Raadsmededeling - Openbaar
Nummer Datum B&W datum Portefeuillehouder Onderwerp
: 13/2014 : 16 januari 2014 : 16 januari 2014 : J. Teeuwsen : Openbare verlichting
Aanleiding Naar aanleiding van toezeggingen in de begrotingsraad van 6 november 2012 (raadsmededeling 182/2012), de beantwoording van vragen in de najaarsnota 2013 en de informatiebijeenkomst op 14 januari 2014 informeren wij u over de voortgang t.a.v. vervanging van openbare verlichting in de komende jaren. Aangezien financiële middelen al door u zijn opgenomen in de exploitatiebegroting 2014 en de keuze voor lamptype als bedrijfsvoering wordt aangemerkt willen wij u door middel van een raadsmededeling bij dit onderwerp betrekken. Met deze raadsmededeling, en de eventuele behandeling hiervan, wordt naar onze mening voldaan aan bovengenoemde toezeggingen. Voor verwijzingen naar berekeningen en dergelijke in de presentatie van 14 januari jl. kunt u betreffende presentatie raadplegen die op RIS beschikbaar is. Voor uitgebreidere informatie verwijzen wij u ook graag naar betreffende presentatie op het RIS.
Inhoud mededeling In het verleden hebben de voormalige gemeenten Aalten en Dinxperlo de openbare verlichting situationeel vervangen, dat wil zeggen vervangen naar de dan geldende normen. Hierdoor is een diversiteit ontstaan in soorten verlichting; op dit moment ongeveer 10 verschillende soorten lampen. Het aantal verschillende soorten masten en armaturen is beperkt. De inventarisatie van ons areaal is vertaald in een overzicht waarbij het lamptype (naar vermogen) afgezet is tegen de leeftijd van de lamp (zie presentatie). De technische levensduur van een armatuur wordt gesteld op 25 tot 30 jaar. In genoemd overzicht is ons areaal opgedeeld in 4 groepen: 1. Jong (< 30 jaar) en laag vermogen (< 40W) 2. Jong (< 30 jaar) en hoog vermogen (> 40W) 3. Oud (> 30 jaar) en laag vermogen (< 40W) 4. Oud (> 30 jaar) en hoog vermogen (>40W) Duidelijk is dat vervanging van lampen uit groep 4 het grootste effect heeft. In overleg met onze leverancier Ziut wordt in eerste instantie het onderstaande vervangingschema aangehouden: 1. Alle lampen uit groep 4, deze lampen zijn technisch afgeschreven en verbruiken een zodanige hoeveelheid energie dit niet meer verantwoord is; 2. Alle lampen uit groep 2 die niet meer leverbaar zijn c.q. waarvan de verwachting is dat deze op korte termijn niet meer leverbaar zijn; 3. Alle lampen uit groep 2 die ouder zijn dan 20 jaar; 4. Alle lampen uit groep 3 die technisch zijn afgeschreven.
Bovenstaande selectie betreft de lampen uit bijna 1.300 armaturen, ongeveer 25% van het totale areaal. Hieruit heeft een eerste keuze zich voorgedaan; vervanging op conventionele wijze of vervanging door led-verlichting. De organisatie is van mening dat de voordelen van het kiezen voor led-verlichting ruimschoots opwegen tegen de nadelen. Voornamelijk de kostenbesparing op het gebied van onderhoud en het lagere energieverbruik met als gevolg minder co2-uitstoot zijn hierbij belangrijk. Led-verlichting mag worden beschouwd als zogenaamde ‘proven technology’, in 2013 bestond 75% van de vervangingsmarkt voor openbare verlichting uit led-verlichting. In de laatste jaren is een sterke stijging van dit percentage te zien. Vervanging van de lampen zal niet in alle gevallen ook vervanging van de armatuur tot gevolg hebben, hoewel dit bij de oudere armaturen wel waarschijnlijk is. Waar mogelijk zullen masten worden hergebruikt. Ook wordt de vervanging waar mogelijk gecombineerd met reconstructiewerken of andere geplande werken om de overlast voor de omwonenden minimaal te laten zijn. De periode waarover de vervanging plaats vindt wordt geschat op 2014 en 2015. Na plaatsing kan eventueel een dimregime worden toegepast. Dit regime kan inhouden dat tijdens drukkere tijden (schemertijd) de lampen op 100% zullen branden, tijdens de avonduren zal dit worden teruggebracht tot 70% en tijdens de nachtelijke uren tot 50%. Bij het bezoek aan de proefopstelling tijdens de voorlichtingsavond is geconstateerd dat het dimmen van led-verlichting een beperkt effect heeft op de lichtbeleving. Op specifieke plaatsen waar dit gewenst is in het kader van sociale veiligheid of verkeersveiligheid zal het dimregime niet of afwijkend worden toegepast, het regime is per lichtmast instelbaar. De proefopstelling op ‘t Hoge Veld is bezocht tijdens de voorlichtingsavond op 14 januari jl. Hierbij is duidelijk geworden dat het toepassen van led-verlichting een gelijkmatiger en helderder beeld geeft tijdens donkere perioden met als bijkomend voordeel dat er minder lichtvervuiling in de omgeving is. In het kader van burgerparticipatie zijn omwonenden van ’t Hoge Veld door middel van een enquête naar hun mening gevraagd over de 7 verschillende soorten led-verlichting die zijn opgesteld. Vanuit de reacties van omwonenden is geen specifieke voorkeur merkbaar. Vanuit de organisatie en Ziut voldoet 1 specifiek type niet. Op basis van de huidige gegevens is de verwachting dat de genoemde investeringen binnen de bestaande budgetten worden gerealiseerd. Parallel aan de vervanging van de genoemde 25% van het areaal wordt een vervangingschema opgesteld voor de overige lampen waarbij gestreefd wordt naar een gelijkmatige verdeling over de periode van levensduur van de lampen. Hierdoor worden de vervangingsinvesteringen ook gelijkmatig over de jaren verdeeld. In de genoemde presentatie wordt bij de berekening van de terugverdientijd van de meerinvestering uitgegaan van een bedrag waarvoor iedere armatuur leverbaar is. Zeer recent is door 1 van de leveranciers aangegeven dat de verwachting is dat de prijs van een kegelarmatuur (meest voorkomende armatuur) inclusief ledverlichting binnenkort gelijk zal zijn aan de prijs van een kegelarmatuur inclusief conventionele verlichting. De genoemde terugverdientijden zijn dan ook maximale termijnen die tevens mede afhankelijk zijn van de energieprijs.
De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: - Presentatie 14-1-2014 De volgende stukken zijn voor u ter inzage gelegd:
Gemeente
Aalten Duurzaam Verlicht
Hans ten Broeke Bas Sollie Martin Vergeer
Waar komt Ziut vandaan NUON
NUON
ESSENT
ALLIANDER
LIANDON LIANDER
ENEXIS
LIANDYN
ESSENT
IP LIGHTING
ZIUT
Over Ziut Bedrijfsprofiel Marktleider openbare verlichting 40% van de NL gemeentes is Ziut klant Nummer 2 in stedelijke mobiliteit Ca. 460 medewerkers 3 regio’s: Noord- Oost, West en Zuid Kantoren: Apeldoorn, Amsterdam, Weert, Ondersteunende locaties: Bleiswijk en Assen Hoofdkantoor in Arnhem 130 miljoen omzet 2 eigen uitvoeringsbedrijven; Osinga & Sabo Eigen R&D afdeling
Over Ziut Mensen en Materieel ISO 9001 + 14001 VCA** CKB BEI BRL 7004 MVO Prestatieladder niveau 3 (Q2 2014 niveau 4) CO2 Prestatieladder niveau 3 (Q2 2014) 190 Service voertuigen 48 Hoogwerkers 14 Vrachtwagens
Ontwikkeling verlichting
Geschiedenis 1505 Stenen lantaarns
Geschiedenis 1663 Uitvinding olielantaarn
Geschiedenis Begin 19e eeuw uitvinding gasverlichting
Geschiedenis Eind 19e eeuw elektrische straatverlichting
Geschiedenis
Lichtbronnen: lichtbronnen
temperatuurstraler
(openbare verlichting)
(LED)
halfgeleider
gasontladin g
(GLOEILAMP)
(LED)
kwik
inductie
hoge druk
natrium
lage druk
hoge druk
lage druk
(PLL) (SON) (PLC) (QL)
(HPLN) (TL)
(SON-T)
(SOX)
Huidige situatie
CO2 uitstoot:
124 voetbalvelden beplant met bomen
Huidige situatie
Huidige situatie
A
B
C
D
LED
5 mm LED’s • Traditionele LED's worden ingegoten in een hard epoxy • Dit omhulsel werkt als een thermische isolator • Bijgevolg kan de warmte niet worden afgevoerd • waardoor grote vermogens onmogelijk zijn. • Hard epoxy niet bestand tegen de hoge temperaturen waardoor geleidelijk het omhulsel geelachtig of bruin wordt en de lichtopbrengst tot een minimum terugloopt
Power LED plastic lens
LED Chip behuizing
verbindingsdraad kathode
anode
koellichaam
omhulsel
• Chip wordt op een warmtegeleidende laag geplaatst • Chip zelf wordt ingegoten in een zachte silicone mantel welke zeer goed bestand is tegen hoge temperaturen.
Lumen/Watt verhouding ontwikkeling LED’s
Led Lichtverdeling
OV3
20
Burgerparticipatie gemeente Aalten
OV3
21
Wegdekrendement
FutureProof Concept
Wat doet de markt
Voordelen LED • • • • • • • • •
Hoge lichtopbrengst Beter wegdekrendement Efficiënt dimbaar Lage onderhoudskosten In toekomst upgraden uitgebreid aanbod Minder lichtvervuiling Beter zicht (hoge sp factor) Minder storingen / meldingen
Besparing bij LED + dimmen Besparing bij 30% dimmen •Energieverbruik 15,3% •CO2 uitstoot 15,3% •Energiekosten 13,5% •Onderhoudskosten 32,4% •Terugverdientijd 8,4 jaar
Besparing bij 50% dimmen •Energieverbruik 18% •CO2 uitstoot 18% •Energiekosten 16,13% •Onderhoudskosten 32,4% •Terugverdientijd 8 jaar
CO2 Besparing:
CO2 Besparing:
19
22
voetbalvelden
voetbalvelden
beplant met
beplant met
bomen
bomen
Vragen?
Bezoek aan proeftuin Hoge Veld Aalten
