Raadsmededeling - Openbaar

Raadsmededeling - Openbaar

Nummer Datum B&W datum Portefeuillehouder Onderwerp

: 79/2013 : 20 juni 2013 : 18 juni 2013 : G. Berghoef : Reclamebeleid gemeente Aalten

Aanleiding Reclame-uitingen zijn een steeds belangrijker beeldbepalend element geworden in de omgeving. De kernen en het landelijke buitengebied zijn in enkele decennia volledig veranderd. De zorg voor de beeldkwaliteit van de openbare ruimte is een belangrijke taak van de gemeentelijke overheid. Buitenreclame is van invloed op deze openbare ruimte en de gemeente kan daarin sturen met behulp van bestaande regelgeving en een eigen beleid. Het gaat niet zo zeer om het tegengaan van reclame, maar reclame is dan pas geslaagd als het past bij een gebouw en de omgeving. De in 2010 vastgestelde integrale nota Reclamebeleid Gemeente Aalten geeft de volgende uitgangspunten van beleid weer: 1. Het buitengebied vrijwaren van de plaatsing van ongewenste en ontsierende reclameborden. 2. Binnen de bebouwde kom regulering en facilitering van reclame-uitingen. 3. Handhaving van de regels en hiervoor voldoende middelen beschikbaar stellen. 4. Zoveel mogelijk proberen inkomsten te generen uit de toegestane reclame-uitingen. 5. De vergunningverlener en de handhaver een duidelijker kader stellen t.b.v. de uitvoering van hun taak. De gemeenteraad is meerdere malen - via raadsmededeling, nummers 122/210, 212/2010 en 4/2011 - geïnformeerd over de stand van zaken over de invulling van het reclamebeleid. De door het college vastgestelde beleidsnota Reclamebeleid gemeente Aalten ‘Zie door de borden uw boodschap weer!’ geeft nu concreet vorm en inhoud aan de vastgestelde beleidsuitgangspunten. Inhoud mededeling De beleidsnota Reclamebeleid gemeente Aalten ‘Zie door de borden uw boodschap weer!’ komt voort uit de adviezen van de projectgroep Reclame-uitingen. Deze projectgroep is organisatiebreed samengesteld. In de gemeente Aalten zien we veel illegale reclame. Probleem in onze gemeente is dat wat betreft de openbare ruimte nagenoeg geen formele voorzieningen voor reclame-uitingen zijn. De beleidsnota Reclamebeleid gemeente Aalten, ‘Zie door de borden uw boodschap weer!’, biedt bedrijven, verenigingen en andere organisaties mogelijkheden voor het uiten van hun boodschap. Daarbij is ook rekening gehouden met de vrijheid van meningsuiting. De nota gaat daarbij uit van een gebiedsgerichte aanpak. Zo gelden voor het bedrijventerrein andere regels dan voor het mooie buitengebied van de gemeente Aalten. Met het aanpassen van de gemeentelijke welstandsnota wordt gebiedsgericht maatwerk geleverd. Als ‘vangnet’ nemen we in de APV het instrument ‘melding’ voor reclameobjecten op. Zo wordt bijvoorbeeld via de APV het aspect lichtreclame geregeld. De beoordeling van de meldingen gebeurt aan de hand van sneltoetscriteria.

Als aanvullend beleid worden op strategische punten digitale informatieportalen geplaatst. Deze zijn zowel voor maatschappelijke als commerciële reclame te gebruiken. Ook worden in alle kernen plakzuilen geplaatst voor uitingen van verenigingen en ideële organisaties. Daarnaast worden in de gemeente enkele locaties aangewezen, waar borden geplaatst kunnen worden voor niet commerciële doeleinden. Uitgangspunt van beleid is dat illegale reclame moet worden verwijderd. Het bieden van alternatieven aan belanghebbenden kan weerstand bij de handhaving wegnemen. Dit maakt de handhaving ook gemakkelijker. Door het uitvoeren van dit reclamebeleid behouden we niet alleen de in het bestemmingsplan Buitengebied vastgestelde landschappelijke waarden, maar beheersen we ook het proces hoe we omgaan met legale/illegale reclame-uitingen in de gemeente Aalten. De uitvoering van het nieuwe beleid past binnen het bestaande budget ’wegen en meubilair’. e e De uitwerking en uitvoering van het beleid vindt in het 3 en 4 kwartaal van 2013 plaats. Over het nieuwe beleid en de handhavingsacties wordt uitvoering gecommuniceerd. Na 2 jaar evalueren wij het beleid.

De volgende stukken zijn voor u bijgevoegd: De beleidsnota Reclamebeleid gemeente Aalten ‘Zie door de borden uw boodschap weer!’ De volgende stukken zijn voor u ter inzage gelegd: n.v.t

‘Zie door de borden uw boodschap weer!’

BELEIDSNOTA

Reclamebeleid gemeente Aalten

Titel Reclamebeleid gemeente Aalten Auteur Projectgroep reclame-uitingen Datum 1 juni 2013

Inhoudsopgave

1. Samenvatting

blz. 4

2. Inleiding

blz. 6

2.1.

Aanleiding

blz. 6

2.2.

Bestaande situatie

blz. 6

2.3.

Gewenste situatie

blz. 7

3. Begripsomschrijving

blz. 8

4. Juridische aspecten

blz. 9

5. Evaluatie bestaande situatie

blz. 10

5.1.

Veldinventarisatie

blz. 10

5.2.

Beleidskader

blz. 11

5.3.

Voorzieningen voor reclame in de openbare ruimte

blz. 12

6. Nieuw beleid 6.1.

blz. 14 APV

blz. 14

- Sneltoetscriteria melding reclameobjecten

blz. 14

- Lichtreclame

blz. 14

- Raambeplakking

blz. 15

6.2.

Welstandsbeleid

blz. 16

6.3.

Locatiegebonden handelsreclame

blz. 18

6.3.1.

Bebouwde kom

blz. 19

6.3.2.

Buitengebied

blz. 21

6.3.3.

Bijzondere gebieden/locaties

blz. 22

6.4.

Niet-locatie gebonden reclame

blz. 24

6.4.1.

Evenementenaankondigingen

blz. 24

6.4.2.

Driehoeks-/ sandwichborden

blz. 26

6.4.3.

Spandoeken

blz. 27

6.4.4.

Digitale informatieportalen

blz. 28

6.4.5.

Plakzuilen

blz. 29

6.4.6.

Weideborden

blz. 30

6.4.7.

Bouw-/verkoopborden

blz. 31

6.4.8.

Reclame op sportterreinen

blz. 32

6.4.9.

Ideële reclame

blz. 33

6.4.10. Verwijssystemen

2

blz. 34


6.4.11. Overige

blz. 36

- Verkiezingsborden

blz. 36

- Rotondes

blz. 37

7. Toezicht en handhaving

blz. 38

7.1.

Sanctiestrategie

blz. 38

8. Communicatie

blz. 41

9. Belasting

blz. 44

9.1.

Precariobelasting

blz. 44

9.2.

Reclamebelasting

blz. 44

10. Uitvoeringsprogramma

blz. 46

Bijlagen:

blz. 47

3

1.

Juridisch kader

blz. 48

2.

Matrix bestaande situatie

blz. 54


1. Samenvatting

De in 2010 vastgestelde integrale nota Reclamebeleid Gemeente Aalten geeft de uitgangspunten van het beleid weer. Deze nota geeft hier nu concreet vorm en inhoud aan. We zien veel illegale reclame in de gemeente Aalten. Probleem in de gemeente Aalten is dat voor wat betreft de openbare ruimte nagenoeg geen formele voorzieningen voor reclame-uitingen zijn. Deze nota biedt bedrijven, verenigingen en andere organisaties mogelijkheden aan voor het uiten van hun boodschap. Uitgangspunt hierbij is dat ongewenste en ontsierende reclameborden moeten worden verwijderd. Naast het juridische kader vormen de hoofdstukken 5 en 6 het hart van deze nota. Vanuit de bestaande situatie wordt hier aangegeven hoe het nieuwe reclamebeleid op een goede manier vorm wordt gegeven. Deze nota gaat uit van een gebiedsgerichte aanpak. Op deze wijze wordt via maatwerk, op gestructureerde wijze invulling gegeven aan het reclamebeleid in de gemeente Aalten. Daarom wordt voorgesteld om het welstandsbeleid aan te passen. Als ‘vangnet’ nemen we in de APV het instrument ‘melding’ voor reclameobjecten op. Zo wordt bijvoorbeeld via de APV het aspect lichtreclame geregeld. De beoordeling van de meldingen gebeurt aan de hand van sneltoetscriteria. Als aanvullende maatregel worden op strategische punten digitale informatieportalen geplaatst. Deze zijn zowel voor maatschappelijke als commerciële reclame in te zetten. Deze portalen bieden de doelgroepen met dit soort reclameborden een legaal alternatief. Dit kan weerstand bij de handhaving wegnemen. Ook worden daarom in de grote kernen en in de kleine kernen, bijvoorbeeld bij buurtschaphuizen, plakzuilen geplaatst. De vraag of het nog zinvol is om hernieuwd te investeren in een nieuw utilitair verwijzingsysteem wordt negatief beantwoord. Tegenwoordig beschikken bezoekers/leveranciers op voor hen onbekend terrein over een navigatiesysteem. Het huidige, verouderde utilitaire verwijzingssysteem wordt verwijderd. Omdat insteek van het reclamebeleid is om de openbare ruimte zo min mogelijk te ‘vervuilen’ met borden, wordt met betrokken partijen bezien of nut en noodzaak van toeristische bebording en bedrijfsverwijzing nog aanwezig zijn. Zo wordt met de IKAD besproken hoe en op welke termijn we de bedrijfsverwijzing kunnen uitfaseren.

Een communicatieplan over het te voeren beleid en een handhavingsprotocol voor de aanpak van illegale reclameobjecten maken onderdeel uit van deze nota.

4


In hoofdstuk 9 geven we aan waarom, zeker nu de regels in de welstandsnota en de APV duidelijker worden, de invoering van reclamebelasting als sturingsinstrument geen toegevoegde waarde heeft op het totale reclamebeleid. Voor de daadwerkelijke uitwerking en uitvoering van de aanbevelingen geeft het laatste hoofdstuk 10 via een concreet uitvoeringsprogramma, inclusief tijdsplanning, de actiepunten weer.

5


2. Inleiding

2.1. Aanleiding Reclame-uitingen zijn een steeds belangrijker beeldbepalend element geworden in de omgeving. Straten en het landelijke buitengebied zijn in enkele decennia volledig veranderd. Het gaat bij reclame vooral om opvallen en dan het liefst nog meer opvallen dan de ‘buren’. In principe is er niets tegen reclame-uitingen, maar dan moet het wel gaan om reclame die past binnen de omgeving. Daarom gelden voor bijvoorbeeld bedrijventerreinen andere regels dan voor de bebouwde kom, historische centra of het mooie buitengebied van de gemeente Aalten. De zorg voor de beeldkwaliteit van de openbare ruimte is een belangrijke taak van de gemeentelijke overheid. Het is een wens van het college om het buitengebied te vrijwaren van ongewenste reclameuitingen. Wel zijn wij van mening dat, als we hiervoor kiezen, het belangrijk is dat we als gemeente een legaal alternatief aanbieden. Dit dient als sturingsinstrument en maakt ook de handhaving gemakkelijker. Deze nota is erop gericht om de kaders duidelijk te stellen. Dit biedt rechtszekerheid. De nota bevat een gebiedsgerichte benadering, waarbij aansluiting is gezocht bij de Welstandsnota van de gemeente Aalten. Er is met dit beleid gezocht naar een middenweg, waarbij enerzijds is gekeken naar de verzorging van het straatbeeld dan wel het landschappelijke gebied en anderzijds naar het economische belang van het aanbrengen van reclame-uitingen. Voor de afstemming in de regio zijn verschillende beleidsnota’s naast elkaar gelegd. 2.2. Bestaande situatie In de gemeente Aalten is een ongewenste beeldkwaliteit ontstaan, doordat er te veel en verschillende vormen van reclame-uitingen voorkomen. Deze bevinden zich zowel op particuliere als openbare grond. Voor het plaatsen van een reclameobject is veelal een vergunning nodig. Er is geconstateerd dat in de gemeente Aalten sprake is van veel reclameobjecten waarvoor geen toestemming is verleend. De huidige weten regelgeving biedt een aantal mogelijkheden om bij overtreding van deze regelgeving handhavend op te treden. Hiervan maakt de gemeente tot nu toe weinig gebruik. De reden hiervan is dat door het ontbreken van een duidelijk reclamebeleid tot 2013 in het uitvoeringsprogramma Handhaving geen prioriteit aan dit onderwerp is gegeven. Ook maakt de gemeente geen gebruik van de mogelijkheid om reclame- en/of precariobelasting te heffen.

6


2.3. Gewenste situatie De gemeente Aalten ervaart de wildgroei van reclame als ongewenst. Het college heeft op 2 november 2010 een integrale reclamenota vastgesteld.

De uitgangspunten van beleid uit de integrale nota Reclamebeleid Gemeente Aalten zijn als volgt: 1. Het buitengebied vrijwaren van de plaatsing van ongewenste en ontsierende reclameborden. 2. Binnen de bebouwde kom regulering en facilitering van reclame-uitingen. 3. Handhaving van de regels en hiervoor voldoende middelen beschikbaar stellen. 4. Zoveel mogelijk proberen inkomsten te genereren uit de toegestane reclame-uitingen. 5. De vergunningverlener en de handhaver een duidelijker kader stellen t.b.v. de uitvoering van hun taak. Met deze uitgangspunten reikt de in 2010 vastgestelde nota beleidskeuzes aan waarmee het reclamebeleid meer vorm en inhoud krijgt. Uiteindelijk gaat het om een evenwichtig en geaccepteerd reclamebeleid. Eenduidigheid in de regio is daarbij belangrijk. Door het bieden van alternatieve en legale mogelijkheden wordt een duidelijk kader gegeven en kan bij de handhaving van de regels weerstand worden weggenomen. Deze nota betreft een concrete uitwerking van de eerder vastgestelde beleidsuitgangspunten. Deze nota is de basis voor de beoordeling van vergunningaanvragen en de handhaving, waarmee de gewenste situatie bereikt wordt: een evenwichtige beeldkwaliteit voor zowel de kernen als het buitengebied.

7


3. Begripsomschrijving In deze reclamenota wordt verstaan onder: a. driehoeksborden en sandwichborden: deze (overwegend hardboard of kartonnen) reclameborden worden vastgemaakt aan onder andere zuilen, lichtmasten, lantaarnpalen, etcetera; b. raamplakkaat: handelsreclame (direct achter een raam) zichtbaar vanaf de openbare weg of een ander voor het publiek toegankelijke plaats. Hieronder vallen ook de (on)doorzichtige folies; c.

handelsreclame: openbare aanprijzing van goederen of diensten met een (commercieel) belang. Alle fysieke uitingen die de bedoeling hebben de aandacht te vestigen op een bedrijf/instelling of een bepaalde activiteit;

d. reclame op terrasmeubilair: reclame-uitingen op, onder andere, terrasafscheiding, parasollen en stoepborden op terrassen. e. reclameobject: reclamedrager waarop een tekst of afbeelding is aangebracht gericht op het maken van handelsreclame; f.

reclamevlag: een vlag met het kennelijke doel om reclame te maken, hieronder vallen ook banieren en gevelvlaggen;

g. vlaggenmast: een mast met daaraan een (reclame)vlag; h. reclamebord: een bord met reclameaanduiding; i.

reclamevoertuig een voertuig voorzien van een aanduiding met het kennelijke doel daarmee reclame te maken;

j.

sponsorbord: een bord dat bij (vooral) sportverenigingen langs/ in het (gemeentelijk) sportcomplex wordt geplaatst. Op dit bord staat de bedrijfsnaam van de sponsor. Het bord wordt geplaatst om sponsorgelden binnen te halen;

k.

verwijsborden: borden met daarop de naam en het soort onderneming, met als doel voorbijgangers te leiden naar ondernemingen / instellingen of organisaties;

l.

weideborden: borden (bouwwerk, of niet) die in een weiland worden geplaatst met het doel voorbijgangers naar bijvoorbeeld een evenement of bedrijf te leiden.

m. Ideële reclame: bij ideële reclame staat niet het handelsbelang, maar een ideëel, maatschappelijk of politiek belang voorop. n. Wildplakken: het plakken van aanplakbiljetten en stickers op niet daarvoor bestemde plaatsen.

8


4. Juridische aspecten Buitenreclame is van beeldbepalende invloed op de openbare ruimte en de gemeente kan daarin sturen met behulp van regelgeving en beleid. De juridische basis voor het reclamebeleid wordt gevonden in:

•

Grondwet;

•

Gemeentewet;

•

Algemene wet bestuursrecht (Awb);

•

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo);

•

bouwverordening;

•

welstandsnota;

•

bestemmingsplan;

•

Algemene plaatselijke verordening (APV);

•

privaatrecht (wanneer de gemeente zelf eigenaar is van de grond dan wel het bouwwerk).

Uitgangspunt is dat bestaande, legale situaties worden gerespecteerd.

De regels in dit reclamebeleid zijn vastgesteld als beleidsregels, zoals bedoeld in artikel 4:81 van de Awb en moeten worden gehanteerd bij vergunningsaanvragen. Een uitgebreide toelichting op deze juridische aspecten treft u aan in bijlage 1.

9


5. Evaluatie bestaande situatie Om een goed beleidskader te kunnen scheppen is het nodig om het huidige beleid te evalueren en een veldinventarisatie te houden. Zo is per reclamesoort en per gebied onderzocht welke beleidsaanpassing nodig is en hoe dit moet gebeuren. Bijgaande matrix geeft een overzicht van de bestaande situatie in de gemeente Aalten voor wat de aanwezigheid van reclameborden betreft. 5.1. Veldinventarisatie Opvallend is dat nogal wat reclameobjecten voorkomen die vergunningsplichtig zijn maar waarvoor geen vergunning is aangevraagd. Vermoedelijk wordt dit veroorzaakt door de afschaffing van de APV-vergunning, waardoor de indruk bestaat dat het plaatsen van reclameobjecten vergunningvrij is. Wellicht is hierover van gemeentewege niet voldoende gecommuniceerd. In zijn algemeenheid is geen reden voor een ingrijpende herziening van het huidige beleidskader. De inventarisatie laat wel zien dat het bestaande beleid op onderdelen duidelijker moet worden. Inventarisatie levert de volgende speerpunten op: Buitengebied: •

weideborden;

•

evenementenborden;

•

verwijsborden (al dan niet in combinatie met reclame).

Centrumgebieden: •

stoepborden en andere (reclame)uitstallingen. Dit onderdeel maakt geen deel uit van deze nota. Het terras- en uitstallingenbeleid wordt door het college separaat aangeboden;

•

gevelvlaggen;

•

reclameframes met doeken aan de gevel;

•

raambeplakking.

Sportcomplexen: •

toenemend aantal reclameborden die naar buiten zijn gericht (met name op zichtlocaties).

Overig/algemeen:

10

•

verkoopborden (grotere aantal en steeds grotere oppervlakte);

•

lichtreclames.


5.2. Beleidskader Het huidige beleidskader wordt gevormd door de APV, de welstandsnota en de bestemmingplannen. Algemene plaatselijke verordening De huidige APV bevat drie bepalingen die relevant zijn voor reclameobjecten: •

art. 2.10 voor het plaatsen van voorwerpen op, aan of boven de weg. Denk hierbij aan spandoeken en sandwichpanelen;

•

art. 2.42 wildplakken e.d.;

•

art. 5.7 parkeren van reclamevoertuigen op de weg t.b.v. handelsreclame.

In 2008 is in de APV de vergunning voor het maken van reclame aan of op een onroerende zaak geschrapt in het kader van deregulering. De vergunningplicht voor reclame is vervangen door een algemene regel die het verbiedt om door middel van reclame het verkeer in gevaar te brengen of hinder dan wel overlast te veroorzaken voor omwonenden. De gedachte hierachter is dat veruit de meeste reclameobjecten omgevingvergunningplichtig zijn. Voor die reclameobjecten is dus een vergunning nodig en dit wordt getoetst aan het bestemmingsplan en de welstandsnota. De toename van nieuwe reclame-uitingen in het straatbeeld wordt veroorzaakt door het schrappen van de voormalige reclamevergunning uit de APV. Hierdoor zijn nu veel reclameobjecten vergunningvrij. Voorbeelden zijn (span)doeken aan een gevel en raambeplakkingen. Als gemeente hebben we tot op heden onvoldoende grip op dit soort reclame-uitingen. Omdat dit soort reclame-uitingen grote invloed hebben op het straatbeeld is sturing gewenst. Welstandsnota De welstandsnota bevat algemene bepalingen voor reclame. Deze zijn met name gericht op de kernwinkelgebieden. Een specifieke bepaling voor het buitengebied is gericht op weideborden en niet op functionele, locatiegebonden reclame (bijv. voor bedrijven, horeca, recreatie).

11


5.3. Voorzieningen voor evenementenreclame in de openbare ruimte We zien een veelvoud van illegale evenementenreclame. De gemeente moet, met behulp van het bestaande beleidskader, er op toezien dat de formele regelgeving voor wat betreft de plaatsing van reclameborden wordt nageleefd. Wel kan het bieden van alternatieven weerstand bij de handhaving wegnemen. Beperkt vergunningensysteem voor tijdelijke evenementenreclame Het college verleent ongeveer 20 keer per jaar vergunning voor tijdelijke evenementenreclame. Hiervoor worden sandwichborden gebruikt om evenementen, circus- of theatervoorstellingen e.d. aan te kondigen. Het aantal vastgestelde plaatsen voor de plaatsing van sandwichborden (aan lantaarnpalen) bedraagt 19. De borden mogen maximaal twee weken van tevoren geplaatst worden en worden na het evenement binnen één dag verwijderd. De borden moeten uit oogpunt van reclame op strategische plekken gezet worden. De verkeersveiligheid mag niet in het geding komen. Bij de vergunning wordt een plattegrond bijgevoegd, waarop is aangegeven waar de aanvrager de sandwichborden mag neerzetten. Daarnaast wordt af en toe vergunning verleend voor het ophangen van een spandoek. Verenigingen en charitatieve instellingen maken hier gebruik van ter ondersteuning van campagnes of collectes. De vergunninghouder zorgt zelf voor de plaatsing van het driehoeksbord of spandoek. Uit de praktijk blijkt, dat het aantal plaatsen in de bebouwde kom dat daarvoor is aangewezen aan de behoefte voldoet. Er is geen vraag naar meer mogelijkheden voor de aankondiging van dergelijke niet-commerciële activiteiten. Vrije plakplaatsen Vrije plakplaatsen in de openbare ruimte waar bijvoorbeeld posters op een plakzuil kunnen worden aangeplakt, bestaan in onze gemeente niet. Door het ontbreken van plakmogelijkheden zoeken wildplakkers nu naar ongewenste alternatieven. Jurisprudentie wijst uit dat voor de vrijheid van meningsuiting de gemeente verplicht is voldoende vrije plakplaatsen aan te bieden. Het vrij kunnen aanplakken op aangewezen plekken is de ideale mogelijkheid voor uitingen van verenigingen en ideële organisaties, zoals politieke partijen en geloofsgemeenschappen.

12


Op de aangewezen plakplaatsen kan zonder vergunning gratis een tijdelijk evenement worden aangekondigd of een mening worden verkondigd, mits dit niet in strijd is met de wet, goede zeden of openbare orde.

13


6. Nieuw beleid Uit de evaluatie in hoofdstuk 5 volgen enkele algemene beleidsaanpassingen en wel in die zin dat de bestaande regelingen worden aangevuld dan wel duidelijker worden. 6.1. APV aanpassen 1. Algemeen Het opnemen van een meldingstelsel voor handelsreclame in de APV. Het is wenselijk om voor een beperkt aantal situaties (handelsreclame) een meldingstelsel op te nemen. Slechts in die gevallen waar sturing nodig is en andere wetgeving daar niet in voorziet, willen we in de APV het instrument ‘melding’ opnemen. De beoordeling van deze meldingen gebeurt aan de hand van sneltoetscriteria. Deze worden in de realisatiefase nader uitgewerkt. De melding geldt slechts voor reclameobjecten die permanent geplaatst worden (geldt niet voor vlaggen en stoepborden, e.d.) die: •

groter zijn dan 0,5 m² én

•

niet omgevingsvergunningplichtig zijn.

Het toetsingskader voor het instemmen met een APV-melding bestaat uit het voldoen aan de sneltoetscriteria en het niet in gevaar brengen van de verkeersveiligheid. Voor bepaalde onderdelen wordt maatwerk geleverd. Zie hiervoor onderstaand de onderdelen 2 en 3.

Het proces van deregulering dat is ingezet, wordt hierdoor niet onnodig teruggedraaid. Het meldingstelsel van de APV ziet alleen toe op het voeren en maken van handelsreclame. Ideële reclame, waardoor gedachten of gevoelens worden geuit, valt niet onder deze meldingsplicht. 2.

Lichtreclame

Op dit moment is de overlast van lichtreclame op de omgeving beperkt, waardoor meestal geen bezwaar tegen lichtreclame bestaat. Er is wel een ontwikkeling zichtbaar dat meer gebruik gemaakt wordt van Led- en neonverlichting, bijvoorbeeld grote reclameobjecten die volledig verlicht zijn (reclamezuilen), felle verlichting en het toepassen van nieuwe technologieën (met name LED en laserstralen).

14


Het aanbrengen van lichtreclame aan een bestaand bouwwerk wordt aangemerkt als een functieverandering van het desbetreffende bouwwerk die van ingrijpende aard is. Om die reden is het aanbrengen van lichtreclame aan een (bestaand) bouwwerk omgevingsvergunningsplichtig. Probleem hierbij is dat via deze omgevingsvergunning geen invloed kan worden uitgeoefend op de lichtsterkte van de reclame. Dit behoort namelijk niet tot het juridische toetsingskader van de Wabo. Daarom wordt in de APV de bepaling opgenomen dat verlichte reclame moet voldoen aan de ‘Algemene Richtlijnen betreffende lichthinder’ van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). Deze algemene richtlijnen gaan, evenals de nota Reclamebeleid gemeente Aalten, uit van een gebiedsgerichte benadering. 3. Raambeplakking We willen voorkomen dat winkelramen volledig beplakt worden met handelsreclame. Dit tast het straatbeeld aan. Daarom stellen we als algemene regel dat maximaal 1/3 deel van het raamoppervlak (per raam) mag worden beplakt met handelsreclame. Deze bepaling geldt niet voor tijdelijke, niet commerciële beplakking (bijvoorbeeld het beplakken van ramen bij leegstand van panden ter bevordering van de levendigheid).

15


6.2. Welstandsbeleid aanpassen Uit de evaluatie in hoofdstuk 5 blijkt dat het welstandsbeleid voor reclames niet specifiek is. We stellen voor om het hoofdstuk reclame van de welstandsnota te herschrijven. Een gebiedsgerichte benadering is hierbij het uitgangspunt. De evaluatie van de welstandsnota wordt in het najaar van 2013 uitgevoerd. Onderstaande algemene uitgangspunten van beleid geven wij als aanbeveling mee aan de projectgroep die betrokken is bij de evaluatie van de welstandsnota. Vervolgens biedt dit een toetsingskader bij de vergunningverlening. De bestaande, wettelijke vergunningsplicht vanuit de Wabo is daarbij het uitgangspunt. Algemene uitgangspunten van reclamebeleid voor de verschillende deelgebieden: •

Reclame-uitingen moeten optimaal worden afgestemd op het gevelbeeld en ondergeschikt blijven aan de architectuur van het gebouw. Reclames moeten ook een eigen kwaliteit hebben. Het gaat daarbij om zaken als vormgeving, maatvoering, typografie, kleurstelling, lay-out, materiaalgebruik en wijze van plaatsing.

•

De grootte en de soort van de per pand toelaatbare reclames is afhankelijk van de afmetingen, de schaal, de architectuur en de aard van het pand, alsmede van het profiel en de breedte van de straat c.q. de ruimtelijke omgeving.

•

Een ‘huisstijl’ van een onderneming en/of gestandaardiseerde reclames worden niet per definitie afgewezen, maar moeten optimaal worden afgestemd op de afmetingen, schaal, de architectuur en de aard van het gebouw en haar omgeving. Ook hierbij geldt, dat de reclame een ondergeschikte toevoeging in het gevelbeeld dient te vormen.

16


17


6.3. Locatiegebonden handelsreclame Uitgangspunt is dat handelsreclame alleen is toegestaan wanneer het locatiegebonden is. Locatiegebonden reclame betekent dat de reclame functioneel is en dat dus een rechtstreeks verband bestaat tussen de reclame en de activiteiten die in het pand of op het perceel plaatsvinden. Het is daarnaast wel mogelijk om reclame-uitingen te voeren van merken die door het betreffende bedrijf worden gevoerd. We hebben het hier over permanente handelsreclame. Tijdelijke reclame, bijvoorbeeld voor evenementen, is veelal niet-locatiegebonden. Dit onderdeel komt in hoofdstuk 6.4. aan de orde. Naast algemene (welstands)criteria als genoemd onder 6.2. gelden gebiedsspecifieke criteria. We maken daarbij onderscheid tussen de volgende gebieden/functies: Bebouwde kom •

woonwijken

•

centrumgebieden

•

bedrijventerreinen

Buitengebied Bijzondere gebieden/locaties: •

beschermd stads- en dorpsgezicht

•

monumenten

•

bijzondere functies (horeca)

Hieronder volgt een nadere uitwerking per gebied/functie:

18


6.3.1. Bebouwde kom Woonwijken Gezien het feit dat er geen directe functionele relatie bestaat met woningen, worden reclameuitingen in de woongebieden in beginsel niet toegestaan. Hierop zijn enkele uitzonderingen mogelijk: Bedrijven / beroepen-aan-huis Naambordjes met- of zonder- logo zijn met een afmeting tot 0,5 m2 toegestaan. Maximaal één reclamebord per naar de weg gekeerde gevel met een maximale oppervlakte van 0,5 m2 is toegestaan. Alleen aangelichte reclame is toegestaan, lichtbakken niet. In beginsel zijn deze bordjes dus vergunningvrij. Hoe te regelen? Via het meldingstelsel/sneltoetscritera in de APV (< 0,5 m² geen reclamemelding nodig). Solitaire winkels, bedrijven in woonwijken Voor solitaire winkels en bedrijven in woongebieden geldt: terughoudend omgaan met reclame. Dus geen grootschalige bouwwerken zoals vlaggenmasten en grote (verlichte) reclamezuilen. De mogelijkheden zijn afhankelijk van de locatie en aard en omvang van het bedrijf. Bedrijven aan invalswegen en op grote percelen hebben meer mogelijkheden dan kleine bedrijven die ingeklemd liggen tussen woningen. De algemene uitgangspunten van het welstandsbeleid voor reclame en de APV zijn van toepassing. Hoe te regelen? Via de welstandsnota of sneltoetscriteria.

19


Centrumgebieden Bij een bedrijf, winkel of horecagelegenheid zijn reclame-uitingen toegestaan, mist deze voldoen aan de algemene uitgangspunten van het welstandsbeleid voor reclame en de APV. Hoe te regelen? Via de welstandsnota of sneltoetscriteria.

Bedrijventerreinen Op bedrijventerreinen komen aanduidingen voor waarop de bedrijfsnaam staat vermeld of wat de onderneming produceert. Bij bedrijfsverzamelgebouwen wordt de gezamenlijke presentatie getoond, zo nodig met een verwijzing per ondernemer. De algemene uitgangspunten genoemd in hoofdstuk 6.2 voor reclame en de APV zijn van toepassing. Hieronder worden extra richtlijnen aangegeven voor de reclame-uitingen op bedrijventerreinen: •

geen reclamemasten, maar reclamezuilen;

•

voor bedrijfsverzamelgebouwen zijn gezamenlijke reclame-uitingen het uitgangspunt.

Hoe te regelen? Via de welstandsnota of sneltoetscriteria.

20


6.3.2. Buitengebied Vanwege het landelijke karakter van het buitengebied moet terughoudend worden omgegaan met reclame-uitingen. Visuele hinder, maar ook lichthinder moet beperkt blijven. Immers, in een landelijk gebied zal kunstmatige verlichting eerder hinder veroorzaken dan in de bebouwde kom. Ook spelen zaken als verkeersveiligheid, maar ook de rust- en verblijfplaatsen van dieren in het buitengebied een belangrijke rol. Anderzijds is er het belang van de bedrijven en instellingen in het buitengebied die ook reclame willen maken. Om daar een goede balans in te vinden, gelden er naast de algemene uitgangspunten van het welstandsbeleid voor reclame en de APV enkele specifieke voorwaarden. Als extra voorwaarden voor het buitengebied gelden: •

reclame-uitingen worden beoordeeld in relatie tot de vormgeving van de bebouwing, maar ook het landschappelijke karakter van de omgeving staat centraal. Dit kan tot uitdrukking komen in bijvoorbeeld afmetingen en kleurgebruik. Dit wordt in de welstandsnota verder uitgewerkt;

•

reclame-uitingen moeten worden geconcentreerd op het erf en/of de bebouwing;

•

verlichte reclameobjecten zijn uitsluitend aan of in de directe nabijheid van de bebouwing toegestaan of uitsluitend in beperkte afmetingen nabij de erfontsluiting (ter bevordering van de vindbaarheid);

•

om onnodige lichthinder te voorkomen, moeten verlichte reclameobjecten tussen 22.00 en 07.00 uur uitgeschakeld zijn. Dit laatste aspect wordt als richtlijn meegegeven. Daarbij doen we een beroep op de maatschappelijke verantwoordelijkheid.

21



6.3.3. Bijzondere gebieden/locaties: Beschermde stads- en dorpsgezichten en monumenten In de beschermde stads- en dorpsgezichten zijn in verband met het historische karakter ervan onder bepaalde voorwaarden reclame-uitingen toegestaan. De algemene uitgangspunten van het welstandsbeleid voor reclame en de APV zijn van toepassing. Extra voorwaarden: •

extra nadruk leggen op de handhaving van de cultuurhistorische waarden;

•

de reclame-uitingen moeten een direct verband hebben met de activiteit die de ter plaatse gevestigde ondernemer op dat perceel uitoefent.

22



Horeca Horecagelegenheden leveren een belangrijke bijdrage aan de uitstraling en de sfeer van de openbare ruimte. Een verzorgde uitstraling is belangrijk. De algemene uitgangspunten van het welstandsbeleid voor reclame en de APV zijn van toepassing. Extra voorwaarden De vormgeving, materiaaltoepassing en de kleuren van reclame op (omgevingsvergunningplichtige) bouwwerken op een terras (bijv. een grote parasol) en de bijbehorende inrichting moeten passen in het straatbeeld. Hoe te regelen? Via de welstandsnota of sneltoetscriteria.

23


6.4. Niet-locatie gebonden reclame Bij niet-locatie gebonden reclame bedoelen we reclame waarbij geen relatie is tussen de reclame-uiting en de activiteit in het pand en/of op het perceel. Te denken valt aan bijv. evenementenreclame, weide- en of verwijsborden. We maken een duidelijk onderscheid tussen (handels)reclame en bewegwijzering of het bieden van recreatief-/toeristische borden. We maken onderscheid tussen: •

evenementenaankondigingen (via reclameborden/-doeken op niet aangewezen locaties, driehoeks-/sandwichborden, spandoeken en portalen);

•

weideborden (reclameborden);

•

bouw- of verkoopborden;

•

reclame op sportterreinen;

•

verwijsborden;

•

ideële reclame;

•

reclamevoertuigen;

•

recreatief-/toeristische borden;

•

overig (bijv. verkiezingsborden, rotondes).

Hieronder is per reclameobject aangegeven wat de knelpunten zijn, wat het huidig beleid is, welke beleidsaanpassingen worden voorgesteld en hoe dit wordt vormgegeven. 6.4.1. Evenementenaankondigingen Evenementenborden/-doeken op niet aangewezen locaties Het aantal borden en doeken met evenementenaankondigingen neemt de laatste jaren steeds meer toe, met name in het buitengebied. Dat geldt niet alleen voor het aantal reclameuitingen, maar ook voor de omvang van de borden/doeken. Ook valt op dat er steeds meer aankondigingen van niet-lokale evenementen zijn. Deze borden worden als storend ervaren in het landschap. Wat is er nu geregeld? Er is geen specifiek beleid. Handhaving in algemene zin is mogelijk op grond van het bestemmingsplan en de Wabo.

24


Wat willen we regelen? Bundeling en regulering van het aantal reclame-uitingen. Hoe doen we dit? Regulering door consequente handhaving van het verbod op borden-/doeken buiten de aangewezen locaties. Bundeling door (alternatieve / formele) mogelijkheden te bieden op aangewezen locaties voor:

•

driehoeks- en sandwichborden;

•

spandoeken;

•

digitale informatieportalen;

•

plakzuilen.

Wat moeten we hiervoor regelen? Met de plaatsing van digitale informatieportalen, plakzuilen en het handhaven van het aantal plaatsen voor sandwichborden/spandoeken sluit de gemeente vergunningverlening voor andere locaties en andere borden op of langs de openbare weg binnen de gemeente uit. Het college moet in het uitvoeringsprogramma Handhaving prioriteit aan dit onderwerp geven, zodat actieve handhaving plaatsvindt.

25


6.4.2. Driehoeks-/sandwichborden Deze borden worden gebruikt voor evenementenaankondigingen, ideële reclame/voorlichting en/of maatschappelijke en/of culturele doeleinden. In beginsel gaat het hierbij dus niet om commerciële reclame. Voor het maken van handelsreclame wordt alleen in specifieke, lokale situaties een uitzondering gemaakt. Bijvoorbeeld wanneer het een tijdelijke aankondiging betreft voor het houden van een open huis van een nieuw in de gemeente Aalten gevestigd bedrijf of heropening van een bestaand bedrijf. Omdat deze borden maar gedurende een beperkte periode mogen worden geplaatst, bestaat er geen gevaar voor permanente handelsreclame. Wat is er nu geregeld? In de APV is een vergunningstelsel opgenomen. Wat willen we regelen? Huidige beleid handhaven. Met dien verstande dat de vergunning wordt omgezet naar een melding. Zie extra aanbeveling. Extra aanbeveling De borden staan uit oogpunt van reclame op vaste, strategische punten. De verkeersveiligheid heeft bij het bepalen ervan een belangrijke rol gespeeld. Bij deze vergunningverlening is feitelijk geen sprake meer van maatwerk leveren, maar van het toepassen van algemene regels. Daarom kan het instrument ‘vergunning’ worden omgezet in een meldingsysteem. Bijkomend voordeel is dat hierdoor een verdere vereenvoudiging en vermindering van administratieve lasten optreedt. In het meldingsformulier worden de vaste locaties voor plaatsing opgenomen en de algemene regels, waaronder de tijdsduur, op basis waarvan wordt ingestemd met de melding. De APV moet hierop worden aangepast.

26


6.4.3. Spandoeken Spandoeken zijn toegestaan voor evenementenaankondigingen, maar ook voor ideële reclame/voorlichting. Deze doeken zijn nadrukkelijk niet bedoeld voor het maken van handelsreclame. Wat is er nu geregeld? In de APV is een vergunningstelsel opgenomen. Er zijn negen locaties aangewezen (Aalten, Dinxperlo en De Heurne, elk drie locaties) waar de doeken mogen worden opgehangen. In de vergunning wordt de periode dat het spandoek mag hangen, exact aangegeven.

Wat willen we regelen? Huidige beleid handhaven. Het aantal vaste locaties wordt in beperkte mate uitgebreid en wel in die zin dat in Bredevoort en de kleine kernen ook enkele vaste plaatsen voor het ophangen van spandoeken worden aangewezen. Extra aanbeveling Overeenkomstig het bepaalde bij de driehoeks-/sandwichborden wordt het instrument ‘vergunning’ omgezet in een meldingsysteem. Hoe doen we dit? De nieuwe locaties aanwijzen. Wat moeten we hiervoor regelen? APV aanpassen

27


6.4.4. Digitale informatieportalen Voor het stroomlijnen van zowel maatschappelijke als commerciële reclame maken steeds meer gemeenten gebruik van digitale informatieportalen, zoals dit bijvoorbeeld ook in Winterswijk en Doetinchem het geval is. Digitale informatieportalen zijn te gebruiken voor culturele- sportieve- recreatieve- of toeristische activiteiten. In drukke perioden hebben lokale evenementen voorrang op regionale evenementen. Gelijktijdig kunnen commerciële bedrijven op het digitale bord een advertentie plaatsen. Ook kan de gemeente zelf voor ‘citymarketing’ gebruik maken van het informatieportaal, zoals bijvoorbeeld: ‘elke vrijdag koopavond’. Een eigen logo met eventueel slogan benadrukt de eigen identiteit van de gemeente. Daarnaast is het digitale informatieportaal in te zetten voor een maatschappelijke boodschap, zoals bijvoorbeeld amber alert. Veel gemeenten plaatsen de informatieportalen op strategische plaatsen langs invalswegen van de bebouwde kom. Zaken als eigendomssituatie, verkeersveiligheid, maar ook overlast voor de buurt spelen hierbij een rol. De exacte plaatsing van de borden wordt in overleg met de leverancier bepaald. Voor het plaatsen van een portaal is een omgevingsvergunning ingevolge de Wabo nodig.

Bij digitale informatieportalen zijn constructies denkbaar waarbij bedrijven gratis portalen plaatsen en ook de exploitatie en beheer voor hun rekening nemen. Dit is mogelijk doordat de leverancier door reclamevermelding op de portalen inkomsten voor zichzelf genereert. De gemeente betaalt de aanlegkosten van de digitale informatieportalen. Uit navraag bij de buurgemeente en de netwerkbeheerder blijkt dat de kosten ongeveer € 650,-- per aansluiting bedragen.

De plaatsing van digitale portalen helpt bij het ‘opruimen’ van de illegale borden en biedt de doelgroep met dit soort reclameborden een legaal alternatief. Nader onderzoek naar de uitvoering en exacte locaties van de digitale portalen gebeurt in de realisatiefase. Hiervoor wordt het college van burgemeester en wethouders vanuit de organisatie separaat een voorstel voorgelegd.

28


Alternatief / aanvullend Het aantal digitale informatieportalen zal, zeker in het begin, nog beperkt zijn. Verwacht wordt dat in eerste instantie 4 borden - gratis - geplaatst kunnen worden. Afhankelijk van de deelname van het plaatselijke bedrijfsleven wordt het aantal portalen uitgebreid. Daarom wordt, indien hiertoe de behoefte bestaat, ervoor gekozen om in de kleine kernen nieuwe welkomstborden te plaatsen met de mogelijkheid daarop evenementenaankondigingen te plaatsen. 6.4.5. Plakzuilen Jurisprudentie wijst uit dat de gemeente t.b.v. de vrijheid van meningsuiting verplicht is voldoende vrije plakplaatsen te creëren. Met dit nieuwe reclamebeleid willen we illegaal geplaatste borden aanpakken. Daarom (jurisprudentie) adviseren wij om binnen de grote kernen van de gemeente Aalten, op plekken waar veel mensen komen, plakzuilen te plaatsen. Daarnaast adviseren wij om ook in de kleine kernen, bijvoorbeeld bij de buurtschaphuizen, een plakgelegenheid te creëren. In aanloop naar de verkiezingen kunnen ook politieke partijen de plakzuilen gebruiken. Dit in aanvulling op de gemeentelijke verkiezingsborden, waarop politieke partijen ook hun poster kunnen plakken. De uitvoering van en het aantal te plaatsen plakzuilen moet nog nader worden onderzocht. Hetzelfde geldt ook voor de kosten van deze borden. Er zijn, variërend in prijs, verschillende opties mogelijk.

29


Een eenvoudige plakzuil kost ± € 500,--. In de realisatiefase wordt het college van burgemeester en wethouders vanuit de organisatie separaat een voorstel voorgelegd. Wat moeten we hiervoor regelen? Naast het plaatsen van de plakzuilen, handhaven we de huidige regeling in de APV (plakverbod). 6.4.6. Weideborden (reclameborden) Weideborden ontsieren het landschap en het aantal borden neemt toe. Wat is er nu geregeld? Handhaving is in algemene zin mogelijk op grond van het bestemmingsplan (strijdig gebruik) en Wabo (bouwen zonder vergunning). Alleen is handhaving op dit moment geen speerpunt van beleid. Wel is een proef gestart op 2 plekken aan de N318 (rotonde Aladnaweg/Nijverheidsweg en de kruising met de Hamelandroute). Deze illegale reclameborden zijn na een handhavingsactie verwijderd. Geconstateerd wordt wel dat een verschuiving plaatsvindt: de borden worden naar andere locaties verplaatst. Met andere woorden, het probleem wordt verplaatst. Hieruit blijkt dat ‘incidentbestrijding’ niet werkt en dat een totaal aanpak voor heel de gemeente Aalten van belang is. Wat willen we regelen? Handhaving van het verbod op deze reclame-uitingen als speerpunt van beleid hanteren en een goed, legaal alternatief bieden. Hoe doen we dit? Actieve handhaving opnemen in het handhavingsuitvoeringsprogramma. Digitale informatieportalen plaatsen, waarop tegen betaling een advertentie kan worden geplaatst.

30


6.4.7. Verkoop-/bouwborden Ook bij de verkoopborden van objecten is sprake van een toename van het aantal en ook de grootte ervan neemt toe. Niet alleen in het buitengebied (waar borden vaak op grote afstand van het pand staan), maar ook in de winkelgebieden en op bedrijfsterreinen neemt het aantal toe. Dit beïnvloedt het straatbeeld / de omgeving negatief. Wat is er nu geregeld? Er is geen specifiek beleid. Voor grote verkoopborden is een tijdelijke omgevingsvergunning (i.v.m. tijdelijke afwijking bestemmingsplan) nodig. Verkoop-/verhuur- en/of projectborden van beperkte afmetingen zijn vergunningvrij, mits deze kleiner zijn dan 0,5 m² (de standaard makelaarsborden). Wat willen we regelen? Regulering voor het plaatsen van borden ten behoeve van het te koop/te huur staande object. Daarbij worden regels gesteld m.b.t. grootte en uitstraling van de borden.

Voor verkoopborden groter dan 0,5 m² is een (omgevings)vergunning nodig, voorwaarden die we stellen zijn: •

borden moeten binnen het bouwblok worden geplaatst;

•

het straatbeeld mag niet onevenredig worden aangetast;

•

belangen van derden mogen niet onevenredig worden geschaad;

•

de tijdelijke afwijking wordt voor een periode van maximaal 1 jaar verleend.

Hoe te regelen? Bovenstaande richtlijnen voor verkoopborden vormen het toetsingskader voor de beoordeling van de omgevingsvergunning, waarbij tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan wordt toegestaan. Bouwborden zijn altijd vergunningvrij, maar alleen toegestaan tijdens de bouw op de bouwlocatie.

31


6.4.8. Reclame op sportterreinen Het aantal reclame-uitingen op sportcomplexen neemt toe. Verenigingen willen gebruik maken van de mogelijkheid om sponsorgelden binnen te halen, juist ook om de subsidiebeperkingen te compenseren. Het is van belang een goede balans te vinden tussen het bieden van mogelijkheden voor sponsoring en het behoud van een rustige uitstraling naar buiten toe, zeker in het buitengebied. Wat is er nu geregeld? Er is geen specifiek beleid. Wel heeft de gemeenteraad op 6 juli 2010 de nota ‘Sport leeft’ sportbeleid gemeente Aalten 2010-2014 vastgesteld. Hierin is verwoord, dat wanneer de overheid zich ten aanzien van de uitvoering van taken terugtrekt, daarbij meer vrijheid voor de verenigingen past. Wat willen we regelen? In beginsel zijn reclameborden op een sportcomplex uitsluitend toegestaan wanneer deze intern gericht zijn. Onder intern gerichte reclame verstaan we reclame, die puur bedoeld is voor de bezoekers van de sportaccommodatie en die niet gericht is op de openbare ruimte. Uitzondering daarop is het spiegelen van reclameborden rondom een veld, zodat deze ook extern gericht zijn. De hoogte van de borden rondom de velden is beperkt, tot maximaal 1,20 meter.

Wanneer winddoeken worden toegepast, geldt een maximale hoogte van 3 meter, gemeten vanaf het maaiveld. Deze zijn uitsluitend toegestaan wanneer deze intern gericht zijn, behalve ter plaatse van de entree van het complex. Voor alle sportcomplexen geldt dat bij de entree van het complex of nabij de centrale gebouwen een welkomstbord is toegestaan met daarop sponsoruitingen evt. in combinatie met vlaggenmasten/ banieren. Aard en afmetingen van deze reclame-uitingen moeten in verhouding staan met de grootte van het sportcomplex en moeten passen binnen de directe omgeving. Objecten mogen niet verlicht zijn. Hoe te regelen? In aanvulling op het bepaalde in de Wabo worden deze reclame-uitingen als ‘vergunningvrij’ beschouwd.

32


6.4.9. Ideële reclame Naast commerciële reclame bestaat er ook ideële reclame. Ideële reclame wordt grondwettelijk (vrijheid van meningsuiting) en via het Europees Verdrag voor de rechten van de mens beschermd. Voor een uitvoerige beschrijving van de juridische aspecten zie Bijlage 1 (juridisch kader). Een en ander houdt in dat de vrijheid van meningsuiting een ‘kernrecht’ is en dat de inhoud van de boodschap niet door gemeentelijke regelgeving mag worden beperkt. De verspreiding ervan is echter een afgeleid recht.

Dat betekent dat de gemeente wel de bevoegdheid heeft invloed uit te oefenen op de verspreiding (openbaar bekendmaken) daarvan. De gemeente mag de (wijze van) verspreiding van ideële reclame via gemeentelijke regelgeving wel beperken en reguleren. Ook betekent dit dat de vrijheid van meningsuiting niet zover gaat dat de gemeente als eigenaar van de grond moet dulden dat er borden op gemeentegrond worden geplaatst. Evenals dit bij weideborden het geval is is handhaving in algemene zin mogelijk op grond van het bestemmingsplan (strijdig gebruik) en Wabo (bouwen zonder vergunning). Wel wijst jurisprudentie uit dat de gemeente verplicht is t.b.v. de vrijheid van meningsuiting voldoende vrije (plak)plaatsen te creëren. Om een wildgroei aan verspreiding van ideële reclame te voorkomen, wil de gemeente Aalten deze verspreiding reguleren. Dit wordt gedaan door middel van het aanbieden en aanwijzen van voldoende mogelijkheden voor het uiten van ideële reclame. Hoe te regelen? Vanwege de laagdrempeligheid wordt voorgesteld om het uiten van ideële reclame via de te plaatsen plakzuilen te regelen. Ook kan men, tegen betaling, via het digitale informatieportaal een uiting verkondigen.

33


6.4.10. Verwijssystemen Algemeen Het gaat hier om toeristische, utilitaire en bedrijfsverwijzing. Het ANWB-verwijzingsysteem maakt geen onderdeel uit van deze nota.

Hoewel het hier niet echt om een reclame-uiting gaat, wordt dit onderdeel toch opgenomen in deze nota. Dit vanwege de nauwe verwantschap tussen reclame- en bewegwijzeringborden, al dan niet met bedrijfsinformatie als ‘verborgen’ reclame. Binnen de gemeente Aalten zijn er drie verwijssystemen, te weten toeristische -, utilitaire – en bedrijfsverwijzing. Uniformiteit is de belangrijkste hoeksteen van de nieuwe systemen. Niet in het systeem passende borden dienen verwijderd te worden. Stadsplattegronden Een stadsplattegrond wordt gebruikt voor de route naar een onbekende locatie. Deze plattegronden staan met name bij het begin of in de buurt van de bebouwde kom. In de gemeente Aalten is het beheer en onderhoud in handen van de firma Suurland. De inkomsten worden verkregen door reclame-uitingen, meestal van locale bedrijven. De stadsplattegronden worden daar waar mogelijk geïntegreerd in de digitale informatieportalen (achterkant). Toeristische objectverwijzing Toeristische objectverwijzing is bedoeld voor campings, musea, VVV’s en andere toeristische voorzieningen. In 2011 is in regionaal verband het project Uniformering Toeristische Objectbewegwijzering uitgevoerd. De realisatie van een uniforme, toeristische bewegwijzering door middel van bruinwitte strokenborden, sluit aan op toeristische bebording in Nederland en andere landen. Hiermee wordt de vindbaarheid van toeristische bedrijven bevorderd en wordt de diversiteit aan (niet-officiële) bestaande bebording en daarmee wildgroei tegengegaan.

Uitgangspunt van het reclamebeleid is het conformeren aan de huidige vijfjarige contracten die in dit kader zijn afgesloten tussen het Recreatieschap Achterhoek en de Liemers en de eigenaren van de toeristische objecten.

34


De provincie vereist bij provinciale wegen zowel vooraankondigingsborden als borden nabij/op de kruising zelf (max. 5/6 borden/afslagen per object). Dit is gebaseerd op landelijke richtlijnen. Voorgestaan wordt om na afloop van de termijn van de instandhoudingsverplichting kritisch te bezien of nut en noodzaak van de (hoeveelheid) toeristische bebording nog altijd aanwezig zijn. Overige toeristische (verwijs)systemen Naast het bovengenoemde toeristische objectverwijssysteem zijn er nog een aantal andere verwijssystemen binnen de gemeente aanwezig, zoals de Toeristische overstaproutepunten (TOP). Een TOP is een startpunt waar men de auto kan achterlaten om vandaar te fietsen of te wandelen in een landelijke omgeving. Daarnaast kent de gemeente nog een fietsroutenetwerk Achterhoek, rustplaatslocaties, fiets-/wandelroutes, grensoverschrijdende routes en toeristische informatiepanelen. Andere verwijssystemen en borden zijn niet toegestaan. Utilitaire objectverwijzing Onder utilitaire objectverwijzing worden objecten als politiebureau, gemeentehuis, bibliotheek, sportvelden en -complexen etc. verstaan. Uitgangspunt van bestaand beleid is dat bedrijven niet in aanmerking komen voor een bewegwijzering. Het huidige verwijssysteem is niet meer up-to-date door wijzigingen of het vervallen van bedrijven/instellingen op de aangegeven locaties. In aansluiting op de besluitvorming over de toeristische objectverwijzing heeft het college in 2010 besloten om een nieuw systeem voor de zogenaamde utilitaire bebording te ontwerpen.

De conclusie is gerechtvaardigd dat de noodzaak van deze verwijzingssystemen door de tijd is ingehaald. De objecten bedrijfsverwijzing is feitelijk bedoeld voor gemotoriseerd verkeer. Tegenwoordig beschikken bezoekers/leveranciers op voor hen onbekend terrein over een navigatiesysteem. Omdat insteek van het reclamebeleid is om de openbare ruimte zo min mogelijk te ‘vervuilen’ met borden, wordt afgezien van de realisatie van een nieuw utilitair verwijzingsysteem. Omdat het huidige utilitaire verwijzingssysteem is verouderd, wordt tevens geadviseerd om hier de bestaande verwijsborden te verwijderen.

35


Bedrijfsverwijzing In het kader van de vindbaarheid in het buitengebied is in het verleden aan enkele bedrijven een vergunning verleend voor een bedrijfsverwijzing. Deze vergunningen zijn eind 2011 verlopen. In het buitengebied zien we dat diverse bedrijven hun eigen verwijsbordjes ophangen. Deze bordjes zijn illegaal geplaatst. In een handhavingactie moeten de betreffende bedrijven worden aangeschreven om de bordjes weg te halen.

Op de bedrijfsterreinen binnen onze gemeente zijn er twee verschillende soorten industriële verwijzingssystemen. In Aalten en Dinxperlo geschiedt de industriële verwijzing aan de hand van straatnaamverwijzing, de layout bij beiden is wel verschillend. In Bredevoort is een wat ouder industrieel verwijssysteem geplaatst. Hierop worden de bedrijven verwezen. Dit kan hier, gezien de kleinschaligheid van het aantal bedrijven. Ook hier is de vraag of het zinvol is om deze industriële verwijzingssystemen te blijven onderhouden, omdat de bezoekers over een navigatiesysteem beschikken. Daarnaast bestaat de mogelijkheid voor bezoekers wanneer zij ter plaatse onbekend zijn om gebruik te maken van de stadsplattegronden. Met de industriekring IKAD moet worden bezien of nut en noodzaak van deze bedrijfsverwijzing nog aanwezig zijn. Onze insteek is hierbij hoe en op welke termijn we de bedrijfsverwijzing kunnen uitfaseren. 6.4.11. Overige Verkiezingsborden / politieke borden Het is bestendig beleid dat de gemeente in de aanloop naar de verkiezingen uniforme borden plaatst voor het aanplakken van verkiezingsaffiches. De verkiezingsborden staan in de gemeente Aalten op 16 verschillende locaties. Het is niet toegestaan om spandoeken op te hangen. Ook mogen verkiezingsaffiches niet buiten de gemeentelijke verkiezingsborden worden opgehangen. De burger is vrij om op eigen terrein tijdelijk reclame te maken voor de politieke partij van zijn keuze. Hoe te regelen? Met de plaatsing van de gemeentelijke uniforme verkiezingsborden, in combinatie met de te plaatsen plakzuilen die politieke partijen ook kunnen gebruiken, sluit de gemeente hier vergunningverlening voor andere locaties en andere borden op of langs de openbare weg binnen de gemeente uit.

36


Rotondes Steeds meer gemeenten bieden bedrijven de mogelijkheid om een rotonde te ‘adopteren’. Als tegenprestatie verzorgen ze het onderhoud aan de rotonde. Het mes snijdt op deze manier aan twee kanten. Enerzijds bezuinigt de gemeente op het onderhoud van openbaar groen en anderzijds betreft het een visitekaartje van een (veelal hoveniers)bedrijf. Tegen het ‘adopteren’ van een rotonde bestaat geen bezwaar, mits dit niet ten koste gaat van de verkeersveiligheid en het voeren van reclame in beperkte mate plaatsvindt.

Wat is er nu geregeld? Er is geen specifiek beleid. Wel is inmiddels een enkele overeenkomst met een particulier bedrijf over het onderhoud aan een rotonde gesloten. Wat willen we regelen? In beperkte mate ruimte bieden voor reclame-uitingen. Voorwaarden: maximaal één reclamebord per aanrijdrichting, per reclamebord een maximale afmeting van max. 0,50 m². Aanlichting of verlichting is niet toegestaan. Alleen reclame-uitingen voor het direct betrokken bedrijf zijn toegestaan. Hoe te regelen? Met de partij die de rotonde ‘adopteert’, maakt de gemeente als wegbeheerder en eigenaar van de grond, in een privaatrechtelijke overeenkomst, specifieke afspraken.

37


7. Toezicht en handhaving Handhaven is een kerntaak van de overheid. Handhaven is echter geen doel op zich. Door het handhaven van de regelgeving worden waarborgen geboden ten aanzien van veiligheid, gezondheid en het gebruik van de openbare ruimte waarvoor deze is bedoeld: het verhogen van de leefbaarheid. Het plaatsen van illegale reclame-uitingen in de openbare ruimte is ongewenst, waardoor er moet worden gehandhaafd. Hieronder wordt beschreven hoe er in het kader van de handhaving ten aanzien van illegale reclame-uitingen in de openbare ruimte wordt omgegaan. 7.1. Sanctiestrategie Inleiding Deze strategie is bedoeld als een ondersteunend middel bij het nemen van beslissingen en wordt gehanteerd om te bepalen hoe er formeel gereageerd wordt op geconstateerde overtredingen. Het uitgangspunt hierbij is de beginselplicht tot handhaven van de regelgeving. Deze plicht houdt in dat van de overheid mag worden verwacht dat zij handhavend optreedt tegen overtredingen. Indien de overtreding niet legaliseerbaar (meer) is, dient er een gepaste sanctie gekozen te worden. Alvorens een sanctie gekozen wordt, moet worden besloten hoe er opgetreden gaat worden: bestuursrechtelijk, strafrechtelijk of een combinatie van beide. Dit leidt tot het schema op de volgende bladzijde:

38


Ja

Overtreding geconstateerd

Bestuursrecht - Acuut gevaar? - Ernstige milieuschade? - Economisch voordeel? - Malafide/ calculerend? - Recidive?

Ongedaan te maken?

Nee

Gevolgen te herstellen?

Nee

Alleen strafrecht

Ja

Nee

Alleen bestuursrecht Bestuursrecht en strafrecht

Stap 1: De overtreder wordt in eerste instantie, indien mogelijk, door een gemeentelijke toezichthouder (mondeling) aangesproken op de constatering. De overtreder wordt eerst in de gelegenheid gesteld om de overtreding ongedaan te maken of een omgevingsvergunning aan te vragen. Hiervoor wordt een termijn van 2 weken gesteld. Hierbij wordt onderzocht of legalisatie door middel van een vergunning achteraf alsnog mogelijk is of dat kan worden volstaan met een APV-melding. Stap 2: Mocht na 2 weken uit de hercontrole blijken dat de reclame-uiting niet is verwijderd of dat er nog geen omgevingsvergunning is aangevraagd of een APV-melding is ingediend, gaat er een brief uit. Het officiële handhavingsproces wordt dan opgestart, zoals dit is vastgelegd in de vastgestelde handhavingsprotocollen.

39

Ja


In het kort komt het handhavingsproces erop neer, dat na een vooraankondiging van bestuursrechtelijk optreden, bij volharding van de overtreding, een definitieve last onder bestuursdwang wordt opgelegd. Volgens de vastgestelde Handhavingstrategie van de gemeente Aalten wordt een afschrift van de aanschrijving verzonden naar het Openbaar Ministerie. In het uitvoeringsprogramma Handhaving 2013 en de jaren daarop zijn voor de handhaving van het reclamebeleid voldoende uren opgenomen.

40


8. Communicatie

Vanuit het reclamebeleid zijn er veel partijen waarmee we actief willen en moeten communiceren. Dit geldt niet alleen voor degenen die nu al reclame maken, maar ook voor winkeliers, stichtingen, schouwburgen, verenigingen etc. die in de toekomst reclame in de openbare ruimte willen maken. Met strategische communicatie willen we het draagvlak van ons nieuwe beleid vergroten. Het is de kunst om de kernboodschap op een heldere, gestructureerde manier over te brengen, waarbij herhaling van de boodschap de communicatie in zijn geheel versterkt. Met andere woorden, als de regels voldoende bekend zijn bevordert dit niet alleen de duidelijkheid maar ook de rechtszekerheid voor iedereen die reclame wil maken. Daarnaast is goede voorlichting de eerste stap in het handhavingproces. Bovendien bespaart het de gemeente een hoop kosten en tijd als de overtreding ‘spontaan’ wordt beëindigd. Motto: ‘Zie door de borden uw boodschap weer!’ Doelgroepen Interne en externe doelgroepen. Deze doelgroepen moeten op verschillende momenten en op verschillende manieren geïnformeerd worden. Intern •

gemeenteraad / griffie

•

college van burgemeester en wethouders

•

medewerkers gemeente Aalten

Extern •

inwoners in het algemeen

•

(bouw)bedrijven

•

verenigingen / stichtingen / musea / schouwburgen / ondernemers (winkeliers, ondernemersverenigingen en industriekring)

•

41

particulieren / ZZP-ers


Doelstelling Tijdens dit proces willen we de betrokkenen informeren over een andere manier van reclame maken in de openbare ruimte. Het is van belang dat de betrokkenen goed op de hoogte zijn van de inhoud en strekking van het nieuwe beleid. Daarnaast moet, om het project te laten slagen, draagvlak gecreëerd worden bij (alle) betrokkenen. Het college van burgemeester en wethouders is het bevoegde gezag voor het reclamebeleid. Voor het slagen van dit reclamebeleid moeten ook de APV en de welstandsnota worden aangepast. Deze regelingen moeten door de gemeenteraad worden vastgesteld. Daarom wordt de gemeenteraad alvast via een raadsmededeling vroegtijdig over dit reclamebeleid geïnformeerd. In verband met het creëren van draagvlak bij het ‘maatschappelijk middenveld’, zoals de ondernemingsverenigingen en de industriekring, is het goed om ook deze organisaties vroegtijdig van de nieuwe plannen op de hoogte te brengen.

Uitgangspunten bij communicatie zijn: eenduidig, consequent en up to date communiceren. Het eindresultaat is dat de doelgroep het beleid kent. Iedereen moet een goed beeld hebben van de beoogde situatie. Een goede uitleg bevordert een positieve houding over het reclamebeleid en daardoor handelt men ook eerder naar de nieuwe manier van omgaan met reclamebeleid. Hierdoor kan handhaving tot een minimum worden beperkt. Communicatiemiddelen extern Internet Internet is bij uitstek het medium om onze inwoners snel en up-to-date te informeren. Ook worden hierop de regels en eventuele handhavingsacties bekend gemaakt. Aalten Actueel De gemeentepagina Aalten Actueel wordt gedurende het hele proces ingezet om de inwoners van de gemeente Aalten regelmatig van de beleidswijzigingen op de hoogte te houden (herhaling versterkt de boodschap). Door de huis-aan-huisverspreiding is het bereik van dit communicatiemiddel heel groot. Onze ervaring is dat Aalten Actueel goed gelezen wordt. Persbericht Persbericht samenstellen waarin we het nieuwe reclamebeleid bekendmaken.

42


Communicatiemiddelen intern Intranet / raadsnet Intranet / raadsnet is bij uitstek het medium om onze medewerkers / raadsleden snel en up-todate te informeren.

43


9. Belasting

9.1. Precariobelasting Op grond van artikel 228 van de Gemeentewet kan een gemeente precariobelasting heffen voor ‘het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond’. Het gaat daarbij niet alleen om reclame-uitingen maar met name om het ‘hebben’ van voorwerpen op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Daarbij moet gedacht worden aan luifels, uithangborden, uitstallingen, plantenbakken etc. De precariobelasting beperkt zich tot de voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Alle voorwerpen op ‘eigen‘ grond vallen daarbuiten. Omdat precariobelasting op zich niets zegt over reclame, maar alleen gaat over het gebruik van de openbare grond, is in het kader van het totale reclamebeleid precariobelasting niet bruikbaar. 9.2. Reclamebelasting Reclamebelasting is gebaseerd op artikel 227 van de Gemeentewet. Dit wetsartikel gaat uit van een belasting ‘ter zake van openbare aankondigingen zichtbaar vanaf de openbare weg’. Omdat sprake is van een belasting, hoeft tegenover het heffen van reclamebelasting geen individuele tegenprestatie of kostenpost te staan. De opbrengst vloeit in de algemene middelen en de gemeente kan die naar eigen inzicht aanwenden. De mogelijkheid bestaat om reclamebelasting in slechts een deel van de gemeente in te voeren, bijvoorbeeld in een centrum. Daarbij geldt wel als voorwaarde dat daarvoor een objectieve en redelijke grond bestaat. Dit in verband met de bewijspositie in een eventuele beroepsprocedure.

Het draagvlak onder de belastingplichtigen (ondernemers) voor invoering van een reclamebelasting, waarbij de opbrengst uitsluitend ten goede komt aan de algemene middelen, zal minimaal zijn. Met name de landelijke ketens, maar ook de andere, lokale ondernemers worden ondersteund door de Raad Nederlandse Detailhandel (RND) om te ageren tegen deze belasting. Landelijk worden hierover veel bezwaar- en beroepsprocedures gevoerd. Zeker in crisistijd vindt men dit een ongewenste lastenstijging. Vanuit gemeentelijke oogpunt is reclamebelasting een arbeidsintensieve belasting. In de praktijk treft men immers veel openbare aankondigingen aan die verschillen in soort en grootte. Daarom gaat jaarlijks tussen de 10% en 20% van de opbrengst aan perceptiekosten op. Ten opzichte van andere vormen van belastinginning is dit percentage hoog.

44


Reclamebelasting kan ook een regulerend karakter hebben door het opwerpen van een financiële drempel voor openbare aankondigingen. Echter, door het aanpassen van de regels in de APV en de welstandsnota verwachten wij dat het regulerende karakter van de reclamebelasting minimaal zal zijn. Het doel waarvoor reclamebelasting (eventueel) wordt ingevoerd is van doorslaggevend belang. Het beleidsuitgangspunt van de integrale reclamenota van 2010 om zoveel mogelijk inkomsten voor de gemeente te genereren, zal bij de ondernemers op de meeste weerstand stuiten en daarmee de hoogste perceptiekosten opleveren. Uit doelmatigheidsoverwegingen is dit de minste optie. Daarbij komt nogmaals, dat de projectgroep van mening is dat, zeker nu de regels in de APV en de welstandsnota duidelijker worden, de invoering van reclamebelasting als sturingsinstrument geen toegevoegde waarde heeft op het totale reclamebeleid. Echter, de laatste jaren komt het steeds vaker voor dat het initiatief tot invoering van reclamebelasting afkomstig is van een ondernemersvereniging. De bedoeling hierbij is dat de gemeente haar mogelijkheden benut om opbrengsten uit reclamebelasting te genereren, waarbij deze algemene middelen terugvloeien in een in te stellen ondernemersfonds. Vanuit een dergelijk ondernemersfonds worden uitgaven, zoals bijvoorbeeld feestverlichting, centrummanagement, promotionele activiteiten en/of andere evenementen betaald. Deze variant waarbij de opbrengst van reclamebelasting in een ondernemersfonds wordt gestort is, gelet op een groter draagvlak, een optie. Vanuit de ondernemersvereniging FAM zijn inmiddels initiatieven in die richting opgestart. Ten behoeve van het instellen van een ondernemersfonds wordt separaat door de afdeling FBI, team Belastingen, een voorstel voor het invoeren van reclamebelasting voor het centrum van Aalten voorgelegd.

45


10. Uitvoeringsprogramma

Actiepunt

Uitwerking

Kosten

Evaluatie / herziening Welstandsnota

Oktober 2013

p.m.

Aanpassing Algemene plaatselijke verordening

Oktober 2013

kostenneutraal

Opstellen sneltoetscriteria voor restcategorie reclameobjecten meldingen APV

Oktober 2013

kostenneutraal

e

p.m.

e

Personele kosten, eenmalig

e

€ 2.600,--

e

€ 7.500,--

e

p.m.

Terugkoppeling vermindering bebording toeristische bewegwijzersysteem in regionaal verband / voor noodzaak bedrijfsverwijzing overleg met IKAD

3 kwartaal 2013

Verwijdering utilitaire objectverwijzing

4 kwartaal 2013

Nader onderzoek naar uitvoering en locaties digitale informatieportalen

3 kwartaal 2013

Nader onderzoek naar uitvoering en locaties plakzuilen

3 kwartaal 2013

Communicatie: beleid en handhavingacties aankondigen via website en publicaties

3 kwartaal 2013

Handhaving

4 kwartaal 2013

Evaluatie beleid

1 kwartaal 2016

46

e

e

Personele kosten, Structureel

kostenneutraal


Bijlagen 1. Juridisch kader

47

BIJLAGEN

2. Matrix bestaande situatie


Bijlage 1: Juridisch kader Grondwet Bij het formuleren c.q. uitvoeren van het reclamebeleid moet rekening worden gehouden met de vrijheid van meningsuiting, zoals bedoeld in artikel 7 van de Grondwet. Dit artikel zegt dat ‘niemand voorafgaand verlof nodig heeft om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’.

Jurisprudentie van de Hoge Raad wijst uit dat geen beperkingen mogen worden gesteld aan de grondwettelijke vrijheid van meningsuiting. Wel mogen beperkingen worden gesteld aan de verspreiding hiervan, mits geen algemeen verbod en mits het verbod voor het te beperken verspreidingsmiddel nog gebruik van enige betekenis overlaat. Met andere woorden, er moeten voldoende mogelijkheden voor meningsuiting overblijven. De vrijheid van meningsuiting, zoals bedoeld in artikel 7 van de Grondwet, heeft alleen betrekking op ideële reclame en niet op handelsreclame. Europees Verdrag voor de rechten van de mens Ook uit het Europees Verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) is met betrekking tot ideële reclame in artikel 10 hetzelfde op te maken als wat wordt verstaan onder artikel 7 van de Grondwet. Op basis van artikel 10 EVRM heeft een ieder recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om de inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken, zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen. Het artikel geeft veel ruimere mogelijkheden dan artikel 7 van de Grondwet tot beperking van de genoemde rechten. Het artikel geeft namelijk aan dat de uitoefening van deze vrijheden plichten, verantwoordelijkheden en beperkingen met zich meebrengt, welke kunnen worden onderworpen aan bepaalde formaliteiten, voorwaarden, beperkingen of sancties, die bij wet zijn voorzien en die in een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de nationale veiligheid, territoriale integriteit of openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen, om de verspreiding van vertrouwelijke mededelingen te voorkomen of om het gezag en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht te waarborgen.

48


Gemeentewet Op grond van artikel 227 van de Gemeentewet kan de gemeente reclamebelasting heffen voor openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Men moet hierbij bijvoorbeeld denken aan billboards en lichtbakken. Dat slechts is vereist dat de reclame zichtbaar is vanaf de openbare weg, brengt met zich mee dat de belasting zowel is verschuldigd bij reclamevoorwerpen boven gemeentegrond als reclamevoorwerpen boven particuliere grond. Daarin verschilt de reclamebelasting van de zogenaamde precariobelasting.

Artikel 228 van de Gemeentewet biedt de gemeente de mogelijkheid om precariobelasting te heffen voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven de openbare ruimte. Denkt u hierbij aan winkeluitstallingen en allerlei andere voorwerpen die op straat te vinden zijn.

Voor beide vormen van belastingheffing moet de gemeenteraad een verordening vaststellen. Zowel de reclame- als de precariobelasting wordt als een algemeen dekkingsmiddel gezien. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) Een reclameobject kan door zijn omvang en constructie volgens de Wabo (omgevings)vergunningsplichtig zijn. Op basis van artikel 2.1.1, onder a, van de Wabo is het verboden om te bouwen zonder (of in afwijking van) een omgevingsvergunning. 1. In de volgende gevallen moet een omgevingsvergunning voor het ‘bouwen’ worden aangevraagd: •

(licht)bak(ken) met reclame plat tegen de gevel;

•

uitsteekbak(ken) met reclame;

•

vlag(gen) (incl. vlaggenstokhouders) met reclame;

•

reclamezuil(en);

•

reclametekst (d.m.v. losse letters) direct bevestigd aan de gevel;

•

lichtmastreclame;

•

reclameframe(s).

2. Er is geen omgevingsvergunning nodig voor de activiteiten ‘maken handelsreclame’ en ‘bouwen’, in de volgende gevallen: •

opschriften, aankondigingen of afbeeldingen in het inwendig gedeelte van een onroerende zaak, die niet gericht zijn op zichtbaarheid vanaf de weg;

49


•

opschriften of aankondigingen op of aan onroerende zaken, daartoe aangewezen door de overheid;

•

opschriften of aankondigingen kleiner dan 0,50 m2 die betrekking hebben op: o

een openbare verkoping of een aanbieding ter verkoop, verhuur of verpachting van een onroerende zaak, zulks voor zolang zij feitelijke betekenis hebben;

o

het beroep, de dienst of het bedrijf dat in of op de onroerende zaak wordt uitgeoefend of waarvoor die zaak is bestemd;

•

opschriften die betrekking hebben op de naam of aard van in uitvoering zijnde bouwwerken of op de namen van degenen die bij het ontwerp of de uitvoering van het bouwwerk betrokken zijn, mits deze opschriften zijn aangebracht op borden bij of op de in uitvoering zijnde bouwwerken zelf, zulks voor zolang zij feitelijke betekenis hebben;

•

opschriften of aankondigingen op of aan onroerende zaken dienstbaar aan het openbaar vervoer, indien deze zijn aangebracht ten dienste van dat vervoer.

3. Voor reclame-uitingen op of aan monumenten of binnen een beschermd stadsgezicht is altijd een omgevingsvergunning voor de activiteit ‘bouwen’ vereist. Welstandsnota In hoofdstuk 17 van de Welstandsnota van de gemeente Aalten staan de welstandscriteria voor reclame-uitingen. De welstandsnota bevat een aantal algemene criteria die gebiedsgericht verder kunnen worden uitgewerkt. Goed vormgegeven reclame kan in sommige gebieden een belangrijke bijdrage leveren aan een levendig en gezellig straatbeeld en kan informatief zijn voor het (winkelend) publiek.

50


Welstandscriteria reclame-uitingen: Aansluitend bij de toetsingniveaus In bijzondere welstandsgebieden (bijv. historisch dorpsgebied) is reclame alleen op de aangeduide plaatsen toegestaan. In reguliere gebieden (bijv. wijken met projectmatige woningbouw) zijn passende reclameuitingen het uitgangspunt. Verband tussen de activiteit en de reclameboodschap Alleen reclame aanbrengen daar waar de activiteit wordt uitgeoefend: bij of boven de entree, bij of boven etalages. Verband tussen de tekstpositie en leesbaarheid van de reclame-uiting De reclame dient op een zichtbare en leesbare wijze aangebracht te worden. Niet te groot en niet te klein en niet te uitvoerig. Verband tussen reclame en het straatbeeld De reclame dient het straatbeeld niet onevenredig te verstoren. Vooral uitsteekreclame kan een onevenredig deel van het gevelbeeld afdekken. Verband tussen de architectuur en de reclame-uiting De reclame dient de architectuur van het gebouw of gevel(wand) te ondersteunen en niet te verstoren. Reclames dus aanbrengen in de reclamezone: d.w.z. aan de voorgevel (op de hoek voorgevels) boven de begane grond bij of boven deuren en ramen en onder de onderdorpels van de ramen op de eerste verdieping of onder het dak c.q. lijst. Verband tussen de plaats van de reclame en de structuur van het gebouw De reclame dient bij voorkeur bij of boven de entree of etalage aangebracht te worden. Onderling verband reclame-uitingen Eén reclame-uiting van één type per pand op afstand ten opzichte van de buren toestaan, tenzij sprake is van een gemeenschappelijk bouwkundig element, zoals een luifel of pui e.d. Bij aan elkaar grenzende winkels e.d. wordt de omgeving bij de beoordeling betrokken (één type reclame: één uitsteekbord en één bord vlak tegen de gevel). Uitvoering van de reclame-uitingen Geen permanente reclames uitvoeren met een tijdelijk karakter in de vorm van vanen, vlaggen en zonweringen. 51


Verlichting en kleur van reclame-uitingen Reclames in een historische omgeving bij voorkeur aanlichten; neon- en lichtbakken moeten beoordeeld worden op lichtsterkte en kleur. In een historische omgeving is een terughoudende kleur en helderheid het uitgangspunt. Knipperende of heftig bewegende reclame is in een landelijke omgeving niet toegestaan. Reclame in het buitengebied is in beginsel niet toegestaan. Hier ontbreekt veelal de relatie tussen de reclameboodschap en de activiteit. In uitzonderlijke gevallen is reclame slechts toegestaan na goedkeuring door de welstandscommissie. In gevallen waarbij naar belangrijke publieke zaken wordt verwezen, kan een goede (standaard) bewijzering uitkomst bieden. In de gemeente Aalten wordt dit momenteel vormgegeven door uniforme toeristische- en utilitaire objectbewegwijzering. Bestemmingsplan Het bestemmingsplan is bindend voor burgers, bedrijven én de gemeente zelf. Bestemmingsplannen bevatten niet alleen regels over het toegestane grondgebruik, maar bijvoorbeeld ook over de maximale hoogte en breedte van bouwwerken. Volgens de Wabo kan een aanvraag om een omgevingsvergunning alleen verleend worden wanneer dit geen strijd oplevert met het geldende bestemmingsplan. In beginsel geldt dat elke specifieke situatie moet worden getoetst aan het bestemmingsplan. Er bestaat een onderscheid tussen perceelsgebonden en niet-perceelsgebonden reclames. Perceelsgebonden reclame is veelal functioneel. Er bestaat dan een rechtstreeks verband tussen de reclame en de activiteiten die in het pand c.q. op het perceel plaatsvinden of op producten die in het desbetreffende pand verhandeld of geproduceerd worden.

52


Algemene plaatselijke verordening (APV) Volgens artikel 2.10, lid 1, van de APV van de gemeente Aalten is het verboden om zonder een ontheffing, de weg of een weggedeelte anders te gebruiken dan overeenkomstig de publieke functie daarvan, als: a. het beoogde gebruik schade toebrengt aan de weg, gevaar oplevert voor de bruikbaarheid van de weg of voor het doelmatig en veilig gebruik daarvan, dan wel een belemmering kan vormen voor het doelmatig beheer en onderhoud van de weg; b. het beoogde gebruik hetzij op zichzelf, hetzij in verband met de omgeving niet voldoet aan redelijke eisen van welstand. Volgens artikel 2.42, lid 2, is het verboden zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende op een openbare plaats of dat gedeelte van een onroerende zaak dat vanaf die plaats zichtbaar is: a. een aanplakbiljet of ander geschrift, afbeelding of aanduiding aan te plakken, te doen aanplakken, op andere wijze aan te brengen of te doen aanbrengen; b. met kalk, krijt, teer of een kleur of verfstof een afbeelding, letter, cijfer of teken aan te brengen of te doen aanbrengen. Artikel 5:7 van de APV houdt een verbod in voor het parkeren van reclamevoertuigen. Bij dit artikel staat het maken van reclame voorop. Als handelsreclame in de zin van dit artikel wordt niet gezien de vermelding op een voertuig van de naam van het bedrijf waarbij het voertuig in gebruik is. Deze voertuigen worden immers niet primair gebruikt ‘met het kennelijke doel om daarmee handelsreclame te maken’, maar vooral als vervoersmiddel. Privaatrechtelijke overeenkomsten Voor de openbare ruimte staat het de gemeente vrij met exploitanten van buitenreclame overeenkomsten aan te gaan. Als eigenaresse van de grond geniet zij volgens het Burgerlijk Wetboek daarvoor contractvrijheid. Uiteraard zijn de beïnvloedingsmogelijkheden van de gemeente in dit geval het grootst. De gemeente hoeft geen overeenkomst aan te gaan, indien dit niet binnen haar beleid past. Bovendien kan de gemeente in de overeenkomst vastleggen aan welke eisen reclameobjecten moeten voldoen. Wel moet de gemeente bij het afsluiten van overeenkomsten rekening houden met het feit dat een privaatrechtelijke bevoegdheid niet in strijd met publiekrechtelijke beperkingen mag worden uitgeoefend. Zo blijft de publiekrechtelijke vergunningplicht onverminderd van kracht.

53

Raadsmededeling - Openbaar

Recommend Documents