Het BOSS park Rapportage van de evaluatie

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie

Mayan Oomkes November 2013

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie

INHOUDSOPGAVE

1.

INLEIDING EN AANPAK

3

2.

RESULTATEN VAN HET BOSSPARK

3

3.

BEVINDINGEN INTERVIEWRONDE EN DESKRESEARCH

5

3.1

VOORAF

5

3.2

DRAAGVLAK VOOR HET PROJECT

5

3.3

REALISATIE VAN DE HARDWARE

6

3.4

REALISATIE VAN DE SOFTWARE

7

3.5

BEHEER

8

3.6

PROJECTORGANISATIE EN SAMENWERKING

9

3.7

PR EN COMMUNICATIE

11

3.8

KRITISCHE SUCCESFACTOREN

12

4.

CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN

12

BIJLAGE 1: GESPREKSPARTNERS / SCHRIFTELIJKE INBRENG

2

14

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie 1.

INLEIDING EN AANPAK

In juni 2011 heeft Wijkplatform Vrangendael (wpV) het initiatief genomen om te komen tot een Sportief Centrum Sittard-Oost. Het projectplan, waarin de plannen zijn uitgewerkt, is met veel enthousiasme ontvangen door externe financiers, waaronder het Oranje Fonds. Inmiddels, twee jaar later, is ’t BOSS (Bewegen, Ontmoeten, Sport, Spel) gerealiseerd en staat er, dankzij de vele enthousiaste vrijwilligers, aan de Bachstraat in Sittard een uitgebreid park met sportvoorzieningen. Nu is het moment om met elkaar terug te kijken over de afgelopen projectperiode en te kijken naar structurele inbedding van het project in het hart van de wijken Vrangendael, Kemperkoul en Broeksittard. Voor u ligt de eindevaluatie van het project ‘t BOSS. Middels de eindevaluatie willen de initiatiefnemers van het BOSS park inzichten krijgen in de geboekte resultaten, de verbeterpunten en kritische succesfactoren van het project. Daarnaast biedt de evaluatie belangrijke aanknopingspunten voor iedereen die een dergelijk initiatief tot uitvoering wil brengen. Opgemerkt wordt dat het financiële aspect niet in de evaluatie is meegenomen. De aanpak van de evaluatie bestaat uit de volgende stappen:  uitvoeren van een deskresearch van bestaande publicaties van het BOSS park, alsmede diverse verslagen en rapportages;  interviewen van diverse betrokkenen bij het BOSS park (zie bijlage). De bevindingen van beide stappen zijn weergegeven in een concept rapportage. Deze conceptrapportage is besproken met de Kerngroep aangevuld met in de evaluatie ondervraagde personen. Op basis hiervan is de definitieve rapportage opgesteld. De rapportage is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 belicht een aantal concrete resultaten die het BOSS park heeft opgeleverd. In hoofdstuk 3 zijn de bevindingen van de deskresearch en interviews weergegeven. Het betreft een beeld op hoofdlijnen gebaseerd op alle beschikbare informatie. Onderwerpen die in dit hoofdstuk aan de orde komen, zijn: draagvlak voor het project, realisatie van de hardware, realisatie van de software, beheer (incl. onderhoud en exploitatie), projectorganisatie en samenwerking, pr en communicatie en kritische succesfactoren. De rapportage wordt afgesloten met een conclusie waarbij de leerpunten en aanbevelingen voor de toekomst worden benoemd.

2.

RESULTATEN VAN HET BOSS PARK

Het initiatief voor het BOSS park heeft al diverse resultaten opgeleverd waaronder: 

een heringericht terrein voor sport, spel, beweging en ontmoeting bestaande uit de volgende voorzieningen: Marc Lammers Plaza, Cruyff Court (bestond al), 2 Jeu-de boulesbanen, tafeltennistafel, trampoline, ruimtenet, 400 meter wandelpad, 100 (sprint-)meterbaan, verdiept multifunctioneel veld (met mogelijkheid voor schaatsbaan) en podiumfunctie, bikepark, outdoor fitnesstoestellen, sportvelden, materialenuitleen, kunstwerk dat samen met kinderen is gemaakt, een graffitibord dat door jongeren in een project is gemaakt;



een tijdelijke projectorganisatie die gaandeweg is aangepast om beter aan te sluiten op de fasen van het project (o.a. Kerngroep, Klankbordgroep, Werkgroep BEO, taskforce Communicatie, beheerdersoverleg, bijeenkomsten 4-seizoenenactiviteitenprogramma, vrijwilligerscoördinatie, ondersteund door projectleiding en projectsecretariaat en financiële administratie vanuit Stichting wpV); 3

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie



een stichting, genaamd BewonersBedrijf het BOSS park, in oprichting met 7 (bestuurs-)leden die zich de komende jaren buigen over het exploiteren, onderhouden en beheren van het BOSS park;



circa 50 actieve en reguliere vrijwilligers en daarnaast een vergelijkbaar aantal pesonen dat eenmalig of incidenteel vrijwilligerswerk heeft gedaan;



het park wordt druk bezocht (afhankelijk van het weer). In de in de periode juli tot en met augustus 2013 werd het park dagelijks door gemiddeld 97 personen bezocht, in september 2013 door gemiddeld 55 personen per dag en in oktober 2013 door gemiddeld 51 personen per dag. Het hoogste aantal bezoekers per dag in deze periode ligt op 270 bezoekers. Van vrijwel alle voorzieningen op het BOSS park wordt gebruik gemaakt;



het BOSS park heeft met achtentwintig organisaties en verenigingen een intentieverklaring getekend. Daarnaast zijn er diverse samenwerkingsverbanden met maatschappelijke organisaties waaronder Daelzicht/OZO, Ecsplore, GGD Zuid-Limburg, MIK Kinderopvang, Sportstichting Sittard-Geleen, Stichting Buurthuis De ‘Oase’ en diverse lokale ondernemers (o.a. Amuserent Sittard, Jumbo Moonen, Friture Frietig Frietje);



er zijn diverse grote en kleinere sponsoren (geld, in natura) waaronder: Gemeente SittardGeleen, Provincie Limburg, Oranje Fonds, Cruijff Foundation, NOC*NSF, Sabic, SKANfonds, Zo Wonen, Richard Krajicek Foundation, Huis voor de Sport, Sportstichting Sittard-Geleen, Jos Limpens van Buurthuis De ‘Oase’, Rabobank, MIK Kinderopvang, GGD Zuid-Limburg, Stichting FSI, Jumbo Moonen, Beheerstichting Vrangendael;



de openingsdag op 20 april 2013 is bezocht door ongeveer 200 deelnemers/uitvoerders waarvan ongeveer 50 vrijwilligers, 60 sporters en de rest bestond uit personen van organisaties die belangeloos hebben meegewerkt en genodigden. Gemiddeld aantal bezoekers op de dag lag tussen de 1.500 en 2.000. Dit getal is tot stand gekomen door 4 tellingen gedurende de dag. Tijdens de openingsweek hebben ongeveer 250 tot 300 personen deelgenomen waarvan het merendeel scholieren en BSO binnen de georganiseerde sportdagen. Ongeveer 50 tot 75 personen hebben deelgenomen aan de activiteiten georganiseerd door Ecsplore. Tijdens de openingsweek zijn circa 18 activiteiten ondernomen.



sinds de start van het project en de opening van het BOSS park is een gevarieerd aantal activiteiten georganiseerd. Voorbeelden zijn: burendag, buurtsport na school, Mei-eXperience Trendevent, HerfstXperience, Hockey clinic, Avond4daagse, Buurt in Actie, Sport- en speluitleen, Sport na school, Summer of Sports, KNVB-straatvoetbal etc. Een van de recente en meest succesvolle activiteiten was de Straatmarkt in oktober. Deze activiteit heeft ca. 5.000 mensen getrokken door op het BOSS park en in de straten rondom het BOSS park activiteiten te organiseren, waaronder muziek- en sportactiviteiten. De organisatie was in handen van een groep vrijwilligers. Het BOSS park had hierbij vooral een faciliterende rol.



er is een communicatieplan ontwikkeld met nieuwe huisstijl, diverse communicatieinstrumenten (o.a. website www.bosspark.nl en www.facebook.com/boss.sittard);



er zijn drie ambassadeurs: Ruud Guyt (wethouder gemeente Sittard-Geleen), René Maessen (Commerciële zaken Fortuna Sittard, oud-voetballer Fortuna Sittard, Mr. Fortuna) en Noël Lebens (gedeputeerde provincie Limburg);

4

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie 

er zijn twee Krajicek Foundation scholarships verstrekt en er heeft een Maatschappelijke Stagetraject (MaS) plaatsgevonden. Tijdens de MaS hebben leerlingen van het 2de jaar verzorging van een onderwijsinstelling in de buurt een programma voor kleuters ontwikkeld en begeleid gericht op bewegen, spel en dans;



een impuls aan de leefbaarheid in de omgeving en aan een gezonde en gezellige leefstijl. Er zijn door het BOSS park verbindingen gelegd tussen burgers die anders waarschijnlijk niet tot stand waren gekomen en individuele burgers hebben mogelijkheden gekregen hun talenten verder te ontwikkelen;



een andere grondslag van samenwerking tussen burger, overheid en professionals in het werkveld die als voorbeeld dient voor de ontwikkeling in rolverhouding tussen gemeente, haar inwoners en maatschappelijk georiënteerde organisaties;

Daarnaast is er voor 2014 en verder recent een subsidieaanvraag ingediend bij het Oranje Fonds in het kader van in de Kracht van Sport om een stevig impuls te geven aan de activiteiten en participatie vanuit de samenleving. Ook is een aanvraag ingediend bij LSA in het kader van het landelijke experiment bewonersbedrijven. Deze aanvraag is toegespitst op de doorontwikkeling van de organisatie als bewonersbedrijf als voorwaarde om duurzaam de exploitatie, het beheer en onderhoud van, voor en door bewoners voort te zetten.

3.

BEVINDINGEN INTERVIEWRONDE EN DESKRESEARCH

3.1.

VOORAF

Het initiatief van het wijkplatform Vrangendael voor het realiseren van het BOSS park was vanaf het beginstadium ambitieus. Een aantal vrijwilligers heeft zich met veel energie en enthousiasme vastgebeten in het project. Ondanks tegenslagen hebben zij steeds het resultaat voor ogen gehouden. Zonder hun doorzettingskracht, het vermogen om anderen (te blijven) enthousiasmeren, hun bereidheid verantwoordelijkheid te nemen voor het project en verbindingen te leggen met belangrijke (externe) partners was het BOSS park niet geworden wat het nu is.

3.2.

DRAAGVLAK VOOR HET PROJECT

De wijkplatforms Het initiatief voor het BOSS park is genomen door het wijkplatform Vrangendael (wpV). Bij de uitvoering van het project heeft het wijkplatform buurtbewoners en de wijkplatforms Kemperkoul en Broeksittard betrokken. Leden van het wpV geven aan dat zij de verantwoordelijkheid voor het totaal budget van het BOSS park (ruim € 650.000) op zich hadden genomen en daarom alle mogelijke risico’s wilden uitsluiten. Hierdoor heeft het wijkplatform een strakke hand gehad in de projectuitvoering. Voor andere partijen was het soms niet helemaal duidelijk waarom het wijkplatform haar rol op deze manier invulde en weinig ruimte aan anderen liet. In de interviewronde is ook aangegeven dat het wpV veelvuldig pogingen heeft gedaan de andere wijkplatforms bij het initiatief te betrekken. Naar hun beleving namen de andere wijkplatforms echter lange tijd een afwachtende houding aan. Inmiddels hebben ook de wijkplatforms Kemperkoul en Broeksittard het initiatief omarmt en is hun bijdrage minstens gelijkwaardig aan het wijkplatform Vrangendael. Een aantal geïnterviewden merkt op dat de bewoners uit Kemperkoul het BOSS park steviger omarmen dan de bewoners van Vrangendael.

5

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie Financieel en beleidsmatig draagvlak Er is door de initiatiefnemers veel geïnvesteerd in het verwerven van draagvlak onder potentiële financiers en organisaties die al dan niet inhoudelijk of beleidsmatig bij het initiatief betrokken waren. Het was in de voorbereidingsfase en start van het project echter niet eenvoudig om organisaties echt aan het BOSS park te binden. De clinic De Kracht van Sport van het Oranje Fonds heeft als vliegwiel gefunctioneerd voor het financiële en beleidsmatige draagvlak. Uit meer dan 100 aanvragen is ’t BOSS samen met dertien andere initiatieven geselecteerd om deel te nemen aan de clinic. Hierdoor heeft het wpV haar ambitieniveau kunnen verhogen en is zij in staat geweest haar ideeën uit te werken naar een volwaardig projectplan. Dit projectplan is voor het Oranje Fonds aanleiding geweest om in het initiatief te investeren. Daarna werden ook andere organisaties enthousiast, waaronder de gemeente Sittard-Geleen, de Provincie Limburg en diverse fondsen. Diverse actoren in de wijk zijn vanaf de start van het project bij het initiatief betrokken (waaronder MIK Kinderopvang, Ecsplore en de Sportstichting Sittard-Geleen) en hebben het initiatief op verschillende manieren gesteund en geholpen. Bewoners en maatschappelijke organisaties actief in Sittard-Oost In een vroeg stadium van het project is geprobeerd een nieuwe groep bewoners te activeren om zich aan het initiatief te binden, alsmede de lokale stichtingen, verenigingen en maatschappelijke organisaties. Een van de eerste activiteiten hiertoe is de inspraakbijeenkomst voor het inrichting van de ruimte geweest. De groep bewoners en geïnteresseerden die op deze bijeenkomst aanwezig was, is in de voorbereiding van het ontwerp betrokken gebleven (Klankbordgroep) en heeft de Kerngroep, bestaande uit de kernpartners van het project, gevraagd en ongevraagd advies verstrekt. Dit traject heeft volgens meerdere betrokkenen positief bijgedragen aan draagvlak in de buurt. Toch geven geïnterviewden aan dat het BOSS park voor bewoners lang abstract is gebleven. Pas toen het terrein was ingericht, werden bewoners nieuwsgierig naar het BOSS park en ontstond er meer draagvlak en groeide het aantal vrijwilligers. Daarnaast groeit het aantal bewoners dat zich op een andere manier verbonden voelt met het BOSS park. Uit de interviews blijkt bovendien dat buurtbewoners het BOSS park steeds meer als iets van henzelf en van hun buren zien. Vrijwilligers van het BOSS park geven in de interviews aan dat het aantal meldingen van vandalisme dat door buurtbewoners wordt doorgegeven bijvoorbeeld geleidelijk aan toeneemt waar men voorheen het gadesloeg en geen actie ondernam.

3.3

REALISATIE VAN DE HARDWARE

Inrichting het BOSS park Zoals eerder opgemerkt hebben buurtbewoners en betrokken organisaties een belangrijke stem gehad in de inrichting van het BOSS park. Hierdoor is er draagvlak ontwikkeld voor het initiatief. Veel partijen en burgers hebben dit als heel waardevol ervaren, zo blijkt uit de interviewronde. Kinderen van de aangelegen kinderopvangvoorziening hebben tekeningen gemaakt met daarin hun wensen voor de inrichting en met twee lokale fysiotherapiepraktijken zijn voorzieningen voor fitness uitgedacht. Ook is er ruimte gegeven aan initiatieven onder burgers. Zo heeft een groep jongeren de ruimte gekregen op het terrein een Bikepark te ontwikkelen. Het BOSS park bevat hierdoor onderdelen die voor een brede doelgroep aantrekkelijk zijn. Nadat de inrichting van het BOSS park was weergegeven in een schetsontwerp zijn er extra financiële middelen geworven. Hierdoor is het ook nog mogelijk geweest het Marc Lammers Plaza te realiseren en het Bikepark naar een hoger c.q. professioneel niveau te tillen. Bouwteam Namens de Kerngroep van het BOSS park heeft de gemeente Sittard-Geleen de Sportstichting SittardGeleen opdracht gegeven de realisatie van het BOSS park aan te besteden. Op basis van het 6

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie schetsontwerp (inclusief financieel kader) dat door de Kerngroep van het BOSS park was aangeleverd, is een bestek ontwikkeld. Omdat het schetsontwerp nog niet volledig was uitgewerkt, kostte dit meer tijd dan vooraf is voorzien. Ook zijn onderdelen als elektra- en watervoorziening hierbij verder uitgewerkt. De opdracht is aanbesteed aan Oranjewoud. Bij de uitvoering hebben de Sportstichting Sittard-Geleen, Oranjewoud en de gemeente Sittard-Geleen samengewerkt in een bouwteam. Middels dit construct wilden de partijen recht doen aan het opdrachtgeverschap van de Kerngroep. De Kerngroep werd door de gemeente op de hoogte gesteld van de ontwikkelingen in het bouwteam. Een deel van de belangrijke besluiten werd aan de Kerngroep voorgelegd. Het construct van het bouwteam heeft geleid tot een prettige en efficiënte manier van samenwerking tussen de Sportstichting, Oranjewoud en Gemeente. De rol van de Kerngroep was voor zowel het bouwteam als de Kerngroep wennen: wanneer moet de Kerngroep betrokken worden, over welke zaken moeten beslissingen worden genomen etc. Een aantal leden van de Kerngroep geeft aan ervaren te hebben dat vanuit het bouwteam vooral in de mededelingsfeer aan de Kerngroep werd gecommuniceerd. Dit schepte enige afstand tussen de Kerngroep en de werkzaamheden op het park. Aan de andere kant hebben meerdere betrokkenen de samenwerking tussen bouwteam en Kerngroep als vertragend ervaren. Voor beslissingen moest de Kerngroep bij elkaar worden geroepen en naar gelang hun behoefte ook nog eens de Klankbordgroep. Aangezien deze onderdelen van de projectorganisatie bestaan uit vrijwilligers die deels (fulltime) werken, was het niet altijd even gemakkelijk om snel af te stemmen en besluiten te nemen. Tot slot is opgemerkt dat het eigenaarschap en beheer van de onderdelen van het BOSS park versnipperd zijn en dat dit het uitvoeren van relatief eenvoudige acties heeft bemoeilijkt. Een en ander heeft er wel toe geleid dat er een park is gerealiseerd waarop men trots is dat men er aan heeft mogen bijdragen.

3.4

REALISATIE VAN DE SOFTWARE

Burgerparticipatie Voorafgaand aan en tijdens de ontwikkeling van het terrein zijn activiteiten ondernomen om bewoners te activeren en te betrekken bij het BOSS park (bijvoorbeeld graffitiproject en handen-uitde-mouwen-dag). Na de realisatie van het terrein, toen het BOSS park ook voor buurtbewoners begon te leven, is begonnen met het ontwikkelen van een activiteitenprogramma. Bij het realiseren van het softwareonderdeel van het project stond de Kerngroep een mix tussen activiteiten van professionele organisaties en van burgers voor ogen. Uit de interviewronde is gebleken dat het lastig was om ook burgers bij het ontwikkelen van het activiteitenprogramma te betrekken. Het activeren van burgers en het stimuleren dat zij zelf verantwoordelijkheid nemen voor het organiseren van activiteiten is een proces van de lange adem wat tot nu toe mondjesmaat van de grond is gekomen en vereist een forse investering vooral in tijd en capaciteit. Goede voorbeelden van het ‘onderop beginsel’ zijn de wervingsactie (NL Doet), de openingsdag van het BOSS park, de hockeyclinics van HC SCOOP, KNVB voetbal straattoernooi, de straatmarkt, de wandelvierdaagse die door het terrein liep en het volleybaltoernooi en het bikepark. Het Bikepark ademt het van onderop beginsel helemaal uit. Een aantal jongeren heeft de ruimte gekregen het Bikepark zelf in te richten en om activiteiten te organiseren in afstemming met de Kerngroep (en straks het stichtingsbestuur) van het BOSS park. Uit de interviews blijkt echter dat de afstemming in de praktijk niet altijd even goed is verlopen. Hiervoor is een aantal redenen te noemen: de groep jongeren was niet geformaliseerd waardoor het mandaat van de contactpersoon wegviel toen het draagvlak binnen het Biketeam verminderde en daarnaast bleek het realiseren van een Bikepark meer werk dan aanvankelijk gedacht. De prille ervaringen met burgerparticipatie maakt ook dat het niet eenvoudig is burgers binnen een bepaald kader de ruimte te geven om zelf initiatieven te ontplooien. Burgers zijn vooralsnog gewend om activiteiten aangeboden te krijgen en/of concrete vragen te krijgen. De vrijwilligers binnen de projectorganisaties leren aan de andere kant om tot concrete vragen aan burgers te komen. Dit is 7

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie een proces van vallen en opstaan en vraagt ook om maatwerk. De ene burger is de andere niet. Dit geldt overigens ook voor verenigingen, stichtingen en sommige maatschappelijke organisaties. Inzet organisaties en verenigingen Zowel vrijwilligers als een aantal organisaties hebben veel energie gestoken in het ontwikkelen van activiteiten, waaronder Ecsplore, CIOS, GGD Zuid-Limburg, Daelzicht/OZO, HC SCOOP, fysiotherapiepraktijken Kallen & Schmeitz en Roy Houben en de Sportstichting Sittard-Geleen. Dit heeft ook geleid tot nieuwe samenwerkingsverbanden, waaronder bijvoorbeeld tussen Ecsplore, CIOS en MIK Kinderopvang die regelmatig samen met elkaar activiteiten organiseren. Dit proces is een groeiproces want er lopen momenteel ook gesprekken met de basisscholen, HC SCOOP, OZO, de voetbalvereniging, ijsvereniging, wijkplatforms en overige zorgaanbieders voor activiteiten in de winter en het voorjaar 2014. Ook buiten het BOSS park weten de organisaties elkaar nu te vinden. Desondanks kunnen diverse organisaties nog meer gestimuleerd worden intensiever of meer structureel gebruik te maken van het park. Coördinatie activiteitenprogramma De coördinatie van het activiteitenprogramma is in handen van een van de vrijwilligers (de vrijwilligerscoördinator), die vragen kan klankborden met een beroepskracht van de Sportstichting Sittard-Geleen. Middels de regeling ‘Kracht van Sport’ wil het BOSS park financiën verwerven om voor een periode van twee jaar een projectleider in te stellen voor het ondersteunen en faciliteren van bewoners met als doel het realiseren van een solide activiteitenprogramma en een stevig impuls te geven aan burgerparticipatie en intensivering van de samenwerking met de lokale verenigingen en stichtingen. Een aantal geïnterviewden geeft aan overkoepelende afstemming of coördinatie over het gehele activiteitenaanbod te missen. Er is behoefte om van elkaar te weten welke activiteiten op het park plaatsvinden, zodat men ook weet op welk moment het park ruimte biedt voor de eigen activiteiten. Bovendien wordt opgemerkt dat meer inzicht in de activiteiten ook voor burgers interessant is zodat zij zich eenvoudiger bij activiteiten kunnen aansluiten.

3.5

BEHEER

Beheerders Het BOSS park beschikt momenteel over vier beheerders: BOSS wachters. Zij zijn regelmatig op het terrein te vinden en zijn het aanspreekpunt voor de aanwezigen op het park. Ook houden zij toezicht op het park. Het is volgens verschillende gesprekspartners belangrijk dat het aantal BOSS wachters flink wordt uitgebreid. Zo is er op meer momenten in de week toezicht mogelijk. Eventuele vernielingen worden door de BOSS wachters gemeld via de projectorganisatie aan de gemeente. Doordat de onderdelen van het park onder verschillende verantwoordelijke partijen valt, is het voor de BOSS wachters vaak niet inzichtelijk hoe vernielingen worden opgepakt, wat soms leidt tot ongeduld, zo blijkt uit de gespreksronde. Communicatie is ook een belangrijk onderdeel van de afstemming tussen de BOSS wachters onderling en de coördinator. Inmiddels zijn er procedures over registraties afgesproken en wordt deze werkwijze geïmplementeerd. Een ander punt van aandacht is het omgaan met ongewenst gedrag door bezoekers. Gesprekspartners geven aan dat het goed zou zijn als de BOSS wachters middels scholing tools in handen krijgen om hier op een juiste manier mee om te gaan. Naast vernielingen en ongewenst gedrag leidt ook hondenpoep wel eens tot problemen. Het terrein is inmiddels verboden voor honden, maar eigenaren laten hun hond er nog wel uit. Het realiseren van een omheind hondenuitlaatveld op of naast het BOSS park wordt door enkele geïnterviewden als oplossing gezien.

8

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie Materialenuitleen In samenwerking met MIK Kinderopvang is er een materiaalhok gerealiseerd, waar sport-, spel- en beweegmaterialen van het BOSS park worden opgeslagen. Op momenten dat de beheerder aanwezig is, is het mogelijk deze materialen te lenen. Momenteel zijn er nog geen vaste tijden dat materialen worden uitgeleend. Dit zou, volgens enkele gesprekspartners, echter wel kansen bieden voor de toekomst. Beheerstructuur/bewonersbedrijf Een van de uitgangspunten van het projectplan was het realiseren van een beheersconstruct voor het einde van het project. Op dit punt is enige vertraging opgelopen. Een van de redenen is dat is gezocht naar externe facilitering om te komen tot een beheersconstruct. De facilitering in geld en in natura is gevonden in LSA Bewoners. Daarnaast is ervoor gekozen bewoners zelf invulling te laten geven aan het beheersconstruct. Hiervoor is gekozen om een duurzame voortzetting op termijn te borgen. Kennis en ervaring moeten worden opgebouwd binnen de buurten en de wijken en bewoners moeten bewuste keuzen maken wat wel of niet te doen. De ervaring van LSA Bewoners is dat het construct beter beklijft als burgers er zelf aan werken en alleen op onderdelen ondersteuning vragen. Samen met LSA Bewoners heeft het BOSS park toegewerkt naar een bewonersbedrijf dat bestaat uit burgers en waarin burgers/vrijwilligers een centrale positie innemen. Echter omdat er in Nederland nog weinig tot geen ervaring is in het ontwikkelen van bewonersbedrijven was dit een moeizame zoektocht. Daarnaast bleek het BOSS park een unieke situatie omdat binnen het initiatief bewoners de openbare ruimte gaan beheren. Vanwege de samenwerking met LSA Bewoners heeft een groep vrijwilligers zich, eerder dan in het projectplan was beoogd, verenigd in een Werkgroep BEO (Beheer, Exploitatie en Onderhoud). De Werkgroep BEO heeft onderzocht welke stappen genomen moeten worden en welke keuzes moeten worden gemaakt bij de oprichting van het bedrijf. De Kerngroep heeft de Werkgroep de ruimte geboden om vooral zelf de verkenningen uit te voeren. Dit heeft de ontwikkeling van een beheerstructuur wel vertraagd, maar zal uiteindelijk beter zijn voor het draagvlak in de buurt, aldus enkele gesprekspartners. Inmiddels is er een stichting in oprichting en ligt er een concept meerjarig ondernemingsplan met begroting. Hierin wordt toegewerkt naar een bewonersbedrijf met verdienmodel. Hiermee is het BOSS park zeer vernieuwend bezig. In Nederland is tot nu toe nog weinig ervaring met een dergelijk construct opgedaan. De toekomst zal moeten uitwijzen of een dergelijk model ook in de Nederlandse situatie werkt.

3.6.

PROJECTORGANISATIE EN SAMENWERKING

Projectstructuur Bij het opstellen van het projectplan is ook invulling gegeven aan de projectstructuur. Echter rollen van partijen en de wederzijdse verwachtingen zijn hierin slechts in geringe mate uitgewerkt. Een aantal geïnterviewden geeft aan dat er hierdoor ruis heeft kunnen ontstaan in de verwachtingen tussen partijen die binnen het BOSS park actief zijn. Zij geven ook aan dat de projectstructuur niet altijd even efficiënt is gebleken. Besluitpunten werden zowel in de Kerngroep als in de Klankbordgroep besproken, zodat besluitvorming werd vertraagd. Ook heeft deze manier van werken veel tijd en inzet van de leden van de overleggroepen gevraagd. Vanuit de ondervraagde vrijwilligers is opgemerkt dat een aantal schouders binnen de projectstructuur steeds zwaarder werd belast, waardoor anderen meer achterover gingen leunen. Een en ander is verbeterd door met elkaar het gesprek aan te gaan en wederzijdse verwachtingen uit te spreken. Met de realisatie van het terrein ontstond er echter een nieuwe situatie. Praktische vraagstukken met betrekking tot het terrein namen toe. Hierop was de projectorganisatie niet toegerust omdat het 9

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie geen uitvoeringsorgaan was. Omdat in deze periode ook een werkgroep is gestart die zich buigt over de nabije toekomst, is vrij kort na de opening van het terrein gekozen om een tijdelijke structuur ernaast te zetten die low profile een aantal uitvoeringszaken oppakt (vrijwilligerscoördinator met ondersteuning / klankbord en een beheerdersoverleg). Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over het al dan niet oppakken van nieuwe activiteiten binnen de projectorganisatie. Uit de gespreksronde blijkt dat de continue verandering niet altijd even makkelijk is geweest voor de betrokkenen die meer gewend zijn aan een planmatige aanpak. Bovendien is opgemerkt dat met name vrijwilligers behoefte hebben gehad aan intensievere contacten en meer ondersteuning dan in het project geboden kon worden. De projectstructuur is dus in de loop van het project aangepast aan de nieuwe ontwikkelingen. De ervaring van het BOSS park heeft geleerd dat een projectstructuur die geschikt is voor de initiatieffase niet automatisch toegankelijk is voor de andere fases. De projectstructuur moet het project volgen en niet andersom. Projectleiding Uit meerdere gesprekken is naar voren gekomen dat professionele projectleiding noodzakelijk wordt geacht bij een project als het BOSS park. Bij het indienen van de projectaanvraag is een inschatting gemaakt van het aantal benodigde uren aan projectleiding. Al vroeg in het project is gebleken dat de benodigde capaciteit was onderschat. De praktijk leert dat bijna driemaal zoveel tijd aan projectleiding nodig was en ook is geïnvesteerd dan beoogd. Een aantal ondervraagde partijen geeft daarnaast aan dat het voor het BOSS park een unieke mogelijkheid was dat één van de initiatiefnemers uit het wpV voor een groot deel van de projectperiode als professional de rol van projectleider heeft kunnen invullen. Met name in de beginperiode was er daardoor weinig afstand tussen de Kerngroep en de externe projectleiding. Hierdoor kon, volgens een paar gesprekspartners, extra dynamiek gemaakt worden. Externe samenwerkingspartijen Zowel vrijwilligers als professionals hebben in het interview aangegeven dat de initiatiefnemers van het BOSS park vanaf het allereerste begin een hoge ambitie hadden. Ze hebben daarbij niet alleen de lat voor zichzelf hoog gelegd maar ook voor anderen. Van professionals van externe organisaties werd een evenzo grote inzet verwacht, die niet altijd strookte met de mogelijkheden van de organisaties en met de afspraken die hieraan ten grondslag lagen. Dit heeft er toe geleid dat organisaties en initiatiefnemers met elkaar in gesprek zijn gegaan en met elkaar hebben gesproken over ieders verwachtingen en mogelijke inzet met als gevolg dat de onderlinge relaties zijn verbeterd. Daarnaast hebben professionals moeten wennen aan de samenwerking met vrijwilligers. Bijvoorbeeld de verwachting dat vrijwilligers alle tijd hebben en ook onder kantoortijd beschikbaar zijn, strookt vaak niet met de werkelijkheid. De gemeente is een belangrijke partner voor het BOSS park in zowel de fase waarin de hardware werd gerealiseerd als in de daarop volgende fasen (realisatie software en beheer). De gemeente heeft meegedacht, advies verstrekt, interne schotten overbrugd en het initiatief gefaciliteerd middels budget en inzet van het stadsdeelmanagement en wijkcoördinatie. Het was voor de projectorganisatie erg prettig om twee contactpersonen binnen de gemeente te hebben als aanspreekpunt, die vervolgens de acties binnen de gemeentelijke organisatie uitzetten en daarbij een voorbeeldfunctie in het nieuwe werken vervulden. Vrijwilligersorganisatie Uit de gesprekken is gebleken dat het BOSS park een grote diversiteit aan vrijwilligers aantrekt. Mensen die in het dagelijkse leven niet met elkaar van doen krijgen, werken samen in het BOSS park. 10

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie Zij hebben elkaars taal moeten leren spreken en een goede manier van samenwerken moeten ontwikkelen die gericht is op kaders stellen, faciliteren en stimuleren. Dit heeft in het begin wrijving opgeleverd maar heeft vervolgens geleid tot extra glans op het project. Uit de gesprekken is bovendien naar voren gekomen dat de diversiteit tussen de vrijwilligers ook tot uiting is gekomen in de mate waarin vrijwilligers behoefte hebben aan begeleiding bij het uitvoeren van hun taken. In de gespreksronde is daarom het idee van een vrijwilligersorganisatie/ vrijwilligersdeel geopperd, die gericht is op het werven en begeleiden van vrijwilligers. Momenteel wordt bezien of middels Kracht van Sport een impuls gegeven kan worden aan de vrijwilligersorganisatie. Belangrijk binnen een vrijwilligersorganisatie is dat gevraagde competenties en kennis voor de verschillende taken in beeld worden gebracht en daarbij de juiste mensen worden gezocht. Over het algemeen kan worden opgemerkt dat vrijwilligers (in alle geledingen van de organisatie) veel hebben geleerd bij het BOSS park. Ze hebben een persoonlijke groei doorgemaakt. Intentieverklaring Het BOSS park heeft met 28 verenigingen en organisaties een intentieverklaring getekend. De meeste verenigingen en organisaties hebben zich geconformeerd aan het BOSS park en zijn momenteel bezig om de intenties om te zetten in afspraken, activiteiten en intensivering van samenwerking/afstemming. De wijze waarop invulling wordt gegeven aan de intentieverklaring verschilt per organisatie. In de interviewronde is het advies naar boven gekomen om de verbondenheid tussen het BOSS park en organisaties te verstevigen door per organisatie afspraken vast te leggen in de intentieverklaring. Dit voorkomt vrijblijvendheid en maakt het mogelijk elkaar aan te spreken over de inzet.

3.7.

PR EN COMMUNICATIE

Interne communicatie Meerdere betrokkenen geven aan dat binnen de projectorganisatie vanwege de hoge werkdruk prioriteit is gegeven aan de realisatie van het terrein, de opstart van het 4-seizoenenprogramma, het operationeel beheer- en onderhoudszaken alsmede de opstart vrijwilligersonderdeel waardoor de interne communicatie onvoldoende aandacht heeft gekregen. Er is niet altijd evenveel aandacht voor de wijze, de inhoud en de doelgroep van de communicatie. Inmiddels is een communicatieplan ontwikkeld wat momenteel wordt geïmplementeerd en waardoor de interne communicatie moet verbeteren. Communicatie naar de buurt Om de identiteit van het BOSS park te borgen en de kerngedachte van het park goed voor het voetlicht te kunnen brengen is een tijdelijke communicatietaskforce ingesteld dat een communicatieplan heeft ontwikkeld onder begeleiding van een expert. In eerste instantie is er veel gebruik gemaakt van drukwerk om de buurtbewoners te bereiken. De website is gedurende het project verder doorontwikkeld. Pas later in het traject is social media ingezet. Een aantal betrokkenen is van mening dat er te lang gebruik is gemaakt van drukwerk. Anderen geven aan dat er juist te weinig informatie per drukwerk wordt verspreid. Profilering Door het invullen van de ambassadeursrol heeft het BOSS belangrijke actoren aan zich te weten binden, waardoor, volgens gesprekspartners, het contacten leggen met andere organisaties beter gaat en men meer kan bereiken. Ook andere netwerken zijn goed benut. De vrijwilligers waren goed in staat nieuwe netwerken aan te boren. Echter, ook is in de gespreksronde opgemerkt dat vooraf niet is aangegeven wat de verwachtingen jegens de ambassadeurs zijn. Door dit wel te doen, had er 11

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie nog meer meerwaarde uit gehaald kunnen worden. Middels het netwerk is het BOSS park goed op de kaart gezet, ook in het land. Desondanks hebben betrokkenen de indruk dat men landelijk nog een stevigere positie voor het BOSS park had kunnen verwerven. Het BOSS park is volgens hen soms nog te bescheiden in haar successen.

3.8

KRITISCHE SUCCESFACTOREN

Belangrijke kritische succesfactoren, volgende de gesprekspartners zijn: 

enthousiaste vrijwilligers met ambities en doorzettingsvermogen die in staat zijn anderen te enthousiasmeren;



optimaal gebruik van de krachten van netwerken voor het realiseren van financieringsbronnen, goodwill en participatie in het project;



betrokkenheid van organisaties, instellingen en verenigingen met hart voor de buurt of buurtgericht werken;



een heel mooi gevarieerd park dat aansluit bij de behoeften van diverse doelgroepen binnen de bevolking;



organisaties en professionals die flexibel zijn in hun manier van werken en burgers de ruimte bieden.

4.

CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN

Concluderend is het BOSS park een schoolvoorbeeld voor actief burgerschap, waarbij burgers zich actief inzetten voor de buurt en de overheid zich flexibel opstelt en vaste paden loslaat. Het is een uniek project van burgerparticipatie dat haar tijd ver vooruit is. Het is ook een ambitieus project geweest, waarbij ambitie de realiteit soms oversteeg en men pas op de plaats moest maken. Desondanks is het project conform het oorspronkelijke en bijgestelde plan gerealiseerd binnen de planning en zijn er voldoende aanknopingspunten voor doorontwikkeling en verdieping. Op basis van de deskresearch en de interviews kan een aantal leerervaringen geformuleerd worden, die hieronder zijn weergegeven. De leerervaringen zijn daarbij voorzien van aanbevelingen met als doel verdere groei van het BOSS park en inspiratie voor soortgelijke projecten: 

de rol van burgers binnen ruimtelijke ordeningprojecten en beheer van openbare ruimte is voor burgers en professionals nieuw. Dit vergt aanpassingsvermogen van beide partijen. Bewustwording en ruimte om in deze rol te groeien zijn belangrijke aspecten voor een vruchtbare samenwerking. Hierbij is open communicatie belangrijk. Geef elkaar daarbij ook inzicht waarom zaken gaan zoals ze gaan en probeer elkaar te begrijpen. Daarnaast is het ook goed om burgers te scholen in hun nieuwe rol;



binnen een project zullen er altijd mensen en organisaties zijn die harder lopen of een zwaardere stempel op het project drukken dan anderen, wat soms leidt tot wederzijds onbegrip. Ook hiervoor is open communicatie een belangrijke oplossing. Door met elkaar te praten, komt wederzijds begrip dichterbij; 12

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie 

het initiatief voor het BOSS park is vanuit een kleine groep burgers gestart. Het is de bedoeling dat gedurende het project het aantal vrijwilligers en/of participerende burgers toeneemt. Dit gaat echter niet vanzelf. Probeer samen met deskundigen (gemeenten, maatschappelijke organisaties, wetenschappers, communicatiedeskundigen etc.) een strategie te ontwikkelen waardoor het draagvlak in de buurt verder kan uitgroeien en burgers zelf het initiatief gaan nemen activiteiten op het BOSS park te ontwikkelen;



de intentieverklaring met verenigingen en organisatie leidt nog niet automatisch tot intensief of structurele gebruikmaking van het BOSS park. De relatie met verenigingen en organisaties kan nog verder worden verdiept door meer concreet te benoemen waarin het BOSS park en de betreffende vereniging of organisatie elkaar kunnen versterken. Het is daarbij belangrijk bestaande relaties intensief te onderhouden en daar waar nodig nieuwe relaties aan te gaan;



interne communicatie komt weleens in de verdrukking in drukke perioden. Toch is het belangrijk om hierin te blijven investeren. Goede communicatie leidt niet alleen tot goede verhoudingen tussen mensen, maar is ook efficiënter en effectiever. Blijf ervan bewust waarom, met wie en hoe er wordt gecommuniceerd;



het hart van het BOSS park is niet de fysieke ruimte maar zijn de activiteiten en ontmoetingen die op het terrein plaatsvinden. Het is de bedoeling dat het BOSS park op den duur volledig zelfstandig kan bestaan. Maar in deze fase van het project gaat dit niet vanzelf. Geadviseerd wordt middelen te generen (zoals reeds gebeurt) om externe ondersteuning van vrijwilligers mogelijk te maken. Zorg daarbij ook voor een goed vrijwilligersbeleid, waaronder: matching van vrijwilligers aan specifieke taken maar ook waardering van vrijwilligers;



de projectorganisatie dient ter ondersteuning van het project en zal afhankelijk van de fase waarin het project verkeerd moeten worden aangepast. Dit vraagt flexibiliteit van zowel de mensen en organisaties die deel uit maken van de projectstructuur als van diegenen die er mee te maken hebben.

*********

13

Het BOSS park Rapportage van de evaluatie BIJLAGE 1:

GESPREKSPARTNERS / SCHRIFTELIJKE INBRENG

Colla Breuers

Vrijwilliger BOSS park, w.o. opening van het BOSS park

Henk Bruns

Burgervertegenwoordiger BOSS park, lid Kerngroep, lid Werkgroep BEO

Cindy Caanen

Huidig projectleiding Arthur Jansen Advies

Vivian Dijkstra

Ecsplore

Jos Dols

Vrijwilliger BOSS park, BOSS wachter

Angela Erkens

Ecsplore

Jeffrey Geurts

Ecsplore

Sylvio van Gool

Sportstichting Sittard-Geleen

Ruud Guyt

Gemeente Sittard-Geleen, 1e ambassadeur het BOSS park

Ginny Isbouts

MIK Kinderopvang

May Jung

Gemeente Sittard-Geleen

Emilie Klinkers Martin Loznik

Lid Wijkplatform Vrangendael, vrijwilliger BOSS park 4seizoensprogramma Sportstichting Sittard-Geleen

François Mostard

Gemeente Sittard-Geleen

Marina Peese Binkhorst Thijs Ringens

Vrijwilligerscoördinator het BOSS park en lid van het wijkplatform Kemperkoul Sjtadssjool

Richard Scholtens

MIK Kinderopvang

Wil Smeets

Lid Wijkplatform Vrangendael

Marielle Smit

Lid Wijkplatform Vrangendael, financiële projectadministratie project ‘t BOSS Sjtadssjool

Susanne Suijkerbuijk Astrid Verblakt

Voormalig projectleiding Arthur Jansen Advies, lid Wijkplaform Vrangendael, projectsecretaris project ’t BOSS, lid Werkgroep BEO

14