Raadsvergadering 15 december 2014 Nr.: 8
AAN de gemeenteraad
Onderwerp: Invoering Participatiewet
Portefeuillehouder: Wethouder B. Schollema
Ter inzage liggende stukken: 1. Gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015. 2. Concept Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw, Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015.
Voorstel: 1. In te stemmen met de wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling en de Gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vast te stellen; 2. kennis te nemen van de voortgang van de implementatie van de Participatiewet; 3. kennis te nemen van het concept Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw en Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015; 4. het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost te verzoeken de Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw en Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vóór 1 januari 2015 vast te stellen; 4. kennis te nemen van de notitie Maatschappelijke bijdrage (tegenprestatie); 5. het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost te verzoeken om vóór 1 januari 2015 een Verordening Tegenprestatie Participatiewet, Ioaw, Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vast te stellen.
Toelichting: Inleiding: Per 1 januari 2015 treden de Participatiewet en de Wet maatregelen Wwb in werking. In verband met de inwerkingtreding van deze wetten dienen verordeningen, beleid en uitvoering op onderdelen te worden aangepast. In dit voorstel geven wij u een overzicht van de treffen maatregelen, schetsen wij het invoeringsproces met daarbij de huidige stand van zaken en doen wij u een voorstel voor het aanpassen van de Gemeenschappelijke Regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost.
Overwegingen: Op 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. Daarnaast treedt op 1 januari 2015 de Wet maatregelen Wwb in werking. Participatiewet: De doelstelling van de Participatiewet is om zo veel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Daarnaast is de Participatiewet bedoeld om de kansen op arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking op de lange termijn te verbeteren. De doelgroep van de Participatiewet bestaat uit mensen met arbeidsvermogen die zijn aangewezen op, al dan niet tijdelijke, ondersteuning om in hun bestaan te voorzien en/of op ondersteuning om aan het werk te komen. In de huidige situatie bestaan voor mensen met arbeidsvermogen verschillende regelingen: de Wajong, de Wsw en de WWB. Deze regelingen worden vervangen door één regeling voor mensen met arbeidsvermogen: de Participatiewet. Gemeenten krijgen met de Participatiewet de ruimte om voor een uitgebreidere doelgroep zelf, op lokaal niveau, te bepalen of zij ondersteuning aanbieden en zo ja, welke ondersteuning. De Participatiewet vestigt de aandacht op diverse nieuwe re-integratievoorzieningen die specifiek in de wet worden benoemd. Het gaat om: beschut werk, loonkostensubsidie, ondersteuning bij leerwerktrajecten en persoonlijke ondersteuning bij het verrichten van aan een persoon opgedragen taken. Naast de nieuwe in de Participatiewet geregelde reintegratievoorzieningen blijven gemeenten beschikken over alle bestaande instrumenten en voorzieningen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan re-integratietrajecten en proefplaatsingen. De Participatiewet biedt gemeenten daarmee de mogelijkheid om zowel bestaande als nieuwe re-integratievoorzieningen in te zetten. In de nieuw vast te stellen reintegratieverordening moet worden geregeld welke reintegratievoorzieningen er worden aangeboden en aan welke doelgroepen. Deze verordening dient vóór 1 juli 2015 te worden vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost. In de eerste helft van 2015 zal deze ter kennisname aan u worden voorgelegd. Wet maatregelen Wwb: Naast de wiiziging op het terrein van reintegratie en participatie krijgen gemeenten te maken met de Wet maatregelen Wwb. Het doel van de Wet maatregelen Wwb is het activerender maken van de bijstand. Wij geven u een overzicht van de belangrijkste punten: - Wie bijstand ontvangt, moet een tegenprestatie leveren voor zijn uitkering. De Wet maatregelen Wwb legt de verplichting op om bij verordening regels vast te stellen over het opdragen van een tegenprestatie aan personen in de leeftijd van 18 jaar tot de pensioengerechtigde leeftijd die een bijstandsuitkering ontvangen. Daarnaast heeft het college de opdracht beleid te ontwikkelen hoe die tegenprestatie eruit ziet. De verordening Tegenprestatie moet vóór 1 januari 2015 worden vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de ISD. De nadere uitwerking kan ná 1 januari 2015 plaatsvinden. De ISD heeft inmiddels een notitie Maatschappelijke bijdrage (tegenprestatie) geschreven, hieraan is maanden van voorbereiding en bespreking vooraf gegaan. Deze notitie wordt in de vergadering van het Dagelijks Bestuur van de ISD Noordoost van 26 november 2015 opnieuw behandeld. Deze notitie treft u bijgaand ter kennisname aan. Op basis van deze notitie wordt een Verordening Tegenprestatie opgesteld. Deze verordening wordt in december door het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost vastgesteld. - De bijstandsregels worden op veel punten wel strenger dan nu. Zo komt er bijvoorbeeld een verhuisplicht voor bijstandsgerechtigden die elders een baan kunnen krijgen. Ook moeten bijstandsgerechtigden Nederlands kunnen spreken en netjes gekleed op een sollicitatiegesprek verschijnen. 2
- Wie zich niet aan de regels houdt, kan worden gekort op zijn uitkering. De Wet maatregelen Wwb introduceert in de Participatiewet diverse geüniformeerde arbeidsverplichtingen. Bijvoorbeeld: Indien een belanghebbende een geüniformeerde arbeidsverplichting schendt dan wordt de bijstand in ieder geval met 100% voor periode van ten minste 1 maand en ten hoogste 3 maanden verlaagd. In de nieuw vast te stellen afstemmingsverordening moet de duur van de maatregel worden geregeld. Deze nieuwe Afstemmingsverordening moet vóór 1 januari 2015 worden vastgesteld. Deze vaststelling geschiedt in de vergadering van het Algemeen Bestuur van december 2015. De (nog vast te stellen) verordening treft u hierbij ter kennisname aan. - Bijstandsgerechtigden die hun kosten van levensonderhoud met huisgenoten kunnen delen, krijgen een lagere uitkering. - De huidige langdurigheidstoeslag wordt vervangen door een individuele inkomenstoeslag. De huidige Verordening Langdurigheidstoeslag komt daarmee te vervallen en er zal een nieuwe Verordening individuele inkomenstoeslag moeten worden vastgesteld. Na wijziging van artikel 36 Participatiewet kan het college op verzoek een individuele inkomenstoeslag toekennen indien een persoon een langdurig laag inkomen heeft en geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 Participatiewet en gelet op zijn omstandigheden geen uitzicht heeft op inkomensverbetering. De beoordeling door het college of er al dan niet sprake is van 'zicht op inkomensverbetering' zal aan de hand van de individuele omstandigheden van het geval moeten plaatsvinden. Vanaf 1 januari 2015 is het mogelijk om individuele inkomenstoeslag te verlenen aan een belanghebbende met een inkomen lager dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. De Verordening Individuele inkomenstoeslag moet vóór 1 januari 2015 worden vastgesteld. Deze verordening is u separaat, bij het voorstel over de actualisering van het minimabeleid, ter vaststelling aangeboden. - De mogelijkheid tot het verlenen van categoriale bijzondere bijstand wordt verkleind. Het college kan - na wijziging van artikel 35 Participatiewet - uitsluitend categoriale bijzondere bijstand verlenen voor een collectieve aanvullende zorgverzekering of een tegemoetkoming in de kosten van de premie van een dergelijke verzekering. Daarnaast zal het vanaf 1 januari 2015 mogelijk zijn om deze vorm van categoriale bijzondere bijstand te verlenen aan een belanghebbende met een inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. De Verordening Individuele inkomenstoeslag moet vóór 1 januari 2015 worden vastgesteld. De voorstellen over de invulling van de bijzondere bijstand zijn u separaat, bij het voorstel over de actualisering van het minimabeleid, ter vaststelling aangeboden. Onderstaande tabel biedt u een overzicht van de (op)nieuw vast te stellen verordeningen en beleidsregels met de huidige stand van zaken: Naam verordening
Gericht op
Afstemmingsverordening: Verordening over opleggen van een maatregel/verlaging van de bijstand
Inkomensondersteuning/ uitkering
Verordening individuele inkomenstoeslag (vervangt Langdurigheidstoeslag)
Inkomensondersteuning Regeling en financiering vanuit bijzondere bijstand minimabeleid
Laten vervallen verordening toeslagen en verhogingen
Inkomensondersteuning/ uitkering
Laten vervallen categoriale regelingen maatschappelijke participatie schoolgaande kinderen
Categoriale bijz. bijstand Regeling en financiering vanuit bijzondere bijstand minimabeleid
3
Datum vaststellen/door/voortgang Vaststelling dient vóór 1-1-2015 door AB Voortgang: Behandeling DB 26-11-2014 Vaststelling AB 18-12-2014 Vaststelling dient vóór 1-1-2015 door gemeenteraad Voortgang: Behandeling college: 2-12-2014 Vaststelling raad 15-12-2014 Overgangsrecht. De verordening vervalt 1 juli 2015 van rechtswege Vaststelling dient vóór 1-1-2015 door gemeenteraad Voortgang: Behandeling college: 2-12-2014 Vaststelling raad 15-12-2014
Laten vervallen categoriale regelingen bijzondere bijstand
Verordening tegenprestatie
Categoriale bijzondere bijstand Regeling en financiering vanuit bijzondere bijstand/ minimabeleid Inkomensondersteuning/ uitkering
Verordening individuele studietoeslag
Inkomensondersteuning Regeling en financiering vanuit bijzondere bijstand minimabeleid
Re-integratieverordening: -Verordening over het ondersteunen bij arbeidsinschakeling en het aanbieden van voorzieningen gericht op arbeidsinschakeling -Verordening over de doelgroep loonkostensubsidie en de vaststelling van de loonwaarde -Verordening over voorwaarden voorzieningen en evenwichtige verdeling voorzieningen, waaronder loonkostensubsidie en beschut werk, over personen -Verordening no riskpolis -Verordening over regels voor het verrichten van werkzaamheden in een beschutte werkomgeving -Verordening over (aangescherpte) regels over cliëntenparticipatie.
Participatie/re-integratie
(Aangescherpte) regels voor bestrijding van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkering
Bestrijding misbruik
-Het college brengt voor 1 juli 2015 alle besluiten genomen op grond van de WWB in overeenstemming met de Participatiewet, voor zover die besluiten afwijken van de Participatiewet
Overgangsrecht
Cliëntenparticipatie
Vaststelling dient vóór 1-1-2015 door gemeenteraad Voortgang: Behandeling college: 2-12-2014 Vaststelling raad 15-12-2014 Vaststelling dient vóór 1-1-2015 door AB Voortgang: Behandeling DB 26-11-2014 Vaststelling AB 18-12-2014 Vaststelling dient vóór 1-7-2015 door gemeenteraad Voortgang: Behandeling college: 2-12-2014 Vaststelling raad 15-12-2014 Vaststelling dient vóór 1-7-2015 door AB Voortgang: Behandeling DB: Vaststelling AB:
Vaststelling dient vóór 1-7-2015 door AB Voortgang: Behandeling DB: Vaststelling AB: Vaststelling dient vóór 1-7-2015 door AB Voortgang: Behandeling DB: Vaststelling AB: Vaststelling en uitvoering dient vóór 1-7-2015 door AB Voortgang: Vaststelling DB:
De verordeningen die met de invoering van de Participatiewet moeten worden vastgesteld zijn voorbereid in samenwerking met de collega gemeenten Appingedam, Bedum, Delfzijl, De Marne, Eemsmond en Winsum, op basis van de modelverordeningen van de VNG. De verordeningen die op 1 januari klaar moeten zijn, liggen in december ter vaststelling voor bij ofwel de drie raden ofwel het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost.
4
Gemeenschappelijke regeling: De uitvoering van verschillende wetten zijn opgedragen aan de Gemeenschappelijke Regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost. Vanaf 1 januari 2006 onder andere de Wwb, Ioaw, Ioaz, Bbz en vanaf 2011 respectievelijk 2012 ook de wetten voor Inburgering en Educatie. Ten behoeve van deze wetten en de uitvoering daarvan is het Algemeen Bestuur van ISD bevoegd om de verordeningen vast te stellen. Op het terrein van minimabeleid is deze bevoegdheid om verordeningen goed te keuren in 2006 niet gemandateerd, maar bij de raad gebleven. Per 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. In de huidige gemeenschappelijke regeling zijn geen bepalingen omtrent de Participatiewet opgenomen. Het gevolg hiervan is dat de Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost niet bevoegd is om de Participatiewet uit te voeren. In verband hiermee is het noodzakelijk de Gemeenschappelijke Regeling aan te passen. Het betreft vooralsnog een technische aanpassing. De belangrijkste wijzigingen betreffen artikel 6 en 7 van de gemeenschappelijke regeling. Daar waar Wwb wordt genoemd is dit gewijzigd in Participatiewet. In artikel 6 is de Wet investeren in jongeren verwijderd. Deze wet is op 1 januari 2012 afgeschaft en de GR was hierop nog niet aangepast. In artikel 7 zijn de individuele inkomenstoeslag en de individuele studietoeslag toegevoegd.(Voor deze toeslagen liggen in december de verordeningen bij de raden voor). Verder wordt in de nieuwe GR verwezen naar de juiste artikelen in de Participatiewet, en is de toelichting aangepast op die onderdelen die betrekking hebben op de wijziging per 1 januari 2015. De Gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst (ISD) Noordoost moet in de loop van 2015 opnieuw worden herzien. Op dit moment wordt gewerkt aan de opdracht om te komen tot een fusie van (GR) ISD Noordoost en het Werkvoorzieningsschap Fivelingo (eveneens GR). Onderdeel van de opdracht is het realiseren van een nieuwe gezamenlijke Gemeenschappelijke Regeling per 1 januari 2016. In nauw overleg met de gemeenten zal deze nieuwe regeling vorm krijgen. Daarbij past een evaluatie van de huidige gemeenschappelijke regelingen. Fivelingo kan zijn taken in 2015 rechtmatig blijven uitvoeren, omdat de SW wet in tact blijft. De nieuwe Gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst 2015 is bijgevoegd en wordt ter vaststelling aan u voorgelegd. Ook de oude is bijgevoegd, met daarin geel gearceerd, waar de wijzigingen voor 2015 zijn aangebracht.
Financiële dekking: Deze wijziging heeft geen financieel effect op de gemeentebegroting 2015 en meerjarenraming 2016-2018.
Loppersum, 2 december 2014 Burgemeester en wethouders van de gemeente Loppersum, A. Rodenboog, burgemeester. J.H. Bonnema, secretaris.
5
De raad van de gemeente Loppersum; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 december 2014;
besluit:
1. In te stemmen met de wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling en de Gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vast te stellen; 2. kennis te nemen van de voortgang van de implementatie van de Participatiewet; 3. kennis te nemen van het concept Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw en Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015; 4. het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost te verzoeken de Afstemmingsverordening Participatiewet, Ioaw en Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vóór 1 januari 2015 vast te stellen; 4. kennis te nemen van de notitie Maatschappelijke bijdrage (tegenprestatie); 5. het Algemeen Bestuur van de ISD Noordoost te verzoeken om vóór 1 januari 2015 een Verordening Tegenprestatie Participatiewet, Ioaw, Ioaz Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordoost 2015 vast te stellen.
Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Loppersum gehouden op 15 december 2014, nr. 8. De raad voornoemd,
A. Rodenboog, voorzitter.
R.S. Bosma, griffier.
6
