Rapportage
Evaluatie onderzoek Het succes van de stimuleringsregeling E-bike
In opdracht van: Stadsregio Arnhem Nijmegen
Datum: 11 februari 2013 Projectnummer: 2012171 Auteurs: Ronald Steenhoek & Marieke Gaus
Index
Achtergrond van het onderzoek
3
Conclusies
4
Resultaten van het onderzoek
5
•
Invloed subsidieregeling
5
•
Invloed op luchtkwaliteit
7
•
Invloed op mobiliteit
12
•
Tevreden deelnemers
15
2
Achtergrond van het onderzoek Doel onderzoek
Methode
DirectResearch heeft in opdracht van Stadsregio Arnhem Nijmegen een evaluatieonderzoek uitgevoerd onder deelnemers aan de stimuleringsmaatregel E-bike. Met de stimuleringsmaatregel ontvangen werknemers subsidie op de aanschaf van een elektrische fiets.
Kwantitatief online onderzoek waarbij de deelnemers zijn uitgenodigd via e-mail. Om de effecten op korte en lange termijn in kaart te brengen heeft DirectResearch 3 metingen uitgevoerd: • 0-meting bij goedkeuring subsidieaanvraag • 1-meting na 6 weken gebruik E-bike • 2-meting na 6 maanden gebruik E-bike.
Door de stimuleringsmaatregel wil Stadsregio Arnhem Nijmegen de luchtkwaliteit en de bereikbaarheid in de regio verbeteren.
Periode
Doel van het evaluatieonderzoek is dan ook het vaststellen in hoeverre de regeling het gewenste effect heeft opgeleverd.
0-meting: 1-meting: 2-meting:
Doelgroep
Respons
De doelgroep van het onderzoek zijn deelnemers aan de stimuleringsmaatregel E-bike. Dit zijn werknemers die: • minimaal drie dagen per week naar het werk reizen • de E-bike minimaal de helft van de reisdagen voor woon-werkverkeer gebruiken • werkzaam zijn bij bedrijf in de Stadsregio Arnhem Nijmegen aangesloten is bij Offensief Bereikbaarheid • tussen de 3 en 20 kilometer van het werk wonen.
Bruto steekproef:
630 deelnemers
Netto steekproef 0-meting: Netto steekproef 1-meting: Netto steekproef 2-meting:
564 (90%) 504 (80%) 502 (80%)
gestart op 31 mei, afgerond op 16 november 2012 gestart op 12 juli, afgerond op 3 december 2012 gestart op 5 december, afgerond op 4 februari 2013
3
Conclusies Positief over E-bike
Stimuleringsregeling
• Deelnemers zijn erg te spreken over de E-bike. Bij ruim driekwart van de deelnemers voldoet de E-bike aan hun verwachtingen. • Deelnemers zijn positief verrast over hoe gemakkelijk het fietsen met de E-bike is en dat ze vaak sneller op het werk zijn met de E-bike. Dat het ook gezond is om te fietsen speelde ook een belangrijke rol in het kopen van de E-bike.
• De stimuleringsmaatregel heeft zeker de helft van de deelnemers over de streep getrokken om een E-bike te kopen. Zonder de stimuleringsmaatregel hadden zij geen E-bike gekocht.
Verbetering luchtkwaliteit
• Door de E-bike wordt er een stuk minder gereden met de auto, motor en/of scooter, zowel voor woonwerkverkeer als privéverkeer. Dit heeft een positieve invloed op de luchtkwaliteit in de regio Arnhem Nijmegen: • Ruim de helft (65%) van de deelnemers ging voordat zij een E-bike hadden met de auto (eventueel gecombineerd met ander vervoermiddel) naar het werk. Kort na de aanschaf van de E-bike is dit nog maar 12%. • De weersomstandigheden hebben wel invloed op het gebruik van de E-bike. 6 maanden na de aanschaf gaat weer 23% met de auto (eventueel gecombineerd met ander vervoermiddel). • Het gebruik van de E-bike om naar het werk te gaan is in de zomermaanden 81% en in de wintermaanden 71%. In de wintermaanden kiest men toch weer iets vaker voor de auto. • Gemiddeld wordt er per week 74 km minder met de auto, motor of scooter gereden. Er wordt ook 18 km per week minder gefietst met een ‘gewone’ fiets , maar al met al zorgt de E-bike zeker voor minder gemotoriseerd vervoer in de regio. Dit zorgt ook voor minder CO2 uitstoot.
Invloed op mobiliteit
• De meeste deelnemers rijden tijdens de spits zijn hun werk. Dit is ook het geval na de komst van de E-bike. Slechts 9% gaat op een andere tijd naar het werk, al blijft dit nog steeds tijdens de spits. • De reisduur veranderd wel door de komst van de E-bike. De reistijd neemt voor 44% af met gemiddeld 30 minuten. Voor een vergelijkbare groep (40%) neemt de reistijd met 14 minuten toe. • Al met al is er wel minder autoverkeer tijdens de spits, wat ook de mobiliteit in de regio zal verbeteren.
4
4
Invloed van subsidie op aanschaf E-bike
5
Subsidie van invloed op aanschaf E-bike Redenen voor aanschaf elektrische fiets
Gezond en subsidie rol bij aanschaf
Gezond om met de fiets naar werk te gaan
64%
Nu goedkoper door subsidieregeling
63% 64%
49% 46%
Gemak: elektrisch kost minder kracht Sneller op mijn werk
29% 26%
Minder last van file
20% 28%
Gezondheidsoverwegingen, fietsen lastig
19% 18%
Beter voor het milieu
18%
31%
14% 14%
Gewone fiets vervangen 1% 1%
9% 6%
Anders
0-meting 1-meting
De subsidie heeft een belangrijke rol gespeeld bij de aanschaf van de E-bike.
55% 55%
Vaker de auto, motor of scooter laten staan
Brommer/scooter vervangen
78%
0%
20%
40%
60%
80% 100%
Q: Wat zijn voor u redenen (geweest) om een elektrische fiets te kopen?
Zonder subsidie minder E-bikes
Invloed subsidie op aanschaf elektrische fiets 56% 14%
0%
42%
20%
40%
24%
60%
8%
12%
80%
Zeker de helft van de deelnemers zou geen E-bike hebben gekocht zonder de stimuleringsmaatregel.
100%
Anders nooit E-bike gekocht Anders waarschijnlijk geen E-bike gekocht Anders waarschijnlijk ook E-bike gekocht Anders ook E-bike gekocht Al E-bike gekocht, de subsidieregeling is mooi meegenomen Q: Hoeveel invloed heeft de subsidie gehad op de aanschaf van de elektrische fiets? | 0-meting
6
Invloed op luchtkwaliteit
7
Voornamelijk met E-bike naar werk Verwacht gebruik E-bike (0-meting)
Verwacht wordt invloed van weer
92% april september
15%
38%
39%
Bij aanvang van de subsidieregeling zijn de deelnemers zeker van plan om minstens 3 dagen per week met de E-bike naar het werk te gaan (92%),
8%
66% oktober - maart
7%
0%
21%
38%
20%
5 dagen
4 dagen
40% 3 dagen
24%
60% 2 dagen
8% 3%
80% 1 dag
100%
Zelden/nooit
Het weer heeft hier wel grote invloed op. Als het minder goed weer is (oktober tot maart), verwacht maar 67% minimaal 3 dagen de E-bike te gebruiken voor woon-werkverkeer.
Q: Als u een schatting zou moeten geven van hoeveel dagen per week u van plan bent om met de elektrische fiets naar uw werk te gaan. Hoeveel dagen zouden dit dan gemiddeld zijn?
Werkelijk gebruik E-bike (1-meting zomer en 2-meting winter)
Werkelijk gebruik E-bike iets lager
77%
Het werkelijke gebruik van de E-bike is iets lager dan verwacht. 77% van de deelnemers gaat in de zomerperiode (1-meting) minimaal 3 dagen per week met de E-bike naar het werk. In de winter (2-meting) is dit iets lager: 69%.
april - september
10%
39%
28%
22%
1%
69% oktober - maart
9%
0% 5 dagen
27%
20% 4 dagen
32%
40% 3 dagen
27%
60% 2 dagen
80% 1 dag
4% 1%
100%
zelden/nooit
Q: Van de dagen dat u naar uw werk gaat, hoe vaak gaat u dan met de elektrische fiets?
Het weer is de belangrijkste reden om niet alle werkdagen voor de E-bike te kiezen. Driekwart kiest dan als alternatief de auto. (76% bij de 1-meting en 74% bij de 2-meting).
8
Verschuiving van auto naar E-bike naar het werk Gebruik vervoersmiddelen naar het werk
Veel minder met de auto
Voor de aanschaf van de E-bike ging een groot gedeelte met de auto (eventueel in combinatie met de fiets en openbaar vervoer) naar het werk (65%).
21%
5% 4% 1%
71%
81%
8% 2% 1%
Kort na de komst van de E-bike (6 weken) gaat nog maar 12% met de auto. De meeste deelnemers gaan dan met de E-bike naar het werk (81%).
2% 2%
3% 49%
8% 9% 9% 3% 11%
65%
2% 7% 1% 1%
0%
20%
40%
60%
80%
Na een half jaar, gaan deelnemers weer iets meer met de auto (eventueel gecombineerd met fiets en openbaar vervoer 23%). 71% gaat dan nog steeds met de Ebike. Slecht weer is hier vaak de oorzaak van, deelnemers pakken dan toch af en toe de auto (combi auto en fiets).
100%
Vervoer VOOR aanschaf E-bike (0-meting) Vervoer NA 6 wkn E-bike (1-meting) Vervoer NA 6 mnd E-bike (2-meting) Q: Hoe ging u voor de aanschaf van de elektrische fiets naar uw werk? Q: Hoe gaat u meestal naar uw werk sinds u in het bezit bent van de elektrische fiets?
9
Minder gemotoriseerd vervoer door E-bike Verwacht gemotoriseerd vervoer na E-bike (0-meting) 95%
82%
0%
20%
40%
13% 3% 2%
60%
Ja, zeker wel Nee, waarschijnlijk niet
80%
100%
Ja, waarschijnlijk wel Nee, zeker niet
Daling verwacht van gemotoriseerd vervoer Bijna alle deelnemers geven aan minder gebruik te maken van de auto, motor en/of scooter na de komst van de E-bike, zelfs 82% is hiervan overtuigd. De deelnemers verwachten gemiddeld zelfs 49 km per week minder te gaan rijden met de auto, motor of scooter.
Q: Denkt u dat u de auto, motor, brommer of scooter in het algemeen minder vaak zal gebruiken door de aanschaf van de elektrische fiets?
Werkelijk gemotoriseerd vervoer (1&2-meting) 82%
38%
0%
20%
15% 3%
44%
40%
Ja, veel minder Nee, nauwelijks minder
60%
80%
Minder gemotoriseerd vervoer na E-bike Ruim driekwart van alle deelnemers geeft aan minder te hebben gereden met de motor, scooter of auto voor privé doeleinden. Ruim een derde geeft aan dat dit veel minder is.
100%
Ja, iets minder Nee, helemaal niet minder
Dit resultaat is blijvend, 6 maanden na de aanschaf van de E-bike zijn de resultaten hetzelfde.
Q: Maakt u ook voor privé doeleinden minder gebruik van de auto, motor, scooter of brommer nu u een elektrische fiets heeft?
10
Kilometerreductie na aanschaf E-bike Aanzienlijke kilometerreductie gemotoriseerd vervoer (1-meting & 2-meting)
Na de aanschaf van de E-bike wordt er een stuk minder met de auto, motor of scooter gereden. Het gemotoriseerde woon-werkverkeer wordt per week gemiddeld met 52 km verminderd en er wordt ook nog eens 22 km minder voor privé doeleinden gereden. Rekening houdend dat er ook 18 km per week minder met de gewone fiets wordt gereden, is er nog steeds aanzienlijke verbetering van de luchtkwaliteit door de stimuleringsmaatregel. Zowel bij de 1-meting als 2-meting zijn de resultaten hetzelfde. Dit betekent dat er door de 630 deelnemers van de stimuleringsmaatregel in totaal 46.620 km per week minder gereden wordt met de auto, motor en scooter.
Geen verbetering luchtkwaliteit
18 km per week minder met gewone fiets naar werk
Verbetering luchtkwaliteit
Gem. 52 km per week minder gemotoriseerd vervoer naar werk Gem 22 km per week minder gemotoriseerd vervoer privé doeleinden
18 km per week minder
74 km per week minder
Q: Kunt u inschatten hoeveel kilometers u gemiddeld per week minder met uw auto, motor, scooter en/of brommer rijdt van en naar uw werk? Q: Kunt u inschatten hoeveel kilometers u gemiddeld per week minder met de gewone fiets rijdt van en naar uw werk? Q: Kunt u een schatting maken van het aantal kilometers per week dat u privé minder bent gaan rijden met uw auto, motor, scooter of brommer?
11
Invloed op mobiliteit
12
Minder autoverkeer tijdens de spits Reistijden naar werk (0-meting)
Tijdens spits reizen blijft
60% 50% 40% 28%
30%
23%
20% 10%
22%
11%
11% 2%
1%
1%
09.00
Wisselende tijden
0% 06.00
06.30
07.00
07.30
08.00
08.30
Q: Op welke tijdstip reist u over het algemeen naar uw werk?
Reistijden van werk (0-meting) 60% 50% 40%
Bijna alle deelnemers gaan tijdens de spits naar hun werk. Slechts 13% gaat voor 07.00 uur naar het werk. Ook gaan bijna alle deelnemers tijdens de spits naar huis. Slechts 13% gaat voor de middagspits (voor 16.00 uur) van hun werk naar huis. Nu een groot gedeelte van de deelnemers niet meer met de auto maar met de E-bike naar kantoor gaan, heeft dit ook een positief effect op de mobiliteit tijdens de spits in de regio. Het autoverkeer in de spits wordt flink minder door de stimuleringsmaatregel.
33%
30% 19%
20% 10%
17%
12% 7% 2%
4%
3%
1%
1%
0%
Q: Op welke tijdstip reist u over het algemeen van uw werk naar huis?
13
Weinig verandering in reistijd en vertrektijden Verandering reistijd met E-bike (0-meting)
9%
0%
83%
20%
40% Ja
Reistijd iets minder lang
8%
60% Nee
80%
100%
Het aantal deelnemers dat verwacht op een ander tijdstip te vertrekken na de komst van de E-bike is erg beperkt, slechts 9%. Deze groep blijft echter nog steeds tijdens de ochtendspits en tijdens de middagspits van en naar hun werk reizen.
Weet niet
Q: Bent u van plan uw woon-werk reispatroon (tijdstippen) te veranderen als u met de elektrische fiets naar het werk gaat?
Verandering reisduur met E-bike (1&2-meting)
44%
0%
20% Korter
40%
40% Langer
60%
17%
80%
100%
Onveranderd
Reistijd iets minder lang De gemiddelde reisduur met de E-bike is 30 minuten. Nu de deelnemers met de E-bike naar het werk kunnen is de reistijd voor bijna de helft iets korter geworden (44%), de reistijd is met gemiddeld 10 minuten afgenomen. Voor 40% is de reistijd iets toegenomen, gemiddeld met 14 minuten.
Q: Is de gemiddelde reisduur korter of langer als u met de elektrische fiets naar uw werk gaat?
14
Tevreden deelnemers
15
Deelnemers tevreden over regeling en E-bike Verwachting van de E-bike (1&2-meting)
74%
0%
20% Helemaal
E-bike voldoet aan verwachtingen
25%
40%
60%
Grotendeels
Gedeeltelijk
80%
1%
100%
Helemaal niet
De deelnemers zijn erg blij met hun E-bike. Na 6 maanden voldoet voor ruim driekwart de E-bike nog steeds volledig aan hun wensen. Deelnemers zijn voornamelijk positief verrast over het feit dat het fietsen met de E-bike zo gemakkelijk is (59%) en dat men sneller op het werk is (40%).
Q: Voldoet de elektrische fiets aan uw verwachtingen?
Aanbeveling E-bike (1&2-meting) 2-meting
Zeker aanbevelen E-bike
92%
1-meting
4% 4%
86% 0%
20%
40%
Ja, al gedaan Ja, ga ik waarschijnlijk doen
8% 6% 60%
80%
De algemene tevredenheid blijkt ook uit het aanbevelingsgedrag van de regeling. Bijna alle deelnemers (92%) hebben bij de 1-meting de regeling ook aan iemand anders aanbevolen.
100%
Ja, ga ik zeker doen
Q: Zou u iemand anders (collega, vriend of kennis) aanraden om ook een elektrische fiets te kopen?
16
