Raadsmededeling - openbaar
Nummer Datum B&W datum Portefeuillehouder Onderwerp verpakkingen)
: 79/2010 : 23-03-2010 : : J. Teeuwsen : Nascheiding in Wijster (Bronscheiding versus nascheiding van kunststof
Aanleiding Op maandag 22 maart 2010 heeft Atterro (voorheen Essent Milieu) een proefinstallatie voor nascheiding van een deel van de kunststof verpakkingen uit huishoudelijk restafval in gebruik genomen op haar locatie in Wijster. Deze installatie geldt als eerste stap op weg naar verdere ontwikkeling van nascheiding. Verwacht wordt dat de publieke discussie over bronscheiding versus nascheiding opnieuw gestimuleerd wordt. Inhoud mededeling Per 1 januari 2010 zamelt nagenoeg elke gemeente gescheiden kunststof verpakkingen doormiddel van bronscheiding. In Aalten gebeurt dit reeds sinds 1 juni 2009. Voorafgaand aan de start van brongescheiden inzameling is onderzocht in hoeverre nascheiding tot een mogelijkheid behoort; dus scheiding achteraf, nadat integrale inzameling via het restafval heeft plaatsgevonden. In Nederland waren er op dat moment geen installaties beschikbaar, noch was hier enige ervaring voorhanden. In Friesland en Groningen zijn er echter wel installaties waar met enige aanpassing een vorm van nascheiding mogelijk is geworden. Met Nedvang en VROM is afgesproken dat deze installaties gebruikt worden als proef met nascheiding. Nu de nascheidingsinstallatie van Attero (met de nodige publiciteit) in gebruik is genomen is men bang dat de publieke discussie over bronscheiding versus nascheiding opnieuw oplaait. Deze discussie zou erg ongelegen komen nu de burger de gescheiden inzameling van kunststofafval enthousiast heeft opgepakt. In alle gemeenten is de respons boven verwachting. De eerste metingen laten zien dat er gemiddeld genomen al tussen de 25 en 40 kilo per aansluiting per jaar wordt ingezameld. In de nascheidingsinstallatie van Attero worden vooralsnog alleen kunststof folies uitgesorteerd. Er wordt gerekend op een respons van circa 4 kilo per huishouden per jaar. Kortom: bronscheiding levert op dit moment een veel hogere respons op dan de nascheidingsoptie in Wijster. Nascheiding kan voor de toekomst wel een interessante optie vormen. Hetzij verder verbetering van de procestechniek, hetzij als aanvulling op bronscheiding. Deze ontwikkeling zal (door ROVA) op de voet worden gevolgd. Als nascheiding zich kan bewijzen kan dit voor gemeenten alsnog een interessante optie vormen in de toekomst. Op dit moment is er (nog) geen sprake van een publieke discussie over bronscheiding versus nascheiding. Om op een eventuele discussie te anticiperen heeft ROVA een reactie voorbereid die op de gemeentelijk webpagina of als persbericht kan worden gepubliceerd (zie bijlage 1). Het is niet ondenkbaar dat de publieke discussie uitblijft en ook in Aalten niet tot vragen zal leiden. Op dit moment is het daarom niet nodig om actie te ondernemen.
Bijlage 1. Inhoudelijke reactie
Succesvolle inzameling kunststof verpakkingen Alle ROVA-gemeenten zijn inmiddels gestart met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. In de meeste gemeenten kunnen we al de resultaten meten over enkele maanden. Deze resultaten zijn ruim boven verwachting. Dit beeld past in de landelijke trend waarin de inzameling van kunststof succesvol verloopt en meer kilogrammen oplevert dan van tevoren verwacht werd. Al deze kunststof verpakkingen worden nu gescheiden van het restafval. Hoe minder afval er in de grijze container zit, hoe beter dat is voor het milieu. Alle ROVA-gemeenten hebben gekozen voor bronscheiding, waarbij burgers de kunststof verpakkingen scheiden van het restafval. Hiervoor is gekozen omdat deze methode sneller in te voeren was en er naar verwachting via deze weg meer kunststof verpakkingen per huishouden ingezameld kan worden. Bij bronscheiding worden de kunststof verpakkingen huis-aan-huis ingezameld in plastic zakken of kunnen burgers hun verpakkingen wegbrengen naar wijkverzamelcontainers. De eerste metingen laten zien dat in ROVA-gemeenten gemiddeld genomen al tussen de 25 tot 40 kilo per huisaansluiting per jaar aan kunststof verpakkingen wordt ingezameld. Nascheiding Samen met de brancheorganisatie NVRD, Stichting Nedvang en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zullen de ervaringen met de inzameling van kunststof verpakkingen worden geëvalueerd. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheden van nascheiding. Hiervoor lopen in Nederland op dit moment twee proeven met installaties in Groningen en in Friesland. Andere nascheidingscapaciteit is op dit moment in Nederland niet beschikbaar. De proeven moeten uitwijzen of met nascheiding een goede respons kan worden bereikt (zowel kwalitatief, als kwantitatief) in vergelijking met bronscheiding. Uiterlijk begin 2011 moeten de resultaten van dit onderzoek bekend zijn. Pas daarna kunnen verdere keuzes worden gemaakt voor het te hanteren inzamelsysteem voor kunststoffen. Aanvullende pilot Attero Wijster Aanvullend op de hiervoor genoemde proeven in Groningen en Friesland, heeft Attero besloten in Wijster eveneens een demo-installatie te bouwen waarmee een deel van de kunststof verpakkingen die nog in het restafval aanwezig zijn, kunnen worden nagescheiden. Gezien de resultaatverwachting van deze installatie, kan deze niet als vervanging van bronscheiding dienen, maar is het interessant om te onderzoeken of in aanvulling op het systeem van bronscheiding aan de poort van de afvalverbranding nog een extra scheiding van hergebruikstromen kan plaatsvinden. ROVA zal dit onderzoek op de voet volgen.
NV ROVA Holding Steinfurtstraat 2 Postbus 200 8000 AE Zwolle Telefoon (038) 427 37 02 Fax (038) 427 37 73
MEMO
Aan:
leden AROM
Afschrift aan:
-
Onderwerp:
Nascheiding in Wijster
Datum:
18 maart 2010
Van:
C.J.A. Peters
Kenmerk:
ALGUIT/100249
Geachte dames en heren, Via deze memo informeren wij u over het feit dat Attero (voorheen Essent Milieu) maandag 22 maart a.s. een proefinstallatie voor nascheiding van een deel van de kunststof verpakkingen uit huishoudelijk restafval (folies) in gebruik neemt op haar locatie in Wijster. Deze installatie geldt als eerste stap op weg naar verdere ontwikkeling van nascheiding in Wijster. Deze start zal de publieke discussie over bronscheiding versus nascheiding opnieuw stimuleren. Vanuit de 80 samenwerkende gemeenten in Stivam, hebben wij maandag een indringend beroep gedaan op Attero om haar verantwoordelijkheid te nemen voor een zorgvuldige en eerlijke communicatie. Voorkomen moet worden dat over de rug van de burger een politieke discussie wordt gevoerd over bronscheiding versus nascheiding. De actie van maandag a.s. is door Attero, tezamen met de Limburgse gemeenten, namelijk bewust gekozen als publiciteitstunt, omdat op dinsdag 23 maart in de vaste kamercommissie Milieu in de Tweede Kamer onder andere wordt gesproken over het verpakkingendossier. Hiermee wil men ook de druk op Nedvang opvoeren om nascheiding als volwaardig alternatief toe te staan en daarvoor een vergoeding uit het Afvalfonds toe te kennen. Het moge duidelijk zijn dat wij uitermate ongelukkig zijn met een publieke discussie tussen ‘bronscheiders’ en ‘nascheiders’. Geen burger meer die het nog snapt. Een slechter moment kan ook nauwelijks worden gevonden nu de burgers zo enthousiast zijn gestart met de gescheiden inzameling. In alle gemeenten is de respons boven verwachting. De eerste metingen laten zien dat in ROVAgemeenten gemiddeld genomen al tussen de 25 en 40 kilo per aansluiting per jaar wordt ingezameld. Onze inzet is daarom geweest Attero te bewegen tot een zorgvuldige communicatie. Attero heeft dat toegezegd, maar we kunnen niet met zekerheid zeggen dat dit in de media ook goed uitpakt. Om vanuit ROVA en Stivam daarop een antwoord te hebben, hebben wij in bijlage 1 een reactie voorbereid die wij op onze website en eventueel actief via een persbericht zullen uitdragen. Wij adviseren u deze communicatie over te nemen op uw eigen website en in antwoord op vragen van burgers of vanuit de gemeenteraad.
Bankrelatie Postbank 77.45.451, Kamer van Koophandel te Zwolle nr. 05057813
In bijlage 2 hebben we een korte samenvatting gegeven van het verpakkingendossier tot dusverre. Wij verzoeken u deze memo intern door te spreken met uw wethouder c.q. deze ter kennisname te stellen aan het college. Voor verdere toelichting houden wij ons beschikbaar.
Met vriendelijke groet, NV ROVA Holding
C.J.A. Peters
2
Bijlage 1. Inhoudelijke reactie
Succesvolle inzameling kunststof verpakkingen Alle ROVA-gemeenten zijn inmiddels gestart met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. In de meeste gemeenten kunnen we al de resultaten meten over enkele maanden. Deze resultaten zijn ruim boven verwachting. Dit beeld past in de landelijke trend waarin de inzameling van kunststof succesvol verloopt en meer kilogrammen oplevert dan van tevoren verwacht werd. Al deze kunststof verpakkingen worden nu gescheiden van het restafval. Hoe minder afval er in de grijze container zit, hoe beter dat is voor het milieu. Alle ROVA-gemeenten hebben gekozen voor bronscheiding, waarbij burgers de kunststof verpakkingen scheiden van het restafval. Hiervoor is gekozen omdat deze methode sneller in te voeren was en er naar verwachting via deze weg meer kunststof verpakkingen per huishouden ingezameld kan worden. Bij bronscheiding worden de kunststof verpakkingen huis-aan-huis ingezameld in plastic zakken of kunnen burgers hun verpakkingen wegbrengen naar wijkverzamelcontainers. De eerste metingen laten zien dat in ROVA-gemeenten gemiddeld genomen al tussen de 25 tot 40 kilo per huisaansluiting per jaar aan kunststof verpakkingen wordt ingezameld. Nascheiding Samen met de brancheorganisatie NVRD, Stichting Nedvang en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zullen de ervaringen met de inzameling van kunststof verpakkingen worden geëvalueerd. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheden van nascheiding. Hiervoor lopen in Nederland op dit moment twee proeven met installaties in Groningen en in Friesland. Andere nascheidingscapaciteit is op dit moment in Nederland niet beschikbaar. De proeven moeten uitwijzen of met nascheiding een goede respons kan worden bereikt (zowel kwalitatief, als kwantitatief) in vergelijking met bronscheiding. Uiterlijk begin 2011 moeten de resultaten van dit onderzoek bekend zijn. Pas daarna kunnen verdere keuzes worden gemaakt voor het te hanteren inzamelsysteem voor kunststoffen. Aanvullende pilot Attero Wijster Aanvullend op de hiervoor genoemde proeven in Groningen en Friesland, heeft Attero besloten in Wijster eveneens een demo-installatie te bouwen waarmee een deel van de kunststof verpakkingen die nog in het restafval aanwezig zijn, kunnen worden nagescheiden. Gezien de resultaatverwachting van deze installatie, kan deze niet als vervanging van bronscheiding dienen, maar is het interessant om te onderzoeken of in aanvulling op het systeem van bronscheiding aan de poort van de afvalverbranding nog een extra scheiding van hergebruikstromen kan plaatsvinden. ROVA zal dit onderzoek op de voet volgen.
3
Bijlage 2. Korte terugblik in verpakkingendossier Korte terugblik 1. In het Raamakkoord verpakkingen hebben gemeenten, bedrijfsleven en VROM afspraken gemaakt over de inzameling en hergebruik van kunststof verpakkingen. Gemeenten hebben daarin toegezegd te zullen zorgen voor de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. Het bedrijfsleven (verenigd in Nedvang) heeft de verplichting er voor te zorgen dat tenminste 42% van alle verpakkingen (zowel huishoudelijk als bedrijfsmatig) wordt hergebruikt. 2. De inzameling en recycling wordt bekostigd uit het Afvalfonds. Dit fonds wordt gevoed vanuit de verpakkingenbelasting die het Rijk int bij bedrijven die verpakkingen op de markt brengen. In totaal wordt in NL €350 mln aan verpakkingsbelasting geïnd, maar wordt ‘slechts’ €115 mln in het Afvalfonds gestort. 3. Het Raamakkoord heeft een looptijd tot en met 2012. De AmvB waarin de producentenverantwoordelijkheid voor verpakkingen is geregeld is al vanaf 1 januari 2006 van kracht. Veel tijd is verloren gegaan met discussies tussen bedrijfsleven en gemeenten over onder andere de hoogte van de vergoedingen. 4. Uiteindelijk is afgesproken dat gemeenten uiterlijk 1 januari 2010 de inzameling van verpakkingen hebben georganiseerd. 5. Vanuit twee Regio’s is de discussie opgebracht om niet te kiezen voor scheiding aan de bron, maar om de (technische) mogelijkheden te benutten om kunststof verpakkingen pas aan de poort van de afvalverbrandingsinstallatie uit het restafval te sorteren. Dus geen scheiding aan de bron, maar scheiding achteraf, nadat integrale inzameling via het restafval heeft plaatsgevonden. In NL zijn hiervoor geen installaties beschikbaar, noch was hiervoor enige ervaring voorhanden. Wel boden de installaties bij Omrin in Friesland en Vagron in Groningen mogelijkheden om met enige aanpassing een vorm van nascheiding te organiseren. Uiteindelijk is met Nedvang en VROM afgesproken dat in deze installaties een proef wordt uitgevoerd met nascheiding. Interessant is namelijk te onderzoeken hoe deze nascheiding zich verhoudt tot bronscheiding qua kosten en qua kwaliteit en kwantiteit van de te recyclen verpakkingen. 6. De uitkomsten van deze onderzoeken worden in de loop van dit jaar bekend. Nedvang heeft aangegeven geen verdere pilots te willen ondersteunen, voordat deze proeven zijn geëvalueerd. 7. Alle Stivam-gemeenten hebben eind 2008 aan Attero aangegeven dat zij belangstelling hebben voor nascheiding, mits dit voldoende te recyclen verpakkingen genereert en zij hiervoor de Nedvang vergoeding kunnen incasseren. Hiervoor zou een installatie in Wijster uiterlijk 1 mei 2009 beschikbaar moeten zijn. Attero heeft richting Stivam gemeenten niet kunnen aangeven dat zo’n installatie op tijd beschikbaar is, noch heeft zij kunnen aangeven welke respons verwacht mocht worden. Daarop hebben nagenoeg alle Stivam gemeenten besloten voor 1 januari 2010 te starten met bronscheiding. 8. De Stivam gemeenten hebben daarbij wel aangegeven dat zij alle opties voor de periode na 2012 open willen houden. Met andere woorden: als nascheiding zich kan bewijzen, dan kan dit voor menig gemeente alsnog een interessante optie vormen in de toekomst.
4
Actuele responscijfers 1. In de meeste gemeenten zijn burgers met uitermate veel enthousiasme gestart met de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. Zo zijn bijvoorbeeld in alle ROVAgemeenten de verwachtingen voor het eerste jaar ruimschoots overschreden. Kortom: bronscheiding leidt tot hoge respons. In de Diftar gemeenten in het ROVA-gebied groeien we al in de richting van 30 tot 40 kilo per aansluiting per jaar. Door optimalisaties van inzamelstructuur zal deze respons in de komende jaren nog verder stijgen. 2. In de nascheidinginstallatie van Attero die maandag 22 maart a.s. wordt geopend, worden vooralsnog alleen kunststof folies uitgesorteerd. Attero rekent op een respons van ca. 4 kilo per aansluiting per jaar. 3. Conclusie: in de huidige opstelling levert bronscheiding voor ROVA-gemeenten een veel hogere respons op dan de nascheidingsoptie in Wijster. 4. Wat nog onderzocht kan worden is of nascheiding als aanvulling op bronscheiding kan dienen. Verdere ontwikkeling 1. Nascheiding kan voor de toekomst een interessante optie vormen. Hetzij door verdere verbetering van de procestechniek, hetzij als aanvulling op bronscheiding. Attero geeft aan dat zij de nascheidingsopties dan ook graag wil presenteren als aanvulling op de bestaande bronscheiding. Anders gezegd: ook Attero geeft aan dt bronscheiding nodig is om aan de landelijke hergebruikdoelstellingen te kunnen voldoen. 2. ROVA zal daarom, tezamen met de Stivam-partners, de ontwikkeling van nascheiding op de voet blijven volgen om de kansen voor de ROVA-gemeenten te blijven zoeken. Publieke discussie 1. Stivam wil voorkomen dat er een publieke discussie wordt gevoerd over bronscheiding versus nascheiding.
5
