gemeente Eindhoven
Raadsnummer og.Rxq.88.oox Inboeknummer osbstosys6 Dossiernummer S4r.4o4 so december 2005
Raads informatiebrief Betreft haalbaarheidsonderzoek naar consultatiebureau(s) voor ouderen in Eindhoven.
1 Inleiding In de gemeenteraadsvergadering van 21 maart 2005 is via een aangenomen amendement een ’haalbaarheidsstudie voor het realiseren van consultatiebureau(s) voor ouderen’ als onderdeel toegevoegd aan de Programmalijn ’Senioren zelfredzaam’ (58). Hiervoor is binnen de Programmalijn 58 6 30.000,ÃćâĆňâĂİ benoemd. De raad dient te
worden geinformeerd over de voortgang.
2 Actuele ontwikkelingen Beschikbaarheid landelijke expertise. Uit voorbereidend onderzoek door de Gemeentelijke Gezondheidsdienst en de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling blijkt dat het consultatiebureau voor ouderen in opmars is in Nederland. In toenemende mate zijn initiatieven in ontwikkeling en een enkele is operationeel. Het Kenniscentrum Ouderen (KCO) van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW Zorg) inventariseert de beschikbare expertise, stelt deze beschikbaar en draagt zorg voor de uitwisseling van kennis tussen initiatiefnemers. Onder andere in de vorm van een landelijke conferentie. Financiering blijkt gezocht en soms gevonden te worden bij zorgkantoor, provincie, zorgvernieuwingsgelden, zorgverzekeraar en gemeenten. Een Consultatiebureau voor ouderen (CbO) in Eindhoven?
Argumenten voor een Consultatiebureau voor ouderen in Eindhoven zijn: de toenemende vergrijzing, de toename van het aantal chronisch zieken en
mensen met een functiebeperking, de vermaatschappelijking van de zorg en de vraag van senioren naar laagdrempelige voorzieningen; vroegtijdige signalering en preventie bij ouderen spelen een belangrijke rol met het oog op uitstel van ziekte en daarmee uitstel van beperkingen. Dit is van groot belang voor de kwaliteit van leven en voor het langer zelfstandig kunnen functioneren van ouderen en voor het behalen van gezondheidswinst; de Programmalijn ’Senioren Zelfredzaam’ en het Project Woonservice Eindhoven werken aan het scheppen van voorwaarden die senioren in staat stellen om zo
Ra ad s nummer O g. R Z 488. OO Z
lang mogelijk zelfstandig het eigen leven te kunnen inrichten en aan het vergroten van zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie waaronder het zelf kunnen bijdragen aan de Eindhovense samenleving. In het model Woonservice Eindhoven staat de mens met zijn of haar service- en zorgbehoefte centraal. Vanuit dit perspectief worden vier domeinen gehanteerd; zorg, welbevinden, woning en woonomgeving. Een CbO, met een aanpak op individueel niveau vanuit deze brede invalshoek, draagt bij aan de realisatie van de doelstellingen van ’Senioren Zelfredzaam’ en ’Woonservice Eindhoven’; een CbO (CbO’s) in Eindhoven sluit tevens aan bij de invoering van de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning, omdat de WMO stimuleert dat de burger eigen verantwoordelijkheid neemt en zo lang mogelijk zelfstandig blijft deelnemen aan de maatschappij.
Aanwezigheid samenwerkingsverband beoogde participanten. In Eindhoven werken de beoogde participanten van een Consultatiebureau voor ouderen al samen in het Project Woonservice Eindhoven, zowel op bestuurdersniveau als in drie uitvoerende pilotwerkverbanden. Voorstel haalbaarheidsonderzoek CbOin de vorm van een pilot binnen het samenwerkingsverband Woonservice Eindhoven. Gelet op de beschikbare landelijke expertise, op de redenen die pleiten voor een CbO in Eindhoven en op de aanwezigheid van de vereiste sarnenwerkingsstructuur in Eindhoven is het zinvol om de middelen van de Prograrnmalijn 58 in te zetten voor een stap verder dan een inventariserend haalbaarheidsonderzoek. Het idee is om een
haalbaarheidsonderzoek CbO in de vorm van een pilot gestalte te geven binnen het samenwerkingsverband Woonservice Eindhoven. Aanvragen subsidie bij Provincie en Zorgkantoor als aanvulling op de 58-middelen. Om over voldoende middelen te kunnen beschikken is 14 september 2005 een subsidieaanvraag voor een pilot Consultatiebureau voor Ouderen in Eindhoven
ingediend bij de Provincie Noord-Brabant. Hiertoe is een projectvoorstel voor een haalbaarheidsonderzoek CbO in de vorm van een pilot uitgewerkt. De aanvraag is in behandeling in het kader van de beleidsregel Integraal Ouderenbeleid 2005. Het besluit wordt uiterlijk 15 december 2005 verwacht. De Provincie heeft inmiddels een bedrag toegezegd. Op 14 november 2005 is het projectidee voorgelegd aan Zorgkantoor ZuidoostBrabant met de vraag om te bezien wat de subsidiemogelijkheden van het Zorgkantoor zijn.
Nadere uitwerking projectvoorstel haalbaarheidsonderzoek CbOin de vorm van een pilot binnen het samenwerkingsverband Woonservice Eindhoven. Na positieve besluitvorming door ons college en zodra bekend is over welke middelen kan worden beschikt wordt aansluiting gezocht bij lokale initiatieven en wordt
Raadsnummer Og. RZq.88.OOZ
het projectidee besproken met de zorgverzekeraar(s) en wordt in samenwerking met partners een Plan van aanpak uitgewerkt. Vervolgens wordt dit Plan van aanpak ter besluitvorming aan het college van burgemeester en wethouders voorgelegd.
3 Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten: 1 in te stemmen met de ingezette lijn ten aanzien van een haalbaarheidsonderzoek ’Consultatiebureau(s) voor ouderen in Eindhoven’ in de vorm van een pilot binnen het samenwerkingsverband Woonservice Eindhoven; 2 de directeur van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst opdracht te geven om, zodra besluitvorming over de aangevraagde subsidie bij Provincie en/of Zorgkantoor bekend is, een Plan van aanpak voor een pilotproject ’Consultatiebureau voor ouderen in Eindhoven’ nader uit te werken in overleg met partners en voor te leggen aan het college van burgemeester en wethouders (de Provincie heeft inmiddels een bedrag toegezegd); 3 ter uitvoering van dit projectplan de middelen ad 6 30.000,ÃćâĆňâĂİ die hiervoor zijn
benoemd in het kader van de Sociale Pijler, Programmalijn ’Senioren zelfredzaam’ (SB) beschikbaar te stellen;
4 de begrotingswijziging vast te stellen.
4 Ter inzage gelegde stukken Projectvoorstel pilot ’Consultatiebureau voor Ouderen Eindhoven’.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
C. Langerwerf, secretaris
IR05001918
Projectvoorstel pilot ’Consultatiebureau voor ouderen Eindhoven’ Wat willen we bereiken Doelstelling van een breed opgezet CbO is; vroegtijdig gezondheidsproblematiek signaleren /voorkomen dan wel verminderen dat te laat een beroep op zorg wordt gedaan. passend advies geven of verwijzen voor behandeling toename van inzicht in de eigen gezondheid stimuleren van gezonde leefstijl toename van zelfredzaamheid van de client
wegwijs maken in de lokale mogelijkheden zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven deelname aan activiteiten en maatschappelijk actief blijven. Doel van de ilot Consultatiebureau voor ouderen Eindhoven: De hoofddoelen en -vragen van de pilot van twee jaar zijn; Heeft het zin en is het mogelijk om de pilot CbO voort te zetten als structurele activiteit en de werkwijze uit te breiden in Eindhoven? Zo ja, in welke vorm, door wie, op welke locatie(s) en hoe ÃćâĆňâĂİ visie, doelen, aanpak- kan dat het beste
gebeuren? Hoe wordt dit gefinancierd? Heeft de brede aanpak meerwaarde? Zo ja, welke?
Welke mogelijkheden biedt het CbO t.a.v. aspecten zoals woonsituatie, Mantelzorg, maatschappelijke participatie, lokale toegang WMO?
Subdoelen en -vragen betreffen; (I/I/aar zinvol worden gegevens gespecificeerd naar autochtone en allochtone ouderen.) Percentage en aantal aangeschreven ouderen dat zich aanmeldt (nader te bepalen bij de opzet van de pilot)
Percentage en aantal ouderen dat zich aanmeldde en aan screening deelneemt; doel 70 1o Percentage en aantal ouderen dat advies opvolgt; doel 40-60 Vo (percentage hangt af van aard advies, bv. leefstijladvies of verwijzing voor woningaanpassing) Draagt het CbO bij aan inzicht van de client in de eigen gezondheid, in de eigen mogelijkheden en in de lokale mogelijkheden op de terreinen wonen, welzijn en zorg? Informatie over de screening en advisering, zoals; Aantal en soort vragen;
Aantal en soort geconstateerde afwijkingen / verbeterpunten en de vraag of behandeling mogelijk is Aantal en soort verwijzingen en naar wie Motieven voor deelname
Motieven voor opvolgen advies Welke adviezen worden opgevolgd? En met welk resultaat? De mate waarin mensen, blij zijn met ’check-up’, tevreden zijn over advies, vinden dat zij geholpen zijn
Zijn mensen wel of niet bereid een eigen bijdrage te betalen en hoeveel? Het project beoogt leerpunten op te leveren voor de opzet van CbO’s in Eindhoven en draagt zo mogelijk bij aan de verdere ontwikkeling van landelijke expertise. De resultaten zijn overdraagbaar via eindrapportage,
zodat anderen -in Eindhoven, provincie Noord-Brabant, Nederland- kennis kunnen nemen van afwegingen, conclusies en aanbevelingen en deze desgewenst toe kunnen passen.
Wat gaan we daarvoor doen De tweejarige pilot CbO wordt breed opgezet qua te screenen aspecten op de terreinen gezondheid, zorg, welzijn en wonen. Bij de keuze van te screenen aspecten, zoals risicofactoren van hart- en vaatziekten, diabetes mellitus en psychosociale problematiek (met focus op depressie en eenzaamheid) wordt ook beschikbare epidemiologische informatie benut. Ook de aandacht voor het sociale systeem om de oudere heen (bijvoorbeeld het signaleren van problemen bij de mantelzorger), de vraag of de woning -op termijn- geschikt is, en het geven van informatie over de toegang tot de lokale WMO, maakt dat het CbO een uitgebreid en samenhangend pakket aan adviezen, interventies en verwijzingen kan bieden. Het CbO biedt senioren vanaf 55 jaar de mogelijkheid om de eigen gezondheid en functioneren preventief en laagdrempelig met een ervaren verpleegkundige te bespreken en te laten controleren: "Hoe kan en wil ik oud worden?". In een op een gesprekken, op een locatie dichtbij in de eigen wijk of indien nodig via huisbezoek, worden aspecten op de terreinen gezondheid, zorg, welzijn en wonen, die met gezond ouder worden te maken hebben gescreend, waarna een advies of gerichte verwijzing tot eventuele interventie volgen. De screening en vervolgconsulten vinden plaats met behulp van vragenlijsten, testen en adviesformulieren (alle met standaarden). De verpleegkundige adviseert mensen en verwijst naar bijvoorbeeld huisarts, ouderenadviseur, maatschappelijke werk, GGZ, cursussen op het gebied van leefstijl, sociale acitiviteiten, Steunpunt Mantelzorg, gemeentelijke afdeling woningaanpassingen, lokale toegang WMO, etc. Nadien volgen Nn of twee follow-up consulten, waarin o.a.wordt besproken of adviezen zijn opgevolgd en wat de effecten zijn en of er sprake is van veranderingen in de leefsituatie. Zonodig wordt vervolgadvies gegeven of een nieuwe verwijzing,
In de periode van twee jaar vinden voorbereiding, opzet, uitvoering, rnonitoring en evaluatie van de pilot CbO plaats, t.a.v. een beperkte groep senioren in een Woonservice gebied in Eindhoven. Bij de keuze van de pilotgroep wordt rekening gehouden met de beschikbare financiele middelen en capaciteit. Een screeningsconsult en b.v. twee vervolgconsulten (een half jaar en een jaar na het screeningsconsult), inclusief voorbereiding en verslaglegging van gegevens, nemen volgens een eerste schatting ongeveer drie uur in beslag van een ervaren verpleegkundige.
Fase 1. Voorbereidin en o zet alle unten in overle met artners Kiezen welke risicofatoren worden gescreend, op basis van screeningscriteria zoals epidemiologische informatie en op basis van de beschikbare en erkende testen, behandelings- en verwijzing smogelijkheden Vaststellen van de groep die wordt uitgenodigd voor de pilot (gebied, leeftijdscategorie, aantal, etc.) Voeren gesprekken met beoogde partners en belanghebbende partijen Kiezen pilotgebied, vaststellen potentiele doelgroep Zoeken locatie en inrichten locatie (bij voorkeur bestaande toegankelijk wijklocaties) Inrichting locatie
Opzet lijst met gestandaardiseerde en erkende adviezen en verwijzingsmogelijkheden Maken van vragenlijsten screening, overzichten van bijbehorende te hanteren algemeen erkende tests, adviezen, verwijzingsmogelijkheden, adviesformulieren Opzet monitor Nader bepalen van de meetbare doelstellingen Kiezen adequate afstemmingsvormen voor de verschillende fasen en aspecten zoals opzet uitvoering en onderzoek.
Fase 2. Werven en PR
Ontwikkeling PR-materiaal en uitnodigingen Uitnodigen doelgroep d.m.v. persoonlijke aanschrijving met vragenlijst, PR via partners en pers Fase 3. Uitvoerin en onderzoek
Uitvoeren screeningen, advisering verwijzingen en vervolgcontacten Monitoring gegevens Fase 4. Evaluatie en onderzoek
Opstellen tussenrapportage en eindrapportage met afwegingen, conclusies en aanbevelingen Start einddatum en evaluatie resultaten Indien de financiering tijdig rond is kan het initiatief kan per 1 februari 2006 van start gaan. Na voorbereiding en opzet van uitvoering en onderzoek start de pilot medio mei 2006. In 2007 komt een tussentijdse evaluatie beschikbaar met daarin de eerste zichtbare resultaten van het eerste projectjaar. In 2008 volgt de eindevaluatie met daarin de zichtbare resultaten van de hele projectperiode met conclusies en aanbevelingen. Tijdens de projectperiode worden de mogelijkheden van een structurele basis en van structurele financiering verder onderzocht; waaronder financiering door Zorgkantoor, WMO, zorgverzekeraar en eigen bijdrage clienten.
Vernieuwende as ecten van de aan ak De aanpak van een CbO in Eindhoven is vernieuwend door de bundeling van; een brede benadering van de per individu te screenen preventieve aspecten, op de terreinen gezondheid, zorg, welzijn en wonen, die bijdragen aan de gezondheid, het welbevinden, zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie, de integrale aanpak en intersectorale samenwerking met als resultaat een samenhangend pakket aan adviezen, interventies en verwijzingen per individu. het gebruik van epidemiologische informatie en het bezien van de mogelijkheden van het CbO in relatie tot de invoering van de WMO.
Hoe wordt binnen het ro’ect door verschillende arti’en samen ewerkt> DMO is eindverantwoordelijk voor wat betreft sturing vanuit Prograrnmalijn ’Senioren Zelfredzaam’(SB). Met de uitvoering van Nota lokaal gezondheidsbeleid 2003-2006, heeft het college de ambitie te investeren toereikende en ook voor kwetsbare groepen toegankelijke basisvoorzieningen. In dit kader heeft de GGD als taak preventie activiteiten te ontwikkelen en te organiseren. Daarom is, conform overleg DMO- GGD, de projectleiding ondergebracht bij de GGD Eindhoven. De GGD draagt de proces- en managementverantwoordelijkheid en realiseert het project samen met beoogde -nader te selecterenaanbieders van zorg (Zuidzorg-en/of overige aanbieders zorg, onder wie eerstelijnszorg -met name huisartsen). De GGD legt verantoording af aan DMO in het kader van de financiering uit Programmalijn ’Senioren Zelfredzaam’(SB), aan de andere -beoogde- subsidiegevers en aan het College van B en W. Andere partners of relaties t.b.v. de realisatie van het project zijn: OVO (Federatie Overleg van Ouderenorganisaties), Loket W (Welzijnsorganisatie).
Gemeentelijke diensten in Eindhoven in relatie tot zorg, welzijn en wonen. Provincie Noord-Brabant Zorgkantoor Zuidoost Brabant
Bovenstaande organisaties zijn alle partner in het project Woonservice Eindhoven. Overige relaties t.b.v. de realisatie van het project zijn; Kenniscentrum Ouderen (KCO) van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW Zorg) en Samenwerking wordt gezocht met de Zorgverzekeraar(s).
Met de diverse betrokken en beoogde partijen wordt nauw samengewerkt. De vorm kan verschillen per fase en aspect zoals opzet, uitvoering en onderzoek. In de eerste fase van de pilot wordt een adequate samenwerkingsvorm gekozen.
Het projectvoorstel pilot CbO past in de Stadsvisie 2010, Samen Stad 2002-2006, Prograrnmalijn ’Senioren zelfredzaam’ (S8), Programmalijn Sociale agenda (51) en de nota ’Samen werken aan een gezond Eindhoven’, Nota lokaal gezondheidsbeleid 2003-2006.
Bron: Bij de voorbereiding van de pilot Consultatiebureau voor Ouderen Eindhoven en subsidieaanvragen is gebruik gemaakt van het inventarisatiemateriaal van het Kenniscentrum Ouderen (KCO) van het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW Zorg)
Wat kost het Kosten in C
Totaal twee jaar
Projectleiding
10.000
Ontwikkelkosten (personele kosten backoffice, incl. deskundige gezondheidsbevorde ring) Verpleegkundige 0,5 fte (0,25 fte indien tijdelijk inhuur noodzakelijk is) Secretariele ondersteuning verpleegkundige 0,2 fte Huisvesting Communicatie
54.000 15.000 15.000 10.000
Materiaalkosten (screening, testen, standaardisering adviezen, info t.b.v. client ) Monitoring en voortgangsonderzoek tijdens uitvoering pilot (GGD-deskundige) Evaluatie-onderzoek en zonodig s ecifieke externe deskundigheid Totaal kosten
10.000
10.000
20.000 10.000 154.000
Baten in C
Financiering gemeente Eindhoven Programmalijn ’Senioren Zelfredzaam’ Cofinanciering GGD inzet reguliere uren Beoogde cofinanciering Zorgkantoor (danwel cofinanciering beoogde partners; Zuidzorg, andere zorgaanbieders, Loket W, ziektekostenverzekeraar, etc.) Aanvraag subsidie Provincie Totaal baten
30.000 30.000 30.000
64.000 154.000
