RAADSINFORMATIEBRIEF 14R.00018

Gemeente Woerden

14R.00018

RAADSINFORMATIEBRIEF

•

•

14R.00018 gemeente WOERDEN

Van

college van burgemeester en wethouders

Datum

4 februari 2014

Portefeuillehouder(s) Portefeuille(s)

:

wethouder Y. Koster

: Wmo

Contactpersoon

: A. van der Ploeg

Tel.nr.

: 06-35113533

E-mailadres

: [email protected]

Onderwerp: Evaluatiekader Thuisbezoekproject en pilots sociale domein. Kennisnemen van: Het toetsingskader voor projecten in het sociaal domein en van het Thuisbezoekproject in het bijzonder.

Inleiding: Op 31 oktober 2013 is uw raad akkoord gegaan met een 3-jarige subsidie van in totaal € 36.000 uit de Wmo-reserve voor het thuisbezoekproject (13R.00265 en 13R.00404). Het college heeft daarbij toegezegd om uw raad: 1. Te informeren over de wijze waarop het project wordt geëvalueerd, alsmede de criteria voor evaluatie; 2. De raad een toetsingskader voor experimenten/ pilots binnen het sociale domein voor te leggen. Met deze RIB wordt aan deze toezegging voldaan.

Kernboodschap:

1. Evaluatiekader Thuisbezoekproject 1.1 Subsidiebeschikkinq In de subsidiebeschikking aan de Stichting Thuishuis (13U.20394) is het evaluatiekader voor dit project als volgt benoemd: "U dient in uw verantwoordingen zowel het door u gevoerde proces als de maatschappelijke resultaten van uw project en het maatschappelijk rendement aannemelijk te maken. In het door u gevolgde proces zien wij graag terug op welke manier u vorm heeft gegeven aan een outreachende manier van werken om ouderen samen regie over hun leven te laten (her-)krijgen en vervolgens te behouden. De bewoners van het te realiseren thuishuis volgen wij graag in het bijzonder nader, vooral in hun beleving van eenzaamheid en maatschappelijke participatie. Het Wmo-beleidskader 2012-2015 van de gemeente Woerden biedt globale kaders weer voor de meting van maatschappelijk rendement. In uw rapportages moet aandacht zijn voor maatschappelijke effecten in de zin van: • Vergroten van de eigen kracht van burgers • Vergroten van de eigen kracht in de wijken • Grotere participatie van (zeer) kwetsbare burgers • Grotere zelfredzaamheid of samenredzaamheid van (zeer) kwetsbare burgers Uw organisatie werkt actief samen met andere (vrijwilligers-)organisaties, die ook activiteiten ontplooien in de eenzaamheidsbestrijding van met name ouderen. U maakt dit aannemelijk in uw rapportages. U geeft ook de resultaten van deze samenwerking aan."

1 van 2

In de bijlage bij de beschikking staat dat de subsidie beoordeeld wordt in lijn met het raadsvoorstel, op basis van het Wmo-beleidsplan en obv beleidsregel 5 " collectieve voorzieningen" (het bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem). De realisatie van het Thuishuis als fysieke woonplek in Woerden is gekoppeld aan het Thuisbezoekproject. Bij de vaststelling van de subsidie (in 2016) zal ook de mate van inspanning tot realisatie van het Thuishuis gelden als toetsingscriterium. Deze voorwaarde, die door de raad gesteld is bij de bespreking van het raadsvoorstel, is in een gesprek tussen wethouder Koster en het bestuur van het Thuishuis expliciet onder de aandacht gebracht en geaccordeerd en is schriftelijk bevestigd. 1.2 Maatschappelijk rendementsonderzoek Op 29 januari 2014 heeft er een voortgangsgesprek plaatsgevonden tussen het bestuur van het thuishuis en wethouder Koster, oa over de manier van evalueren van het project. Er zal, naast een evaluatie obv van het bovenstaande evaluatiekader, een "maatschappelijk rendementsonderzoek" plaatsvinden (vergelijk 13.024213 en 14L00424). Dit om het maatschappelijk rendement objectief te kunnen bepalen. Bureau "Jochem Deutem, onderzoek en advies" krijgt hiervoor een onderzoeksopdracht. De kosten zijn € 3.000, exclusief BTW, waarvan de gemeente Woerden de ene helft betaalt. De andere helft wordt vergoed door de Stichting Thuis in Welzijn, de landelijke koepelorganisatie van Thuishuisprojecten. 2. Evaluatiekader pilots sociale domein Voor 2014 zijn er binnen de Wmo-begroting geen andere subsidies voor Woerdense pilots dan voor het Thuisbezoekproject afgegeven. De begroting 2014 biedt daarvoor ook geen financiële ruimte. In regioverband (Utrecht-west) loopt een aantal pilots vanuit de transitiegelden, of provinciegelden (vooral op het gebied van Jeugd). Mocht er subsidie voor een pilot in het sociale domein aangevraagd worden, dan zal in eerste instantie gekeken worden naar vergoeding vanuit de transitiegelden. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan zal de raad gevraagd worden dekking uit de Wmo-reserve te accorderen. Als toetsings- en evaluatiekader geldt bovenstaand kader, met daarbij als eerste beoordeling wat de mate van maatschappelijk rendement is en of het project bijdraagt aan de verschuiving van formele naar meer informele zorg. O m subsidieaanvragen in 2015 te beoordelen (in het algemeen en daarmee ook voor pilots), moeten de beleidsregels kritisch doorgenomen en wellicht aangevuld worden. Het college stelt de gewijzigde beleidsregels in de eerste helft van 2014 vast, zodat deze bekend zijn voordat de subsidieaanvragen 2015 binnen komen (voor 1 september 2015). De beleidsregels worden op de internetsite van de gemeente Woerden gepubliceerd.

Vervolg: De raad ontvangt in het voorjaar van 2015 de eerste voortgangsrapportage van het Thuisbezoekproject. En na afloop van de subsidieperiode ontvangt de raad de eind-evaluatie van het project, met het maatschappelijk rendementsonderzoek. Bijlagen: 1. 2. 3. 4. 5.

Raadsvoorstel Thuisbezoekproject (13R. 00265) Raadsbesluit Thuisbezoekproject (13R.00404) Beschikking Stichting Thuishuis (13U.20394) Maatschappelijk rendementsonderzoek (13.024213) Effectencalculator (14i.00424)

De burgeme^sf^

kenboer

i.W. Goedmakers^CMC

2 van 2

PM

RAADSVOORSTEL 13R.00265

^WERDEN

Gemeente Woerden Indiener: college van burgemeester en wethouders Datum:

13R.00265

13 augustus 2013

Portefeuillehouder(s): Y. Koster Portefeuille(s):

Welzijn

Contactpersoon: A. van der Ploeg Tel.nr.:

06-35113533

E-mailadres: [email protected]

Onderwerp: subsidie Thuishuis uit WMO-reserve

De raad besluit: € 36.000 uit de WMO-reserve te onttrekken als subsidie voor de coördinatie van de vrijwilligersondersteuning van het Thuisbezoekproject in de periode 2013-2015. Inleiding: De heer Ruijten, initiatiefnemer van het Thuishuisproject, heeft op 11 april 2013 de raad van de gemeente Woerden geïnformeerd over zijn plannen om een thuishuis in de gemeente Woerden te realiseren. De raadsleden geven aan positief te staan tegenover deze plannen. Vervolgens heeft de heer Ruijten op 13 mei 2013 een gesprek gevoerd met wethouder Koster en mevrouw Van der Ploeg, beleidsadviseur W M O . Wethouder Koster geeft aan dat er in de reguliere begroting 2013 geen ruimte is om de vrijwilligersondersteuning voor het thuisbezoekproject te bekostigen, maar dat zij desondanks aanraadt om een subsidieaanvraag in te dienen. Deze aanvraag is op 28 mei 2013 bij de gemeente Woerden binnen gekomen. In Deurne is in 2012 het eerste Thuishuis geopend: een woonvoorziening voor kwetsbare ouderen die steun aan elkaar hebben en vooral met vrijwilligers het voeren van een huishouden en de zorg daarom heen voor elkaar krijgen. Het is een woonvoorziening voor 5-7 personen. Zij hebben een eigen woonruimte, met douche en toilet, maar er is ook een grote gemeenschappelijke ruimte, waar het alledaagse leven plaatsvindt. De (voor het grootste gedeelte) informele zorg wordt geleverd door vrijwilligers. Deze worden aangestuurd door een vrijwilligerscoördinator die ook verantwoordelijk is voor het thuisbezoek van kwetsbare senioren in de (brede) omgeving van het thuishuis, het Thuisbezoekproject. Het doel is om voor deze mensen het (te kleine) netwerk weer te revitaliseren, zodat sociaal isolement wordt voorkomen. Het thuisbezoekproject loopt meestal voorafgaand aan de concrete realisatie van een Thuishuis. De subsidieaanvraag van € 3 6 . 0 0 0 dient voor de aanstelling van de vrijwilligerscoördinator en geldt voor de periode 2013-2015 (€6.000 voor 2013, € 12.000 voor 2014 en € 18.000 voor 2015, gelet op de uitbouw van de werkzaamheden). De vrijwilligerscoördinator stuurt het thuisbezoekproject Woerdenbreed aan. Deze coördinator maakt potentiële inwoners van het Thuishuis enthousiast voor deze woonvorm, maar -nog belangrijker- bezoekt met getrainde vrijwilligers kwetsbare ouderen gemeentebreed.

Bevoegdheid: Een onttrekking uit de (WMO-)reserve is een bevoegdheid van de raad. De hoogte van de W M O reserve op 1 januari 2013 is € 1.282.117,00. Deze reserve is bedoeld voor uitgaven op het gebied van H H / P G B en als "spaarpot" voor de transitie W M O - A W B Z . Het is een goede zaak om te experimenteren met andere vormen van ondersteuning binnen de W m o en hier de reserve W m o voor te gebruiken. Wellicht kan in de concrete aanloop van dit project gekeken worden naar een vorm van nieuwe vorm P G B . Inwoners, die gebruik willen maken van het thuishuis en de ondersteuning in de wijk ontvangen dan een "welzijns-PGB". Beoogd effect: Het realiseren van een vitaal thuishuis in de gemeente Woerden, met een actieve ondersteuning van vrijwilligers in en om het thuishuis d.m.v. het thuisbezoekproject. Argumenten: 1. Het Thuisbezoekproject sluit aan bij de te bereiken maatschappelijke effecten geformuleerd in de prestatievelden 1, 4 en 6 van het Wmo- beleid 2012 - 2015 gemeente Woerden: Meedoen in een sterke samenleving. Bij prestatieveld 1 gaat het om het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in de wijken en dorpen. Doel is de zelfredzaamheid en betrokkenheid van inwoners op hun buurten en wijken te optimaliseren en te werken aan een woon- en leefomgeving waar men zo lang als mogelijk zelfstandig kan blijven wonen. Voor dit laatste zijn welzijn- en zorgvoorzieningen als het Thuishuis essentieel. Prestatieveld 4 heeft betrekking op het ondersteunen van mantelzorg en vrijwilligers. Het Thuisbezoek- en thuishuisproject is geheel gebaseerd op vrijwillige inzet en is sluit daarmee aan op de doelstellingen van dit prestatieveld. Prestatieveld 6 tenslotte zet in op het organiseren van voorzieningen voor de W m o - doelgroep met het oog op het zelfstandig functioneren en het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer. Het Thuisbezoek- / thuishuisproject is bij uitstek een voorziening die bijdraagt aan het behouden van de eigen regie en het bevorderen van het zelfstandig functioneren van de betrokkenen. 2. De aangevraagde subsidie is belangrijk om het thuisbezoekproject tot een succes te maken. De subsidieaanvraag van € 36.000 dient voor de aanstelling van de vrijwilligerscoördinator en geldt v o o r d e periode 2013-2015 (€ 6.000 voor2013, € 12.000 voor2014 en € 18.000 voor2015, gelet op de uitbouw van de werkzaamheden. Het thuishuis wordt vooral gerund door vrijwilligers. Deze worden aangestuurd door een vrijwilligerscoördinator die vooral ook verantwoordelijk is voor het Thuisbezoek van kwetsbare senioren in de omgeving van het thuishuis. Het doel is om voor deze mensen het (te kleine) netwerk weer te revitaliseren, zodat sociaal isolement wordt voorkomen. Het thuisbezoekproject loopt meestal voorafgaand aan de concrete realisatie van een Thuishuis. 3. Er is mogelijk cofinanciering. Het Fonds Sluyterman van Loo overweegt een donatie ten behoeve van het thuisbezoekproject. Deze organisatie doet dit echter op voorwaarde dat de gemeente Woerden een definitieve beslissing heeft genomen over een bijdrage. De begrote verhouding tussen gemeentelijke bijdrage en cofinanciering is € 36.000 gemeentelijke subsidie en bijna € 30.000 cofinanciering uit lokale en landelijke fondsen. 4. Er is samenwerking met maatschappelijke partners. Het stichtingsbestuur van het Thuishuisproject heeft samenwerking gezocht met de gemeente Woerden (oa voor huisvesting), Welzijn Woerden, Rabobank en particuliere financierders, de Woningbouwcorporatie. Voor het thuisbezoekproject en de wijkactiviteiten vanuit het Thuishuis is samenwerking met Welzijn Woerden een gemeentelijke voorwaarde. 5. Vanaf 2016 is het niet de bedoeling om nog subsidie te geven. De gemeente Woerden ziet de subsidie van € 36.000 als een opstartsubsidie voor de vrijwilligersondersteuning van het thuishuis en in de wijk van het thuishuis. Vanaf 2016 is het de bedoeling dat dit project met eigen financiering draait.

Kanttekeningen: Het bestuur van het Thuishuisproject is op dit moment nog druk bezig om een geschikte locatie te vinden in de gemeente Woerden. Hiervoor zijn al meerdere locaties bekeken en besproken met diverse partners. De subsidie voor het thuisbezoekproject is echter, uit het oogpunt van bv. eenzaamheidsbestrijding, ook van bijzondere waarde voor kwetsbare ouderen, zonder dat er op redelijk korte termijn een locatie gevonden wordt. Het bestuur van het Thuishuisproject doet er daarbij alles aan om zo spoedig mogelijk een locatie te gaan verbouwen tot thuishuis. Wanneer uiteindelijk blijkt dat de cofinanciering voor het thuisbezoekproject niet rond komt, ontstaat een nieuwe situatie en wordt uw raad nader geïnformeerd. De eventuele verbouwingskosten komen niet voor rekening van de gemeente Woerden. Financiën: De hoogte van de WMO-reserve op 1 januari 2013 is € 1.282.117,00. Dit is ruim voldoende om de gevraagde subsidie van € 36.000 te bekostigen. Uitvoering: Subsidie beschikking opstellen. Communicatie: Wanneer het thuishuis opent, zal hier de nodige communicatie over plaatsvinden. Het bestuur van het thuishuisproject heeft al eigen communicatiemiddelen ingezet. Samenhang met eerdere besluitvorming: n.v.t. Bijlagen: 1. Subsidieaanvraag bijdrage kosten vrijwilligerscoördinator Thuishuisproject Woerden (13.019970, brief van 28 mei 2013), met daarin: • Uittreksel K v K • Beleidsplan 2013-2015 • Begroting 2013-2015 2. Bijlage bij subsidieaanvraag: Analyse maatschappelijk rendement Thuishuis (13.024213) 3. B e n W voorstel 13A.00673.

De indiener: de secretaris

V

dr.G

Goedmaker akers~Clvl

de burgemeester

yJM

Molkenboer

Gemeente Woerden

•

•

13R.00404

RAADSBESLUIT

gemeente

WOERDEN

Agendapunt: 7

Onderwerp:

s u b s i d i e Thuishuis uit W M O - r e s e r v e

De raad van de gemeente W o e r d e n ; gelezen het voorstel d.d. 13 augustus 2013 van: - burgemeester en wethouders; gelet op het bepaalde in de Gemeentewet; b e s l u i t : € 36.000 uit de WMO-reserve te onttrekken als subsidie voor de coördinatie van de vrijwilligersondersteuning van het Thuisbezoekproject in de periode 2013-2015.

Aldus besloten door de raad van de gemeente Woerdej n zijn openpafe vergadering, gehouden op 31 oktober 20j; De^Nffier\ De voorzitte 1

E.M.-Êëldqrp

gemeente

WOERDEN B l e k e r i j l a a n 14 3447 G R W o e r d m

Stichting Thuishuis Woerden De heer J . Ruyten DeHild9 _ . ... ^ 3471 E V KAMERIK Gemeente Woerden

l ' o s t b u s 45 3440 A A

Woerden

T e l e f o o n 14 034!* Fax (0348) 42 4 1118 stad h u i s C ' w o e r d e n . n l

13U.20394

www.woerden.r BTW-nummer NI,0017.21.860.[ï.02 KvK-nuni mor 50177214 Banknummer 28.50.09.672

Onderwerp: aanvraag subsidie 2013-2015

Uw Kenmerk:

Uw brief van: 28/05/2013 Datum: 2 december 2013 Geregistreerd onder nr.: ZK13001404

Ons Kenmerk: ZK13001404

Doorkiesnummer/ Behandeld door: 0635113533 / A. van der Ploeg

13U.20394

Verz.:

0 2 DEC

2013

Geachte heer Ruyten, Op 28/05/2013 ontvingen wij uw aanvraag ZK13001404 voor het verlenen van € 3 6 . 0 0 0 , - incidentele subsidie voor het thuisbezoekproject in de gemeente Woerden in de periode 2013-2015. Besluit Wij hebben uw aanvraag voor een eenmalige subsidie getoetst aan de bepalingen genoemd in de Algemene Subsidieverordening gemeente Woerden. De raad van de gemeente Woerden heeft op uw subsidieverzoek op 31 oktober 2013 een goedkeurende uitspraak gedaan (zie de bijlage voor het raadsbesluit 13R.00265). Wij hebben geconstateerd dat uw aanvraag voldoet aan de regels voor het aanvragen van een eenmalige subsidie (artikelen 6 en 19 van de Algemene Subsidieverordening gemeente Woerden) en past binnen het gemeentelijk beleid. Wij hebben daarom besloten om voor de periode van 2013-2015 € 36.000 subsidie te verlenen. Deze subsidie wordt, op uw verzoek en als gevolg van de uitbreiding van de activiteiten in de komende periode, als volgt verdeeld over de jaren: 2013 = € 6 . 0 0 0 subsidie 2014 = € 12.000 subsidie 2015 = € 18.000 subsidie Activiteiten waarvoor subsidie verleend wordt De Stichting Thuishuis Woerden krijgt de subsidie van € 36.000 om in de periode 2013-2015 een vrijwilligerscoördinator aan te stellen. Deze coördinator stuurt het thuisbezoekproject Woerdenbreed aan. Deze coördinator maak potentiële inwoners enthousiast voor het door uw organisatie te realiseren Thuishuis, maar -nog belangrijker- bezoekt met getrainde vrijwilligers kwetsbare en eenzame ouderen gemeentebreed. In de bijlage vindt u onze bevindingen bij het beoordelen van de subsidieaanvraag door uw organisatie. Voorwaarden voor subsidie Wij verbinden de volgende voorwaarden aan de toekenning van de subsidie

O p .ilk- I p m n S L - i

u .Kirden v.in t o c p . w . i n j ;

WOERDEN, STAO NAAfL H F T G&DENE HART

KWPT

FSC

MiX Papil: ' FSC'C0I.4511

Verantwoording U dient in uw verantwoordingen zowel het door u gevoerde proces als de maatschappelijke resultaten van uw project en het maatschappelijk rendement aannemelijk te maken. In het door u gevolgde proces zien wij graag terug op welke manier u vorm heeft gegeven aan een outreachende manier van werken om ouderen samen regie over hun leven te (her-)krijgen en vervolgens te behouden. De bewoners van het te realiseren thuishuis volgen wij graag in het bijzonder nader, vooral in hun beleving van eenzaamheid en maatschappelijke participatie. Het Wmo-beleidskader van de gemeente Woerden biedt globale kaders weer voor de meting van maatschappelijk rendement. In uw rapportages moet aandacht zijn voor maatschappelijke effecten in de zin van: o Vergroten van de eigen kracht van burgers o Vergroten van de eigen kracht in de wijken o Grotere participatie van (zeer) kwetsbare burgers o Grotere zelfredzaamheid of samenredzaamheid van (zeer) kwetsbare burgers U dient hiervoor bij aanvang van het project een (bescheiden) nul-meting onder de betrokken ouderen te houden. Wij denken aan een korte vragenlijst die u voorlegt aan elke nieuw betrokken burger in uw project. In deze vragenlijst dient u de (maatschappelijke) participatie te meten aan de hand van bovengenoemde criteria. Aan het einde van uw betrokkenheid met de burger in het kader van het thuisbezoekproject legt u wederom een korte vragenlijst voor. Uw organisatie werkt actief samen met andere (vrijwilligers-)organisaties, die ook activiteiten ontplooien in de eenzaamheidsbestrijding van met name ouderen. U maakt dit aannemelijk in uw rapportages. U geeft ook de resultaten van deze samenwerking aan. Tussenrapportage Binnen drie maanden na afloop van 2014, dient u een inhoudelijke en schriftelijke tussenrapportage in bij de gemeente Woerden. Deze wordt vervolgens ambtelijk besproken met uw bestuur en wellicht voorgelegd aan de commissie Welzijn van de gemeente Woerden. Cofinanciering In uw subsidieaanvraag geeft u aan dat u in de periode 2013-2015 een bedrag van € 29.631 aan cofinanciering door lokale en landelijke fondsen verwacht. De subsidie van de gemeente Woerden kennen wij toe onder voorwaarde van realisatie van (minimaal) dit bedrag aan cofinanciering, uiterlijk op peildatum 31 december 2015. Mocht de cofinanciering lager uitvallen, dan dient u het gemeentelijke subsidiebedrag naar verhouding terug te betalen. Subsidievaststelling De aanvraag voor de subsidievaststelling dient u voor 1 mei 2016 (na afronding van de gesubsidieerde activiteiten in te dienen), conform de bepalingen voor vaststelling van subsidies in de Algemene Subsidieverordening gemeente Woerden. Deze aanvraag moet vergezeld gaan van een inhoudelijk verslag (waaruit blijkt of het doel is gerealiseerd en de activiteiten zijn uitgevoerd en waarin aandacht is voor de bovenstaande punten) en een financieel verslag (overzicht van de activiteiten en de hieraan verbonden uitgaven en inkomsten). Wij wijzen u er nadrukkelijk op dat het niet tijdig indienen van de verantwoording kan leiden tot het intrekken of lager vaststellen van de subsidie. Betaling Het bovenstaande bedrag van € 36.000 wordt in drie termijnen op uw bankrekeningnummer 15 35 72 523 onder vermelding van het zaaknummer ZK13001404. In 2013 ontvangt uw organisatie een bedrag van € 6.000, in 2014 een bedrag van € 12.000 en in 2015 een bedrag van € 18.000.

Informatie Voor eventuele vragen, opmerkingen of informatie kunt u contact opnemen met Anniek van der Ploeg. Het rechtstreekse telefoonnummer is 0635113533. Reageren via e-mail kan ook. Het e-mailadres is [email protected]. Met vriendelijke groet, narfi5ns4iurgemeester en wethouders,

Ar-vaTTdér Ploeg Beleidsadviseur team Onderwijs, Welzijn en Zorg Gemeenten Oudewater en Woerden

Bijlagen: • F o r m u l i e r beoordeling subsidieverlening ^ R a a d s b e s l u i t 13R.00265 (subsidie Thuishuis uit Wmo-reserve)

Bezwaar Wij wijzen u er op, dat, wanneer u zich niet kunt verenigen met het besluit van ons college en meent hierdoor rechtstreeks in uw belang te zijn getroffen, u dan wel een gemachtigde op grond van het bepaalde in de Algemene Wet Bestuursrecht hiertegen bezwaar kunt aantekenen. Daartoe moet binnen zes weken, na verzending van deze beschikking, een gemotiveerd bezwaarschrift worden ingediend bij het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Woerden, Postbus 45, 3440 AA Woerden. Wanneer u bezwaar aantekent, dient u in het bezwaarschrift in ieder geval het volgende te vermelden: uw naam en adres; de datum waarop u het bezwaarschrift schrijft; een omschrijving van de beslissing waartegen u bezwaar aantekent; de redenen waarom u bezwaar aantekent; indien het bezwaarschrift niet in het Nederlands is opgesteld, dient u voor een goede Nederlandse vertaling te zorgen. Tevens moet u het bezwaarschrift ondertekenen. Aan het indienen van een bezwaarschrift zijn geen kosten verbonden.

Voorlopige voorziening Het bezwaarschrift schorst de werking van het besluit niet. Mocht dat voor u onaanvaardbare gevolgen hebben, dan kunt u tijdens de bezwaarschriftprocedure op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening richten aan de voorzieningenrechter. Dit betekent dat een speciale regeling (bijvoorbeeld schorsing van het besluit) kan worden getroffen voor de periode dat het bezwaarschrift nog in behandeling is. Aan deze procedure zijn wel kosten verbonden. Voor het indienen van een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening dient u uw verzoekschrift te zenden aan: De Voorzieningenrechter van de Arrondissementsrechtbank Utrecht, Sector Bestuursrecht, Postbus 13023, 3507 LA Utrecht.

Formulier beoordeling subsidieverlening Jaar

2013-2015

FCL ECL

42 016 66 200 701

Organisatie

Stichting Thuishuis Woerden

Beleidsregel

Beleid sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening

Beoordeeld door

Anniek van der Ploeg

13i.04892

Constatering

Bijzonderheden

Controle-item

basis

Controlehandelingen / uitgangpunten

Controle volledige aanvraag

Eisen art. 6 Algemene Subsidieverordening gemeente Woerden (ASV)

Checklist aanvraag Subsidieverlening, ZK13001404

Ontvankelijk verklaard dd.

Aanvraag in behandeling genomen.

Inhoudelijk

A S V en relevante beleidsregel

Algemeen: toetsing relevant beleidskader.

Draagt de te behalen resultaten bij aan het gestelde doel?

Ja, voor een inhoudelijke en financiële aan het Wmo-beleid verwijzen wij naar het raadbesluit 13R.00265 (zie bijlage bij beschikking). Dit advies is besproken in de vergadering van de commissie Welzijn van 11 september 2013 en in tweede termijn op 9 oktober 2013. In de vergadering van de raad van de gemeente Woerden is op 31 oktober 2013 besloten om voor de periode 20132015 een bedrag van € 36.000 toe te kennen.

Concreet: toetsing Beleidsregel: 1. beleidsregel 5: collectieve voorzieningen

Relevant? 1.

ja, het thuisbezoekproject draagt bij aan het behalen van de doelstelling van deze beleidsregel: het bevorderen van het maatschappelijk verkeer en het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of chronisch psychisch probleem en met mensen met een psychosociaal probleem.

bijzonderheden Er is nog geen specifieke beleidsregel voor het toetsen van pilots, die bijdragen aan de vernieuwing van het sociale domein. Deze beleidsregel zal mogelijk in de loop van 2014 ontwikkeld worden. Op voorhand geldt beleidsregel 5 als concreet toetsingskader voor dit project, aangevuld met een aantal bepalingen in de beschikking (organisaties dragen aantoonbaar bij aan deelname aan het maatschappelijk verkeer en het zelfstandig functioneren van de doelgroep als bedoeld in Wmo-prestatieveld 5. De

organisaties hebben al het mogelijke gedaan om zelf te komen tot een sluitende begroting en indien zij werken met vrijwilligers zoeken zij aansluiting met Hart voor Woerden.

Dragen de activiteiten en te realiseren resultaten bij aan de gestelde doelen?

Conclusie inhoudelijk

Financieel

Eisen art. 6. A S V

Ja, de met de subsidie betaalde coördinator begeleidt de getrainde vrijwilligers van het thuisbezoekproject.

1. uit te voeren activiteiten: : a.

zie raadsbesluit 13R.00265

2. bij jaarlijkse subsidie: stand van zaken reserve Niet van toepassing 2.subsidies aangevraagd bij ander bestuursorgaan? Nee, er zijn wel aanvragen voor cofinanciering gedaan bij fondsen.

Conclusie financieel

Is de gevraagde subsidie doelmatig in relatie tot de te behalen resultaten?

Ja

Overige verplichtingen

-art. 18 A S V

Uitvoeringsovereenkomst?

nee

Definitief besluit

-ASV - Beleidsdocument - Beleidsregel

Aanvraag voldoet aan eisen?

ja-

Besluit:

1. in te stemmen met de subsidieaanvraag 2013-2015 door Stichting Thuishuis Woerden 2. in 2013-2015 subsidie te verlenen van in totaal € 36.000. Datum: 2 december 2013

Stichting Thuishuis Woerden subsidie te verlenen in 2013 - 2015 van in totaal € 36.000. Deze subsidie is door de jaren heen als volgt verdeeld: 2013 =€6.000 2014 = €12.000 2015 = €18.000

•

•

RAADSVOORSTEL gemeente

13R.00265

WOERDEN

Gemeente Woerden Indiener: college van burgemeester en wethouders Datum:

13R.00265

13 augustus 2013

Portefeuillehouder(s): Y. Koster Portefeuille(s):

Welzijn

Contactpersoon: A. van der Ploeg Tel.nr.:

06-35113533

E-mailadres: [email protected]

Onderwerp: subsidie Thuishuis uit WMO-reserve

De raad besluit: € 36.000 uit de WMO-reserve te onttrekken als subsidie voor de coördinatie van de vrijwilligersondersteuning van het Thuisbezoekproject in de periode 2013-2015. Inleiding: De heer Ruijten, initiatiefnemer van het Thuishuisproject, heeft op 11 april 2013 de raad van de gemeente Woerden geïnformeerd over zijn plannen om een thuishuis in de gèmeente Woerden te realiseren. De raadsleden geven aan positief te staan tegenover deze plannen. Vervolgens heeft de heer Ruijten op 13 mei 2013 een gesprek gevoerd met wethouder Koster en mevrouw Van der Ploeg, beleidsadviseur W M O . Wethouder Koster geeft aan dat er in de reguliere begroting 2013 geen ruimte is om de vrijwilligersondersteuning voor het thuisbezoekproject te bekostigen, maar dat zij desondanks aanraadt om een subsidieaanvraag in te dienen. Deze aanvraag is op 28 mei 2013 bij de gemeente Woerden binnen gekomen. In Deurne is in 2012 het eerste Thuishuis geopend: een woonvoorziening voor kwetsbare ouderen die steun aan elkaar hebben en vooral met vrijwilligers het voeren van een huishouden en de zorg daarom heen voor elkaar krijgen. Het is een woonvoorziening voor 5-7 personen. Zij hebben een eigen woonruimte, met douche en toilet, maar er is ook een grote gemeenschappelijke ruimte, waar het alledaagse leven plaatsvindt. De (voor het grootste gedeelte) informele zorg wordt geleverd door vrijwilligers. Deze worden aangestuurd door een vrijwilligerscoördinator die ook verantwoordelijk is voor het thuisbezoek van kwetsbare senioren in de (brede) omgeving van het thuishuis, het Thuisbezoekproject Het doel is om voor deze mensen het (te kleine) netwerk weer te revitaliseren, zodat sociaal isolement wordt voorkomen. Het thuisbezoekproject loopt meestal voorafgaand aan de concrete realisatie van een Thuishuis. De subsidieaanvraag van € 36.000 dient voor de aanstelling van de vrijwilligerscoördinator en geldt voor de periode 2013-2015 (€ 6.000 voor 2013, € 12.000 voor 2014 en € 18.000 voor 2015, gelet op de uitbouw van de werkzaamheden). De vrijwilligerscoördinator stuurt het thuisbezoekproject Woerdenbreed aan. Deze coördinator maakt potentiële inwoners van het Thuishuis enthousiast voor deze woonvorm, maar -nog belangrijker- bezoekt met getrainde vrijwilligers kwetsbare ouderen gemeentebreed.

Bevoegdheid: Een onttrekking uit de (WMO-)reserve is een bevoegdheid van de raad. De hoogte van de W M O reserve op 1 januari 2013 i s € 1.282.117,00. Deze reserve is bedoeld voor uitgaven op het gebied van H H / P G B en als "spaarpot" voor de transitie W M O - A W B Z . Het is een goede zaak om te experimenteren met andere vormen van ondersteuning binnen de Wmo en hier de reserve W m o voor te gebruiken. Wellicht kan in de concrete aanloop van dit project gekeken worden naar een vorm van nieuwe vorm P G B . Inwoners, die gebruik willen maken van het thuishuis en de ondersteuning in de wijk ontvangen dan een "welzijns-PGB". Beoogd effect: Het realiseren van een vitaal thuishuis in de gemeente Woerden, met een actieve ondersteuning van vrijwilligers in en om het thuishuis d.m.v. het thuisbezoekproject. Argumenten: 1. Het Thuisbezoekproject sluit aan bij de te bereiken maatschappelijke effecten geformuleerd in de prestatievelden 1,4 en 6 van het Wmo- beleid 2012 - 2015 gemeente Woerden: Meedoen in een sterke samenleving. Bij prestatieveld 1 gaat het om het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in de wijken en dorpen. Doel is de zelfredzaamheid en betrokkenheid van inwoners op hun buurten en wijken te optimaliseren en te werken aan een woon- en leefomgeving waar men zo lang als mogelijk zelfstandig kan blijven wonen. Voor dit laatste zijn welzijn- en zorgvoorzieningen als het Thuishuis essentieel. Prestatieveld 4 heeft betrekking op het ondersteunen van mantelzorg en vrijwilligers. Het Thuisbezoek- en thuishuisproject is geheel gebaseerd op vrijwillige inzet en is sluit daarmee aan op de doelstellingen van dit prestatieveld. Prestatieveld 6 tenslotte zet in op het organiseren van voorzieningen voor de W m o - doelgroep met het oog op het zelfstandig functioneren en het bevorderen van de deelname aan het maatschappelijk verkeer. Het Thuisbezoek- / thuishuisproject is bij uitstek een voorziening die bijdraagt aan het behouden van de eigen regie en het bevorderen van het zelfstandig functioneren van de betrokkenen. 2. De aangevraagde subsidie is belangrijk om het thuisbezoekproject tot een succes te maken. De subsidieaanvraag van € 36.000 dient voor de aanstelling van de vrijwilligerscoördinator en geldt voor de periode 2013-2015 (€ 6.000 voor 2013, € 12.000 voor 2014 en € 18.000 voor 2015, gelet op de uitbouw van de werkzaamheden. Het thuishuis wordt vooral gerund door vrijwilligers. Deze worden aangestuurd door een vrijwilligerscoördinator die vooral ook verantwoordelijk is voor het Thuisbezoek van kwetsbare senioren in de omgeving van het thuishuis. Het doel is om voor deze mensen het (te kleine) netwerk weer te revitaliseren, zodat sociaal isolement wordt voorkomen. Het thuisbezoekproject loopt meestal voorafgaand aan de concrete realisatie van een Thuishuis. 3. Er is mogelijk cofinanciering. Het Fonds Sluyterman van Loo overweegt een donatie ten behoeve van het thuisbezoekproject. Deze organisatie doet dit echter op voorwaarde dat de gemeente Woerden een definitieve beslissing heeft genomen over een bijdrage. De begrote verhouding tussen gemeentelijke bijdrage en cofinanciering is € 36.000 gemeentelijke subsidie en bijna € 30.000 cofinanciering uit lokale en landelijke fondsen. 4. Er is samenwerking met maatschappelijke partners. Het stichtingsbestuur van het Thuishuisproject heeft samenwerking gezocht met de gemeente Woerden (oa voor huisvesting), Welzijn Woerden, Rabobank en particuliere financierders, de Woningbouwcorporatie. Voor het thuisbezoekproject en de wijkactiviteiten vanuit het Thuishuis is samenwerking met Welzijn Woerden een gemeentelijke voorwaarde. 5. Vanaf 2016 is het niet de bedoeling om nog subsidie te geven. De gemeente Woerden ziet de subsidie van € 36.000 als een opstartsubsidie voor de vrijwilligersondersteuning van het thuishuis en in de wijk van het thuishuis. Vanaf 2016 is het de bedoeling dat dit project met eigen financiering draait.

Kanttekeningen: Het bestuur van het Thuishuisproject is op dit moment nog druk bezig om een geschikte locatie te vinden in de gemeente Woerden. Hiervoor zijn al meerdere locaties bekeken en besproken met diverse partners. De subsidie voor het thuisbezoekproject is echter, uit het oogpunt van bv. eenzaamheidsbestrijding, ook van bijzondere waarde voor kwetsbare ouderen, zonder dat er op redelijk korte termijn een locatie gevonden wordt. Het bestuur van het Thuishuisproject doet er daarbij alles aan om zo spoedig mogelijk een locatie te gaan verbouwen tot thuishuis. Wanneer uiteindelijk blijkt dat de cofinanciering voor het thuisbezoekproject niet rond komt, ontstaat een nieuwe situatie en wordt uw raad nader geïnformeerd. De eventuele verbouwingskosten komen niet voor rekening van de gemeente Woerden. Financiën: De hoogte van de WMO-reserve op 1 januari 2013 is € 1.282.117,00. Dit is ruim voldoende om de gevraagde subsidie van € 36.000 te bekostigen. Uitvoering: Subsidie beschikking opstellen. Communicatie: Wanneer het thuishuis opent, zal hier de nodige communicatie over plaatsvinden. Het bestuur van het thuishuisproject heeft al eigen communicatiemiddelen ingezet. Samenhang met eerdere besluitvorming: n.v.t. Bijlagen: 1. Subsidieaanvraag bijdrage kosten vrijwilligerscoördinator Thuishuisproject Woerden (13.019970, brief van 28 mei 2013), met daarin: • Uittreksel KvK • Beleidsplan 2013-2015 • Begroting 2013-2015 2. Bijlage bij subsidieaanvraag: Analyse maatschappelijk rendement Thuishuis (13.024213) 3. BenW voorstel 13A.00673.

De indiener: de burgemeester

de secretaris

t

I

I.W. G

akers~CKl

g0>\

# * * \ f | ^"fe H

'''"'"'/^I inning %\

1% O

$

n

= = tft s"t = =

£ # % i l l l i l 0 1 II % i Ê%$ | % CS?

I

£

= *imrr = = =

= = = f

= = =

= = =

= iïa

In» wff w

I $% \

=5 O = ï

II

111! 111 = %^"k =1 l i t O = = W s = WIMi i 11 ï S i C \

I 111 11 i 11 I f% 1 I i ! I j 111,,/ 11! fOf 1

Een eerste tussenstand

Gemeente Woerden

Registratiedatum: Behandelend afdeling Afgehandeld door/op:

13.024213

C'

Met m e d e w e r k i n g v a n :

Bergopwaarts

ÏThuishuis Deurne •

Auteur:

Jochum Deuten

& Jochum Deuten Q

"'" a d v i e s Se o n d e r z o e k

R o t t e r d a m , n o v e m b e r 2012

w

Samen thuiskomen

iT|

, l j i s

E E

Dit is e e n publicatie van SEV | Platform31. U kunt SEV | Platform31-publicaties d o w n l o a d e n o p w w w . s e v . n l SEV | Platform31 P o s t b u s 30833 2500 GV DEN H A A G T e l e f o o n : 0 7 0 - 3 0 2 84 84 Email: i n f o @ p l a t f o r m 3 l . n l Platform31 is de fusieorganisatie v a n KEI, Nicis Institute, Nirov en SEV. Platform31 biedt c o n c r e t e o p l o s s i n g e n v o o r maatschappelijke v r a a g s t u k k e n over stad en regio a a n professionals e n b e s t u u r d e r s . Dat d o e n w e met kennis, n e t w e r k e n , o n d e r z o e k e n e x p e r i m e n t e n .

2

A n a l y s e maatschappelijk r e n d e m e n t Thuishuis

3d>W _PLATF0RM31

INHOUDSOPGAVE

1.

Het rapport in het kort

5

2.

Over d e z e a n a l y s e

7

3.

Het T h u i s h u i s - h e t c o n c e p t

4.

De v e r w a c h t e effecten

13

4.1

Effecten v o o r b e w o n e r s Thuishuis

13

4.2

Overige m a a t s c h a p p e l i j k e effecten

14

4.3

Sleuteleffect: g e e n s o c i a l e e e n z a a m h e i d

14

4.4

Werkzame bestandsdelen

15

5.

6.

9

R e n d e m e n t Thuishuis

17

5.1

Rekenmodel

17

5.2

Echte e n b o e k h o u d k u n d i g e investeringen

18

5.3

Harde e n z a c h t e o p b r e n g s t e n

19

5.4

De variabelen

21

5.5

C o n c l u s i e s maatschappelijk r e n d e m e n t

23

5.6

Businesscase?

24

Tot Slot

25

6.1

25

Genoemde bronnen

Bijlage 1 - Effectenarena

27

Bijlage 2 - S c h e r m w e e r g a v e r e k e n m o d e l

27

Colofon

3

1

3


j

_PLATF0RM31_

1. HET RAPPORT IN HET KORT

Het Thuishuis is e e n nieuw, kleinschalig w o o n c o n c e p t v o o r o u d e r e n . Centraal staat het opheffen v a n de sociale e e n z a a m h e i d e n het vergroten van de s a m e n r e d z a a m h e i d . Dit met s t e u n v a n e e n g r o e p v a n vrijwilligers. D e z e vrijwilligers, g e c o ö r d i n e e r d d o o r e e n p r o f e s s i o n a l , o n d e r s t e u n e n t e v e n s v e r e e n z a m e n d e o u d e r e n in d e buurt o n d e r de n o e m e r T h u i s b e z o e k . Binnenkort w o r d t het eerste thuishuis g e o p e n d in Deurne.

Uit d e z e a n a l y s e blijkt dat het Thuishuis in maatschappelijk opzicht g o e d kan r e n d e r e n . Zo is v o l g e n s het o p g e s t e l d e r e k e n m o d e l in e e n conservatief s c e n a r i o e e n maatschappelijk r e n d e m e n t van 4 5 % mogelijk e n in e e n realistischer s c e n a r i o 144%. V o o r e e n groot deel ligt de w i n s t van het T h u i s h u i s c o n c e p t in de individuele e f f e c t e n op d e b e w o n e r s . Door de o p z e t van het T h u i s h u i s zijn z e niet m e e r sociaal e e n z a a m . Dit positieve effect w e r k t d o o r , bijvoorbeeld in e e n betere lichamelijke e n geestelijke g e z o n d h e i d v a n b e w o n e r s o m d a t zij e e n g e z o n d e r dagritme krijgen, beter e t e n , hun m e d i c i j n e n beter g e b r u i k e n , et c e t e r a . M a a r ook in d e ' o n t z o r g i n g ' van m a n t e l z o r g e r s .

Daarbij w o r d e n o p diverse fronten b e s p a r i n g e n v e r w a c h t : •

B e s p a r i n g e n rond d e W M O - o n d e r s t e u n i n g , o m d a t de b e w o n e r s v a n het Thuishuis, s a m e n met d e vrijwilligers, s a m e n r e d z a a m w o r d e n .

•

B e s p a r i n g e n rond d e z o r g v e r z e k e r i n g , o m d a t minder s o c i a l e e e n z a a m h e i d a a n t o o n b a a r s a m e n h a n g t met e e n betere g e z o n d h e i d s s i t u a t i e .

•

B e s p a r i n g e n rond d e A W B Z , o m d a t e e n d u u r d e r e intramurale o p n a m e uitgesteld of zelfs v o o r k o m e n w o r d t (het Thuishuis is z o g e b o u w d en g e o r g a n i s e e r d dat veel z o r g 'thuis' g e b o d e n kan worden).

•

B e s p a r i n g e n v o o r d e b e w o n e r s zelf v a n w e g e d e d e e l s gezamenlijke h u i s h o u d i n g e n d o o r het v o o r k o m e n van a a n p a s s i n g e n a a n de eigen w o n i n g .

Met n a m e d e b e s p a r i n g e n van de W M O - m i d d e l e n zijn mogelijk inzetbaar v o o r d e b e n o d i g d e investeringen. Deze investeringen zijn n o d i g v o o r de d e k k i n g v a n (eenmalige) o n t w i k k e l k o s t e n e n d e jaarlijkse k o s t e n v o o r professionele o n d e r s t e u n i n g . Daarnaast is er e e n (onrendabele) investering n o d i g in het v a s t g o e d . G e z i e n haar m a a t s c h a p p e l i j k e o p d r a c h t is e e n lokale w o n i n g c o r p o r a t i e daar de a a n g e w e z e n partij voor. Hoe groot d e ' o n r e n d a b e l e t o p ' v a n d e z e v a s t g o e d i n v e s t e r i n g is, is afhankelijk v a n tal v a n lokale factoren.

Naarmate er m e e r T h u i s h u i z e n in gebruik g e n o m e n w o r d e n , is het sterk aan te b e v e l e n d e z e g o e d te m o n i t o r e n , zodat het r e k e n m o d e l gevuld kan w o r d e n met ervaringscijfers en getoetste m a a t s c h a p p e l i j k e effecten

5


2.

S(s v

_PLATFORM 31—

OVER DEZE ANALYSE

Een Thuishuis is e e n w o o n v o r m w a a r o u d e r e n met e e n smalle beurt in h u n eigen w o o n e e n h e i d , maar ook met g e d e e l d e v o o r z i e n i n g e n , gezamenlijk w o n e n . Op d e z e manier v o o r k o m e n z e met elkaar het p r o c e s v a n v e r e e n z a m i n g , w a a r i n veel o u d e r e n verzeild raken. Ze w o r d e n o n d e r s t e u n d d o o r e e n g r o e p vrijwilligers en w a a r n o d i g p r o f e s s i o n a l s . O n d e r d e n o e m e r T h u i s b e z o e k o n d e r s t e u n e n d e z e vrijwilligers, s a m e n met e e n coördinator, o o k a n d e r e k w e t s b a r e b u u r t b e w o n e r s . Dit ' s t u d e n t e n h u i s v o o r o u d e r e n ' is e e n n i e u w e v o r m van kleinschalig w o n e n v o o r o u d e r e n . Binnenkort w o r d t het eerste T h u i s h u i s g e o p e n d in Deurne. En op m e e r d e r e locaties in het land zijn T h u i s h u i z e n in v o o r b e r e i d i n g .

P l a t f o r m 3 l - als innovatieplatform v o o r het w o n e n - heeft destijds het Thuishuis als S E V - e x p e r i m e n t o p g e n o m e n in h a a r p r o g r a m m a ' W o n e n e n Zorg'. Het aantal o u d e r e n in N e d e r l a n d stijgt g e s t a a g : a b s o l u u t en als p e r c e n t a g e v a n de bevolking. Tegelijkertijd n e e m t het aantal plaatsen in d e klassieke v e r z o r g i n g s h u i z e n e n het a a n b o d v a n v e r z o r g e n d e p r o f e s s i o n e l e k r a c h t e n aanzienlijk af. Dat maakt dat er a n d e r e w o o n v o r m e n n o d i g zijn. Ook speelt daarbij de kanteling z o a l s die z i c h m o m e n t e e l voltrekt o p het g e b i e d v a n z o r g en welzijn: van p r o f e s s i o n e l e naar m a a t s c h a p p e l i j k e o n d e r s t e u n i n g s s y s t e m e n , met o n d e r m e e r vrijwilligers. Dit v a n w e g e de a c t u e l e o n t w i k k e l i n g dat het v o o r o u d e r e n s t e e d s moeilijker w o r d t o m in a a n m e r k i n g te k o m e n v o o r g e f i n a n c i e r d e , p r o f e s s i o n e l e o n d e r s t e u n i n g . Het Thuishuis lijkt e e n a n t w o o r d op d e z e ontwikkelingen te bieden.

Deze r e n d e m e n t s a n a l y s e wil de v e r w a c h t e m a a t s c h a p p e l i j k e effecten v a n het T h u i s h u i s c o n c e p t blootleggen. Dit door: •

Het opstellen v a n e e n Effectenarena''

met de direct b e t r o k k e n e n v a n het Thuishuis Deurne o m d a a r m e e e e n

o v e r z i c h t te krijgen van effecten die v e r w a c h t w o r d e n (zie bijlage 1). •

Deze e f f e c t e n naast enkele inzichten uit de literatuur te leggen, als toets van deze

•

Een rekenmodel

verwachtingen.

te o n t w i k k e l e n , o n d e r m e e r op basis v a n de ervaring in Deurne, w a a r m e e o p dit m o m e n t

e e n eerste indicatie v o o r het maatschappelijk r e n d e m e n t is te g e v e n e n in d e t o e k o m s t s t e e d s s c h e r p e r zicht zal o n t s t a a n op d e p r e c i e z e m a a t s c h a p p e l i j k e m e e r w a a r d e .

G e k o z e n is voor e e n lichte o n d e r z o e k s o p z e t , vooral gericht op het inventariseren van v e r w a c h t e effecten e n eerste t o e t s d a a r v a n . Dit past bij de fase w a a r i n het Thuishuis z i c h bevindt. De i n w o n e r s b e t r e k k e n binnenkort het eerste Thuishuis. P a s d a a r n a zullen de eerste effecten zichtbaar w o r d e n . N a a r m a t e het Thuishuis o p m e e r plekken in het land tot s t a n d is g e k o m e n , k o m e n er m e e r ervaringscijfers. D a a r m e e kan e e n steviger a n a l y s e g e m a a k t w o r d e n . Het o p g e s t e l d e r e k e n m o d e l h o u d t daar rekening m e e . V a n d a a r ook de subtitel v a n het rapport: e e n e e r s t e t u s s e n s t a n d . Deze analyse is d e e l s o p g e s t e l d op basis v a n d e D e u r n e s e praktijk.

1

De Effectenarena is een door de SEV ontwikkeld basisinstrument voor maatschappelijk-rendementsanalyses (zie www.effectenarena.nl).

7

In t w e e s e s s i e s zijn de b e n o d i g d e e l e m e n t e n met de direct b e t r o k k e n e n in kaart gebracht: w o n i n g c o r p o r a t i e B e r g o p w a a r t s , de lokale Stichting Thuishuis Deurne, d e b e t r o k k e n c o ö r d i n a t o r e n d e ontwikkelaar v a n het c o n c e p t Stichting Thuis in Welzijn. Door in het r e k e n m o d e l uit te g a a n v a n t w e e s c e n a r i o ' s is g e p o o g d e e n b r e e d b e e l d neer te zetten.

s


3.

__PL AT

FO

R

M 31—

HET THUISHUIS-HET CONCEPT

W a a r ligt het g e h e i m van het Thuishuis? W a a r i n o n d e r s c h e i d t het z i c h v a n a n d e r e kleinschalige w o o n v o r m e n z o a l s w e die al k e n n e n ? In d e D e u r n e s e s e s s i e s zijn de b e n o d i g d e activiteiten uitgebreid in kaart g e b r a c h t , m e d e o p basis van papieren plannen die daar al v o o r o p g e s t e l d zijn. D e z e definiëren het Thuishuis. V a n b e l a n g v o o r de te v e r w a c h t e n effecten is o o k d e wijze w a a r o p d e z e activiteiten w o r d e n opgepakt.

In d e Effectenarena w o r d e n de v o l g e n d e activiteiten b e n o e m d .

Thuishuis - voorbereiding •

Bijeenkomst e n diepte-interviews b e l a n g h o u d e r s .

•

H a a l b a a r h e i d s o n d e r z o e k , w a a r o n d e r geschikt(e) p a n d / l o c a t i e v i n d e n .

•

Plannen opstellen.

•

Publiciteit m a k e n (krant, reguliere kanalen van partners).

•

B e w o n e r s w e r v e n e n s e l e c t e r e n (toets op inkomen).

•

Vrijwilligers w e r v e n .

•

O r g a n i s e r e n diverse k l a n k b o r d b i j e e n k o m s t e n .

•

V a s t g o e d l e v e n s l o o p b e s t e n d i g (ver)bouwen, in zelfstandige e e n h e d e n van c a . 40 m2, met g e d e e l d e voorzieningen.

•

B a s i s b i j e e n k o m s t / o p s t e l l e n huishoudelijk reglement.

•

Inrichten g e m e e n s c h a p p e l i j k e ruimte.

Thuishuis - uitvoering •

Activiteiten a a n b i e d e n (vrijwilligers).

•

A a n w e z i g / b e s c h i k b a a r zijn (vrijwilligers).

•

Verhuren w o o n e e n h e d e n + beheer vastgoed.

•

Periodieke g r o e p s g e s p r e k k e n o.l.v. coördinator.

•

Bewonersbijeenkomsten.

Thuisbezoek •

B e z o e k e n i n w o n e r s thuis en p o l s e n v r a a g / b e h o e f t e .

•

Coördinator zoekt p a s s e n d e vrijwilliger.

•

Vrijwilliger e n i n w o n e r d o e n s a m e n activiteiten.

•

i n w o n e r s toeleiden naar b e s t a a n d a a n b o d .

Algemeen •

Lokale stichting o p r i c h t e n + bestuur f o r m e r e n .

•

C o n v e n a n t afsluiten stichting - corporatie (bijv. m.b.t. toeleiding b e w o n e r s + inrichting g e m . ruimte).

9

•

O p l e i d e n vrijwilligers + certificering + opstellen handleiding.

•

Coördineren vrijwilligers.

•

O n d e r h o u d e n c o n t a c t e n lokaal netwerk.

•

F i n a n c i e r i n g regelen (o.m. via fondsen).

•

Interne projectorganisatie (projecttaken: vrijwilligersorganisatie, c o m m u n i c a t i e & publiciteit, huisvesting, leef- e n w o o n k l i m a a t e n financiën).

O n d e r s c h e i d e n d v o o r het Thuishuis is o n d e r m e e r de b e t r o k k e n h e i d van vrijwilligers, zij o n d e r s t e u n e n d e b e w o n e r s v a n het Thuishuis, m a a r ook de b u u r t b e w o n e r s , o n d e r d e n o e m e r T h u i s b e z o e k . Dit d o e n ze o p z o ' n manier dat d e b e w o n e r s zelf ' a a n het stuur' blijven. Zo zal e e n vrijwilliger bijvoorbeeld p r o b e r e n het o u d e netwerk te revitaliseren, in plaats v a n zelf o n d e r d e e l te w o r d e n v a n het s o c i a l e netwerk, vrijwilligers krijgen z e l f v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d e n ruimte o m w e r k z a a m h e d e n naar eigen inzicht in te vullen. De m o d e r n e vrijwilliger stelt dat ook op prijs. P r o f e s s i o n a l s staan ook op afstand. Er is e e n c o ö r d i n a t o r aangesteld. Hij/zij houdt d e vinger a a n d e pols e n geldt als a c h t e r v a n g v o o r d e b e w o n e r s . De coördinator legt het eerste c o n t a c t vanuit het T h u i s b e z o e k .

Een Thuishuis w o r d t gesticht e n b e h e e r d vanuit e e n lokale stichting, met e e n b e s t u u r dat is s a m e n g e s t e l d uit m e n s e n uit de plaats zelf. in d e v o o r b e r e i d i n g s f a s e w o r d t veel a a n d a c h t b e s t e e d a a n het v e r a n k e r e n v a n het initiatief in het lokale netwerk van w o n e n - z o r g - w e l z i j n s o r g a n i s a t i e s e n vrijwilligersorganisaties. De lokale b e l a n g h e b b e n d e n m o e t e n z i c h eigenaar v o e l e n van ' h u n ' Thuishuis.

Het Thuishuis is z o ingericht dat b e w o n e r s e e n eigen zelfstandige w o n i n g h e b b e n , met eigen sanitaire v o o r z i e n i n g e n . Daarnaast is er e e n ruime g e m e e n s c h a p p e l i j k e ruimte, met o n d e r m e e r e e n k e u k e n e n w o o n k a m e r met eigen stoel v o o r i e d e r e e n . Ook faciliteiten als w a s m a c h i n e s e n bergingen w o r d e n g e d e e l d . Het Thuishuis Deurne beschikt d a a r n a a s t over e e n aparte ruimte, met e e n e i g e n , aparte ingang.

De selectie van b e w o n e r s is e e n belangrijke activiteit. Het Thuishuis is niet v o o r iedere o u d e r e . De d o e l g r o e p bestaat uit m e n s e n . . . •

.. .die v e r e e n z a m e n of dreigen te v e r e e n z a m e n (vrijwel altijd alleenstaanden),

•

met e e n kleine beurs e n

•

die het prettig v i n d e n o m (een deel van) hun leefruimte te delen met m e d e b e w o n e r s .

Veelal gaat het o m m e n s e n die v o o r h e e n in e e n s o c i a l e h u u r w o n i n g h u u r d e n . K w e t s b a a r h e i d en e e n z a a m h e i d o n t s t a a n veelal geleidelijk. Het beste is o m in e e n Thuishuis te gaan w o n e n v o o r d a t e c h t e o n d e r s t e u n i n g (in z w a r e mate) n o d i g is. M a a r dat is o o k vaak de periode w a a r i n o u d e r e n zelf a a n g e v e n graag zelfstandig te willen blijven w o n e n e n g e e n n o o d z a a k z i e n o m e e n a n d e r e w o o n v o r m te v i n d e n . Het g a a n w o n e n in e e n Thuishuis moet d a a r o m o n t s t a a n vanuit e e n wil o m a n d e r s te g a a n w o n e n . Niet o m d a t het m o e t v a n w e g e bijvoorbeeld fysieke b e p e r k i n g e n of v e r w a a r l o z i n g . Die wil z o u vooral geïnspireerd m o e t e n w o r d e n vanuit de behoefte a a n m i n d e r e e n z a a m h e i d of het v e r l o s s e n v a n d e last v a n e e n te groot huis (met tuin) of o m d a t het g e w o o n leuk is met a n d e r e n s a m e n te w o n e n .

10


SdW _ P L A T F 0 R M 3 1 _

W a a r klassieke v e r z o r g i n g s t e h u i z e n te m a k e n h e b b e n met vragers die zichzelf m e l d e n , zal het Thuishuis z i c h d u s m e e r ' w e r v e n d ' m o e t e n p r e s e n t e r e n . T h u i s b e z o e k bij o u d e r e n in d e buurt speelt daar e e n rol. D a a r m e e k u n n e n potentiële b e w o n e r s in b e e l d k o m e n . Ook a n d e r e instanties k u n n e n e e n signalerende e n t o e l e i d e n d e rol h e b b e n . Bijvoorbeeld o m d a t d e w o n i n g c o r p o r a t i e s tijdens het b e h e e r v e r e e n z a a m d e h u u r d e r s t e g e n k o m e n . Uit d e literatuur zijn er ook ' d e t e r m i n a n t e n ' v a n v e r e e n z a m i n g die gebruikt k u n n e n w o r d e n o m potentiële b e w o n e r s te v i n d e n (zoals v e r w e d u w i n g of s c h e i d i n g , w e i n i g sociale verbanden). Zodra het Thuishuis lokaal e n landelijk m e e r b e k e n d h e i d krijgt, kan d e z e w e r v i n g s o e p e l e r g a a n v e r l o p e n .

11

S©W _ P L A T F 0 R M 3 1 _


4.

DE VERWACHTE EFFECTEN

A a n de h a n d v a n de D e u r n e s e s e s s i e s en a n a l y s e v a n het b e s c h i k b a r e materiaal zijn de v o l g e n d e v e r w a c h t e effecten geïnventariseerd. In de E f f e c t e n a r e n a (zie bijlage) zijn d e z e effecten met pijlen ook o n d e r l i n g in v e r b a n d gebracht.

4.1

Effecten voor bewoners Thuishuis

W o n e n in dagelijkse nabijheid v a n m e d e m e n s e n , groter sociaal netwerk Groter veiligheidsgevoel

Door het samenwonen gebouw biedt

M e e r s t i m u l a n s e n : m e e r activiteiten (bijv. winkelen), m e e r g e l e g e n h e i d tot l a a g d r e m p e l i g c o n t a c t , m e e r l a c h e n , meer b e l e v e n i s s e n

Door het samen ondernemen van normale, dagelijkse activiteiten, al dan niet met ondersteuning van vrijwilligers.

en door veiligheid

G e e n sociale e e n z a a m h e i d

Het hoofdeffect

dat ontstaat

M i n d e r sociaal k w e t s b a a r

medebewoners

en de dagelijkse

M i n d e r e m o t i o n e l e e e n z a a m h e i d (beperkter)

Alleen indien bewoners vinden

Betere mentale g e z o n d h e i d / m i n d e r p s y c h i s c h

Door de stimulansen

door de interactie

met

stimulansen

een nieuwe

en de

die het

'zielsverwant'

medebewoners

kwetsbaar Beter en minder medicijngebruik, beter e e t p a t r o o n / b e t e r e v o e d i n g , betere persoonlijke verzorging, m i n d e r a l c o h o l m i s b r u i k , g e z o n d e r dagritme, m e e r b e w e g i n g , m i n d e r s l a a p p r o b l e m e n

Door de sociale gesteldheid

controle

Betere f y s i e k e g e z o n d h e i d

Door de betere stimulansen

levenssituatie

M i n d e r fysiek k w e t s b a a r Grotere z e l f r e d z a a m h e i d

en de beter

en de

psychische

dagelijkse

Door betere fysieke fitheid en ondersteuning medebewoners

van/via

Betere b e s c h i k b a a r h e i d h u l p m i d d e l e n : w o n i n g zorgproof, m e d e b e w o n e r s b e s c h i k t e r o v e r , . . . Ook: m e e r onderlinge e r g e r n i s s e n d o o r individuele 'onhebbelijkheden'*

Een mogelijk

negatief

effect

13

4.2

Overige maatschappelijke effecten

Effecten gemeente Betere kennis situatie ' e e n z a m e o u d e r e ' (t.b.v. W M O / ' s o c i a l e kaart')

Door een sterker lokaal netwerk dat ontstaat door in het voorbereidingstraject en de contacten van de vrijwilligers en coördinator

Betere a f s t e m m i n g in lokaal netwerk

Betere burgerparticipatie ( n w . Vrijwilligers)

Effecten woningcorporatie Differentiatie w o n i n g a a n b o d , p a s s e n d bij v r a a g oudere bewoner

Het Thuishuis

voegt een nieuwe

woningtype

aan de

(zorgjvastgoedportefeuille. Bij sommige

oudere

huurders

is daar ook vraag

naar.

Hulpaanbod voor 'eenzame huurder'

Duidelijk resultaat t.b.v. m a a t s c h a p p e l i j k e missie (BBSH)

Omdat sommige oudere huurders doorstromen, hun 'oude woning' weer beschikbaar.

komt

Mogelijk: betere b e s c h i k b a a r h e i d e e n g e z i n s w o n i n g e n

Effecten omgeving b e w o n e r Ontlasting e n o n t z o r g i n g m a n t e l z o r g e r (voorkomen overbelasting)

Doordat

het Thuishuis

(medebewoners, Door de ontlasting

Prettiger c o n t a c t

4.3

ruimte

kan

bieden

van de zorgrelatie

voor een prettiger

ontstaat

er

contact.

Sleuteleffect: geen sociale eenzaamheid

De b e t r o k k e n e n v a n het Thuishuis v e r w a c h t e n dat b e w o n e r s in het g e h e e l niet m e e r s o c i a a l e e n z a a m zijn. Daar is het T h u i s h u i s c o n c e p t op o n t w o r p e n , in de Effectenarena is z i c h t b a a r dat dit o o k e e n 'sleuteleffect' is. Een aantal effecten dat direct ontstaat vanuit het c o n c e p t Thuishuis m o n d e n uit in ' g e e n s o c i a l e e e n z a a m h e i d ' e n v a n daaruit ontstaan w e e r e f f e c t e n rond g e z o n d h e i d e n z e l f r e d z a a m h e i d , die uiteindelijk leiden tot de incasseringen. Ook in de literatuur w o r d t e e n z a a m h e i d v e r b o n d e n aan e e n aantal gevolgeffecten.

14

ook ondersteunen

vrijwilligers)

Over het a l g e m e e n w o r d e n t w e e soorten v a n eenzaamheid onderscheiden: Sociale eenzaamheid: v a n sociale e e n z a a m heid is sprake als i e m a n d betekenisvolle relaties met e e n bredere g r o e p m e n s e n z o a l s k e n n i s s e n , c o l l e g a ' s , buurtgenoten of m e n s e n met d e z e l f d e belangstelling mist. Een intieme partnerrelatie kan sociale e e n z a a m h e i d niet opheffen. Emotionele eenzaamheid: als i e m a n d e e n sterk g e m i s ervaart v a n e e n intieme relatie, e e n e m o t i o n e e l h e c h t e b a n d met e e n partner of vriend(in), d a n is er sprake v a n e m o t i o n e l e eenzaamheid. (bron: nationaal k o m p a s volksgezondheid) E e n z a a m h e i d is altijd e e n subjectief g e g e v e n : e e n g e v o e l d gebrek.


S©W _ P L A T F 0 R M 3 1 _

Uit o n d e r z o e k (zie o n d e r m e e r w w w . n a t i o n a a l k o m p a s . n l ) zijn er a a n w i j z i n g e n dat (sociale) e e n z a a m h e i d e e n relatie heeft m e t d e p r e s s i e , suïcide e n h a r t a a n d o e n i n g e n : d e lichamelijke e n geestelijke g e z o n d h e i d . O o k v e r t o n e n e e n z a m e m e n s e n m i n d e r g e z o n d h e i d s b e v o r d e r e n d g e d r a g e n h e b b e n z e e e n grotere kans o p overlijden.

4.4

Werkzame bestandsdelen

Met b e h u l p v a n d e Effectenarena zijn d e v e r w a c h t i n g e n van d e b e t r o k k e n e n r o n d het Thuishuis vastgelegd. H o e aannemelijk is het dat d e z e v e r w a c h t i n g e n o o k daadwerkelijk g e r e a l i s e e r d w o r d e n ?

Wonen zonder eenzaamheid Sociale e e n z a a m h e i d is het g e v o e l d e g e m i s aan dagelijkse c o n t a c t e n . Door d e inrichting e n organisatie van e e n Thuishuis is het aannemelijk dat b e w o n e r s inderdaad m e e r c o n t a c t e n h e b b e n ; z e k e r in vergelijking met d e referentiesituatie: alleen w o n e n in e e n huis. Er is dagelijks a a n s p r a a k , er zijn natuurlijke c o n t a c t m o m e n t e n . Daar o n t k o m je d o o r d e inrichting van het huis e n d e g e d e e l d e v o o r z i e n i n g e n als b e w o n e r bijna niet a a n . De v e r w a c h t i n g is ook dat b e w o n e r s s a m e n dingen o n d e r n e m e n . B o v e n d i e n zijn er d e vrijwilligers d i e e e n vinger aan d e pols h o u d e n . Een risico is w e l dat d e onderlinge v e r s t a n d h o u d i n g van b e w o n e r s z o d a n i g w o r d t dat (sommige) b e w o n e r s h u n eigen w e g g a a n e n d e kans o p v e r e e n z a m i n g t o c h t o e n e e m t . M e d e b e w o n e r s k u n n e n d a n niet b e a n t w o o r d e n a a n het beleefde g e m i s a a n c o n t a c t e n . Door e e n zorgvuldige intake, het b e g e l e i d e n v a n d e ' g r o e p s v o r m i n g ' e n d e a c h t e r v a n g van vrijwilligers e n e e n p r o f e s s i o n e l e coördinator w o r d t dit risico echter g o e d ' g e m a n a g e d ' .

Brede aanpak kwetsbaarheid V e r e e n z a m i n g hangt sterk s a m e n m e t k w e t s b a a r h e i d bij o u d e r e n (SCP, 2011, pag. 11): "het p r o c e s van het o p e e n s t a p e l e n v a n lichamelijke, p s y c h i s c h e e n / o f s o c i a l e tekorten in het f u n c t i o n e r e n , dat d e kans vergroot o p negatieve g e z o n d h e i d s u i t k o m s t e n (functiebeperkingen, o p n a m e , overlijden)", ledereen d i e m e t o u d e r e n w e r k t w e e t h o e iets s i m p e l s als e e n k l e m m e n d e d e u r of e e n kapotte koelkast o p e e n s net dat druppeltje kan zijn, w a a r d o o r o u d e r e n in e e n n e e r w a a r t s e spiraal terecht k o m e n . De achterliggende aanleiding is d a n niet iets praktisch, maar het g e b r e k aan v e r m o g e n s ( p s y c h i s c h , sociaal e n fysiek) o m tot a n d e r e h a n d e l i n g e n te k o m e n . Het Thuishuis sluit a a n - in tegenstelling tot m e e r s p e c i f i e k e interventies - o p alle drie d o m e i n e n , direct of indirect: •

De s o c i a l e v e r m o g e n s w o r d e n vergroot d o o r d e o m g a n g m e t m e d e b e w o n e r s , vrijwilligers e n d e a n d e r e n die d e z e ' a a n r e i k e n ' .

•

De p s y c h i s c h e v e r m o g e n s blijven eerder intact d o o r d e s t i m u l a n s e n d i e o n t s t a a n in het dagelijkse leven.

•

De fysieke v e r m o g e n w o r d e n o o k o n d e r h o u d e n o m d a t het Thuishuis aanzet tot het in b e w e g i n g blijven: s a m e n uitstapjes m a k e n , uit je k a m e r k o m e n o m gezamenlijk te e t e n , e n z o v o o r t s . Ook zijn d e w o n i n g e n l e v e n s l o o p b e s t e n d i g g e b o u w d w a a r d o o r het risico o p bijvoorbeeld vallen w o r d t v e r m i n d e r d .

D o o r d e z e brede b e n a d e r i n g is het aannemelijk dat het Thuishuis k w e t s b a a r h e i d tegengaat e n 'het p r o c e s v a n o p e e n s t a p e l e n v a n tekorten in het f u n c t i o n e r e n ' w e e t te d o o r b r e k e n .

15

Vergroten draagkracht K w e t s b a a r h e i d is het v e r s t o o r d e e v e n w i c h t t u s s e n draaglast en draagkracht. Naast het v e r m i n d e r e n v a n de draaglast, w o r d t o o k g e p r o b e e r d d e draagkracht te v e r h o g e n . Dat is de capaciteit o m p r o b l e m e n het hoofd te b i e d e n , v e e l o u d e r e n o n t w i k k e l e n v r o e g of laat e e n z i e k t e b e e l d (zoals o u d e r d o m s s u i k e r , o s t e o p o r o s e ) . Een g o e d e d r a a g k r a c h t kan d e z e draaglast c o m p e n s e r e n . Het Thuishuis biedt vijf b r o n n e n v a n draagkracht w a a r m e e k w e t s b a a r h e i d v e r m i n d e r d kan w o r d e n : •

Individuele draagkracht (die o p peil blijft d o o r e e n g o e d e g e z o n d h e i d ; in de E f f e c t e n a r e n a 'grotere zelfredzaamheid').

•

Draagkracht v a n m e d e b e w o n e r s .

•

Draagkracht v a n vrijwilligers.

•

Draagkracht v a n b e s t a a n d e m a n t e l z o r g e r s (die intact blijft).

•

Draagkracht v a n n i e u w e m a n t e l z o r g e r s (ontstaan vanuit Thuisbezoek).

in d e referentiesituatie w o r d e n d e m o g e l i j k h e d e n o m d e z e draagkracht o p peil te h o u d e n d a a r e n t e g e n s t e e d s kleiner, bijvoorbeeld d o o r o v e r b e l a s t e m a n t e l z o r g e r s , e e n kleiner w o r d e n d s o c i a a l netwerk of d e a f n e m e n d e m o g e l i j k h e d e n v o o r p r o f e s s i o n e l e o n d e r s t e u n i n g (bijvoorbeeld d o o r bezuinigingen op P G B en W M O ) .

Voor bewoners met een lager inkomen In o n d e r z o e k is overtuigend a a n g e t o o n d dat e e n z a a m h e i d (en de d a a r m e e s a m e n h a n g e n d e verschijnselen) e e n groter p r o b l e e m is v o o r m e n s e n met e e n lager i n k o m e n (SCP, 2011, p a g . 14). Doordat het Thuishuis z i c h specifiek richt o p m e n s e n met e e n kleine beurs, is d e k a n s groter d a n de v e r w a c h t e effecten ook daadwerkelijk o p t r e d e n . Ook zullen d e investeringen (maatschappelijk) beter renderen (zie hoofdstuk 4).

16

S(§?W _PLATF0RM31_


5.

RENDEMENT THUISHUIS

W a a r zit nu p r e c i e s d e m a a t s c h a p p e l i j k e m e e r w a a r d e v a n het T h u i s h u i s ? O m dat s c h e r p te krijgen, moet het leven in het T h u i s h u i s afgezet w o r d e n t e g e n e e n referentiesituatie. Deze referentie is veelal het zelfstandig blijven w o n e n in d e o u d e w o n i n g (vaak e e n e e n g e z i n s w o n i n g ) . in de t w e e d e D e u r n e s e sessie is g e k e k e n naar de situatie v a n t w e e n i e u w e b e w o n e r s , v o o r beide b e w o n e r s is e e n p r o f e s s i o n e l e inschatting g e m a a k t v a n hoe het leven z i c h voltrekt met e n z o n d e r Thuishuis. Door

life-events

te v e r b i n d e n met de p r o f e s s i o n e l e z o r g die d a a r m e e v e r b o n d e n is, is e e n inschatting g e m a a k t v a n d e maatschappelijke meerwaarde. W e w e t e n natuurlijk niet hoe het leven v a n b e w o n e r s z i c h zal voltrekken. Juist bij o u d e r e n is leeftijd e e n s l e c h t e v o o r s p e l l e r v a n t o e k o m s t i g e situaties. Dat bleek al in de t w e e b e s p r o k e n c a s e s . Bij de e n e b e w o n e r w a s d e inschatting dat d e z e het zelfstandig w o n e n d n o g lang z o u k u n n e n r e d d e n . En dat de m e e r w a a r d e v a n het Thuishuis vooral zit in de kwaliteit v a n leven. Bij de a n d e r e b e w o n e r w a s d e inschatting dat ze in de referentiesituatie d o o r e e n reeds a a n w e z i g e b e p e r k i n g snel m e e r z o r g n o d i g z o u h e b b e n . Naast m e e r kwaliteit van leven z o u er ook flinke b e s p a r i n g op z o r g k o s t e n mogelijk zijn d o o r het Thuishuis.

5.1

Rekenmodel

O m m e e r inzicht te krijgen in d e z e o n z e k e r e factoren o n t b r e k e n e c h t e r ervaringscijfers; het e e r s t e Thuishuis m o e t n o g in gebruik g e n o m e n w o r d e n . Laat staan dat er ervaringen zijn v a n m e e r d e r e locaties. O m t o c h uitspraken te d o e n over het te v e r w a c h t e n maatschappelijk r e n d e m e n t v a n het T h u i s h u i s is e e n r e k e n m o d e l o p g e s t e l d , b e s t a a n d uit drie o n d e r d e l e n : • •

De b e n o d i g d e investeringen,

o p basis v a n de eerste ervaring in Deurne.

De te v e r w a c h t e n opbrengsten,

s o m s harder in de zin v a n mogelijke b e s p a r i n g , s o m s z a c h t e r in d e zin v a n

d e w a a r d e r i n g v a n d e inzet v a n vrijwilligers e n de g e w o n n e n 'levenskwaliteit'. •

Een b e n a d e r i n g v a n het maatschappelijk

rendement

waarbij investeringen e n o p b r e n g s t e n op elkaar

w o r d e n betrokken.

In dit r e k e n m o d e l zijn diverse v a r i a b e l e n i n g e b o u w d . De belangrijkste zijn s a m e n g e b a l d in e e n 'cockpit'. Die kan o p drie m a n i e r e n gebruikt w o r d e n : •

v o o r nu, in d e z e eerste r e n d e m e n t s a l y s e , o m t w e e s c e n a r i o ' s d o o r te r e k e n e n .

•

V o o r d e t o e k o m s t o m , met m e e r ervaringscijfers in de h a n d , de variabelen beter in te s c h a t t e n .

•

V o o r de t o e k o m s t o m in lokale s e s s i e s snel inzicht te krijgen in d e potentie v a n e e n n i e u w Thuishuis.

Bijsluiter De u i t k o m s t e n v a n het r e k e n m o d e l zijn indicatief. Door de beperkte o n d e r z o e k s o p z e t en het o n t b r e k e n v a n ervaringscijfers m o e t e n de u i t k o m s t e n opgevat w o r d e n als e e n eerste v i n g e r o e f e n i n g .

17

De w a a r d e van het r e k e n m o d e l ligt niet bij de e u r o b e d r a g e n die e r m e e g e g e n e r e e r d w o r d e n . De w a a r d e ligt v o o r a l in het r e k e n e n met de diverse variabelen e n het vaststellen van d e m a r g e s . •

De initiële w a a r d e n zijn conservatief gesteld. De kosten zijn d a a r o m a a n d e hoge kant g e s c h a t e n o p b r e n g s t e n juist lager.

•

De effecten van het T h u i s b e z o e k zijn niet apart b e n o e m d , in het r e k e n m o d e l is er vanuit gegaan dat de b e s p a r i n g e n lijken op d e effecten die v e r w a c h t w o r d e n bij de b e w o n e r s v a n het Thuishuis, alleen aanzienlijk minder intensief. Dit is e e n variabele in het r e k e n m o d e l .

•

V o o r e e n uitgebreidere maatschappelijke a f w e g i n g m o e t e n ook d e kosten die v e r b o n d e n zijn a a n e e n hogere l e v e n s v e r w a c h t i n g betrokken w o r d e n : e e n langere p e r i o d e v a n p e n s i o e n V A O W - u i t k e r i n g e n e n z o r g k o s t e n . E v e n e e n s moet gewerkt w o r d e n met e e n d i s c o n t o v o e t en e v e n t u e l e risico-opslag. Door d e beperkte o n d e r z o e k s o p z e t is dat (nog) a c h t e r w e g e g e b l e v e n . Deze d e m p e n d e factoren o p de uitkomst w o r d e n echter (deels) g e c o m p e n s e e r d d o o r de v e r w a c h t i n g dat de kostprijzen v o o r d e z o r g zullen t o e n e m e n . Ook die t o e n a m e is niet m e e g e n o m e n .

•

Naast b e s p a r i n g e n k u n n e n ook k o s t e n v e r h o g e n d e z a k e n s p e l e n , o m d a t b e w o n e r s eerder o p het s p o o r w o r d e n gezet v a n v e r g o e d i n g e n en o n d e r s t e u n i n g . Terwijl z e a n d e r s die stap niet h a d d e n gezet o m d a t z e d e w e g e n niet k e n d e n , d e d r e m p e l te h o o g v o n d e n of hun eigen situatie z o inschatten dat ze niet d a c h t e n het n o d i g te h e b b e n . Een factor daarin is de cultuur die b e w o n e r s z u l l e n o n t w i k k e l e n : gaat m e n s o b e r o m met g e m e e n s c h a p s g e l d of wil m e n maximaal profiteren v a n 'geldpotjes'?

•

Er is g e r e k e n d met t w e e s c e n a r i o ' s : Het c o n s e r v a t i e v e s c e n a r i o A w a a r i n rekening is g e h o u d e n met e e n o n r e n d a b e l e v a s t g o e d i n v e s t e r i n g v a n € 80.000 per w o n i n g e n kortere r e k e n p e r i o d e van tien jaar. het realistischere s c e n a r i o B met e e n ' o n r e n d a b e l e t o p ' v a n € 50.000 e n e e n r e k e n p e r i o d e van vijftien jaar.

5.2

Echte en boekhoudkundige investeringen

A a n d e h a n d van d e ervaringen in Deurne zijn d e investeringen b e n o e m d . Bij v o l g e n d e t h u i s h u i z e n is er sprake v a n e e n leereffect, w a a r d o o r de p o s t e n voor o n d e r z o e k en planontwikkeling lager zijn gesteld d a n de kosten z o a l s z e in Deurne zijn g e m a a k t . •

Haalbaarheidsonderzoek:

€ 40.000 (eenmalig)

•

Vastgoedinvestering:

s c e n a r i o A € 560.000 (eenmalig) (€ 80.000 per w o o n e e n h e i d ) s c e n a r i o B € 300.000 (eenmalig) (€ 50.000 per w o o n e e n h e i d )

18

Aanvullende planontwikkeling vastgoed:


Planontwikkeling sociaal:


Inrichting interieur:


Sociale exploitatie (aanstellen coördinator):

€ 15.000 (jaarlijks)

Vastgoedexploitatie:

p m (dekkend uit huuropbrengsten)


S
_PLATF0RM31_

De onrendabele top De o n r e n d a b e l e investering in het v a s t g o e d bepaalt het l e e u w e n d e e l v a n d e investeringen (ca. 2/3). Dat is het deel v a n d e investering dat d e w o n i n g c o r p o r a t i e niet terugkrijgt uit d e v e r w a c h t e h u u r o p b r e n g s t e n . Dat is e e n n o r m a a l verschijnsel bij maatschappelijk g e m o t i v e e r d e v a s t g o e d i n v e s t e r i n g e n , z e k e r bij z o r g w o n i n g e n die o v e r het a l g e m e e n w a t d u u r d e r zijn o m te b o u w e n . Bij e e n Thuishuis gaat het o m e e n ' s o c i a a l ' huurpeil, a f g e s t e m d o p d e smalle beurs. Het o n r e n d a b e l e b e d r a g is sterk afhankelijk v a n h o e lokale w o n i n g c o r p o r a t i e s r e k e n e n : d e r e s t w a a r d e van het v a s t g o e d (bij z o r g w o n i n g e n vaak lager), d e exploitatietermijn (bij z o r g w o n i n g e n vaak korter), d e g r o n d k o s t e n (lokaal bepaald). A a n g e z i e n w o n i n g c o r p o r a t i e s te m a k e n h e b b e n met s c h a a r s t e a a n investeringsruimte is het redelijk dit b e d r a g v o l l e d i g m e e te n e m e n in d e w e g i n g v a n het maatschappelijke r e n d e m e n t . Ze h a d d e n d e z e ruimte i m m e r s o o k k u n n e n a a n w e n d e n voor a n d e r maatschappelijk nut. Het v a s t g o e d v o o r e e n Thuishuis kan relatief makkelijk h e r b e s t e m d w o r d e n : bijvoorbeeld v o o r d e huisvesting van a n d e r e z o r g c o n c e p t e n of v o o r d e h u i s v e s t i n g v a n M O E - l a n d e r s of s t u d e n t e n .

Benodigde financiering De ' o n r e n d a b e l e top' is echter niet v e r b o n d e n a a n e e n k a s s t r o o m . Het betreffen g e e n e c h t e uitgaven. Het is e e n b e d r a g uit d e interne b o e k h o u d i n g v a n d e w o n i n g c o r p o r a t i e e n o o k specifiek v e r b o n d e n is a a n d e z e partij. V o o r d e stichting van e e n Thuishuis betekent dit dat e e n w o n i n g c o r p o r a t i e bereid m o e t w o r d e n g e v o n d e n ' e e n o n r e n d a b e l e t o p te n e m e n ' , v a n u i t hun m a a t s c h a p p e l i j k e o p g a v e z o a l s v a s t g e l e g d in het Besluit B e h e e r Sociale H u u r s e c t o r (BBSH) e n vaak d e lokale p r e s t a t i e a f s p r a k e n , zijn v e l e n bereid daarover het gesprek te o p e n e n . V o o r dit b e d r a g hoeft g e e n s p e c i f i e k e financiering g e v o n d e n te w o r d e n . Dit in tegenstelling tot d e a n d e r e i n v e s t e r i n g s p o s t e n . De te financieren investeringen zijn d a a r m e e e e n stuk beperkter: € 245.000 (voor tien jaar), w e l k e maatschappelijk investeerders d a a r v o o r a a n g e s p r o k e n k u n n e n w o r d e n , zullen w e b e s p r e k e n nadat d e mogelijke o p b r e n g s t e n o p e e n rij zijn gezet.

5.3

Harde en zachte opbrengsten

De v e r w a c h t i n g is dat d e effecten die het Thuishuis w e e t te bereiken z i c h ook vertalen in aantal o p b r e n g s t e n .

Besparingen Uit d e D e u r n e s e s e s s i e s e n het b u r e a u o n d e r z o e k blijkt dat het Thuishuis o p v e r s c h i l l e n d e m a n i e r e n kan leiden tot b e s p a r i n g e n in d e r e k e n p e r i o d e van tien jaar o n d e r d e n o e m e r v a n ' m i n d e r , a n d e r s , uitgesteld/later of gedeeld/efficiënter':

19

Besparingen

Thuishuis

Thuisbezoek

Besparing thuiszorg

€

62.400

€

124.800

Besparing hulpmiddelen/ondersteuning

€

30.000

€

60.000

Verminderde zorgconsumptie

€

60.000

€

120.000

B e s p a r i n g uitVafstel intramurale z o r g

€

43.560

€

87.120

Besparing levensonderhoud * * * *

€

31.200

B e s p a r i n g a a n p a s s i n g eigen w o n i n g

€

9.900

Totale o p b r e n g s t e n uit b e s p a r i n g e n

€237.060

€

391.920

[3]

€ 628.980

Een korte toelichting: •

De b e s p a r i n g e n v o o r t h u i s z o r g b e s t a a n eruit dat m e n s e n e e n kleinere w o n i n g krijgen d a n in d e referentiesituatie e n dat er e e n e f f i c i e n c y v o o r d e e l is (bijvoorbeeld g e d e e l d e keuken). Ook zal e e n deel van de b e w o n e r s hulp niet (meer) n o d i g h e b b e n d o o r e e n betere g e z o n d h e i d . Initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : helft van d e b e w o n e r s b e s p a a r t t w e e uur t h u i s z o r g per w e e k .

•

De besparingen v o o r d e h u l p m i d d e l e n / o n d e r s t e u n i n g ontstaan doordat b e w o n e r s g e z o n d e r w o r d e n / b l i j v e n . Hun ' W M O - c o n s u m p t i e ' n e e m t af. B o v e n d i e n k u n n e n z e mogelijk h u l p m i d d e l e n d e l e n of o n d e r s t e u n e n z e elkaar (de e n e b e w o n e r taxiet d e a n d e r e bewoner). Of zijn niet m e e r n o d i g o m d a t het Thuishuis al l e v e n s l o o p b e s t e n d i g is. Initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : g e m i d d e l d e b e s p a r i n g per b e w o n e r € 500 per jaar (zie r e k e n m o d e l v o o r enkele referenties).

•

De v e r m i n d e r d e z o r g c o n s u m p t i e is direct g e r e l a t e e r d a a n d e betere g e z o n d h e i d , initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : g e m i d d e l d e b e s p a r i n g per b e w o n e r € 1.000 per jaar (zie r e k e n m o d e l v o o r enkele referenties).

•

De b e s p a r i n g d o o r uitVafstel intramurale z o r g o n t s t a a n o m d a t dit type dure z o r g v o o r k o m e n w o r d t d o o r e e n betere g e z o n d h e i d en o m d a t e e n Thuishuis geschikter is o m met e e n lastige g e z o n d h e i d te blijven w o n e n . Initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : 3 3 % v a n de b e w o n e r s heeft t w e e jaar uitstel van intramurale z o r g a € 11.000 per jaar.

•

De b e s p a r i n g o p l e v e n s o n d e r h o u d ontstaat o m d a t b e w o n e r s e e n g e z a m e n l i j k e h u i s h o u d i n g v o e r e n (ze koken s a m e n , d e l e n e e n w a s m a c h i n e ) . Daartegenover staat w e l dat b e w o n e r s actiever w o r d e n e n d u s m e e r geld uitgeven a a n bijvoorbeeld w i n k e l e n of ' e e n terrasje'. Initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : elke b e w o n e r bespaart per s a l d o € 10 per w e e k .

•

De b e s p a r i n g o p de a a n p a s s i n g van de eigen w o n i n g bestaat uit d e eigen kosten die b e w o n e r s a n d e r s z o u d e n m o e t e n m a k e n o m in h u n eigen w o n i n g te k u n n e n blijven (bovenop d e v e r g o e d e kosten), initiële w a a r d e n r e k e n m o d e l : 3 3 % v a n de b e w o n e r s bespaart e e n m a l i g e 5.000.

In de t o e k o m s t k u n n e n de a a n n a m e s v e r s c h e r p t w o r d e n met ervaringscijfers, in het r e k e n m o d e l zijn ze makkelijk a a n te p a s s e n o m z o te kijken w e l k e c o n s e q u e n t i e s e e n bepaald s c e n a r i o heeft. Voor nu zijn z e v o o r z i c h t i g gesteld.

Overige waarderingen Ook o p e e n a n d e r e m a n i e r voegt het Thuishuis m a a t s c h a p p e l i j k e w a a r d e toe. De vrijwilligers leveren e e n w a a r d e die er a n d e r s waarschijnlijk niet w a s , o m d a t de activiteiten a n d e r s niet o n d e r n o m e n z o u d e n w o r d e n .

20


_PLATF0RM31_

Het T h u i s h u i s besteedt in d e v o o r b e r e i d e n d e fase veel a a n d a c h t aan het in c o n t a c t k o m e n met b e s t a a n d e lokale n e t w e r k e n . Enerzijds zit daar e e n sterke logica in: je probeert m e n s e n te v e r b i n d e n e n het Thuishuis m o e t lokale ' e i g e n a r e n ' krijgen. A n d e r z i j d s schuilt daarin ook het gevaar dat het Thuishuis d e inzet v a n vrijwilligers e n a n d e r e b r o n n e n (geld, tijd, aandacht) o v e r n e e m t v a n a n d e r e lokale initiatieven. Er is d a n s p r a k e v a n substitutie en er w o r d t g e e n m a a t s c h a p p e l i j k e m e e r w a a r d e t o e g e v o e g d . N a a r m a t e het e e n lokaal Thuishuis lukt o m n i e u w e vrijwilligers erbij te b e t r e k k e n , stijgt o o k d e t o e g e v o e g d e w a a r d e v a n het Thuishuis. In d e ontwikkelfase v a n het Thuishuis w o r d t hier ook b e w u s t op g e s t u u r d .

De belangrijkste effecten zijn te v i n d e n bij de individuele b e w o n e r s . Ze zijn (aanzienlijk) m i n d e r e e n z a a m e n g e z o n d e r . Ook dat is v a n w a a r d e . Die w a a r d e w o r d t veelal uitgedrukt in Q A L Y ' s (Quality A d j u s t e d Life Year): de equivalent v a n e e n extra jaar leven in perfecte g e z o n d h e i d . H o e v e e l v a n d e z e jaren w e e t e e n Thuishuis op te leveren? Door Q A L Y ' s te v e r b i n d e n a a n e e n prijs zijn d e effecten v o o r d e b e w o n e r s op t w e e m a n i e r e n m e e g e n o m e n in het r e k e n m o d e l : •

Door te kijken w a t het r e n d e m e n t is bij b e p a a l d e Q A L Y - w a a r d e s .

•

Door te kijken w a t d e kostprijs is v a n e e n Q A L Y die het Thuishuis w e e t op te leveren.

Dit levert g e e n a b s o l u t e resultaten o p . M a a r d o o r uitkomsten af te zetten t e g e n prijzen en h o e v e e l h e d e n die b e k e n d zijn uit a n d e r e s t u d i e s geeft het w e l e e n idee.

5.4

De variabelen

in d e ' c o c k p i t ' v a n het r e k e n m o d e l zijn e n k e l e variabelen a a n g e b r a c h t (de b l a u w e velden). Deze zijn v a n invloed o p de u i t k o m s t e n . •

Het aantal wooneenheden/bewoners.

In Deurne betreft het e e n Thuishuis met 7 b e w o n e r s . Het c o n c e p t

gaat uit v a n 5 tot 7 b e w o n e r s . H o e hoger het aantal, h o e hoger het r e n d e m e n t o m d a t investeringen o v e r m e e r d e r e s c h o u d e r s v e r d e e l d w o r d e n e n de o p b r e n g s t e n v o o r m e e r d e r e m e n s e n g e l d e n , initiële rekenmodel: •

6

waarde

bewoners.

De rekenperiode.

Het T h u i s h u i s is e e n g e c o m b i n e e r d e s o c i a l e en v a s t g o e d i n v e s t e r i n g . Sociale investeringen

k e n n e n e e n korte tijdshorizon (bijvoorbeeld 5 jaar), v a s t g o e d i n v e s t e r i n g e n e e n langere (20 jaar v o o r z o r g w o n i n g e n tot 40 jaar v o o r reguliere woningen). Een langere r e k e n p e r i o d e levert e e n hoger r e n d e m e n t o p o m d a t investeringen o v e r m e e r d e r e jaren u i t g e s m e e r d w o r d e n , initiële 10 jaar, scenario •

Het gemiddeld

waarde

rekenmodel:

scenario

A

B 15 jaar. aantal jaren

dat b e w o n e r s in het Thuishuis

w o n e n . Dat is v a n invloed op het totaal aantal

b e w o n e r s dat w o o n t in het Thuishuis in d e g e k o z e n r e k e n p e r i o d e . H o e korter de w o o n t i j d in e e n Thuishuis, h o e m e e r b e w o n e r s bijvoorbeeld e e n a a n p a s s i n g aan d e o u d e w o n i n g w e t e n te v o o r k o m e n . Deze variabele is z o n d e r ervaringscijfers lastig in te s c h a t t e n e n ook afhankelijk v a n d e leeftijd w a a r o p b e w o n e r s k o m e n w o n e n in e e n Thuishuis. Initiële waarde professionele

inschatting

in

rekenmodel:

10 jaar (gelijk aan rekenperiode

en passend

bij de

Deurne).

21

•

De waarde

van een QALY (een extra jaar in perfecte g e z o n d h e i d ) . In veel r e n d e m e n t s a n a l y s e s w o r d t e e n

initiële prijs v a n € 50.000 g e h a n t e e r d . De w a a r d e v a n € 20.000 w o r d t g e h a n t e e r d als n o r m v o o r e e n prijseffectieve interventie, initiële •

De gewonnen

waarde

rekenmodel:

€50.000.

QALY's per b e w o n e r d o o r het Thuishuis. Door gebrek a a n ervaringscijfers is d e z e uitermate

lastig in te s c h a t t e n . A l s variabele o m s c e n a r i o ' s d o o r te rekenen is het w e l w a a r d e v o l . Met gericht o n d e r z o e k , bijvoorbeeld a a n de h a n d v a n g e s t a n d a a r d i s e e r d e vragenlijsten, zijn er hardere uitspraken te doen. NB: v o o r d e o n d e r s t e u n d e o u d e r e n d o o r T h u i s b e z o e k is de g e w o n n e n levenskwaliteit (nog) niet m e e g e n o m e n in het r e k e n m o d e l d o o r het gebrek a a n o n d e r b o u w i n g , initiële •

De onrendabele

vastgoedinvestering

€80.000/woning,

scenario

•

Het aantal ondersteunde

•

intensiteit

22

werking

B

rekenmodel:

rekenmodel:

scenario

A

€50.000/woning.

bewoners

Thuisbezoek.

in het v a s t g o e d . Initiële waarde

waarde

Thuisbezoek.

Initiële w a a r d e r e k e n m o d e l : 40 o u d e r e n per jaar.

Initiële w a a r d e r e k e n m o d e l : 30%.

1,0 QALY.

Conclusies maatschappelijk rendement H e t T h u i s h u i s l i j k t e e n p o s i t i e f m a a t s c h a p p e l i j k r e n d e m e n t t e h e b b e n . In h e t c o n s e r v a t i e v e s c e n a r i o A i s e r e e n p o s i t i e f r e n d e m e n t v a n r u i m € 3 0 0 . 0 0 0 ( 4 5 % ) . In h e t r e a l i s t i s c h e r e s c e n a r i o B is h e t r e n d e m e n t bijna € 9 0 0 . 0 0 0 (144%). D e i n v e s t e r i n g e n e n o p b r e n g s t e n zijn d a nals volgt

opgebouwd:

' I KOOI

< I 200 O waarde levenskwaWefl E 450.000

.'. ..KiJv iUl'ï ,-..',ï.I ,ge-^

üesoaringer ThuishLssbevwners €61.650 waarde levenskwahteu C 300 000

I 90 DO

Wl

£ te...'' I 17 13

. .1-

besparingen Thuishusbewoners €41 tOO

i'enddDokï deef vasSoeoVtves £48 O

•XV4MI up AWB2 ThutshuttMwonw

MOM H

. m m M w d*?ei vastgoec*nvesteri

n M M M ( is :k>

— a s

twspanngeri zorgverzekeraar txfjrt * 400.M

* -

.1

- .11. .«KDenodme frvestennary f245.000 «mmrmn

Scenario* inveMe'iiRpr.

WMO Thusnu • 71 10

Scenarro A aporengster

Scenario B opDrerigsteri

•

A l s alleen de harde o p b r e n g s t e n w o r d e n g e r e k e n d , d a n is de kostprijs van 1,0 Q A L Y g e w o n n e n levenskwaliteit v a n T h u i s h u i s b e w o n e r s € 1 6 . 0 0 0 / Q A L Y (een g e a c c e p t e e r d e n o r m v o o r e e n k o s t e n e f f e c t i e v e ingreep = € 20.000).

•

Ook bij veel m i n d e r d o o r T h u i s b e z o e k b e z o c h t e b e w o n e r s is er r e n d e m e n t (break-even = 7 b e w o n e r s , in plaats van 40).

•

Ook bij e e n veel minder intensieve ' w e r k i n g ' van Thuishuis is er r e n d e m e n t (break-even = 5%, in plaats van 30%).

•

Ook bij aanzienlijk hogere investeringen (bijvoorbeeld het dubbele) blijft d e investering rendabel.

De kans is b o v e n d i e n groot dat het werkelijke r e n d e m e n t hoger zal uitvallen: de initiële invoer in het r e k e n m o d e l is conservatief ingeschat e n de g e w o n n e n levenskwaliteit van het T h u i s b e z o e k is niet m e e g e n o m e n .

5.6

Businesscase?

Dat het maatschappelijk r e n d e m e n t positief is, wil n o g niet z e g g e n dat e e n Thuishuis zichzelf financiert. Een groot deel v a n de o p b r e n g s t e n is namelijk niet direct a a n te w e n d e n als investering: •

De g e w o n n e n levenskwaliteit e n d e inzet van vrijwilligers zijn niet v e r b o n d e n aan e e n k a s s t r o o m v a n e e n of m e e r d e r e partijen.

•

De b e s p a r i n g van de A W B Z e n z i e k t e k o s t e n zijn niet of lastig lokaal in te zetten (voor d e k o m e n d e jaren w o r d t w e l e e n v e r d e r e o v e r h e v e l i n g van de A W B Z naar de W M O (gemeente) v e r w a c h t w a a r d o o r dit makkelijker kan w o r d e n ) .

•

De b e s p a r i n g e n van de b e w o n e r die o n t s t a a n uit het g o e d k o p e r e l e v e n s o n d e r h o u d e n het mogelijk v o o r k o m e n van d e eigen bijdrage aan d e a a n p a s s i n g van d e w o n i n g zijn moeilijk te i n c a s s e r e n d o o r hun o n z i c h t b a a r h e i d : ze w o r d e n v o o r k o m e n of k o m e n in kleine beetjes.

Daardoor m o e t e n d e b e n o d i g d e investeringen (eenmalig € 95.000 e n jaarlijks € 15.000) gefinancierd w o r d e n uit andere bronnen: •

De v e r w a c h t e W M O - b e s p a r i n g e n v a n de g e m e e n t e (€ 275.000 - € 415.000).

•

A n d e r e lokale partijen die baat h e b b e n bij het Thuishuis ( w o n i n g c o r p o r a t i e s ; dit d a n naast d e o n r e n d a b e l e

•

A n d e r e partijen die het Thuishuis willen o n d e r s t e u n e n v a n w e g e d e maatschappelijke effecten die bereikt

investering in het vastgoed).

w o r d e n (fondsen en sponsoren).

In Deurne heeft w o n i n g c o r p o r a t i e B e r g o p w a a r t s e e n groot deel v a n d e b e n o d i g d e investering voor haar rekening g e n o m e n , t e z a m e n met de g e m e e n t e die d e jaarlijkse kosten v o o r de coördinator op z i c h neemt. W a n n e e r het Thuishuis enige regionale of landelijke dekking krijgt, ontstaat er e e n mogelijkheid o m e e n deel v a n d e v e r w a c h t e A W B Z - e n z i e k t e k o s t e n b e s p a r i n g te v a n g e n in e e n landelijk of regionaal fonds, waaruit lokale T h u i s h u i z e n gefinancierd w o r d e n , bijvoorbeeld in de opstartfase.

24

_PLATF0RM31_


6.

TOT SLOT

Een eerste t u s s e n s t a n d - dat is de subtitel v a n de m a a t s c h a p p e l i j k - r e n d e m e n t s a n a l y s e . De k o m e n d e jaren zal de ervaring met het Thuishuis g r o e i e n . Dat geeft d e informatie die n o d i g is o m e e n m a a t s c h a p p e l i j k r e n d e m e n t s a n a l y s e te m a k e n met e e n hogere g r a a d v a n z e k e r h e i d . O n d e r z o e k s m a t i g liggen er d a a r v o o r d e volgende kansen: •

Uitbreiding v a n d e z e e n e c a s u s in Deurne naar meerdere

casussen,

•

Zicht krijgen o p de g e r e a l i s e e r d e effecten d o o r het monitoren

e l d e r s in het land.

v a n de situatie. Bij v o o r k e u r met b e k e n d e ,

getoetste vragenlijsten z o a l s SF-16 of Tilburg Frailty Index. Met d e z e vragenlijsten zijn o o k d e Q A L Y ' s beter te b e p a l e n . Het sleuteleffect ' e e n z a a m h e i d ' m o e t daarin v o l d o e n d e a a n b o d k o m e n . Terecht w o r d t vanuit d e lokaal b e t r o k k e n e n a a n g e g e v e n dat de b e w o n e r s z i c h g e e n proefkonijn willen v o e l e n . Dat is e e n belangrijk a a n d a c h t s p u n t . •

Naast vragenlijsten is het w a a r d e v o l o m e e n b e e l d te krijgen v a n de kwalitatieve

effecten

op de b e w o n e r s

e n h u n o m g e v i n g . Bijvoorbeeld a a n de h a n d v a n a n e k d o t e s v a n b e w o n e r s zelf, of interviews. •

Ook de referentiesituatie

is daarbij v a n belang: w a t als b e w o n e r s niet in het Thuishuis w o n e n . Door het

betrekken v a n e e n referentiegroep (zoals b e l a n g s t e l l e n d e n v o o r e e n Thuishuis die er uiteindelijk niet zijn g a a n w o n e n ) ontstaat er e e n s c h e r p e r beeld v a n d e m a a t s c h a p p e l i j k e m e e r w a a r d e v a n e e n Thuishuis. •

6.1 •

Ook met aanvullende

literatuurstudie

zijn de a a n n a m e s in het r e k e n m o d e l s c h e r p e r te krijgen.

Genoemde bronnen C B S (2008) Fysieke e n p s y c h i s c h e g e z o n d h e i d v a n o u d e r e n naar s o c i a a l e c o n o m i s c h e status, in: Bevolkingstrends, 3 kwartaal 2008

•

S C P (2011) K w e t s b a r e o u d e r e n

•

SEV (2012) W o o n s e r v i c e g e b i e d e n . Klaar v o o r d e v o l g e n d e ronde

•

www.nationaalkompas.nl

•

Z o n M W (2011) S i g n a l e m e n t Zorg v o o r E e n z a a m h e i d

25

7.

Bijlagen

Bijlage 1: Effectenarena

I

SS

I

! -1

i

4

I

i

-

I

18 M S

P

5

-

•

|f« « g £ I f i II I I t

Elll

Iï • ï

:

-. 1 if 11

>

f

|| |

|

a

I

•

Es!Si!l \ i f

KlllS111 E

IS « -

lHl l il lfit»fi i

i

•

>4

-

li

n

1

Hi • lIIi l Ï

-

li BI

stlilil

i

Hits

5

>

--

1

li

1

•

( I -

27

Bijlage 2: schermweergave rekenmodel

re e

!

SS

li f 5

§

38

O" O

(

1

3

K 3 3

Uil a s § §;

as 11

g 5

sisa

1§

iS8!

i w «) m ) « - r - CN , *> (*J W

3

B ** 8

53

3 RS 3 SJ

8 <-

1*1 W Hf ULf I*J

8

e>ï ir> co o Ifc» V»J r-

3

8 8 ^

E

5

g |

eaf

fill iff!

f, s V)

1

5

si i

3 » i ji 2 » E SS

>t;ra Effiï -x1 f

l i s o 8 8-gs if S S &§ 3 £ s 5 E

lil!

lit 1

ï

M O (O

t

III

Sill * I f §7 i s s C

<5

8

i•

«11 1i | |

li

li

lil

<

O.

E

£

illlij 111111 2afi S * DO gj £ "O

5

1

I 4

Qp DO 00 O. £ E E O 1 1 1 1

sIsi s9

i •?

f15|| lli !ï8 ¥ J ï 3 C C

0» s> ï

ï

gs e E

i

sIï

c to

11

1 »1 i 2

D

i

S

8-

I

O O

ff h

1s

II -

cö

I ¥

2


SIM

_PLATF0RM31_

COLOFON Een v e r k e n n i n g in opdracht van SEV | P l a t f o r m 3 l .

Uitgave

SEV | P l a t f o r m 3 l

Auteur

J o c h u m Deuten

Vormgeving omslag

A b s o l u u t Design, Bergen o p Z o o m

Druk o m s l a g

Drukkerij G o o s , Ouderkerk a a n d e n Ussel

Opmaak

F M Z Tekstverwerking, v l a a r d i n g e n

H o e w e l grote zorgvuldigheid is betracht bij het s a m e n s t e l l e n v a n dit rapport, a a n v a a r d e n SEV | Platform31 e n de b e t r o k k e n e n g e e n enkele aansprakelijkheid uit w e l k e h o o f d e d a n o o k v o o r het gebruik van de in d e z e publicatie vermelde gegevens.

R o t t e r d a m , n o v e m b e r 2012

31

Effectencalculator Benieuwd of uw aanpak tot maatschappelijke meerwaarde èn economische voordelen leidt? Op zoek naar nieuwe kansen voor financiering? Teamleden inzicht geven in de winst van hun werkwijze?

Evaluatie nieuwe stijl Het sociale domein ‘kantelt’ en ‘decentraliseert’. Dat roept vragen op: ¬ werkt de nieuwe aanpak (van bijvoorbeeld een sociaal wijkteam)? ¬ levert het besparingen op? ¬ wat is precies de maatschappelijke meerwaarde? ¬ hoe zijn partijen betrokken? Het is logisch dat instrumenten rond evaluatie en effectmeting meebewegen. Het gaat om ‘evaluatie nieuwe stijl’, met drie pijlers: ¬ fijngevoelig evalueren: omdat elke casus anders is; ¬ ontwikkelend evalueren: omdat professionals nog volop vormgeven aan hun werk; ¬ zakelijk evalueren: omdat de economische werkelijkheid steeds harder meespeelt.

Het antwoord: met en zonder De Effectencalculator geeft een antwoord deze vragen en geeft invulling aan de pijlers van evaluatie nieuwe stijl. Een groep betrokkenen wordt gevraagd een echte casus te beschrijven rond de Effectencalculator: ¬ a) Wat gebeurt er in het leven van deze jongere, deze kwetsbare inwoner, deze oudere bewoner, deze …? ¬ b) Welke ondersteuning heeft hij/zij daarbij nodig? ¬ c) En welk prijskaartje is te hangen aan deze ondersteuning? Tijdens een sessie van circa drie uur beschrijven de betrokkenen de casus op twee manieren aan de hand van de levensechte situaties èn hun ervaring: een keer met de nieuwe aanpak en een keer met de reguliere aanpak. Dat maakt het verschil direct duidelijk.

De maatschappelijke prijslijst Professionals hangen meestal geen prijskaartje aan hun eigen inzet en de inzet van collega’s. Ze zijn – terecht – vooral bezig met het leveren van goed werk. Toch spelen de financiën tegenwoordig volop mee. Bijvoorbeeld omdat de leden van een sociaal wijkteam zelf verantwoordelijkheid dragen voor de besteding van hun budget. Daarom hebben we een maatschappelijke prijslijst gemaakt waarin ze de meest voorkomende prijzen kunnen vinden. Wat kost een uithuiszetting? Wat kost een jaar uitkering? Wat kost een ambulancerit? Wat kost… Op een natuurlijke wijze worden economische aspecten verbonden aan maatschappelijke effectiviteit.

Meer informatie? Kijk op www.effectencalculator.nl

Analyse van geldstromen Er is veel geld betrokken bij de ondersteuning van mensen, vanuit

!€!200.000!! !€!180.000!! !€!160.000!!

verschillende bronnen: WMO, AWBZ, ZVW, woningcorporatie, eigen bijdragen, enz. Hoeveel precies, dat is onbekend. Niemand heeft het overzicht. In de uitwerking worden de prijskaartjes van de benodigde ondersteuning gekoppeld aan de geldstromen en in de tijd geplaatst. Zo wordt ook duidelijk waar het verschil wordt gemaakt door een nieuwe

!€!140.000!!

totaal!NWV!

!€!120.000!!

totaal!derden!

!€!100.000!!

totaal!WMO/gemeente!

!€!80.000!!

totaal!ZVW!

!€!60.000!!

totaal!AWBZ!

!€!40.000!! !€!20.000!! !€!#!!!! klassieke!aanpak!#!1e!actualisa6e!

aanpak!NWV!#!!1e!actualisa6e!

klassieke!aanpak!#!uitwerking!sessie! klassieke!aanpak!#!1e!actualisa<e! aanpak!NWV!#!uitwerking!sessie! aanpak!NWV!#!!1e!actualisa<e!

!€!200.000!!

Aanpassing!na!aanvulling! zorgkantoor!mbt.!post! 'begeleid!wonen'!

!€!180.000!! !€!160.000!! !€!140.000!!

Aanpassing!na!aanvulling! zorgkantoor!mbt.!post! 'begeleid!wonen'!

!€!120.000!!

aanpak. Hoeveel kan er bespaard worden? Op welk moment slaat een

!€!100.000!! !€!80.000!! !€!60.000!! !€!40.000!!

voorinvestering om in een besparing? Wie gaat minder uitgeven? Maar

!€!20.000!! !€!#!!!! !jaar!0,5!

jaar!1!

jaar!1,5!

jaar!2!

jaar!2,5!

ook: welke partij is misschien meer kwijt? Door de verschuivingen bij meerdere cases te analyseren zijn er uitspraken te doen op het niveau van de aanpak of interventie. Kennis die bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor het gesprek over nieuwe betaaltitels, andere financieringsconstructies, et cetera.

Teamontwikkeling door case-learning Door de interactieve opzet, in kleine groepen, leren betrokkenen kijken naar het perspectief van collega’s met een andere achtergrond. Samen ontdekken ze de heilzame werking van hun aanpak. Ook de zakelijke kant – wat kost dat allemaal – opent vaak ogen. Ze zien dat winst voor de inwoner heel vaak hand in hand gaat met organisatorische voordelen. Daarmee is de Effectencalculator ook een hulpmiddel voor de inhoudelijke ontwikkeling van een team door middel van ‘case-learning’.

Betrouwbaarheid en zeggingskracht expertise en ervaring van betrokkenen. Wat spreekt er meer dan een

Moeder&(82&jr)&en&dochter&(40&jr)&zijn&Irakees& vluchteling.&Moeder&heeC&diabetes.&Vertrouwt& alleen&dochter&zorg&toe.&Taalbarrière.& Samenwonend&in&(kale)&huurwoning,&uitkering.&

Aanpak&Dünya&

De Effectencalculator bouwt op echte cases en op de professionele paar goed uitgewerkte, levensechte cases? Maar, kun je met enkele Door een goede case-selectie, een zorgvuldige en conservatieve

Inzet&Zichtbare&Schakels&& (sociaal&wijkteam)& Q  verstrekken&informaMe& Q  aanvraag&bijzondere&bijstand& Q  toelichMng&bij&diabetes–zorg&moeder&

Ervaringsdeskundigegaat-mee:&spreekt&taal,& kent&oude&lokale& situaMe.&Er&is& aansluiMng,&direct.& Moeder&praat&en&maakt& contact.&

Moeder&gaat&open&staan&voor& ondersteuning&door&‘vreemden’.& Dochter&kan&werken&aan& (arbeids–)parMcipaMe.&Meer& contact&buiten&huis,&bijv.& spreekuur&Interlokaal.&

€ 1.000" € 1.000" € 1.000"

7)huisbezoeken)

3)aanvullende)huisbezoeken)

€ 500" € 3.750 " ondersteuning)(passender))thuishulp) (half jaar)"

€ 1.000 "

najaar/winter&2012&

zomer&2012&

Verstrikking&in& Moeder&en&dochter& sluiten&zich&af&voor& bureaucraMe:&sociale& dienst,&belasMng,& hulpverlening.&Het& woningcorporaMe& helpt&niet&echt.&

€ 500" Aanvullende)huisbezoeken,) met)steeds)sterkere)drang) Laatste)huisbezoek) huisarts)

u toch bouwen op de uitkomsten. En: hoe meer cases, hoe scherper het analyseresultaat.

Uitgangspunten ¬ dicht bij de praktijk van alledag: analyse op basis van echte cases ¬ rekenen met echt geld: inzichten op basis van euro’s die ook echt door iemand worden

Ontwikkelwerkplaats De Effectencalculator is ontwikkeld door een groep van innovatieve en ervaren adviseurs/onderzoekers, samen met de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Met tien maatschappelijke partners werken ze vanuit de Wmo Werkplaats Nijmegen aan de verdere verbetering van het instrument.

Meer informatie? Kijk op www.effectencalculator.nl

Grote&zorgdruk& dochter&

Ziekenhuisopname)

RelaMe&moederQ dochter&steeds& verder&onder&druk&

€ 50"

¬ aandacht voor kennisoverdracht en teamontwikkeling

voorjaar&2013& Moeder&wordt&ziek&

Problemen&met&instanMes:& Q  korMng&uitkering& Q  schulden& Q  huurachterstanden&>& dreigende&huisuitze]ng&

uitwerking en door een onafhankelijke toets (bijv. door controllers) kunt

uitgegeven

gemeente& & zorgverzekeraar& & woningcorporaMe&

Op&verzoek&van&huisarts:& Q  meer&duidelijkheid&echte& hulpvraag& Q  wensen&bij&ernsMge&ziekte/ levenseinde&&

Maar:&ondersteuning&blijC&‘vreemd’.&Contact& alleen&via&dochter&in&gebrekkig&engels.&

voorjaar&2012&

Aanpak®ulier&

cases betrouwbare uitspraken doen over een interventie als totaal?

Kennismakingsgesprek& huisarts,&opening&voor& prakMsche&hulp.&

TOP=kamer) (?jdelijke)opname))

€ 4.500 " € 2.250 "

en/of& HuisuitzeDng)

€ 7.000 "

Maatsch.)opvang) € 2.800 " en/of& GGZ=behandeling) dochter)

€ 8.000 "

RAADSINFORMATIEBRIEF 14R.00018

Recommend Documents