Rapportage. Analyse en inventarisatie intersectorale loopbaanoriëntatie West- Brabant

Rapportage Analyse en inventarisatie intersectorale loopbaanoriëntatie WestBrabant Verkennend onderzoek

Analyse en inventarisatie intersectorale loopbaanoriëntatie

pagina 1

1

Uitgevoerd in opdracht van de regio West-Brabant & Calibris

Concept Rapportage RAO-301.13.04

Tilburg, april 2013


pagina 2

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding ............................................................................................................................................. 5 2. Doelstelling en onderzoeksverantwoording........................................................................................ 7 2.1 Doelstelling ................................................................................................................................. 7 2.2 Onderzoeksverantwoording ........................................................................................................ 7 3. Analyse arbeidstekorten en arbeidspotentieel ................................................................................... 9 3.1 West-Brabantse arbeidsmarkt ..................................................................................................... 9 3.2 Arbeidstekorten ......................................................................................................................... 10 3.2.1 Sectorale tekorten ............................................................................................................. 10 3.3 Arbeidspotentieel ...................................................................................................................... 14 3.3.1 Arbeidspotentieel geregistreerde werkzoekenden in West-Brabant ................................... 15 3.3.2 Potentieel binnen opleidingen ........................................................................................... 18 4. Inventarisatie (inter)sectorale instrumenten en initiatieven .............................................................. 23 4.1 (Inter)sectorale instrumenten en initiatieven ............................................................................. 23 4.2 Bevindingen interviews sleutelinformanten vier prioritaire sectoren .......................................... 24 4.3 Bevindingen interviews lectoren ................................................................................................ 25 5. Conclusies en aanbevelingen .......................................................................................................... 27 5.1 Conclusies arbeidstekorten en arbeidspotentieel ...................................................................... 27 5.2 Conclusies aanbod LOB ........................................................................................................... 29 5.3 Aanbevelingen .......................................................................................................................... 30 5.4. Voorstel intersectorale beroepenoriëntatie West-Brabant ........................................................ 31 Bijlagen ............................................................................................................................................... 34


pagina 3

3


pagina 4

4

1. Inleiding Door een groeiende zorgvraag heeft Nederland steeds meer zorgpersoneel nodig. Om aan deze zorgvraag te voldoen dient er jaarlijks ongeveer 3% meer personeel bij te komen. De vijver waarin gevist moet worden wordt de komende jaren echter steeds kleiner. Als gevolg van vergrijzing en ontgroening neemt de beroepsbevolking af. Nu al zijn de eerste tekenen hiervan in delen van Nederland, waaronder West-Brabant, zichtbaar. In de komende jaren zal dit proces zich versterkt voortzetten. Voor de arbeidsmarkt Zorg en Welzijn geldt dat er bij ongewijzigd beleid in West-Brabant grote personeelstekorten zullen ontstaan. Naast de sector Zorg en Welzijn doet deze ontwikkeling zich eveneens voor in de sectoren Groen, Zakelijke Dienstverlening en Techniek. Gezamenlijk vormen zij dan ook de vier ‘prioritaire sectoren’ in de regio West-Brabant. Binnen deze vier sectoren is er een aantal beroepen waar de tekorten het grootst zullen zijn en waarvoor het belangrijk is voldoende nieuwe instroom te realiseren. De vier prioritaire sectoren hebben ieder afzonderlijk reeds diver se instrumenten en producten ontwikkeld om de instroom te bevorderen, maar tussen de sectoren is er nog relatief weinig afstemming op dit punt. De vier sectoren willen in de regio West -Brabant de krachten bundelen om gezamenlijk een grotere ‘kweekvijver’ te creëren voor nieuwe instroom. Concreet willen de vier sectoren, uiteraard aansluitend bij bestaande instrumenten en trajecten voor de vier sectoren in de regio, een intersectorale oriëntatie voor kansrijke beroepen in de regio neerzetten om de instroom in deze beroepen structureel te vergroten. Voordat de contouren van een dergelijke intersectorale beroepenoriëntatie nader kunnen worden uitgewerkt, is het van belang om middels een analyse meer zicht te krijgen op de specifieke kansen en knelpunten in de r egio. In opdracht van de regio West-Brabant en Calibris is in de afgelopen periode hiertoe een verkennend onderzoek verricht. Onderhavige rapportage beschrijft de bevindingen. Onderzoeksvragen Het verkennend onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de vo lgende onderzoeksvragen:  Waar liggen de grootste kansen voor de regio West-Brabant in relatie tot het beschikbare en te verwachten arbeidspotentieel? Op welke doelgroep(en) kan de intersectorale beroepenoriëntatie zich het beste richten om adequaat in te k unnen spelen op de verwachte tekorten in de vier prioritaire sectoren? o Voor welke beroepen/beroepsgroepen binnen de vier prioritaire sectoren zijn de verwachte personeelstekorten in de regio het grootst? o Onder welke doelgroepen is het arbeidspotentieel in de regio in de komende jaren het grootst?  Welke doelgroepen kennen het grootste aanbod van arbeidskrachten in de regio?  Welke doelgroepen kiezen relatief vaak voor een opleiding voor de ‘gouden lijst’ van beroepen/beroepsgroepen in de vier sectoren?  Welke doelgroepen kiezen nog relatief (te) weinig voor een opleiding voor de ‘gouden lijst’ van beroepen/beroepsgroepen in de vier sectoren?


pagina 5

5

o

 



Welke doelgroepen vormen het grootste en meest kansrijke potentieel voor een intersectorale beroepenoriëntatie? Welke mbo opleidingen zijn er in West-Brabant voor de beroepen/beroepsgroepen op de ‘gouden lijst’ van het uitvoeringsprogramma West-Brabant? Welke instrumenten/initiatieven zijn reeds ter beschikking voor (inter)sectorale beroepenoriëntatie voor de ‘gouden lijst’ van beroepen/beroepsgroepen in de vier prioritaire sectoren in West-Brabant? Op welke doelgroep(en) richten deze instrumenten/initiatieven zich en hoe kunnen relevante instrumenten/initiatieven met elkaar worden verbonden? o Welke instrumenten/initiatieven zijn er in West-Brabant voor sectorale beroepenoriëntatie voor de ‘gouden lijst’ van beroepen/beroepsgroepen in de vier prioritaire sectoren? Wat zijn de kenmerken van deze instrumenten/initiatieven (doelstelling, focus, doelgroep etc.)? o Welke instrumenten/initiatieven zijn er in West-Brabant voor intersectorale beroepenoriëntatie, waarbij tenminste één van de vier prioritaire sectoren betrokken is? Waar kan het project m.b.t. intersectorale beroepenoriëntatie zich concreet op richten (doelstelling)? Op welke doelgroep(en) kan een dergelijk project zich richten, van welke beschikbare instrumenten/initiatieven kan daarbij gebruik worden gemaakt, hoe kunnen deze instrumenten/initiatieven met elkaar worden verbonden tot een intersectorale beroepenoriëntatie en welke eventuele ‘blinde vlekken’ zijn er in het beschikbare instrumentarium (en moeten nog ontwikkeld worden)?

Opbouw rapport Hoofdstuk twee beschrijft de doelstelling en de onderzoeksverantwoording. Hoofdstuk drie presenteert de resultaten van de verrichtte analyse met betrekking tot huidige en toekomstige arbeidstekorten en het beschikbare arbeidspotentieel met de focus op de vier prioritaire sectoren. Aansluitend geeft hoofdstuk vier inzage in reeds bestaande (inter)sectorale instrumen ten en initiatieven op het gebied van beroepen/loopbaanoriëntatie in de regio West-Brabant. Hoofdstuk vijf omvat tot slot de conclusies en de aanbevelingen. Aan het rapport zijn de volgende bijlagen toegevoegd: - Interviewleidraad stakeholders; - Interviewleidraad lectoren onderwijs; - Richtlijnen ‘aanleveren informatie’; - Matrices initiatieven in instrumenten loopbaanoriëntatie West-Brabant; - Aanvullende cijfers arbeidsmarkt West-Brabant.


pagina 6

6

2. Doelstelling en onderzoeksverantwoording Dit hoofdstuk beschrijft de doelstelling en de onderzoeksverantwoording van het verrichtte verkennend onderzoek naar intersectorale beroepenoriëntatie in de regio West-Brabant.

2.1

Doelstelling

De doelstelling van dit verkennend onderzoek luidt als volgt:

“Het middels analyse en verkenning meer zicht krijgen op specifieke kansen en knelpunten in de regio West-Brabant op het gebied van intersectorale beroepenoriëntatie voor de vier prioritaire sectoren (zorg, techniek, groen en zakelijke dienstverlening). ”

2.2

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd in de volgende stappen: 1. Analyse; 2. Verkenning; 3. Rapportage. De stappen worden hieronder toegelicht. Stap 1 Analyse In deze stap is middels deskresearch het volgende in kaart gebracht:  arbeidstekorten voor de vier prioritaire sectoren in de regio West-Brabant (nu en verwachtingen voor de komende vijf jaar), uitgesplitst naar (opleidings)niveau en beroep(sgroep);  het beschikbare arbeidspotentieel voor de vier prioritaire sectoren in de regio West Brabant (nu en verwachtingen voor de komende vijf jaar);  het arbeidspotentieel dat momenteel in de regio West-Brabant onvoldoende wordt benut voor de vier prioritaire sectoren;  subsectoren/onderdelen van de vier prioritaire sectoren waar een overschot aan arbeidspotentieel bestaat in de regio West-Brabant;  aanpalende sectoren waar een overschot aan arbeidspotentieel bestaat in de regio West Brabant. Stap 2 Verkenning In stap 2 heeft een nadere verkenning plaatsgevonden van bestaande (inter)sectorale instrumenten en initiatieven voor de ‘gouden lijst’ van beroepen/beroepsgroepen binnen de vier prioritaire sectoren in West-Brabant op het gebied van beroepenoriëntatie. De verkenning is uitgevoerd middels deskresearch en interviews met sleutelinformanten namens de vier prioritaire sectoren. Om meer diepte-informatie met betrekking tot beroepenoriëntatie en keuzeprocessen in het algemeen te


pagina 7

7

genereren, zijn interviews gehouden met de lectoren van Avans en het ROC West-Brabant (de interviewleidraden zijn opgenomen in bijlage 1 en 2). Tevens zijn onder de samenwerkende partijen bestaande instrumenten en initiatieven geïnventariseerd. Hiertoe is een korte instructie opgesteld vo or de samenwerkende partijen met richtlijnen voor het aanleveren van informatie (zie bijlage 3). Op basis van deskresearch zijn aanvullende instrumenten en initiatieven in kaart gebracht en geanalyseerd. Stap 3 Rapportage De resultaten van de analyse en de verkenning zijn, evenals concrete aanbevelingen voor de invulling van een project ‘intersectorale beroepenoriëntatie West-Brabant’, vastgelegd in onderhavige rapportage.


pagina 8

8

3. Analyse arbeidstekorten en arbeidspotentieel Dit hoofdstuk beschrijft de analyse naar arbeidstekorten en arbeidspotentieel voor de regio WestBrabant, waarbij ingezoomd wordt op de vier prioritaire sectoren genoemd in het uitvoeringsprogramma van de Regio West-Brabant 2012-2015, te weten Techniek, Zorg, Zakelijke Dienstverlening en Groen.

3.1

West-Brabantse arbeidsmarkt 1

Huidige arbeidsmarkt De werkgelegenheid in West-Brabant is in 2012 ten opzichte van 2011 met 2,3% afgenomen. Waar in voorgaande jaren de sector Industrie de grootste banenverstrekker was, was in 2012 de sector Gezondheids- en welzijnszorg de grootste werkgever in West-Brabant. De Top 5 (zie figuur A1 bijlage A) omvangrijkste werkgelegenheidssectoren in West-Brabant in 2012 is als volgt: 1. Gezondheids- en Welzijnszorg, 2. Industrie, 3. Detailhandel, 4. Groothandel en 5. Advisering en Onderzoek. Het banenverlies in West-Brabant was in 2012 het grootst binnen de sectoren Industrie, Horeca, Landbouw, Bouwnijverheid en Openbaar Bestuur en Overheid. Toename van het aantal banen in WestBrabant in het jaar 2012 was het grootst binnen de sector Gezondheidszorg. De sectoren Advisering en Onderzoek, Informatie en Communicatie en Detailhandel lieten een relatief meer bescheiden groei zien. Gekeken naar het aantal vacatures, zijn in 2012 in West-Brabant de meeste vacatures ontstaan binnen de Detailhandel gevolgd door de sectoren Zakelijke Dienstverlening, Groothandel, Zorg/Welzijn en Industrie. In de collectieve sectoren (Openbaar bestuur en Onderwijs) zijn verhoudingsgewijs weinig vacatures ontstaan. De meeste vacatures ontstaan door een vervangingsvraag. Op gemeentelijk niveau is in 2012 het aantal banen in West-Brabant procentueel het sterkst afgenomen in de gemeente Baarle-Nassau, gevolgd door de gemeenten Zundert, Moerdijk, AlphenChaam en Oosterhout. De gemeente Halderberge en Woensdrecht laten een groei van het aantal banen zien. Voor de gemeente Halderberge geldt dat deze toename met name plaatsvindt binnen de economische sector overige zakelijke dienstverlening (1 van de 4 gedefinieerde prioritaire sectoren, zie tabel A1 bijlage A). 2

Algemene verwachtingen arbeidsmarkt De beroepsbevolking van West-Brabant vergrijst sterk, ruim 38.000 mensen zullen de komende jaren de arbeidsmarkt verlaten als gevolg van het bereiken van de pensioeng erechtigde leeftijd. Daarnaast zal het aandeel 45-plussers tussen 2010 en 2020 met 14% toenemen tot 145.000 personen en wordt het aandeel ouderen in 2020 geschat op 45%. Toch wordt v oor de periode 2010 tot 2020 in W est-

1 2

Regio West-Brabant, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012. November 2012. rpA West-Brabant, Monitor ontwikkeling Arbeidsmarkt West-Brabant 2011. Juni 2011.


pagina 9

9

3

Brabant verwacht dat de werkgelegenheid met 3,5% zal stijgen tot ongeveer 339.000 banen . Na 2020 wordt verwacht dat het aantal banen met 6% zal afnemen tot 319.000 banen. Verwacht wordt dat in 2020 ruim 35% van de beroepsbevolking hoger opgeleid is en 43% een mbo opleiding heeft afgerond. De vooruitzichten (kans op betaalde arbeid) zijn slecht voor ongeschoolden en iets minder gunstig voor academici. Voor hbo-afgestudeerden en gediplomeerden op lager en middelbaar niveau zijn de gemiddelde vooruitzichten beter.

3.2

Arbeidstekorten4

De arbeidsmarkt in West-Brabant is op dit moment relatief sterk vergrijsd in vergelijking met veel andere regio’s. Sinds 2000 is in West-Brabant de bevolkingsgroep van 0-15 jaar kleiner dan de groep 50-65 jaar. Dit verschil zal naar verwachting het grootst zijn rond 2021. De bevolking in West-Brabant neemt nog toe tot 622.000 personen in 2015 en ruim 646.000 in 2040. De potentiële beroepsbevolking daalt daarentegen van 415.000 in 2010 tot 373.000 in 2040. Een krimp van de feitelijke beroepsbevolking zal afhangen van de bruto participatie. De afgelopen jaren liet de bruto participatie in West-Brabant een opwaartse trend liet zien welke is toe te kennen aan de toename van het gemiddelde opleidingsniveau (naarmate het opleidingsniveau stijgt, neemt ook de participatiegraad toe) en door een inhaalslag bij vrouwen en ouderen. Uit de Arbeidsmarktscan 2012 van het RWI blijkt echter dat vrouwen van 25 tot 45 jaar (steeds) vaker afzien van arbeidsdeelname. Voor gedeeltelijk arbeidsgeschikten en niet-westerse allochtonen geldt dat zij relatief gezien nog altijd minder participeren op de arbeidsmarkt. Tevens van belang is dat de regio West-Brabant te maken heeft met een uitgaand pendelsaldo: er werken meer mensen uit West-Brabant in andere regio’s dan andersom. 3.2.1

Sectorale tekorten

Sommige sectoren in West-Brabant zijn sterker dan gemiddeld vergrijsd en hebben ook een groter dan gemiddeld aandeel in de werkgelegenheid, dit is van belang om de impact van de vergrijzing te meten. De sectoren Industrie en Zorg en Welzijn hebben een groot aandeel in de werkgelegenheid in West Brabant, maar zijn ook zeer sterk vergrijsd. Dit geldt tevens voor de sectoren Vervoer en Telecom, Overheid, Onderwijs en Bouw (zie figuur 3.1). Een deel van de beroepsbevolking dat met pensioen gaat, zal niet worden vervangen. Daarnaast hebben niet alle ouderen die in deze sectoren werkloos worden kans om in dezelfde sector weer aan de slag te komen doordat de werkgelegenheid is afgenomen.

3

rpA West-Brabant, Arbeidsmarkt West-Brabant 2010-2040: De regionale verwachtingen tot 2040 voor de werkgelegenheid en de beroepsbevolking na de financiële crisis. Maart 2011. 4 UWV WERKbedrijf, Vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt – Arbeidsmarktregio West-Brabant. Mei 2011.


pagina 10

1 0

Figuur 3.1 Vergrijzing per sector West-Brabant

Bron: UWV WERKbedrijf

De sector Zorg zal het meest te kampen krijgen met de gevolgen van de vergrijzing: de komende jaren verlaten in West-Brabant ongeveer 7.700 55-65-jarigen deze sector. Daarnaast stijgt het aantal banen door een toenemende zorgvraag onder de ouder wordende bevolking. Voor de sectoren Bouw, Vervoer/Telecom en Industrie geldt dat door het geringe aantal schoolverlaters van technische opleidingen de verwachte aantrekking van de economie in deze sectoren leidt tot een sterk groeiend aantal vacatures voor technisch personee l, met name voor de beroepsgroepen monteurs en onderhoudstechnici. De verwachting is dat in de komende jaren veel vraag naar personeel zal ontstaan binnen de sectoren Detailhandel, Zakelijke Dienstverlening, Groothandel, Industrie en Zorg en Welzijn. Ook worden knelpunten voorzien voor de doorgaans veelvuldig onder werkzoekenden voorkomende beroepen 5 zoals bouwvakkers, interieurverzorgers, chauffeurs en productiemedewerkers . Onderstaand wordt kort ingegaan op de meest relevante sectoral e informatie van de vier door de regio West-Brabant geprioriteerde sectoren. Sector Techniek In opdracht van Tune Techniek is door VDW Research een uitwerking gemaakt voor de vraag naar 6 technische beroepen in Noord-Brabant , waarbij een uitsplitsing is gemaakt naar de diverse deelregio’s waaronder West-Brabant. Op basis van genoemd onderzoek wordt ten aanzien van de sector techniek voor West-Brabant het volgende geconcludeerd: - Voor West-Brabant is een totale instroombehoefte voor technische beroepen in het jaar 2014 becijferd van 1.600 à 2.000 banen. Deze aantallen komen overeen met 27% à 28% van de voor de gehele provincie berekende instroombehoefte, wat meer is dan het regio -aandeel aan technische beroepen in Brabant (circa 22,5%); 5

UWV WERKbedrijf, Regionale arbeidsmarktschets 2012 – Arbeidsmarktregio West-Brabant. September 2012. 6 Vraagontwikkeling Technische beroepen in Noord-Brabant en deelregio’s 2008-2014 (VDW research, juni 2010)


pagina 11

1 1

-

De helft van de instroombehoefte bestaat uit banen voor middelbaar technische beroepen (nl. 8.000 tot 10.000), dit komt overeen met 3% à 3,7% van het aantal banen op middelbaar niveau.

Per (samengevoegde) subsectoren binnen de techniek wordt voor de komende jaren gesteld dat in de bouw (ondanks de huidige forse personeelskrimp) plaats blijft voor middelbaar geschoold technis ch personeel. Binnen de procesindustrie (vooral chemie), zal de instroombehoe fte het grootst zijn aan hoger opgeleiden. In de rest van de industrie ligt het accent op het niveau van middelbaar geschoold personeel. De dienstensectoren in de techniek kennen op alle niveaus een behoorlijke instroombehoefte. Wat de hogere scholingsniveaus betreft heeft die vooral te maken met expansie en vervanging van technisch personeel in de zakelijke dienstverlening. Een groot deel van de instroombehoefte aan technisch geschoold personeel op middelbaar niveau is in de dienstensectoren geconcentreerd in de handel (groothandel, detailhandel en autobranche). Sector Zorg Door de ontwikkelingen in de sector zorg en welzijn verschuift de vraag naar personeel. In algemene zin lijkt de werkgelegenheid in de zorgsector (VVT, gehandicaptenzorg, ziekenhuizen, GGZ, overige zorg) op de lagere niveaus af te nemen en op de hogere niveaus toe te nemen. In de afgelopen jaren was er bijvoorbeeld vanuit de ouderenzorg vooral vraag naar instroom van nieuw personeel op mbo niveau 3. Op dit moment kunnen instellingen de vacatures op niveau 3 relatief makkelijk invullen; er lijkt momenteel zelfs sprake van een overschot. Naar verwachting zullen op termijn weer tekorten op niveau 3 ontstaan gezien de vergrijzing van het personeelsbestand, leidend tot een toenemende vervangingsvraag. Verder neemt de vraag naar hoger gekwalificeerd personeel (mbo niveau 4, 4+, hbo) in de zorg (sterk) toe, als gevolg van recente (beleids - en technologische) ontwikkelingen zoals de extramuralisering van de zorg, de toenemende inzet van zorgtechno logie (zorg op afstand), de ontwikkeling van nieuwe zorgconcepten en de overheveling van de begeleiding van cliënten van de AWBZ naar de WMO. In de welzijnssector is er, door de bezuinigingen, sprake van overschotten. Ook op de hogere niveaus binnen welzijn zijn veel mensen hun baan verloren of dreigen deze te verliezen. Er worden in West-Brabant met name tekorten verwacht in de Verpleeg-, verzorgingstehuizen, de Thuiszorg en de Overige Zorg (zie tabel 3.1). Medio 2015 wordt met name al een groot tekort aan Verzorgenden niveau 3 verwacht. Ook wordt een tekort verwacht voor Verpleegkundigen op niveau 5 (zie tabel 3.2).

Tabel 3.1: Tekorten naar branche van VOV-personeel (als % van de werknemers), in 2015. Regio WestBrabant

Ziekenhuiz en

GGZ

Gehandica ptenzorg

VVT

Overige zorg

Kinderopv ang

Jeugdzorg

WMD

Totaal Zorg VOVpersoneel

Totaal WJK VOVpersoneel

9,10%

24,20%

1,00%

-1,90%

-7,90%

32,50%

27,60%

8,20%

1,60%

24,50%

Tabel 3.2: Tekorten naar kwalificatie van VOV-personeel (als % van de werknemers), in 2015. Regio

WestBrabant

Verpleegkundige 5

Verpleegkundige 4

Verzorgen de 3

Helpende 2

Zorghulp 1

SPH 5

MD 5

SAW 4

SAW 3

Totaal Zorg & WJK VOVpersoneel

-0,50%

1,50%

-7,90%

3,60%

12,50%

21,20%

25,60%

9,00%

25,10%

5,80%

Bron: AZW, Regionaal Tabellenboek 2012.


pagina 12

1 2

Sector Zakelijke dienstverlening

De sector zakelijke dienstverlening is tot aan de economische crisis fors gegroeid. De negatieve ontwikkelingen in de jaren 2009 en 2010 zijn veelal de som wegens de teruggang in de regio van marketingbureaus, makelaars, notarissen en ingenieurs - en architectenbureaus. Ook de malaise in de bouwsector (waarvan veel subsectoren binnen de zakelijke dienstverlening afhankelijk van zijn) heeft hieraan bijgedragen. Accountants- en advocatenkantoren hebben de recessie relatief goed doorstaan. 7 Vanaf 2012 wordt er een groei verwacht van de werkgelegenheid , het arbeidsvolume van werknemers neemt naar verwachting met 0,5% toe en dat voor zelfstandigen met 3%, zodat het totale arbeidsvolume gemiddeld met bijna 1% stijgt. Ook het aantal vacatures groeit de komende jaren naar verwachting verder. Door Ecabo is een uitsplitsing gemaakt naar de werkgelegenheid in West -Brabant per richting op mbo niveau in het jaar 2011 (figuur 3.2.) Figuur 3.2: Werkgelegenheid naar ECABO richting op mbo niveau 2011, West-Brabant8

50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

45.400

10.800

12.700

12.200 1.800

4.200

3.700

Voor de komende jaren worden de meeste vacatures binnen de sector Zakelijke Dienstverlening verwacht voor de middelbare administratieve en commerciële beroepen. Sector Groen In de sector Groen worden mede door de vergrijzing tekorten verwacht in de branches Voedsel, Tuincentra, Teelt (open en bedekt) en Melkveehouderij. Volgens CBS Statline is in de sector landbouw, bosbouw en visserij 32 procent van de werkenden 50 tot 64 jaar. Het percentage ouderen zal de komende jaren toenemen. Het aandeel jongeren tot 29 jaar is circa 20 procent en vertoont de 9 afgelopen jaren een dalende tendens. Andersom geldt dat er een overschot verwacht wordt in de branches Recreatiedieren en Hoveniers/groenvoorzieningen doordat er meer pas gediplomeerden zijn dan vacatures.

7

Bron: Sectorale arbeidsmarktinformatie Zakelijke Dienstverlening, RWI, december 2011 Bron: Ecabo, regiosheet Arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 RWI, Sectorale arbeidsinformatie – Overschotten en tekorten. Kansen en mogelijkheden. Deel B: Sectorbeschrijvingen 1. Land- en tuinbouw. Den Haag. December 2011 8 9


pagina 13

1 3

Onderstaande tabel 3.3 geeft per branche aan waar een overschot (groen ++) verwacht wordt en in welke branches een tekort (rood --). Tabel 3.3: Werkgelegenheidsperspectieven (overschot en tekort) branches uit de sector groen Branche

Niveau 2

Niveau 3

Niveau 4

++

-

-

Tuincentra

-

--

--

++

Open teelt

--

--

--

+

Bedekte teelt

-

--

--

=

Bloemendetailhandel

Groothandel/veilingen Loonwerk

Legenda

-

--

--

Melkveehouderij

=

--

-

Recreatiedieren

++

++

++

Graasdieren

+

--

--

Hokdieren Hoveniers/groenvoorzienin gen Voedsel

++

+

+

--

--

--

--

Geen informatie Zeer goed. Er zijn meer starters dan vacatures Voldoende. Er zijn iets meer starters dan vacatures. In balans. Er zijn ongeveer evenveel vacatures als starters. Matig. Er zijn iets meer vacatures dan starters. Slecht. Er zijn meer vacatures dan starters.

Bron: Aequor, Vacatureonderzoek 2011

Volgens de prognose van Aequor zal landelijk alleen al door de vervangingsvraag in 2016 in de vijf branches een tekort aan medewerkers op mbo niveau 2, 3 en 4 ontstaan van circa 46.000. Dit tekort groeit hard door de lage uitstroom van gediplomeerden en de hoge vervangingsvraag in verband met de vergrijzing. De grootste tekorten ontstaan naar verwachting op mbo niveau 2.

3.3

Arbeidspotentieel 10

In de Regionale Arbeidsmarktschets van het UWV WERKbedrijf wordt in het algemeen het arbeidspotentieel van West-Brabant beschreven: “Jongeren lopen het risico dat ze te lang langs de kant blijven staan en daardoor in de toekomst moeite hebben om in het arbeidsproces in te passen. Vooral jongeren zonder of met lage kwalificatie moeten in een vroeg stadium worden opgepakt en begeleid. Ouderen verdienen ook de nodige aandacht, vooral 55-plussers. Zolang zij hun lopende arbeidsovereenkomst kunnen handhaven is er van een probleem nog geen sprake. Voor een oudere die werkloos is of dreigt te worden is het verwerven van een nieuwe arbeidsplaats op de arbeidsmarkt bijna onmogelijk. Werkgevers geven in het algemeen voorkeur aan jongere werknemers. Extra aandacht en inzet richting werkgevers voor het vervullen van hun vacatures, vooral wegnemen van vooroordelen over ouderen, is van wezenlijk belang. AG-groepen en dan vooral de Wajong en Arbeidsgeschikten met een laag afschattingspercentage vormen een belangrijke derde groep die extra aandacht verdient. Ook zij kunnen een grote bijdrage leveren aan de oplossing van toekomstige arbeidsmarkttekorten. Wel zal ook hier het nodige geïnvesteerd moeten worden zowel richting de werkzoekende als de werkgever om beide partijen met elkaar in contact te brengen. Daarnaast zal, indien nodig, een investering moeten plaatsvinden om de werkzoekende op een acceptabel kwalific atieniveau te brengen.”

10

UWV WERKbedrijf, Regionale arbeidsmarktschets 2012 – Arbeidsmarktregio West-Brabant. September 2012.


pagina 14

1 4

3.3.1

Arbeidspotentieel geregistreerde werkzoekenden in West-Brabant

De regio West-Brabant telt in oktober 2012 13.782 geregistreerde werkzoekenden met een 11 opleidingsniveau tot en met mbo-4 . De meeste geregistreerde werkzoekenden bevinden zich in de beroepsklasse Technische en Industrieberoepen (4.422), gevolgd door de beroepsklasse EconomischAdministratieve beroepen (3.470) en Verzorgende en Dienstverlenende beroepen (3.088). Figuur 3.3: Geregistreerde werkzoekenden West-Brabant per beroepsklasse oktober 2012 (zonder hbo/wo). In procenten. 2%

1%

1%

1%

1% 0%

Technische en industrieberoepen

3%

Economisch-administratieve beroepen Verzorgende en dienstverlenende beroepen

11%

33%

Transportberoepen Sociaal-culturele beroepen Agrarische beroepen Medische en paramedische beroepen

22%

Openbare orde- en veiligheidsberoepen Informatica beroepen 25%

Pedagogische beroepen Onbekend

Bron: UWV WERKbedrijf, bewerking AO Consult 2013

Het grootste arbeidspotentieel onder geregistreerde werkzoekenden is in West-Brabant te vinden onder de beroepsgroep productiemedewerkers met ruim 2.000 werkzoekenden. De beroepsgroep chauffeurs volgt met ruim 1.300 werkzoekenden, gevolgd door de receptionisten en administratieve employés met 936 werkzoekenden. Ook onder de interieurverzorgers (776), hulpkrachten horeca en verzorging (774), bouwvakkers (700) en commercieel employés (700) is relatief veel arbeidspotentieel te vinden (zie figuur 3.4). Figuur 3.4: Top10 Geregistreerde werkzoekenden West-Brabant per beroepsgroep oktober 2012 (zonder hbo/wo). In procenten.

Productiemedewerkers

6% 7%

Chauffeurs

22%

Receptionisten en administratieve employés

7%

Interieurverzorgers Hulpkrachten horeca en verzorging

8% 15%

8%

Bouwvakkers Commercieel employés Boekhouders en secretaresses

8% 9%

10%

Verkopers Verzorgend personeel

Bron: UWV WERKbedrijf, bewerking AO Consult 2013 11

Het aantal geregistreerde werkzoekenden inclusief HBO/WO is 16.668. HBO/WO is niet meegenomen in de uitsplitsing beroepsklassen en beroepsgroep.


pagina 15

1 5

De meeste geregistreerde werkzoekenden (6.709 personen) zijn tussen 27 en 50 jaar oud. Onder 50 plussers bevinden zich 5.401 werkzoekenden, wat (ten opzichte van andere arbeidsmarktregio’s) een 12 relatief hoog aantal is. Jongeren (jonger dan 27 jaar) zijn het minst vertegenwoordigd met 1.672 werkzoekenden. Zoals figuur 3.5 laat zien, heeft bijna de helft (48%) van de geregistreerde werkzoekenden in WestBrabant een basis/vmbo-opleiding afgerond (en dus geen startkwalificatie), gevolgd door geregistreerde werkzoekenden die een mbo1-opleiding hebben afgerond (15%) of een mbo4-opleiding (14%). Figuur 3.5: Verdeling geregistreerde werkzoekenden (in procenten) naar opleidingsniveau oktober 2012.

14%

Basis/ vmbo Havo/ VWO

8% 48%

MBO-1 en algemeen MBO-2

11%

MBO-3 MBO-4

15% 4%


Om het arbeidspotentieel onder geregistreerde werkzoekenden in West-Brabant nader te specificeren, wordt in figuur 3.6 inzicht gegeven in het percentage arbeidspotentieel binnen een bepaalde beroepsgroep, opleidingsniveau en leeftijdscategorie afgezet tegen het totale bestand geregistreerde werkzoekenden (13.782) in West-Brabant. Zoals uit de figuur blijkt, bevindt het grootste arbeidspotentieel onder geregistreerde werkzoekenden zich onder productiemedewerkers 27- 50 jaar en 50 jaar en ouder met een basis/vmbo-opleiding (5,9% en 4,8%). Ook onder interieurverzorgers (27-50 jaar) met ditzelfde opleidingsniveau bevindt zich relatief veel arbeidspotentieel (2,4%). Een andere deel van de geregistreerde werkzoekenden bevindt zich onder de beroepsgroep chauffeurs, waar zich op diverse opleidingsniveaus en binnen alle leeftijdscategorieën voldoende arbeidspotentieel bevindt.

12

Cijfers over het aantal geregistreerd werkzoekenden onder personen jonger dan 27 jaar kunnen een vertekend beeld weergeven, daar niet elke jongere onder de 27 jaar zich laat registreren bij UWV WERKbedrijf.


pagina 16

1 6

Figuur 3.6: Percentage arbeidspotentieel onder geregistreerd werkzoekenden in West-Brabant binnen een bepaalde beroepsgroep, opleidingsniveau en leeftijdscategorie afgezet tegen het totale bestand geregistreerd werkzoekenden (13.782). Verkopers, basis/vmbo 27-50 jaar Receptionisten en administratieve employés, basis/vmbo 50 jaar en ouder Productiemedewerkers, basis/vmbo tot 27 jaar 1% 1,30% 1%

Productiemedewerkers, basis/vmbo 50 jaar en ouder Productiemedewerkers, basis/vmbo 27-50 jaar

4,80% 5,90%

Interieurverzorgers, basis/vmbo 27-50 jaar

2,40% 1,10% 1,30% 1,10% 1,10% 1,40% 1,60%

Hulpkrachten horeca en verzorging, basis/vmbo 50 jaar en ouder Hulpkrachten horeca en verzorging, basis/vmbo 27-50 jaar Chauffeurs, mbo2 27-50 jaar Chauffeurs, mbo1 50 jaar en ouder

2% 1,20% 0,00%

Chauffeurs, mbo1 27-50 jaar

1,00%

2,00%

3,00%

4,00%

5,00%

6,00%

Chauffeurs, basis/vmbo 50 jaar en ouder Chauffeurs, basis/vmbo 27-50 jaar Bouwvakkers, basis/vmbo 27-50 jaar

Bron: UWV WERKbedrijf, bewerking AO Consult 2013. 13

Intersectorale mobiliteit Tabel 3.4 geeft ter indicatie inzicht in de intersectorale mobiliteit van geregistreerde werkzoekenden in 2009. Opvallend is dat in 2009 meer dan de helft van de uitstromers (57%) in een andere sector is gaan werken dan in de sector waar men voorheen werkzaam was. Met name uitstromers die in de ‘overige maatschappelijke dienstverlening’ werkzaam waren, zijn in een andere sector gaan werken (87%). Binnen de sector industrie lijkt er minder sprake te zijn van intersectorale baanverandering onder geregistreerd werkzoekenden: meer dan de helft (59%) van de uitstromers die in de industrie werkzaam waren zijn wederom in de industrie gaan werken. Tabel 3.4: Intersectorale mobiliteit geregistreerd werkzoekenden in 2009.

13

Heliview Research, Uitstroomonderzoek t.b.v. UWV WERKbedrijf. Breda. Maart 2010.


pagina 17

1 7

3.3.2

Potentieel binnen opleidingen

14

Deze paragraaf beschrijft beknopt het aanwezige potentieel binnen opleidingen ( mbo niveau) voor de regio West-Brabant voor ieder van de geprioriteerde sectoren. Sector Techniek 15 Voor de sector Techniek geldt dat het aantal mbo studenten in Kenteq-kwalificaties sinds het jaar 2005 landelijk met 10% is teruggelopen. Sinds 2008 is deze daling het sterkst. Bij de verdeling van het aantal studenten naar niveau valt op dat het aantal mbo’ers op niveau 1, vergeleken met 2011, 62% hoger uitvalt. Dit komt door het ‘in gebruik nemen van’ enkele nieuwe kwalificaties op assistentniveau. Ten opzichte van 2011 is het aantal mbo studenten in de elektrotechniek met 5% afgenomen, het aantal studenten metaaltechniek neemt licht toe (landelijk gem iddeld met 2,7%). Na enkele jaren van daling is binnen de elektro-, installatie- en metaaltechniek het aantal nieuwkomers in het mbo ten opzichte van het vorige schooljaar aanzienlijk toegenomen, terwijl het aantal ouderejaars sinds 2009 (landelijk) terugloopt. Onderstaande tabellen geven de situatie in de regio West-Brabant weer, wat betreft het ingeschreven aantal mbo studenten binnen een Kenteq kwalificatie in de periode 2008 – 2012 (tabel 3.5) en het aantal ingeschreven studenten op het ROC West-Brabant binnen een Kenteq kwalificatie (tabel 3.6). Tabel 3.5: Aantal mbo studenten Kenteq kwalificaties West-Brabant, 2008 – 2012 Jaar Aantal 2008 1.515 2009 1.476 2010 1.378 2011 1.370 2012 1.396 Ontwikkeling 2011 – 2012 + 1,9%

Tabel 3.6: Aantal mbo studenten Kenteq kwalificaties ROC West-Brabant, 2008 -2012 Jaar Aantal 2008 1.807 2009 1.764 2010 1.646 2011 1.940 2012 2.041 Ontwikkeling 2011 – 2012 + 5,2%

In de jaren 2008 tot en met 2010 liep het aantal studenten op het ROC West -Brabant in een Kenteq gelieerde opleiding terug. Vanaf 2011 is een stijgende lijn zichtbaar. Sector Zorg In 2010 stroomde bijna een kwart van alle mbo studenten in West-Brabant in, in een mbo opleiding richting Zorg. De meeste studenten (absoluut) stroomden in, in de opleidingen Helpende, MD 5 of Verzorgende 3.

14

15

Beschikbare gegevens variëren per sector in o.a. jaartallen en de mate waarin verdieping mogelijk is Bron: Kenteq onderzoeksbericht, Mbo studenten in Kenteq kwalificaties 2005 -2012, januari 2013


pagina 18

1 8

Tabel 3.7: Instroom in opleidingen 2010.

Regio

Verpleegkundige 5

Verpleegkundige 4

Verzorgende 3

Helpende 2

Zorghulp 1

SPH 5

MD 5

SAW 4

SAW 3

Instroom opleidingen zorg en welzijn als percentage van totale instroom

West-Brabant

165

258

440

674

103

157

562

171

388

22%

Bron: AZW, Regionaal Tabellenboek 2012. 16

Het gemiddelde studierendement van Zorg en Welzijnsopleidingen in West-Brabant gemeten over de jaren 2006-2009 geeft inzicht in de leerlingenuitstroom. Opvalt dat het studierendement onder BOL Verpleegkundige niveau 4 relatief laag is, alsook het rendement voor BOL Verzorgende niveau 3 en SPH 5 en MD5. Daarnaast valt op dat in West-Brabant het studierendement van studenten BBL Verzorgende niveau 3 en SPH 5 en MD 5 lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Tabel 3.8: Studierendement gemiddelde 2006-2009 Verpleegkundige 5

Verpleegkundige 4 BOL

Verpleegkundige 4 BBL

Verzorgend e 3 BOL

Verzorgend e 3 BBL

Helpende 2 & Zorghulp 1

SPH 5 & MD 5

MMZ 4 & SAW 4

MMZ 3 & SAW 3

Totaal zorg en welzijn

West-Brabant

72%

49%

72%

54%

60,00%

67,00%

46,00%

66,00%

62,00%

60,00%

Nederland

60%

48,00%

65,00%

54,00%

65,00%

65,00%

49,00%

68,00%

57,00%

59,00%

Regio


Het sectorrendement geeft het percentage gediplomeerden weer dat 1 jaar na instroom op de arbeidsmarkt nog steeds werkzaam is in de sector Zorg en Welzijn en geeft inzicht in de uitstroom naar andere sectoren. Hier valt op dat in West-Brabant in vergelijking met Nederland relatief meer gediplomeerden na 1 jaar nog werkzaam zijn in de sector Zorg en Welzijn. Tabel 3.7: Sectorrendement gemiddelde 2006-2009 Verpleegkundige 5

Verpleegkundige 4 BOL

Verpleegkundige 4 BBL

Verzorgen de 3 BOL

Verzorgend e 3 BBL

Helpende 2 & Zorghulp 1

SPH 5 & MD 5

MMZ 4 & SAW 4

MMZ 3 & SAW 3

Totaal zorg en welzijn

West-Brabant

89%

84%

97%

85%

95%

66%

66%

71%

71%

76%

Nederland

88%

81%

96%

83%

95%

49%

61%

63%

60%

67%

Regio


Sector Zakelijke Dienstverlening Onderstaande figuur geeft het aantal leerlingen, gediplomeerden en de arbeidsmarktinstroom weer binnen de verschillende richtingen van de sector zakelijke dienstverlening in West -Brabant (voor het jaar 2011). Hierbij valt op dat de arbeidsm arktinstroom voor elk van de genoemde richting lager is dan het aantal gediplomeerden. Hetgeen erop kan wijzen dat leerlingen na het behalen van hun diploma instromen in een andere sector of in zijn geheel niet toetreden tot de arbeidsmarkt en oftewel werk loos zijn oftewel ervoor kiezen hun studieloopbaan te vervolgen (bijvoorbeeld middels doorstroom naar een vervolgopleiding).

16

Het percentage studenten dat is ingestroomd in een bepaalde kwalificatie in jaar t dat binnen x+1 jaar het bijbehorende diploma heeft behaald, waarbij x de reguliere studieduur in jaren is. Het regionale studierendement wordt berekend op basis van de woonregio van de student in het instroomjaar.


pagina 19

1 9

Figuur 3.7: Leerlingen, gediplomeerden, arbeidsmarktinstroom mbo, 2011, naar richting, West -Brabant 17

700 621 568

600 500 400

Leerlingen

348

331

Gediplomeerden

300 200 100

221

198 114 83

143 92 50

241

Instroom

122

120 83 3419

34

0 SEC

FIN

COM

CMBV

ICT

JUR Figuur X:

In onderstaande tabel is een nadere uitsplitsing gemaakt naar de verschillende mbo niveaus van de Ecabo richtingen, voor wat betreft het percentage leerlingen, gediplomeerden en mbo instroom in het jaar 2011. Tabel 3.8: Samenstelling leerlingen, gediplomeerden, instroom mbo 2011, naar „ECABO‟ richting West-Brabant18 Richting Leerlingen Gediplomeerden Instroom mbo SEC 1-2 5% 6% 7% SEC 3-4 10% 8% 16% FIN 1-2 5% 6% 5% FIN 3-4 20% 18% 21% COM 3-4 16% 17% 14% CNMBV 4 5% 4% 5% ICT 1-2 5% 3% 5% ICT 3-4 23% 23% 18% JUR 4 11% 15% 9% 19

Sector Groen Over het algemeen stijgt het gemiddelde functieniveau in de sector G roen, maar wordt in het mbo een afname van de studentenaantallen verwacht. De studentaantallen op hbo- en wo-niveau nemen over 20 het algemeen toe. Landelijk is het merendeel van de instromende mbo leerlingen in de groensector afkomstig van een vmbo opleiding Groen (44%). Meer dan een kwart van de instromers heeft een opleiding vmbo TL (28%) gevolgd. De instroom is het hoogst op mbo niveau 4 (43%). De verdeling van de leerlingeninstroom over de sectoren is als volgt: sector Dier (48%), sector Groene Ruimte (21%), sector Plant (15%) en sector Bloemen- en groene detailhandel (15%). Slechts 1% van de leerlingen stroomt in, in een opleiding richting de sector Voedsel of AKA (beiden 1%).

17

Bron: Ecabo, regiosheet Arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 (gegevens over gediplomeerden hebben betrekking op het jaar 2010. 18 18 Bron: Ecabo, regiosheet Arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 19 Aequor, Doorstroomcijfers VMBO-MBO groen. Oktober 2012. 20 RWI, Sectorale arbeidsinformatie – Overschotten en tekorten. Kansen en mogelijkheden. Deel B: Sectorbeschrijvingen 1. Land- en tuinbouw. Den Haag. December 2011


pagina 20

2 0

In onderstaande figuur wordt de instroom van mbo groen vanuit het vmbo gespecificeerd per vmbosector. Hieruit blijkt dat van de gediplomeerden vmbo Zorg en Welzijn die kiezen voor een mbo opleiding Groen, 70% kiest voor een opleiding in de sector Dier. Van de gediplomeerden vmbo Techniek die kiezen voor een mbo opleiding Groen, maakt 41% de keuze voor een opleiding in de sector ‘Plant’. Figuur 3.8: Specificatie instroom mbo groen vanuit vmbo

Bron: Aequor, Doorstroomcijfers vmbo-mbo groen. Oktober 2012.

In het schooljaar 2010-2011 koos meer dan een derde van de gediplomeerden uit de sector Gro en voor een vervolgstudie op mbo/hbo-niveau. Tweederde van de gediplomeerden Groen is direct gaan deelnemen aan de arbeidsmarkt. Onderstaande figuur 3.9 geeft de doorstroom van mbogediplomeerden per beroepsgroep weer voor het jaar 2010-2011. Figuur 3.9: Doorstroom per beroepsgroep, gediplomeerden mbo jaar 2010-2011

Bron: Aequor, Doorstroomcijfers na het mbo groen 2010-2011.

Kenmerken studenten De traditioneel belangrijke bron voor instroom in groene opleidingen komt met name van jongeren die van huis uit een band met de sector hebben. Langzaam neemt dit aandeel af en is moeilijk te vervangen. Vanuit de stedelijke gebieden en met name onder allochtonen is weinig instroom.


pagina 21

2 1

Tekorten aan stageplaatsen en leerbanen Uit gegevens van Kenniscentra en opleidingen blijkt dat momenteel tekorten aan stageplaatsen en leerbanen bestaan in diverse branches. Deze tekorten aan stageplaatsen/leerbanen kunnen wijzen op een toekomstig overschot aan gediplomeerden/werkzoekenden binnen deze branches. Met name voor de branches Transport en Logistiek, Dierverzorging, Plantenteelt, Veehouderij en Paardenhouderij zijn momenteel tekorten aan stageplaatsen. Voor de branches Bouw en Infra (alle niveaus) en Mobiliteit (BOL 3+4) geldt eveneens dat er over het algemeen een tekort bestaat aan stageplaatsen en leerbanen. Voor de branches Zorg (BOL 1+2), Welzijn (BOL alle niveaus), ICT (BOL 3+4), Veiligheid (BOL 3+4), Groene Ruimte (BBL 1+2), AV Multimedia en Gaming (BOL alle niveaus), Artiesten, Theater en Evenementen (BOL alle niveaus), Mobiliteit (BBL/BOL 1+2), Procestechniek (BOL 3+4), Bakkerij (BBL alle niveaus), Reizen (BBL/BOL 3+4) geldt dat er over het algemeen evenwicht is tussen het aantal leerlingen en het aantal stageplaatsen/leerbanen. Ook binnen deze branches kan eventueel toekomstig arbeidspotentieel zich bevinden. Met name leerlingen uit branches met vermeld opleidingsniveau genoemd in onderstaande tabel 3.9 kunnen gezien worden als interessant toekomstig arbeidspotentieel. Tabel 3.9: Tekorten stageplaatsen naar branche en opleidingsniveau, in procenten. Branche Opleidingsniveau Tekort % BBL 1+2 27% Detailhandel Food en Non Food BBL 3+4 10% BOL 3+4 16% BBL 1+2 3% Groene Ruimte BBL 3+4 9% BBL 1+2 33% Bloemen en Tuincentra BBL 3+4 42% BBL 1+2 67% Plantenteelt BBL 3+4 48% Dierverzorging BBL 1+2 67% Veehouderij en Paardenhouderij BBL 3+4 50% Carrosserie BBL 1+2 12% Transport en Logistiek BBL 1+2 100% Bron: SBB/Kenniscentra, bewerking AO Consult 2013 21

21

UWV WERKbedrijf, Basiscijfers Jeugd regio West-Brabant. Oktober 2012.


pagina 22

2 2

4. Inventarisatie (inter)sectorale instrumenten en initiatieven 4.1

(Inter)sectorale instrumenten en initiatieven

Reeds bestaande instrumenten en initiatieven in de regio West-Brabant op het gebied van (inter)sectorale beroepenoriëntatie (waarbij tenminste 1 van de 4 prioritaire sectoren betrokken is) zijn op verschillende manieren in kaart gebracht: - Deskresearch; - Versturen van een richtlijn naar de leden van de begeleidingsgroep RpA/regio West Brabant met het verzoek de bij hen en hen organisatie bekende initiatieven en instrumenten aan te leveren; - Versturen van een richtlijn naar (vertegenwoordigers) van de gemeenten/SW bedrijven met het verzoek de bij hen en hen organisatie bekende initiatieven en instrumenten aan te leveren . Bovenstaande heeft geresulteerd in een vijftal matrices (als bijlage aan deze rapportage toegevoegd). Matrix 1 heeft betrekking op de instrumenten en initiatieven die interse ctoraal van opzet zijn, matrices 2 tot en 5 bieden inzage in de sectorale instrumenten en initiatieven. Samenvattend wordt gesteld dat verreweg de meeste bestaande instrumenten z ich richten op de doelgroep vmbo/mbo-studenten. Het ontbreekt in de regio West-Brabant momenteel dus nog aan aanbod met betrekking tot beroepenoriëntatie voor andere doelgroepen (zoals voortijdig schoolverlaters, ‘baanwisselaars’ (mobiliteit) en werkzoekenden). Daarnaast kan onderscheid worden gemaakt tussen instrumenten en initia tieven die vooral passief van aard zijn (aanbod van website met informatie over een specifiek beroep of voorlichtingsmateriaal) en instrumenten die meer actief van aard zijn (scholieren lopen mee in de praktijk, er worden ‘doe -dagen’ georganiseerd etc.). Het bestaande aanbod is grotendeels passief van aard. Opvallend is daarbij het feit dat instrumenten die intersectoraal gebruikt worden vaker passief van aard zijn, dan de instrumenten die een sectoraal karakter kennen. Tot slot geldt dat veel van de bestaande initiatieven en instrumenten een grote mate van gelijkenis vertonen. Zo is er voor iedere sector sprake van beroepenoriëntatie middels ‘meeloopdagen’. Wel geldt overigens dat het aanbod (in omvang/aantal bestaande instrumenten en initiatieven) sterk v arieert per sector. Van de vier door de regio West-Brabant geprioriteerde sectoren kent de sector techniek verreweg het grootste (regionale) aanbod van initiatieven en instrumenten. De sector Groen kent het minste aanbod. Geconcludeerd wordt ook dat er binnen de regio nog nauwelijks zicht is op ‘wat er werkt’. Van de bestaande initiatieven en instrumenten zijn nauwelijks tot geen rendementsberekeningen of evaluaties 22 beschikbaar . Bovenstaande maakt het (voor nu) dan ook niet mogelijk om goed inzicht te b ieden in de ‘best practices’ in het bestaande aanbod.

22

Specifiek voor de sector Techniek geldt dat momenteel door Tune Techniek onderzoek wordt verricht naar de effectiviteit van verschillende loopbaanprogramma’s. Het verdient aanbeveling aan te sluiten op de uitkomsten van dit onderzoek.


pagina 23

2 3

4.2

Bevindingen interviews sleutelinformanten vier prioritaire sectoren

Deze paragraaf beschrijft de bevindingen met betrekking tot de afgenomen interviews met sleutelinformanten. Er hebben vier interviews plaatsgevonden (één interview met een vertegenwoordiger van iedere prioritaire sector). Opvallend is dat vertegenwoordigers van alle sectoren aangeven momenteel nog geen tekorten te zien in de eigen sector. Zij geven aan nog redelijk eenvoudig aan voldoende personeel te kunnen komen. Wel geldt voor alle sectoren dat zij moeite hebben met het invullen van meer ‘specialistische’ vacatures. Voor de sector Zorg en Welzijn gaat het dan met name om bijvoorbeeld laboranten (de zogenaamde ‘zorgtechnische’ medewerkers). Voor de sector Techniek om (elektrotechnische) monteurs en onderhoudstechnici. De beroepsgroep monteurs wordt ook genoemd door de sector Groen, wanneer het gaat om moeilijk vervulbare vacatures/tekorten. Voor de sector Zorg en Welzijn zullen toekomstige tekorten zich vooral toespitsen op verpleegkundige op niveau 4 en niveau 5 (met name voor de ziekenhuizen in de regio) en de eerdergenoemde medewerkers met een ‘zorgtechnische achtergrond’ en in aansluiting hierop medewerkers die ICT en Zorg kunnen combineren. Voor de VVT sector geldt dat tekorten zich met name voor zullen doen op niveau 3 (ouderenzorg). Binnen de sector is een verschuiving te verwachten, het aantal vacatures in met name de kinderopvang, maar ook in de jeugdzorg en het welzijnswerk zal dalen (tevens zullen zich gedwongen ontslagen voor gaan doen in deze ‘deelsectoren’), terwijl het aantal vacatures in de ouderenzorg verder zal stijgen. Door de sector wordt niet alleen het belang van intersectorale mobiliteit erkend, maar wordt ook aangegeven te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor zogenaamde ‘sectorale‘ mobiliteit (met andere woorden: “hoe ervoor te zorgen dat mensen die momenteel werkzaam zijn in de kinderopvang en/of de jeugdzorg de overstap naar de ouderenzorg willen en kunnen maken?’). De sector Techniek ziet over het algemeen het aantal vacatures teruglopen. Van belang hierbij is ook de terugloop bij de zogenaamde ‘toeleverende’ bedrijven (installatietechniek, elektro, constructie etc.). Deze tendens wordt in de regio onder andere zichtbaar door het teruglopende aantal BBL leerlingen in de techniek. De sector is zich bewust van de demografische ontwikkelingen in de regio West -Brabant en beschouwt de terugloop van het aantal jongeren als zorgwekkend (voor de toekom st). De sector zal zich in de toekomst dan ook moeten gaan focussen op de instroom van andere doelgroepen. Twee doelgroepen worden daarbij als kansrijk beschouwd: 1) Zij -instromers (afkomstig uit een andere sector) en 2) Oost-Europese arbeidsmigranten (veel van deze migranten zijn momenteel al werkzaam in de regio West-Brabant, voornamelijk in de glastuinbouw, de indruk bestaat dat een aantal in potentie de overstap naar de techniek zouden kunnen en willen maken). Voor eerstgenoemde groep (de zij-instromers) geldt dat deze ook door vertegenwoordigers van de zorgsector en de sector groen als belangrijk arbeidspotentieel wordt gezien. Bovengenoemde bevinding wordt verder kracht bijgezet door het initiatief matchpoint@work, hetgeen een samenwerkingsverband betreft van regionale werkgevers uit verschillende sectoren. Het samenwerkingsverband heeft als doelstellingen: 1. Kennisuitwisseling middels informele netwerkbijeenkomsten; 2. Fungeren als regionale mobiliteitspoule (onder meer door het onderling uitzetten van vacatures).


pagina 24

2 4

De opleidingen in de techniek kennen naast teruglopende leerlingaantallen, relatief veel Voortijdig Schoolverlaters (VSV’ers). Simpelweg omdat zij geen baan (BBL plek) kunnen vinden, of al snel na indiensttreding ontslagen worden (wegens teruglopende werkzaamheden). Naar verwachting maken deze jongeren veelal de overstap naar banen in de tuinbouw en de detailhandel. Door de sector wordt deze groep beschouwd als verloren arbeidspotentieel, daar zij ook op een later tijdstip niet meer terugkeren naar de sector. Evenals de sector Techniek ziet ook de sector Groen een daling in het aantal BBL leerlingen, hetgeen als zorgwekkend wordt beschouwd. Specifiek voor de sector Groen is daarnaast het feit dat (verwachte) tekorten zich niet zozeer voor zullen doen op de uitvoerende functies in de sector (deels ook omdat dit wordt opgevangen middels seizoenwerkers), maar meer op de ondersteunende functies. Te denken valt hierbij aan de beroepsgroep monteur, maar ook aan bijvoorbeeld (assistent) bedrijfsleiders. Het arbeidspotentieel voor de sector Groen kenmerkt zich vooral door het feit dat er weliswaar kwantitatief voldoende aanbod is, maar kwalitatief niet. Deze bevinding wordt ook onderkend door de sector Techniek. Investeren (in samenwerking met het onderwijs) in kwalitatief goed opgeleide medewerkers voor de toekomst staat dus hoog op de agenda. De sector zakelijke dienstverlening verwacht een tekort aan jonge, goed geschoolde medewerkers die op de hoogte zijn van technieken en systemen op het gebied van automatisering. De dreigende tekorten in de schoonmaakbranche worden naar verwachting veelal opgevuld door arbeidsmigranten. Het werk waar meer analytische kennis voor is vereist zal in omvang toenemen. Specifiek worden door de sector (kwalitatieve) tekorten verwacht op mbo+/hbo niveau. Als mogelijke oplossing wil de sector toe naar een hogere arbeidsparticipatie van vrouwen. Opmerkelijk is dat de sector zichzelf omschrijft als een sector waarin het aannamebeleid zich veelal concentreert op de doelgroep jong eren (schoolverlaters) en er in veel mindere mate sprake is van zij -instromers. Alle sectoren besteden in meer of mindere mate aandacht aan beroepenoriëntatie binnen de eigen sector. Het is daarbij opvallend dat er weliswaar veel samenwerking op dit gebi ed plaats vindt tussen werkgevers en onderwijsinstellingen, maar dat andere (regionale) partners niet of nauwelijks betrokken zijn. Gevraagd naar de benodigde partijen om een succesvol loopbaaninstrument neer te zetten, geven alle sectoren echter aan dat bij voorkeur ook de (lokale) overheid zou moeten participeren.

4.3

Bevindingen interviews lectoren

Volgens de geïnterviewde lectoren is het niet verba zingwekkend dat zelfs in het mbo veel jongeren nog helemaal niet helder hebben welke kant ze uit willen als ze aan hun beroepsopleiding beginnen. Een van de belangrijkste oorzaken van de wisseling in opleiding (en daarmee ook van voortijdig schoolverlaten) is dat men zich realiseert dat de beelden die men van het beroep had niet klopten. De afgelopen jaren is door het ROC West-Brabant fors geïnvesteerd in het thema loopbaanoriëntatie, onder andere middels oprichting van het lectoraat keuzeprocessen. Centraal in dit lectoraat staat de vraag hoe keuzeprocessen voor opleiding en beroep bij jongeren verlopen en hoe die processen in en 23 buiten het onderwijs ondersteund kunnen worden . 23

Intreerede Peter den Boer, lector keuzeprocessen, ROC West-Brabant,


pagina 25

2 5

Aan het lectoraat zijn een aantal projecten gekoppeld die te maken hebben met de vraag wat onderwijs en bedrijfsleven kunnen doen om jongeren te helpen ‘op hun plek te komen’:  Project Keuzeprocessen Het doel van het project keuzeprocessen is om leerlingen zich er bewust van te maken dat zij uiteindelijk degenen zijn die sturing geven aan hun eigen (levens)loopbaan. Het project ondersteunt leerlingen in het opdoen van ervaringen (organiseren van een context en helpt hen die ervaring te verwerken (dialogen voeren). De kennis die ze op basis daarvan opdoen wordt benut in het onderwijsproces.  Project Loopbaangerichte leeromgeving In dit project leren leerlingen in een binnen de school vormgegeven, op een werkplek gelijkende omgeving, met feitelijke opdrachten vanuit het bedrijfsleven. Het gaat hierbij om de economische administratieve opleidingen.  Project Excellent Training Centre Dit project is meer zijdelings gekoppeld aan het lectoraat. Het betreft de versterking van de sector van het technisch onderhoud in de regio. Het doel is meer jongeren te interesseren voor arbeid in de onderhoudstechniek en te voorzien in beter gekwalificeerde professionals, beide om de sector in de regio sterk te houden. Voor de nabije toekomst staan er vervolgactiviteiten gepland, zoals integratie van het thema loopbaanoriëntatie binnen het mbo, flexibilisering, ouderparticipatie en deskundigheidsbevordering van schoolcoaches. Met loopbaanoriëntatie zijn voornamelijk in de praktijk ervaringen opgedaan met wat wel en wat niet werkt. Het eerste aspect dat van belang is, is dat leerlingen vrijwillig deelnemen. Initia tieven met een verplichtend karakter waren weinig succesvol. Het tweede aspect dat bijdraagt is dat het initiatief niet los staat, maar onderdeel is van een geheel traject. Naast het initiatief an sich is een voorbereidingsfase en een fase van terugkoppeling noodzakelijk. Een initiatief is pas succesvol wanneer er in wordt geïnvesteerd, door enthousiasme en het regelmatig geëvalueerd en bijgesteld wordt. Tot slot draagt een bedrijfsbezoek bij aan de vorming van een realistisch beroepsbeeld. Leerlingen hebben er behoefte aan om concreet de activiteiten behorend bij het beroep/het bedrijf te kunnen zien en te ervaren. Het lectoraat keuzeprocessen staat positief ten opzichte van mogelijk nieuwe initiatieven, instrumenten en/of trajecten op het gebied van loopbaanoriëntatie in de regio West-Brabant. Wel is het daarbij, volgens het lectoraat van belang rekening te houden met reeds bestaande initiatieven en zoveel als mogelijk de aansluiting te zoeken of ‘in aanvulling op’ te werken.


pagina 26

2 6

5.

Conclusies en aanbevelingen

5.1

Conclusies arbeidstekorten en arbeidspotentieel

Arbeidstekorten De arbeidsmarkt in West-Brabant is relatief sterk vergrijsd in vergelijking met veel andere regio’s. Naar verwachting manifesteert de vergrijzing zich het sterkst tussen de jaren 2015 en 2021. Hoewel de bevolkingsgroei zich verder doorzet, neemt de potentiële beroepsbevolking in deze jaren juist verder af. Van de vier prioritaire sectoren krijgt de sector Zorg en Welzijn het meest te kampen met de gevolgen van de vergrijzing. De komende jaren verlaten in West-Brabant bijna 8.000 medewerkers deze sector, terwijl het aantal banen zal stijgen door de toenemende zorgvraag van de ouder wordende bevolking. Vooralsnog is de verwachting dat de tekorten (met het grootste tekort in het jaar 2015) vooral liggen op mbo niveau 3 en mbo niveau 4 in de branche VVT. Maar ook de behoefte aan Verpleegkundigen op niveau 5 neemt verder toe. Daarnaast wordt geconstateerd dat er meer behoefte komt aan ‘gespecialiseerd’ personeel (bijvoorbeeld door functies met een combinatie van zorg en ICT). Voor de sector Techniek is de verwachting dat, mede gezien het geringe aantal schoolverlaters van technische opleidingen in de regio West-Brabant, in deze sector zich een groeiend aantal vacatures zal voordoen. Tekorten worden met name verwacht voor de beroepsgroep monteurs, onderhoudstechnici (niveau 4) en CNC verspaning. Zodra de economie weer aantrekt (het CBS laat ook voor de regio West -Brabant een voorzichtige groei van de economie zien vanaf het jaar 2014), zal dit direct zichtbaar worden in het aantal vacatures in de sector Zakelijke Dienstverlening. De verwachting is dan ook dat er op middellange termijn in de regio West-Brabant zich tekorten voor zullen doen (de regio West-Brabant zal verder ‘verdienstelijken’: dienstverlening blijft groeien ten opzichte van de industrie), waarbij met name een tekort zal ontstaan aan commercieel medewerkers. De sector Groen heeft momenteel (nog) geen grote arbeidstekorten. Daarbij wordt wel opgemerkt dat een groot deel van de vraag momenteel door bedrijven in de regio West-Brabant wordt vervuld door gebruik te maken van tijdelijke arbeidskrachten, vaak afkomstig uit Oost -Europa. Ook voor deze sector geldt echter dat zich op termijn tekorten gaan voordoen. Zo zijn er nu reeds voor de ‘voedselbranche, tuincentrumbranche en teelt en melkveehouderij’ meer vacatures dan pas afgestudeerden. Bovengeschetst beeld bevestigt de bevindingen van de regio West -Brabant ten aanzien van de Gouden Lijst van beroepen voor de prioritaire sectoren. Arbeidspotentieel Arbeidspotentieel naar beroepsgroep, leeftijd en opleidingsniveau (onder werkzoekenden) Het grootste arbeidspotentieel binnen beroepsgroepen in de regio West -Brabant is te vinden onder productiemedewerkers (ruim 2.000 werkzoekenden). De beroepsgroep chauffeurs volgt met ruim 1.300 werkzoekenden, gevolgd door receptionisten en administratief medewerkers met 936 werkzoekenden.


pagina 27

2 7

Ook onder de interieurverzorgers (776), hulpkrachten horeca (774) en bouwvakkers (700) is veel arbeidspotentieel te vinden voor de regio. In de uitgevoerde analyse is het arbeidspotentieel binnen een bepaalde beroepsgroep, opleidingsniveau en leeftijdscategorie afgezet tegen het totale bestand van werkzoekenden in de regio West-Brabant. Uit deze analyse blijkt dat het grootste arbeidspotentieel onder werkzoekenden zich bevindt onder productiemedewerkers in de leeftijdscategorie 27 jaar - 50 jaar en 50 jaar en ouder met een basis vmbo opleiding. Ook onder interieurverzorgers (27 tot 50 jaar) met ditzel fde opleidingsniveau bevindt zich relatief veel arbeidspotentieel. Voor de beroepsgroep chauffeurs geldt dat het arbeidspotentieel zich bevindt op diverse opleidingsniveaus en binnen alle leeftijdscategorieën. Sectorale verschuivingen Bij arbeidspotentieel dient niet alleen gekeken te worden naar de werkloze beroepsbevolking in de regio, maar bijvoorbeeld ook naar verschuivingen die zich voordoen binnen een bepaalde sector. Zo werd eerder voor de sector Groen reeds geconcludeerd dat er in e en aantal deelbranches meer vacatures dan pas afgestudeerden zijn. Andersom geldt echter dat voor andere deelbranches behorend tot dezelfde sector juist een overschot wordt verwacht doordat er meer pas gediplomeerden zijn dan vacatures. Voor de sector Zorg en Welzijn wordt in deze opgemerkt dat er een verschuiving plaatsvindt van Welzijn naar Zorg. Het aantal vacatures in de kinderopvang en jeugdzorg zal dalen, terwijl de vraag naar Zorgpersoneel (verzorgenden en verpleegkundigen) zal stijgen. De regio West-Brabant als geheel ontwikkelt zich daarnaast steeds meer richting een ‘diensteneconomie’, de verwachting voor de (middel) lange termijn is dat de industrie de regio verlaat en/of verder in zal krimpen, hetgeen tot gedwongen ontslagen in deze sector zal l eiden. Jeugdwerkloosheid en tekorten stageplekken Vanaf de maand juli 2012 laat de jeugdwerkloosheid in West-Brabant iedere maand een stijgende lijn zien. In december kende de regio 1.905 jeugdige (<27 jaar) werklozen. Hiermee vormt de doelgroep jeugdwerklozen een belangrijk potentieel om de instroom in de vier prioritaire sectoren te bevorderen. Het grootste arbeidspotentieel op basis van de tekorten aan stageplekken in het onderwijs zijn leerlingen transport en logistiek (bbl niveau 2), leerlingen plante nteelt, leerlingen dierverzorging en leerlingen bloemen en tuincentra. Arbeidsmigranten De regio West-Brabant heeft, mede door haar relatief hoge aanbod van werkzaamheden in de (glas)tuinbouwsector, al enige jaren te maken met een grote groep arbeidsmigra nten van met name Oost Europese afkomst. In het kader van loopbaanoriëntatie wordt de visie zoals ook benoemd in het uitvoeringsprogramma van de regio West-Brabant onderschreven: ingezet kan worden op het maximaal gebruik maken van de competenties van de arbeidsmigrant. Mobiliteit (werkzame beroepsbevolking die met werkloosheid wordt bedreigd) Een deel van het beschikbare arbeidspotentieel voor de komende jaren zal voor de regio West -Brabant bestaan uit de doelgroep ‘mobiliteit’. Onder deze doelgroep wordt de beroepsbevolking verstaan die weliswaar nu nog actief deelneemt op de arbeidsmarkt, maar met werkloosheid wordt bedreigd. Het gebrek aan zij-instroom, manifesteert zich momenteel nog het sterkst binnen de sector groen.


pagina 28

2 8

Naast een lage instroom vanuit het onderwijs is er tevens een gebrek aan zij -instroom vanuit andere sectoren in deze sector. Het is zelfs zo dat vanuit de agro-sector relatief vaak uitgestroomd wordt naar andere sectoren. Onbenut arbeidspotentieel Vrouwen in de regio West-Brabant zien steeds vaker af van arbeidsdeelname (met name in de leeftijdscategorie 25 tot 45 jaar). Voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten en niet -westerse allochtonen geldt dat zij relatief gezien minder participeren op de arbeids markt. Daarnaast heeft de regio WestBrabant te maken met een ‘uitgaand pendelsaldo’: Er werken meer mensen uit West -Brabant in andere regio’s dan andersom.

5.2

Conclusies aanbod beroepenoriëntatie

Op basis van de verrichtte analyse en het verkennend onderzoek wordt het volgende geconcludeerd:  De in de regio beschikbare instrumenten voor sectorale beroepenoriëntatie zijn zowel passief als actief van karakter, dat wil zeggen zowel informerend (passief, bijvoorbeeld via websites met informatie over beroepen en opleidingen of ander voorlichtingsmateriaal) als gericht op kennismaken met beroepen in de praktijk (actief, bijvoorbeeld door middel van snuffelstages, bedrijfsbezoeken of doedagen). 

De in de regio beschikbare instrumenten voor intersectorale beroe penoriëntatie zijn voornamelijk passief van karakter, dat wil zeggen dat het voornamelijk is gericht op het informeren over de mogelijkheden en weinig op het actief kennismaken met beroepen in de praktijk. Blinde vlek: actieve instrumenten voor intersectorale beroepenoriëntatie 

De meeste beschikbare instrumenten voor intersectorale en sectorale beroepenoriëntatie richten zich op de doelgroep leerlingen (po, vo, mbo). Voor de andere doelgroepen (werkzoekenden, jeugdwerklozen, ‘baanwisselaars’, de stille arbeidsreserve) zijn relatief weinig instrumenten voorhanden. Beschikbare instrumenten voor werkzoekenden richten zich voornamelijk op ‘snelle matching’ (bijvoorbeeld door middel van speeddates) en minder op (sectoroverstijgende) oriëntatie op en kennismaking met mogelijkheden en kansen in kansrijke sectoren. Meer diepgaande kennismaking met wat beroepen in de praktijk inhouden is nauwelijks beschikbaar. Hierdoor is het voor werkzoekenden moeilijk een goede keuze voor een geschikt traject te maken. Blinde vlek: actieve instrumenten voor (inter)sectorale beroepenoriëntatie voor werkzoekenden, jeugdwerklozen, „baanwisselaars‟, de stille arbeidsreserve 

Er is nog geen ‘stroomschema’ voor (inter)sectorale beroepenoriëntatie voor de regio West Brabant voorhanden. In het landelijke project ‘Boris brengt je bij een baan’ is een stappenplan ontwikkeld voor de doelgroep van leerlingen voortgezet speciaal onderwijs, dat als basis kan dienen voor het uitwerken van een dergelijk stroomschema. Dit instrument kan worden doo rontwikkeld voor de regio West Brabant, gericht op toeleiding naar de beroepen in de Gouden Lijst. De verschillende instrumenten die beschikbaar zijn in de regio kunnen in dit schema worden opgenomen. Blinde vlek: stroomschema voor (inter)sectorale beroep enoriëntatie in de regio West Brabant 

Er is relatief weinig zicht op ‘wat er werkt’ van de reeds bestaande instrumenten. Er zijn niet of nauwelijks rendementsmetingen of evaluaties uitgevoerd. Blinde vlek: monitoringinstrument om het rendement van instru menten in de regio inzichtelijk te maken


pagina 29

2 9



Er is in de regio draagvlak voor het (door)ontwikkelen en implementeren van instrumenten voor intersectorale beroepenoriëntatie gericht op kansrijke doelgroepen.

Op basis van de analyse en de gesprekken met sleutelinformanten namens de vier prioritaire sectoren, kan worden geconcludeerd dat er behoefte bestaat aan het verbinden, stroomlijnen en doorontwikkelen van instrumenten voor intersectorale beroepenoriëntatie in West Brabant. Hierbij dient te worden ingespeeld op de volgende ‘blinde vlekken’: o actieve instrumenten voor intersectorale beroepenoriëntatie; o gericht op de doelgroepen werkzoekenden, jeugdwerklozen, ‘baanwisselaars’ en de stille arbeidsreserve; o stroomschema voor (inter)sectorale beroepenoriëntatie in de regio West Brabant; o monitoringinstrument om het rendement van instrumenten inzichtelijk te maken.

5.3

Aanbevelingen

Uit het onderzoek blijkt dat belangrijke randvoorwaarden voor de opzet van een succesvolle intersectorale beroepenoriëntatie in West-Brabant zijn: - Samenwerking tussen overheid, onderwijs, ondernemers; - Trapsgewijze opbouw Loopbaanoriëntatie (voorbereiding, uitvoering, terugkoppeling in aansluiting op keuzeprocessen); - Aansluiten bij reeds bestaande netwerken/regionale initiatieven; - Optimaal gebruik maken van reeds ontwikkelde en beschikbare instrumenten. Voor het ontwikkelen en opzetten van een intersectoraal instrument en/of initiatief is het daarom van belang dat hier in de regio een breed draagvlak voor bestaat. Voorlopers en betrokken regionale partijen dienen daarom bij voorkeur reeds in een vroegtijdig stadium met elkaar de concrete wensen, ideeën en mogelijkheden te bespreken. Op deze wijze ontstaat een nog breder draagvlak en kan de input (behoeften) van iedere sector afzonderlijk worden meegenomen. De aanbeveling wordt gedaan om in te steken op een ‘nieuw’ initiatief/instrument, dat weliswaar aansluit op de reeds bestaande (overleg) structuren en initiatieven in de regio West -Brabant, maar wel vernieuwend is in opzet en organisatie(vorm). Het is hierbij van belang rekening te houden met de (praktische) uitvoerbaarheid van het instrument/initiatief. Betrokken regionale partners spreken een duidelijke voorkeur uit voor een effectief instrument/initiatief, dat niet tijdrovend is in aard en omvang, maar ‘snel’ de gekozen doelgroep tools in handen geeft voor een gerichte intersectorale beroepenoriëntatie, met een duidelijk en concreet resultaat (te weten het vergroten van de instroom in de vier geprioriteerde sectoren) tot gevolg. Concreet geldt voor de (door)ontwikkeling van een instrument ten behoeve van intersectorale beroepenoriëntatie in de regio West-Brabant de volgende aanbevelingen: 

Op basis van de resultaten van het onderzoek is het voor het vormgeven van een intersectorale beroepenoriëntatie raadzaam in te steken op de groep(en) arbeidspotentieel in de regio waar nog niet of nauwelijks een aanbod voor is. Verreweg de meeste bestaande instrumenten en initiatieven richten zich uitsluitend op de doelgro ep leerlingen (van


pagina 30

3 0

-

basisonderwijs tot en met mbo). Gekeken naar het (toekomstige) arbeidspotentieel voor de regio liggen er echter ook kansen voor andere doelgroepen, waaronder: Jeugdwerklozen (waaronder voortijdig schoolverlaters); Ouderen (45 plussers); De beroepsbevolking die met werkloosheid wordt bedreigd; Vrouwen (leeftijd 25 tot 45 jaar); Arbeidsmigranten.

Juist insteken op deze doelgroepen is voor de regio van belang om de toekomstige tekorten in de vier sectoren het hoofd te bieden. Van bovengenoemde doelgroepen is de meest kansrijke doelgroep in de regio momenteel de groep ‘jeugdwerklozen’. De jeugdwerkloosheid in Brabant laat sinds juli 2012 een stijgende lijn zien. Het is daarom raadzaam om bij het ontwikkelen en uittesten van concrete instrumenten voor intersectorale beroepenoriëntatie juist op deze doelgroep te focussen. Hierbij rekening houdend met het feit dat het instrument in de (nabije) toekomst ook voor andere kansrijke doelgroepen (‘werkzoekenden, baanwisselaars, stille arbeidsreserves ’) inzetbaar moet kunnen zijn. 

Ontwikkel een stroomschema waarin de reeds beschikbare instrumenten in de verschillende fasen worden ingepast. Op deze wijze wordt de inzet van de instrumenten in de regio geoptimaliseerd en worden de beschikbare instrumenten daadwerkelijk met elkaar verbonden. Het stroomschema dient in ieder geval onderscheid te maken in de stappen 1) testen diagnose-instrumenten, 2) passieve instrumenten, 3) actieve instrumenten. 

5.4.

Gebruik het stroomschema voor toeleiding naar (vervolg)tr ajecten die leiden naar kwalificatie en/ of werk in één van de beroepen van de ‘Gouden Lijst’ (toeleidingstraject, bol, bbl of directe instroom in werk).

Voorstel intersectorale beroepenoriëntatie West-Brabant

Bij de ontwikkeling van een nieuw instrument dient te worden ingespeeld op ‘de blinde vlekken’, zoals deze benoemd zijn in paragraaf 5.2 (conclusies). Op basis van de onderzoeksbevindingen focust het instrument op actieve intersectorale beroepenoriëntatie voor de doelgroep jeugdwerklozen. In onderstaand kader wordt 24 toegelicht hoe een dergelijk instrument concreet kan worden ingericht .

Actieve intersectorale beroepenoriëntatie: Intersectorale programma’s

Door middel van het werken in een intersectoraal programma kunnen deelnemers onderzoeken en ervaren wat ze leuk vinden en wat bij ze past. Het is belangrijk dat deelname aan een dergelijk programma niet vrijblijvend is, maar dat het leidt tot een vervolgtraject dat toeleidt naar kwalificatie en werk in één van de beroepen van de Gouden Lijst. Bij deze intersectorale programma’s zijn de volgende aspecten van belang:  Er wordt gewerkt aan reële opdrachten in de vorm van een intersectoraal programma.  Deelnemers werken in kleine groepjes aan de opdrachten, onder begeleiding van praktijk en school ( begeleiders kunnen worden geprofessionaliseerd door 24

Door Calibris is in samenwerking met AO Consult bovenstaand voorstel nader uitgewerkt en uitgeschreven in een concept projectvoorstel intersectorale beroepenoriëntatie.


pagina 31

3 1

het volgen van trainingen van het lectoraat ‘keuzeprocessen’ van ROC West Brabant en worden ondersteund door een ‘coach’ als spin in het web die de verbindende schakel tussen school-praktijk-uitkerende instantie vormt).

De opdrachten worden uitgevoerd in de beroepspraktijk. In de programma’s komen verschillende disciplines uit verschillende sectoren samen.  Als minimum eis geldt dat minimaal drie van de vier prioritaire sectoren inhoud geven aan het intersectorale programma .  Deelnemers kunnen in de programma’s kennis maken met verschillende beroepsmogelijkheden (Gouden Lijst) binnen de prioritaire sectoren.  Afhankelijk van de behoefte van de deelnemer: werken aan 1 programma of aansluitend aan een aantal programma’s (gemiddelde duur per programma: 1 week) . Het is van belang dat de programma’s aansluiten bij reële beroepssituaties, omdat het van cruciaal belang is dat de deelnemers reële beroepsbeelden ontwikkelen. Daarom is het van groot belang dat werkgevers een grote rol spelen bij de ontwikkeling van de intersectorale programma’s. Denk bijvoorbeeld aan:  

Programma Zorgdomotica – daarin zou zowel techniek, als zorg, als zakelijke dienstverlening een rol kunnen spelen. Programma Groengoed – daarin zou zowel groen, als techniek, als zakelijke dienstverlening een rol kunnen spelen.

Gestreefd wordt naar het ontwikkelen van programma’s waarin tenminste 3 van de 4 benoemde prioritaire sectoren een rol spelen. Voor deze programma’s worden richtinggevende competenties voor deelnemers opgesteld (betreft competenties die de deelnemers ontwikkelen middels deelname aan het programma). Zowel het programma als de competenties hebben een directe relatie met de lijst van ‘gouden beroepen’, zoals opgesteld door de regio West-Brabant.

Noot: In de toekomst kan het aantal intersectorale programma’s worden uitgebreid. In de komende periode zet Calibris (mits er voldoende financiering voor beschikbaar komt) een aantal WijkLeerbedrijven in de regio neer. Het WijkLeerbedrijf is een fysieke plek in de wijk van waaruit niet-geïndiceerde zorgen ondersteuningsvragen van wijkbewoners worden vervuld door de inzet van mbo studenten, werkzoekenden (met afstand tot de arbeidsmarkt) en vrijwilligers. Zodra deze WijkLeerbedrijven in de regio operationeel zijn, kunnen hieraan relatief eenvoudig intersectorale programma’s worden gekoppeld waarmee deelnemers zich kunnen oriënteren op de verschillende beroepsmogelijkheden in de prioritaire sectoren. Om bovenstaand voorstel te verwezenlijken wordt bij voorkeur een project(structuur) opgericht met de volgende doelstellingen en beoogde resultaten:

Het optimaliseren van de (inter)sectorale beroepenoriëntatie in de regio West Brabant voor de Gouden Lijst van beroepen in de vier prioritaire sectoren door:  het ontwikkelen en implementeren van een stroomschema voor (inter)sectorale beroepenoriëntatie, waarin de in de regio beschikbare instrumenten (actief, passief, intersectoraal, sectoraal) worden ingepast en


pagina 32

3 2





waarin de doorstroommogelijkheden naar relevante vervolgtrajecten die toeleiden naar kwalificatie en werk in de vier prioritaire sectoren worden opgenomen; het ontwikkelen en implementeren van intersectorale programma’s waarmee jeugdwerklozen in de regio op een actieve manier kennis kunnen maken met kansrijke beroepen in de regio; het ontwikkelen en implementeren van een monitoringinstrument om het rendement van de instrumenten in de regio inzichtelijk te maken.


pagina 33

3 3

Bijlagen 1. Interviewleidraad sleutelinformanten (vertegenwoordiging werkgevers prioritaire sectoren) 2. Interviewleidraad lectoren onderwijs 3. Richtlijnen aanleveren informatie 4. Matrices initiatieven en instrumenten LOB West-Brabant

Literatuurlijst Bijlage A Bijlage B

Vacatures en werkgelegenheid in West-Brabant Werkzoekenden West-Brabant (peildatum oktober 2012)


pagina 34

3 4


pagina 35

3 5

BIJLAGE 1 - Interviewleidraad sleutelinformanten (vertegenwoordiging werkgevers prioritaire sectoren) Instructie voor interviewer  De interviews worden bij voorkeur telefonisch gehouden.  De namen van de stakeholders worden aangeleverd door de begeleidingsgroep Korte inleiding  Voorstellen AOC  Aanleiding: Aanpakken van de verwachte personeelstekorten in de vier prioritaire sectoren  Doel: Krachten bundelen middels intersectorale aanpak, creëren van een grotere kweek vijver voor nieuwe instroom, o.a. door intersectorale beroepenoriëntatie  Doelgroepen benoemen: vmbo’ers, VSV’ers, werkenden met werkloosheid bedreigd, werkzoekenden, baanveranderaars  Projectstappen kort benoemen Algemeen 1. Welke functie(s) vervult u? Eventueel korte beschrijving van de organisatie? 2. Op welke manier bent u betrokken bij de regio (rpA/ begeleidingsgroep) West Brabant? Wat is de rol van u en uw organisatie? Arbeidsmarkt 1. Zijn er tekorten merkbaar in uw sector/ binnen uw eigen bedrijf? 2. Ziet u op termijn tekorten ontstaan in uw sector/ binnen uw eigen bedrijf? 3. Welke ontwikkelingen ziet u binnen uw sector/ binnen uw eigen bedrijf die kunnen leiden tot een tekort? 4. Voor welke specifieke functies binnen uw sector/ bedrijf verwacht u de grootste t ekorten? (check met gouden lijst) 5. Voor welke specifieke functies binnen uw sector/ bedrijf verwacht u de grootste tekorten (check evt. met ‘gouden lijst’)? 6. Op welk opleidingsniveau doen zich naar uw verwachting de grootste tekorten voor (Laag opgeleiden, mbo, hbo etc)? 7. Heeft u zicht op het beschikbare arbeidspotentieel in West Brabant voor uw sector/ uw bedrijf? 8. Hoe werft u nieuw personeel, gaat dat makkelijk/ moeilijk? Met welke partijen werkt u samen (ROC, gemeente, UWV, andere bedrijven etc)? 9. Voor welke doelgroepen zou het (nog) aantrekkelijker gemaakt moeten worden om binnen uw sector aan het werk te gaan? 10. Zoja, hoe ziet dit arbeidspotentieel er uit voor uw sector, kunt u doelgroepen onderscheiden (bijv veel aanbod van jongeren of juist niet, veel werkzoekenden met uitkering etc)? 11. Hoe werft u nieuw personeel, gaat dat makkelijk/ moeilijk? Met welke partijen werkt u samen (UWV, gemeenten, andere bedrijven etc) 12. Voor welke doelgroepen zou het (nog) aantrekkelijker gemaakt moeten worden om binnen uw sector aa n het werk te gaan? 13. Waar liggen op dit gebied volgens u de meeste kansen? 14. Tot slot: regionale en lokale ontwikkelingen voor uw sector de komende jaren op het gebied van arbeidsmarkt (voor zover nog niet besproken).


pagina 36

3 6

Initiatieven/Instrumenten Loopbaanoriëntatie 1. Bent u bekend met bestaande initiatieven op het gebied van loopbaanoriëntatie voor uw sector? 2. Indien ja, doorvragen: welke, sectoraal/ intersectoraal, ervaringen,doel, doelgroep, resultaten etc (is dit instrument voor meerdere doelgroepen geschikt)? 3. Inhoud? Hoe ziet dit initiatief/ instrument er inhoudelijk uit? 4. Mist u iets in het aanbod met betrekking tot loopbaanoriëntatie voor uw sector. Zo ja, wat? 5. Bent u zelf wel eens betrokken geweest bij het ontwikkelen van initiatieven op het geb ied van loopbaanoriëntatie, hetzij sectoraal, hetzij intersectoraal? Wat was uw rol? 6. Is intersectorale loopbaanoriëntatie volgens u een kansrijk instrument om de tekorten in uw sector het hoofd te bieden? Waarom wel/ Waarom niet? 7. Welke voordelen en nadelen ziet u? 8. Aan welke randvoorwaarden/ eisen moet een instrument voor loopbaanoriëntatie voldoen wil het succesvol kunnen zijn? Indien dit per doelgroep/ bedrijfsleven verschilt, dit graag aangeven. 9. Welke partijen zijn nodig om een succesvol instrument voor l oopbaanoriëntatie neer te zetten in de regio? 10. Hoe zou deze samenwerking vorm gegeven kunnen worden? 11. Zou u als bedrijf sector uw medewerking verlenen aan intersectorale loopbaanoriëntatie en zoja welke rol ziet uw voor uw sector/ bedrijf hierin weggelegd? Overig 1 2

Hebt u nog aanvullingen en/of opmerkingen? Bedankt voor uw medewerking

Afronding Toelichting: wat gebeurt er met uw input?: verwerkt in inventarisatie en analyse, regio West Brabant beslist verder- mogelijkerwijs leidend tot projectplan voor LOB Planning: Januari 2013 resultaten analyse fase bekend, regio WB informeert daarna verder

Overzicht geïnterviewde sleutelinformanten Sector Zorg Dhr. Van Meel Sector Techniek Dhr. De Jongh Sector Groen Mevr. Verdult Sector Zakelijke dienstverlening Dhr. van Gils


Franciscus Ziekenhuis Markiezaat College Evergreen BDO

pagina 37

3 7

BIJLAGE 2 - Interviewleidraad Lectoren onderwijs Instructie voor interviewer  De interviews worden bij voorkeur telefonisch gehouden.  Er worden twee lectoren geïnterviewd. Korte inleiding  Voorstellen AOC  Aanleiding: Aanpakken van de verwachte personeelstekorten in de vier prioritaire sectoren  Doel: Krachten bundelen middels intersectorale aanpak, creëren van een grotere kweekvijver voo r nieuwe instroom, o.a. door intersectorale beroepenoriëntatie  Projectstappen kort benoemen Algemeen 1. Welke functie(s) vervult u? Eventueel korte beschrijving van de organisatie? 2. Op welke manier bent u betrokken bij de regio (rpA/ begeleidingsgroep) West Brabant? Wat is de rol van u en uw organisatie? Arbeidsmarkt 1. Informeren of er zicht is op arbeidsmarktontwikkelingen (arbeidspotentieel/ arbeidspotentie?) Keuzeproces 1. Waar moet een goede beroepenorientatie aan voldoen? Welke elementen bevat deze? Voor welke doelgroepen heeft u zicht op het keuzeproces? (vmbo, mbo, werkzoekenden, baanveranderaars)

2. 3. 4. 5. 6.

Per doelgroep: Wat zijn belangrijke momenten waarop deze doelgroep een keuze maakt? Wat kunt u zeggen over factoren die van invloed zijn op keuze? Wie hebben invloed? Bijvoorbeeld ouders, vrienden, rolmodellen? Wat is er aantrekkelijk aan de vier sectoren? Wat is er niet aantrekkelijk aan de vier sectoren?

Initiatieven/Instrumenten Loopbaanoriëntatie 12. Bent u bekend met bestaande initiatieven op het gebied van loopbaanoriëntatie voor de vier prioritaire sectoren? 13. Wat voor aanbod is er? Categorisering? 14. Welke, sectoraal/ intersectoraal, ervaringen, doelgroep, resultaten etc 15. Wat werkt wel en wat werkt niet mbt loopbaanoriëntatie? 16. Mist u iets in het aanbod met betrekking tot loopbaanoriëntatie. Zo ja, wat? 17. Bent u zelf wel eens betrokken geweest bij het ontwikkelen van initiatieven op het gebied van loopbaanoriëntatie, hetzij sectoraal, hetzij intersectoraal? 18. Is intersectorale loopbaanoriëntatie volgens u een kansrijk instrument op de tekorten in de sectoren het hoofd te bieden? 19. Welke voordelen en nadelen ziet u? 20. Welke resultaten ziet u? 21. Met welke partijen zou volgens u moeten worden samengewerkt? 22. Aan welke randvoorwaarden/ eisen moet een instrument voor loopbaanoriëntatie voldoen wil het succesvol kunnen zijn?


pagina 38

3 8

23. Welke partijen zijn nodig om een succesvol instrument voor loopbaanoriëntatie neer te zetten in de regio? (UWV, gemeenten, andere bedrijven etc) 24. Hoe zou deze samenwerking vorm gegeven kunnen worden? Overig 1. 2.

Hebt u nog aanvullingen en/of opmerkingen? Bedankt voor uw medewerking

Afronding Toelichting: wat gebeurt er met uw input?: verwerkt in inventarisatie en analyse, regio West Brabant beslist verder- mogelijkerwijs leidend tot projectplan voor LOB Planning: Januari 2013 resultaten analyse fase bekend, regio WB informeert daarna verder

Overzicht geïnterviewde lectoren (/onderwijs) Dhr. Mouws Lector Keuzeprocessen ROC West-Brabant Mevr. Jacobs Avans Hogeschool


pagina 39

3 9

BIJLAGE 3 - Richtlijnen aanleveren informatie Algemene uitgangspunten:  

 



De analyse/ inventarisatie beperkt zich tot de regio West-Brabant De analyse richt zich op de ‘gouden lijst’ van beroepen/ beroepsgroepen op mbo niveau in de vier prioritaire sectoren Zorg, Groen, Zakelijke dienstverlening en Techniek (zie bijgevoegd uitvoeringsprogramma regio West Brabant) De analyse en inventarisatie richt zich op de doelgroepen: vmbo’ers, VSV’ers, werkenden met werkloosheid bedreigd, werkzoekenden en baanveranderaars. De analyse/ inventarisatie bestaat uit een cijfermatige (arbeidsmarkt)analyse en een inventarisatie van bestaande instrumenten en initiatieven in de regio West Brabant op het gebied van zowel sectorale (gericht op 1 sector) als intersectorale (gericht op meerdere sectoren) loopbaanoriëntatie Bij de aanlevering van relevante informatie geldt dat tenminste een van de vier prioritaire sectoren (Zorg, Techniek, Groen, Zakelijke Dienstverlening) betrokken dient te zijn ( geweest).

Concrete inventarisatie instrumenten en initiatieven loopbaanoriëntatie 



Welke instrumenten/ initiatieven binnen uw instelling/ organisatie gericht op sectorale en/ of intersectorale loopbaanoriëntatie (het is hierbij van belang dat het initiat ief/ instrument zich richt op tenminste één van de vier benoemde prioritaire sectoren) kent u? Kunt u per instrument/ initiatief aangeven: 1. De titel/ naam van het betreffende instrument; 2. Of het een sectoraal of intersectoraal instrument betreft; 3. Op welke sector(en) het instrument betrekking heeft; 4. Wat de doelgroep is waarop het instrument zich richt (met andere woorden voor wie wordt het ingezet?); Hierbij indien mogelijk graag onderscheid maken naar de doelgroepen vmbo/Baanveranderaars/ Werkzoekenden? Voortijdig Schoolverlaters etc; 5. Of het initiatief/instrument eenvoudig inzetbaar is voor andere doelgroepen en zo ja, voor welke doelgroepen en waarom? 6. Wat de betrokken partijen zijn (wie waren er betrokken bij de ontwikkeling? Wie zijn of waren er betrokk en bij de uitvoering?) 7. Korte beschrijving van het initiatief/instrument (evt. middels verwijzing naar informatie website/ documenten/contactpersoon) 8. Ervaringen en resultaten met het instrument


pagina 40

4 0

Overzicht contactpersonen/ richtlijn verstuurd naar: Mevr. de Bruijn ECABO Mevr. Verhoeven Calibris Dhr. Akkermans Kenwerk Mevr. Luimstra Savanties Dhr. Walravens Kenteq Dhr. Bos ROC West-Brabant Mevr. Bok ROC West-Brabant Mevr. Persons Regio West-Brabant Dhr. van der Velde UWV WERKbedrijf Dhr. Umar UWV WERKbedrijf Mevr. Theijssen UWV WERKbedrijf Mevr. Willemse Gemeente Breda Dhr. de Roos ATEA Groep Dhr. Puts Gemeente Etten-Leur Dhr. van Romunde Gemeente Roosendaal Mevr. van de Werffhorst Gemeente Bergen op Zoom Dhr. Kortlever Gemeente Oosterhout


pagina 41

4 1

BIJLAGE 4 - Matrices initiatieven en instrumenten LOB West-Brabant Overzicht instrumenten/initiatieven intersectorale beroepenoriëntatie naam Loopbaanoriëntatie en begeleiding

beschrijving Voorlichting en organiseren van bedrijfsbezoeken, ontwikkelen van loopbaaninstrumenten

doelgroep Toekomstige mbo studenten (vmbo)

1a

Op weg naar jouw loopbaan

Film (voorlichting)

Toekomstige mbo studenten (vmbo)

1b

Beroepeninbeeld.nl

Toekomstige mbo studenten (vmbo)

1c

Beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken en loopbaandagen

2

Mbo beroepenwedstrijden

3

DISK

Website geeft informatie over beroepen op mbo niveau. Met filmpjes, beroepsbeschrijvingen en arbeidsmarktinformatie (ondersteund door een lesbrief voor docenten) Ondersteunen van onderwijsinstellingen en leerbedrijven middels een lespakket en brochure voor het leerbedrijf Promoten van vakmanschap, verhogen van de interesse in een beroep Digitale sociale kaart, gericht op beroepsoriëntatie en loopbaanbegeleiding

4

Project Keuzeprocessen

1

Omvat meerdere initiatieven: aanbieden van trainingen, loopbaangerichte reflectiegesprekken, boeien en binden (training voor bedrijven en instellingen hoe leerlingen te boeien en te binden voor bepaald vakgebied. Onderdeel van het lectoraat keuzeprocessen

doelstelling Voorkomen voortijdige schooluitval (door onjuiste beroepskeuze) Vergroten inzicht in eigen talenten en interesses toekomstige mbo studenten Studenten op weg helpen naar een gefundeerde opleidingsen beroepskeuze die aansluit op hun talenten enerzijds en de behoeften van de arbeidsmarkt anderzijds Informeren over beroepsmogelijkheden

betrokken partijen Gezamenlijk initiatief mbo diensten, mbo raad, SBB en Skills Nederland

meer informatie www.sbb.nl/ loopbaanoriëntatie

Gezamenlijk initiatief mbo diensten, mbo raad, SBB en Skills Nederland

www.sbb.nl/ loopbaanoriëntatie

Ministerie OCW, ontwikkeld door SBB en 17 kenniscentra

www.beroepeninbeeld.nl

(V)mbo studenten

Verbeteren kwaliteit en aanbod bedrijfsbezoeken

SBB

www.sbb.nl/ beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken

Mbo studenten

Promotie van vakmanschap

Ecabo

www.ecabo.nl/skills

Allochtone werkloze beroepsbevolking, VSV’ers en herintreders Docenten, praktijkopleiders, studenten mbo

Creëren van meer zicht op de arbeidsmarkt en de eigen mogelijkheden m.b.t. beroep en loopbaan

ROC WB

www.digitale-sociale-kaart.nl

Integrale aanpak van loopbaanoriëntatie

ROC WB

www.keuzeprocessen.nl

pagina 42

5

naam Integrale dienstverlening

6

Virtuele mbo stad

7

LOB - VO

8

9

10

beschrijving Meerjarige aanpak regio WestBrabant (West-Brabant pakt door!), o.a. inrichting werkpleinen, oprichting sectorgroepen etc. waarbinnen aandacht wordt besteed aan loopbaanoriëntatie Website met informatie over mbo opleidingen en ROC’s Website

doelgroep Werkzoekenden, schoolverlaters, werknemers, werkgevers

doelstelling Versterken van de onderlinge samenwerking en integrale dienstverlening richting werkzoekenden, werknemers en werkgevers in de regio WestBrabant

betrokken partijen Regio West-Brabant

meer informatie www.regiowestbrabant.eu

Toekomstige mbo studenten Leerlingen voortgezet onderwijs

ROC’s

www.mbostad.nl

VO-raad

www.lob-vo.nl

Startplein

Projectmatige aanpak, onderdeel van het programma ‘een leven lang leren’ Inventarisatie uitgevoerd door Actiz als onderdeel van het project stimulering LOB Programma richt zicht op studenten die dreigen uit te vallen wegens een enkelvoudige keuzeproblematiek. Zij krijgen de mogelijkheid om zich binnen het ROC WB opnieuw te oriënteren Uitvoeren van pilots op het gebied van lob, inzet contextrijk onderwijs (havo/ vwo) ten behoeve van lob, inrichten van netwerken van scholen waarbinnen pilots worden verricht Bijeenkomsten, workshops en het aanbieden van snuffelstages

RegioPlus, UWV WERKbedrijf, gemeenten, onderwijsinstellingen, kenniscentra VO-raad i.s.m. Actiz

www.azwr.nl

Stimulering en professionalisering aanbod LOB Heroriëntatieprogramma ROC WB

Scholieren, werkzoekenden, wajongers, nuggers werknemers Decanen, mentoren en schoolleiders

Informeren over opleidingsmogelijkheden Het onderwijsveld een overzicht bieden van verschillende activiteiten op LOB gebied, LOB stimuleren binnen scholen Versterken van de regionale arbeidsmarktpositie en het bevorderen van nieuwe instroom in verschillende sectoren Inzichtelijk maken van welke professionaliseringsactiviteiten passen bij een bepaald schoolmodel Terugdringen voortijdig schoolverlaten

ROC WB (samenwerking tussen de acht mbo colleges)

www.rocwb.nl

Vo-scholen

Verkleinen van de overgang havo naar hbo, in kaart brengen van wat wel en wat niet werkt bij regionale samenwerking tussen vo en h(b)o op het gebied van lob

Vo-raad

www.lob-vo.nl

Vrouwen van 50+ die minimaal drie jaar geen betaald

Hernieuwde oriëntatie op de arbeidsmarkt

Seniorenorganisatie PCOB, Unie KBO, UWV en de ATEA groep

www.ateagroep.nl

11

Lob netwerken VO-raad 2012-2013

12

Maak Werk bijeenkomst (onderdeel project ‘Maak Werk van uzelf’)

Mbo studenten die dreigen uit te vallen

www.lob-vo.nl

pagina 43

naam

beschrijving

doelgroep werk hebben verricht

doelstelling

betrokken partijen

meer informatie

13

Bedrijfspresentaties

Bedrijfspresentaties gevolgd door ‘speedmeets’

WWB

UWV WERKbedrijf

-

14

Loopbaan 4 daagse

Werknemers van participerende bedrijven in Brabant en Noord Limburg heroriënteren zich op de eigen loopbaan(mogelijkheden)

Werknemers

SAM (Samenwerken Aan Mobiliteit), PSW

www.loopbaan4daagse.nl

15

Promotie beroepsonderwijs

Groep 8 leerlingen basisonderwijs

Week van de arbeidsmobiliteit

17

Dag van de arbeidsmobiliteit

Gemeente, onderwijs en bedrijfsleven Bergen op Zoom Participerende bedrijven ACE netwerk (ACE betreft een HR netwerk voor werkgevers uit WestBrabant) Puur Netwerk

www.promotieberoepsonderwijs.nl

16

18

Breda on Stage

19

Studieroute

20

Kans op werk

Groep 8 leerlingen lopen een dag mee bij bedrijven in 13 verschillende sectoren Gedurende deze week ‘wisselen medewerkers van ACE werkgevers uit verschillende sectoren van stoel’ Wisselen van stoel en plaats van medewerkers van bedrijven aangesloten bij het Puur Netwerk Oriëntatie, middels duurzaam en lokaal netwerk voor jongeren. Beroepsbeoefenaren uit verschillende sectoren enthousiasmeren jongeren Website waar leerlingen zich kunnen oriënteren op opleidingsmogelijkheden en studieroutes Website waar men zich kan

De doelgroep WWB maakt kennis met regionale bedrijfsleven, leert meer over de bedrijven, de sector en de openstaande vacatures en kan direct in gesprek met de werkgever Medewerkers en organisaties nieuwe ervaringen en inzichten laten opdoen en ze stimuleren bewust stil te staan bij de persoonlijke ontwikkeling en ambities m.b.t. functie, taken en toekomstmogelijkheden Een kijkje nemen bij bedrijven en beroepen, aansluitend op de interesse van de leerling Uitwisseling van medewerkers tussen bedrijven uit verschillende sectoren

Werknemers ‘ACE’ werkgevers

www.arbeidsmobiliteitscentrum.nl

Werknemers bedrijven aangesloten bij het Puur Netwerk Tweedejaars vmbo leerlingen

Oriëntatie op andere mogelijkheden, zowel binnen als buiten het eigen bedrijf

www.puurnetwerken.nl

Een bijdrage leveren aan het keuzeproces van jongeren

Scholengemeenschappen, gemeente Breda en bedrijfsleven Breda

www.onderwijsonstage.nl/breda

Vo en mbo leerlingen

Inzichtelijk maken van opleidingsen doorstroommogelijkheden

Kenniscentra

www.studieroute.nl

Geen specifieke

Het scheppen van een realistisch

Kenniscentra

www.kansopwerk.nl

pagina 44

naam

21

Make a Move

22

Boris brengt je bij een baan

beschrijving oriënteren op de kans op werk in bepaalde sectoren Beroepenoriëntatie, omvat in een event (kan op aanvraag worden georganiseerd) Loopbaanoriëntatie voor vso leerlingen, kenniscentra adviseren over maatwerktrajecten en oriëntatie bedrijven en beroepen

doelgroep doelgroep

doelstelling beeld van de arbeidsmarkt

betrokken partijen

meer informatie

Werkzoekenden, werknemers (bijv. bij reorganisatie)

(Her)oriëntatie voor zittende medewerkers en/ of werkzoekenden

UWV WERKbedrijf (in samenspraak met bedrijven)

Project leerwerkloket UWV WERKbedrijf

Leerlingen voortgezet speciaal onderwijs

Het ondersteunen van leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs bij het kiezen van een opleiding en beroep (de leerroute naar de arbeidsmarkt)

Kenniscentra, scholen voortgezet speciaal onderwijs, bedrijven

www.borisbaan.nl

Overzicht instrumenten/ initiatieven sectorale beroepenoriëntatie ZORG naam You Chooz

beschrijving (Website) voorlichting over opleidingen en beroepen sector zorg en welzijn

2

Vmbo carrousel/ beroepencarrousel

Oriëntatie op beroepsmogelijkheden zorg en welzijn

3

On Stage

Organiseren van ‘beursdagen’ en ‘doedagen’ (Breda)

4

Zorgtour

5

Zorgtopperwedstrijden

Gekoppeld aan de ‘Dag van de Zorg’, o.a. rondleidingen en gesprekken bij participerende werkgevers Voorlichting en promotie van het werken in de sector zorg en welzijn

6

Beroepsoriënterende bedrijfsbezoeken

1

Het middels bedrijfsbezoeken/ snuffelstages oriënteren op de beroepen en de mogelijkheden die de sector te bieden heeft

doelgroep Middelbare scholieren, zij-instromers en doorstromers Vmbo leerlingen (geplande uitbreiding naar havisten) Tweedejaars vmbo leerlingen Werkzoekenden met interesse in de sector Vmbo leerlingen, studenten mbo verpleegkunde Vmbo leerlingen

doelstelling Meer zicht bieden op het werk in de sector zorg en welzijn

betrokken partijen Calibris

meer informatie www.youchooz.nl

Leerlingen kennis laten maken met de verschillende beroepsmogelijkheden binnen de sector Leerlingen maken op een actieve manier kennis met werken in de sector zorg en welzijn Kennis maken met het werk in de sector en werkzoekenden de mogelijkheid bieden zich te presenteren bij werkgevers Het promoten van het werk in de sector

Calibris, SRZ

www.calibris.nl

Calibris

www.calibris.nl

Leerwerkloket UWV, Transvorm, regio WestBrabant Calibris

www.transvorm.org

Het verkrijgen van een realistisch beroepsbeeld en de mogelijkheden van de sector

Calibris i.s.m. zorgen welzijnsinstellingen

www.calibris.nl

www.zorgtopper.nl

pagina 45

Overzicht instrumenten/ initiatieven sectorale beroepenoriëntatie TECHNIEK

1

naam Techniek in beeld

beschrijving Informatie over beroepsmogelijkheden in de sector Techniek, o.a. middels filmpjes en testen (Landelijk) meerjarenprogramma waarbinnen ook expliciet aandacht aan loopbaanoriëntatie wordt besteed

doelgroep Leerlingen vmbo en mbo

doelstelling Leerlingen stimuleren om te kiezen voor een carrière in de techniek

betrokken partijen Kenteq

meer informatie www.kenteq.nl/ www.techniekinbeeld.nl

Leerlingen gehele onderwijskolom, werknemers, werkzoekenden, doorstromers, zijinstromers

o.a. OTIB, OOM

www.techniektalent.nu

Gehele onderwijskolom

Oriëntatie op de sector: o.a. middels de volgende projecten: ambassadeurs van de techniek, gastlessen en bedrijfsbezoeken, techniek vakwedstrijden, make the match, PSO box, tube your future, beroepsbeelden, technet Voor bedrijven organiseert de werkgroep P&Ocafés, waar medewerkers met een P&O-taak elkaar onder deskundige leiding ontmoeten, spreken en ervaringen kunnen uitwisselen. Met een digitale P&O-etalage biedt de werkgroep MKB-bedrijven kennis en instrumenten aan, die direct in het bedrijf toegepast kunnen worden. Het maken van de koppeling tussen techniekpromotie en arbeidsmarktbeleid. Techniekpromotie maakt integraal onderdeel uit van het arbeidsmarktbeleid in West-Brabant.

Provincie Noord Brabant, regio WestBrabant

www.tunetechniek.nl

Tweedejaars vmbo/mavo/havo leerlingen

Leerlingen motiveren te kiezen voor een loopbaan in de techniek

Markiezaat College i.s.m. regionale bedrijfsleven

www.markiezaat.nl

Vmbo leerlingen

Leerlingen meer zicht bieden op de werkzaamheden binnen de procestechniek en ze enthousiasmeren om voor de procestechniek te kiezen Leerlingen meer zicht bieden op de werkzaamheden van een monteur en ze enthousiasmeren om voor elektrotechniek te kiezen Leerlingen kennis laten maken met de verschillende beroepsrichtingen binnen de sector

Stichting procestechniek Zeeland / WestBrabant LPI Bergen op Zoom

-

Kenteq

www.kenteq.nl

2

Talentbehoud techniek

3

Tune Techniek

4

TOP week

5

Week van de procestechniek

Regionaal programma van activiteiten die kinderen/jongeren enthousiasmeren voor de werelden van techniek Leerlingen volgen workshops om kennis te maken met de verschillende beroepen/ vakgebieden binnen de sector techniek Leerlingen lopen mee bij bedrijven in de procestechniek

6

Met de monteur op stap (elektrotechniek)

Leerlingen lopen mee met een monteur om zicht te krijgen op diens werkzaamheden

Vmbo leerlingen

7

Vmbo carrousel

Oriëntatie op kansrijke beroepen binnen de sector

Vmbo leerlingen

pagina 46

naam

beschrijving techniek

doelgroep

doelstelling

betrokken partijen

8

Monteurs voor de banken

Vmbo leerlingen

De uitvinders BrainTrigger

Brabant voor techniek REAP, Tune Techniek, bedrijfsleven

www.deontdekfabriek.nl

10

Leerlingen meer zicht bieden op de werkzaamheden van een monteur en ze enthousiasmeren om voor elektrotechniek te kiezen Leerlingen in een vroegtijdig stadium enthousiasmeren voor techniek Leerlingen in een vroegtijdig stadium enthousiasmeren voor techniek

LPI Breda

9

11

First Lego League

Oriëntatie op techniek, in het bijzonder het vak monteur, o.a. door monteurs gastlessen te laten verzorgen Lesprogramma gericht op werken in de techniek Losse projecten van 6 tot 8 weken waardoor leerlingen kennis maken met werken in de techniek Project voor de duur van drie maanden

Leerlingen in een vroegtijdig stadium enthousiasmeren voor techniek

Technaplaza

Brabant voor techniek, Avans Hogeschool, Tu/E Avans Hogeschool

www.tue.nl

12

Groep 7 – 8 basisonderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs Leerlingen basisonderwijs en voortgezet onderwijs

13

Scoolscience


Diverse basisscholen en scholen voortgezet onderwijs

-

14

Techniektoernooi/ Eurekacup

Op projectmatige basis kennismaken met de sector techniek


Stichting techniekpromotie Tu/E

www.tue.nl

15

Techniekfriek 2.0

Op projectmatige basis kennismaken met de sector techniek


-

-

16

Bouw je eigen huis

Lespakket leerlingen basisonderwijs

Leerlingen basisonderwijs (incl. buitenschoolse opvang) en voortgezet onderwijs Leerlingen basisonderwijs (incl. buitenschoolse opvang) en voortgezet onderwijs Leerlingen basisonderwijs (incl. buitenschoolse opvang) en voortgezet onderwijs Leerlingen groep 8


-

17

Week van de techniek

Lesprogramma leerlingen basisonderwijs


18

Voorleesontbijt

Lesprogramma leerlingen

Leerlingen groep 4, 5,6 basisonderwijs Geertruidenberg Leerlingen groep 1,2,3

Bouwschool Breda, basisonderwijs Oosterhout Stichting OTG/ Technet

Leerlingen in een vroegtijdig stadium

Stichting OTG/

www.technet.nl

Onderwijsprogramma met gastlessen, projecten, profielwerkstukken etc. Activiteiten/ ‘doe-projecten’ waardoor leerlingen kennis maken met de techniek

Groep 5 – 8 basisonderwijs Groep 5 – 8 basisonderwijs, leerlingen voortgezet onderwijs


meer informatie

www.tunetechniek.nl

www.avans.nl

www.technet.nl

pagina 47

naam

beschrijving basisonderwijs

19

Jet Net

Kennis en netwerkprogramma

20 21 22

Botenproject SPB W&T werkplaatsen WTE programma

Kennis en netwerkprogramma Scholingsprogramma

doelgroep basisonderwijs Geertruidenberg Leerlingen Havo / Vwo

doelstelling enthousiasmeren voor techniek

Vmbo bovenbouw Leerlingen basisonderwijs Scholingsprogramma voor leerkrachten van het basisonderwijs

Leerkrachten handvatten bieden om ‘techniek’ te integreren in de lessen

betrokken partijen Technet

Programma waarbinnen leerlingen zich kunnen oriënteren en verdiepen in de mogelijkheden binnen de techniek.

meer informatie

Luc Swaab

SPB Tune Techniek Platform beta techniek

www.tunetechniek.nl Centrum voor onderwijsontwikkeling

Overzicht instrumenten/ initiatieven sectorale beroepenoriëntatie GROEN naam

beschrijving

doelgroep

doelstelling

betrokken partijen

1


Vmbo leerlingen


2

Groene praktische sector oriëntatie

Het middels bedrijfsbezoeken/ snuffelstages oriënteren op de beroepen en de mogelijkheden die de sector te bieden heeft Lesmateriaal/ lespakketten

Vmbo leerlingen

3

Vmbo carrousel

Oriëntatie op kansrijke beroepen binnen de sector groen

Vmbo leerlingen

Leerlingen vroegtijdig bekend maken met de verschillende beroepsmogelijkheden binnen de sector Leerlingen kennis laten maken met de verschillende beroepsrichtingen binnen de sector

Aequor i.s.m. regionale bedrijfsleven sector groen Aequor

Aequor

meer informatie www.aequor.nl

www.aequor.nl

www.aequor.nl

Overzicht instrumenten/ initiatieven sectorale beroepenoriëntatie ZAKELIJKE DIENSTVERLENING naam

beschrijving

doelgroep

doelstelling

1


Vmbo leerlingen


2

Vakwedstrijden ICT en Secretarieel

Het middels bedrijfsbezoeken/ snuffelstages oriënteren op de beroepen en de mogelijkheden die de sector te bieden heeft Middels vakwedstrijden promoten van de beroepen in de sector zakelijke dienstverlening

Mbo leerlingen

Het promoten van het werk in de sector zakelijke dienstverlening

betrokken partijen Ecabo en bedrijfsleven

meer informatie www.ecabo.nl

Ecabo

www.ecabo.nl

pagina 48

3

Vmbo carrousel

4

Impresariaat

Oriëntatie op kansrijke beroepen binnen de sector zakelijke dienstverlening O.a. organisatie van gastlessen en bedrijfsbezoeken

Vmbo leerlingen Vmbo leerlingen

Leerlingen kennis laten maken met de verschillende beroepsrichtingen binnen de sector Het creëren van een realistisch beroepsbeeld en vmbo leerlingen vroegtijdig kennis laten maken met de diverse mogelijkheden binnen de sector

Ecabo

www.ecabo.nl

Ecabo

www.ecabo.nl

pagina 49

Literatuurlijst Calibris, Regionale arbeidsmarktinformatie, 2012 Calibris, Ontwikkelingen in Zorg en Welzijn, 2013 Provincie Noord Brabant, „Bruggen bouwen voor de jeugd‟, juli 2009 ROC West-Brabant, intreerede Peter den Boer, 2010 Marktmonitor, innovaties over de sectorgrenzen 2010-2020, juni 2011 Kenteq, onderzoeksbericht MBO studenten Kenteq kwalificaties 2005-2012, januari 2013 Samenwerkingsverband Techniekplatforms Brabant, Quickscan techniek in Brabant, 2010 Ecabo, Regiosheet arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 Regio West-Brabant, uitvoeringsprogramma 2012-2015, 2012 UWV WERKbedrijf, arbeidsmarktschets techniek, januari 2011 Regio West-Brabant, uitkomsten werkgelegenheidsenquete 2011, 2011 RpA West-Brabant, monitoring ontwikkeling arbeidsmarkt West-Brabant tweede voortgangsrapportage, 2011 UWV WERKbedrijf, regionale arbeidsmarktschets arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 UWV WERKbedrijf, basisset regionale arbeidsmarktinformatie arbeidsmarktregio West -Brabant, 2012 UWV WERKbedrijf, brancheschets agrarische sector, juli 2012 UWV WERKbedrijf, basiscijfers 50+ arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 UWV WERKbedrijf, vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 UWV WERKbedrijf, brancheschets zorg en welzijn, juli 2012 UWV WERKbedrijf, brancheschets ambachten, april 2012 UWV WERKbedrijf, brancheschets industrie, oktober 2012 UWV WERKbedrijf, brancheschets transportsector, juni 2012 UWV WERKbedrijf, basiscijfers jeugd, oktober 2012 UWV WERKbedrijf, basiscijfers gemeenten arbeidsmarktregio West-Brabant, 2012 UWV WERKbedrijf, regio in beeld 2011-2012, 2012 Aequor, de arbeidsmarkt in 2016, juli 0211 Aequor, onderwijscijfers 2010-2011, 2011 Aequor, arbeidsmarktinformatie West-Brabant regionale ontwikkelingen, 2011 RpA, arbeidsmarkt West-Brabant 2010-2040, maart 2011 Transvorm, arbeidsmarkt in kaart regio West-Brabant, mei 2012 AZW, arbeid in zorg en welzijn 2012, oktober 2012 AZW, arbeidsmarkt zorg en WJK, regionaal tabellenboek 2012, oktober 2012 AZW, regioportret West-Brabant, arbeidsmarkt zorg en WJK 2011, 2011 Heliview research, uitstroomonderzoek, maart 2010 ROA, de arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016, december 2011 RWI, arbeidsmarktscan 2012, april 2012 SER, arbeidsmarktverkenning 2015-2020, februari 2011


pagina 50

5 0

Bijlage A Vacatures en werkgelegenheid West-Brabant Figuur A1: Top 5 vacatures West-Brabant april 2012. In aantallen.

490

405

390

335

Industrie

Overige zakelijke dienstverlening

Advisering en Onderzoek

Gezondheidszorg

825

Handel en Reparatie

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

Bron: Regio West-Brabant, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012. Breda: november 2012

Tabel A1: Ontwikkeling aantal banen West-Brabant per gemeente 2011-2012. In procenten. Gemeenten Ontwikkeling banen % Aalburg -1,79 Alphen – Chaam -3,82 Baarle – Nassau -7,81 Bergen op Zoom -1,20 Breda -2,73 Drimmelen -2,44 Etten-Leur -2,54 Geertruidenberg -2,79 Halderberge 6,92 Moerdijk -4,08 Oosterhout -3,15 Roosendaal -2,30 Rucphen -2,54 Steenbergen -1,08 Werkendam -0,38 Woensdrecht 0,16 Woudrichem -1,12 Zundert -5,50 West-Brabant -2,26 Bron: RWB, Werkgelegenheidsenquête 2012.


pagina 51

5 1

Tabel A2: Vacatures naar bedrijfssector 0-9 werkzame personen

Bedrijfssector

10-99 werkzame personen

> 100 werkzame personen

Totaal

Landbouw

65

30

5

100

Industrie

95

190

205

490

Bouwnijverheid

120

105

5

230

Handel en reparatie

420

365

40

825

Vervoer en opslag

30

85

75

190

Horeca

140

30

-

170

Informatie en communicatie

80

55

-

135

Financiële instellingen

25

10

15

50

Verhuur en handel in onroerend goed

-

5

5

10

Advisering en onderzoek

175

170

45

390


355

40

10

405

-

5

225

230

Onderwijs

35

25

105

165

Gezondheids- en welzijnszorg

85

65

185

335

Cultuur, sport en recreatie

20

10

-

35

Overige dienstverlening

40

10

-

50

1.685

1.205

920

3.810

Openbaar bestuur en overheid

Totaal

Bron: RWB, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012

Tabel A3: Vacaturegraad naar bedrijfssector Bedrijfssector

Vacatures als % van totale werkgelegenheid

Landbouw

0.8%

Industrie

1.0%

Bouwnijverheid

1.2%

Handel en reparatie

1.3%

Vervoer en opslag

0.9%

Horeca

1.3%

Informatie en communicatie

2.4%

Financiële instellingen

0.9%

Verhuur en handel in onroerend goed

0.4%

Advisering en onderzoek

1.6%


2.7%

Openbaar bestuur en overheid

1.4%

Onderwijs

0.9%

Gezondheids- en welzijnszorg

0.7%

Cultuur, sport en recreatie

0.6%

Overige dienstverlening

0.8%

Totaal

1.2%


pagina 52

5 2

Bron: RWB, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012 Tabel A4: Vacatures naar gemeente (inclusief landbouw) Gemeenten

Aantal vacatures

Aalburg

55

Alphen – Chaam

35

Baarle – Nassau

25

Bergen op Zoom

360

Breda

1220

Drimmelen

100

Etten-Leur

260

Geertruidenberg

145

Halderberge

95

Moerdijk

195

Oosterhout

300

Roosendaal

410

Rucphen

80

Steenbergen

100

Werkendam

115

Woensdrecht

185

Woudrichem

55

Zundert

75

Totaal

3.810

Bron: RWB, Uitkomsten Werkgelegenheidsenquête 2012


pagina 53

5 3

Tabel A5: Werkgelegenheid in de regio 2010 en 2011, per sector. Corop

Sector

Jaar

vestigingen totaal

banen 0 t/m 9

banen 10 t/m 99

banen > 100

banen totaal

West Noord Brabant

Landbouw en Visserij

2010

3140

7980

2410

210

10600

2011

3060

7580

2870

440

10880

2010

2350

4330

13330

25780

43430

2011

2360

4330

13100

25580

43010

2010

90

150

770

1900

2820

2011

90

160

840

2050

3050

2010

4730

6890

9220

2030

18130

2011

4710

6930

8750

2010

17690

2010

9090

20760

25790

10330

56880

2011

9070

20570

25600

11400

57570

2010

1300

2310

7290

9190

18790

2011

1280

2190

6990

9920

19100

2010

1520

3870

6880

1630

12380

2011

1540

3900

6720

1810

12430

2010

1760

2520

1750

210

4480

2011

1840

2560

1790

260

4610

2010

500

1000

1990

2500

5490

2011

490

990

1740

2430

5160

2010

9690

15040

12500

11280

38830

2011

10060

15140

12440

10550

38130

2010

100

60

1950

14560

16570

2011

100

70

1680

14730

16480

2010

1630

1910

9650

6050

17610

2011

1810

2100

9230

6490

17820

2010

3370

6180

11320

28700

46190

2011

3630

6530

10700

29340

46570

2010

4570

6570

3410

920

10900

2011

4820

6760

3550

1020

11330

2010

43820

79560

108250

115280

303090

2011

44860

79810

105980

118030

303810

Industrie Nutsbedrijven Bouw Handel Vervoer en Opslag Horeca Informatie en Communicatie Financiële instellingen Zakelijke diensten Overheid Onderwijs Zorg Overige diensten Totaal

Bron: LISA, 2010 en 2011


pagina 54

5 4

Bijlage B Werkzoekenden West-Brabant (peildatum oktober 2012) Tabel B1: Werkzoekenden in West-Brabant oktober 2012 naar beroepsklasse en beroepsgroep totaal Beroepsklassen/Beroepsgroepen

Totaal

Basis/ VMBO

Havo/ VWO

MBO-1 en algemeen

MBO-2

MBO-3

MBO-4

Hbo/Wo

Totaal

16.668

6.655

568

2.050

1.477

1.152

1.880

2.886

Agrarische beroepen

330

184

6

34

19

20

38

29

Milieuhygiënisten en agrarisch vertegenwoordigers

21

5

2

13

Agrarische vakkrachten

26

7

1

2

4

9

3

Agrarische bedrijfshoofden

30

16

1

0

5

1

6

1

Agrarische hulparbeiders

52

39

1

3

1

2

3

3

Agrarische arbeiders

198

116

3

28

13

13

18

7

Landbouwmachinebestuurders en vissers

1

1

Landbouwkundigen

2

1

2

Medische en paramedische beroepen

307

52

10

20

14

12

61

138

Verplegenden en doktersassistenten

86

11

4

6

4

5

32

24

Apothekersassistenten en medisch laboranten

31

5

1

1

4

13

7

Therapeuten en verpleegkundigen

60

4

2

47

Medisch analisten

4

Afdelingshoofden zorginstelling

50

7

Verpleeghulpen en leerling-verpleegkundigen

47

23

Artsen

23

1

1

Apothekers

6

1

1

3242

1726

90

Bakkers en slagers

21

9

1

Ziekenverzorgenden

2

Verzorgende en dienstverlenende beroepen

3

4

4 1

2 5

9

1

5

2

6

2

2

17

1

3 154

2

373

231

335

333

5

4

2

34

2

Winkeliers

260

101

12

41

20

23

42

21

Verzorgend personeel

582

157

12

44

35

157

120

57

Bedrijfshoofden horeca

28

6

3

3

1

1

6

8

Verkopers

625

298

23

93

59

69

62

21

Hulpkrachten horeca en verzorging

813

423

23

115

84

51

78

39

Café- en snackbarhouders

20

6

8

3

2

1

0

Vakkenvullers

109

70

4

16

7

6

6

0

Interieurverzorgers

782

656

12

53

17

22

16

6

4.736

2.646

75

506

513

284

398

314

Schoen- en kleermakers

23

13

3

2

1

3

1

Procesoperators

88

28

3

13

16

6

14

8

Technisch analisten

17

1

1

1

14

Architecten en bouwkundig projectleiders

77

4

3

17

38

Weg- en waterbouwkundig ontwerpers en projectleiders

17

2

1

13


4


8 1

3

pagina 55

5 5

Bedrijfshoofden metaalbewerking

1

Werktuigbouwkundig ontwerpers en hoofden technische dienst

41

1

1

Elektrotechnisch ontwerpers en bedrijfshoofden

15

1

1

Procestechnologen

41

6

2

3

Laboranten

19

4

1

Hoofden technische dienst

8

2

2

Aannemers en installateurs

312

86

2

55

44

Weg- en waterbouwkundige vakkrachten

47

11

1

10

1

Bankwerkers en lassers

121

37

1

36

Monteurs

215

71

6

25

Elektronicamonteurs Elektromonteurs

1

1

3 103

3

3

12

21

7

6

11

17

1

4

8

1

2

1

22

66

37

7

13

4

24

4

14

5

37

25

40

11

1

1 8

2

1 30

19

15

12

19

Grafische vakkrachten

76

15

1

6

8

17

22

7


2.061

1.603

37

175

102

44

59

41

6

1

2

1

1

Conciërges

149

60

5

32

22

10

8

12

Bouwvakkers

703

390

2

37

146

94

31

3

Weg- en waterbouwkundige arbeiders

81

55

2

13

6

5

Metaalarbeiders

93

43

22

12

6

8

Assembleurs

38

20

4

8

3

1

Monteurs en controleurs elektrotechnische producten

71

30

13

13

6

8

1

Grafisch productiepersoneel

19

7

1

2

5

1

1

2

Mechanisch operators

161

73

3

28

29

9

13

6

Confectie-arbeiders

71

50

5

3

1

10

2

Natuurwetenschappers

13

Werktuigbouwkundigen

5

Weg- en waterbouwkundigen

22

Elektrotechnici

1

Materiaalkundigen

18

2

1

4.737

1.132

263

608

Administratieve transportemployés

33

8

1

Medisch secretaresses

26

3

Productieplanners

148

46

Boekhouders en secretaresses

759

112

Commercieel Employés

979

182

Technisch-commercieel employés

63

Juridisch en fiscaal medewerkers Verzekeringsagenten

Laboratorium-assistenten

2

1

2

13

3

1

1

4

3

15

1 1

2

12

327

361

779

1.267

7

5

4

3

5

3

1

8

6

5

5

26

14

11

26

20

44

131

57

80

184

151

64

146

55

68

185

279

8

3

9

4

6

25

8

24

5

3

2

1

6

7

13

1

2

1

1

3

3

2

Bedrijfshoofden

16

2

2

1

4

7

Organisatie-adviseurs

118

13

10

8

5

8

19

55

Assistent accountants

222

8

13

33

6

7

38

117

Economisch-administratieve beroepen


pagina 56

5 6

Commercieel medewerkers

408

34

21

36

Technisch-bedrijfskundig medewerkers

33

3

1

1

Juridisch, bestuurlijk medewerkers

44

3

1

7

1

3

46

261

5

23

1

5

33

Leidinggevenden

69

6

7

2

1

9

19

25

Kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs

526

358

24

48

28

18

33

17

Ondersteunende administratieve hulpkrachten

11

5

1.022

317

48

Economen

9

0

2

Organisatiedeskundigen

3

1

Accountants

29

1

3

Juristen

39

4

1

2

Managers

143

12

10

1

3

4

10

103

Informatica beroepen

258

37

24

20

9

19

32

117

Programmeurs

85

21

4

10

6

11

18

15

Technisch systeemanalisten

10

2

3

4

Systeemanalisten

158

14

11

94

Receptionisten en administratieve employés

Informatici

5 171

Brandweerlieden

12

1

Politieagenten, onderofficieren en beveiligingsemployés

96

Aspirant politieagenten, soldaten en beveiligingshulpkrachten

60

Politie-inspecteurs en officieren

3 424

Docenten 2e graads zonder specialisatie

1

Onderwijskundig medewerkers

4

Leraar basisonderwijs

162

Docenten exacte, medische en verzorgende vakken (2e graads)

17

Docenten landbouw en techniek (2e graads)

29

147

2 137

128

1 159

1 3

9

47

3

8

4

3

30

23

1

23

1

11

57

13

4

2

2

15

34

8

6

9

21

2

1

1

1 28

17

22 32

1 19

86 7

1

1

Openbare orde- en veiligheidsberoepen

Pedagogische beroepen

3

7

3

1 26

6

4

14

1 28

315 1

4

8

2

1

1 3

2

1

1

1

1

3

5

142

1

15

5

16

Docenten economisch-administratieve vakken (2e graads)

5

Docenten talen en expressie

51

4

3

2

2

40

Docenten sociale vakken (2e graads)

20

1

1

2

2

14

Rijinstructeurs

16

3

1

7

1

Sportinstructeurs

26

6

6

2

Onderwijskundigen en pedagogen

23

1

Docenten exacte, medische en verzorgende vakken (1e graads)

4

Zweminstructeurs

12

Docenten landbouw en techniek (1e graads)

4

Docenten economisch-administratieve vakken (1e graads)

7

Docenten letteren (1e graads)

30

Docenten sociale vakken (1e graads)

13

1

4

4 1

6

1 1

5

5 21

2

1

1

3 2

1 4 7

1 1


1

28

1

11

pagina 57

5 7

Sociaal-culturele beroepen

847

103

47

40

30

36

109

482

Bibliotheekassistenten

39

15

2

5

2

3

3

9

Grafisch ontwerpers

47

6

2

6

3

11

19

Tolken, vertalers en schrijvers

16

1

11

Bibliothecarissen

15

3

7

Kunstenaars

12

59

3

1

1

2

1

1

102

14

7

6

2

Journalisten

22

2

5

Geestelijken

3

1

Taalkundigen

7

2 1

14 2

1

6

Activiteitenbegeleiders en medewerkers arbeidsbemiddeling

195

34

9

16

12

14

55

55

Medewerkers sociaal-cultureel werk en personeel en arbeid

343

27

15

8

6

13

23

251

Sociaalwetenschappelijk medewerkers

33

3

2

Hoofden sociaal-cultureel werk en personeel en arbeid

2

1

Sociaalwetenschappelijk onderzoekers

23

1

Transportberoepen

1

1.551

638

Schippers en conducteurs

6

1

Stewardessen

5

0

Vliegers, scheepskapiteins en leidinggevenden transport

6

1

129

72

9

20

12

Chauffeurs

1.405

564

23

370

258

Onbekend

65

62

1

Laders en lossers

32

28 1

393

271

3

0 21

68

94

1

55 1

1

3

1

1

4

6

4

6

61

86

43

1

1

Bron: UWV WERKbedrijf

Tabel B2: Geregistreerd werkzoekenden tot 27 jaar uitgesplitst naar beroepsklasse, beroepsgroep en beroepsgroep per opleidingsniveau. In aantallen. Oktober 2012 Werkzoekenden tot 27 jaar

Totaal: 1.672

Beroepsklasse

Verzorgende en Dienstverlenende beroepen

526


426

Economisch-Administratieve beroepen

330

Beroepsgroep


167

Chauffeurs

154

Verkopers

147

Basis/VMBO


137

Chauffeurs

79

Verkopers

74 8

HAVO/VWO


16

Verkopers

12

Hulpkrachten Horeca en Verzorging

MBO1

Chauffeurs

32

Verkopers

12


9

MBO2

Hulpkrachten Horeca en Verzorging

25

Chauffeurs

23

Bouwvakkers

23

MBO3

Verzorgend Personeel

47

Bouwvakkers

22

Verkopers

20

34

Boekhouders en secretaresses

28


26

MBO4




pagina 58

5 8

Tabel B3: Geregistreerd werkzoekenden 27 tot 50 jaar uitgesplitst naar beroepsklasse, beroepsgroep en beroepsgroep per opleidingsniveau. In aantallen. Oktober 2012. Werkzoekenden 27 tot 50 jaar

Totaal: 6.709

Beroepsklasse

Technische en Industrieberoepen

2.147

Economisch-Administratieve beroepen

Beroepsgroep


1043

Chauffeurs

695

Basis/VMBO


808

Interieurverzorgers

332

Chauffeurs

271

HAVO/VWO

Boekhouders en Secretaresses

28


27


24

MBO1

Chauffeurs

188


99


72

70

Receptionisten en Administratieve Employés

63

62


49

98


97

MBO2

Chauffeurs

152

MBO3


81

MBO4


112

Bouwvakkers Receptionisten en Administratieve Employés Receptionisten en Administratieve Employés

1.692

Verzorgende en Dienstverlenende beroepen Receptionisten en Administratieve Employés

1.494 417


Tabel B4: Geregistreerd werkzoekenden 50 jaar en ouder uitgesplitst naar beroepsklasse, beroepsgroep en beroepsgroep per opleidingsniveau. In aantallen. Oktober 2012. Werkzoekenden 50 jaar en ouder

Totaal: 5.401

Beroepsklasse

Technische en Industrieberoepen

Beroepsgroep


810

Chauffeurs

513

Basis/VMBO


658

Interieurverzorgers

272

Chauffeurs

214

HAVO/VWO


21

Kantoorhulpen, Inpakkers en Colporteurs

13

78


73

59

Bouwvakkers

53

1.548

25

MBO1

Chauffeurs

150

MBO2

Chauffeurs

83

MBO3 MBO4

Receptionisten en Administratieve Employés Boekhouders en Secretaresses

Verzorgende en Dienstverlenende Beroepen

Commercieel Employés Receptionisten en Administratieve Employés Receptionisten en Administratieve Employés

1.068

Economisch-Administratieve beroepen Receptionisten en Administratieve Employés

1.448 441

56

Bouwvakkers

36


34

59


44


39



pagina 59

5 9

Figuur B1: Aandeel geregistreerd werkzoekenden per beroepsgroep uitgesplitst naar opleidingsniveau waarvan het aandeel geregistreerd werkzoekenden 1% of > 1% is. t.o.v. het totale bestand geregistreerd werkzoekenden, oktober 2012.

1%1% 1%1% 1% 1% 2% 1% 1% 1% 1%

12%

3% 5% 1% 1% 2%

4%

2% 3%

3%

3%

Productiemedewerkers Basis/ vmbo Interieurverzorgers Basis/ vmbo Chauffeurs Basis/ vmbo Hulpkrachten horeca en verzorging Basis/ vmbo Bouwvakkers Basis/ vmbo Kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs Basis/ vmbo Receptionisten en administratieve employés Basis/ vmbo Verkopers Basis/ vmbo Commercieel employés Basis/ vmbo Verzorgend personeel Basis/ vmbo Chauffeurs MBO-1 en algemeen Productiemedewerkers MBO-1 en algemeen Receptionisten en administratieve employés MBO-1 en algemeen Commercieel employés MBO-1 en algemeen Boekhouders en secretaresses MBO-1 en algemeen Chauffeurs MBO-2 Bouwvakkers MBO-2 Receptionisten en administratieve employés MBO-2 Verzorgend personeel MBO-3 Commercieel employés MBO-4 Boekhouders en secretaresses MBO-4 Receptionisten en administratieve employés MBO-4



pagina 60

6 0

Rapportage. Analyse en inventarisatie intersectorale loopbaanoriëntatie West- Brabant

Recommend Documents