PROVINCIALE WERKGELEGENHEIDS ENQUÊTE 2001

PROVINCIALE WERKGELEGENHEIDS ENQUÊTE 2001

De PWE wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeenten: Aalten, Apeldoorn, Arnhem, Barneveld, Bergh, Beuningen, Brummen, Culemborg, Doesburg, Doetinchem, Duiven, Ede, Elburg, Epe, Ermelo, Hattem, Harderwijk, Heerde, Heteren, Lingewaard, Nijkerk, Nijmegen, Nunspeet, Oldebroek, Overbetuwe, Putten, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, Rozendaal, Scherpenzeel, Wageningen, Westervoort, Winterswijk, Wisch, Zelhem, Zevenaar en Zutphen. SEO (Regio Achterhoek)

en

2

Overname uit dit rapport is toegestaan mits bron vermeld wordt: PWE-Gelderland 2001.

PWE-Uitvoeringsgroep: Karin v.d. Ende Monique Dekker Tonny Straatman

Rapportage: Freerk Viersen Bureau Economisch Onderzoek Afdeling Economische Zaken Provincie Gelderland Postbus 9090 6800 GX Arnhem telefoon:026-3599171/150 telefax: 026-3599199 e-mail: [email protected] web: www.gelderland.nl/pwe

3

4

Korte toelichting In deze rapportage is de aandacht vooral gelegd op lange termijn ontwikkelingen. Daarvoor is de periode 1992-2001 genomen. Gepresenteerde groeicijfers hebben altijd betrekking op de gemiddelde jaarlijkse groei. Verder is dit jaar voor beschrijving van regionale ontwikkelingen gebruik gemaakt van de indeling in WGR-gebieden in plaats van de COROP-gebieden (zie ook bijlage H). De PWE stelt haar historische cijfers continu bij. De hier gepresenteerde cijfers kunnen daarom niet zonder meer vergeleken worden met die uit voorgaande rapportage. Bijgewerkte gegevens over eerdere jaren zijn bij de PWE beschikbaar. Belangrijkste uitkomsten S

De Gelderse werkgelegenheid blijft groeien. Evenals in 2000 bedroeg de groei van de werkgelegenheid in 2001 2,1%. Het totaal aantal banen nam toe met 18.720 banen tot 890.540.

S

De groei van de werkgelegenheid blijft zich in dezelfde sectoren voortzetten als de afgelopen jaren. Met name de aanhoudende snelle groei in de gezondheidszorg is opmerkelijk. Het afgelopen jaar kwamen er hier maar liefst 6.280 nieuwe banen bij. Ook de zakelijke dienstverlening blijft groeien. Banenverlies blijft optreden bij de landbouw en delen van de industrie.

S

Jarenlang was de groei van part-time banen hoger dan die van full-time banen. Inmiddels is de groei van het aantal part-time banen lager geworden dan die van de full-time banen. Bij uitzendbanen is de enorme groei van enkele jaren terug omgeslagen in een forse afname.

S

Regionale ontwikkelingen: Stedendriehoek: De werkgelegenheidsontwikkeling (2,1%) lag het afgelopen jaar op het Gelderse gemiddelde. Voor de afgelopen 10 jaar geldt dat het gemiddelde groeipercentage aanzienlijk onder het Gelderse cijfer lag. De sectorstructuur is vrijwel gelijk aan de Gelderse. Oost-Gelderland: Net als voorgaande jaren is de werkgelegenheidsgroei achtergebleven (1,0%) bij het Gelderse beeld (2,1%). Met name de landbouw kent een aanzienlijk verlies aan banen. Opvallend is het achterblijven van de groei in de Zakelijke dienstverlening. OostGelderland heeft de sectorstructuur die het meest afwijkt van het Gelderse beeld. Relatief veel landbouw en industrie, geringe omvang van de dienstverlenende sectoren. Arnhem-Nijmegen: De werkgelegenheidsgroei blijft zich in deze regio gunstig ontwikkelen. De groei lag het afgelopen jaar met 2,7% boven het Gelders gemiddelde. Over een langere periode bezien ligt de groei van de werkgelegenheid op een gemiddeld niveau. Rivierenland: De groei van de werkgelegenheid in Rivierenland is sterk afgenomen. Met een groeipercentage van 1,0% ligt de groei aanzienlijk onder het Gelders gemiddelde. Over de afgelopen 10 jaren bezien lag de groei juist aanzienlijk boven het Gelderse beeld. Net als Oost-Gelderland kent Rivierenland een wat afwijkende sectorstructuur. Ook hier relatief veel landbouw en industrie. Anders dan in Oost-Gelderland ontwikkelt de Zakelijke dienstverlening zich wel goed.

5

De Vallei: De werkgelegenheidsgroei (2,2%) lag het afgelopen jaar net iets boven het Gelderse cijfer. Over een langere periode bezien lag de groei van de werkgelegenheid (3,1%) boven het gemiddelde niveau van 2,5%. Noord-West-Veluwe: De werkgelegenheidsgroei lag de het afgelopen jaar met 3,4% boven het Gelderse groeicijfer. Ook in de afgelopen 10 jaar lag de groei hoger. S

Gelderland huisvestte in 2001 ruim 102.000 bedrijven en instellingen. De afgelopen jaren is het aantal bedrijven gestaag toegenomen, in 1997 telde Gelderland nog ongeveer 96.000 bedrijven.

S

Het leeuwendeel van de bedrijvigheid heeft een kleinschalig karakter. Slechts 2% van de bedrijven hebben een werkgelegenheidsomvang van 100 of meer personen. Bij deze bedrijven is een derde van de Gelderse werkgelegenheid te vinden.

S

In de periode 1999-2001 verhuisden ongeveer 9.400 bedrijven binnen Gelderland. Het overgrote deel van de verhuizingen vindt plaats over korte afstand. In ruim 2.500 gevallen werd voor een andere gemeente gekozen. In termen van werkgelegenheid hebben de verhuizingen de regio’s Arnhem-Nijmegen en West-Veluwe de meeste banen opgeleverd. De Stedendriehoek raakte de meeste banen kwijt.

S

In alle sectoren werd over de afgelopen 10 jaren een toename van het aantal arbeidsplaatsen gemeten. Alleen de landbouw en delen van de voedings- en genotmiddelenindustrie kenden banenverlies. In de landbouw gingen totaal bijna 8.400 banen verloren. In de zuivelindustrie bedroeg het banenverlies 300 en dat gold ook voor de diervoederindustrie.

S

Gelderland kent momenteel ongeveer 270 bedrijventerreinen. Op deze terreinen zijn 12.710 bedrijven gevestigd met 267.900 banen. Daarmee huisvesten bedrijventerreinen 12,4% van de bedrijven en 30,1% van de totale Gelderse werkgelegenheid. Het belang van bedrijventerreinen als vestigingsplaats neemt in de loop van de tijd gestaag toe. In 1992 was 28,2% van de werkgelegenheid op bedrijventerreinen gevestigd. Het uitgifte tempo van terreinen lag de afgelopen jaren op een hoog niveau. In 2001 was de totale uitgifte echter aanzienlijk lager dan daarvoor. In Rivierenland is het uitgifte tempo sinds 1997 dalende en was de uitgifte in 2001 vrijwel nihil.

S

De pendel (woon-werkverkeer) is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Dit komt door de toegenomen werkgelegenheidsomvang (sinds 1986 150.000 nieuwe banen). Daarnaast wordt de gemiddelde reisafstand groter.

S

De mate waarin gemeenten werkgelegenheid kunnen bieden (werkgelegenheid ten opzichte van beroepsbevolking) is sterk verschillend. Grote gemeenten als Arnhem en Nijmegen bieden relatief veel werkgelegenheid. Opvallend is ook de verhouding in Groenlo. Deze gemeenten genereren hierdoor veel inkomende pendel. Westervoort biedt in verhouding tot de beroepsbevolking de minste werkgelegenheid. Andere gemeenten met weinig werkgelegenheid zijn Millingen aan de Rijn, Angerlo, Heumen en Hummelo en Keppel.

6

INHOUDSOPGAVE

Belangrijkste uitkomsten

5

1 Werkgelegenheid Gelderland

8

2 Regionale ontwikkelingen

11

3 Bedrijven en instellingen

20

4 Verhuizingen van bedrijven binnen Gelderland

22

5 Agro-industriële sector

25

6 Bedrijventerreinen

29

7 Pendel en beroepsbevolking

37

BIJLAGEN A

Enkele kerngegevens Gelderland

45

B

Ontwikkeling werkgelegenheid Gelderland en COROP-gebieden 1997-2001

49

C

Werkgelegenheid en aantallen vestigingen per bedrijfsklasse 2001

46

D

Werkgelegenheidstructuur en vestigingen per gemeente en regio 2001

54

E

Werkgelegenheidsontwikkeling per gemeente en regio 1997-2001

56

F

Pendelgegevens

58

G

Landbouw

65

H

Methode en definities

66

I

Organisatie PWE

71

J

Kaart werkgelegenheidsgroei 1997-2001 naar gemeente

73

K

Enquêteformulier

74

7

Werkgelegenheidsonderzoek Gelderland 2001

1 Werkgelegenheid Gelderland

De Gelderse werkgelegenheid blijft groeien. Evenals in 2000 bedroeg de groei van de werkgelegenheid in 2001 2,1%. Het totaal aantal banen nam toe met 18.720 banen tot 890.540. Daarmee lijkt nog geen sprake te zijn van een stagnerende groei van de werkgelegenheid 1).

Werkgelegenheidsontwikkeling Gelderland 1997-2001

5%

4,3%

4% 3%

3% 2,1%

2,1%

2% 1% 0% '97-'98

'98-'99

'99-'00

'00-'01

De groei van de werkgelegenheid blijft zich in dezelfde sectoren voortzetten als de afgelopen jaren. Met name de aanhoudende snelle groei in de gezondheidszorg is opmerkelijk. Het afgelopen jaar kwamen er hier maar liefst 6.280 nieuwe banen bij. Over de afgelopen 5 jaar bedroeg de toename in deze sector totaal ruim 18.000 banen. Ook de zakelijk dienstverlening blijft fors groeien (afgelopen jaar 3.620 nieuwe banen) evenals de bouw en de detailhandel. Deze laatste twee sectoren worden vaak gezien als indicatoren van de conjunctuur. De horeca is over wat langere periode bezien nog steeds een snelle groeier, echter voor het afgelopen jaar moet een lichte afname van de werkgelegenheid geteld worden (verlies van 300 banen).

1

)

Overigens dient wel bedacht te worden dat de informatie betrekking heeft op de peildatum 1 april 2001 en de minder gunstige economische ontwikkelingen in het najaar van 2001 geen invloed op dit werkgelegenheidsonderzoek hebben gehad.

8

Overzicht van sectoren met sterke groei van werkgelegenheid en met afname van werkgelegenheid (1997-2001) 2) Aantal banen

Groeiers

Absolute Procentuel groei

e groei

85

Gezondheids- en welzijnszorg

123.580

18.070

4,0%

74

Overige zakelijke dienstverlening

81.390

16.350

5,8%

45

Bouwnijverheid

61.820

9.070

4,0%

52

Detailhandel en reparatie t.b.v. particulieren

86.640

7.120

2,2%

72

Computerservice- en informatietechnologiebureau's e.d.

15.530

6.280

13,8%

51

Groothandel en handelsbemiddeling

53.290

5.280

2,6%

80

Onderwijs

52.940

5.070

2,6%

50

Handel in en reparatie van auto's, benzineservicestations

20.670

3.250

4,4%

55

Logies-, maaltijden- en drankenverstrekking

35.070

3.100

2,3%

92

Cultuur, sport en recreatie

16.060

2.910

5,1%

Dalers 41

Winning en distributie van water

16

Verwerking van tabak

600

-110

-4,0%

1.020

-130

-3,0%

30

Vervaardiging van kantoormachines

740

-160

-4,7%

25 21

Vervaardiging van produkten van rubber en kunststof

6.180

-210

-0,8%

Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren

6.190

-250

-1,0%

91

Werkgevers-, werknemers- en beroepsorganisaties

2.520

-550

-4,8%

40

Produktie en distributie van elektriciteit, gas

2.970

-690

-5,1%

24

Vervaardiging van chemische produkten

5.280

-740

-3,2%

01

Landbouw, jacht en dienstverlening t.b.v. landbouw

43.960

-4240

-2,3%

Banenverlies blijft optreden bij de landbouw en delen van de industrie. Ten aanzien van de industrie geldt echter wel dat ook enkele onderdelen (o.a. metaal, vervaardiging van machines) een lichte groei doormaken zodat het beeld voor de sector als geheel een stabilisatie van de werkgelegenheid laat zien. Wanneer gekeken wordt naar de aard van de banen dan viel de afgelopen jaren een duidelijk trend waar te nemen. In het begin van de jaren ‘90 groeide het aantal part-time banen aanzienlijk sneller dan het aantal full-time banen. Nog spectaculairder was de groei van het aantal uitzendbanen 3). Inmiddels is de groei van het aantal part-time banen lager geworden dan die van de full-time banen. Bij uitzendbanen is zelfs sprake van een forse afname. Er vindt een verschuiving plaats naar full-time banen, het gevolg van een krappe arbeidsmarkt; bedrijven bieden werknemers in toenemende mate een contract aan voor meer uren, uitzendkrachten krijgen een vast dienstverband.

2

)

Het groeipercentage betreft de gemiddelde jaarlijkse groei, het absoluut aantal banen betreft de totale ontwikkeling over de periode 1997-2001

3

)

Het aandeel uitzendbanen in de totale werkgelegenheid lag rond de 4%. In absolute aantallen is de bijdrage aan de werkgelegenheidsgroei daarom maar beperkt.

9

Het aandeel banen dat vervuld wordt door vrouwen is de afgelopen 10 jaar steeds gestegen. Momenteel wordt ongeveer 41% van alle banen ingevuld door vrouwen, 10 jaar geleden was dat nog 37%. De groei van de werkgelegenheid ingevuld door vrouwen heeft in de hele periode 19922001 boven die van mannen gelegen. In het begin van de jaren ‘90 lag de groei vooral bij part-time banen voor vrouwen, nu valt vooral een sterke groei waar te nemen bij de full-time banen voor vrouwen. Afgelopen jaar is er bij de part-time banen voor vrouwen zelfs een lichte afname geconstateerd.

10

2 Regionale ontwikkelingen

In voorgaande rapportages zijn de COROP-gebieden gebruikt voor het in beeld brengen van regionale ontwikkelingen. Gelderland kent vier COROP-gebieden. In deze rapportage wordt gebruik gemaakt van indeling in WGR-gebieden. Omdat Gelderland verdeeld wordt in 6 WGRgebieden ontstaat een wat gedetailleerder beeld van de ontwikkelingen. In een aantal Gelderse beleidsnota’s wordt ook gebruik gemaakt van deze WGR-indeling (o.a. Nota bedrijventerreinen) waardoor gegevens makkelijker naast elkaar gezet kunnen worden. De 6 regio onderscheiden regio’s komen in dit hoofdstuk elk kort aan bod. Het algemene beeld voor alle regio’s is dat in alle sectoren de werkgelegenheid in de afgelopen 10 jaren is toegenomen met uitzondering van de landbouw en de nutsbedrijven. Gezien de geringe omvang van de sector nutsbedrijven wordt hier verder geen aandacht aan besteed.

Stedendriehoek In 2001 omvatte de Stedendriehoek met 153.500 banen 17% van de Gelderse werkgelegenheid. De werkgelegenheidsontwikkelingen zijn de afgelopen 10 jaar vrijwel steeds onder het Gelders gemiddelde geweest. Over de algelopen 10 jaar bedroeg het Gelderse groeipercentage 2,5%, in de Stedendriehoek was dat 2,0%. Het afgelopen jaar was de ontwikkeling gelijk aan de Gelderse groei.

De wat minder gunstige groeicijfers gelden voor vrijwel alle sectoren, met name in de Groothandel en Transportsector bleef de groei achter. Het verlies aan werkgelegenheid in de Landbouw is in vergelijking met Gelderland bescheiden gebleven. Ten aanzien van de sectorstructuur zijn geen opvallende verschillen te melden anders dan dat de sector Openbaar bestuur vrij omvangrijk is (defensie) en dat Onderwijs wat geringer is.

11

Werkgelegenheidsstructuur en -groei Stedendriehoek in vergelijking met Gelderland Sector

aantal werkgelegenheidsstructuur banen

jaarlijkse Afwijking structuur groei

Afwijking

t.o.v. Gelderland

werkgelegen2001

A

Landbouw/Visserij

D

Industrie/Delfstoffen

E F

1992

2001

heid

groei in procent

1992

2001

7.010

5,7%

4,6%

-0,4%

-1,4%

-0,4%

0,9%

22.310

17,1%

14,5%

0,2%

-0,7%

-0,7%

-0,5%

Nutsbedrijven

1.030

0,9%

0,7%

-1,2%

0,2%

0,3%

2,6%

Bouwnijverheid

9.360

5,9%

6,1%

2,4%

-0,9%

-0,8%

-0,4%

GA Groothandel GB Detailhandel/autohandel

7.720

5,2%

5,0%

1,7%

-0,4%

-1,0%

-1,6%

18.490

11,8%

12,0%

2,2%

-0,4%

-0,0%

-0,1%

H

Horeca

5.900

3,6%

3,8%

2,9%

0,1%

-0,1%

-1,1%

I

Vervoer, opslag en communicatie

6.420

4,5%

4,2%

1,2%

-0,5%

-1,0%

-1,8%

J

Financiële instellingen

7.030

3,9%

4,6%

3,9%

0,9%

1,3%

0,4%

K

Zakelijke dienstverlening

19.560

10,1%

12,7%

4,7%

0,6%

-0,0%

-1,2%

L

Openbaar bestuur

12.640

9,0%

8,2%

1,0%

2,6%

2,6%

-0,1%

M

Onderwijs

7.090

4,9%

4,6%

1,3%

-1,6%

-1,3%

-0,1%

N

Gezondheidszorg

22.540

13,9%

14,7%

2,6%

1,2%

0,8%

-0,9%

O

Overige dienstverlening

6.400

3,6%

4,2%

3,7%

0,3%

0,4%

-0,2%

153.490

100,0%

100,0%

2,0%

0,0%

0,0%

-0,5%

Totaal

Oost Gelderland In Oost-Gelderland vonden in 2001 125.570 mensen werk, dat is 14% van de Gelderse werkgelegenheid. Sterker nog dan in de Stedendriehoek is de werkgelegenheidsgroei achter gebleven bij het Gelderse gemiddelde. Over de algelopen 10 jaar bedroeg de jaarlijkse groei slechts 1,9% wat 0,6% onder het Gelderse gemiddelde ligt.

12

Niet alle sectoren scoren slechter dan het Gelders gemiddelde. De ontwikkelingen in de nietCommerciële dienstverlening (L-O) zijn relatief gunstig geweest. Wel tegenvallend zijn de ontwikkelingen in de Zakelijke dienstverlening. Voor veel regio’s is juist deze sector de banenmotor geweest. In Oost-Gelderland is de groei hier 1,5% lager geweest. Gevolg hiervan is dat in de sectorstructuur het aandeel Zakelijke dienstverlening verder achterop is geraakt bij de rest van Gelderland. In Gelderland vormt de Zakelijke dienstverlening inmiddels 12% van de werkgelegenheid, in Oost-Gelderland is dat aandeel blijven steken op 7,4%. De sectorstructuur in Oost-Gelderland wijkt aanzienlijk af van de Gelderse: veel Landbouw, Industrie en Bouwnijverheid en weinig Dienstverlening. Vergelijking van de sectorstructuur 1992 en 2001 leert dat er nauwelijks ontwikkeling is naar het Gelderse beeld.

Werkgelegenheidsstructuur en -groei Oost-Gelderland in vergelijking met Gelderland Sector



Afwijking

t.o.v. Gelderland

werkgelegen2001

1992

2001

heid

groei in procent

1992

2001

punt

A

Landbouw/Visserij

10.640

12,4%

8,6%

-2,1%

5,3%

3,6%

-0,7%

D


29.000

26,1%

23,5%

0,7%

8,3%

8,3%

0,0%

E

Nutsbedrijven

530

0,6%

0,4%

-1,1%

-0,1%

0,0%

2,7%

F

Bouwnijverheid

11.390

8,3%

9,2%

3,2%

1,5%

2,3%

0,4%

6.320

4,3%

5,1%

3,9%

-1,3%

-0,9%

0,6%

15.040

12,2%

12,2%

1,9%

-0,0%

0,1%

-0,4%

GA Groothandel GB Detailhandel/autohandel H

Horeca

5.450

3,7%

4,4%

4,0%

0,2%

0,5%

-0,1%

I


5.470

4,2%

4,4%

2,5%

-0,7%

-0,7%

-0,4%

J


2.420

1,8%

2,0%

2,6%

-1,2%

-1,4%

-1,0%

K


9.200

6,0%

7,4%

4,4%

-3,5%

-5,3%

-1,5%

L

Openbaar bestuur

3.680

3,2%

3,0%

1,2%

-3,3%

-2,7%

0,1%

M

Onderwijs

5.810

4,8%

4,7%

1,6%

-1,7%

-1,2%

0,2%

N

Gezondheidszorg

14.760

10,0%

11,9%

3,9%

-2,6%

-1,9%

0,4%

O


3.870

2,4%

3,1%

5,0%

-0,9%

-0,6%

1,1%

123.560

100,0%

100,0%

1,9%

0,0%

0,0%

-0,6%

Totaal

Arnhem-Nijmegen Met 35% van het totaal aantal banen in Gelderland is Arnhem-Nijmegen in termen van werkgelegenheid veruit de grootste regio. In 2001 werden er 317.440 werkzame personen door de PWE geteld. In 1992 waren dat nog 251.820 dus een toename van 65.620 banen De werkgelegenheidsontwikkelingen lagen de afgelopen 10 jaar steeds rond het Gelders gemiddelde, in eerste instantie er net iets onder. De gunstige groeicijfers van de laatste twee jaar hebben er voor gezorgd dat het gemiddelde groeicijfer over de afgelopen 10 jaar net iets boven het gemiddelde lag.

13

De sectorstructuur van de regio Arnhem-Nijmegen kenmerkt zich door relatief weinig Landbouw en Industrie. Voor deze laatste sector geldt wel dat er sprake is van een meer dan gemiddelde groei van de werkgelegenheid. Meer dan gemiddeld vertegenwoordigd zijn de Dienstverlenende sectoren. Vooral de Gezondheidszorg is goed vertegenwoordigd terwijl hier ook nog eens sprake was van behoorlijke groei. De Zakelijke dienstverlening is goed vertegenwoordigd maar de groei is wat achtergebleven. In iets mindere mate geldt dat ook voor de Overige dienstverlening. Werkgelegenheidsstructuur en -groei Arnhem-Nijmegen in vergelijking met Gelderland Sector



t.o.v. Gelderland

werkgelegen-

A

Landbouw/Visserij

D


E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid

1992

2001

groei in procent

heid 2001

Afwijking

punt 1992

2001

7.230

3,5%

2,3%

-2,2%

-3,6%

-2,7%

-0,8%

41.470

14,7%

13,1%

1,3%

-3,1%

-2,1%

0,5%

1.650

0,9%

0,5%

-3,5%

0,2%

0,1%

0,3%

18.380

5,8%

5,8%

2,5%

-0,9%

-1,2%

-0,3%

GA Groothandel

14.490

4,3%

4,6%

3,2%

-1,3%

-1,4%

-0,1%

GB Detailhandel/autohandel

36.660

12,2%

11,5%

2,0%

0,0%

-0,5%

-0,4%

H

Horeca

12.260

3,4%

3,9%

4,1%

-0,1%

-0,1%

0,1%

I


18.620

5,7%

5,9%

2,9%

0,7%

0,7%

0,0%

J


10.690

3,3%

3,4%

2,9%

0,3%

0,1%

-0,7%

K


47.020

11,8%

14,8%

5,2%

2,2%

2,1%

-0,6%

L

Openbaar bestuur

19.560

7,3%

6,2%

0,7%

0,9%

0,5%

-0,4%

M

Onderwijs

23.580

8,1%

7,4%

1,7%

1,5%

1,5%

0,3%

N

Gezondheidszorg

52.490

14,9%

16,5%

3,8%

2,2%

2,7%

0,3%

O


13.340

4,1%

4,2%

2,9%

0,8%

0,4%

-1,1%

317.440

100,0%

100,0%

2,6%

0,0%

0,0%

0,1%

Totaal

14

Rivierenland In 2001 vormde Rivierenland met 101.980 banen 11% van de Gelderse werkgelegenheid. Rivierenland heeft tot vorig jaar steeds een bovengemiddelde groei van de werkgelegenheid gekend. Vorig daalde de groei tot het Gelders niveau en dit jaar is sprake van de groei die lager ligt. Over een periode van 10 jaar genomen ligt de groei aanzienlijk boven het Gelderse groeitempo.

In de meeste sectoren was de groei bovengemiddeld, de groei bij de Zakelijke Dienstverlening is spectaculair te noemen. Ook de Groothandel en Transportsector ontwikkelen zich relatief snel. Ten aanzien van de Gezondheidszorg, Horeca en Industrie geldt een wat lager groeitempo. De sectorstructuur toonde in 1992 veel overeenkomsten met die in Oost-Gelderland; relatief veel Landbouw en Industrie en weinig dienstverlening. In de afgelopen jaren is het aandeel Zakelijke Dienstverlening toegenomen tot het Gelders niveau. De aandelen Landbouw en Industrie zijn fors gedaald. Resultaat van deze ontwikkelingen is dat de sectorstructuur inmiddels veel minder afwijkt van het Gelderse beeld dan in 1992.

15

Werkgelegenheidsstructuur en -groei Rivierenland in vergelijking met Gelderland Sector



Afwijking

t.o.v. Gelderland

werkgelegen-

A

Landbouw/Visserij

D


E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid

2001

1992

2001

heid

groei in procent

1992

2001

punt

9.080

12,5%

8,9%

-1,0%

5,4%

3,9%

0,4%

16.440

19,7%

16,1%

0,5%

1,9%

0,9%

-0,2%

90

0,7%

0,1%

-18,4%

-0,0%

-0,3%

-14,6%

8.550

8,8%

8,4%

2,2%

2,1%

1,4%

-0,6%

GA Groothandel

11.710

10,4%

11,5%

3,9%

4,8%

5,5%

0,6%


12.480

11,8%

12,2%

3,2%

-0,4%

0,2%

0,8%

-0,6%

-0,9%

-0,5%

H

Horeca

3.130

2,9%

3,1%

3,6%

I


6.240

5,8%

6,1%

3,5%

0,8%

1,0%

0,5%

J


2.130

1,9%

2,1%

3,6%

-1,1%

-1,2%

0,1%

K


13.260

6,8%

13,0%

10,4%

-2,7%

0,2%

4,6%

L

Openbaar bestuur

2.480

2,6%

2,4%

1,9%

-3,8%

-3,3%

0,8%

M

Onderwijs

4.110

4,3%

4,0%

2,0%

-2,2%

-1,9%

0,6%

N

Gezondheidszorg

9.070

9,0%

8,9%

2,6%

-3,7%

-5,0%

-0,9%

O


3.200

2,8%

3,1%

4,3%

-0,5%

-0,6%

0,3%

101.980

100,0%

100,0%

2,8%

0,0%

0,0%

0,3%

Totaal

De Vallei De regio De Vallei was in 2001 goed voor 116.040 banen, 13% van de Gelderse werkgelegenheid. De groei van de werkgelegenheid heeft vrijwel steeds boven het Gelderse gemiddelde gelegen, de afgelopen twee jaar waren de ontwikkelingen vrijwel gelijk.

16

Met uitzondering van de Industrie en het Onderwijs deden alle sectoren beter dan gemiddeld met als uitschieter de vervoersector waar de groei maar liefst 2,5% boven het gemiddelde lag. De sectorstructuur lijkt sterk op die van Gelderland. Er is sprake van wat meer dan gemiddelde werkgelegenheidsomvang in de Zakelijke dienstverlening en een ondervertegenwoordiging van de gezondheidszorg. Werkgelegenheidsstructuur en -groei De Vallei in vergelijking met Gelderland Sector



Afwijking

t.o.v. Gelderland

werkgelegen2001 A

Landbouw/Visserij

D


E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid


1992

2001

heid

groei in procent

1992

2001

punt

6.500

7,9%

5,6%

-0,8%

0,8%

0,6%

0,6%

14.550

16,1%

12,5%

0,2%

-1,7%

-2,7%

-0,5%

110

0,2%

0,1%

-5,2%

-0,5%

-0,3%

-1,4%

7.130

6,1%

6,1%

3,2%

-0,7%

-0,8%

0,5%

8.790

6,9%

7,6%

4,2%

1,3%

1,6%

0,9%

14.050

12,2%

12,1%

3,0%

0,1%

0,1%

0,6%

H

Horeca

4.200

3,2%

3,6%

4,6%

-0,3%

-0,3%

0,5%

I


5.690

4,0%

4,9%

5,4%

-1,0%

-0,3%

2,5%

J


5.550

3,9%

4,8%

5,4%

0,9%

1,5%

1,9%

K


18.110

11,5%

15,6%

6,7%

1,9%

2,8%

0,8%

L

Openbaar bestuur

6.310

5,6%

5,4%

2,7%

-0,8%

-0,2%

1,6%

M

Onderwijs

8.820

9,7%

7,6%

0,4%

3,2%

1,7%

-1,1%

N

Gezondheidszorg

12.640

10,3%

10,9%

3,8%

-2,4%

-3,0%

0,2%

O


3.590

2,4%

3,1%

6,1%

-0,9%

-0,7%

2,1%

116.040

100,0%

100,0%

3,1%

0,0%

0,0%

0,6%

Totaal

Noord-West-Veluwe De kleinste regio (in termen van werkgelegenheid) is de regio Noord-West-Veluwe. In 2001 telde deze regio 78.020 banen. De werkgelegenheidsgroei lag de afgelopen jaren 0,2%-punt boven het Gelderse gemiddelde.

17

Extreme ontwikkelingen hebben zich in deze regio niet voorgedaan. Ten aanzien van de sectorstructuur valt de ondervertegenwoordiging van de Zakelijke dienstverlening op. Ook hier is sprake van relatief veel Openbaar bestuur (defensie)

Werkgelegenheidsstructuur en -groei Noord-West-Veluwe in vergelijking met Gelderland Sector



Afwijking

t.o.v. Gelderland

werkgelegen2001 A

Landbouw/Visserij

D


E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid


1992

2001

heid

groei in procent

1992

2001

punt

0,2%

4.020

7,3%

5,2%

-1,2%

0,2%

0,2%

11.610

17,6%

14,9%

0,7%

-0,2%

-0,3%

0,0%

160

0,5%

0,2%

-7,3%

-0,2%

-0,2%

-3,5%

7.000

8,2%

9,0%

3,8%

1,4%

2,0%

1,0%

4.280

5,6%

5,5%

2,5%

-0,0%

-0,5%

-0,8% 0,6%

10.590

13,2%

13,6%

2,9%

1,1%

1,5%

H

Horeca

4.140

4,2%

5,3%

5,5%

0,7%

1,4%

1,4%

I


3.470

4,5%

4,4%

2,5%

-0,5%

-0,7%

-0,4%

J


1.680

2,3%

2,2%

2,1%

-0,8%

-1,2%

-1,4%

K


6.490

6,0%

8,3%

6,5%

-3,6%

-4,4%

0,6%

L

Openbaar bestuur

5.920

9,2%

7,6%

0,4%

2,8%

1,9%

-0,6%

M

Onderwijs

N

Gezondheidszorg

O

Overige dienstverlening Totaal

3.520

4,9%

4,5%

1,7%

-1,6%

-1,4%

0,3%

12.080

13,5%

15,5%

4,2%

0,9%

1,6%

0,7%

3.070

3,0%

3,9%

5,6%

-0,3%

0,2%

1,7%

78.020

100,0%

100,0%

2,7%

0,0%

0,0%

0,2%

Conclusies De werkgelegenheidsgroei die de afgelopen 10 jaar in Gelderland heeft plaatsgevonden is in alle regio’s terug te vinden. De regio’s Stedendriehoek (2,0%) en Oost-Gelderland (1,9%) kenden de laagste groeicijfers, de regio’s Rivierenland (2,8%) en Eem- Vallei (3,1%) de hoogste groeicijfers. Voor het afgelopen jaar geldt dat Rivierenland en Oost-Gelderland een groeicijfer hadden onder het gemiddelde (1,0%) terwijl Arnhem-Nijmegen (2,7%) en Eem-Vallei (3,3%) juist gunstig afstaken. De sectorstructuur wijkt in 2 regio’s sterk van de Gelderse structuur. Vooral in Oost-Gelderland en in Rivierenland is sprake van een wat afwijkende sectoropbouw. Voor Oost-Gelderland geldt daarnaast dat de Zakelijke dienstverlening zich minder dan gemiddeld heeft ontwikkeld. De tendens is dat de sectorstructuren tussen de regio’s steeds minder gaan verschillen. Alleen voor de Noord-West-Veluwe geldt dat de structuur 2001 meer afwijkt van de Gelderse dan die van 1992.

18

Verschillen sectorstructuur t.o.v. Gelderland Regio

1992

2001

Stedendriehoek

11,6%

10,6%

Oost-Gelderland

30,8%

29,6%

Arnhem-Nijmegen

17,8%

16,0%

Rivierenland

30,1%

26,3%

De Vallei

16,4%

16,5%

Noord-West-Veluwe

14,1%

17,5%

In bovenstaande tabel zijn per regio de verschillen in procent-punten (absoluut genomen) ten opzichte van de Gelderse werkgelegenheidsstructuur getotaliseerd. Hoe lager dit percentage des te lager zijn de verschillen in sectorstructuur.

19

3 Bedrijven en instellingen 4)

Gelderland huisvestte in 2001 ruim 102.000 bedrijven en instellingen. De afgelopen jaren is het aantal bedrijven gestaag toegenomen, in 1997 telde Gelderland nog ongeveer 96.000 bedrijven. De toename van het aantal bedrijven in 2001 was overigens vrijwel nihil. De dynamiek achter deze groei is groot. Bij een jaarlijkse netto groei van ongeveer 1.000 bedrijven worden 3.000 nieuwe bedrijven gestart en stoppen 2.000 bedrijven. Het grootste deel van deze dynamiek vindt plaats bij de kleine bedrijven (1 mansbedrijven). Bedrijfsmigratie naar en van Gelderland is in het licht van de voorgaande cijfers een betrekkelijk gering verschijnsel, het gaat dan om enige tientallen bedrijven (zie rapportage 1999).

Gelderland kende op 1 april ongeveer 40.000 ‘kleine’ bedrijven goed voor bijna 40% van de totale bedrijvenpopulatie. Deze bedrijven vormden tezamen 5% van de werkgelegenheid. Bijna 1.000 bedrijven vielen in de klasse ‘meer dan 100 werkzame personen’. Deze bedrijven waren goed voor een derde deel van de Gelderse werkgelegenheid, 294.400 banen. Het belang van de ‘grote’ bedrijven is de afgelopen jaren langzaam toegenomen. In 1997 bedroeg de bijdrage aan de werkgelegenheid nog 30,5%. De werkgelegenheidstoename over de periode 1997-2001 bedroeg totaal 96.000 banen. Hiervan kwam 54% voor rekening van de grote bedrijven. Het is echter niet zo dat de groei volledig is toe te schrijven aan ontwikkelingen bij bedrijven die in 1997 al meer dan 100 werkzame personen telden. Een groot deel is toe te schrijven aan bedrijven die sinds 1997 de grens van 100 personen zijn overschreden. Bij de kleine bedrijven was in dezelfde periode sprake van een lichte afname van de werkgelegenheid. De werkgelegenheid daalde van 50.000 naar 48.000 banen

4

)

De PWE hanteert het begrip vestiging; dit is elke locatie waar of van waaruit gewerkt wordt. In deze rapportage worden de begrippen vestiging en bedrijf als synoniem gebruik. Wanneer over bedrijf gesproken wordt kan ook sprake zijn van een instelling.

20

Bedrijfsgrootte naar sector sector

aandeel

aandeel

aandeel

aandeel

bedrijven

bedrijven

bedrijven

bedrijven

aantal

met 1

met 2-10

met 10-100

met meer

personen

persoon

personen

personen

dan 100

per bedrijf

gemiddeld

personen

A

Landbouw/Visserij

38,4%

60,0%

1,6%

0,1%

100%

D


29,3%

42,5%

E

Nutsbedrijven

20,0%

13,3%

F

Bouwnijverheid

2,8

24,4%

3,9%

100%

20,8

23,3%

43,3%

100%

119,0

36,1%

47,8%

15,2%

0,8%

100%

7,4

GA Groothandel

40,4%

47,1%

11,9%

0,6%

100%

6,8


28,0%

63,4%

8,4%

0,1%

100%

6,1

H

Horeca

22,7%

70,1%

7,2%

0,0%

100%

7,4

I


28,7%

49,5%

19,8%

2,1%

100%

13,8

J


40,3%

46,6%

11,9%

1,1%

100%

11,3

K


51,9%

39,9%

7,6%

0,6%

100%

6,1

L

Openbaar bestuur

28,8%

11,9%

38,1%

21,2%

100%

88,4

M

Onderwijs

37,6%

26,7%

33,0%

2,8%

100%

17,7

N

Gezondheidszorg

36,9%

44,9%

15,7%

2,5%

100%

20,5

O


59,1%

36,5%

4,1%

0,3%

100%

4,2

Alle Sectoren

38,9%

49,7%

10,4%

1,0%

100%

8,7

De gemiddelde bedrijfsgrootte in Gelderland bedraagt 8,7 personen per bedrijf. In de Landbouw is de gemiddelde bedrijfsgrootte met 2,8 het kleinst. Ruim 98% van alle bedrijven heeft minder dan 100 werkzame personen. Bij de nuts sector is de afgelopen jaren sprake geweest van een enorme schaalvergroting t.g.v. reorganisaties en fusies. Gemiddeld genomen werken per vestiging bijna 120 personen, ruim 40% van alle vestigingen is groter dan 100 personen. In de Horeca springt in het oog dat het overgrote deel der bedrijven tussen de 2 en 10 werkzame personen kent, bedrijven met meer dan 100 werkzame personen komen, net als in de Landbouw, vrijwel niet voor. De Zakelijke en Overige dienstverlening kennen veel kleine bedrijven. De aandelen eenmansbedrijven liggen met 52% resp. 59% fors boven het gemiddelde aandeel. Tot slot valt de schaal van de sector Openbaar Bestuur op. Er zijn hier relatief veel grote vestigingen en het gemiddeld aantal werkzame personen ligt hier ook hoog.

21

4 Verhuizingen van bedrijven binnen Gelderland

De basis van het werkgelegenheidsonderzoek vormt het PWE-bedrijvenbestand. In het PWEbestand worden naast de meest actuele ook historische bedrijfsgegevens opgeslagen, zowel werkgelegenheid als vestigingsgegevens (adresgegevens). Het begrip vestiging staat hierbij centraal, het eigendom of de juridische status van een bedrijf zijn daarbij van ondergeschikt belang. Juridische mutaties leiden over het algemeen niet tot afvoering en opvoering van bedrijven. Het PWE-register leent zich daarom uitstekend tot het volgen van bedrijven in de loop van de tijd. Beperking hierbij is dat alleen Gelders bedrijven gevolgd worden. De geschiedenis van een bedrijf dat naar een andere provincie verhuist of van elders komt kan niet volledig in beeld gebracht worden. Van deze bedrijven is slechts bekend dat ze vanaf een bepaalde datum vanuit een andere gemeente naar een Gelderse gemeente gekomen zijn, dan wel vertrokken zijn naar buiten Gelderland. In de vorige rapportage is reeds aandacht besteed aan vestigers vanuit andere provincies. In deze paragraaf zal gekeken worden naar het verplaatsingsgedrag van bedrijven binnen Gelderland, het betreft dus alleen bedrijven die op twee peilmomenten in Gelderland waren gevestigd maar op een verschillend adres. Bedrijven die gefuseerd zijn, samengevoegd of gesplitst, zijn niet meegeteld. Ten einde uit te sluiten dat de analyse op toevallige uitschieters gebaseerd wordt, is er voor gekozen gegevens uit de periode 1999-2001 te beschouwen.

Verhuizing van bedrijven binnen Gelderland, 1999-2001 5) afstand, aard van de verhuizing

aantal werkgelegenhei werkgelegenheid bedrijven

d voor

ontwikkeling

na verhuizing

werkgelegenheid

verhuizing

Alle verhuizingen

9.400

75.960

87.200

14,8%

5 positie postcode

8.400

65.960

76.620

16,2%

4 positie postcode

5.880

46.150

55.080

19,4%

3 positie postcode

3.730

29.140

34.640

18,9%

2 positie postcode

1.560

13.780

17.170

24,6%

Gemeente

2.540

18.740

22.720

21,2%

WGR-gebied

720

8.950

11.910

33,0%

COROP-gebied

570

7.680

10.320

34,3%

Naar een bedrijventerrein Naar

een

bedrijventerrein

in

dezelfde

1.280

15.620

16.510

5,7%

880

12.020

12.430

3,4%

gemeente Van bedrijventerrein naar bedrijventerrein Van elder naar elders Van bedrijventerrein naar elders

5

)

800

17.260

18.310

6,1%

6.730

37.560

46.040

22,6%

600

5.530

6.340

14,7%

Voor het bepalen van een indicatie van de verhuisafstand is o.a. gebruik gemaakt van de postcodes. Elke postcode bestaat uit 4-cijfers en 2 letters, 6 posities. Elke postcode beslaat een gebied. Door ipv 6 tekens van een postcode de eerste 5 tekens te nemen ontstaat een groter gebied. Een verhuizing waarbij de 2e positie van de postcode is gewijzigd zal dus altijd over een grotere afstand zijn dan een verhuizing waarbij alleen de 6e positie wijzigt.

22

In de periode 1999-2001 werden in totaal 9.400 verhuizingen binnen Gelderland geregistreerd. Op jaarbasis komt dat neer op ruim 3.000. In deze periode bedroeg het aantal vestigingen globaal 100.000 wat betekent dat jaarlijks ongeveer 3% van de bedrijven binnen Gelderland verhuist 6). Deze bedrijven vormen ook ongeveer 3% van werkgelegenheid. Verhuizing leidt tot groei (of vermoedelijk, de groei is reden tot verhuizing) want de werkgelegenheidstoename bij verhuizende bedrijven bedroeg bijna 15% terwijl dat gemiddeld genomen tegen de 3% ligt. Het overgrote deel van de verhuizingen vindt plaats over zeer korte afstand. Bij 8.400 bedrijven was er sprake van verhuizing naar een ander 5 positie-postkode gebied, bijna 90%. In de praktijk zijn dat zeer geringe afstanden. Ruim een kwart van de bedrijven die verhuisd zijn heeft gekozen voor een andere gemeente, 8% verhuisde naar een ander WGR-gebied en 6% naar een ander COROP-gebied. Een duidelijk beeld komt naar voren: hoe groter de afstand, des minder het aantal verhuizingen. Zeer opvallend daarbij is dat er ook een verband lijkt te bestaan met de werkgelegenheidsgroei. Naarmate de verhuisafstand groter is, geldt dat de werkgelegenheidstoename ook groter is. Verder geldt dat de bedrijven die over lange afstand verhuizen over het algemeen groter zijn. Gemiddeld genomen bedroeg het aantal werkzame personen bij verhuizers ongeveer 10 personen, bij de bedrijven die van COROP/WGR veranderden was dat bijna 20. Ongeveer 1.280 bedrijven verhuisden van een lokatie buiten een bedrijventerrein naar een bedrijventerrein. Daar staat tegenover dat 600 bedrijven een bedrijventerrein verlieten voor een locatie elders. Bedrijventerreinen winnen daardoor aan gewicht als vestigingslocatie. Verhuizing naar een bedrijventerrein ging niet gepaard met boven gemiddelde groei van de werkgelegenheid. Dat geldt al helemaal niet als naar een terrein binnen de gemeente wordt verhuisd. Dat past overigens weer in het beeld dat verhuizen over relatief korte afstand gepaard gaat met geringe groei van de werkgelegenheid.

Uit voorgaande is duidelijk geworden dat de afgelopen 3 jaar ongeveer 9.400 bedrijven zijn verhuisd waarvan 720 bedrijven naar een andere regio (WGR-gebied). In de onderstaande tabel is aangeven hoe die verhuisbewegingen hebben plaatsgevonden. Op de regels van de tabel staat aangeven van waaruit de bedrijven vertrokken zijn, in de kolommen kan gelezen worden waar de bedrijven terechtgekomen zijn. In de laatste drie kolommen wordt per regio weergegeven hoeveel bedrijven er totaal in en uit verhuisd zijn en wat hiervan het saldo is. Op de diagonaal van de tabel zijn de verhuizingen binnen de regio geteld.

6

)

Enige nuancering is hier gewenst omdat er ca. 15.000 agrarische bedrijven zijn. Dit zijn over het algemeen grondgebonden bedrijven waar de verhuizingsgraad vrijwel nihil is. Worden deze bedrijven afgetrokken van de bedrijvenpopulatie dat resteert een gemiddelde verhuisgraad van ca. 4%

23

Verhuizingen van bedrijven tussen WGR-regio’s in Gelderland, 1999-2001 Naar Stedendrie-

Oost-

Arnhem- Rivieren-

hoek Gelderland Nijmegen

De Vallei

land

Noord-

Totaal uit

Totaal in

Saldo

-10

West-

Van

Veluwe

Stedendriehoek

1360

30

50

0

20

20

1490

1480

Oost-Gelderland

20

1140

60

0

0

0

1230

1280

50

Arnhem-Nijmegen

50

90

3190

50

40

0

3420

3410

-10

Rivierenland

10

10

50

1170

10

0

1230

1240

10

De Vallei

20

10

60

10

1100

40

1230

1190

-40

Noord-West-Veluwe

20

0

10

0

30

720

790

780

-0

1480

1280

3410

1240

1190

780

9400

9400

0

Totaal

Ook uit deze tabel wordt duidelijk dat verhuisbewegingen over het algemeen over geringe afstanden plaatsvinden. De aantallen verhuizingen tussen de “ver” uit elkaar liggende regio’s (Oost-Gelderland/Rivierenland, Noord-West-Veluwe/Rivierenland, Noord-West-Veluwe/OostGelderland, Noord-West-Veluwe/Arnhem-Nijmegen) zijn minimaal, de verhuizingen binnen de regio’s hebben veruit de overhand. Ruim een derde van alle verhuisbewegingen heeft betrekking op de regio Arnhem-Nijmegen. Dat spoort in grote lijnen met het aandeel dat die regio vormt in het totaal aantal bedrijven. Opmerkelijk is het aantal vertrekkers naar Oost-Gelderland, de afgelopen 3 jaar zijn 90 bedrijven vertrokken naar Oost-Gelderland. Omgekeerd gingen er 60 bedrijven van Oost-Gelderland naar ArnhemNijmegen. Vanuit de West-Veluwe zijn 60 bedrijven verhuisd naar Arnhem-Nijmegen, andersom gingen er 40. Ten aanzien van de andere verhuisbewegingen geldt dat die vrijwel in evenwicht zijn, uiteindelijk zijn de saldi dan betrekkelijk gering. Alleen voor Oost-Gelderland (netto bijna 50 meer bedrijven) en de West-Veluwe (verlies 40 ) geldt dat er sprake is van een substantieel saldo. In termen van werkgelegenheid (incl. uitzendkrachten) hebben de verhuizingen Oost-Gelderland echter niet veel opgeleverd, uiteindelijk nam de werkgelegenheid af met 200 banen, net als Rivierenland. De Stedendriehoek heeft veel werkgelegenheid verloren door bedrijfsmigratie. De regio verliest ruim 6.000 banen aan de regio Arnhem-Nijmegen, welke regio op haar beurt echter weer banen verliest aan de West-Veluwe. Het zijn deze laatste twee regio’s die uiteindelijk, in termen van werkgelegenheid, het meest profiteren van de bedrijfsmigraties binnen Gelderland.

Werkgelegenheidseffect van bedrijfverplaatsingen in de periode 1999-2001 Stedendriehoek Oost-Gelderland Arnhem-Nijmegen

-6.800 -200 5.800

Rivierenland

-200

West-Veluwe

1.400

Noord-West-Veluwe

100

24

25

5 Agro-industriële sector 7)

Gelderland kent van oudsher een omvangrijke agrarische sector. Daarnaast herbergt Gelderland ook een aanzienlijke aanverwante industriële sector, de voedings- en genotmiddelenindustrie. Ook nu geldt nog dat deze agro-industriële sector in Gelderland nog omvangrijk is. Geconstateerd moet worden dat de werkgelegenheid in deze sector de afgelopen jaren sterk is teruggelopen. Voor de toekomst moet rekening gehouden worden met verdere afkalving van de werkgelegenheid.

Uit de PEV 2000/2001 kan worden afgeleid dat in 1990 16% van de agrarische werkgelegenheid te vinden was is Gelderland. In 2000 was dat aandeel 15%. Voor de voedings- en genotmiddelenindustrie waren die aandelen resp. 14% en 11%. Gelderland heeft in de rol van agrarische provincie ingeboet. Werkgelegenheid agro-industriële sector banen Sector

1992

banen Gemiddelde 2001

jaarlijkse groei

011/012/013 Akkerbouw en veehouderij

43.690

35.340

-2,3%

014/020

Dienstverlening t.b.v. de landbouw/bosbouw 8)

6.720

9.030

3,3%

151

Slachterijen

6.280

6.630

0,6%

153

Groente en fruitverwerking

1.880

1.930

0,3%

154

Vervaardiging van plantaardige en dierlijke oliën en vetten

290

330

1,3%

155

Vervaardiging van zuivelproducten

2.240

1.950

-1,5%

156

Vervaardiging van meel

230

110

-7,5%

157

Vervaardiging van diervoeder

2.540

2.200

-1,6%

158/159

Vervaardiging van overige voedingsmiddelen/dranken

6.110

6.010

-0,2%

69.970

63.530

-1,1%

Overige sectoren

643.800

827.000

2,8%

Totaal

713.770

890.530

2,5%

Aandeel Agro-industriële sector

9,8%

7,1%

Aandeel primaire landbouw

6,1%

4,0%

Agro-industriële sector

De ontwikkeling van de werkgelegenheid in de agro-industriële sector Gelderland was de afgelopen jaren zeer ongunstig. In de periode 1992-2001 nam de werkgelegenheid jaarlijks af met 1,1% terwijl in de overige sector er een jaarlijkse groei van 2,8% viel waar te nemen. Het aantal banen daalde van 69.970 in 1992 naar 63.530 in 2001.

7

)

Visserij, visverwerking en jacht zijn buiten beschouwing gelaten.

8

)

De universiteit Wageningen en gelieerde instituten alsmede agrarische onderzoekinstituten zijn niet bij deze sector ingedeeld, maar vallen veelal onder Onderwijs of Zakelijke dienstverlening.

26

Het grootste deel van het banenverlies is toe te schrijven aan de primaire agrarische sector, hier gingen meer dan 8.300 banen verloren, een jaarlijkse afname van 2,3%. Het werkgelegenheidsaandeel is de afgelopen 10 jaar gedaald van 6,1% naar 4,0%. Ook in de andere deelsectoren is het beeld niet gunstig. Ofwel is er afname geweest van de werkgelegenheid ofwel de groei is achtergebleven bij die van andere sectoren. Groei van werkgelegenheid is de afgelopen 10 jaar alleen te vinden geweest bij de dienstverlenende bedrijvigheid. Het gaat hierbij vooral om tuincentra. Werkgelegenheidsaandeel primaire landbouw in totale werkgelegenheid Regio

aandeel

aandeel

primaire

primaire

landbouw

landbouw

Stedendriehoek

4,7%

3,2%

4.870

-1190

Oost-Gelderland

11,4%

7,5%

9.300

-2610

2,8%

1,7%

5.390

-1590

11,3%

7,8%

7.910

-1130

De Vallei

6,9%

4,2%

4.890

-1190

Noord-West-Veluwe

5,9%

3,8%

2.908

-640

6,1%

4,0%

35.340

-8350

Arnhem-Nijmegen Rivierenland

aantal banen

verlies aan

2001 werkgelegenheid

De landbouw is niet in alle regio’s even zwaar vertegenwoordigd. In Oost-Gelderland en Rivierenland vormt de landbouw een relatief groot deel van de werkgelegenheid. In 1992 lag het werkgelegenheidsaandeel hier nog boven de 11%, inmiddels is dat gedaald tot 7,5% resp. 7,8%. Het verlies aan banen heeft vooral Oost-Gelderland getroffen, hier verdwenen ruim 2600 banen. In de regio Arnhem-Nijmegen is het belang van de landbouwsector met 1,7% (2001) het geringst. Bedacht moet worden dat het toch nog om 5.400 banen gaat.

Werkgelegenheidsaandeel agro-industriële sector in totale werkgelegenheid

Regio

aandeel aandeel agro- aantal banen 2001

verlies aan

agro-

industriële

industriële

sector

Stedendriehoek

8,0%

6,2%

9.470

-770

Oost-Gelderland

16,7%

11,8%

14.610

-2.750

4,8%

3,4%

10.790

-1.390

Rivierenland

14,6%

10,5%

10.760

-860

De Vallei

12,2%

9,0%

10.490

-300

Noord-West-Veluwe

12,4%

9,3%

7.240

-390

9,8%

7,1%

63.350

-6.460

Arnhem-Nijmegen

werkgelegenheid

Wordt de totale agro-industriële sector in beeld gebracht dan wordt het verlies aan banen enigszins beperkt door de groei van de dienstverlenende activiteiten. Alleen in Oost-Gelderland geldt dat het banenverlies groter is. In de nu volgende kaartjes wordt het aandeel van de landbouwsector en het banenverlies naar gemeente inzichtelijk gemaakt. 27

28

29

6 Bedrijventerreinen 9 Gelderland kent momenteel ongeveer 270 bedrijventerreinen. Op deze terreinen zijn 12.710 bedrijven gevestigd en deze bedrijven zijn goed voor 267.900 banen. Daarmee huisvesten bedrijventerreinen 12,4% van de bedrijven en 30,1% van de totale Gelderse werkgelegenheid. Het belang van bedrijventerreinen als vestigingsplaats neemt in de loop van de tijd gestaag toe. In 1992 was 28,2% van de werkgelegenheid op bedrijventerreinen gevestigd. In Gelderland was op 1 januari 2001 ruim 5.800 ha. bedrijventerrein uitgegeven. Uitgezet tegen het totaal aantal arbeidsplaatsen op terreinen betekent dat een gemiddelde terreincoëfficiënt van 46 banen per ha. Over de periode 1992-2001 blijft de hoogte van de terreincoëfficiënt opvallend stabiel, er is wel sprake van enige fluctuatie. Als de werkgelegenheidsontwikkeling in dezelfde figuur geplaatst wordt mag geconcludeerd worden dat de terreincoëfficiënt zich in grote lijnen in dezelfde richting lijkt te bewegen als de werkgelegenheidsgroei. Verklaring hiervoor kan zijn dat forse werkgelegenheidsgroei zich vertaalt in een iets hoger aantal personen per bedrijf. Bij een afname van de groei wordt de terreincoëfficiënt gedrukt door de komst van nieuwe bedrijven die weer een gemiddelde terreincoëfficiënt kennen. Als het echt slecht gaat zullen bedrijven personeel afstoten en zal de terreincoëfficiënt daardoor dalen.

9

)

De hier gepresenteerde oppervlaktegegevens zijn afkomstig van IBIS, Integraal Bedrijventerreinen Informatie Systeem. IBIS telde op 1 januari 2001 395 terreinen waar grond was uitgegeven en waar derhalve bedrijven gevestigd moeten zijn. In IBIS wordt de planologische invalshoek gebruikt, hierdoor kan een terrein verschillende keren voorkomen fase I, fase II etc. . IBIS gegevens zijn basis geweest voor afbakening van terreinen in het PWE-bestand.

30

Terreincoëfficiënten naar regio, 2001 Stedendriehoek

48

Oost-Gelderland

40

Arnhem-Nijmegen

55

Rivierenland

31

West-Veluwe

54

Noord-West-Veluwe

46

Ook in regionaal perspectief is er sprake van stabiliteit van de terreincoëfficiënten,in de loop van tijd blijft dezelfde orde van grote gelden. Wel zijn er regionale verschillen in het niveau.

Uitgifte bedrijventerreinen in ha. 1992-2001 naar regio Stedendriehoe

Oost-

Arnhem-

Rivierenland

De Vallei

Noord-West-

Gelderland

k

Gelderland

Nijmegen

1992

18

29

38

44

15

13

157

1993

9

29

47

23

14

5

127

1994

10

26

35

14

17

4

106

1995

12

19

24

20

5

3

84

1996

21

16

30

26

11

8

112

1997

12

28

27

36

14

10

127

1998

13

35

66

23

30

8

175

1999

17

29

62

28

9

23

167

2000

27

47

61

11

10

17

173

2001

25

31

33

4

22

5

120

Veluwe

De afgelopen jaren heeft forse uitgifte van bedrijventerreinen plaatsgevonden. In 2001 is de uitgifte echter ineens een stuk lager geweest dan voorgaande jaren. De terugval in uitgifte is met name te zien in de regio’s Arnhem-Nijmegen, Rivierenland en de Noord-West-Veluwe. In Rivierenland is de uitgifte sinds 1997 al dalende en inmiddels tot vrijwel 0 gereduceerd. Voor deze regio geldt ook dat de werkgelegenheidsontwikkelingen sinds kort veranderd zijn; de regio is van topgroeier gezakt tot onder het Gelders gemiddelde. Bedrijven op bedrijventerreinen zijn gemiddeld genomen aanzienlijk groter dan daarbuiten. De gemiddelde bedrijfsomvang bedroeg in 2001 op terreinen 21 personen per bedrijf, buiten terreinen was dat 7. De werkgelegenheidsgroei op terreinen bedroeg in de periode 1992-2001 gemiddelde 3,2% per jaar, daarbuiten was dat 2,2%. Ook het aantal bedrijven groeide op bedrijventerreinen aanzienlijk harder: 4,7% op terreinen en 2,7% erbuiten. Er kan echter niet geconcludeerd worden dat bedrijven op bedrijventerreinen zich beter ontwikkelen dan er buiten. De hogere groei van zowel het aantal bedrijven als de werkgelegenheid worden grotendeels bepaald door uitgifte van nieuwe terreinen. Dat neemt niet weg dat bedrijventerreinen van vitaal belang zijn voor economische ontwikkelingen.

31

Sectorstructuur op en buiten bedrijventerreinen, 1992 en 2001

Sector A

Landbouw/Visserij

D


E

Nutsbedrijven

F GA GB

Sector structuur op

Sector structuur buiten

bedrijventerreinen 1992 2001

bedrijventerreinen 1992 2001

0,6%

0,5%

9,6%

6,9%

43,1%

35,4%

7,8%

6,5%

1,1%

0,7%

0,6%

0,3%

Bouwnijverheid

10,6%

10,6%

5,3%

5,4%

Groothandel

13,0%

13,2%

2,6%

2,9%

Detailhandel/autohandel

6,7%

7,4%

14,3%

14,0%

H

Horeca

0,5%

0,6%

4,6%

5,4%

I


7,5%

8,9%

4,0%

3,6%

J


0,5%

1,8%

4,0%

4,0%

K


10,3%

14,5%

9,3%

12,0%

L

Openbaar bestuur

1,5%

1,7%

8,4%

7,4%

M

Onderwijs

1,3%

1,2%

8,6%

8,0%

N

Gezondheidszorg

1,2%

1,5%

17,2%

19,2%

O


2,1%

2,0%

3,8%

4,5%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Totaal

De sectorstructuur van bedrijventerreinen wijkt aanzienlijk af van die erbuiten. Zo is maar liefst 35% van de werkgelegenheid op terreinen afkomstig uit de Industrie. Er is hier sinds 1992 sprake van een forse afname geweest van het aandeel in de werkgelegenheid. Ook Bouwnijverheid en Groothandel zijn goed vertegenwoordigd op bedrijventerreinen. Opmerkelijk is het aandeel Zakelijke dienstverlening. Dit is de afgelopen jaren fors gestegen. Anderzijds valt op dat bepaalde sectoren maar in zeer beperkte mate te vinden zijn op bedrijventerreinen: Landbouw, Onderwijs, Gezondheidszorg en Horeca. Sectoraandeel bedrijventerreinen en daarbuiten 1992/2001 Sector aandeel op

Sector aandeel buiten

op

buiten

Sector

1992

A

Landbouw/Visserij

2,4%

97,6%

2,9%

97,1%

D


68,4%

31,6%

70,0%

30,0%

E

Nutsbedrijven

42,1%

57,9%

55,9%

44,1%

F

Bouwnijverheid

44,2%

55,8%

46,0%

54,0%

GA

Groothandel

66,0%

34,0%

66,2%

33,8%

GB

Detailhandel/autohandel

15,5%

84,5%

18,6%

81,4%

H

Horeca

4,0%

96,0%

4,6%

95,4%

I


42,8%

57,2%

51,7%

48,3%

J


4,8%

95,2%

16,4%

83,6%

K


30,4%

69,6%

34,2%

65,8%

L

Openbaar bestuur

6,4%

93,6%

9,2%

90,8%

M

Onderwijs

5,8%

94,2%

6,0%

94,0%

N

Gezondheidszorg

2,7%

97,3%

3,2%

96,8%

O


17,9%

82,1%

16,2%

83,8%

28,2%

71,8%

30,1%

69,9%

Totaal

32

2001

In de vorige tabel werd duidelijk dat het aandeel industriële werkgelegenheid op bedrijventerreinen fors is afgenomen. Bedrijventerreinen hebben als vestigingsplaats voor de industrie echter niet ingeboet, 70% van de industriële werkgelegenheid is te vinden op bedrijventerreinen, iets meer dan in 1992. Voor de sectoren Groothandel, Vervoer en Nutsbedrijven geldt eveneens dat een groot deel van de sector op bedrijventerreinen gevestigd is. Voor vrijwel alle sectoren geldt dat in de loop van de tijd het belang van bedrijventerreinen als vestigingsplaats is toegenomen. Aandeel in de totale werkgelegenheid en groei werkgelegenheid op en buiten bedrijventerreinen Regio

1992

aandeel

2001

groei per

groei per

jaar

jaar

aandeel op terreinen

buiten

11

Stedendriehoek

27,2%

28,6%

2,6%

1,8%

13

Oost-Gelderland

30,8%

33,5%

2,9%

1,5%

14

Arnhem-Nijmegen

26,5%

28,7%

3,5%

2,3%

15

Rivierenland

32,9%

33,9%

3,1%

2,6%

16

De Vallei

28,1%

31,0%

4,2%

2,6%

17

Noord-West-Veluwe

27,3%

26,7%

2,4%

2,7%

Gelderland

28,2%

30,1%

3,2%

2,2%

In regionaal perspectief vertonen de cijfers over bedrijventerreinen opvallende verschillen. In OostGelderland en Rivierenland (regio’s die zich onderscheiden door hoog relatief agrarisch en industrieel karakter) is relatief veel werkgelegenheid op bedrijventerreinen gelokaliseerd. In de regio Noord-West-Veluwe is het aandeel relatief laag en nog opmerkelijker, het is de enige regio waar in de afgelopen 10 jaar het belang van de bedrijventerreinen is afgenomen. De regio’s De Vallei en Arnhem-Nijmegen hebben de afgelopen jaren de grootste groei van werkgelegenheid op bedrijventerreinen gekend.

33

Het provinciaal economisch beleid is er op gericht ontwikkelingen zoveel mogelijk te laten plaatsvinden in de Economische Hoofdstructuur (EH). Verder wordt bedrijvigheid zoveel mogelijk geconcentreerd op bedrijventerreinen, bedrijven die van buiten de regio komen kunnen zich vestigingen op regionale terreinen. Als het beleid effect sorteert zal de werkgelegenheidsgroei in de EH hoger moeten worden en moeten de ontwikkelingen op bedrijventerreinen gunstiger zijn dan daarbuiten. Uit onderstaande tabel kan worden afgeleid dat tot 1998 de werkgelegenheidsontwikkeling buiten de EH iets gunstiger waren dan binnen de EH. Sinds 1998 zijn de ontwikkelingen binnen de EH echter gunstiger. Zowel voor de EH als overig Gelderland geldt dat de bedrijventerreinen zich sneller ontwikkelen. Alleen de ontwikkeling in 2001 op terreinen buiten de EH past niet in het beeld. Ontwikkeling werkgelegenheid EH en daarbuiten werkgelegenheidsgroei EH

werkgelegenheidsgroei Niet EH

totaal

elders

op terrein

totaal

elders op terrein

'92-'93

1,2%

0,8%

2,3%

1,2%

1,4%

0,6%

'93-'94

1,0%

1,1%

0,6%

1,9%

2,0%

1,6%

'94-'95

2,2%

2,3%

1,7%

3,3%

3,0%

4,0%

'95-'96

2,8%

2,0%

4,8%

2,9%

2,8%

3,2%

'96-'97

2,9%

2,7%

3,5%

2,9%

2,3%

4,4%

'97-'98

4,3%

3,8%

5,8%

4,3%

3,5%

6,0%

'98-'99

3,1%

2,3%

5,0%

3,0%

2,8%

3,5%

'99-'00

2,3%

1,7%

3,7%

1,9%

1,6%

2,4%

'00-'01

2,3%

1,6%

3,8%

1,9%

2,8%

-0,1%

Vergelijking van de situatie 1992 met die van 2001 leert dat het gewicht van de EH in deze periode nog niet is toegenomen. In beide jaren maakt de EH ongeveer 63% uit van de Gelderse werkgelegenheid. Wel is er sprake van een verschuiving binnen de EH waarbij het aandeel bedrijventerreinen aan gewicht wint. De komende jaren wordt duidelijk in hoeverre het beleid vruchten afwerpt.

34

Tot slot van dit hoofdstuk wordt nog een beeld gegeven van de ontwikkelingen naar omvang van de terreinen en worden gegevens gepresenteerd van de opvallendste terreinen.

Bedrijventerreinen naar omvang, werkgelegenheid Regio

Arnhem-

Omvang

Aantal

Aandeel

Aandeel

Groei werkgelegenheid

terrein terreine

terreinen

werkgelegenheid 1992 2001

1992-2001 1997-2001

1000 en meer personen

23

29,1%

75,9%

77,0%

3,7%

5,0%

500-999 personen

18

22,8%

16,6%

15,8%

3,0%

4,4%

minder dan 500

38

48,1%

7,5%

7,2%

3,1%

5,9%

79

100,0%

100,0% 100,0%

3,5%

5,0%


11

55,0%

91,0%

90,2%

4,1%

4,2%

500-999 personen

3

15,0%

5,7%

7,3%

7,3%

6,9%

minder dan 500

6

30,0%

3,3%

2,4%

0,7%

4,2%

20

100,0%

100,0% 100,0%

4,2%

4,4%


5

16,1%

58,5%

60,8%

2,9%

3,2%

500-999 personen

5

16,1%

22,6%

17,7%

-0,3%

0,3%

minder dan 500

21

67,7%

18,8%

21,4%

3,9%

3,7%

31

100,0%

100,0% 100,0%

2,4%

2,8%

Oost-Gelderland 1000 en meer personen

14

30,4%

76,2%

75,0%

2,7%

3,1%

500-999 personen

6

13,0%

9,7%

11,3%

4,6%

2,6%

minder dan 500

26

56,5%

14,1%

13,7%

2,5%

4,0%

46

100,0%

100,0% 100,0%

2,9%

3,2%


7

12,5%

51,2%

54,1%

3,8%

3,8%

500-999 personen

16

28,6%

28,9%

31,4%

4,1%

3,8%

minder dan 500

33

58,9%

19,9%

14,5%

-0,5%

0,6%

56

100,0%

100,0% 100,0%

3,1%

3,3%


12

32,4%

73,3%

77,9%

3,3%

4,4%

500-999 personen

9

24,3%

18,1%

14,4%

-0,0%

0,1%

minder dan 500

16

43,2%

8,6%

7,7%

1,3%

0,1%

37

100,0%

100,0% 100,0%

2,6%

3,4%

De Vallei

Noord-WestVeluwe

Rivierenland

Stedendriehoek

In de tabel zijn de 270 Gelderse bedrijventerreinen ingedeeld naar regio en omvang in termen van werkgelegenheid. Terreinen met 1000 en meer werkzame personen worden beschouwd als de “grotere terreinen”. Wanneer er minder dan 500 personen werken is sprake van relatief kleine terreinen. Er kan hierbij wel sprake zijn van terreinen in ontwikkeling.

35

De regio Arnhem-Nijmegen kent de meeste terreinen (79), ook Rivierenland herbergt veel terreinen (56). Voor Rivierenland en de Noord-West Veluwe geldt dat er relatief veel kleine terreinen te vinden zijn, rond 60% van de terreinen bieden werk aan minder aan 500 personen. In termen van werkgelegenheid vormen de kleine terreinen op de Noord-West-Veluwe 21% van de werkgelegenheid op bedrijventerreinen, in de meeste andere regio’s ligt dat aandeel veel lager. De regio De Vallei kent een opmerkelijk concentratie van bedrijventerreinen, 90% van de werkgelegenheid op bedrijventerreinen is gesitueerd op 11 grote terreinen. Er lijkt sprake te zijn van schaalvergroting, het aandeel van de kleine terreinen in de totale werkgelegenheid op bedrijventerreinen neemt wat af. De werkgelegenheidsontwikkeling levert een diffuus beeld op. Wel geldt dat de gemiddelde jaarlijkse groei in de periode 1997-2001 hoger was dan over de periode 1992-2001. Ten aanzien van de grote terreinen geldt dat een zeer wisselend beeld geschetst kan worden van de individuele terreinen. Een aantal ‘nieuwe’ terrein is de afgelopen jaren spectaculair gegroeid (met name Centerpoort en Apeldoorn Noord), terwijl aan de andere kant een aantal wat oudere terreinen verlies aan werkgelegenheid heeft gekend. Over het algemeen geldt dat bij revitalisering (in eerste instantie) verlies van bedrijven/arbeidsplaatsen optreedt.

Terreinen met hoogste absolute groei 1997-2001 terrein, plaats

aantal werkgelegenheid bedrijven 2001 bedrijven

gemiddelde absolute groei toename 1997-2001 1997-2001

Centerpoort, Duiven

110

3.320

x10

3.230

Apeldoorn, Noord

100

2.860

x

2.680

Winkelsteeg, Nijmegen

70

9.800

8,1%

2.630

Bijsterhuizen, Nijmegen

70

1.880

x

1.540

220

5.700

8,0%

1.510

50

2.790

16,6%

1.280

Heestereng, Ede IJsseloord, Arnhem Kayersmolen/Zwaanspreng, Apeldoorn

170

4.670

7,6%

1.190

IJsseloord II, Arnhem

70

1.000

x

990

Gelderse poort, Arnhem

20

930

x

920

Brabantse poort, Nijmegen

30

3.150

9,0%

920

Slimwei, Waardenburg

110

1.650

19,7%

850

Lorentz, Harderwijk

250

6.170

3,7%

840

De Aam, Elst

210

2.610

9,4%

790

t Goor 's, Heerenberg

130

3.200

7,0%

760

Kellen, Tiel

290

4.710

4,3%

730

Harselaar West, Barneveld

160

4.530

4,1%

670

Malkenschoten, Apeldoorn

170

6.540

2,6%

640

Arkervaart West, Nijkerk

180

3.040

6,0%

630

Harselaar Oost, Barneveld

150

3.020

6,1%

630

De Huet, Doetinchem

130

3.210

5,6%

630

10

)

Groeipercentage kan niet worden berekend omdat 1997 het aantal arbeidsplaatsen (vrijwel) nul was.

36

Terreinen met grootste afname van werkgelegenheid 1997-2001 terrein, plaats

aantal bedrijven

werkgelegenheid gemiddelde groei

absolute

2001

2001

1997-2001

toename

Hanzeweg, Lochem

40

1.280

-3,8%

-220

Matenhoek, Apeldoorn

50

770

-6,3%

-230

Zuidspoor, Zevenaar

40

830

-6,1%

-240

Matenzuid/Kuipersveld, Apeldoorn

80

2.320

-2,6%

-250

De Kampen, Hedel

60

1.000

-5,6%

-260

Haveland, Rheden

30

940

-6,2%

-280

De Ooyk, Zaltbommel

70

1.490

-5,4%

-370

Nieuwstad Noord, Vorden

10

160

-26,4%

-380

Het Broek, Arnhem

240

5.490

-1,9%

-430

De Mors, Eibergen

10

380

-19,9%

-540

werkgelegenheid gemiddelde groei

absolute

Grootste terreinen in termen werkgelegenheid terrein, plaats

aantal bedrijven 2001

2001

1997-2001

toename

Winkelsteeg, Nijmegen

70

9.800

8,1%

2.630

Verheulsweiden, Doetinchem

270

7.850

1,0%

300

Malkenschoten, Apeldoorn

170

6.540

2,6%

640

Lorentz, Harderwijk

250

6.170

3,7%

840

De Mars, Zutphen

200

5.970

1,9%

430

Pavijen, Culemborg

300

5.760

2,2%

480

Heestereng, Ede

220

5.700

8,0%

1.510

Haventerrein, Nijmegen

190

5.650

0,3%

70

Frankeneng, Ede

190

5.620

0,3%

60

Het Broek, Arnhem

240

5.490

-1,9%

-430

Wijchen Oost

340

5.170

2,7%

520

Kellen, Tiel

290

4.710

4,3%

730

Kayermolen/Zwaanspreng, Apeldoorn

170

4.670

7,6%

1.190

Harselaar West, Barneveld

160

4.530

4,1%

670

West Kanaaldijk, Nijmegen

180

4.150

1,4%

230

Nieuwgraaf, Duiven

130

4.000

1,3%

200

Hengelder, Zevenaar/Didam

140

3.870

3,6%

510

Westervoortse Dijk, Arnhem

120

3.760

2,6%

360

Brouwersmolen, Apeldoorn

130

3.580

3,7%

480

Centerpoort, Duiven

110

3.320

145,2%

3.230

37

7 Pendel en beroepsbevolking 11)

Pendel is het gevolg van het feit dat werken en wonen niet op dezelfde plaats plaatsvinden. Zeker nu steeds meer huishoudens bestaan uit 2-verdieners is het voor veel mensen moeilijk wonen en werken te combineren in dezelfde plaats. Ook stelt men steeds hoger eisen aan hun woonomgeving. Hierdoor zijn mensen in toenemende mate bereid te reizen. Tot slot is de economie de afgelopen jaren sterk gegroeid wat tot een enorme groei van de werkgelegenheid heeft geleid. Het gevolg van deze ontwikkelingen is dat de omvang van de pendelstromen fors gegroeid is. De toegenomen pendel (mobiliteit) heeft grote consequenties voor de drukte op wegen en OV-voorzieningen. Nadere analyse in pendel en de ontwikkelingen hierin is dan ook gewenst. Inzicht in groei en richting van de pendel kan bijvoorbeeld van dienst zijn bij planning van nieuwe wijken, bedrijventerreinen, kantoorlokaties, wegen en OV-voorzieningen. De PWE koppelt periodiek aan haar werkgelegenheidsonderzoek een pendelenquete waarbij aan bedrijven gevraagd wordt op te geven waar de werknemers wonen. Bij deze enquete wordt geen aandacht besteedt aan de modaliteit. Werkgelegenheid, pendel en beroepsbevolking zijn nauw aan elkaar verbonden. In dit hoofstuk zullen een aantal gegevens over pendel en beroepsbevolking naast elkaar gezet worden. Informatie over pendel laat zich moeilijk in algemene termen beschrijven. Eigenlijk kan voor elke gemeente een aparte analyse opgesteld worden. Dat lukt niet binnen het kader van deze rapportage. Volstaan wordt met presentatie van een aantal opvallende cijfers en een beeld van de ontwikkelingen. Tot slot wordt bij wijze van voorbeeld ingegaan op de pendel tussen Arnhem en Nijmegen. De verhouding tussen werkgelegenheid en beroepsbevolking is weergeven in de kaart. Deze verhouding geeft een indicatie van de werkgelegenheidsfunctie van gemeenten. Een hoog aandeel geeft aan dat relatief veel werkgelegenheid wordt geboden. Een aandeel van 100% zou in theorie kunnen betekenen dat de gehele beroepsbevolking in de eigen plaats zou kunnen werken en er geen pendel zou hoeven plaatsvinden. In de praktijk ligt dit veel ingewikkelder omdat definities niet exact aansluiten, er werkloosheid kan zijn en omdat de beschikbare werkgelegenheid nooit 100% zal aansluiten bij het arbeidsaanbod waardoor er altijd sprake zal zijn van pendel. Extreme afwijkingen in de verhoudingen tussen beroepsbevolking en werkgelegenheidsomvang verdienen de aandacht, dit leidt immers altijd tot pendel. Het Gelderse gemiddelde ligt op 77%. In grote lijnen geldt dat de grote gemeenten een hogere verhouding werkgelegenheid-beroepsbevolking kennen. Een aantal wat kleinere gemeenten heeft echter ook een vrij hoge verhouding waarbij met name de positie van Groenlo opvalt. Opmerkelijk is de score in Westervoort. Hier is verhouding slechts 23% veruit het laagste in Gelderland. Andere gemeenten met relatief weinig werkgelegenheid zijn Millingen aan de Rijn, Angerlo, Heumen, Hummelo en Keppel.

11

)

Voor toelichting op methode en verklaring van een aantal termen wordt verwezen naar bijlage F. Hier is ook het achterliggende cijfermateriaal opgenomen. Gegevens over beroepsbevolking zijn afkomstig uit het rapport “De Gelderse beroepsbevolking , een toekomstscenario tot 2020, Bureau Eonomisch Onderzoek, Provincie Gelderland.

38

39

De intra-gemeente gemeentelijk pendel geeft een indicatie in hoeverre bedrijven in staat zijn personeel binnen de eigen gemeente te vinden, dan wel mensen binnen hun eigen gemeente werk kunnen vinden. Beschouwing van het cijfermateriaal leert dat grote gemeenten over het algemeen relatief lage intra-gemeentelijke pendel kennen, hetgeen toe te schrijven is aan het feit dat deze gemeenten een regionale werkgelegenheidsfunctie en dus inkomende pendel genereren. Toch zijn bij gemeenten met een vergelijkbare werkgelegenheidsfunctie grote verschillen te constateren. Zo kennen Tiel, Renkum en Duiven een werkgelegenheidsfunctie van ca. 74% terwijl de intragemeentelijke pendel in Tiel 53% bedraagt, deze in Renkum 40% bedraagt en in Duiven slechts 32%. Er werken dus relatief veel mensen uit Tiel binnen Tiel, voor Duiven geldt dat relatief veel mensen van buiten de gemeente komen. Andere gemeenten waar relatief veel mensen binnen de eigen gemeente werken zijn Apeldoorn, Ede, Winterswijk, Millingen aan de Rijn. Over het algemeen zal aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt niet lokaal maar regionaal plaatsvinden. Men zoekt niet alleen een baan binnen de gemeente maar vooral binnen de regio, een bepaalde reisafstand/reistijd wordt als acceptabel beschouwd. De afbakening van de COROP-gebieden is tot stand gekomen op basis van economische samenhang en er mag dan ook verwacht worden dat de meeste pendel binnen deze regio’s plaatsvindt. Voor alle gemeenten geldt inderdaad dat de werkenden overwegend uit de eigen COROP-regio komen. Met name binnen de Achterhoek is sprake van veel interne pendel. Bij een groot aantal gemeenten komt meer dan 90% van de werkenden uit de Achterhoek. (Aalten, Borculo, Dinxperlo, Gendringen, Groenlo, Hengelo, Lichtenvoorde, Ruurlo, Steenderen, Vorden, Warnsveld, Winterswijk, Wisch). Voor de gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen en de meeste gemeenten op de Veluwe geldt over het algemeen een wat lager percentage (rond 80%). Voor de gemeenten in Rivierenland geldt dat relatief veel banen worden vervuld door mensen uit andere regio’s, met name niet-Gelderse regio’s. Hier komt iets meer dan 70% uit de eigen regio. In de regel geldt dat bedrijven in de gemeenten aan de rand van Gelderland veel mensen van buiten de provincie aan het werk hebben. Koploper is Scherpenzeel waarvan maar liefst 39% van de werkzame personen uit de buurregio (Utrecht) komen. Andere gemeenten met een hoog aandeel zijn Lingewaal (32%), Nijkerk (25%), Zaltbommel (24%), Maasdriel/ Culemborg/Neerijnen/Hattem (22%) en Voorst 20%. De PWE voert om de vier jaar een pendelonderzoek uit, voor het laatst in 1998. De gegevens van 1998 zijn opgehoogd naar het werkgelegenheidsniveau 2001. Dit maakt het mogelijk om ontwikkelingen in de pendel te volgen. In de volgende tabellen zijn pendelgegevens van 1986, 1994 en 2001 naast elkaar gezet. Pendel 1986 COROP

Veluwe

Achterhoek

Naar

Arnhem

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

Gelderland

Van Veluwe

85,5%

1,5%

2,2%

0,7%

29,2%

Achterhoek

1,6%

91,5%

3,6%

0,3%

20,2%

Arnhem/Nijmegen

3,6%

3,7%

86,8%

3,7%

35,5%

Zuid-West Gelderland

0,6%

0,1%

1,1%

85,6%

8,3%

Aanliggende

8,2%

2,9%

5,7%

9,0%

6,3%

Overige COROP’s

0,6%

0,2%

0,6%

0,6%

0,5%

Totaal

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Banen

172.620

105.000

201.480

47.190

526.290

6,3%

4,4%

6,3%

5,1%

5,8%

Ambulanten

40

In 1986 registreerde de PWE 526.290 full-time banen. Voor de regio’s Veluwe, Arnhem-Nijmegen en Zuid-West-Gelderland gold dat ongeveer 86% van de mensen die er werkten uit de eigen regio kwamen. In de Achterhoek was dat aandeel opvallend veel hoger (92%). Gemiddeld genomen kwamen 6,3% van de werkenden uit een regio aangrenzend aan Gelderland, slechts 0,5% kwam van verder. Het aantal ambulanten (mensen die niet op het bedrijf zelf werkzaam zijn, zoals vertegenwoordigers) bedroeg ongeveer 6%.

Pendel 1994 COROP

Veluwe

Achterhoek

Naar

Arnhem-

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

Gelderland

Van Veluwe

78,4%

1,8%

2,4%

0,8%

27,5%

Achterhoek

2,0%

86,5%

4,1%

0,2%

19,3%

Arnhem/Nijmegen

4,6%

5,1%

82,4%

4,6%

33,0%


0,6%

0,1%

1,6%

76,8%

8,8%

13,3%

5,8%

8,4%

15,4%

10,3%

1,1%

0,6%

1,0%

2,2%

1,1%

Totaal

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Banen

195.230

114.980

212.300

60.980

583.480

12,2%

11,5%

11,4%

12,1%

11,8%

Aanliggende Overige COROP’s

Ambulanten

In 1994 was de werkgelegenheid van full-timers gegroeid tot 583.480 banen, gemiddeld genomen een jaarlijkse groei van ca. 1,5%. Opvallend is dat aandeel werkenden dat uit de eigen regio komt fors gedaald is. Pendel uit zowel aanliggende regio’s als vanuit verder gelegen regio’s is fors toegenomen. Ook het aandeel ambulanten is fors gestegen.

Pendel 2001 COROP

Veluwe

Achterhoek

Naar

Arnhem-

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

Gelderland

Van Veluwe

77,1%

1,9%

2,7%

1,1%

27,5%

Achterhoek

2,4%

87,0%

4,4%

0,3%

18,8%

Arnhem/Nijmegen

4,5%

5,0%

82,4%

5,9%

33,5%


0,8%

0,1%

1,6%

74,0%

8,7%

13,9%

5,2%

8,0%

16,7%

10,4%

1,3%

0,8%

0,9%

2,1%

1,1%

Totaal

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

Banen

227.420

126.670

248.850

71.520

674.460

18,1%

17,4%

16,8%

22,1%

17,9%

Aanliggende Overige COROP’s

Ambulanten

41

Ten opzichte van 1994 is de werkgelegenheid jaarlijks gegroeid met 2,1%. De pendel vanuit andere regio’s buiten Gelderland is nog iets toegenomen. Het aandeel ambulanten is verder gestegen tot 18%. Vooral voor de Veluwe en Zuid-West-Gelderland geldt dat de inkomende pendel vanuit aanliggende regio’s verder is gestegen. In toenemende mate wordt werkgelegenheid in Zuid-West-Gelderland en de Veluwe ingevuld door mensen van buiten Gelderland. Wanneer de aantallen banen en pendelaars van 1986 en 2001 naast elkaar gezet worden, wordt duidelijk welke enorme toename de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden Absolute toename pendel en werkgelegenheid 1986-2001 COROP

Veluwe

Achterhoek

Naar

Arnhem-

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

Gelderland

Van Veluwe

27.890

860

2.230

410

31.380

Achterhoek

2.610

14.110

3.720

100

20.540

Arnhem/Nijmegen

3.960

2.400

30.140

2.430

38.940

780

-20

1.830

12.560

15.150

17.570

3.490

8.370

7.670

37.090

1.990

830

1.090

1.170

5.070

Banen

54.790

21.670

47.370

24.330

148.170

Ambulanten

30.230

17.390

29.210

13.390

90.210

Zuid-West Gelderland Aanliggende Overige COROP’s

In 15 jaar nam de werkgelegenheid toe met ruim 148.000 banen, het aantal ambulanten met 90.000. De toename van inkomende pendel vanuit andere regio’s bedroeg 42.000.

Procentuele toename pendel en werkgelegenheid 1986-2001 COROP

Veluwe

Achterhoek

Naar

Arnhem

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

Gelderland

Van Veluwe

1,2%

2,9%

2,8%

5,3%

1,2%

Achterhoek

4,5%

0,9%

2,8%

4,2%

1,2%

Arnhem/Nijmegen

3,3%

3,3%

1,1%

5,9%

1,3%


4,1%

-0,8%

4,0%

1,8%

2,0%

Aanliggende

5,5%

5,2%

3,7%

7,1%

5,2%

Overige COROP’s

7,6%

11,3%

4,5%

11,1%

7,4%

Banen

1,9%

1,3%

1,4%

2,8%

1,7%

Ambulanten

9,3%

10,9%

8,3%

13,4%

9,6%

De procentuele ontwikkelingen van de pendelstromen leren dat de intra-regionale pendel relatief langzaam is gegroeid, vooral de pendel van buiten Gelderland is fors gegroeid. 42

Conclusies In de periode 1986-2001 is de omvang van de werkgelegenheid in Gelderland fors gegroeid. In totaal zijn er bijna 150.000 nieuwe banen ontstaan, een groei van 1,7% per jaar. Dat aantal is feitelijk nog groter omdat hier alleen full-time banen zijn geteld. Juist in de afgelopen jaren heeft een enorme toename plaatsgevonden van de part-time werkgelegenheid. De reisafstand wordt in de loop van de tijd groter. In 1986 kwam ca. 87% van de werkenden uit de eigen regio en 6,8% van buiten Gelderland. In 2001 waren deze percentages resp. 80% en 11,5%. Het aandeel ambulanten is sterk toegenomen. Niet bekend is in hoeverre ambulanten naar andere plaatsen reizen dan naar hun bedrijf. In de meeste gevallen gaat het mensen in de Zakelijke dienstverlening en in de bouw. Verondersteld mag worden dat deze mensen weliswaar niet naar hun bedrijf reizen, maar wel dagelijks op pad gaan. Geen reden dus om de ambulanten in mindering te brengen op de pendelstromen. Het hier geschetste beeld is niet volledig, want slechts gebaseerd op de inkomende pendel. Geconstateerd is dat de inkomende pendel vanuit regio’s buiten Gelderland fors gegroeid is, met name op de Veluwe en in Zuid-West-Gelderland. Het ligt in de rede er van uit te gaan dat ook de uitgaande pendel fors is gegroeid. Ook in andere regio’s, met name Brabant, Utrecht en Flevoland is de werkgelegenheid de afgelopen jaren snel gegroeid. Het is jammer dat het tot nu toe niet gelukt is afstemming tussen de provincies te bereiken over het collectief en uniform uitvoeren van pendelonderzoek.

Pendel naar de steden Arnhem en Nijmegen Tot slot van dit hoofdstuk wordt een voorbeeld gegeven van het gebruik van pendelinformatie op gemeentelijk niveau. In termen van full-time banen verschillen Arnhem en Nijmegen niet erg veel, Arnhem is net iets groter. Analyse van de 15 grootste inkomende pendelstromen leert dat de intragemeentelijke pendel in Nijmegen opvallend veel groter is dan in Arnhem. Voor beide gemeenten geldt dat inkomende pendel vooral uit de eigen regio komt. De 15 grootste pendelstromen betreffen allen nabij gelegen gemeenten en zijn al goed voor 84% van de totale inkomende pendel. Voor Arnhem geldt dat pendelaars uit alle richtingen rond Arnhem komen. Voor Nijmegen geldt dat er een wat sterkere oriëntatie bestaat op gemeenten onder de Waal. De pendel van de Over-Betuwse gemeenten is duidelijk meer gericht op Arnhem dan op Nijmegen, er gaan bijna 2x zoveel mensen vanuit de Over-Betuwe naar Arnhem als naar Nijmegen. De pendel tussen Arnhem en Nijmegen onderling is niet in evenwicht, er gaan 700 mensen meer van Nijmegen naar Arnhem dan andersom.

43

Pendel naar de steden Arnhem en Nijmegen Naar Arnhem vanuit: Arnhem

Naar Nijmegen

absoluut in procenten van de werkgelegenheid

vanuit: Nijmegen

absoluut in procenten van de werkgelegenheid

29.750

40,6%

33.460

46,4%

Lingewaard

4.640

6,3%

Wijchen

4.970

6,9%

Rheden

4.210

5,8%

Beuningen

4.470

6,2%

Over-Betuwe

3.290

4,5%

Heumen

2.950

4,1%

Duiven

3.210

4,4%

Groesbeek

2.240

3,1%

Westervoort

2.880

3,9%

Lingewaard

2.160

3,0%

Nijmegen

2.820

3,9%

Over-Betuwe

2.150

3,0%

Renkum

2.590

3,5%

Arnhem

2.130

3,0%

Zevenaar

2.440

3,3%

Mook

1.320

1,8%

Ede

1.230

1,7%

Cuyk

1.300

1,8%

Apeldoorn

1.160

1,6%

Ubbergen

1.230

1,7%

Didam

1.040

1,4%

Grave

1.090

1,5%

Doetinchem

960

1,3%

Druten

1.070

1,5%

Doesburg

770

1,1%

Millingen

970

1,3%

Rijnwaarden

620

0,8%

Gennip

870

1,2%

Overige

11.600

15,8%

Overige

11.540

16,0%

Totaal

73.210

100,0%

Totaal

72.080

100,0%

Toelichting: 40,6% van de mensen die werken in Arnhem, wonen ook in Arnhem. Voor Nijmegen bedraagt deze intra-gemeentelijke pendel 46,4%. In totaal waren in Arnhem en Nijmegen resp. 73.210 en 72.080 full-time banen

44

BIJLAGEN

45

A Enkele kerngegevens Gelderland

Nederland

Gelderland

COROP

COROP

COROP

COROP

Veluwe

Achterhoek

Arnhem/

Zuid-West

Nijmegen

Gelderland

676 677 680 690 696

213 215 218 223 226

163,7 168,0 170,3 172,9 174,6

302,1 309,8 315,7 321,8 326,3

94,6 97,7 100,0 102,9 104,3

156,3 162,7 166,6 167,9 169,7

286,1 298,8 306,8 315,8 324,2

84,7 88,0 91,7 94,3 95,2

23,7 19,6 14,7 12,0 12,6 12,1

4,1 3,5 2,3 1,7 1,8 1,4

Bevolking (x 1000 personen, CBS) 1996 1997 1998 2000 2001

15.494 15.567 15.654 15.864 15.987

1.876 1.886 1.896 1.919 1.934

617 621 622 627 631

370 373 375 378 381

Beroepsbevolking, 12 uur en meer (x1000 personen, PEV 2000/2001 Bureau Economisch Onderzoek/EBB) 1997 1998 1999 2000 2001

6822 7003 7137 7260 7383

821,1 842,3 857,2 872,9 884,4

260,7 266,8 271,2 275,3 279,2

Werkgelegenheid (incl. uitzendkrachten) (x1000 personen, PWE/LISA/Bureau Econ. Onderzoek) 1997 1998 1999 2000 2001

7736 8126 8412 8594 nog niet bekend

794,4 828,7 853,8 871,8 890,5

267,3 279,2 288,7 293,8 301,4

Geregistreerde werkloosheid (x1000 personen, PEV 2000/2001, Bureau Economisch Onderzoek/EBB) 1996 440 46,5 11,4 7,3 1997 375 39,2 9,9 6,2 1998 287 29,1 7,3 4,9 1999 221 22,8 5,3 3,8 2000 181 22,4 4,7 3,3 2001 151 20,1 3,9 2,7 Uitgifte bedrijventerreinen (ha. RPD/Prov. Gelderland) 1996 1997 1998 1999 2000

126,5 171,2 174,0 173,0 120,0

Voorraad bedrijventerreinen (ha. RPD/Prov. Gelderland) 1997 1103,9 1998 1185,1 1999 1251,0 2000 1101,0 2001 1030,7 w.v. direct uitgeefbaar 351,8

32,0 42,1 41,0 50,0 44,0

32,0 40,4 39,0 51,0 38,0

29,1 65,8 62,0 61,0 33,0

33,4 22,8 32,0 11,0 4,0

298,4 354,9 337,4 289,0 285,6

204,7 235,6 235,4 195,0 221,9

508,4 478,1 470,1 405,0 322,8

92,5 116,7 208,0 212,0 200,5

148,5

74,9

96,8

31,7

46

B

Ontwikkeling werkgelegenheid Gelderland en COROP-gebieden 1997-2001, alle banen, inclusief uitzendkrachten

Gelderland

1997

1998

1999

2000

2001

A

Landbouw/Visserij

48.580

48.520

47.960

46.170

44.480

C

Winning van delfstoffen

D

Industrie

E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid

290

290

300

300

280

128.370

133.130

134.270

135.070

135.080

4.370

4.160

3.990

3.660

3.570

52.750

54.840

56.910

58.830

61.820

GA Groothandel

48.010

49.710

51.090

52.730

53.290


96.940

101.000

104.750

106.410

107.310

H

Horeca

31.970

33.960

34.390

35.370

35.070

I


39.570

41.580

43.230

45.470

45.910

J


25.070

26.530

28.000

29.320

29.500

K


87.240

94.720

102.190

108.210

113.630

L

Openbaar bestuur

48.790

49.910

49.880

49.500

50.590

M

Onderwijs

47.870

48.710

50.550

51.080

52.940

N

Gezondheidszorg

105.520

110.260

114.330

117.310

123.580

O


29.070

31.340

31.950

32.400

33.470

794.400

828.660

853.770

871.820

890.530

COROP-Veluwe

1997

1998

1999

2000

2001

A

Landbouw/Visserij

14.470

14.480

14.310

13.860

13.780

C


10

10

30

30

30

D

Industrie

38.520

39.860

39.800

39.950

40.280

E

Nutsbedrijven

1.180

1.130

1.180

950

880

F

Bouwnijverheid

Totaal

17.530

18.320

19.350

20.010

20.930

GA Groothandel

16.130

16.550

17.110

17.620

17.960


32.970

34.290

35.740

36.690

37.360

H

Horeca

10.900

11.570

11.750

12.260

12.370

I


11.960

12.770

13.460

13.760

13.470

J


11.310

12.090

12.890

13.210

13.320

K


30.430

33.960

36.870

37.610

39.760

L

Openbaar bestuur

21.910

22.220

22.320

22.320

22.620

M

Onderwijs

16.020

16.260

16.620

16.830

17.170

N

Gezondheidszorg

33.850

35.200

36.430

37.440

39.890

O


10.080

10.480

10.860

11.280

11.650

267.250

279.190

288.700

293.830

301.440

Totaal

47

B


COROP-Achterhoek

1997

1998

1999

2000

2001

A

Landbouw/Visserij

16.100

15.970

15.850

14.990

14.390

C


D

Industrie

E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid


50

50

30

30

30

35.920

37.400

37.840

37.420

37.130

860

790

740

860

960

12.310

12.780

13.050

13.240

13.960

8.690

9.050

8.660

8.900

9.140

18.980

19.820

20.410

20.750

20.810

H

Horeca

6.470

6.960

7.210

7.210

7.310

I


6.670

6.880

7.360

7.440

7.580

J


2.630

2.810

2.960

3.270

3.360

K


11.890

12.910

13.940

14.470

13.590

L

Openbaar bestuur

5.570

5.790

5.720

5.600

5.930

M

Onderwijs

7.260

7.560

7.760

7.860

8.070

N

Gezondheidszorg

18.850

19.620

20.310

20.960

22.130

O


4.080

4.310

4.730

4.910

5.280

156.300

162.680

166.580

167.910

169.670

1997

1998

1999

2000

2001

8.600

8.650

8.540

8.140

7.560

140

140

150

150

140

39.180

40.690

40.910

42.180

42.660

Totaal

COROP-Arnhem-Nijmegen A

Landbouw/Visserij

C


D

Industrie

E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid

1.960

1.870

1.730

1.600

1.650

16.000

16.500

17.060

17.870

19.100

GA Groothandel

13.080

13.690

14.660

15.000

14.890


34.580

36.020

37.350

37.530

37.540

H

Horeca

11.660

12.350

12.310

12.690

12.370

I


15.730

16.440

16.760

18.270

19.010

J


9.550

9.940

10.230

10.670

10.790

K


36.840

38.880

40.990

44.830

47.720

L

Openbaar bestuur

19.150

19.770

19.610

19.320

19.740

M

Onderwijs

21.430

21.710

22.830

23.000

24.040

N

Gezondheidszorg

45.960

48.410

50.370

51.250

53.460

O


12.270

13.770

13.360

13.290

13.520

286.110

298.830

306.840

315.770

324.170

Totaal

48

B


COROP Zuid West Gelderland A

Landbouw/Visserij

C


D

Industrie

E

Nutsbedrijven

F

Bouwnijverheid

1997

1998

1999

2000

2001

9.420

9.430

9.260

9.190

8.750

100

90

90

90

90

14.760

15.180

15.720

15.520

15.030

360

360

340

260

90

6.910

7.240

7.450

7.700

7.840

GA Groothandel

10.110

10.420

10.650

11.210

11.310


10.420

10.870

11.250

11.450

11.600

H

Horeca

2.940

3.080

3.120

3.210

3.020

I


5.210

5.490

5.650

6.000

5.850

J


1.580

1.690

1.930

2.160

2.030

K


8.090

8.970

10.400

11.300

12.570

L

Openbaar bestuur

2.170

2.130

2.230

2.260

2.290

M

Onderwijs

3.160

3.180

3.340

3.390

3.660

N

Gezondheidszorg

6.850

7.040

7.220

7.650

8.100

O


2.650

2.780

3.010

2.930

3.020

84.730

87.960

91.650

94.320

95.240

Totaal

49

C

Werkgelegenheid en aantal vestigingen per bedrijfsklasse 2001 Gelderland full timers

part

uitzend

totaal vestigingen

timers krachten 01 Landbouw, jacht en dienstverlening t.b.v. landbouw 02 Bosbouw en dienstverlening t.b.v. bosbouw 05 Visserij, kweken van vis en schaaldieren

37.250 380 90

6.030 30 20

680 10 10

43.960 410 120

15.500 150 20

14 15 16 17 18 19

Winning van zand, grind, klei, zout e.d. Vervaardiging van voedingsmiddelen Verwerking van tabak Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren

280 15.990 930 2.560 870 390

0 750 0 190 130 30

0 2.660 80 120 20 60

280 19.400 1.020 2.870 1.010 470

20 490 0 180 200 50

20 21 22 24 25 26 27 28 29

Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout Vervaardiging van papier, karton en papier- en kartonwaren Uitgeverijen, drukkerijen Vervaardiging van chemische produkten Vervaardiging van produkten van rubber en kunststof Vervaardiging van glas, aardewerk, cement- kalk- produkten Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van produkten van metaal Vervaardiging van machines en apparaten

3.910 5.720 9.990 4.990 5.630 5.320 2.960 14.870 11.340

130 100 530 40 100 110 40 500 220

210 370 380 260 460 320 300 1.040 970

4.240 6.190 10.890 5.280 6.180 5.740 3.300 16.400 12.530

370 80 1.010 130 200 300 60 1.100 580

30 31 32 33 34 35 36 37

Vervaardiging van kantoormachines Vervaardiging van overige elektrische machines Vervaardiging van audio-, video- ,telecommunicatieapparatuur Vervaardiging van medische apparaten Vervaardiging van auto's, aanhangwagens en opleggers Vervaardiging van transportmiddelen anders dan auto's etc. Vervaardiging van meubels en overige goederen n.e.g. Voorbereiding tot recycling

680 8.010 500 3.510 1.850 2.010 19.960 280

10 80 110 330 50 60 440 10

60 930 10 220 90 80 310 10

740 9.020 620 4.050 1.990 2.150 20.710 290

30 150 60 260 120 120 980 30

2.910 530

10 0

50 70

2.970 600

20 10

45 Bouwnijverheid

58.160

1.510

2.150

61.820

8.350

50 51 52 55

Handel in en reparatie van auto's, benzineservicestations Groothandel en handelsbemiddeling Detailhandel en reparatie t.b.v. particulieren Logies-, maaltijden- en drankenverstrekking

18.390 47.310 58.590 19.220

1.970 3.920 27.020 14.720

310 2.070 1.030 1.130

20.670 53.290 86.640 35.070

3.670 7.800 13.820 4.760

60 61 62 63 64 65 66 67

Vervoer over land Vervoer over water Vervoer door de lucht Dienstverlening t.b.v. het vervoer Post en telecommunicatie Fin. instellingen (excl. verzekeringswezen, pensioenfondsen) Verzekeringswezen en pensioenfondsen Aktiviteiten t.b.v. of verwant aan financiële instellingen

23.940 1.210 20 5.070 7.950 13.750 8.130 5.650

2.180 90 0 540 2.810 420 30 840

800 70 0 450 780 110 480 80

26.930 1.370 20 6.060 11.540 14.280 8.650 6.570

1.690 310 10 740 580 1.060 70 1.490

70 71 72 73 74 75

Verhuur van en handel in onroerend goed Verhuur van transportmiddelen Computerservice- en informatietechnologiebureau' e.d. Speur- en ontwikkelingswerk Overige zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur, overheid

6.130 2.900 13.760 5.850 60.560 47.930

530 450 820 120 17.650 580

320 100 940 320 3.180 2.070

6.980 3.450 15.530 6.300 81.390 50.590

1.350 750 2.530 230 13.720 570

80 Onderwijs

46.290

6.190

470

52.940

2.990

85 Gezondheids- en welzijnszorg

97.410

24.470

1.700

123.580

6.020

90 91 92 93

2.710 2.060 10.810 9.730

30 410 4.400 1.990

180 60 850 250

2.920 2.520 16.060 11.970

170 670 3.120 3.990

737.190 123.690

29.660

890.540

102.670

40 Produktie en distributie van elektriciteit, gas 41 Winning en distributie van water

Milieudienstverlening Werkgevers-, werknemers- en beroepsorganisaties Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Totaal

50

C

Werkgelegenheid en aantal vestigingen per bedrijfsklasse 2001 COROP Veluwe full timers

part

uitzend

totaal vestigingen


11.650 180 80

1.680 10 20

170 10 10

13.490 190 100

5.550 70 10

14 15 17 18 19

Winning van zand, grind, klei, zout e.d. Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren

30 7.320 1.280 70 20

0 230 130 30 10

0 1.790 40 0 0

30 9.330 1.450 100 20

0 190 60 50 10

20 21 22 24 25 26 27 28 29


830 1.770 3.530 2.440 1.480 970 1.020 4.640 2.990

30 30 230 10 40 30 20 190 110

40 60 140 130 100 70 80 230 190

890 1.860 3.910 2.580 1.620 1.070 1.120 5.050 3.290

100 30 310 50 60 70 20 380 190

30 31 32 33 34 35 36 37


30 1.010 120 630 630 310 4.790 50

0 20 0 50 20 10 80 0

0 80 0 40 20 50 40 0

30 1.100 130 730 670 370 4.900 60

10 50 10 70 50 40 250 10

850 20

0 0

0 0

860 20

10 0

45 Bouwnijverheid

19.620

530

790

20.930

2.940

50 51 52 55


6.880 15.770 19.930 7.230

760 1.490 9.380 4.870

130 700 300 270

7.760 17.960 29.600 12.370

1.350 2.550 4.580 1.610

60 61 62 63 64 65 66 67


7.640 80 20 1.330 2.200 4.020 5.990 2.150

750 20 0 130 970 170 20 550

130 0 0 150 70 60 310 50

8.510 100 20 1.600 3.230 4.250 6.320 2.750

530 30 10 230 180 410 30 480

70 71 72 73 74 75


1.860 1.120 6.300 3.960 18.370 21.530

220 120 240 60 5.960 160

230 30 450 180 650 930

2.300 1.280 6.990 4.190 24.980 22.620

480 250 890 80 4.280 170

80 Onderwijs

15.050

1.960

170

17.170

990


30.200

9.110

580

39.890

1.680

910 880 3.340 3.540

20 200 1.630 700

90 50 190 110

1.020 1.130 5.160 4.350

60 220 960 1.260

248.600

42.960

9.880

301.440

33.890


90 91 92 93


51

C

Werkgelegenheid en aantal vestigingen per bedrijfsklasse 2001 COROP Achterhoek full timers

part

uitzend

totaal vestigingen


12.260 80 0

1.920 10 0

120 0 0

14.310 90 0

5.220 30 0

14 15 17 18 19

Winning van zand, grind, klei, zout e.d. Vervaardiging van voedingsmiddelen Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren

30 4.010 950 380 300

0 230 50 60 10

0 450 60 10 60

30 4.690 1.060 450 370

0 110 60 50 30

20 21 22 24 25 26 27 28 29


1.490 2.460 2.860 620 1.330 440 1.200 5.180 3.110

60 20 90 10 20 30 10 150 50

60 200 160 50 150 20 140 520 230

1.620 2.680 3.110 670 1.500 480 1.360 5.860 3.380

120 30 200 30 50 60 20 300 150

30 31 32 33 34 35 36 37


20 930 20 1.120 360 220 6.300 60

0 40 100 130 20 20 210 0

0 110 0 110 10 10 140 0

20 1.090 120 1.370 390 240 6.650 60

10 30 10 50 30 20 210 10

610 310

0 0

0 30

610 350

0 0

45 Bouwnijverheid

13.240

370

350

13.960

1.620

50 51 52 55


3.340 8.200 11.500 3.710

450 660 5.200 3.320

30 270 290 270

3.820 9.140 16.990 7.310

700 1.540 2.830 970

60 61 63 64 65 66 67

Vervoer over land Vervoer over water Dienstverlening t.b.v. het vervoer Post en telecommunicatie Fin. instellingen (excl. verzekeringswezen, pensioenfondsen) Verzekeringswezen en pensioenfondsen Aktiviteiten t.b.v. of verwant aan financiële instellingen

4.530 20 840 920 2.320 90 780

510 10 70 460 80 10 80

190 0 30 10 10 0 0

5.230 20 940 1.390 2.410 90 860

300 10 130 110 230 10 260

70 71 72 73 74 75


1.140 340 890 310 8.010 5.610

80 110 80 10 2.070 120

10 20 20 0 510 200

1.230 480 980 330 10.580 5.930

250 150 310 30 2.290 110

7.000

980

90

8.070

570

16.880

4.980

270

22.130

1.150

370 250 1.460 1.700

0 90 790 430

40 0 120 20

410 340 2.370 2.150

40 140 600 790

140.090

24.170

5.420

169.680

21.920


80 Onderwijs 85 Gezondheids- en welzijnszorg 90 91 92 93


52

C

Werkgelegenheid en aantal vestigingen per bedrijfsklasse 2001 COROP Arnhem-Nijmegen full timers

part

uitzend

totaal vestigingen


6.160 110 10

1.030 10 0

240 0 0

7.430 120 10

2.160 50 0

14 15 16 17 18 19


130 3.520 920 220 340 50

0 170 0 10 20 10

0 260 80 10 0 0

140 3.950 1.010 250 360 50

10 130 0 50 70 10

20 21 22 24 25 26 27 28 29


860 1.470 2.870 1.530 1.730 2.290 540 2.930 3.220

20 40 160 10 20 30 0 100 30

50 110 70 50 140 120 60 160 410

930 1.610 3.090 1.590 1.890 2.440 610 3.200 3.660

90 20 390 40 60 110 20 260 150

30 31 32 33 34 35 36 37


600 5.950 290 1.560 630 1.300 6.280 100

0 10 10 140 10 30 80 0

60 730 10 70 50 20 120 0

660 6.700 300 1.770 680 1.340 6.480 100

10 50 30 110 30 40 280 10

1.390 200

10 0

20 40

1.410 240

10 0

45 Bouwnijverheid

17.910

410

780

19.100

2.440

50 51 52 55


5.470 13.290 21.080 6.640

520 1.080 10.020 5.280

110 530 350 460

6.090 14.890 31.440 12.370

1.060 2.360 4.770 1.680

60 61 63 64 65 66 67

Vervoer over land Vervoer over water Dienstverlening t.b.v. het vervoer Post en telecommunicatie Fin. instellingen (excl. verzekeringswezen, pensioenfondsen) Verzekeringswezen en pensioenfondsen Aktiviteiten t.b.v. of verwant aan financiële instellingen

8.520 760 1.990 4.300 6.210 2.020 2.040

660 20 240 1.180 130 10 150

430 60 180 680 30 180 30

9.610 840 2.410 6.150 6.370 2.210 2.210

470 200 280 220 300 20 530

70 71 72 73 74 75


2.670 950 4.340 1.520 26.900 18.690

160 160 250 50 8.580 260

70 40 360 140 1.560 800

2.890 1.140 4.950 1.710 37.030 19.740

480 240 960 90 5.180 240

80 Onderwijs

21.060

2.790

190

24.040

1.110


44.120

8.590

750

53.460

2.520

1.090 800 5.090 3.470 0

10 110 1.720 670 0

40 10 450 60 0

1.140 910 7.270 4.210 0

50 230 1.190 1.420 0

268.080

44.950

11.150

324.180

32.220


90 91 92 93 99

Milieudienstverlening Werkgevers-, werknemers- en beroepsorganisaties Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extra-territoriale lichamen en organisaties Totaal

53

C

Werkgelegenheid en aantal vestigingen per bedrijfsklasse 2001 COROP Zuid-West-Gelderland full timers

part

uitzend

totaal vestigingen


7.180 10 10

1.410 0 0

150 0 0

8.730 20 10

2.570 10 0

14 15 16 17 18 19


90 1.140 0 110 80 20

0 120 0 10 20 0

0 170 0 0 0 0

90 1.440 0 120 100 20

10 60 0 20 30 10

20 21 22 24 25 26 27 28 29


730 30 720 410 1.090 1.620 200 2.120 2.030

20 10 50 10 20 20 0 50 30

50 0 10 30 60 120 10 120 140

800 40 780 450 1.170 1.760 210 2.290 2.210

60 0 110 20 30 60 10 170 90

30 31 32 33 34 35 36 37


30 120 70 190 230 190 2.590 80

0 10 0 0 10 10 80 0

0 10 0 0 20 0 20 0

40 140 70 190 250 200 2.680 80

10 20 10 30 20 20 240 10

60

0

30

90

0

7.390

200

240

7.840

1.350

2.710 10.050 6.090 1.640

240 680 2.420 1.250

50 570 90 130

3.000 11.310 8.600 3.020

550 1.350 1.630 500

40 Produktie en distributie van elektriciteit, gas 45 Bouwnijverheid 50 51 52 55


60 61 62 63 64 65 66 67


3.260 350 0 910 540 1.190 40 690

270 40 0 110 210 50 0 60

50 10 0 80 20 0 0 0

3.580 400 10 1.100 770 1.250 40 750

380 70 0 110 70 120 10 210

70 71 72 73 74 75


470 490 2.230 60 7.280 2.110

70 50 260 10 1.050 40

10 10 120 0 460 140

550 550 2.610 70 8.790 2.290

140 110 380 20 1.980 50

80 Onderwijs

3.180

460

20

3.660

330


6.210

1.790

110

8.100

670

90 91 92 93

340 130 910 1.020

0 10 250 190

10 0 90 50

350 140 1.260 1.270

20 80 380 530

80.430

11.610

3.210

95.240

14.650


54

D

Werkgelegenheidsstructuur en vestigingen per gemeente en regio 2001, alle banen, inclusief uitzendkrachten SBI-AB SBI-CDE

SBI-F

SBI-G

SBI-H

SBI-I

SBI-J

SBI-K SBI-L/Q

Totaal

Vestigingen

197 199 200 202 203 207 209 211 213 214

Aalten Angerlo Apeldoorn Arnhem Barneveld Bergh Beuningen Borculo Brummen Buren

930 120 1.230 580 2.280 600 410 600 420 1.400

1.260 130 11.760 7.480 3.840 1.420 1.140 810 2.450 920

580 150 5.000 3.420 1.900 580 810 400 570 800

1.640 150 13.170 12.130 5.660 1.230 1.830 680 1.460 1.420

290 80 3.070 3.050 1.190 610 380 210 250 330

160 60 3.370 5.730 1.870 990 590 60 610 740

140 30 5.480 5.790 1.050 150 240 70 140 170

420 160 12.670 20.550 3.790 1.020 680 370 540 900

1.580 260 30.080 35.530 4.890 1.130 1.530 980 1.440 1.130

6.990 1.140 85.830 94.260 26.460 7.730 7.610 4.170 7.870 7.810

1.100 280 7.110 6.690 3.520 1.080 1.140 710 1.030 1.840

216 218 219 220 221 222 225 226 227 228

Culemborg Didam Dinxperlo Dodewaard Doesburg Doetinchem Druten Duiven Echteld Ede

170 440 170 180 70 390 330 340 290 2.980

2.220 2.060 1.180 620 940 7.210 1.320 1.760 320 5.750

570 880 330 140 130 1.940 720 500 270 3.360

3.250 1.510 570 220 720 5.220 1.290 3.800 720 8.870

170 260 140 50 320 870 110 330 90 1.700

590 460 150 100 280 1.100 390 1.560 90 2.430

210 130 50 10 90 610 100 140 70 3.200

1.970 490 150 40 420 2.840 690 1.890 260 5.880

2.240 910 500 200 850 8.580 1.790 2.020 310 16.530

11.400 7.130 3.220 1.560 3.820 28.770 6.730 12.340 2.400 50.700

1.380 830 380 240 490 2.470 880 1.160 480 5.760

229 230 232 233 236 237 239 240 241 243

Eibergen Elburg Epe Ermelo Geldermalsen Gendringen Gorssel Groenlo Groesbeek Harderwijk

1.340 430 770 470 1.170 610 1.560 130 280 400

990 890 2.160 1.090 2.190 1.780 260 3.790 340 3.130

640 930 840 600 1.070 910 310 480 720 1.570

1.120 1.380 2.300 1.800 4.180 1.240 520 720 820 3.840

210 410 560 760 370 340 200 280 550 660

160 190 600 590 700 190 130 190 110 1.150

130 90 330 150 390 150 180 90 230 500

290 370 1.480 730 1.540 360 440 350 430 2.170

1.970 3.050 2.270 6.830 1.870 970 1.610 970 3.010 5.910

6.850 7.720 11.310 13.020 13.490 6.540 5.190 7.000 6.490 19.340

1.140 1.080 1.810 1.440 1.790 1.000 870 430 800 1.910

244 246 248 252 256 258 260 733 206 262

Hattem Heerde Hengelo (GLD) Heumen Hummelo en Keppel Kesteren Lichtenvoorde Lingewaal Lingewaard Lochem

160 370 480 270 330 540 790 350 1.300 1.070

530 1.630 420 480 60 1.060 2.280 1.160 1.700 1.910

910 460 280 280 100 270 1.140 300 1.360 590

700 1.230 650 890 110 690 1.130 580 2.560 1.700

180 400 140 280 130 130 340 80 370 530

80 340 40 350 30 170 630 130 1.150 170

130 150 80 110 10 80 150 50 360 200

380 490 250 530 100 250 640 300 1.180 1.200

620 1.790 440 910 290 570 1.840 410 2.290 1.880

3.680 6.860 2.770 4.110 1.150 3.770 8.920 3.360 12.270 9.250

560 890 560 760 290 600 1.160 620 1.960 1.370

Maasdriel Millingen a/d Rijn Neede Neerijnen Nijkerk Nijmegen Nunspeet Oldebroek Overbetuwe Putten

1.520 40 420 780 700 480 550 830 960 820

1.220 110 950 440 3.090 14.690 2.840 930 2.090 730

1.360 90 510 550 1.110 3.760 850 840 1.470 850

1.980 320 630 1.220 5.670 12.460 2.030 1.540 3.300 2.350

210 70 150 130 640 3.400 930 330 370 470

1.010 100 220 420 780 4.240 400 280 1.140 440

170 10 100 100 990 1.830 320 150 300 190

740 60 180 740 2.080 11.660 1.110 420 1.560 820

1.220 240 720 570 2.910 39.410 3.080 2.030 2.850 1.280

9.430 1.040 3.870 4.940 17.950 91.920 12.110 7.350 14.030 7.950

1.770 220 670 870 2.250 6.800 1.490 1.130 2.140 1.540

Renkum Rheden Rijnwaarden Rozendaal Ruurlo Scherpenzeel Steenderen Tiel Ubbergen Voorst

350 380 180 0 600 240 430 270 190 1.270

1.230 3.230 980 0 320 1.440 790 2.650 90 820

960 1.020 170 10 320 240 180 810 150 950

1.910 2.360 370 20 500 820 210 4.550 310 2.150

660 620 170 70 180 130 140 700 300 410

280 630 200 0 290 280 70 730 40 350

240 530 40 0 120 60 40 230 100 280

1.400 1.980 160 70 120 590 50 2.630 200 1.020

4.940 5.220 570 190 440 420 160 5.830 1.180 3.020

11.950 15.980 2.830 360 2.900 4.200 2.060 18.410 2.550 10.240

1.570 1.960 480 70 630 480 390 2.060 430 1.450

263 265 266 304 267 268 302 269 1734 273 274 275 196 277 278 279 280 281 282 285

55

D

Werkgelegenheidsstructuur en vestigingen per gemeente en regio 2001, alle banen, inclusief uitzendkrachten SBI-AB SBI-CDE

SBI-F

SBI-G

SBI-H

SBI-I

SBI-J

SBI-K SBI-L/Q

Totaal

Vestigingen

286 289 291 292 668 293 296 294 295 297

Vorden Wageningen Warnsveld Wehl West Maas en Waal Westervoort Wijchen Winterswijk Wisch Zaltbommel

298 Zelhem 299 Zevenaar 301 Zutphen Gelderland

380 300 140 290 800 30 560 1.130 610 1.290

290 550 40 130 960 250 2.010 2.530 3.080 1.460

340 530 270 240 750 330 1.700 1.390 720 940

450 1.820 390 460 1.150 760 3.050 2.560 1.870 2.930

170 540 80 190 340 100 450 680 410 430

110 330 20 10 300 150 1.130 740 290 880

70 260 50 50 160 60 260 220 190 380

170 5.780 200 110 540 290 1.910 870 780 2.670

470 6.620 1.490 940 1.130 670 2.790 3.700 2.270 1.580

2.460 16.730 2.690 2.440 6.120 2.650 13.850 13.830 10.200 12.570

490 1.460 410 360 1.250 590 1.870 1.690 1.200 1.730

790 250 190

520 2.420 3.640

650 480 500

840 1.870 4.080

160 430 630

160 430 1.080

80 190 300

300 1.410 1.850

650 3.630 6.400

4.140 11.110 18.660

790 1.140 1.730

44.480 138.930

61.820 160.600

35.070

45.910

29.500 113.630 260.580

890.530 102.670

13.780 14.390 7.560 8.750

41.180 38.120 44.440 15.210

20.930 13.960 19.100 7.840

55.320 29.950 52.430 22.900

12.370 7.310 12.370 3.020

13.470 7.580 19.010 5.850

13.320 3.360 10.790 2.030

39.760 91.330 13.590 41.420 47.720 110.770 12.570 17.070

301.440 169.670 324.170 95.240

33.890 21.910 32.220 14.650

10.220 6.500 530 7.230 3.490 9.080 7.010 420

28.580 14.660 2.160 43.110 9.610 16.530 23.340 950

10.870 7.130 1.370 18.380 5.640 8.550 9.360 510

20.730 22.840 1.920 51.140 12.940 24.190 26.210 630

5.300 4.200 580 12.260 3.560 3.130 5.900 150

5.260 5.690 420 18.620 3.050 6.240 6.420 220

2.320 5.550 280 10.690 1.400 2.130 7.030 100

9.020 27.400 18.110 31.370 870 2.410 47.020 108.980 5.620 22.190 13.260 18.860 19.560 48.670 180 720

119.690 116.040 10.530 317.440 67.490 101.980 153.490 3.870

15.350 13.470 1.450 31.340 8.600 15.520 16.270 670

18.790 9.080 15.150 530 940

76.190 16.530 39.530 2.160 4.530

32.110 8.550 18.450 1.370 1.340

80.760 24.190 47.250 1.920 6.490

19.390 3.130 11.210 580 770

26.420 6.240 11.770 420 1.060

16.270 2.130 9.770 280 1.050

67.030 156.570 13.260 18.860 29.810 79.410 870 2.410 2.660 3.330

493.530 101.980 262.340 10.530 22.160

52.050 15.520 30.910 1.450 2.730

COROP-gebieden Veluwe Achterhoek Arnhem-Nijmegen Zuid-West-Gelderl.

WGR-Gebieden Achterhoek De Vallei IJssel-Vecht Knooppunt Arn-Nijm. Noord-West-Veluwe Rivierenland Stedendriehoek Twente

KvK-Gebieden Centraal Gelderland Rivierenland Veluwe en Twente Zwolle Gooi en Eemland

56

E

Werkgelegenheidsontwikkeling 1997-2001 per gemeente en regio, alle banen, inclusief uitzendkrachten 1997

1998

1999

2000

2001

'97-'00

'00-‘01

197 199 200 202 203 207 209 211 213 214

Aalten Angerlo Apeldoorn Arnhem Barneveld Bergh Beuningen Borculo Brummen Buren

6.310 1.060 76.040 83.400 22.030 6.770 6.190 3.760 7.600 7.170

6.560 1.110 80.500 87.340 23.560 7.270 6.570 3.920 7.820 7.480

6.840 1.140 83.310 88.440 24.540 7.330 7.020 3.970 7.910 7.580

6.910 1.150 83.510 92.100 25.310 7.330 7.210 3.950 7.830 7.900

6.990 1.140 85.830 94.260 26.460 7.730 7.610 4.170 7.870 7.810

3,0% 2,7% 3,2% 3,4% 4,7% 2,7% 5,2% 1,6% 1,0% 3,3%

1,2% -0,5% 2,8% 2,3% 4,5% 5,6% 5,5% 5,8% 0,5% -1,2%

216 218 219 220 221 222 225 226 227 228

Culemborg Didam Dinxperlo Dodewaard Doesburg Doetinchem Druten Duiven Echteld Ede

10.070 6.390 2.960 1.510 3.190 25.810 6.810 8.340 2.300 45.630

10.450 6.510 3.050 1.540 3.430 26.560 6.960 9.210 2.360 47.060

10.620 6.590 3.130 1.500 3.580 27.530 7.150 10.580 2.300 48.430

11.180 6.830 3.230 1.500 3.700 28.270 6.700 11.680 2.350 49.510

11.400 7.130 3.220 1.560 3.820 28.770 6.730 12.340 2.400 50.700

3,5% 2,3% 3,0% -0,1% 5,0% 3,1% -0,6% 11,9% 0,7% 2,8%

2,0% 4,3% -0,1% 3,5% 3,4% 1,7% 0,6% 5,6% 2,4% 2,4%

229 230 232 233 236 237 239 240 241 243

Eibergen Elburg Epe Ermelo Geldermalsen Gendringen Gorssel Groenlo Groesbeek Harderwijk

7.340 7.040 10.020 11.670 11.870 6.150 4.520 6.460 5.950 17.630

7.620 7.140 10.420 11.830 12.500 6.560 4.750 6.780 6.170 18.120

7.680 7.210 10.920 12.050 12.920 6.560 5.010 7.050 6.390 18.690

7.520 7.500 10.970 12.700 13.380 6.610 5.080 7.120 6.430 19.080

6.850 7.720 11.310 13.020 13.490 6.540 5.190 7.000 6.490 19.340

0,8% 2,1% 3,1% 2,9% 4,1% 2,5% 4,0% 3,3% 2,7% 2,7%

-8,9% 3,0% 3,1% 2,5% 0,9% -1,0% 2,1% -1,6% 0,8% 1,4%

244 246 248 252 256 258 260 733 206 262

Hattem Heerde Hengelo (GLD) Heumen Hummelo en Keppel Kesteren Lichtenvoorde Lingewaal Lingewaard Lochem

3.290 5.950 2.600 3.340 1.100 3.330 7.920 3.240 10.780 8.930

3.460 6.340 2.650 3.720 1.130 3.410 8.520 3.260 11.240 9.560

3.560 6.580 2.680 3.860 1.120 3.530 8.960 3.340 11.710 9.850

3.590 6.710 2.710 3.940 1.130 3.730 9.100 3.330 12.000 10.030

3.680 6.860 2.770 4.110 1.150 3.770 8.920 3.360 12.270 9.250

3,0% 4,1% 1,5% 5,6% 1,1% 3,8% 4,7% 0,9% 3,6% 3,9%

2,5% 2,3% 2,2% 4,3% 1,1% 1,1% -1,9% 0,9% 2,3% -7,8%

Maasdriel Millingen a/d Rijn Neede Neerijnen Nijkerk Nijmegen Nunspeet Oldebroek Overbetuwe Putten

8.940 940 3.680 3.620 15.720 81.530 10.450 6.920 11.690 6.740

9.120 950 3.850 4.080 16.400 85.250 10.870 7.010 12.170 7.250

9.610 1.010 3.850 4.550 17.140 88.370 11.130 6.770 12.510 7.480

9.400 1.020 3.760 4.750 17.610 90.050 11.310 7.000 13.140 7.670

9.430 1.040 3.870 4.940 17.950 91.920 12.110 7.350 14.030 7.950

1,7% 2,7% 0,7% 9,5% 3,8% 3,4% 2,7% 0,4% 4,0% 4,4%

0,3% 2,5% 3,0% 4,1% 2,0% 2,1% 7,1% 5,0% 6,8% 3,7%

Renkum Rheden Rijnwaarden Rozendaal Ruurlo Scherpenzeel Steenderen Tiel Ubbergen Voorst

11.180 15.370 2.640 300 2.660 3.610 1.870 16.230 2.330 9.100

11.910 15.870 2.610 360 2.770 3.930 1.990 16.850 2.350 9.390

11.460 15.700 2.590 410 2.770 3.970 2.060 17.720 2.470 9.910

11.910 15.980 2.680 370 2.810 4.060 2.040 18.040 2.440 10.280

11.950 15.980 2.830 360 2.900 4.200 2.060 18.410 2.550 10.240

2,1% 1,3% 0,6% 7,2% 1,8% 3,9% 2,9% 3,6% 1,6% 4,1%

0,4% -0,0% 5,6% -1,4% 3,3% 3,6% 1,2% 2,0% 4,5% -0,4%

263 265 266 304 267 268 302 269 1734 273 274 275 196 277 278 279 280 281 282 285

57

E

286 289 291 292 668 293 296 294 295 297

Werkgelegenheidsontwikkeling 1997-2001 per gemeente en regio, alle banen, inclusief uitzendkrachten

Vorden Wageningen Warnsveld Wehl West Maas en Waal Westervoort Wijchen Winterswijk Wisch Zaltbommel

298 Zelhem 299 Zevenaar 301 Zutphen Gelderland

1997

1998

1999

2000

2001

'97-'00

'00-‘01

2.830 15.410 2.400 2.070 5.980 2.090 11.770 13.000 9.110 10.490

2.890 15.920 2.500 2.140 6.160 2.210 12.090 13.250 9.480 10.750

2.460 17.040 2.530 2.350 6.260 2.400 12.520 13.590 9.920 11.720

2.330 17.050 2.580 2.460 6.370 2.540 13.010 13.650 9.930 12.400

2.460 16.730 2.690 2.440 6.120 2.650 13.850 13.830 10.200 12.570

-6,3% 3,4% 2,4% 5,9% 2,1% 6,7% 3,4% 1,6% 2,9% 5,7%

5,8% -1,8% 4,4% -0,9% -4,0% 4,0% 6,5% 1,3% 2,8% 1,4%

3.880 10.840 16.590

3.970 10.800 17.120

3.980 10.950 17.470

3.880 10.900 17.680

4.140 11.110 18.660

0,1% 0,2% 2,1%

6,5% 1,9% 5,6%

794.400

828.660

853.770

871.820

890.530

3,1%

2,1%

267.250 156.300 286.110 84.730

279.190 162.680 298.830 87.960

288.700 166.580 306.840 91.650

293.830 167.910 315.770 94.320

301.440 169.670 324.170 95.240

3,2% 2,4% 3,3% 3,6%

2,6% 1,0% 2,7% 1,0%

109.750 102.410 9.230 279.300 60.450 91.540 138.020 3.680

114.190 106.870 9.800 291.870 62.220 94.920 144.950 3.850

117.490 111.110 10.140 299.690 63.310 98.800 149.380 3.850

118.630 113.520 10.290 309.070 65.260 101.010 150.280 3.760

119.690 116.040 10.530 317.440 67.490 101.980 153.490 3.870

2,6% 3,5% 3,7% 3,4% 2,6% 3,3% 2,9% 0,7%

0,9% 2,2% 2,3% 2,7% 3,4% 1,0% 2,1% 3,0%

439.000 91.540 235.280 9.230 19.330

457.490 94.920 246.120 9.800 20.320

471.000 98.800 252.730 10.140 21.110

482.790 101.010 256.070 10.290 21.660

493.530 101.980 262.340 10.530 22.160

3,2% 3,3% 2,9% 3,7% 3,9%

2,2% 1,0% 2,4% 2,3% 2,3%

COROP-Gebieden Veluwe Achterhoek Arnhem-Nijmegen Zuid-West-Gelderland

WGR-Gebieden Achterhoek De Vallei IJssel-Vecht Knooppunt Arnhem/Nijm. Noord-West-Veluwe Rivierenland Stedendriehoek Twente

KvK-Gebieden Centraal Gelderland Rivierenland Veluwe en Twente Zwolle Gooi en Eemland

58

Bijlage F: Pendelgegevens

Het jaarlijkse werkgelegenheidsonderzoek wordt eenmaal in de vier jaar uitgebreid met een onderzoek naar pendel. Pendelonderzoeken hebben plaatsgevonden in 1986, 1990, 1994 en 1998. Kern van het pendelonderzoek is dat per bedrijf wordt gevraagd waar (welke gemeente) de medewerkers van het bedrijf vandaan komen. Medewerkers reizen van de woongemeente naar de werkgemeente. Niet alle bedrijven zijn bereid of in staat de gevraagde informatie te verstrekken. In de praktijk wordt ongeveer van 50% van de totale werkgelegenheid opgegeven wat de woonplaats is van de medewerkers. Dat heeft als consequentie dat gegevens voor niet-responderende bedrijven moeten worden bijgeschat. De gegevens die de pendelonderzoeken opleveren kennen daarom een onbetrouwbaarheidsmarge. Het ophoogproces is zodanig ingericht dan de inkomende pendel per gemeente exact gelijk is aan de werkgelegenheid. Dat is ook logisch, immers alle mensen die in een gemeente werken moeten ergens vandaan komen. De ophoogprocedure maakt het ook mogelijk de pendelstromen van 1998 op te hogen naar het werkgelegenheidsniveau van 2001. De structuur van de pendelstromen blijft dan gelijk, maar het niveau is hoger ten gevolge van de toegenomen werkgelegenheidsomvang. Het pendelonderzoek kent een tweetal beperkingen. Omdat niet alle bedrijven hebben geantwoord en er opgehoogd is kunnen er geen uitspraken worden gedaan over pendel op een lager niveau dan gemeenten. Een tweede beperking ligt in het gegeven dat het onderzoek alleen onder Gelderse bedrijven heeft plaatsgevonden. Hierdoor is voor alle Gelderse gemeenten wel de volledige inkomende pendel inzichtelijk, maar is de uitgaande pendel (bijv. mensen die wonen in Tiel en werken in Leerdam) maar beperkt beschikbaar. Alleen uitgaande pendel naar Gelderse gemeenten is beschikbaar. De uitkomst van het pendelonderzoek is een matrix van alle Gelderse gemeenten uitgezet tegen alle Nederlandse gemeenten. De cellen geven aan hoeveel mensen er pendelen tussen een Nederlandse woongemeente en een Gelderse werkgemeente. In totaal gaat het om ca. 70 * 600 cellen ofwel 4.200 cellen. Deze matrix is vrijwel niet op papier weer te geven. In deze bijlage is daarom een gecomprimeerde tabel opgenomen waar de Nederlandse gemeenten zijn samengevoegd tot COROPgebieden. In de vervolgtabel is aangeven hoe de pendelstromen verdeeld zijn over de verschillende regio’s, tevens is daarbij aangegeven hoe de werkgelegenheidsomvang zich verhoudt tot de beroepsbevolking. Er is vanuit overwegingen van presentatie gekozen voor COROP-gebieden. Het aantal WGR-regio’s is te groot om leesbare tabellen te maken.

59

In de navolgende tabellen worden de onderstaande gegevens gebruikt voor de koppen.

Ber. Bev. Banen Intra pendel

Beroeps bevolking 2001, banen van 12 uur en meer (raming Bureau Economisch Onderzoek Provincie Gelderland) Banen van 12 uur of meer (full-time werkgelegenheid) Mensen die in dezelfde gemeente wonen en werken

Gelderse COROP’s 13 14 15 16

Veluwe Achterhoek Arnhem/Nijmegen Zuidwest-Gelderland

Aanliggende COROP’s 10 11 12 17 23 24 29 30 33 34 35 36 37 40

Noord-Overijssel Zuidwest-Overijssel Twente Utrecht Groot-Amsterdam (toegevoegd vanwege aanzienlijke pendelstroom) Het Gooi en Vechtstreek Groot-Rijnmond Zuidoost-Zuid-Holland West-Noord-Brabant Midden-Noord-Brabant Noordoost-Noord-Brabant Zuidoost-Noord-Brabant Noord-Limburg Flevoland

xx

Overige Corop's

99

Ambulanten, mensen die niet daadwerkelijk op bedrijf werken zoals vertegenwoordigers, buitendienst medewerkers

In de tabel zijn weergegeven de aantallen pendelaars vanuit de COROP-gebieden naar de Gelderse gemeenten. De pendel vanuit de Gelderse COROP’s bevat ook de intra-gemeentelijke pendel. Optelling van de pendel uit de COROP’s levert per gemeente de werkgelegenheid op, het totaal aantal full-time banen. Op te tellen kolommen zijn 13 tot en met xx. Ambulanten maken deel uit van de pendelaars, lees dus: het aantal banen in Aalten is 5.080. Hiervan komen 3.640 personen uit Aalten zelf. 790 mensen van de 5.080 werken niet daadwerkelijk op het bedrijf in Aalten. In de tabel met percentages is aangeven hoe de omvang van de werkgelegenheid zich verhoudt tot de beroepsbevolking, welke deel van werkgelegenheid door mensen uit de eigen gemeente wordt ingevuld, welk deel uit eigen regio (COROP) komt, welk deel uit de aanliggende COROP’s komt (zie hierboven) en welk deel van nog verder komt.

60

Inkomende pendel Gelderse gemeenten 2001, naar COROP (full-time banen) woongemeente

Ber.

banen

13

14

3.640

30

4.890

420

20

80

69.730 66.090

43.940

51.380

3.750

2.430

202 Arnhem

66.860 73.200

29.750

3.480

720

203 Barneveld

20.640 20.230

11.520

16.180

150

490

90

4.690

710

werkgemeente

Bev.

197 Aalten

8.330

5.080

199 Angerlo

2.380

820

200 Apeldoorn

207 Bergh 209 Beuningen

intra

15

16

10

11

12

17

23

70

0

0

0

60

0

0

670

10

0

0

0

0

0

110 1.280

3.010

860

1.120

230

220

330

160

1.450

80

70

140

2.130

0

0

0

10

24

29

30

33

34

35

36

37

40

xx

99

0

0

0

10

10

10

0

0

10

0

0

0

0

10

790

0

10

0

0

0

0

190

190

60

190

70

40

150

90

30

250

850 10.380

250

60

110

130

150

60

70

70

100

820

110

200

80

510 13.200

60

20

20

30

20

10

180

10

0

0

10

240

4.960

0

0

10

10

0

10

10

90

930 1.560

pendel

8.510

5.590

3.180

20

3.970 60.530

12.330

5.230

2.460

40

10

4.380

190

10

10

0

10

10

0

0

0

0

10

420

20

80

0

40

211 Borculo

4.780

2.860

1.510

20

2.550

20

0

0

20

210

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

20

10

690

213 Brummen

9.570

6.240

3.670

890

4.430

670

10

20

90

20

30

10

0

0

0

10

10

10

0

10

0

30

1.280

214 Buren

11.820

5.740

3.520

40

20

170

5.050

10

0

0

250

0

10

20

30

10

20

40

10

0

0

60

2.010

216 Culemborg

11.690

8.820

4.280

90

10

190

6.330

10

0

10

850

100

40

70

490

20

80

160

40

10

30

300

1.800

218 Didam

7.740

5.590

2.140

50

1.270

4.050

30

0

10

0

30

10

10

10

10

0

20

20

0

10

10

60

1.270

219 Dinxperlo

3.970

2.430

1.430

10

2.320

40

10

0

10

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

30

770

220 Dodewaard

1.960

1.140

620

10

10

290

780

0

0

0

20

0

0

0

0

0

0

10

0

0

0

10

200

221 Doesburg

5.820

2.730

1.330

50

560

2.000

0

10

10

10

50

10

10

0

0

10

0

0

0

0

0

20

600

22.480 22.310

10.490

3.490

2.340

40

30

70

80

50

20

10

10

10

20

10

10

20

10

10

150

225 Druten

222 Doetinchem

8.680

5.320

2.770

10

20

3.950

880

0

20

10

30

10

0

30

20

10

10

230

20

40

0

40

1.110

226 Duiven

12.180

8.980

2.900

140

1.320

7.120

20

10

20

30

100

20

20

30

0

10

10

30

30

0

0

80

1.960

2.910

1.880

940

20

20

80

1.420

10

0

0

180

10

10

20

10

10

20

20

0

0

10

60

560

44.250 38.480

24.410

28.540

290

3.770

680

90

100

100

3.670

130

50

90

50

40

40

210

70

10

110

440

6.810

30

860

0

10

0

10

0

0

0

0

0

0

0

20

760

227 Echteld 228 Ede 229 Eibergen 230 Elburg

150 19.300

8.190

5.540

3.240

40

4.500

60

0

0

9.070

5.710

3.120

4.590

30

30

10

390

20

10

30

20

0

10

10

20

0

20

10

0

300

220

1.420

232 Epe

13.400

8.280

5.460

7.530

70

70

0

280

220

10

40

10

10

0

0

0

0

10

0

0

20

30

1.760

233 Ermelo

11.330

9.920

5.020

8.550

30

30

10

210

20

40

360

40

20

20

0

0

0

10

0

0

460

110

1.680

236 Geldermalsen

11.490 10.210

4.550

100

20

540

7.480

10

10

0

600

90

20

70

520

50

120

350

40

10

10

170

2.200

237 Gendringen

9.630

4.970

3.090

10

4.660

190

10

10

0

0

0

10

0

0

0

60

10

0

10

0

0

20

1.050

239 Gorssel

5.560

3.630

1.480

90

2.750

40

0

30

450

180

0

0

10

0

0

20

0

0

0

0

0

60

600

240 Groenlo

4.300

5.770

2.450

70

5.200

110

10

10

10

300

10

0

0

10

0

0

0

10

0

0

0

20

890

61

Inkomende pendel Gelderse gemeenten 2001, naar COROP (full-time banen) woongemeente werkgemeente

241 Groesbeek 243 Harderwijk

Ber.

banen

Bev.

8.730

intra

13

14

15

16

10

11

12

17

23

24

29

30

33

34

35

36

37

40

xx

99

250

0

20

820

10 1.400

190

2.510

pendel

4.640

2.390

10

30

4.050

30

0

0

0

10

0

0

10

10

0

0

210

10

18.000 14.800

7.800

12.020

50

80

20

450

50

40

310

60

40

10

0

10

10

10

40

244 Hattem

4.800

2.680

1.450

2.010

10

10

20

520

30

10

10

0

0

0

0

0

0

0

0

0

20

40

1.430

246 Heerde

7.530

4.930

2.710

3.890

20

50

10

750

70

20

20

0

0

0

0

0

0

10

0

0

20

80

700

248 Hengelo

4.030

1.890

1.050

10

1.740

100

0

0

20

10

0

0

10

0

0

0

0

0

0

0

0

0

390

252 Heumen

7.810

2.980

1.210

10

10

2.170

50

20

0

0

10

0

0

0

0

30

0

260

10

180

0

250

530

256 Hummelo

2.130

790

460

0

680

100

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

150

258 Kesteren

4.700

2.800

1.350

140

10

290

1.920

0

0

0

310

0

0

30

20

10

10

20

10

0

0

20

210

260 Lichtenvoorde

8.960

6.790

4.060

20

6.420

120

0

10

40

100

0

0

0

10

0

0

10

10

10

0

0

40

1.340

733 Lingewaal 206 Lingewaard 262 Lochem 263 Maasdriel

4.880

2.610

1.280

10

10

40

1.580

10

0

0

70

10

0

20

610

10

60

30

0

10

0

140

730

18.990

9.140

6.150

70

120

8.690

50

0

0

10

10

10

0

0

0

0

0

90

10

30

0

40

2.650

8.650

6.280

3.310

130

5.110

70

10

70

350

420

20

0

0

20

0

10

10

10

0

0

10

60

1.070 1.970

10.600

6.950

4.190

50

20

100

5.120

10

0

10

20

0

0

10

50

30

230

1.090

70

10

0

130

265 Millingen ad R

2.560

750

620

0

0

740

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

10

0

0

0

0

60

266 Neede

5.410

2.750

1.610

0

2.360

10

0

10

10

320

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

40

540

5.410

304 Neerijnen

3.670

1.540

40

10

110

2.620

20

0

0

100

30

10

30

190

20

80

250

70

10

10

100

990

267 Nijkerk

17.200 13.350

6.780

9.620

30

130

60

70

30

40

2.240

140

160

60

70

30

20

40

30

0

390

180

3.170

268 Nijmegen

70.840 72.050

33.460

560

580 59.370

1.120

40

50

100

510

160

30

80

50

70

190

5.230

450 2.710

20

740

7.890

302 Nunspeet

11.270

8.950

4.820

7.890

20

50

10

430

30

20

150

10

0

10

10

10

0

10

10

10

160

130

1.480

269 Oldebroek

9.290

5.100

3.500

4.360

10

10

0

500

0

10

10

0

0

0

0

0

0

0

0

0

30

160

920

18.750 10.920

5.490

350

130

9.310

490

10

30

20

150

10

0

20

10

10

0

190

40

30

10

90

2.380

1734 Overbetuwe 273 Putten

9.350

5.800

3.930

5.260

20

40

0

30

10

10

210

10

20

20

10

30

0

10

10

10

70

40

1.100

274 Renkum

12.920

9.600

3.810

1.190

200

7.410

140

30

10

10

290

10

30

0

50

10

10

80

0

20

40

80

2.020

275 Rheden

19.160 12.370

5.320

400

1.320

9.920

70

20

40

60

190

20

20

20

20

10

20

70

30

20

10

120

1.860 290

196 Rijnwaarden

5.220

2.090

1.360

10

120

1.920

0

0

0

0

0

0

0

10

0

0

0

10

0

0

0

10

530

250

80

10

10

210

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

10

0

10

0

0

10

40

278 Ruurlo

3.740

1.540

830

20

1.450

20

0

0

0

30

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

310

279 Scherpenzeel

4.200

3.060

1.290

1.740

10

50

30

10

0

0

1.090

20

20

10

20

0

0

0

0

0

10

40

490

277 Rozendaal

62

Inkomende pendel Gelderse gemeenten 2001, naar COROP (full-time banen) woongemeente werkgemeente

280 Steenderen 281 Tiel 282 Ubbergen 285 Voorst 286 Vorden 289 Wageningen

Ber.

banen

Bev.

2.330

intra

13

14

15

16

10

11

12

17

23

24

29

30

33

34

35

36

37

40

xx

99

1.320

90

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

260 2.200

pendel

1.420

910

10

18.930 14.150

7.470

210

40

1.210 11.180

30

10

0

560

20

20

50

190

30

90

290

60

20

10

110

4.230

1.850

710

10

10

1.600

70

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

80

0

70

0

0

110

10.000

6.690

3.430

4.500

710

70

0

80

1.100

130

20

0

0

0

0

0

0

10

0

0

10

50

1.430

3.330

1.610

880

30

1.470

30

0

0

20

20

10

0

0

0

10

0

0

0

0

0

0

10

390

15.490 13.370

5.230

7.380

170

2.980

690

30

30

20

1.380

120

30

40

20

10

30

160

20

20

50

200

830

70

1.770

50

0

0

20

20

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

10

410

291 Warnsveld

4.040

1.960

970

292 Wehl

2.880

1.650

1.040

0

1.420

220

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

290

668 West M en W

7.950

4.460

2.960

20

0

940

3.170

10

10

0

20

0

0

20

0

0

0

130

10

20

0

120

810

7.430

293 Westervoort

1.760

830

10

60

1.650

0

0

0

0

10

0

10

0

0

0

0

10

0

0

0

10

310

296 Wijchen

18.050 10.170

5.140

80

50

8.500

180

0

20

10

90

10

0

10

20

10

40

860

70

140

10

60

2.060

294 Winterswijk

12.880 10.280

1.300

295 Wisch 297 Zaltbommel 298 Zelhem

7.040

10

9.840

90

0

10

10

220

10

0

0

10

0

0

0

0

0

10

0

60

8.750

7.800

3.520

10

7.220

420

10

10

10

40

10

0

0

0

0

0

0

10

0

10

0

30

970

11.110

9.090

4.910

20

70

240

6.300

20

10

0

330

110

50

60

130

60

370

810

210

20

10

270

2.110

4.980

3.100

1.690

10

2.750

80

20

0

10

10

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

210

790

299 Zevenaar

12.290

8.440

3.600

120

1.090

6.910

30

10

20

20

70

10

0

10

0

0

0

10

40

0

10

80

1.010

301 Zutphen

16.280 14.400

6.590

800 11.390

640

10

120

710

300

100

30

10

20

10

10

20

20

10

0

70

130

2.590

876.210 674.52 352.100 185.260 126.80 225.93 58.900 6.050

7.280

5.130 19.360

1.910

1.090 1.370

2.840

0

0

0

870 1.750 12.610 1.720 4.040 3.870 7.780 120.83 0

63

Procentuele verdeling pendel naar herkomst, 2001 Werk-

Intra

Veluwe Achterhoek Arnhem- Zuid-West

gelegen- gemeentelijke heid als

Aan-

Overige

Nijmegen Gelderland liggende-

COROPs

pendel

COROPs

% ber.bev. 197 Aalten

61,0%

71,6%

0,6%

96,2%

1,4%

0,0%

1,6%

0,3%

199 Angerlo

34,4%

200 Apeldoorn

94,8%

51,3%

1,8%

10,1%

82,4%

66,5%

77,8%

5,7%

3,7%

1,2%

4,0%

0,4%

0,2%

11,5%

109,5%

40,6%

4,7%

5,4%

1,3%

82,7%

1,0%

5,5%

0,7%

203 Barneveld

98,0%

57,0%

80,0%

207 Bergh

65,7%

56,8%

0,4%

0,7%

2,4%

0,4%

15,2%

1,2%

84,0%

12,7%

0,0%

1,4%

209 Beuningen

42,4%

47,1%

0,8%

0,3%

1,5%

83,7%

3,5%

11,0%

0,7%

211 Borculo

59,7%

52,9%

0,6%

213 Brummen

65,2%

58,9%

14,3%

89,3%

0,6%

0,1%

9,0%

0,5%

71,0%

10,8%

0,1%

3,3%

214 Buren

48,6%

61,3%

0,8%

0,5%

0,3%

3,0%

87,8%

7,1%

1,0%

216 Culemborg

75,4%

48,5%

1,0%

218 Didam

72,2%

38,3%

0,9%

0,2%

2,1%

71,8%

21,6%

3,4%

22,7%

72,5%

0,5%

2,3%

219 Dinxperlo

61,2%

58,8%

0,4%

1,0%

95,6%

1,8%

0,2%

1,0%

1,1%

220 Dodewaard

58,4%

54,1%

221 Doesburg

46,9%

48,7%

1,1%

0,5%

25,4%

68,4%

3,7%

0,9%

1,7%

20,4%

73,2%

0,1%

3,7%

222 Doetinchem

99,3%

0,9%

47,0%

0,6%

86,5%

10,5%

0,2%

1,5%

0,7%

225 Druten 226 Duiven

61,4%

52,1%

0,3%

0,3%

74,1%

16,5%

8,1%

0,7%

73,7%

32,3%

1,6%

14,7%

79,3%

0,2%

3,3%

0,9%

227 Echteld

64,6%

50,1%

1,2%

0,8%

4,0%

75,5%

15,3%

3,2%

228 Ede

87,0%

63,4%

74,2%

0,8%

9,8%

1,8%

12,4%

1,1%

229 Eibergen

67,7%

58,4%

0,8%

81,2%

1,1%

0,0%

16,6%

0,3%

230 Elburg

63,0%

54,6%

80,4%

0,5%

0,5%

0,2%

14,7%

3,8%

232 Epe

61,8%

65,9%

90,9%

0,8%

0,8%

0,0%

7,1%

0,4%

233 Ermelo

87,5%

50,6%

86,2%

0,3%

0,3%

0,1%

12,1%

1,1%

236 Geldermalsen

88,8%

44,6%

1,0%

0,2%

5,3%

73,3%

18,5%

1,7%

237 Gendringen

51,7%

62,1%

0,2%

93,7%

3,8%

0,1%

1,8%

0,4%

239 Gorssel

65,3%

40,9%

2,5%

75,8%

1,0%

0,0%

19,2%

1,5%

240 Groenlo

134,1%

42,4%

1,2%

90,1%

2,0%

0,1%

6,2%

0,4%

241 Groesbeek

53,1%

51,5%

0,1%

0,6%

87,3%

0,6%

10,9%

0,5%

243 Harderwijk

82,3%

52,7%

81,2%

0,3%

0,5%

0,1%

16,5%

1,3%

244 Hattem

55,8%

54,3%

74,9%

0,4%

0,3%

0,6%

22,2%

1,5%

246 Heerde

65,5%

54,9%

78,8%

0,4%

1,0%

0,1%

18,1%

1,6%

248 Hengelo

47,0%

55,7%

0,3%

92,2%

5,3%

0,0%

2,2%

0,0%

252 Heumen

38,1%

40,5%

0,2%

0,2%

72,9%

1,6%

16,7%

8,4%

256 Hummelo en K

36,9%

58,3%

0,4%

86,1%

12,6%

0,0%

0,6%

0,3%

258 Kesteren

59,6%

48,1%

5,0%

0,4%

10,2%

68,6%

15,0%

0,8%

260 Lichtenvoorde

75,8%

59,8%

0,3%

94,5%

1,8%

0,0%

2,7%

0,6%

733 Lingewaal

53,6%

49,0%

0,4%

0,3%

1,6%

60,4%

32,0%

5,2%

206 Lingewaard

48,1%

67,4%

0,8%

1,3%

95,1%

0,5%

2,0%

0,4%

202 Arnhem

64

Procentuele verdeling pendel naar herkomst, 2001 Werk-

Inta

Veluwe Achterhoek Arnhem- Zuid-West

gelegen- gemeentelijke heid als

Aan-

Overige

Nijmegen Gelderland liggende

COROPs

pendel

COROPs

% ber.bev. 262 Lochem

72,7%

52,7%

2,0%

81,3%

1,1%

0,1%

14,6%

0,9%

263 Maasdriel

65,6%

60,2%

0,7%

0,3%

1,4%

73,7%

22,1%

1,8%

265 Millingen a/d R

29,4%

81,9%

0,0%

0,4%

98,0%

0,5%

1,1%

0,0%

266 Neede

50,8%

58,6%

0,1%

85,9%

0,5%

0,0%

12,1%

1,3%

304 Neerijnen

67,9%

41,9%

1,0%

0,2%

3,0%

71,2%

21,9%

2,8%

267 Nijkerk

77,6%

50,8%

72,1%

0,2%

1,0%

0,4%

24,9%

1,4%

268 Nijmegen

101,7%

46,4%

0,8%

0,8%

82,4%

1,6%

13,4%

1,0%

302 Nunspeet

79,4%

53,8%

88,1%

0,3%

0,5%

0,1%

9,6%

1,5%

269 Oldebroek

54,9%

68,6%

85,5%

0,2%

0,1%

0,0%

11,2%

3,0%

1734 Overbetuwe

58,2%

50,3%

3,2%

1,2%

85,2%

4,5%

5,0%

0,8%

273 Putten

62,0%

67,8%

90,7%

0,3%

0,7%

0,1%

7,7%

0,6%

274 Renkum

74,3%

39,7%

12,4%

2,1%

77,2%

1,4%

6,0%

0,9%

275 Rheden

64,5%

43,0%

3,3%

10,7%

80,2%

0,5%

4,3%

0,9%

196 Rijnwaarden

40,0%

65,0%

0,3%

5,9%

91,9%

0,2%

1,1%

0,5%

277 Rozendaal

46,9%

30,6%

4,4%

2,4%

82,7%

0,4%

7,3%

2,8%

278 Ruurlo

41,1%

53,7%

1,6%

94,5%

1,4%

0,0%

2,5%

0,1%

279 Scherpenzeel

72,8%

42,2%

57,0%

0,4%

1,7%

1,1%

38,5%

1,4%

280 Steenderen

61,0%

63,9%

0,6%

92,7%

6,0%

0,0%

0,6%

0,0%

281 Tiel

74,7%

52,8%

1,5%

0,3%

8,6%

79,0%

9,8%

0,8%

282 Ubbergen

43,6%

38,4%

0,3%

0,5%

86,5%

4,0%

8,5%

0,2%

285 Voorst

66,9%

51,3%

67,4%

10,5%

1,0%

0,0%

20,4%

0,7%

286 Vorden

48,4%

54,8%

1,7%

91,4%

1,6%

0,1%

4,5%

0,8%

289 Wageningen

86,3%

39,1%

55,2%

1,2%

22,3%

5,2%

14,6%

1,5%

291 Warnsveld

48,5%

49,5%

3,6%

90,4%

2,7%

0,2%

2,6%

0,7%

292 Wehl

57,2%

62,8%

0,1%

86,2%

13,2%

0,0%

0,4%

0,2%

668 West M en W

56,1%

66,4%

0,4%

0,0%

21,0%

71,1%

4,8%

2,7%

293 Westervoort

23,7%

47,0%

0,5%

3,5%

93,9%

0,1%

1,9%

0,3%

296 Wijchen

56,3%

50,5%

0,8%

0,5%

83,6%

1,7%

12,8%

0,6%

294 Winterswijk

79,8%

68,4%

0,1%

95,7%

0,9%

0,0%

2,7%

0,6%

295 Wisch

89,1%

45,1%

0,2%

92,6%

5,4%

0,1%

1,4%

0,4%

297 Zaltbommel

81,8%

54,0%

0,2%

0,7%

2,6%

69,3%

24,2%

3,0%

298 Zelhem

62,2%

54,7%

0,3%

88,9%

2,5%

0,6%

1,1%

6,7%

299 Zevenaar

68,7%

42,7%

1,4%

12,9%

81,9%

0,3%

2,5%

0,9%

301 Zutphen

88,4%

45,8%

5,5%

79,1%

4,5%

0,1%

10,0%

0,9%

65

G

Landbouw

Inleiding Tot 2000 heeft de PWE geen agrarische bedrijven geënquêteerd en waren er geen gegevens over agrarische bedrijven in het vestigingenregister opgenomen. Sinds twee jaar heeft de PWE echter zelf een bestand opgebouwd van agrarische bedrijven en verzorgt de PWE enquêtering naar werkgelegenheid. In de vorige rapportage zijn de overwegingen voor deze wijziging genoemd. In deze rapportage wordt kort ingegaan op de stand van zaken en wordt toegelicht hoe de gegevens 2001 tot stand gekomen zijn. Opbouw register agrarische bedrijven en werkgelegenheid Op basis van een extern bestand (Prosu) met agrarische bedrijven is in 2000 een start gemaakt met de opbouw van het PWE-bestand van agrarische bedrijven. Dit bestand bestond uit ongeveer 20.000 adressen, een aantal dat goed leek overeen te komen met het aantal agrarische bedrijven dat volgens het CBS in Gelderland te vinden is. In 2000 zijn alle 20.000 adressen uit dit bestand benaderd middels een schriftelijke enquête en de non-respons is uiteindelijk voor 100% telefonisch benaderd. Een fors aantal bedrijven bleek niet bereid om de gevraagde gegevens te verstrekken, wel werd hierdoor duidelijk of er sprake was van een agrarisch bedrijf. Een ander resultaat van het onderzoek was dat ca. 5.000 van de adressen verwijderd zijn omdat het niet ging om een echt agrarisch bedrijf maar om “hobbyboeren” of om bedrijven die inmiddels beëindigd zijn. In 2001 heeft een update van het adressenbestand plaatsgevonden hetgeen heeft geleid tot een behoorlijk aantal afvoeringen en enkele nieuwe bedrijven. Hiervoor is opnieuw gebruik gemaakt van dezelfde externe bron als in 2000 en zijn tevens controles uitgevoerd aan de hand van het Handelsregister en de CD-foongids. Tot slot heeft een zeer beperkte steekproef enquête plaatsgevonden (zie hierna). In 2001 telde het PWE-bestand exact 14.000 agrarische bedrijven ( SBI-categorieën 011 Akkerbouw/ 012 Veehouderijen/ 013 gemengde bedrijven) goed voor 35.340 banen. De PWE cijfers liggen daarmee aanzienlijk onder het niveau zoals het CBS dat aangeeft. Inmiddels is duidelijk geworden dat in de CBS-tellingen elk bedrijf telt waar een aantal SBE (standaard bedrijfs eenheden) geregistreerd staat. In sommige gevallen gaat het om enkele dieren, waarbij eigenlijk geen sprake is van commerciële bedrijfsvoering. In de optiek van de PWE dienen deze bedrijven niet meegeteld te worden. Enquête 2001 In 2001 was een volledige enquête onder alle agrarische bedrijven voorzien. Vlak voor de uitzet van de enquête brak de MKZ-crisis uit. Vanwege de te verwachten negatieve reactie vanuit het agrarisch bedrijfsleven is besloten de enquête onder de agrariërs niet uit te zetten. Slechts een zeer beperkt aantal bedrijven is in het najaar benaderd via telefonische enquête toen de MKZcrisis over haar hoogtepunt was. Het beeld dat naar voren kwam is dat het aantal werkzame personen per bedrijf nauwelijks muteert. De werkgelegenheidsontwikkeling wordt voornamelijk bepaald door uittredende bedrijven. Omdat het bedrijvenbestand wel geactualiseerd is, mag verondersteld worden dat de werkgelegenheidsontwikkeling 2000-2001, ondanks het feit dat slechts een zeer beperkt onderzoek heeft plaatsgevonden, een redelijk afspiegeling vormt van de werkelijkheid.

66

H

Methode en definities

Beschrijving werkwijze PWE-2001 Het PWE-register omvatte in het voorjaar van 2001 ca. 100.000 bedrijven waarvan ongeveer 15.000 bedrijven in de agrarische sector vielen. Rond 1 april zijn alle bedrijven die een e-mailadres hadden digitaal geënquêteerd (ca. 20.000), dat wil zeggen, uitgenodigd om hun gegevens op de WEB-site van de PWE in te vullen. Omdat veel email onbestelbaar terugkwam is een groot deel van deze bedrijvigheid alsnog schriftelijk geënquêteerd. Vanwege de te verwachten lage respons onder agrarische bedrijven in verband met de MKZ-crisis zijn echter geen agrarische bedrijven benaderd. In totaal zijn ca. 75.000 enquêteformulieren uitgezet. In de zomer heeft een beperkte schriftelijke rappel plaatsgevonden en vervolgens heeft een telefonische binnenbelactie plaatsgevonden. Op de respons heeft controle plaatsgevonden middels vergelijking met gegevens uit 2000. Indien de werkgelegenheid afweek met meer dan 20% en meer dan 20 personen is het bedrijf nagebeld. Verder zijn bedrijven die 3 jaar of langer niet op de enquête hebben geantwoord gecontroleerd. Indien er geen enquêtegegevens voor de peildatum 1/4/2001 beschikbaar waren is per bedrijf een schatting gemaakt. Voor deze ophoging is gebruikt gemaakt van de ontwikkelingen bij vergelijkbare bedrijven (COROP, grootteklasse en sector)

Onderhoud bedrijvenbestand De jaarlijkse enquête levert naast informatie over de werkgelegenheid een schat aan informatie op over verhuizingen, fusies, splitsingen en bedrijfsbeëindigingen. Voor het bestandsonderhoud maakt de PWE verder intensief gebruik van informatie van de Kamers van Koophandel. De gegevens (m.n. nieuwe inschrijvingen) worden gecontroleerd en opgeschoond voor niet-actieve bedrijvigheid en juridische constructies. Het PWE-bestand wordt daarnaast aangevuld met de niet-inschrijvingsplichtige bedrijvigheid zoals overheid en vrije beroepen. Doordat de bedrijven- en werkgelegenheidsgegevens betrouwbaar zijn op vestigingsniveau wordt het mogelijke structuur en ontwikkelingen te volgen op elk gewenst aggregatieniveau. De PWE onderscheidt zich door volledigheid, hoge respons, consistentiecontroles, hoge mate van detail en actualiteit van andere bronnen.

Ante-datering Elk jaar wordt tijdens de verwerking van de enquête weer geconstateerd dat in het verleden opgegeven cijfers niet altijd juist of volledig zijn geweest. Indien nodig corrigeert de PWE deze historische gegevens. Ook is er soms sprake van definitiewijzigingen. Het is daarom niet mogelijk de gegevens uit dit rapport te vergelijken met eerder gepubliceerde gegevens. In dit rapport zijn bijgestelde cijfers over voorgaande jaren opgenomen.

67

Wijziging urengrens en peildatum Ook in de andere provincies worden vergelijkbare werkgelegenheidsonderzoeken gehouden. In onderling overleg worden afspraken gemaakt over definities, urengrenzen en peildatum. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangesloten op de koers die het CBS vaart. In dit kader zijn in 1999 twee aanpassingen doorgevoerd; de grens t.a.v. full-time en part-time banen is verlegd van 15 uur naar 12 uur en de peildatum is verplaatst van 1 mei naar 1 april. Deze aanpassingen hebben consequenties voor de enquête resultaten. In bijlage F van de rapportage van 1999 is hierover een toelichting geschreven.

Banen en werkzame personen De in deze rapportage gepresenteerde cijfers hebben betrekking op full-timers, part-timers en uitzendkrachten tenzij anders wordt aangegeven. De termen banen en werkzame personen worden omwille van de leesbaarheid door elkaar gebruikt. In feite wordt echter steeds het aantal banen bedoeld. De PWE registreert gegevens van bedrijven en instellingen. Daarbij wordt in beginsel elke aparte locatie geteld als eenheid. Waar in deze rapportage wordt gesproken van bedrijven wordt bedoeld: bedrijven en instellingen.

68

Definities Vestiging De PWE beschouwt als vestiging: Elk(e) afzonderlijk gelegen fabriek, werkplaats, kantoor, andere bedrijfsruimte of complex van bedrijfsruimten waarin of van waaruit een bedrijf, zelfstandig beroep of dienstverlenende activiteit wordt uitgeoefend. Werkzame personen: De PWE telt de volgende categorieën personen: alle personen in vaste loondienst personeel in tijdelijke dienst meewerkende eigenaren meewerkende gezinsleden burgerpersoneel op militaire basis beroepsmilitairen thuiswerkers voor zover deze voorkomen op loonlijst personen op bedrijfsscholen voor zover deze voorkomen op loonlijst personen werkzaam in WSW-verband Niet meegeteld worden: langdurig zieken vrijwilligers stagiaires uitzendkrachten (worden apart geregistreerd) Urengrenzen: 1-12 uur (part-timers) 12 uur of meer (full-timers) Deze grens wordt sinds de enquête van 1999 gehanteerd. Daarvoor werd een grens van 15 uur gehanteerd. Ten aanzien van de ontwikkelingen van zowel de full-timers als de part-timers moet rekening gehouden worden met een trendbreuk in 1999. Het aandeel part-timers is door de definitiewijziging aanzienlijk gedaald ten koste van het aandeel full-timers.

Peildatum De PWE hanteert een vaste peildatum. Met ingang van de enquête 1999 is de peildatum 1 april, daarvoor was dat 1 mei. Ook het veranderen van de peildatum heeft een, weliswaar geringe, trendbreuk tot gevolg. De werkgelegenheidsontwikkeling 1998-1999 is wat lager uitgevallen dan wanneer beide jaren een peildatum van 1 mei gehanteerd was. Gemeentegrenzen en regio’s In deze rapportage zijn de gemeentegrenzen gehanteerd zoals die golden per 1 januari 2001. Voor zover regionale cijfers zijn opgenomen van regio’s die provincie grensoverschrijdend zijn, hebben de gegevens alleen betrekking op het Gelders grondgebied. In deze rapportage is gebruikt gemaakt van de WGR-regio indeling. De gemeenten Hattem en Heerde (regio IJsselVecht) zijn toegevoegd aan de regio Noord-West-Veluwe, de gemeente Neede (regio Twente) is toegevoegd aan Oost-Gelderland. Vooruitlopend op de definitieve naamswijziging wordt in deze rapportage gesproken over de gemeente Lingewaard i.p.v. Bemmel.

69

SBI-codering Standaard Bedrijfs Indeling volgens het CBS-1993. Indeling van vestigingen naar activiteit. Indien een vestiging meerdere activiteiten heeft, wordt de activiteit waarin het grootste deel van het personeel werkzaam is gebruikt voor de toekenning van de SBI-code. Het CBS onderscheidt 17 bedrijfstakken. In veel gevallen zijn uitkomsten niet goed presentabel als deze indeling wordt gehanteerd. Vaak zijn daarom bedrijfstakken samengevoegd: A Landbouw B Visserij C Winning van Delfstoffen D Industrie E Nutsbedrijven F Bouwnijverheid GA Groothandel GB Detailhandel/autohandel H Horeca I Vervoer, opslag communicatie J Financiële instellingen K Zakelijke dienstverlening L Openbaar bestuur M Onderwijs N Gezondheidszorg O Overige dienstverlening P Particuliere huishoudens Q Extra-territoriale instellingen =========================== AB Landbouw CDE Nijverheid (Industrie) F Bouw G Handel H Horeca I Transport JK Zakelijke dienstverlening L-Q Overige dienstverlening (niet-commerciële dienstverlening) ============================ AB Landbouw CDE Nijverheid (Industrie) F Bouw G-K Commerciële dienstverlening L-Q Overige dienstverlening ============================ AB Landbouw CDE Nijverheid (Industrie) F Bouw G-Q Dienstverlening ===========================

In deze rapportage wordt gebruik gemaakt van de SBI-indeling 1993. Inmiddels is sprake van een aantal updates en aanvullingen. Vanaf 2002 wordt gebruik gemaakt van de SBI-93 indeling versie 2002.

70

WGR-regio’s Stedendriehoek

Rivierenland

0200

Apeldoorn

0214

Buren

0213

Brummen

0216

Culemborg

0232

Epe

0220

Dodewaard

0239

Gorssel

0225

Druten

0262

Lochem

0227

Echteld

0285

Voorst

0236

Geldermalsen

0286

Vorden

0258

Kesteren

0291

Warnsveld

0263

Maasdriel

0301

Zutphen

0281

Tiel

0297

Zaltbommel

Oost-gelderland

0304

Neerijnen

0197

Aalten

0668

West maas en waal

0207

Bergh

0733

Lingewaal

0211

Borculo

0219

Dinxperlo

0222

Doetinchem

0203

Barneveld

0229

Eibergen

0228

Ede

0237

Gendringen

0253

Hoevelaken

0240

Groenlo

0267

Nijkerk

0248

Hengelo (gld)

0279

Scherpenzeel

0256

Hummelo en keppel

0289

Wageningen

0260

Lichtenvoorde

0266

Neede

0278

Ruurlo

0230

Elburg

0280

Steenderen

0233

Ermelo

0292

Wehl

0243

Harderwijk

0294

Winterswijk

0244

Hattem

0295

Wisch

0246

Heerde

0298

Zelhem

0269

Oldebroek

0273

Putten

0302

Nunspeet

Arnhem/nijmegen 0196

Rijnwaarden

0199

Angerlo

0202

Arnhem

0206

Lingewaard

0209

Beuningen

0218

Didam

0221

Doesburg

0226

Duiven

0231

Elst

0238

Gendt

0241

Groesbeek

0251

Heteren

0252

Heumen

0255

Huissen

0265

Millingen aan de rijn

0268

Nijmegen

0274

Renkum

0275

Rheden

0277

Rozendaal

0282

Ubbergen

0283

Valburg

0293

Westervoort

0296

Wijchen

0299

Zevenaar

1734

Overbetuwe

De vallei

Noordwest-veluwe

71

I

Organisatie PWE

Doelstelling De PWE (Provinciale Werkgelegenheids Enquête) enquêteert jaarlijks op 1 april alle bedrijven en instellingen in Gelderland teneinde inzicht te krijgen in aard, omvang en ontwikkelingen van de werkgelegenheid. De uitvoering van het project geschiedt door de Provincie Gelderland (Afdeling EZ, uitvoeringsgroep PWE). Teneinde de kosten zo laag mogelijk te laten zijn en de enquêtehinder onder bedrijven zoveel mogelijk te beperken wordt nauw samengewerkt met een groot aantal gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden en CWI-Nederland. Daarnaast vindt overleg plaats met de Kamers van Koophandel en het CBS teneinde waar mogelijk elkaars gegevens te gebruiken. Financiering De uitvoering van de PWE wordt gefinancierd door de onderstaande participanten: S gemeenten Aalten, Apeldoorn, Arnhem, Barneveld, Bergh, Beuningen, Brummen, Culemborg, Doesburg, Doetinchem, Duiven, Ede, Elburg, Epe, Ermelo, Hattem, Harderwijk, Heerde, Heteren, Lingewaard, Nijkerk, Nijmegen, Nunspeet, Oldebroek, Overbetuwe, Putten, Renkum, Rheden, Rijnwaarden, Rozendaal, Scherpenzeel, Wageningen, Westervoort, Winterswijk, Wisch, Zelhem, Zevenaar en Zutphen. S SEO (Regio Achterhoek) S CWI-Nederland/LISA S Provincie Gelderland

Privacy De werkgelegenheidsgegevens die door bedrijven verstrekt zijn, worden vertrouwelijk behandeld. Informatie over het exacte aantal werkzame personen per bedrijf wordt daarom in principe niet verstrekt. De PWE heeft een WPR-reglement (Wet op Persoons Registratie) waarin de bescherming van het privacy-gevoelige datamateriaal wordt geregeld. Dit reglement is in te zien in de Provinciale Bibliotheek en te vinden op de PWE-site. In 2001 is nieuwe wetgeving van kracht geworden; Wet Bescherming Persoonsgegevens. In 2002 wordt onderzocht wat de consequenties zijn voor het WPR-regelment.

Internet De PWE is te vinden op het internet: www.gelderland.nl/pwe.html. Op de site van de PWE is informatie te vinden over de uitkomsten van het werkgelegenheidsonderzoek. De bijlagen zijn hier als xls-bestand te downloaden, dit rapport en eerdere uitgaven als .PDF bestand. Verder zijn gegevens over de organisatie opgenomen en is een digitaal enquêteformulier te vinden. Het volledige bedrijvenbestand (met uitzondering van bedrijven in de landbouwsector) is te raadplegen. Gezocht kan worden op naam, postkode, woonplaats, hoofdactiviteit, grootteklasse of een combinatie hiervan. Tot slot bevat de site adressen/links naar werkgelegenheidsinformatie in andere provincies en LISA.

72

Bestellen PWE-materiaal Gegevens uit het PWE-register kunnen besteld worden bij het secretariaat PWE: PWE Gelderland Postbus 9090 6800 GX Arnhem telefoon: 026-3599191 telefax: 026-3599199 email: [email protected] Tabellen Overzichten van de omvang van de werkgelegenheid per 1-2-cijferige SBI-code, per gemeente, of gebied (postcode/WGR enz.), uitsplitsing naar grootteklasse, geslacht, aantal gewerkte uren. Ook zijn meerjarenoverzichten mogelijk. De kosten van tabellen zijn over het algemeen €20, = per tabel. Lijsten De PWE levert adressen, telefoonnummer, faxnummer van alle bedrijven en instellingen (m.u.v. de sector landbouw) op diskettes of email. Hierbij kunnen bedrijven geselecteerd worden op bijv. postcode, gemeentenaam, omvang bedrijf, aard van de activiteit (SBIcode) of combinatie hiervan. Ook kunnen overzichten gemaakt worden met de bedrijvigheid op bedrijventerreinen. De kosten zijn € 0,20 per adres. Voor telefoonnummer/faxnummer, grootteklasse en SBI-code geldt een toeslag van € 0,04 per item. Voor alle bestellingen geldt een minimumbedrag van €75,= en een levertijd van ongeveer een week. Bestelling dienen schriftelijk (fax/email) te worden bevestigd voordat tot levering wordt overgegaan.

LISA (Landelijke register) Ook in de andere provincies/regio’s worden vergelijkbare werkgelegenheidsonderzoeken gehouden. De gegevens van de verschillende onderzoeken worden samengevoegd tot een landelijk register. Hierdoor wordt het mogelijk informatie tussen provincies te vergelijken en kunnen bijvoorbeeld provinciegrensoverschrijdende en nationale statistieken worden gemaakt. Het LISA-bestand is met name bedoeld voor onderzoeksdoeleinden. Adresgegevens worden niet voor Direct Marketing-doeleinden verstrekt. Er zijn lands dekkende gegevens over 1996, 1997, 1998, 1999, 2000 en 2001 beschikbaar. Periodiek verschijnt LISA-Nieuws waarin o.a. de toepassingsmogelijkheden van de LISA-gegevens belicht worden.

Voor informatie kan men zich wenden tot:: Project Organisatie LISA Postbus 3045 5003 DA Tilburg telefoon: 013-5940111 telefax: 013-4630324 email: [email protected] web: www.lisa.nl

PROVINCIALE WERKGELEGENHEIDS ENQUÊTE 2001

Recommend Documents