessionals en -organisaties: filmmakers, internationale filmfestivals met een human rights award, medewerkers van organisaties die zich richten op de productie/promotie/vertoning/ impact van geëngageerde films (zoals Cinema for Peace, ESoDoc, The Good Pitch) Movies that Matter geeft prioriteit aan initiatieven die zich richten op de doelgroepen 2, 3 en 4: jongeren/studenten, het publiek in de periferie en influentials. 6
DAC-landen zijn landen die door de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) erkend worden als ontwikkelingslanden. 7 Als richtlijn wordt de jaarlijkse Freedom of the Press lijst aangehouden van Freedom House.
36
De voornaamste directe doelgroep zijn de partnerorganisaties, die veelal als intermediair dienen om de doelgroepen 2 en 3 te bereiken.
MtM Support Programme
Cinema without Borders
Advies
Jongeren en studenten
(via intermediairs)
(via intermediairs)
Publiek in de periferie
(via intermediairs)
(via intermediairs)
Coördinatie HRFN
MtM International Events
Intermediairs
Influentials
(via intermediairs)
HRFN Overige filmprofessionals Tabel: verschillende activiteiten voor verschillende doelgroepen
Om de doelstelling ‘Stimuleren en promoten van vertoningen van films over mensenrechten in ontwikkelingslanden’ te realiseren kent het programma een vijftal, hieronder beschreven, hoofdactiviteiten.
Support Programme Het Support Programme van Movies that Matter biedt financiële steun aan organisatoren van vertoningen van mensenrechtenfilms bovengenoemde regio’s. Door filmfestivals en -evenementen in die regio’s te versterken, helpt Movies that Matter bewustzijn over mensenrechtenkwesties, vrijheid en rechtvaardigheid te creëren en het debat daarover aan te wakkeren. Vanuit dit Support Programme heeft Movies that Matter sinds 2007 honderd projecten in 32 landen ondersteund met in totaal bijna € 500.000. Het betreft mensenrechtenfilmfestivals, mobielecinemaprojecten, projecten op scholen, festivals met een focus op LGBT- of vrouwenrechten en in acht gevallen de outreach-vertoningen door de filmmakers zelf. Veel projecten worden meerdere malen (maximaal drie maal) ondersteund. Bijna veertig ondersteunde projecten zijn uitgegroeid tot jaarlijkse evenementen, waaronder het succesvolle Karama in Jordanië en het Autumn Festival in Afghanistan. Mobiele-cinemaprojecten reizen ieder jaar naar rurale gebieden en kleine steden in Burkina Faso, Oekraïne en Pakistan. In Pakistan focust het project op vrouwenrechten. Het festival in Ivoorkust heeft als thema verkiezingen en democratie. Movies that Matter was nauw betrokken bij de oprichting van het eerste LGBT-filmfestival in India, Kashish, en bij rondreizende LGBT-festivals in China, Rusland en Uruguay. Een aantal van de ondersteunde projecten vondt eenmalig plaats of moesten vanwege de politieke situatie worden opgeschort, zoals het Bahrein Human Rights International Film Festival (BHRIFF), het eerste mensenrechtenfilmfestival in het Midden-Oosten.
37
Veel van de activiteiten vinden plaats in opkomende democratieën. De vertoonde films zijn in deze landen meestal alleen te zien via de ondersteunde projecten. Deze dragen zo bij aan een pluriformer medialandschap. Nagenoeg alle projecten koppelen publieksdiscussies aan de filmvertoningen, bijvoorbeeld over corruptie, persvrijheid, de rechtsstaat, verkiezingen of LGBT-rechten. Lastige, soms zelfs taboeonderwerpen worden zo onderwerp van gesprek. Veel organisatoren grijpen de kans aan om opinie- en beleidsmakers bij de activiteiten te betrekken. Voor anderen vormen tegenwerking vanuit de lokale of nationale autoriteiten en verhoogde veiligheidsrisico’s grote obstakels. Regelmatig ziet Movies that Matter festivals zelfcensuur toepassen. Een groot aantal projecten richt zich in het bijzonder op jongeren middels educatieprogramma's. Filmfestivals in ontwikkelingslanden werken vaak met zeer kleinschalige budgetten. Personeel werkt vaak op vrijwillige basis, zeker bij de eerste edities van het festival. Onder de projectpartners heerst grote waardering voor het internationale programma, met name over de combinatie van financiële en inhoudelijke ondersteuning en netwerkopbouw. Bovendien is het voor veel organisatoren van belang om partner te zijn met een internationale organisatie als Movies that Matter, onder meer voor het aantrekken van andere financiers. Het Support Programme ontvangt jaarlijks ruim 150 aanvragen.
“Since the year 2009 we have been working with Movies that Matter closely in realising the dream of mounting our Human Rights Film Festival named Karama meaning dignity. Your seed fund in 2010 was a support and an inspiration that gave us a great motivation to fulfill our plans and encouraged us to look for complimentary funding. The appearance of your name and logo on our publications was very important to our credibility and had our project Karama stamped with good will and professionalism. Our Partnership and your support for two consecutive years made our festival possible and propagated the cult of human rights in neighboring countries in our region. Many regional partners and friends became interested in mounting their own Human Rights Film Festivals and advocating for human rights issues to hinder violations, which is the higher aim of our mission and yours.”
Sawsan Darwaza Festival director Karama, Amman, Jordan
38
In de periode 2013-2016 continueert Movies that Matter het MtM Support Programme. Movies that Matter heeft de ambitie genoeg middelen bijeen te brengen om per jaar € 150.000 te kunnen besteden aan zo’n twintig projecten. Movies that Matter zet zoveel mogelijk in op de consolidatie van nieuwe initiatieven. Dit doet Movies that Matter door meer in te zetten op de intensievere inhoudelijke ondersteuning van deze projecten. Terugkerende evenementen kunnen voortbouwen op ervaring en kennis die het team heeft opgedaan en de kwaliteit van het programma en bereik vergroten. De financiële bijdrage vanuit het MtM Support Programme bedroeg tot 2011 maximaal € 5.000,- per project. Per 2012 kunnen een beperkt aantal veelbelovende projecten aanspraak maken op een hogere financiële bijdrage. De hoogte van deze bijdrage is maximaal € 12.500 per project. Hiermee levert Movies that Matter een substantiëlere bijdrage aan deze projecten en vergroot het hun slagkracht. Monitoring van de projecten vindt plaats via het uitgebreide internationale netwerk van Movies that Matter bestaande uit onder meer medewerkers van Hivos, het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de leden van het Human Rights Film Network en Amnesty International. De laatste termijn van de bijdrage wordt pas overgemaakt na ontvangst van een degelijke rapportage. Hierin doen partnerorganisaties schriftelijk verslag van het verloop van de activiteiten, de resultaten, bezoekersreacties en publicaties in de media. Ook vraagt Movies that Matter partners aan te geven welke lessen zijn getrokken.
Advies Movies that Matter treedt ook internationaal op als vraagbaak op het gebied van film en mensenrechten. Culturele en maatschappelijke organisaties, filmfestivals, filmmakers en ambassades kloppen bij Movies that Matter aan voor advisering over relevante films over een door hen gekozen onderwerp, het verkrijgen van de vertoningsrechten, de organisatie van debatprogramma’s, de opzet van een project, en het aanvragen van financiering. Jaarlijks geeft Movies that Matter meer dan honderd adviezen aan personen en organisaties buiten Nederland. In de periode 2013-2016 richt Movies that Matter zich in haar advieswerk specifiek op de volgende zaken: • Movies that Matter draagt bij aan de financiering, het schrijven, de publicatie en de distributie van de tweede editie van het handboek ‘Setting up a Human Rights Film Festival’. De eerste editie richtte zich voornamelijk op hoe een festival te organiseren in westerse landen. De tweede editie is primair bestemd voor festivals in ontwikkelingslanden en landen in transitie. • Gezien de prioriteit die Movies that Matter geeft aan de doelgroep jongeren en studenten, besteedt Movies that Matter de komende jaren aandacht aan de ontwikkeling van betere middelen om partijen van advies te voorzien over de organisatie van filmvertoningen voor scholieren en studenten, zoals een overzicht van tips & tricks, best practices, een Engelstalig voorbeeld van een Movies that Matter lesbrief, en een overzicht van mogelijk geschikte films voor schoolvoorstellingen. • Gezien het belang dat Movies that Matter hecht aan het bereik van publiek dat normaliter geen of nauwelijks toegang heeft tot dergelijke filmvertoningen, zoals in plattelandsregio’s, ondersteunt MtM Internationaal waar mogelijk mobiele-cinemaprojecten. In de komende periode optimaliseert Movies that Matter de kennisuitwisseling op het gebied van mobiele cinema, onder meer middels het opstellen van een Mobile Cinema Toolkit.
39
Cinema without Borders Cinema without Borders (CwB) is een meerdaags workshopprogramma voor startende organisatoren van filmevenementen over mensenrechten in Azië, Afrika, Latijns-Amerika, het Midden-Oosten en OostEuropa. CwB is er om praktische kennis op te doen, ideeën uit te wisselen, en een netwerk op te bouwen. CwB heeft primair ten doel om de bestaande projectplannen van de deelnemers tijdens de workshops verder te concretiseren en te optimaliseren, zodat zij na deelname aan de workshop beter in staat zijn om het festival te kunnen organiseren. Tijdens de workshop wordt nieuwe inspiratie opgedaan en oplossingen gezocht voor dilemma’s. Onderwerpen die aan de orde komen zijn programmering, productie, publiciteit, discussieprogramma’s en Q&A’s, educatievertoningen, fondsenwerving en financiering. Naast deze workshops worden er twee netwerkmeetings georganiseerd en wordt een dag besteed aan het pitchen van de plannen in het bijzijn van externe partijen die mogelijkerwijs aan het project kunnen bijdragen. Movies that Matter organiseerde het vijfdaags workshopprogramma tot en met 2012 viermaal op tweejaarlijkse basis, tijdens het jaarlijkse festival van de stichting.
“Cinema Without Borders is an exemplary initiative that has helped many fledgling film festivals kick start and develop. Our festival KASHISH Mumbai International Queer Film Festival started off with a grant from Movies that Matter which supported it for two years. I personally also was part of CWBs training programme at The Hague and benefited immensely in understanding how to organize a film festival not only successfully, but also effectively. We later managed to involve more partners and the festival is India's biggest queer film festival and is a pathbreaking effort in mainstreaming gay, lesbian and transgender visibility in India through cinema. Without CWB's support the festival would not have been able to be flagged off and carry on its important objective of working towards equal rights and dignity for all.”
Sridhar Rangayan Festival Director KASHISH Mumbai International Queer Film Festival
40
Vanaf 2013 vindt Cinema without Borders niet tweejaarlijks, maar jaarlijks plaats. Dit om ook organisatoren die al een aantal keren een festival hebben georganiseerd te kunnen bedienen. Het ene jaar organiseert Movies that Matter een regulier workshopprogramma voor maximaal vijftien deelnemers, voor ‘starters’ die voor het eerst een festival gaan organiseren of een enkele editie hebben georganiseerd. Het andere jaar organiseert Movies that Matter een kleinschalig programma voor ongeveer vier deelnemers die al meer ervaring hebben. Dit programma is toegespitst op de behoeftes die er na een aantal jaren spelen en geeft extra input hoe hun filmfestival voort te zetten en uit te breiden. Daarbij wordt in het bijzonder gekeken naar de ontwikkeling van een meerjarenstrategie, het organiseren van een educatieprogramma, mobiele cinema of outreach-programma’s buiten de festivalstad, strategische partnerships, het team, en internationale samenwerkingsverbanden. Dit CwB voor ‘gevorderden’ vindt plaats in 2013 en 2015.
Human Rights Film Network Sinds 2010 is Movies that Matter coördinator van het Human Rights Film Network, een informeel netwerk van 33 mensenrechtenfilmfestivals wereldwijd. Het netwerk bevordert onderlinge samenwerking en de distributie van films over mensenrechtenthema’s op festivals wereldwijd. Het draagt bij aan de oprichting van nieuwe festivals en het behoud van bestaande festivals op zelfstandige basis. Het netwerk groeit naar verwachting – net als de afgelopen jaren – met 2 à 3 festivals per jaar tot ruim 40 festivals in 2016. Movies that Matter voert de financiële administratie van het netwerk en verzorgt de interne en externe communicatie. Movies that Matter ondersteunt hiermee haar collega-festivals en draagt bij aan een stimulerend klimaat voor human rights films en filmmakers wereldwijd. Voor deze inspanningen ontvangt Movies that Matter een bescheiden vergoeding van het netwerk.
Movies that Matter International Events Movies that Matter gaat met regelmaat in op uitnodigingen om zitting te nemen in jury’s van andere festivals, uitwisselingsprogramma’s met andere festivals te organiseren of lezingen, presentaties en workshops te verzorgen. Dit draagt bij aan versteviging van het netwerk, vergroting van bereik en kennisuitwisseling. MtM Internationaal werkt daarnaast met buitenlandse organisaties samen rond een aantal Awards die bijdragen aan de erkenning en het bereik van geëngageerde filmmakers en mensenrechtenactivisten.
In de periode 2013-2016 promoot MtM in het bijzonder een selectie van documentaires over mensenrechtenactivisten, A Matter of ACT. Deze selectie vormt het hoofdprogramma dat in samenwerking met Amnesty International op het Movies that Matter Festival wordt gepresenteerd. Met dit project draagt MtM bij aan grotere internationale bekendheid voor de mensenrechtenactivisten uit de films en een breder internationaal draagvlak.
MtM Internationaal biedt jaarlijks een filmmenu waar Nederlandse ambassades een film uit kunnen kiezen om op 10 december (Internationale Dag van de Rechten van de Mens) te vertonen. In 2011 werden er wereldwijd 44 van dergelijke filmvertoningen gerealiseerd. Het bereik van dit project is de 41
laatste jaren bijna 2.000 bezoekers, waaronder een groot aantal influentials. Aangezien een groot aantal posten gaat sluiten of inkrimpen, voorziet Movies that Matter geen groei maar hoopt zij het huidige bereik te handhaven. Movies that Matter organiseert driemaal per jaar een film en debatprogramma voor beleidsmakers en andere influentials. Deze vinden plaats op het Ministerie van Buitenlandse Zaken en (in samenwerking met het One World Human Rights Documentary Festival) in het Europees Parlement.
“Ieder conflict, waar ook ter wereld, heeft gevolgen voor onze samenleving. De films die Movies that Matter ons toont, maken ons bewust van onrecht en de gevolgen van conflicten. De begrippen vrede, recht en vrijheid worden op die wijze heel concreet. Als burgemeester van Den Haag ben ik bijzonder blij dat het Movies that Matter Festival hier plaatsvindt. Als tweede VN-stad biedt Den Haag onderdak aan tal van internationale hoven en organisaties, die in feite alle werken met één doel voor ogen: een vreedzame en rechtvaardige wereld. Een wereld waarin mensen kunnen leven zonder angst, zoals President Franklin Delano Roosevelt het meer dan zeventig jaar geleden in zijn Four Freedoms formuleerde.”
Jozias Van Aartsen Burgemeester van Den Haag
42
4.
MARKETING EN COMMUNICATIE In dit hoofdstuk beschrijft Movies that Matter haar marketingcommunicatiestrategie. Aan de orde komen zowel de corporate communicatie als de marketingcommunicatie per project.
Voorliggend ondernemingsplan bepaalt het beleidskader voor de communicatie van Stichting Movies that Matter. Om de in dit ondernemingsplan geformuleerde voornemens en ambities te kunnen realiseren dienen de activiteiten van Movies that Matter zichtbaar te worden gemaakt, door bewuste en planmatige inzet van marketing- en communicatie-instrumenten. Het communicatiebeleid van Movies that Matter is erop gericht de door haar geïdentificeerde doelgroepen te bereiken met een duidelijke, consistente, geloofwaardige en competitieve boodschap over de organisatie (corporate communicatie) en haar projecten (projectgerichte marketingcommunicatie). Het beoogt de naamsbekendheid en het bereik van – de activiteiten van de stichting – te bestendigen en te vergroten en het bezoek aan/bekijken van geëngageerde films die door derden worden vertoond te stimuleren. Afhankelijk van de organisatie- en projectdoelstellingen worden in de marketing- en communicatiestrategie accenten gelegd en keuzes gemaakt.
Aan de communicatie van Movies that Matter liggen enkele gemeenschappelijke uitgangspunten ten grondslag, de zogenoemde kernwaarden. Dit zijn beleving, betrokkenheid en interactie. De kernwaarden van het marketingcommunicatiebeleid weerspiegelen de route van haar consumenten. Deze beleven film en debat (en eventueel exposities en muziek), waardoor zij betrokken raken bij mensenrechten en aangezet worden tot (inter)actie. Dat laatste heeft onder meer de vorm van deelname aan nagesprekken, workshops en/of acties en bijdragen aan de programmering van het festival of meewerken als vrijwilliger of ambassadeur. Movies that Matter vertaalt de kernwaarden in het marketingcommunicatiebeleid naar een voor de doelgroepen aantrekkelijke propositie en zet hierbij passende middelen en media in, al dan niet in samenwerking met (media)partners.
Doelgroepen Zoals in Hoofdstuk 2 omschreven, onderscheidt Movies that Matter een zevental doelgroepen; publiek met interesse in maatschappelijke en mondiale thema’s (en/of specifieke landen of mensenrechtenthema’s), cultuurliefhebbers (waaronder filmliefhebbers met voorkeur voor wereldcinema, documentaires en arthousefilms), jongeren en studenten (grotendeels via docenten), influentials, filmprofessionals, culturele- en maatschappelijke partnerorganisaties en media. De doelgroepen zijn gedefinieerd op basis van interessegebieden, leeftijd en/of professionele criteria. Deze differentiatie vormt de basis voor de samenstelling van de marketingcommunicatiemix van Movies that Matter. Maatschappelijke betrokkenheid is voor Nederlandsers de afgelopen twee jaar belangrijker
43
8
geworden . Voor al haar doelgroepen geldt dat Movies that Matter op grond daarvan legitimering én nieuwe mogelijkheden ziet voor de verbreding van haar publieksbereik. Ook de expansie in mogelijkheden om film te consumeren (online, gespecialiseerde filmkanalen op TV, mobiel), alsmede het grotere en daarmee een gevarieerder aanbod aan human rights films bieden Movies that Matter kansen haar bereik te vergroten.
Marketingcommunicatiebeleid Het marketingcommunicatiebeleid kent vier pijlers: betaalde communicatie, free publicity, sociale netwerken en mediapartnerships/promotionele samenwerkingen (joint promotions). Per doelgroep en project wordt invulling gegeven aan een effectieve mix hiervan. Op het gebied van betaalde communicatie is de afgelopen jaren een verschuiving van traditionele naar nieuwe media te zien. Online media zijn bij uitstek geschikt om het Movies that Matter-product film op impactvolle wijze te presenteren. Ze combineren immers bewegend beeld en geluid, en bieden de mogelijkheid tot interactie en het delen van films en bezoekerservaringen. Zo kunnen online media bijdragen aan de betrokkenheid en vergroting van de doelgroepen, c.q. aan naamsbekendheid. Het Movies that Matter Festival vormt vanwege de vele internationale gasten, premières en agendering van actuele onderwerpen jaarlijks een hoogtepunt op het gebied van free publicity voor de stichting. Dit betreft zowel regionale, nationale als internationale media aandacht. Door het jaar heen is de free publicity bescheidener en doorgaans meer lokaal/regionaal van aard.
Zowel op corporate- als projectniveau biedt digitale communicatie tal van mogelijkheden waar het het gaat om overbrengen van de eerder genoemde kernwaarden, dit vanwege de mogelijkheden informatie en ervaringen met de peergroup te delen. In de komende jaren staan de verdere optimalisering van de website alsmede het intensiever en effectiever benutten van online sociale netwerken en de inzet van nieuwe digitale middelen op de agenda. In concreto: de verbetering van de mobiele versie van de site, de ontwikkeling van een festival app, introductie en uitrollen van een samenwerking met een Video on Demand kanaal en dagelijkse interactie met doelgroepen via sociale media. On- en offline sociale netwerken worden per doelgroep gestimuleerd. De actieve inzet van de Movies that Matter Facebook, Twitter en Youtube accounts, alsook de inschakeling van ambassadeurs dragen op kostenefficiënte en doeltreffende wijze bij aan de doelstellingen. Mediapartnerships en promotionele samenwerkingen vormen een goed instrument om de betrokkenheid bij en draagvlak voor Movies that Matter activiteiten onder – potentiële – doelgroepen te vergroten. Movies that Matter continueert de samenwerkingen met de prominente mediapartners omroepvereniging VARA en Dagblad Trouw. Zo mogelijk worden deze geïntensiveerd. Bestaande cross-promotion samenwerkingen vult Movies that Matter in de komende jaren aan met nieuwe prospects op dit gebied. Kansen hiertoe liggen onder meer bij digitale filmkanalen, thematische omroepen, print- en digitale media. Een waardevol instrument bij de uitvoering van de marketingcommunicatie van Movies that Matter is haar relatiedatabase. De stichting heeft een relatiebestand opgebouwd dat inmiddels contactgegevens van ruim 30.000 relaties bevat. Deze variëren van onder andere consumenten die hebben aangegeven op de hoogte te willen blijven van Movies that Matter-activiteiten, tot filmprofessionals in binnen- en 8
Edelman Goodpurpose Study - Global Consumer Survey 2012
44
buitenland en scholen. Op basis van hieruit te maken selecties informeert Movies that Matter haar uiteenlopende relaties over voor hen interessante activiteiten. Dit gebeurt onder meer middels de maandelijkse digitale algemene nieuwsbrief, een educatie - en internationale nieuwsbrief en de jaarlijkse festivalkrant.
Corporate communicatie De corporate communicatie is erop gericht het merk Movies that Matter verder te verstevigen en de naamsbekendheid te vergroten. De corporate communicatie van Movies that Matter stoelt met name op betaalde communicatie en de inzet van sociale netwerken, zowel on- als offline. In de afgelopen jaren heeft Movies that Matter hiertoe in samenwerking met haar vormgeefbureau een herkenbare communicatiestijl ontwikkeld. Voor alle uitingen maakt Movies that Matter, naast de vlinder als beeldmerk en de terugkerende basiskleuren zwart en geel, intensief gebruik van aansprekende (nieuws)fotografie. Jaarlijks publieksonderzoek van Movies that Matter en een in 2011 gehouden afstudeeronderzoek tonen aan dat de effectiviteit van social network-communicatie, on- en offline, groot is. Movies that Matter intensiveerde derhalve haar inspanningen binnen de domeinen van Facebook, Twitter en Youtube en zal dit blijven doen. Ook offline worden sociale netwerken actief gestimuleerd. Hierbij worden onder anderen deelnemers aan het verdiepingsprogramma, partnerorganisaties en juryleden, gasten, ambassadeurs en vrijwilligers van het festival ingezet. Door haar interactieve karakter kent online communicatie vele mogelijkheden voor overbrenging van de kernwaarden (beleving, betrokkenheid en interactie). Bovendien biedt het de mogelijkheid kennis en ervaring met de peer group te delen. De stichting produceert een corporate promotiefilmpje. Dit geeft een impressie van de diverse projecten, gelardeerd met krachtige filmbeelden. Movies that Matter zet het filmpje in bij de eigen activiteiten en partners van de stichting gebruiken het bij gelegenheden waarbij ze me de stichting samenwerken.
In samenwerking met mediapartner Trouw heeft Movies that Matter in de periode 2006-2010 vier dvdboxen uitgebracht. Deze serie, ‘De Verdieping van Movies that Matter’, bestaat per box uit vijf aansprekende, prijswinnende human rights films. Rond de release van een nieuwe box besteedt Trouw een artikelenserie aan de titels uit de box en plaatst het tientallen malen een advertentie voor de box. Dit vertegenwoordigt voor Movies that Matter een ongekende mediawaarde. Waar het eerste deel van deze serie nog in herdruk werd genomen, daalde bij de laatste twee boxen de verkoopcijfers aanzienlijk ten gevolge van de veranderde marktomstandigheden. Movies that Matter beschouwt de dvd-box echter nog onverminderd als een bijzonder waardevol PR-instrument en ambieert derhalve ook in de komende ondernemingsplanperiode (in 2013 en 2015) met een (of meerdere) partner(s) een of twee boxen uit te brengen. Deze boxen worden gerealiseerd in een aan de huidige consumentenmarkt aangepaste uitvoering, met bijbehorende, concurrerende, prijsstelling.
45
Voor 2013-2016 stelt Movies that Matter als specifieke communicatiedoelstellingen: jaarlijkse groei van het aantal bezoekers aan de website met 20%, groei van de naamsbekendheid met 3% per jaar, groei in media-exposure met 10% per jaar en groei van het aantal vrienden op Facebook, volgers op Twitter en bezoekers van de Youtube pagina van respectievelijk 20%, 10% en 10% per jaar.
Marketingcommunicatie per project Voor de vier in dit ondernemingsplan beschreven projecten - Movies that Matter Festival, Educatie, Events & Advies en Internationaal – stelt Movies that Matter separate communicatieplannen op. In grote lijnen continueert Movies that Matter in de periode 2013-2016 de mix van in te zetten communicatiemiddelen per project zoals het deze de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Teneinde de in hoofdstuk 1 genoemde ambitie een iets breder publiek te bereiken te kunnen realiseren, stuurt Movies that Matter in de komende ondernemingsplanperiode haar marketingcommunicatie bij. Aanpassingen zullen met name op projectniveau plaatsvinden, dit vanwege de kwantitatieve meetbaarheid daarvan op basis waarvan de effectiviteit van de aanpassingen vastgesteld kan worden. Een drietal voorbeelden hiervan: in 2013 vormt de omvangrijke expat-populatie in Den Haag een nieuwe doelgroep voor het festival. Zij wordt met een doelgerichte propositie, middels samenwerkingen met specifiek op deze groep gerichte media benaderd. Voor het On Tour programma draagt een vanaf het najaar van 2012 in te zetten bioscoop- en online promo bij aan de vergroting van de bekendheid. Op het gebied van promotie/stimulering van de vertoning van human rights films wordt middels promotionele samenwerking met onder meer, nieuwe, digitale kanalen naar verbreding van het bereik gestreefd.
Publieksonderzoek Movies that Matter stelt de kwantitatieve output van haar marketingcommunicatie-inspanningen vast op basis van bezoekersaantallen bij de Movies that Matter activiteiten, aantallen kijkers naar movies that matter op TV en online, bezoekers aan de website en vrienden, volgers en bezoekers van respectievelijk de Facebook, Twitter en Youtube pagina’s. Meting van de kwalitatieve output gebeurt middels publieksonderzoeken, gesprekken met samenwerkingspartners en aan de hand van publicaties en publieksreacties met betrekking tot Movies that Matter activiteiten. In concreto: berichtgeving in media, feedback betreffende evenementen door professionals, alsook meningen van bezoekers aan Movies that Matter activiteiten en aan de website, de uitwisseling van ervaringen op Facebook en reacties van ontvangers van nieuwsbrieven. Mede op basis van de uitkomsten van deze informatie stelt de organisatie daar waar wenselijk en mogelijk de marketingcommunicatiemix en/of de opzet van deelactiviteiten bij. In reactie op de dalende trend in het verkrijgen van ingevulde enquêtes, is in het najaar van 2012 gestart met een actievere inzet van vrijwilligers bij onderzoek onder bezoekers van On Tour programma. Deze aanpak zet Movies that Matter in de komende ondernemingsplanperiode voort. Ook voor het jaarlijkse film- en debatfestival ontwikkelt de stichting een online enquête. Met een meer resultaatgericht benadering verkrijgt Movies that Matter op deze manier de voor haar zo waardevolle marketinginformatie.
46
5.
DE AMBITIES SAMENGEVAT Dit hoofdstuk geeft een samenvatting van de in dit plan beschreven ambities en beleidsvoornemens voor de periode 2013-2016.
Consolideren Movies that Matter consolideert. Aanscherping en verbeteringen vinden plaats binnen het kader van de huidige, sterke formule. Die wordt gekenmerkt door een afgewogen mix van vier kernprojecten, de filmprogrammering, de combinatie van film met duiding en dialoog, en de prioriteitstelling ten aanzien van de doelgroepen jongeren en influentials. Ook in financiële zin is in deze tijden, waarin het draagvlak voor een sociaal en gul beleid op het gebied van cultuur en internationale samenwerking helaas is afgenomen, consolidatie de leidraad. Dit vergt scherpe keuzes waarbij nieuwe initiatieven uitsluitend ruimte vinden bij voldoende financiële dekking. Zo is er vooreerst niet voorzien in een vervolg op de Good Pitch en start Movies that Matter niet met het verzorgen van online filmvertoningen. De betaalde fte-inzet blijft nagenoeg gelijk. Mochten de middelen toereikend zijn, vindt een minieme formatie-uitbreiding in uren plaats bij het internationale project en/of ter ondersteuning van de directie. De inspanningen op het gebied van fonds- en sponsorwerving blijven onverminderd groot. De stichting maakt hierbij optimaal gebruik van haar grote en sterke netwerk.
Verbreding publiek Movies that Matter ambieert voor de komende periode een verdere groei van haar publieksbereik. Om dit te realiseren 1) vergroot ze het percentage Nederlandstalige programma’s, 2) verruimt zij de doelgroepen van haar educatieprogramma met VMBO en MBO-onderwijs, 3) stimuleert de stichting via het Movies that Matter Label vertoningen buiten het arthousecircuit, 4) spitst ze haar programma’s optimaal toe op haar doelgroepen en 5) continueert ze de samenwerkingen de mediapartners Trouw en VARA.
Impactontwikkeling Movies that Matter neemt de komende jaren de wijze waarop het haar maatschappelijk rendement meet onder de loep. Op basis van aanbevelingen van bureau Berenschot en het Erasmus Centre for Strategic Philanthropy optimaliseert de organisatie de wijze waarop zij doelstellingen formuleert en resultaten en impact meet.
Movies that Matter Festival Geen drastische koerswijzigingen voor het Movies that Matter Festival de komende periode. Het festival continueert de grote lijnen van opzet en programma-indeling. In het kader van verbreding publieksbereik verdubbelt het festival het aantal vertoningen met Nederlandse ondertitels. Een vervolg geven aan de Good Pitch krijgt geen prioriteit omdat de stichting geen potentiële financieringspartner voorziet. Op publicitair gebied investeert het festival in sociale netwerken, expats en meer marketing in aangrenzende regio’s. Er komt een festival-app. Binnen het verdiepingsprogramma organiseert het festival meer nagesprekken met regisseur of protagonist en minder panelgesprekken. Hierdoor kan het 47
festival meer aandacht besteden aan de grotere debatten en talkshows. In 2013 onderzoekt Movies that Matter in hoeverre verlening van de festivalperiode van zeven tot elf dagen bij een (in grote lijnen) gelijkblijvend budget per 2014 tot de mogelijkheden behoort. Het festival blíjft ook de komende vier jaar veel aandacht besteden aan de acquisitie van partners als opdrachtgevers van deelprogramma’s en betrekt het de gemeente bij de lokale sponsor- en partnerwerving in Den Haag.
Movies that Matter Educatie MtM Educatie stelt zich voor de periode 2013-2016 ten doel haar kwalitatief hoogstaande aanbod op niveau te houden, het bereik verder te vergroten en de impact van haar activiteiten te onderzoeken. Dit doet zij door: 1) uitbreiding en actualisering van het filmaanbod, 2) verruiming van de doelgroepen met nadruk op VMBO en MBO-leerlingen, 3) meer samenwerking met partnerorganisaties, 4) gerichte promotie en 5) zowel een externe evaluatie als een impactonderzoek te laten doen.
Movies that Matter Events en Advies Nieuwe plannen voor MtM Events en Advies zijn 1) ontwikkeling en inzet van een trailer voor Movies that Matter On Tour, 2) grassroots distributie buiten de reguliere filmtheaters en bioscopen door ontwikkeling en introductie van het Movies that Matter Label, 3) een deel deze MtM Label-serie in samenwerking met Amnesty International onder de noemer MtM a la carte menu aanbieden met Nederlandse ondertitels, 4) actieve acquisitie voor de programmering, organisatie en coördinatie van film- en debatprogramma’s in opdracht van – en tegen betaling door – derden en 5) gestage uitbreiding van de online filmcatalogus.
Movies that Matter Internationaal In de periode 2013-2016 continueert MtM Internationaal haar MtM Support Programme en blijft ze vertoningen voor influentials organiseren en advies op maat geven. Het project ontwikkelt nieuwe middelen om advies over educatie en mobiele cinema te kunen bieden, draagt bij aan de publicatie van het handboek ‘Setting Up a Human Rights Film Festival’ en breidt Cinema without Borders uit met een tweejaarlijkse editie voor ervaren organisatoren van filmfestivals. Er is groei van het aantal leden van het Human Rights Film Network voorzien en er wordt meer ingezet op de promotie van documentaires over mensenrechtenactivisten.
Marketing en communicatie Ten aanzien van haar marketingcommunicatiebeleid neemt de stichting zich voor de komende jaren voor haar website verder te optimaliseren, haar on- en offline sociale netwerken nog intensiever en effectiever te benutten en nieuwe digitale middelen (als een festival-app) in te zetten. Bestaande cross-promotion samenwerkingen vult Movies that Matter in de komende jaren aan met nieuwe prospects. Movies that Matter produceert een corporate promotiefilmpje. Voor het jaarlijkse film- en debatfestival en het On Tour programma en ontwikkelt de stichting een online enquête.
48
6.
ORGANISATIE EN BEHEER In dit hoofdstuk geeft Movies that Matter aan hoe het haar organisatie vormgeeft om de ambities van de komende jaren te kunnen realiseren.
Bestuur Sinds de verzelfstandiging in 2006 is Movies that Matter een onafhankelijke stichting met een eigen bestuur dat toezicht houdt op de directie. Het bestuur bestaat uit tenminste vijf deskundige leden met elk een uitgebreid netwerk en expertise op een of meer van de volgende terreinen: filmproductie en –distributie, mensenrechten, internationaal recht, niet-gouvernementele organisaties, de culturele sector, financiën, fondsenwerving, management en organisatie. Bij de samenstelling van het bestuur wordt er nadrukkelijk rekening mee gehouden alle relevante kennis- en werkgebieden vertegenwoordigd zijn. Minimaal viermaal per jaar komt het bestuur bijeen om met de directie de voortgang en resultaten van de diverse projecten te bespreken, de beleids- en werkplannen te beoordelen, en de begrotingen, jaarrekeningen en jaarverslagen goed te keuren. Daarnaast heeft het bestuur een representatieve taak en zet zij haar netwerken in ten bate van Movies that Matter. Bestuursleden verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd en krijgen een vergoeding voor reis- en overige onkosten op basis van werkelijk gemaakte kosten. Bestuursleden worden benoemd door het bestuur voor een periode van drie jaar, na afloop waarvan zij nog eenmaal onmiddellijk herkiesbaar zijn voor nog eens drie jaar. In uitzonderlijke gevallen kan een bestuurslid vaker dan eenmaal herkozen worden. Er is een rooster van aftreden. Voor de huidige samenstelling van het bestuur wordt verwezen naar bijlage 1.
Team Het kapitaal van Movies that Matter wordt gevormd door de mensen die er werken: human capital. Movies that Matter kent een klein professioneel team met expertise en bevlogenheid op terrein van film, mensenrechten, cultuureducatie, maatschappelijk debat, organisatie van filmevents, en management en organisatie. MtM Educatie, MtM Events & Advies en MtM Internationaal worden geleid door betaalde projectcoördinatoren die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, continuïteit, fondsenwerving voor en ontwikkeling van dat project. Indien nodig wordt een coördinator terzijde gestaan door een betaalde projectmedewerker. Het MtM Festival wordt geleid door een festivaldirecteur, die samen met de zakelijk leider het festivalteam aanstuurt. Dat team wordt gevormd door de vaste medewerkers en tijdelijke festivalmedewerkers dan wel freelancers die voor een korte periode worden ingehuurd. Er is een hoofd marketing en communicatie die wordt bijgestaan door een betaalde medewerker. Het vaste team van Movies that Matter wordt ondersteund door een wisselende groep enthousiaste vrijwilligers en stagiairs. Deze onbetaalde ondersteuning is van grote waarde en onontbeerlijk voor het welslagen van de projecten. Movies that Matter biedt evenwel een beperkt aantal stage- en werkervaringsplekken, gelimiteerd door begeleidingscapaciteit en kantoorruimte. De grootste groep vrijwilligers (circa tachtig) wordt ingezet bij het Movies that Matter Festival in Den Haag. 49
Movies that Matter heeft sinds 1 januari 2012 een tweekoppige directie, bestaande uit een algemeen directeur die tevens hoofd programmering is, en een zakelijk leider. De directeur heeft een belangrijke externe taak gericht op research en acquisitie van films en samenwerkingspartners. Daarnaast geeft hij leiding aan de afdeling programmering. De zakelijk leider stuurt de diverse projectcoördinatoren aan, en houdt zich met name bezig met financiën, personeel en organisatie, planning & control en het opstellen van rapportages voor bestuur en financiers. De directie is gezamenlijk verantwoordelijk voor de fondsenwerving.
organogram Stichting Movies that Matter
Organisatie en bedrijfsvoering Er vindt maandelijks een teamoverleg plaats, waarin de voortgang van de diverse projecten besproken wordt, ideeën worden gelanceerd, uitwisseling van kennis plaatsvindt en ervaringen gedeeld. Van november tot en met maart vinden in oplopende frequentie festivaloverleggen plaats. Binnen de diverse projecten wordt op reguliere basis (werk)overleg gevoerd. De zakelijk leider is aanspreekpunt voor en houdt geregeld bilaterale werkbesprekingen met de projectcoördinatoren. De directie voert tweewekelijks overleg. Eens per jaar heeft de directeur een voortgangsgesprek met de voorzitter en secretaris van het bestuur. Er is een systeem van functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tot nu toe worden deze vooral gevoerd bij contractverlenging, en vinden deze onregelmatig of op informele wijze plaats met de vaste medewerkers. Vanaf 2013 formaliseert de zakelijk leider deze jaarlijkse gesprekken.
50
Bovengenoemde opbouw en werkwijze van het team heeft de afgelopen jaren haar vruchten afgeworpen. De taken en bevoegdheden zijn helder beschreven in functieomschrijvingen. Voor ieder project is een werkplan gemaakt. Teamleden weten wat hen te doen staat, en weten zich daarbij gesteund door de directie en door collega’s. Er heerst een open, informele sfeer in het team, waarin ruimte is voor overleg en discussie. Er mogen fouten gemaakt worden, niemand is feilloos. Daar mag men elkaar op aanspreken, maar met respect voor de ander. De zakelijk leider vervult hierbij een belangrijke spilfunctie.
De meer gestructureerde organisatie, waarbij een ieder werkt aan z’n eigen project, in combinatie met een vrij hoge werkdruk, draagt het risico van ‘eilandjescultuur’ met zich mee. Dit is een aandachtspunt voor de komende jaren. Van een ieder wordt verwacht belangstelling te tonen voor het werk van de collega’s, een ander te helpen als dat nodig is, de teamvergaderingen bij te wonen, en collega’s te informeren over ontwikkelingen binnen de projecten. Een ander aandachtspunt is het risico dat het festival de overige projecten overvleugelt. In de voorbereiding van het festival kan de hectiek flink toenemen. Het team wordt tijdelijk verdubbeld in omvang, er moet veel (over)werk verzet worden in relatief korte tijd terwijl de kantoorruimte beperkt is. De zakelijk leider heeft als taak dit in goede banen te leiden.
De zakelijk leider is verantwoordelijk voor de werving en selectie van de betaalde medewerkers. De afgelopen jaren is de leeftijdsopbouw meer divers geworden; er zijn meer ervaren krachten aangetrokken. Movies that Matter vindt het van belang dat medewerkers met verschillende achtergronden, en in verschillende fases van hun werkzame leven, zich thuis voelen. Dat vereist een divers personeelsbestand. Bij de werving en selectie wordt daar veel aandacht aan besteed. De kwaliteit van het werk is gebaat bij continuïteit in het personeelsbestand. Movies that Matter tracht medewerkers aan zich te binden door een flexibele, inspirerende werkomgeving te creëren, door duidelijk te zijn in de verwachte prestaties, door indien nodig extra scholing of ondersteuning mogelijk te maken, en door goed werkgeverschap te tonen. Het arbeidsvoorwaardenpakket is afgeleid van die van Amnesty International, met voor de branche alleszins redelijke arbeidsvoorwaarden mede dankzij een premievrij pensioen. Gezien de stijging van de pensioenlasten is het onzeker of deze aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde tot in lengte van dagen overeind kan blijven. Een andere beperking is de tijdelijkheid van de contracten. Movies that Matter bevindt zich helaas niet in de (financiële) positie nieuwe medewerkers sneller dan wettelijk vereist een vast contract te bieden. Dat brengt onzekerheid met zich mee – vooral in de huidige tijd. Het verloop is in de afgelopen jaren beperkt gebleven. Met vertrekkende medewerkers wordt een exitgesprek gehouden, met als doel om meer inzicht te krijgen in het werken bij Movies that Matter. Een terugkerend argument is de soms beperkte urenomvang van een functie. Bijna iedereen werkt parttime, soms op eigen verzoek, soms omdat de financiële middelen ontbreken om meer uren te werken. Het werken met veel parttimers vereist de nodige afstemming en overleg, en kan leiden tot inefficiency. Bovendien biedt een functie van bijvoorbeeld 0,6 fte voor sommigen te weinig inkomen. De komende jaren wordt wederom ingezet op behoud van medewerkers, en worden daar waar mogelijk taken bij elkaar gevoegd om volwaardiger functies te creëren.
51
Met in het achterhoofd de keuze om de komende jaren te consolideren, en niet zozeer te groeien, zal de betaalde fte-inzet nagenoeg gelijk blijven. Bij het hoofdprogramma van festival A Matter of ACT is voorzien in een beperkt aantal extra uren. Mochten de middelen toereikend zijn, dan zal bij het internationale project ook een geringe fte-uitbreiding plaatsvinden, alsmede 0,4 extra fte besteed worden aan (programma en administratie) ondersteuning van de directie.
Naast deze vaste formatie worden – veelal voor het festival – nog extra krachten ingehuurd, zoals de productieleiding van het festival. Daarnaast levert Amnesty International – tegen betaling – een aantal diensten op terrein van bedrijfsvoering, zoals personeels- en financiële administratie en IT- en beheerszaken.
52
7.
EXPLOITATIE EN FINANCIERING De voornemens van de voorgaande hoofdstukken zijn vertaald in een meerjarenraming. Na een korte terugblik op de financiële ontwikkeling van de afgelopen jaren, wordt deze meerjarenraming in dit hoofdstuk toegelicht.
Terugblik 2009-2012 De afgelopen jaren heeft Movies that Matter een financiële groei doorgemaakt in lijn met de ambities uit het vorige ondernemingsplan ‘Filmbeeld als wapen’. Er werden meer activiteiten ontplooid door meer mensen. Onderstaande tabel brengt de belangrijkste kengetallen over de afgelopen jaren in beeld. De lasten stegen van ruim 1 miljoen euro in 2009 naar ruim 1,5 miljoen in 2012. De benodigde middelen hiervoor werden door intensieve fondsenwerving bijeengebracht door tal van financiële partners. Met name de hoofdpartners Amnesty International en Adessium Foundation droegen extra bij. Amnesty International heeft in 2010 een bestemmingsreserve van € 300.000 in het leven geroepen waar MtM activiteiten uit kan financieren die de organisatie versterken. Adessium Foundation heeft boven op de projectsteun voor MtM Educatie de afgelopen jaren € 200.000 institutionele ondersteuning geschonken. Ook werden nieuwe hoofdpartners gevonden in het vfonds en de gemeente Den Haag. Movies that Matter genereerde de afgelopen jaar ook meer inkomsten dankzij stijgende bezoekersaantallen – en dus meer kaartverkoop –, en door partnerships aan te gaan waarbij MtM in opdracht van derden programma’s organiseert. Het resultaat stond de afgelopen jaren niettemin onder druk. Daar waar in 2009 nog een positief resultaat kon worden genoteerd van ruim € 175.000 liet 2010 een verlies van ruim € 90.000 zien. Gelukkig beschikte Movies that Matter over voldoende reserves om dit op te vangen. Voorts liet 2011 licht herstel zien met een positief saldo van ruim € 27.000. Voor 2012 is een sluitende begroting vastgesteld; de prognose is dat dit gehaald wordt. De druk op de begroting wordt veroorzaakt door enerzijds ontwikkelingen in de markt (in de brede linie bezuinigingen op subsidies) en anderzijds door hogere (met name personeels-) kosten. Deze investering in het personeel is overigens bewust gedaan om de groei van activiteiten te kunnen bemensen én om meer balans te brengen in de organisatie.
Deze tabel laat eveneens zien dat Movies that Matter erin slaagt om de kosten voor beheer, administratie en fondsenwerving zeer beperkt te houden. De gemaakte kosten voor fondsenwerving bedroegen de afgelopen jaren circa 3% van de baten uit fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert hiervoor een norm van maximaal 25%. Overigens zal het percentage voor MtM de komende jaren naar verwachting stijgen omdat meer tijd en dus geld besteed zal moeten worden teneinde voldoende fondsen te werven om de beoogde ambities te kunnen realiseren.
53
Movies that Matter heeft geen winstoogmerk. Positieve resultaten worden toegevoegd aan het eigen vermogen, verliezen verlagen dit. Binnen het eigen vermogen is een continuïteitsreserve gevormd om schommelingen in resultaten op te kunnen vangen. Het bestuur heeft in 2011 besloten dat de hoogte van de reserves gelijk dient te zijn aan minimaal 33% van de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie en maximaal 100%. Momenteel bedraagt de reserve ruim € 325.000 en dekt daarmee 47% jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. In de komende jaren streeft Movies that Matter ernaar – zich realiserend dat de markt nog steeds onder druk staat – haar reserve jaarlijks aan te vullen om dit percentage minimaal te behouden. Movies that Matter legt haar liquide middelen vast in tegoeden op bankrekeningen en spaartegoeden. Ze sluit elke vorm van beleggen uit.
Accountantskantoor KPMG heeft de afgelopen jaren de jaarrekening van Movies that Matter gecontroleerd en goedgekeurd. Vanaf 2011 wordt daarbij de ‘Richtlijn voor de jaarverslaggeving voor organisaties zonder winststreven (RJ 640)’ gevolgd, omdat de gehanteerde indeling in deze richtlijn ten opzichte van de eerdere richtlijn RJ 650 meer inzicht verschaft in de herkomst van de baten. RJ 650, de richtlijn voor fondsenwervende instellingen, legt de nadruk op eigen versus niet-eigen fondsenwerving, en is met name gericht op organisaties die sterk afhankelijk zijn van publieke offervaardigheid, hetgeen voor Movies that Matter minder van toepassing is.
Concluderend kan gesteld worden dat Movies that Matter zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld tot een financieel gezonde organisatie. De uitdaging is nu om dit ook de komende jaren vast te houden.
54
Meerjarenraming 2013-2016 De ambities in de vorige hoofdstukken zijn vertaald in een meerjarenraming (zie bijlage 3), waarvan het dekkingsplan de hefboom van de organisatie vormt. Het motto is: de tering naar de nering zetten. Lukt het niet om de benodigde middelen bij elkaar te krijgen, dan zullen de ambities naar beneden bijgesteld worden. Tegelijkertijd worden kostenstijgingen zoveel mogelijk beperkt: we moeten in deze tijd zuinig opereren, en kunnen ons weinig extra (structurele) uitgaven veroorloven.
De fondsenwerving in de komende jaren kent een aantal strategische uitgangspunten: - Voortzetting van de lijn om – met het oog op de continuïteit - zoveel mogelijk meerjarenafspraken (minimaal 3 jaar) te maken. - Mede uit efficiency-oogpunt blijven focussen op ondersteuning van grotere partners, meer dan op werving onder ‘kleine’ fondsen. - Met bestaande partners in gesprek gaan over ophoging van de bijdrages, gekoppeld aan meer exclusiviteit en zichtbaarheid voor deze partners. - Inschakeling consultant voor werving nieuwe (hoofd-)partners. - Opnieuw pogen Europese fondsen te werven (via partners dan wel gespecialiseerd wervingsbureau) - Inzet blijft om zoveel mogelijk structurele dan wel institutionele bijdragen te werven. - De directie werft de grotere fondsen; projectcoördinatoren werven (in afstemming met de zakelijk leider) fondsen voor hun project. - Vanwege enerzijds beperkte verwachtingen over de opbrengst en anderzijds de benodigde tijdsinvestering geringe inzet op particuliere donatiemarkt.
De ambities en verwachtingen zijn in de meerjarenraming per project weergegeven. Hier volgt een korte toelichting.
Dankzij opname in het Kunstenplan van de Gemeente Den Haag kan het Movies that Matter Festival de komende jaren op dezelfde schaal als de afgelopen jaren plaatsvinden. Groei is te zien bij het tweede hoofdprogramma Camera Justitia dat mogelijk kan rekenen op extra ondersteuning vanuit het vfonds. Mocht deze geoormerkte projectsteun onverhoopt niet doorgaan, dan blijft de groei van het festival beperkt. De huidige afspraken met Amnesty International lopen af in 2013. Voor de periode 2014 en verder zet Movies that Matter in op continuering van de bijdrage van de moederorganisatie. Daardoor, en dankzij de reeds toegezegde steun van het Gieskes-Strijbis Fonds, kan het hoofdprogramma van het festival – A Matter of ACT – de komende jaren gehandhaafd blijven op het niveau van 2011.
De plannen voor MtM Educatie vergen geen bijzondere investeringen. De omvang van het project kan de komende jaren op peil blijven, tenzij Adessium Foundation besluit om haar steun aan dit project niet te continueren. In dat geval moet Movies that Matter op zoek naar een nieuwe hoofdpartner voor dit project.
MtM Events en Advies is een samenvoeging van de respectievelijke projecten MtM Events in Nederland en MtM Expertise en Advies. Movies that Matter On Tour valt hieronder en is het enige onderdeel van 55
dit project dat zich redelijk laat subsidiëren. De overige activiteiten – met name de ontwikkeling en marketing van het MtM Label, het advieswerk, de opbouw van expertise cq het doen van research en het vullen vat de database met filminformatie – is werk dat de basis vormt voor alle MtM projecten, maar weinig zichtbaarheid geniet. Deze activiteiten worden met name gefinancierd uit de algemene middelen van de stichting. Daarnaast aqcuireert en organiseert Movies that Matter filmevents (zoals Justice for Sale) in opdracht van en betaald door derden. De kosten en opbrengsten van deze partnerships kunnen dan ook sterk variëren.
MtM Internationaal is voor een groot deel afhankelijk van de steun vanuit het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Eind 2012 wordt bekend of dit ministerie haar bijdrage aan dit project continueert. Ook hier geldt dat de omvang van het project direct gerelateerd is aan geworven fondsen. De komende jaren zal getracht worden internationale fondsen te enthousiasmeren voor MtM Internationaal.
De kosten voor fondsenwerving, corporate communicatie (website, jaarverslag) en beheer en administratie worden gedekt door structurele bijdragen van de hoofdpartners. Van groot belang is om dit type bijdragen te behouden. De trend is dat steeds meer fondsen zich beperken tot geoormerkte projectsteun, hetgeen helaas onvoldoende is om een organisatie draaiende te houden. Vandaar de dringende vraag aan de bestaande hoofdpartners om Movies that Matter structureel te blijven ondersteunen.
Een goed voorbeeld hiervan is de bestemmingsreserve die het bestuur van Amnesty International in 2009 heeft gevormd ten bate van Movies that Matter. MtM kan een beroep doen op deze reserve voor activiteiten en investeringen ter versterking van de organisatie. Hiermee stelt ze MtM ook in staat invulling te geven aan de innovatieve ambities die de organisatie kenmerken.
Tenslotte: de meerjarenraming dient als leidraad voor de komende jaren. Per jaar wordt op basis van aangescherpte projectplannen en beschikbare financiering een afgeleide begroting opgesteld ter goedkeuring door het bestuur.
56
Bijlage 1. BESTUUR EN TEAM Samenstelling bestuur per 1 oktober 2012 Heikelien Verrijn Stuart (1950), voorzitter Rechtsfilosoof, onafhankelijk publicist Nevenfuncties: • lid Algemeen Bestuur van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei • lid Adviesraad Internationale Vraagstukken • vice-voorzitter van de Commissie Mensenrechten van de AIV • lid Restitutie Commissie Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog • lid Jury Spinozalens prijs • voorzitter Jury Lawyers for Lawyers Award • lid Council for the Middle East van ICCO • lid Maatschappelijke Adviesraad van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Tilburg • lid bestuur Stichting Hasan Nuhanovic • lid bestuur Stichting Democratie en Media Benoemd tot lid in 2009 en tot voorzitter per 1 januari 2011
Hedy d’Ancona (1937), secretaris Publicist, politica, socioloog, sociaal geograaf Nevenfuncties: • voorzitter World Interiors Event 2013 • voorzitter Fiep Westendorp Foundation • voorzitter G4 Huiselijk Geweld • lid bestuur Viola Viola • lid Raad van Toezicht Mug met de Gouden Tand • lid bestuur Bibliotheca Philosofica Hermetica • lid bestuur Een Ander Joods Geluid • lid bestuur ACT (acteurs-vakbond) • ambassadeur Koninklijk Concertgebouworkest Benoemd tot lid in 2011 en tot secretaris in 2012-09-13
Herman Vriesendorp (1947), penningmeester Bestuurssecretaris Stichting voor vluchteling-studenten UAF Nevenfuncties: • penningmeester Stichting Dansdrift • penningmeester Platform Rebalancing Nederland Benoemd tot penningmeester in 2010 57
Willemijn Verloop (1970), lid Nevenfuncties: • vice voorzitter War Child Nederland • commissaris Mundial Productions • lid bestuur Achmea Foundation • lid Raad van Toezicht Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten • lid bestuur Natuur & Milieu • lid Raad van Toezicht Stadsschouwburg Amsterdam • commissaris Ecorys Benoemd tot lid in 2007, herbenoemd in 2010
Bero Beyer (1969), lid Filmproducer Nevenfuncties: • lid commissie Film van de Raad van Cultuur Benoemd tot lid in 2012
Samenstelling team per 1 oktober 2012 directeur
Taco Ruighaver
zakelijk leider
Ali Remmelts
hoofd programmering
Taco Ruighaver
medewerker programmering
Adrienn Lukács
coördinator verdieping MtM Festival
Matthea de Jong
hoofd marketing & communicatie
Marie-Pierre Furnée
medewerker marketing & communicatie Annika Wubbolt projectcoördinator educatie
Mirjam van Campen
medewerker educatie
Margreet Cornelius
medewerker didactiek
Sabrine Pouwels
projectcoördinator internationaal
Matthea de Jong
medewerker internationaal
Eric van de Giessen
projectcoördinator events en advies
Kim Beaumont
projectcoördinator A Matter of ACT
Wim Brouwer
58
Bijlage 2. GESTELDE TARGETS PER ACTIVITEIT
59
Bijlage 3. MEERJARENRAMING 2013-2016
60
