uw nummer uw datum
BS/2008/UIT/548 4 maart 2008
AAN de voorzitter van de gemeenteraad
ons nummer onze datum Verzonden inlichtingen bij sector/afdeling doorkiesnr.
M. Peusen BS / Sociale Zaken 0475 - 388282
bijlage(n) betreffende
raadsinformatiebrief inzake motie 07M24
Geachte voorzitter, Door middel van deze informatiebrief geven wij uw raad te kennen op welke wijze het college voornemens is uitvoering te geven aan motie 07M24 bij raadvoorstel no. 2007/113/1 d.d. 4 september 2007. De motie luidt als volgt: Motie nr. 07M24 (VVD, CDA, PvdA, BBR, DS en GroenLinks) “De raad van de gemeente Roermond, in vergadering bijeen op 8 november 2007; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders betreffende de programmabegroting, raadsvoorstel no. 2007/113/1, van 4 september 2007; overwegende dat: aanvragers van bijzondere bijstand meestal in financiële nood zijn; constaterende dat: burgers vaak lang moeten wachten op een besluit of zij wel of niet in aanmerking komen voor bijzondere bijstand; van mening zijnde dat: 1. aanvragers van bijzondere bijstand binnen 5 werkdagen uitsluitsel moeten krijgen over honorering van hun aanvraag; 2. de juistheid van de toekenning achteraf geverifieerd moet worden; verzoekt het college: 1. de organisatie van aanvraag en toekenning van bijzondere bijstand zo aan te passen dat aanvragers binnen 5 werkdagen uitsluitsel krijgen; 2. hierover uiterlijk op 21 april 2008 aan de commissie Welzijn te rapporteren.”
Sector Burgers en Samenleving, Looskade 2 Postbus 915 6040 AX Roermond Telefoon (0475) 388200 Fax (0475) 388285 SNS-bank 82.15.31.018
Ons nummer BS/2008/UIT/548 Pagina 2
Huidige situatie: Het huidige beleid aangaande bijzondere bijstand ligt vast in de Beleidregel bijzondere bijstand. Binnen deze beleidsregel zijn de meest voorkomende soorten bijzondere bijstand beschreven en is daarnaast rekening gehouden met individuele aanvragen die kunnen voorkomen. Bij de uitwerking van de nieuwe procedure voor het aanvragen van bijzondere bijstand wordt uitgegaan van het huidige beleid en de mogelijke wijzigingen die daarin aangebracht worden naar aanleiding van het te formuleren armoedebeleid. Ongeacht het te formuleren armoedebeleid zal de voorgestelde procedure hieraan tegemoet kunnen komen. Bij de uitwerking van de motie is de aandacht gegaan naar het optimaal invullen van de motie naar de geest van de tekst waarbij het uitgangspunt is dat cliënten die een aanvraag indienen snel en op maat geholpen dienen te worden. Definitiebepaling: Bij de uitwerking van de motie is het noodzakelijk om een onderscheid te maken in de status van de cliënt en de aard van de kosten. Hiertoe zijn de volgende definities ten aanzien van kostensoorten van belang: De aard van de cliënt: 1. Bekende cliënt: De cliënt die een uitkering ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) ontvangt of de cliënt zonder WWB-uitkering waarvan het draagkrachtjaar op basis van een eerdere aanvraag reeds is vastgesteld. 2. Onbekende cliënt: De cliënt die geen uitkering ingevolge de WWB geniet en/of de cliënt waarvan het vastgestelde draagkrachtjaar is verstreken. De aard van de kosten: 1. Medische kosten waarvan de noodzaak vaststaat. Dit zijn de kosten waar een deel van vergoed wordt door de zorgverzekeraar en/of die op grond van de beleidsregel bijzondere bijstand als noodzakelijk worden aangemerkt (bril, tandartskosten, auditieve hulpmiddelen). 2. Duurzame gebruiksgoederen. Dit is het witgoed als benoemd in de beleidsregel bijzondere bijstand (wasmachine, stofzuiger, kooktoestel en koelkast). 3. Inrichtingskosten. De kosten van een volledige inrichting als genoemd in de beleidsregel bijzondere bijstand. 4. Medische kosten waarvoor nader advies ingewonnen dient te worden. Dit zijn de kosten waarvan de noodzaak individueel vastgesteld dient te worden aan de hand van een individueel medisch advies. 5. Kosten voor deelname aan het maatschappelijke verkeer en kosten schoolgaande kinderen. Dit is de bijstand die het kader van het participatiefonds wordt verstrekt alsmede de bijstand in de kosten van schoolgaande kinderen. 6. Overige individueel vast te stellen kosten (o.a. woonkostentoeslag en bijstand voor levensonderhoud 18-21 jarigen).
Ons nummer BS/2008/UIT/548 Pagina 3
Nadere uitwerking van de motie: De motie kent twee aspecten: 1. Afhandelingstermijn. Het eerste aspect betreft nadere regels omtrent de afhandelingtermijn. In de motie wordt deze gesteld op 5 werkdagen. Bij de uitwerking van de motie wordt aangesloten bij de in de programmabegroting opgenomen eis t.a.v. tijdigheid in 90%. Concreet wil dit zeggen dat beoogd wordt de afhandelingstermijn in 90% van de aanvragen te waarborgen. De eis van 90% in de programmabegroting is tot stand gekomen om in die gevallen waarin het niet wenselijk is voor een cliënt om een beslissing te nemen binnen de gestelde wettelijke of raadstermijn hiervan af te kunnen wijken. Een voorbeeld is de aanvraag waarbij een cliënt nog geen nadere onderbouwing van de kosten kan geven waarvoor bijstand wordt aangevraagd. Als dit niet gebeurt binnen de gestelde afhandelingstermijn dient de aanvraag buiten behandeling te worden gesteld. Een nieuwe aanvraag wordt dan weer ingenomen indien cliënt wel over de benodigde gegevens beschikt. Indien te voorzien is dat dit kort na de afhandelingstermijn is wordt ervoor gekozen deze te overschrijden omdat dit in het cliëntbelang is. Uitzonderingen: In een aantal situaties is de termijn van 5 werkdagen niet wenselijk te achten in het belang van de cliënt. Ten eerste in het geval van een aanvraag voor kosten waarbij de noodzaak vastgesteld dient te worden aan de hand van een medisch advies. Bij het verzoek om vergoeding van medische kosten is het niet altijd duidelijk of de kosten ook daadwerkelijk voor vergoeding in aanmerking komen. Het gaat dan om een eerste vaststelling van de noodzaak die door middel van medisch derdenadvies dient te worden onderbouwd. Voorschotverstrekking voor die kosten zou dan kunnen leiden tot terugvordering indien de kosten niet voor vergoeding in aanmerking komen op grond van medisch advies. Hierdoor worden cliënten niet geholpen maar juist met schulden opgezadeld. Verder betekent dit een extra belasting van het ambtelijk apparaat bij terug- en invordering van de ten onrechte verstrekte bijstand. Aangezien deze vorm van bijstand altijd wordt aangevraagd alvorens de kosten worden gemaakt is er ook geen acute noodzaak tot bijstandsverlening daar het maken van de kosten meestal afhankelijk is van het al dan niet toekennen van bijstand. In het tweede geval betreft het bijstandsverzoeken voor een (volledige) inrichting. Deze vorm van bijstandsverlening is sterk individueel en gezinsafhankelijk. De aanvraag wordt via een huisbezoek verder ingevuld afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden en woonsituatie. In de huidige uitvoering geven cliënten aan welke kosten zij voor bijstand in aanmerking willen brengen. Vervolgens wordt op individuele basis de goedkoopst mogelijke adequate voorziening vastgesteld conform Nibud-normen of de noodzaak van de kosten.
Ons nummer BS/2008/UIT/548 Pagina 4
Dit gebeurt door middel van een huisbezoek waarna wordt overgegaan tot voorschotverstrekking voor de aanschaf van de inboedel. Als de complete boedel is aangeschaft wordt de balans opgemaakt en wordt in 1 keer een beslissing vervaardigd waarin de rechtsverhouding met de cliënt tot stand wordt gebracht. Dit heeft als voordeel dat er gedurende het aanvraagproces al toezicht wordt gehouden op de rechtmatige besteding van de bijstand zonder wachttijden te laten ontstaan vanwege de administratieve afhandeling. Verder is het mogelijk om op basis van offertes direct rechtstreeks aan leveranciers te betalen en dit als voorschot aan te merken voor de totale toekenning (dit is overigens altijd mogelijk). Een andere afhandelingswijze in dit geval kan leiden tot ten onrechte verstrekking van bijstand die dan teruggevorderd moet worden. Daar het bij inrichtingskosten altijd om substantiële bedragen gaat is dit niet in het belang van de cliënt. Tenslotte zijn er individuele gevallen ten noemen waarbij een afhandeling binnen 5 werkdagen een dusdanige inbreuk op de rechtmatige verstrekking doet dat het in het belang van de cliënt is om een volledige afweging te maken alvorens over te gaan tot bijstandsverlening. Voorbeelden hiervan zijn de woonkostentoeslag, de bijstand voor levensonderhoud voor jongmeerderjarigen (18-21 jaar) en kosten eerste huur en waarborg. In die gevallen is een volledige vaststelling van de noodzaak niet haalbaar binnen 5 werkdagen zonder onevenredige risico’s voor de cliënt. Er is in die gevallen geen sprake van acute bijzondere kosten maar van verstrekking van bijzondere bijstand voor reguliere woonlasten en regulier levensonderhoud. In die gevallen waarbij een snellere betaling noodzakelijk is wordt deze bij de aanvraag reeds vastgesteld en per voorschot betaalbaar gesteld. 2. Verificatie juistheid. Het tweede aspect van de motie omvat de verstrekking van bijstand met controle van de juistheid van toekenning achteraf. Bij de uitwerking van de motie is ervoor gekozen om de procedure zo in te richten dat controle in het proces mogelijk blijft zonder afbreuk te doen aan de termijn van 5 dagen behoudens de uitzonderingen genoemd in deze brief. Hiervoor is gekozen omdat het college het niet wenselijk acht om verstrekkingen te doen die achteraf ten onrechte blijken te zijn waardoor cliënten met terug- en invordering van bijstand worden geconfronteerd. In de huidige wetgeving wordt uitgegaan van een beslistermijn van 8 weken onder voorbehoud van een complete aanvraag. In het geval van verlening van bijzondere bijstand is een cliënt er niet bij gebaat bijstand te ontvangen voor bepaalde kosten indien deze achteraf terugbetaald dient te worden omdat er een onrechtmatige verstrekking is gedaan. De inspanningen op het terugkrijgen van onrechtmatig verstrekte bijstand zijn bovendien onevenredig groot ten opzichte van een directe rechtmatigheidstoets bij de aanvraag. Ervan uitgaande dat cliënten geen bijstand aanvragen voor kosten die er niet zijn is er geen nadelig gevolg indien men kan aantonen (hetzij door een offerte hetzij door een rekening) dat men daadwerkelijk kosten heeft gemaakt of wil gaan maken. Het college kiest er dus voor om de inspanningen aan de kop van het proces te intensiveren en de termijn van 5 werkdagen zo uit te leggen dat deze ingaan vanaf het moment dat de aanvraag conform de Algemene wet bestuursrecht als beslisrijp kan worden beschouwd. Door deze wijze van uitvoering kan op een juiste wijze verantwoording worden afgelegd over de uitvoering van de Wet werk en bijstand en de beleidsregel bijzondere bijstand.
Ons nummer BS/2008/UIT/548 Pagina 5
Klaar terwijl u wacht. Door invulling aan de motie te geven op de wijze zoals beschreven in deze brief kan eveneens worden overgegaan tot het leveren van “klaar terwijl u wacht”-producten. In die gevallen waarbij alle gegevens bekend zijn en cliënt bescheiden meeneemt waardoor de aard van de kosten eveneens is kan in een groot aantal gevallen direct een beschikking worden afgegeven. Gevolgen voor het ambtelijk apparaat Met inachtneming van de in deze brief geformuleerde randvoorwaarden kan de uitvoering binnen het bestaande beleid kosten-neutraal worden ingezet. Het meerwerk door de hogere vereiste bezettingsgraad op piekmomenten kan worden gecompenseerd door steekproefsgewijs te controleren in het merendeel van de aanvragen. Schematische weergave uitwerking motie: Vraag van de cliënt
Aard van de procedure
Norm Wijze van tijdigheid controle
Medische kosten met aangetoonde noodzaak. Kosten maatschappelijke participatie (van schoolgaande kinderen). Duurzame gebruiksgoederen met aangetoonde noodzaak. Overige kosten met vastgestelde noodzaak. Kosten (volledige) inrichting woning en eerste huur en waarborg. Duurzame gebruiksgoederen met nog niet vastgestelde noodzaak Levensonderhoud voor jongmeerderjarigen Woonkostentoeslag. Medische kosten waarvan noodzaak nog niet vastgesteld Overige kosten waarvoor noodzaak individueel dient te worden vastgesteld (o.a. reiskosten detentie, doorbetaling vaste lasten verblijf in inrichting).
Klaar terwijl u wacht of afhandeling binnen 5 werkdagen. (afhankelijk van aard melding)
90%
Steekproef
Aantal verstrekkingen in 2007 * 4445
Afhandeling binnen 8 weken
90%
integraal
1253
Ons nummer BS/2008/UIT/548 Pagina 6
In 2007 zijn er 2083 aanvragen ingediend en afgehandeld. Dit heeft geleid tot 5698 verstrekkingen. 1 aanvraag kan leiden tot meerdere verstrekkingen. Communicatie Het is van belang de inwoners van Roermond goed te informeren over de veranderingen in de aanvraagprocedure. Naast publicatie op de Roermondpagina, de gemeentelijke website en via een persbericht wordt aan lokale en regionale tv-zenders gevraagd aandacht te schenken aan de wijzigingen in de aanvraagprocedure tengevolge van deze motie. Evaluatie Om de te behalen resultaten te kunnen vergelijken met de huidige werkwijze zullen deze een jaar na invoering geëvalueerd worden en zullen de resultaten aan uw commissie kenbaar worden gemaakt.
Wij verzoeken u deze brief door te leiden naar de leden van de raad.
Burgemeester en wethouders van Roermond, De secretaris, De burgemeester,
