Rapportage keten analyse
Inruil oude hardware
1
Onderzoeksgegevens Soort onderzoek Projectlocatie Looptijd project
CO2 Ketenanalyse EDC Scholten Awater te Wijchen November 2013 – januari 2014
Opdrachtgever Opdrachtgever Postadres Postcode en plaats Telefoonnummer
Scholten Awater B.V. Wijchense weg 20 6537 TL Nijmegen 024 – 3579900
Opdrachtnemer Opdrachtnemer Postadres Postcode en plaats Telefoonnummer Website
Scholten Awater B.V. Wijchense weg 20 6537 TL Nijmegen 024 – 3579900 www.sa.nl
Colofon Rapportage Opgesteld door Gecontroleerd door Datum
Dhr. P.C. Schols Mevr. N. Joosten-Obben en Mevr. M. Hoogeland-Lamberts 09-01-2014
2
INHOUD
1. Inleiding 1.1 Algemeen 1.2 Opdrachtformulering 1.3 Doelstelling van het onderzoek 1.4 Uitgangspunten 1.5 Projectafbakening 1.6 Opbouw van het rapport 2. Beschrijving product en procesfases 2.1 Inleiding 2.2 Product en procesfasen 2.3 Identificatie van ketenpartners in bovengenoemd proces 3. Resultaten 3.1 Inleiding 3.2 Basissituatie 3.3 Kwantificeren van de gegevens 3.4 Dataonzekerheden 3.5 verbeteringssuggesties
4. Conclusies en aanbevelingen 4.1 Conclusies en aanbevelingen Bronvermelding
3
1. INLEIDING
1.1. Algemeen Sinds 1 december 2009 is de CO2 prestatieladder geïntroduceerd door ProRail. Op 16 maart 2011 heeft SKAO (Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen) de ontwikkeling van de CO2prestatieladder overgenomen. Met het systeem kunnen organisaties hun leveranciers die klimaatbewust produceren stimuleren en belonen. De CO2-prestatieladder onderscheidt vijf niveaus, opklimmend van 1 naar 5. Hoe hoger de aanbestedende partij zich op de ladder bevindt, hoe meer voordeel die partij krijgt bij de gunningafweging. Scholten Awater B.V. (hierna Scholten Awater) wil zich op korte termijn laten certificeren voor niveau 4 van de CO2-prestatieladder. Deze ketenanalyse is één van de stappen die ondernomen is om dit niveau te bereiken.
1.2. Opdrachtformulering Om niveau 4 van de ProRail CO2-prestatieladder te bereiken, dienen ook aan alle eisen van niveau 4 voldaan te worden. Eén van de eisen hierbij is dat de emissies van een relevante keten of activiteiten welke onder scope 3 in het scopediagram (zie fig. 1.1 en fig. 1.2) vallen in kaart worden gebracht.
Figuur 1.1. Scopediagram (bron: SKAO)
4
Figuur 1.2. Scopediagram (bron: MNO) Binnen het GHG-protocol en ISO 14064-1 is een methode beschreven waarop deze scope 3 uitstoot in kaart worden gebracht. Binnen de ProRail CO2-prestatieladder is deze methodiek verplicht bij het bepalen van de scope 3 uitstoot. De methodiek bestaat uit vier stappen: 1. Het beschrijven van de waardeketen 2. Het bepalen van de relevante scope 3 emissiebronnen 3. Het identificeren van de partners in de waardeketen 4. Het kwantificeren van de emissie-data vallende binnen de grenzen van scope 3 Voor de keuze van de meest relevante scope 3 emissiebron heeft Scholten Awater de toegevoegde waarde voor haar klanten als uitgangspunt genomen. Scholten Awater is in staat de afvalstroom op een milieuvriendelijke manier af te voeren en met een geringe belasting voor de klant. De procesketen van het inruilen van oude hardware voldoet ook goed aan de criteria van het GHGprotocol. Tabel 1.1. Criteria GHG-protocol Relevantie Groot
Mogelijkheden voor kostenbesparing
Matig
Het voorhanden zijn van betrouwbare informatie
Groot
Potentiële reductiebronnen
Matig
Beïnvloedingsmogelijkheden
Groot
Het inruilen en afvoeren van oude hardware is een grote toegevoegde waarde voor de klanten. Scholten Awater voert de oude hardware milieuvriendelijk en met weinig belasting voor de klant af. De ingeruilde oude hardware wordt nog meer gescreend op bruikbare onderdelen voor herinzet. De afvoer van de oude hardware wordt centraal uitgevoerd in het magazijn van Scholten Awater en deels verkocht aan derden voor herinzet. Hierbij wordt gestreefd naar zoveel mogelijk herinzet en zo weinig mogelijk afval. Er zijn beschikbare gegevens over de hoeveelheid oude hardware die afgevoerd wordt, zowel voor herinzet als voor afvoer ter verwerking als afval. Grotere reductie door meer inzet voor hergebruik en door een milieuvriendelijker transport van het afgevoerde materiaal. Er is rechtstreeks contact met zowel de klanten waar de oude hardware wordt opgehaald als met de partijen die ofwel de oude hardware opkopen voor herinzet als de afvalverwerkers. 5
De keten valt in de scope 3 categorie “waste disposal en Transport related activities”. Volgens de eisen genoemd in de CO2-prestatieladder dient de analyse minstens een activiteit of keten van activiteiten uit deze categorie te omvatten. Om bovengenoemde redenen heeft Scholten Awater een ketenanalyse gemaakt op het inruilen en afvoeren van oude hardware.
1.3 Doelstelling van het onderzoek Uit het onderzoek moet naar voren komen wat de CO2 uitstoot is voor het inruilen en afvoeren van oude hardware en welke maatregelen genomen kunnen worden om deze hoeveelheid CO2 te reduceren over een periode van 5 jaar.
1.4 Uitgangspunten Voor het maken van deze ketenanalyse zijn de volgende bronnen toegepast: Overzicht hoeveelheden oude hardware dat is ingezet voor hergebruik, in zijn geheel of als losse onderdelen; Overzicht hoeveelheden oude hardware dat is afgevoerd voor verwerking; Overleg met de teamleiding van de afdeling Inruil.
1.5 Projectafbakening Het onderzoek naar de ketenanalyse van het inruilen en afvoeren van oude hardware vindt plaats binnen Scholten Awater , met ingang van 1 december 2013. Binnen het project wordt het proces van het inruilen van oude hardware onderzocht en in kaart gebracht. Daarnaast zullen de hoeveelheden ingeruilde oude hardware worden gekwantificeerd met als doel inzicht te krijgen in de afvoerstroom.
1.6 Opbouw van het rapport Dit voorliggende rapport is als volgt ingedeeld: Hoofdstuk 2 beschrijft de uitgangspunten voor de berekening Hoofdstuk 3 behandelt de resultaten van het onderzoek Tot slot geeft hoofdstuk 4 de conclusies en aanbevelingen van dit onderzoek.
6
2. BESCHRIJVING PRODUCT EN PROCESFASES
2.1 Inleiding Voor deze ketenanalyse is het product omschreven als oude hardware. Deze oude hardware wordt door klanten van Scholten Awater aangeboden onder de noemer Inruil. Deze oude hardware wordt door Scholten Awater gewaardeerd op kwaliteit en aangeboden aan derden. Dit kunnen zowel zogenaamde brokers zijn, die de oude hardware gebruiken voor herinzet ofwel partijen die de oude hardware verwerken tot afval. In dit hoofdstuk worden de verschillende fases van het proces van het inruilen van oude hardware beschreven.
2.2 Product en procesfasen Het product is omschreven als oude hardware. Hierin kunnen verschillende model-groepen worden onderscheiden: 1. PC’s 2. Laptops 3. Monitoren 4. Overige hardware (printers, etc.) PC’s PC’s (Personal computers) zijn alle modellen computers die gebruikt worden voor individueel gebruik en die geplaatst zijn op een vaste locatie. De verschillende modellen zijn towers, desktops, smal form factor desktops en thin clients. Laptops Laptops (of ook wel notebooks) zijn mobiele computers voor individueel gebruik. Deze computers zijn niet gebonden aan een vaste locatie. Ook tablet computers worden in deze groep meegenomen. Monitoren Monitoren zijn alle beeldschermen die gebruikt worden in combinatie met een PC. Hierbij kunnen meerdere monitoren een eenheid vormen met één pc. De combinatie PC en monitor(en) wordt ook wel als werkplek omschreven. Onder monitoren worden zowel TFT als CRT beeldschermen gerekend. Overige hardware Onder deze groep vallen alle producten die niet vallen onder de voorgenoemde drie model-groepen. Dit kunnen bijvoorbeeld printers, scanners, faxapparaten en accessoires zijn.
Tot oude hardware wordt alle hardware gerekend die niet meer door de eindgebruiker wordt gebruikt en aan Scholten Awater is aangeboden ter verwerking.
7
Figuur 2.1 Proces Inruil oude hardware
Een aantal stappen leveren een CO2 belasting op, welke meegenomen wordt in de ketenanalyse. 1. Het transport van de goederen van de aanbieder (klant Scholten Awater) naar het magazijn. 2. Het transport van de goederen van het magazijn naar de broker of afvalverwerker. 3. Het verwerken van de goederenstroom die niet is doorverkocht voor herinzet maar verwerkt wordt als afval.
2.3 Identificatie van ketenpartners in bovengenoemd proces In de bovengenoemde procesketen kunnen de volgende partners worden geïdentificeerd: 1. De brokers. Zij verzorgen het transport van de oude hardware die opgehaald wordt in het magazijn van Scholten Awater en die gebruikt gaat worden als herinzet. 2. De afvalverwerker. Deze verzorgt het transport van de oude hardware die afgevoerd kan worden én zij zijn verantwoordelijk voor de vernietiging van de oude hardware.
Naast deze partners is ook de aanbieder van de oude hardware (i.e. de klanten van Scholten Awater) een partner, maar deze is niet geïdentificeerd in deze analyse.
Scholten Awater draagt zorg voor het transport van de aanbieder naar het magazijn van Scholten Awater, voor de verwerking tot de producten die aangeboden kunnen worden aan de broker of afvalverwerker.
8
3. RESULTATEN
3.1 Inleiding Als basisscenario is gerekend met de gegevens zoals deze door de afdeling Inruil gedocumenteerd zijn betreffende de aantallen pallets met oude hardware die naar brokers ofwel naar de afvalverwerkers vervoerd zijn. Hierbij worden de CO2 emissies berekend die voortkomen uit zowel de afvalverwerking als uit het transport van de goederen. 3.2. Kwantificeren van de gegevens De gegevens zijn over de periode 2012 en 2013. In de rapportage is vastgelegd hoeveel pallets met oude hardware afgevoerd worden naar een broker of naar een afvalverwerker. Hierbij is uitgegaan van een gemiddeld gewogen gewicht van 100 kg hardware per pallet. De hardware die naar de brokers worden afgevoerd wordt niet vernietigd, maar op één of andere manier hergebruikt; dit kan zijn door doorverkoop (“tweedehands”) , gebruik in andere, armere delen van de wereld (Close the Gap) of als herinzet door dezelfde klant (bijvoorbeeld KPN). De hardware die niet aan een broker verkocht kan worden, wordt afgevoerd als restafval naar een daarvoor gecertificeerde afvalverwerker. Dit was t/m 2012 Coolrec B.V.,een onderdeel van de Van Gansewinkel Groep, en sinds 2013 wordt de oude hardware afgevoerd naar Sims Mirec, die hier ook gecertificeerd voor zijn. De hoeveelheid pallets en kilogrammen die afgevoerd zijn naar de afvalverwerkers staat weergegeven in onderstaande tabel: afvalverwerker
aantal pallets
aantal kg
2012
2013
2012
2013
Afvalverwerker 1
500
44
50000
4400
Afvalverwerker 2
28
541
2800
54100
528
585
52800
58500
totaal
Tabel 3.2. aantallen pallets en kg oude hardware naar afvalverwerkers Wanneer we de hoeveelheden afgevoerde oude hardware naar brokers afzetten tegen dat wat afgevoerd is naar de afvalverwerkers, resulteert dat in onderstaande tabel: aantal pallets totaal Brokers totaal Afvalverwerkers totaal afgevoerd
aantal kg
percentage
2012
2013
2012
2013
2012
2013
2392
1375
239200
137500
82%
70%
528
585
52800
58500
18%
30%
2920
1960
292000
196000
100%
100%
Tabel 3.3. verhouding afgevoerde oude hardware brokers en afvalverwerkers 9
De CO2 emissies zijn op twee facetten van het afvoeren van de oude hardware van toepassing: 1. Het transport van de goederen per vrachtwagen van het Scholten Awater EDC naar de brokers en de afvalverwerkers 2. Het vernietigen van de oude hardware als restafval door een gecertificeerde afvalverwerker. Punt 2 is niet van toepassing op de goederen die naar de brokers gaan omdat deze niet vernietigd worden maar opnieuw worden ingezet, zie ook pagina 10. Om de verwerking van de hoeveelheid oude hardware die is afgevoerd naar de afvalverwerkers te kunnen converteren naar het aantal kg CO2 gebruiken we een conversiefactor van 340 gram CO2 per kg afval (bron: CE Delft). Dit resulteert in de onderstaande kg CO2: afvalverwerker
aantal pallets
aantal kg
aantal kg CO2
2012
2013
2012
2013
2012
2013
Afvalverwerker 1
500
44
50000
4400
17000
1012
Afvalverwerker 2
28
541
2800
54100
952
12443
528
585
52800
58500
17952
13455
totaal
Tabel 3.4. hoeveelheid CO2 door verwerking oude hardware als restafval
Voor het bepalen van de CO2 emissies die veroorzaakt worden door het transport naar de brokers en de afvalverwerkers is het van belang te weten hoeveel kilometers er gereden die gemoeid zijn met dit vervoer. Het aantal kilometers is gebaseerd op het aantal ritten dat gereden is maal de afstand naar de locatie van de betreffende broker of afvalverwerker. Als conversiefactor voor het transport is 295 gram CO2 per gereden kilometer gerekend (bron: SKAO en CE Delft). De resultaten voor het transport naar de brokers staan in onderstaande tabel: naam broker
aantal transporten
aantal km
aantal kg CO2
2012
2013
2012
2013
2012
2013
Broker 1
4
5
568
710
167,56
209,45
Broker 2
9
0
702
0
207,09
0,00
Broker 3
0
1
0
138
0,00
40,71
Broker 4
0
1
0
116
0,00
34,22
Broker 5
56
13
5208
1209
1536,36
356,66
Broker 6
0
3
0
168
0,00
49,56
Broker 7
0
3
0
402
0,00
118,59
Broker 8
0
14
0
9198
0,00
2713,41
Broker 9
2
5
108
270
31,86
79,65
Broker 10
33
8
1551
376
457,55
110,92
Broker 11
5
7
925
1295
272,88
382,03
10
Broker 12
1
0
131
0
38,65
0,00
Broker 13
0
1
0
116
0,00
34,22
Broker 14
1
0
109
0
32,16
0,00
Broker 15
8
0
504
0
148,68
0,00
119
61
9806
13998
2892,77
4129,41
totaal Brokers
Tabel 3.5. aantal kilometers verreden door vervoerders naar Brokers en de daaraan gekoppelde CO2 emissies. De resultaten voor het transport naar de afvalverwerkers staan in onderstaande tabel: afvalverwerker
aantal transporten 2012 2013
aantal km 2012
aantal kg CO2 2013 2012 2013
Afvalverwerker 1
18
2
1188
132
350
39
Afvalverwerker 2
1
18
66
1188
19
350
19
20
1254
1320
370
389
totaal
Tabel 3.6. aantal kilometers verreden door vervoerders naar de afvalverwerkers en de daaraan gekoppelde CO2 emissies.
3.4. Data onzekerheden
Het aantal gereden kilometers is gebaseerd op de afstand, gemeten over de weg, tussen het Scholten Awater magazijn en de locatie van de broker of de afvalverwerker. Dit is dus een benadering van de afstand van de werkelijke gereden rit.
Voor een tweetal brokers zijn over de periode januari t/m augustus 2012 niet de exacte aantallen ritten bekend, en is het aantal ritten berekend op een gemiddeld aantal pallets per rit over deze periode.
Het gewicht aan oude hardware is bepaald op 100 kg per pallet. Dit is een afgerond gemiddelde en geeft niet exact het juiste gewicht weer.
Er kunnen ook onzekerheden voortkomen uit de incompleetheid van de gekozen systeemgrenzen en de keuze voor het verwaarlozen van bepaalde processen. Hieronder valt bijvoorbeeld het verpakkingsmateriaal. Dit materiaal is in eerste instantie wel meegenomen in de analyse maar later weggelaten aangezien de totale bijdrage van het verpakkingsmateriaal < 1% is (keuze conform NEN 8006).
3.5. Verbeteringssuggesties 11
Er worden naar verhouding veel ritten gereden naar verschillende brokers. Dit levert relatief grote CO2 emissies op. Dit zou beperkt kunnen worden door het aantal ritten te verkleinen door voor minder verschillende brokers te kiezen en door pallets op te sparen in het magazijn waardoor de hoeveelheid pallets per rit groter en dus efficiënter is. Het vervoer naar Augsburg (D) voor de broker Concord Remarketing levert de hoogste CO2 belasting. Aan te bevelen is om te kijken naar een alternatief voor deze broker. De hoeveelheid CO2 emissies door het verwerken van de oude hardware als restafval kan gereduceerd worden door het nog meer af te voeren naar brokers. Op deze manier wordt het materiaal niet vernietigd maar opnieuw ingezet. Hierdoor is er geen sprake van CO2 belasting door vernietiging als restafval.
4. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
4.1 Conclusies en aanbevelingen De twee belangrijkste emissiebronnen binnen de procesketen van het inruilen van oude hardware vinden plaats aan het einde van de keten. Dit zijn de transporten van de af te voeren oude hardware naar de brokers en de afvalverwerkers en de CO2 belasting die gepaard gaat met de vernietiging van oude hardware door de afvalverwerkers. De verhouding tussen de hoeveelheid ingeruilde oude hardware dat naar de brokers gaat en dat naar de afvalverwerkers gaat slaat uit in een positieve balans voor de stroom naar de brokers. Echter is hier wel een afname in in 2013 ten opzichte van 2012. Omdat oude hardware dat naar de brokers gaat per definitie opnieuw wordt ingezet voor hergebruik is hier de CO2 belasting door verwerking als restafval nihil. Een aanbeveling is om de hoeveelheid af te voeren hardware naar brokers te vergroten.
12
Het aantal ritten dat gemaakt wordt voor transport van de oude hardware naar brokers is in verhouding tot het aantal ritten naar de afvalverwerkers relatief groot. Hier liggen een tweetal oorzaken aan ten grondslag: 1. De zendingen worden niet of te weinig opgespaard in het magazijn om tot een beperking van het aantal ritten te komen. 2. Er zijn een relatief groot aantal brokers waarvan Scholten Awater gebruik maakt voor de verkoop van oude hardware. De aanbeveling die hier gedaan wordt is derhalve tweeledig: een beperking van het aantal verschillende brokers en een efficiënter gebruik van het aantal pallets per zending door op te sparen in het magazijn om zodoende tot een beperking van het aantal ritten te komen. Deze ketenanalyse kan gebruikt worden voor toekomstige vergelijkingen met andere afvalstromen binnen Scholten Awater.
BRONVERMELDING
1. Tabel conversiefactoren CE Delft 2. SKAO – CO2 prestatieladder 3. Data afdeling Inruil Scholten Awater B.V.
13
