gemeente Eindhoven
Raadsnummer 05.Rz2QO.OOI Inboeknummer ogbstoogsS Dossiernummer sxg.yoa xo mei sooS
Raads informatiebrief Betreft Graffitiaanpak (raadsvergadering d.d. t4 februari zoog, agendapunt VIII, actuele moties (ACM z)).
1 Inleiding in de raadsvergadering van 14 februari 2005 heeft de fractie van leefbaar eindhoven
middels een schrijven van de heer Beenen (voorsteller) een actuele motie ingediend met een verwijzing naar de op 6 januari 2004 door ons vastgestelde nota Graffiti, aanpakken of aanzien. Deze motie is ingetrokken na de toezegging van ons college dat antwoord/reactie zal worden gegeven op de verschillende punten in de actuele motie met een verwijzing naar de nota Graffiti aanpakken of aanzien. Middels deze raadsinformatiebrief wordt hieraan voldaan.
2 Probleemstelling In de motie van de fractie van leefbaar eindhoven wordt het volgende geconstateerd: 1 de graffitioverlast in Eindhoven heeft volstrekt ontoelaatbare vormen aangenomen; 2 de schade en graffitiverwijdering komt thans geheel voor rekening van de gedupeerden; 3 de huidige aanpak is volstrekt ontoereikend en niet sluitend, ze krijgt niet de aandacht en prioriteit die evenredig is aan de toegebrachte maatschappelijke schade en verloedering van het straatbeeld; 4 de verkeersveiligheid is door het bespuiten van verkeersaanwijzingen in het geding. De fractie van leefbaar eindhoven is daarbij van mening dat: 1 het hoog tijd is om adequate actie te ondernemen en het probleem voortvarend aan te pakken;
2 de schade- en schoonmaakplicht dient te liggen bij de graffitivervuilers; 3 het college van burgemeester en wethouders een sluitende aanpak van graffitischade en overlast dient te bevorderen, aan te sturen en prioriteit te verlenen.
3 Wijze van aanpak
Ra adsnummer 05. RI 23 O. OOI
De fractie van leefbaar eindhoven verzoekt het college de raad te laten besluiten over onderstaande voorstellen. De motie waarin deze voorstellen gedaan zijn is in de raadsvergadering van 14 februari 2005 ingetrokken met de toezegging van wethouder Van Eerd dat op alle punten (9) antwoord gegeven wordt met verwijzing naar de in januari 2004 door ons vastgestelde nota Graffiti, aanpakken of aanzien. Per punt volgt hieronder de beantwoording zoals toegezegd. De antwoorden zijn nagenoeg letterlijke citaten uit de beleidsnota. 1 Te bevorderen dat het verwijderen van graffiti ÃćâĆňâĂİ indien nodig onder bescherming van kleding en maskers ÃćâĆňâĂİ zo spoedig mogelijk weer tot taakstraf wordt
verheven. Gerichte opsporing van daders en het verhalen van de schade vergtintensief en nauwkeurig recherchewerk. Dit kost veel capaciteit en geld, hoewel de werkelijke effectiviteit moeilijkin te schatten is. Hetis niet duidelijk welk percentage van de kosten daadwerkelijk zal worden opgebracht door opgespoorde daders. Bekend van andere gemeenten is datjuridisch getouwtrek dermate veel tijd in beslag kan nemen - een jaaris geen uitzondering - dat de kosten niet snel zullen opwegen tegen de baten. De uiteraard legitiem blijvende doelstelling zoveel mogelijk feitelijk verantwoordelijke daders op te pakken en reinigingskosten op hen te verhalen is daarmee natuurlijk niet van de baan en bljift regulier onderdeel van de taken van politie en stadswacht. Het blijft echter ongewis of voldoende daders kunnen worden opgespoord en of dit genoeg ontmoedigend werkt op anderen.
2 Te regelen dat graffitigedupeerden aanspraak kunnen maken op gratis schoonmaakwerkzaamheden en ook herstel van beklad schilderwerk, bij voorbeeld via bureau Halt en/of inschakeling van medewerkers van Ergon en/of leerlingen van leer- werktrajecten. De praktische verantwoordelijkheid voor de verwijdering van graffiti ligt bij gemeente, particulieren en marktpartijenin het bezit van graffitigevoelige objecte en/of gevels. Reiniging kan worden bekostigd en georganiseerd via een gemeentelijk abonnementensysteem (model Helmond, het ’Quick Service Team’) dat voor perioden van een jaar recht geeft op ’gratis’verwijdering van alle graffiti aangebracht op hun eigendom. In de binnenstad is een dergelijk systeem in werking. De entrees van de winkels worden tegen minimale kosten wekelijks gereinigd. Hiervoor zijn onderhoudscontracten afgesloten waarbij de gemeente Eindhoven de kosten van de eerste keer (nulbeurt) heeft gesubsidieerd. Tevensis er een structureel budget opgenomen in de begroting van e 10.000,ÃćâĆňâĂİ opjaarbasis voor het graffitivrij houden van de binnenstad, de overige 6’10.000,ÃćâĆňâĂİ wordt opgebracht door de ondernemers.
Hetis financieel onhaalbaar een dergeljik systeem te vertalen naar de hele stad zeker wanneer dit voor de gedupeerden kosteloos moet zijn.
3 Stickers en/of bordjes te doen laten concipieren ten behoeve van gedupeerden en belanghebbenden, met daarop de tekst of teksten: "in deze stad streng
Raadsnummer 05.RI2$0.00I
verboden graffiti aan te brengen", "cameratoezicht op graffitispuiten." en de sanctie(s) die op overtreding daarvan staat of staan. Een eenduidige oplossing voor de overlast die wordt ondervonden van graffiti isin theorie gemakkelijk te geven. Een harde lijn, strenge controle, zorgvuldige registratie van pieces, tags, throwups en namen, strenge boetes en schadeclaims, ligt voor de hand. Hetis echter ondenkbaar en onhaalbaar dat de gemeente graffiti op eigen houtje aan kan pakken en de baas kan blijven. Het college van burgemeester en wethouders heeft de directeur van de dienst Stedelj ike Ontwikkeling en Beheer, na overleg met haar collega van de dienst Algemene en Publiekszaken, opgedragen een pilotproject te starten op nader te bepalen proef locaties om inzicht te krijgen in de uit voeringsproblematiek en kostenaspecten van de aanpak van graffiti op grotere schaal, en de resultaten hiervan ter besluitvorming voor te leggen. Deze actie is in voorbereiding.
4 Te bevorderen dat politie, justitie en gemeente graffitimeldingen serieus oppakken, centraal coordineren en registreren. Dit bij voorkeur middels een speciaal daarvoor aan te stellen graffiti- en eventueel ook wildplakcoordinator, die het probleem voortvarend gaat oppakken en over de voortgang periodiek rapporteert aan het college en de raad. In het in 1999 door het toenmalige kabinet gepresenteerde Integrale Veiligheidsprogramma werd geconstateerd dat de politie steeds minderin de gelegenheidis kleine ergernissen (zoals graffiti) te verhelpen ofte voorkomen. Hoewel het ’normen en waarden’-debat in de jaren hierna pas echt goed op gang is gekomenis het zeer de vraag of ergernissen als graffiti momenteel de prioriteit hebben die nodig is om succesvol te kunnen aanpakken. Het in Helmond gehanteerde Plan van aanpak legt veel nadruk op het opsporen van zoveel mogelijk daders. De Stichting Stadswacht houdtzich hiermee heel nadrukkelijk bezig. De taken van een aantal Stadswachten zijn hiertoe zelfs uitgebreid met ’Buitengewone Opsporingsbevoegdheid’. Het blijft echter ongewis of voldoende daders kunnen worden opgespoord en of dit genoeg ontmoedigend werkt op anderen. Bekend van andere gemeenten is dat de kosten niet snel zullen opwegen tegen de baten. De doelstelling zoveel mogelijk feitelijk verantwoordelijke daders op te pakken en reinigingskosten op hen te verhalen blijft los daarvan ookin Eindhoven natuurlijk regulier onderdeel van de taken van politie en stadswacht.
5 Een eventueel aan te stellen graffiticoordinator ook als taak mee te geven om te bemiddelen tussen vraag en aanbod op die plaatsen waar graffitikunst wel gewenst en toegestaan is. Een verantwoorde aanpak van graffiti gaat niet alleen om aanpakken maar ook om reguleren. Het is noodzakeljik een ofeen aantal locaties aan te wijzen waar graffiti geoorloofdis om elders op te kunnen treden. De gedoogsituatie op het Insulindeplein, beter bekend als de Berenkuil, heeft de slagingskansen voor een alternatief spoor
Raadsnummer 05.RI2QO.OOI
overigens al voor een groot deel bewezen. (De Berenkuil is (inter)nationaal bekend als ’Hall of Fame’bij graffitischrij vers en liefhebbers, sinds 1983).
Langdurige constructieve betrokkenheid van (markt)partijenis noodzakelijk om uitvoering van graffitibeleid succesvol te laten zijn. Belangrijk hierbij is een sfeer waarin een gezamenlijk gedragen zorg de boventoon voertin plaats van opgelegdeindividuele verplichtingen. Scholen en andere culturele (onderwj is)instellingen die veel met jongeren werken kunnen handig gebruik maken van het collectieve bewustzijn binnen dejongerencultuur die zich met graffiti bezighoudt. Ze kunnen hier direct opin spelen via het onderwijsprogramma door graffiti en de relatie van graffiti met vandalisme als thema aan te snijden. De meeste graffitischrij vers beginnen hun activiteiten tenslotte in hun schooltijd, een periode waarin enige sturing en besef op dit gebied nog effect kan hebben. Overigens treden serieuze graffitischrij vers naar elkaar redelijk corrigerend op. Dit zelfregulerend vermogen speelt een belangrijke rol bij vraag en aanbod getuige de kunstwerken die te vinden zijn op rolluiken en bouwschermen. De toegevoegde waarde van een hier apart voor aangestelde coordinatoris onduidelijk. 6 Een krachtig signaal af te geven, bij voorkeur in samenwerking met de VNG, aan al diegenen tot wiens jurisdictie het behoort, (OM, Kamercommissies) dat de huidige boete in eerste aanleg, voor het aanbrengen van graffiti (thans bedragend 6 60,ÃćâĆňâĂİ, ter vergelijk: wildplassen 6 50,ÃćâĆňâĂİ ) zou dienen te worden verhoogd naar
6 250,ÃćâĆňâĂİ per overtreding. Zulks meer rechtdoend aan de ernst van het delict en de
feitelijke materiele en immateriele schade die ontstaat als direct gevolg van het aanbrengen van graffiti op andermans eigendommen. Bij een verantwoorde aanpak van graffiti gaat hetniet alleen om aanpakken maar ook om reguleren. Om dit te kunnen isinzicht nodigin het fenomeen. De beleidsnota ’Graffiti, aanpakken of aanzien’ geeft een aanzet tot di tinzicht. De doelstelling zoveel mogelijk feitelijk verantwoordelijke daders op te pakken en reinigingskosten op hen te verhalen blijft los daarvan ookin Eindhoven regulier onderdeel van de taken van politie en stadswacht. De hoogte van sanctiesis geen onderwerp van studie geweest binnen de doelstellingen van de nota. Niet het ’plukken’van overtreders maar het terugbrengen van ongewenste graffiti heeft daarbij centraal gestaan, gegeven het feit dat daders moeilijk op te sporen zijn, dit niet genoeg ontmoedigend werkt op anderen en het aanzien van de stadlhet straatbee!d hierdoor niet wezenlijk verbetert. Uiteraard staat het de raad vrij verhoging van de op te leggen boete voor te stellen als onderdeel van de aanpak van overlast door graffiti.
7 De daders en/of hun ouders/verzorgers in alle gevallen aan te spreken op alle financiele schade voortvloeiend uit de op gemeente-eigendommen aangebrachte graffiti en daarnaast te bevorderen dat waar mogelijk ook de schade van particuliere eigendommen ÃćâĆňâĂİ middels een machtiging daartoe van de gedupeerdeÃćâĆňâĂİ
door de gemeente justitieel kan worden gevorderd en verhaald ten gunste van die gedupeerde.
Raadsnummer 05.RI2QO.OOI
De doelstelling zoveel mogelijk feitelijk verantwoordelijke daders op te pakken en rei nigingskosten op hen te verhalen is in Eindhoven regulier onderdeel van de taken van politie en stadswacht, Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen particuliere en gemeentelijke eigendommen.
8 Geen creatief middel onbenut te laten om de oprukkende graffititerreur te bestrijden en in te dammen, zoals bij voorbeeld de inzet van (mobiele) camera’ s, (met in achtname van het wettelijke daartoe bepaalde in de wet "heimelijk cameratoezicht" van 1 januari 2004) op die plaatsen waar telkenmale graffiti wordt aangebracht, en om via de scholen te doen laten communiceren, en voor te lichten, over de maatschappelijke en emotionele schade en ook de gevaarzetting voor het verkeer, die graffiti met zich meebrengt, alsmede de sancties die daarop (komen te) staan. Het college van burgemeester en wethouders heeft de directeur van de dienst Stede-
lijke Ontwikkeling en Beheer, na overleg met haar collega van de dienst Algemene en Publiekszaken, opgedragen een pilotproj eet te starten op nader te bepalen proeflocaties om inzicht te krijgenin de uitvoeringsproblematiek en kostenaspecten van de aanpak van graffiti op grotere schaal, en de resultaten hiervan ter besluitvorming voor te leggen. Deze actie isin voorbereiding. Scholen en andere culturele (onderwijs)instellingen die veel metjongeren werken kunnen handig gebruik maken van het collectieve bewustzijn binnen dejongerencultuur die zich met graffiti bezighoudt. Ze kunnen hier direct op in spelen via het onderwijsprogramma door graffiti en de relatie van graffiti met vandalisme als thema aan te snijden. De meeste graffitischrij ver beginnen hun activiteiten tenslottein hun schooltijd, een periode waarin enige sturing en besef op dit gebied nog effect kan hebben. Via het ’Actieplan Cultuurbereik’ heeft stichting Planet Rock succesvolle resultaten bereikt. Onder andere in samenwerking met CKE, MU Art Foundation en de Effenaar.
9 Daar waar middelen en/of bevoegdheden voor een voortvarende graffitiaanpak te kort schieten of buiten de bevoegdheden van het stadsbestuur vallen, dit aan te kaarten bij die instantie, of dat orgaan, onder wiens jurisdictie het dan wel valt. In het grootste deel van de stad moeten met name objecten zoals CAI-kasten en VRI-
installaties (VerkeersRege! Installaties) het ontgelden. B(j dit type objecten wordt
Het ’Actieplan Cultuurbereik isin 2007 doorde toenmaligestaatssecretaris van cultuur(Riek van der Ploeg) ais vervolg van het pilotproj eet ’Culturele Diversiteit in het leven geroepen om de rij kdom van kunst & cultuur dichterbj ite brengen. Eindhoven partici peert hierin en richtte zich tot nu toe met name op projecten met wij kbewoners, allochtonen enjongeren. Doelstelling hierbij is begeleid door culturele kenners cultuur tot diep in de stad Eindhoven te laten reiken. Bij een aantal projecten stond het proces van doelgroepenbereik centraal. Dejongerencultuur waar graffiti deel van uitmaakt is zon doelgroep. De eerste resultaten van het acti eplan t/m 2002 zij n inmiddels neergeschreven in de gemeentelijke publi cati e "Cultuurbereik tot diep in de stad" (Sector Kunsten Cultuur, januari 2003).
Raadsnummer 05.RI23O.OOI
doorgaans direct naar de gemeente gekeken wanneer de verantwoordeljike partij wordt gezocht. De gemeenteis echter niet unaniem verantwoordelijk voor alle objecten, aangezien ze maar beperkt eigenaar of beheerder is. Op stadsdeelniveau wordt met NRE gekeken naar locatiegebonden afspraken over het schoonhouden van hun obj ecten. Het zou goed zijn dit te veralgemeniseren en geleidelijk aan uit te breiden met andere grote, op hun verantwoordeljikheid aan te spreken marktpartij en zoals UPC en Essent. Ook moet onderzocht worden in hoeverre particuliere eigenaren en beheerders met een verordening of anderszins (welstand?) verplicht kunnen worden periodiek hun verantwoordelijkheid te nemen. Langdurige constructieve betrokkenheid van (markt)partijenis noodzakelijk om uitvoering van graffitibeleid succesvol te laten zijn. Belangrijk hierbj iis een sfeer waarin een gezamenlijkgedragen zorg de ho ventoon voerti n plaats van opgelegde individuele verplichtingen. Met de vaststelling van de nota ’Graffiti, aanpakken of aanzien’in januari 2004 heeft het college van B&W besloten de directeur van de dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer, na overleg met haar collega van de dienst Algemene en Publiekszaken, op te dragen bestuurlijk overleg te plannen met grote partijen als NRE, UPC, ESSENT en
middenstand met als doelstelling een convenant waarin de wijze en cofinanciering van aanpak van graffiti op objecten in de openbare ruimte geregeld wordt. Met NRE worden hierover al sinds de zomer van 2004 voorbereidende gesprekken gevoerd. Bestuurlijk overleg is nog niet gepland.
4 Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten antwoord/reactie te geven op de verschillende punten in de motie van leefbaar eindhoven van 14 februari 2005 met verwijzing naar de nota Graffiti, aanpakken of aanzien.
5 Ter inzage gelegde stukken De nota Graffiti, aanpakken of aanzien is reeds eerder verspreid.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
secretaris
BE05006744
