Radiotherapie ter preventie van uitzaaiingen in de hersenen
In deze folder leest u meer over bestraling van de gehele hersenen (radiotherapie) ter voorkoming van uitzaaiingen in de hersenen (hersenmetastasen). Deze informatie ontvangt u als aanvulling op de algemene informatie over radiotherapie.
Doel van de behandeling
Bij het type kanker dat bij u is ontdekt (zogeheten kleincellige longkanker) bestaat het risico dat er zich in de loop van de tijd uitzaaiingen in de hersenen ontwikkelen die tot neurologische klachten kunnen leiden. Het is bekend dat bestraling van de hersenen de kans hierop verkleint (en daarmee ook de kans op hierbij behorende neurologische klachten). Het doel van deze bestraling is dan ook het voorkómen van deze hersenuitzaaiingen.
Voorbereiding
Om ervoor te zorgen dat u tijdens de bestraling met uw hoofd steeds in dezelfde positie ligt wordt er een bestralingsmasker van uw hoofd gemaakt. Dit masker wordt gemaakt van kunststof dat precies de contouren van uw hoofd aanneemt. Het maken van dit masker duurt ongeveer 20 minuten. Het masker zorgt ervoor dat de straling steeds op de juiste plaats gegeven wordt en dat de omliggende niet aangedane weefsels zoveel mogelijk gespaard blijven. Vóór de behandeling moet de juiste plaats van de bestraling worden bepaald. Dit gebeurt met behulp van een CT-scan. CT-beelden die al eerder van u zijn gemaakt, zijn hiervoor helaas niet bruikbaar omdat u bij de CT-scan in dezelfde houding moet liggen als waarin u bestraald gaat worden. U ligt hierbij in uw masker in rugligging. Bij de scan tekenen we met inkt lijnen op het masker. De lijnen zijn nodig om u, tijdens de bestraling, steeds weer in de juiste positie te kunnen leggen. Zowel deze (nieuwe) CT-scan als het masker worden gemaakt op de afdeling Radiotherapie in het Radboudumc. Nadat de CT-scan op de afdeling radiotherapie gemaakt is, is alle informatie aanwezig om het bestralingsplan te maken. Met behulp van alle beschikbare informatie (bv. MRI-scans, operatie-verslagen) wordt het gebied aangegeven dat bestraald moet worden. Daarna worden alle technische aspecten van de bestraling (aantal bundels, hoe lang er bestraald moet worden en uit welke richting, etc.) vastgesteld en wordt er een definitief bestralingsplan in de computer gemaakt. Als
1
dit plan door de medische staf is goedgekeurd kan de daadwerkelijke behandeling starten.
De behandeling
De bestralingsbehandeling bestaat uit vijf of tien bestralingen, op achtereenvolgende werkdagen gegeven. De hele behandelduur, inclusief positionering, is vijf tot tien minuten per keer. Het is belangrijk dat u tijdens de hele behandeling zo stil mogelijk blijft liggen.
Bijwerkingen
Tijdens de bestralingen kunnen bijwerkingen optreden die meestal slechts tijdelijk zijn. De meest voorkomende worden hieronder genoemd: U kunt zich meer vermoeid voelen dan normaal. U moet daarom voldoende rust nemen en uw dagelijkse werkzaamheden aanpassen aan wat u kunt. Door de bestraling treedt haaruitval op. Dit kan tijdelijk zijn, maar kan ook blijvend zijn en is afhankelijk van de bestralingsdosis die in de hoofdhuid komt. Ook kan de huid wat rood of droog worden. Het is verstandig tijdens de behandeling en enkele maanden daarna niet in de zon te gaan met het behandelde gebied. Door de bestraling treedt een reactie op in het bestraalde gebied die kan leiden tot vochtvorming (oedeem). Hierdoor kan de druk in het hoofd toenemen wat zich kan uiten in hoofdpijn, misselijkheid en eventueel braken. Als u deze klachten ervaart moet u dat melden en zullen we daarvoor behandelen. Op langere termijn kan de bestraling nog klachten veroorzaken die samenhangen met beschadiging van normaal hersenweefsel. De ernst van deze klachten kan erg variëren en kunnen zich uiten in concentratiestoornissen, geheugenstoornissen en veranderingen in de persoonlijkheid. Als deze laat optredende bijwerkingen zich voordoen dan verdwijnen deze niet meer.
• •
• •
2
Meer informatie
Als u nog vragen heeft over de behandeling dan kunt u die altijd stellen aan de laboranten of uw behandelend arts. Voor meer informatie over hersenmetastasen kunt u terecht op de volgende websites: Hersenstichting Nederland www.hersenstichting.nl STOP Hersentumoren www.stophersentumoren.nl KWF kankerbestrijding www.kwfkankerbestrijding.nl Integraal Kankercentrum Nederland www.kankerwiehelpt.nl.
• • • •
3
Ruimte voor uw notities
10-2015-7335
Bezoekadres Afdeling Radiotherapie Radboudumc Oost Geert Grooteplein 32, route 874 6525 GA Nijmegen Telefoonnummer 024 - 361 45 05 Voor spoedoverleg buiten kantooruren 024 - 361 11 11 www.radboudumc.nl/radiotherapie
Radboud universitair medisch centrum
