Provincie Oost-Vlaanderen zet Zelzate, Wachtebeke en Moerbeke op de schoolroutekaart Veilig naar school, ondanks de hindernissen “Er is een grote nood aan veilige fietsroutes naar school”, zegt gedeputeerde voor Mobiliteit Peter Hertog. Daarom ontwikkelde de Provincie samen met de gemeenten Zelzate, Moerbeke, Wachtebeke, de scholen en de lokale politie een schoolroutekaart. “In combinatie met onze investeringen voor betere fietspaden is dit een handig werkinstrument in de strijd tegen verkeersongevallen.”
In 2008 werd het proefproject voor schoolroutekaarten opgestart in Deinze. Vorig jaar stapte Wetteren als tweede Oost-Vlaamse gemeente in het project en bij het begin van het nieuwe schooljaar hebben ook de leerlingen in het uiterste noorden van de provincie een bijkomend instrument in handen om dagelijks op een veilige manier van en naar school te fietsen. “Het initiatief is een gevolg van de Ronde van Oost-Vlaanderen”, zegt gedeputeerde Hertog. “Op de overlegvergadering in Deinze kwam de fietsveiligheid op weg naar school ter sprake, waarna er werd afgesproken om een oplossing te zoeken op maat van de lokale situatie. De verkeersdeskundigen gingen in overleg met overheidsdiensten en belangengroepen en introduceerden de schoolroutekaart die intussen met goed gevolg is uitgetest. Vorig jaar kende het initiatief al een vervolg in Wetteren. Omdat ook Wachtebeke, Moerbeke en Zelzate interesse toonden, hebben we de inspanningen voor deze drie buurgemeenten gebundeld. Die
gezamenlijke aanpak loont omdat het drie eerder kleine gemeenten zijn met nogal wat grensoverschrijdend schoolverkeer.”
Oplossingen op maat De schoolroutekaart geeft in eerste instantie een overzicht van de veiligste fietsroutes tussen de gemeentegrenzen en de scholen, aldus Hertog. “Behalve de aan te bevelen fietsroutes die gebruikmaken van rustige straatjes of trajecten die voorzien zijn van een fietspad, worden ook de verkeersknelpunten en plaatsen die bijzondere aandacht vergen duidelijk aangegeven. Daarnaast vindt de gebruiker ook informatie over een veilige fietsuitrusting op de kaarten en wordt ook het verkeersreglement voor fietsers verduidelijkt. Ten slotte worden jonge mensen ook aangemoedigd om gezond te bewegen.” “Voor elke deelnemende school wordt tegelijk ook een schoolvervoersplan opgemaakt. Dat gaat nog een stap verder dan de routekaarten. Schoolvervoersplannen bevatten maatregelen en initiatieven ter bevordering van een veilig en duurzaam woon-schoolverkeer, toegespitst op één bepaalde school. Het plan is telkens gebaseerd op een ruime bevraging van de leerlingen, de leerkrachten en de mensen van het oudercomité. Ook de expertise van de lokale overheid en de politie komt uiteraard goed van pas. De onderzoekers gaan na hoe de leerlingen naar school komen en ze bestuderen vervolgens veiligere alternatieven. Zo kunnen ze bijvoorbeeld aanbevelen om efficiënter gebruik te maken van de mogelijkheden van het openbaar vervoer of sturen ze aan op het introduceren van georganiseerde fietspools. Op die manier wordt de mobiliteit rond een school gedetailleerd in kaart gebracht. Dan is het aan een gekozen partner, dit jaar de Vlaamse Stichting Verkeerskunde, om onder begeleiding van de provinciale mobiliteitsdienst het uiteindelijke plan op te stellen. Het is de perfecte basis voor een al dan niet grondige herinrichting van de schoolomgeving.” “Elk plan begint met een vraag van een gemeente”, zegt Peter Hertog. “Als het gemeentebestuur niet enthousiast is, beginnen we er niet aan, anders krijg je nooit alle partijen rond de tafel. We hebben het echter nog nooit meegemaakt dat scholen niet willen meedoen, ze zien er allemaal de meerwaarde van in. De directies hebben intussen ook al wel ervaren dat het zeker niet tot veiliger verkeerssituaties heeft geleid als ouders hun kinderen met de auto naar school brengen. Het is een praktijk die zeer begrijpelijk is vanuit het oogpunt van de ouders, maar het werkt uiteindelijk alleen maar de files in de hand, die op zich weer voor zeer onveilige toestanden zorgen.” In principe komt elke gemeente in aanmerking voor dergelijke initiatieven maar in de praktijk zal de wenselijkheid gemeente per gemeente worden afgewogen. “Met uitzondering van de hele kleintjes en de hele grote gemeenten is het op termijn de bedoeling om heel de provincie van dergelijke kaarten te voorzien”, aldus Hertog. “We willen de schoolroutekaarten zo ruim mogelijk verspreiden. Op die manier zorgen we voor eenvormigheid. Veel leerlingen veranderen tijdens
hun schoolse loopbaan wel eens van school. Het is handig als ze niet iedere keer andere veiligheidssystemen moeten leren kennen. Ik kan mij echter voorstellen dat een gemeente als Horebeke, waar 2 500 mensen wonen, niet meteen op dergelijk initiatief zit te wachten. Ook Gent is niet meteen een prioriteit voor ons systeem van schoolroutekaarten. Omdat de stad te groot is en de verkeersstromen zo gigantisch zijn zouden we ze niet op één kaart krijgen. Daarvoor is een andere aanpak nodig. Gent heeft bovendien zelf een eigen goed functionerende mobiliteitsdienst die de plaatselijke problematiek op een grondige manier aan kan pakken. Dat is vaak niet het geval voor een provinciestad. Hun schaalgrootte maakt dat ze veel functies aantrekken terwijl ze niet altijd voldoende middelen hebben om overal de aandacht aan te besteden.”
Eigen rijgedrag eerst De Provincie is niet aan haar proefstuk toe inzake initiatieven om de verkeersveiligheid op weg naar school op te vijzelen. “Zo organiseren we voor kinderen uit de lagere school bijvoorbeeld fietspools, waarbij vrijwilligers groepjes jonge fietsers naar school begeleiden. Scholen kunnen ook Suske & Wiske-borden aanvragen die in de buurt van de schoolpoort de automobilisten attent maken op jonge fietsers. Voor jongeren uit de middelbare school hebben we aangepaste projecten. Want tegen die gasten kan je niet meer zeggen dat ze in groep naar school moeten fietsen. Die willen liever naast hun lief naar school rijden. Voor hen hebben we vorig jaar een wedstrijd georganiseerd waarbij ze zelf zichtbaarheidsmateriaal konden ontwerpen dat ze cool vonden. De jury heeft een aantal ontwerpen geselecteerd die de komende tijd in productie zullen gaan.” Papieren kaarten zijn een hulpmiddel om de veiligheid te verhogen. Maar alleen infrastructuurwerken kunnen gevaarlijke situaties wegwerken. “De voorbije jaren heeft de Vlaamse overheid inspanningen geleverd voor het wegwerken van zwarte punten. Wij nemen onze verantwoordelijkheid door onder meer fors te investeren in veilige fietspaden. Ideaal zou zijn dat er in heel de provincie vrijliggende fietspaden zouden komen maar helaas is dat onmogelijk. Onze steden zijn nu eenmaal historisch niet optimaal geëvolueerd en je kan geen ‘tabula rasa’ maken met de bebouwing. Gemeenten kunnen echter provinciale subsidies krijgen voor het aanleggen van fietspaden. Die subsidies bedragen 40 procent voor fietspaden die op het Bovenlokaal Functioneel Fietsnetwerk of het Provinciaal Fietsnetwerk liggen. Dat loopt op tot 80 procent indien we er de Vlaamse toelagen bij rekenen. Voor fietspaden die niet op een bovenlokale fietsroute liggen bedraagt de tussenkomst 20 procent. Nu het einde van de gemeentelegislaturen in zicht komt, zien we het aantal aanvragen voor dergelijke subsidies toenemen. Ik begrijp echter dat het voor de burger soms bijzonder traag vooruit lijkt te gaan. Als we eerlijk zijn kunnen we door ons eigen rijgedrag aan te passen ook al heel wat onveilige situaties vermijden. Onlangs was er in mijn eigen straat een buurtvergadering waar de verkeersoverlast en de snelheidsbeperking ter sprake kwamen. De ambtenaar van de stad heeft
daar iets heel wijs gezegd. ‘Het valt mij op dat we op elke buurtvergadering klachten krijgen over onaangepaste snelheid’, zei hij. Een boodschap met veel finesse gebracht. Want als iedereen vindt dat er in de eigen wijk minder snel gereden moet worden, wie zijn die hardrijders dan? We zijn met andere woorden allemaal een beetje schuldig, buiten onze eigen wijk dan toch.” Verkeersveiligheid blijft een heikel punt in de provincie Oost-Vlaanderen. Als we het over een periode van tien jaar bekijken is het aantal ongevallen gedaald met ongeveer 30 procent, maar ten aanzien van de andere provincies dalen wij iets minder snel. Vorig jaar is het aantal ongevallen zelfs opnieuw gestegen met 3 procent. “Ik heb één zaak geleerd”, zegt gouverneur André Denys, verantwoordelijk voor Veiligheid, “de strijd tegen verkeersongevallen kan alleen maar gewonnen worden als we er continu blijven tegen vechten en als we naast de inspanningen van de overheid ook de mensen meekrijgen. Het rijgedrag van de weggebruiker is cruciaal in deze strijd.”
Strategische doelstelling Het aanbieden van Schoolroutekaarten kadert in de doelstelling 'samen sterk'. Het is een concrete maatregel om de verkeersveiligheid te verhogen en mobiliteitsproblemen aan te pakken samen met andere actoren.
Info: Jan Lescrauwaet tel. 09 267 78 29
[email protected]
Bevoegde beleidsverantwoordelijke:
Gedeputeerde Peter Hertog tel. 09 267 82 35
[email protected]
Bronvermelding: Informeel (september 2010) tekst: Koen Lauwereyns, foto's: Luc Colleman, David Stockman
