Provinciale Staten VOORBLAD
Onderwerp
Subsidiëring Gelderse Natuur- en Milieufederatie 2013-2016
SIS-nummer
PS2013-193
Agendering (advies Griffie)
Commissie LCJ 6 maart 2013
Behandelwijze x x
Provinciale Staten 20 maart 2013
Kaderstellen Controleren Adviseren PS (door commissie) Vaststellen (door PS)
Overleg-/ beslispunten
Belangrijkste beslispunten 1. In te stemmen met de nieuwe opzet van het Werkplan 2013 en dragen GS op de opzet schriftelijk vast te leggen voor toekomstige Werkplannen in een brief aan de GNMF. 2. In te stemmen met de verlening van subsidie aan GNMF van 2013 tot en met 2016 ter grootte van maximaal € 1.039.620,- (2013 € 300.975, 2014 € 273.595, 2015 € 246.215, 2016 € 218.835). 3. In te stemmen met het verlenen van een projectsubsidie voor de ondersteuning van de Spiegelgroep Waalweelde ter grootte van maximaal € 40.000. De projectsubsidie wordt verleend vanuit het prioritaire programma WaalWeelde.
Context
De Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie (GNMF) zet zich in voor algemene waarden als een gezond milieu, een groene natuur en landschap in Gelderland. Dit gebeurt door beïnvloeding van beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer. De GNMF heeft voor de jaren 2013-2016 een subsidieaanvraag ingediend. Met betrekking tot de voorbereiding van de Begroting 2013 en de Meerjarenraming 2014-2016hebben uw Staten besloten om de subsidie voor de GNMF om te buigen (PS2012-433). Dit besluit is betrokken bij de behandeling van de aanvraag. In het algemeen stelt de GNMF zich op als een partij die de provincie ondersteunt bij de realisatie van haar beleidsdoelen. In het Werkplan 2013 staat een aantal projecten beschreven waarin de GNMF samenwerkt met het IVN-C en de Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). Voor de jaren 2014/2015 wordt de samenwerking uitgewerkt in het kader van motie 59 (natuur- en milieueducatie). Over motie 59 wordt uw Staten een apart voorstel toegezonden (PS2013-188).
Opmerkingen Griffie Openbare samenvatting van GS
Niet beschikbaar
Meer informatie
Kees Beurmanjer tel. (026) 359 88 43 mail:
[email protected]
GS-besluit: 19-02-2013 / Ontvangen door Griffie: 19-02-2013 / Geplaatst op SIS: 19-02-2013
Vergadering d.d. Besluit nr.
PROVINCIALE STATEN VAN GELDERLAND Gezien het Voorstel PS.. van Gedeputeerde Staten, inzake de subsidieverlening aan de Stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) van 2013 tot en met 2016; Gelet op artikel 143, tweede lid Provinciewet, juncto artikel 105 Provinciewet en artikel 152 Provinciewet alsmede artikel 4:23, derde lid, aanhef en onder c, Algemene wet bestuursrecht; BESLUITEN 1. In te stemmen met de nieuwe opzet van het Werkplan 2013 en dragen GS op de opzet schriftelijk vast te leggen voor toekomstige Werkplannen in een brief aan de GNMF. 2. In te stemmen met de verlening van subsidie aan GNMF van 2013 tot en met 2016 ter grootte van maximaal € 1.039.620,- (2013 € 300.975, 2014 € 273.595, 2015 € 246.215, 2016 € 218.835). 3. In te stemmen met het verlenen van een projectsubsidie voor de ondersteuning van de Spiegelgroep Waalweelde ter grootte van maximaal € 40.000. De projectsubsidie wordt verleend vanuit het prioritaire programma WaalWeelde. 4. Aan Gedeputeerde Staten de bevoegdheid te delegeren tot het verstrekken van de onder 2 en genoemde subsidies, alsmede alle handelingen te verrichten die daaraan dienstbaar zijn. 5. Dit besluit aan te merken als deel uitmakende van de provinciale begroting als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, Awb. Arnhem, 19 februari 2013 - zaaknummer 2012-014802 Provinciale Staten van Gelderland
voorzitter
griffier
Provinciale Staten
Voorstel aan Provinciale Staten
HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Subsidiëring Gelderse Natuur- en Milieufederatie 2013-2016 HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
Beknopte samenvatting van inhoud voorstel: De Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie (GNMF) is een organisatie die zich inzet voor algemene waarden als een gezond milieu, een groene natuur en landschap in Gelderland. Dit gebeurt door beïnvloeding van beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer. De GNMF heeft voor de jaren 2013-2016 een subsidieaanvraag ingediend. Met betrekking tot de voorbereiding van de Begroting 2013 en de Meerjarenraming 2014-2016 hebben uw Staten besloten om de subsidie voor de GNMF om te buigen (PS2012-433). Dit besluit is betrokken bij de behandeling van de aanvraag. In het algemeen stelt de GNMF zich op als een partij die de provincie ondersteunt bij de realisatie van haar beleidsdoelen. In het Werkplan 2013 staat een aantal projecten beschreven waarin de GNMF samenwerkt met het IVN-C en de Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). Voor de jaren 2014/2015 wordt de samenwerking uitgewerkt in het kader van motie 59 (natuur- en milieueducatie). Over motie 59 worden uw Staten een apart voorstel toegezonden. ===== Aan Provinciale Staten Inleiding De Stichting Gelderse Natuur- en Milieufederatie (GNMF) is een organisatie die zich inzet voor algemene waarden als een gezond milieu, een groene natuur en een mooi landschap in Gelderland. Dit gebeurt door beïnvloeding van beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer, zowel door het uitdragen van denkbeelden en het signaleren van knelpunten als door het behartigen van belangen op genoemde gebieden, onder meer via besluitvoorbereidingsprocedures. Daarnaast draagt de stichting expertise over aan lokale en regionale groepen, teneinde die groepen in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijke of regionale beleid te beïnvloeden. Ook fungeert de GNMF als eerste aanspreekpunt voor inwoners, overheden of instellingen die een vraag op het gebied van natuur, energie en milieu hebben. De GNMF heeft voor de jaren 2013-2016 een subsidieaanvraag ingediend. Bij deze aanvraag is een Strategisch Plan 2013-2016 gevoegd met als bijlage een Interne evaluatie over de periode 2006-2012. Tevens is het Werkplan 2013 ingediend.
Inlichtingen bij dhr. C.A. Beurmanjer, tel. (026) 359 88 43 e-mailadres:
[email protected]
Met betrekking tot de voorbereiding van de Begroting 2013 en de Meerjarenraming 2014-2016 hebben uw Staten besloten om de subsidie voor de GNMF om te buigen (PS2012-433). De ombuiging wordt vanaf 2014 gefaseerd ingezet en is in het begrotingsjaar 2016 gerealiseerd. Mede in het licht van dit besluit wordt voorliggende subsidieaanvraag van de GNMF behandeld. Samenwerking tussen de provincie en de GNMF De afgelopen jaren heeft de GNMF bij verschillende gelegenheden een bijdrage geleverd aan het realiseren van Gelderse doelen op milieu-, natuur- en energiegebied, zoals: begeleiding van huurders bij het treffen van energiemaatregelen van woningen. Deze ervaringen zijn meegenomen bij het opstellen van de Statennotitie over energiebesparing in huishoudens; de GNMF is een belangrijke bondgenoot bij het realiseren van de doelen voor windenergie en bij lokale energiebedrijven; de GNMF en de provincie werken samen aan de Duurzame Transportcorridor Betuwe; het leveren van een constructieve bijdrage aan het Traject manifestpartners en de Taskforce natuur-landschap-landbouw. De bijdrage lag in het overbruggen van tegenstellingen en het verschil in belangen van de betrokken partners; de GNMF speelt een goede rol in de werkgroep Planologie van de Taskforce. Voor deze werkgroep levert de GNMF de voorzitter. De opdracht aan deze werkgroep is het schrijven van de natuur- en landbouwparagraaf voor de Omgevingsvisie; de GNMF is betrokken geweest bij de totstandkoming van het stikstofconvenant en heeft meegedacht over de uitwerking van het convenant in een verordening en beleidsregels. Het mede ondertekenen door de GNMF van het convenant heeft het provinciale stikstofbeleid verder geholpen; Gelderland heeft zich uitgesproken tegen de winning van schalie- en steenkoolgas. De GNMF heeft d.m.v. een actie met 20 Gelderse gemeenten ervoor gezorgd dat de aanvraag voor proefboringen naar steenkoolgas door het bedrijf is ingetrokken; de GNMF speelt een constructieve rol bij het opstellen van de N2000-beheerplannen. In het algemeen stelt de GNMF zich op als een partij die de provincie ondersteunt bij de realisatie van haar beleidsdoelen. Ook beschikt de GNMF over eigen expertise en een netwerk. Door de GNMF gevoerde procedures In de Interne Evaluatie van de GNMF is een hoofdstuk opgenomen over de procedures die zijn aangespannen. Sinds 2008 heeft de GNMF ca. 10 procedures gestart waarbij provinciale besluiten betrokken waren, bij de Rechtbank of de Raad van State. Deze procedures zijn deels gegrond verklaard, deels ingetrokken en deels verloren. De juridische procedure die de provincie had aangespannen tegen de Minister van Economische Zaken over de proefboringen naar steenkoolgas is door de GNMF ondersteund. De kosten die deze procedures met zich meebrengen heeft de GNMF betaald uit de gelden van de Postcodeloterij en van de terreinbeheerders. Strategisch Plan 2013-2016 Bij de subsidieaanvraag heeft de GNMF haar Strategisch Plan 2013-2016 gevoegd. In dit plan staat de werkwijze beschreven en de door het Bestuur en Raad van Advies vastgestelde prioriteiten: Kwaliteit natuur Ruimtelijke ordening Klimaatbeleid Achterban plus Gelderse burger Werken aan een onafhankelijker (financiële) positie
2
Afspraken met de GNMF Op 16 februari 2011 is door uw Staten een motie aangenomen waarin GS verzocht wordt: met de GNMF prestatieafspraken te maken over de beleidsadvisering en beleidsbeïnvloeding met daarbij SMART geformuleerde doelen en een adequate en transparante verantwoordingsstructuur, daarbij rekening houdend met de veranderende relatie tussen overheid en milieubeweging; deze prestatieafspraken in een voorstel uiterlijk oktober 2011 voor te leggen aan PS. In 2011 en 2012 is met de GNMF ambtelijk overlegd over het SMART formuleren van doelen en transparantie bij de verantwoording. Het Werkplan 2012 en de Jaarrekening 2011 zijn volgens de nieuwe afspraken opgezet. Deze prestatieafspraken zijn nog niet met de GNMF vastgesteld. Ons college heeft naar aanleiding van Statenvragen van de heer Van Boheemen (CDA) hierover u schriftelijk geïnformeerd (PS2012-785). Werkplan 2013 Het Werkplan 2013 (bijgevoegd) van de GNMF voldoet naar onze mening zowel inhoudelijk als in financiële opzet aan de door uw Staten aangenomen motie. In het Werkplan staan speerpunten genoemd met de te realiseren prestaties, daarbij staat vermeld hoeveel uur en welke activiteiten betaald worden uit de budgetsubsidie. Indien u kunt instemmen met deze nieuwe opzet leggen wij deze wijze schriftelijk vast in een brief aan de GNMF. De hoogte van de aanvraag voor de budgetsubsidie door de GNMF in het Werkplan 2013 is hoger dan het beschikbare budget in de begroting 2013. In het onderstaande voorstel wordt uitgegaan van het beschikbare budget in de begroting van 2013. Financiën Om haar activiteiten te kunnen uitvoeren zoekt de GNMF financiële middelen bij verschillende subsidiegevers. Dit doet zij mede om haar onafhankelijkheid te bewaren ten opzichte van de verschillende subsidiegevers. Naast de subsidie van Gelderland ontvangt de GNMF ook bijdragen van de Postcodeloterij, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en het Gelders Landschap. Van onder meer VROM, EZ en LNV ontvangt de GNMF projectsubsidies. De GNMF verwacht dat de bijdragen van verschillende subsidiegevers onder druk komen te staan door de financiële crisis. De GNMF is dan ook op zoek naar andere bronnen. Hoogte van de toe te kennen subsidie en herkomst van de middelen hiervoor Bij de Voorjaarsnota 2012 (PS2012-433) is het budget voor de subsidiëring van het GNMF in het kader van de ombuigingen verlaagd van € 300.975,- naar een structureel budget van maximaal € 218.835,-. In het PS-besluit bij de Voorjaarsnota is opgenomen dat de budgetaanpassing voor deze ombuiging in zijn geheel in 2014 wordt gerealiseerd. In de begroting voor 2013 is dan ook direct met het verlaagde budget van € 218.835,- rekening gehouden. Bij de toelichting op de ombuigingen in de Voorjaarsnota 2012 is aangegeven dat het voorstel is besproken met de GNMF. Om de GNMF de tijd te bieden om alternatieve projectfinanciering te organiseren, is daarbij voorgesteld de ombuiging gefaseerd door te voeren. Het voorstel is de voor 2012 vastgestelde subsidie van € 300.975,- ook te verlenen voor 2013 en met ingang van 2014 geleidelijk af te bouwen tot een bedrag van € 218.835,- in 2016. Op dit bedrag vindt geen correctie plaats in verband met prijsindexatie. In het navolgende overzicht zijn de voorgestelde subsidiebedragen over de periode 2013 tot en met 2016 vermeld, met het budget zoals dat na verwerking van de ombuiging in de begroting voor 2013 is opgenomen.
3
Jaar 2013 2014 2015 2016
Beschikbaar budget begroting 2013 (prodnr.7448.3003) 300.975 315.530 273.595 216.357 246.215 219.497 218.835 219.497 1.039.620 970.881 Tekort 68.739
Subsidie
Verschil/Mutatie -14.555 +57.238 +26.718 -662 68.739
De mutaties binnen deze jaren worden opgelost in programma 6:2 Buiten Gewoon Groen. Projectsubsidie Spiegelgroep Waalweelde Naast de reguliere subsidie voor de jaren 2013 t/m 2016 is met de GNMF afgesproken dat zij Een subsidie ontvangt voor de ondersteuning van de Spiegelgroep Waalweelde voor de jaren 2013 en 2014. De te leveren prestaties zijn vastgelegd in het Werkplan 2013. Wij beschouwen deze subsidie als een subsidie op projectbasis. Motie 59 (natuur- en milieueducatie) In het Werkplan 2013 staat een aantal projecten beschreven waarin de GNMF samenwerkt met het IVN-C en de Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG). Voor de jaren 2014/2015 wordt de samenwerking uitgewerkt in het kader van motie 59. Over motie 59 worden uw Staten een apart voorstel toegezonden. Staatssteun De Stichting Gelderse Milieufederatie kan niet worden aangemerkt als onderneming in Europeesrechtelijke zin. Daarom is in het kader van subsidieverlening aan de Stichting Gelderse Milieufederatie geen sprake van staatssteun. Wij geven u in overweging te besluiten overeenkomstig het als bijlage I bijgevoegde ontwerpbesluit. Arnhem, 19 februari 2013 - zaaknummer 2012-014802 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris
+++++
4
Werkplan 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie
© Gelderse Natuur en Milieufederatie, december 2012 Jansbuitensingel 14 6811 AB Arnhem 026 - 3523740
[email protected] www.gnmf.nl
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 2 -
INHOUDSOPGAVE INLEIDING LEESWIJZER DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND 1. Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur 1. Natura 2000 2. Hart voor Natuur/Geef om Gelderland 3. Stadsnatuur bijen/stadsvogels 4. Natuur en landschap in de omgevingsvisie 5. Lokale biodiversiteit verhogen 6. Tijdelijke natuur 7. Microplanologie 2. Speerpunt Mooi landschap 1. Regionaal waterbeleid 2. Ruimte voor de rivier 3. Spiegelgroep Waalweelde 4. Vegetatiebeheer en delfstoffenwinning langs de rivieren 5. GLB certificering eerste pijler 6. Geen groei veestapel 7. Landschapspark Danenberg 8. Wegen, mobiliteit, bedrijventerreinen en logistiek 9. Nacht van de Nacht 10. Big Jump
9
14
DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND 3. Speerpunt Klimaat en energie 1. Natuurlijke veiligheid in het Deltaprogramma Rivieren 2. Klimaat en energie 3. Bedrijven, energie en milieu 4. Energiebesparing huursector/stook je rijk 5. Ondergrond/schalie- en steenkoolgas 6. Hier Opgewekt 7. Duurzame Betuwe corridor/Energiesnelweg A15 8. Duurzame gemeenschappen/Europees ACE project
18
SAMEN WERKEN AAN HET NETWERK 4. Speerpunt achterban en burgers 1. Regionale inbreng 2. Cursussen achterban 3. Beginspraak 4. Helpdesk 5. Werving, Binding en Groene Peiler 6. Ondersteuning voorloperbedrijven 7. Verkiezingen maart 2014
23
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 3 -
5. Communicatie en Overleggen 1. Externe communicatie GNMF 2. Werkplan, Jaarverslag, Seizoenbrieven, PS 3. Bestuurlijke overleggen plus voorbereiding 4. Samenwerkingsoverleggen NMF 5. Secretariaat Samenwerkingsoverleggen
27
6. Overig 1. Samenwerking met IVN en SLG in 2013-2015 2. Beroepsprocedures 3. Klachtenlijn
30
BEGROTING 1. Begroting 2. Bestedingen 3. Verdeling naar bestemming 4. Meerjarenbegroting
31
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 4 -
INLEIDING Als de voortekenen niet bedriegen is er weer meer ruimte voor een evenwichtig natuur- en milieubeleid in de komende jaren dan er in de afgelopen jaren mogelijk was. De val van het kabinet Rutte-I luidde een turbulente politieke zomer in, die uiteindelijk uitmondde in een VVD-PvdA-kabinet Rutte-II. Zo eindigde een periode die wat betreft natuur- en milieubeleid gerust als rancuneus kan worden gekenschetst. De gevolgen zijn er dan ook naar: Nederland bungelt zo’n beetje onderaan alle internationale lijstjes van duurzame energiebeleid, klimaatbeleid, clean tech, noem maar op. Natuurlijk gaan de nationale bewegingen niet ongemerkt aan de provincies voorbij, maar toch is er in Gelderland zoveel mogelijk constructief samengewerkt. Een voorbeeld was de gezamenlijke visie van de zogeheten Manifestpartners op de aanpassingen van de ecologische hoofdstructuur, EHS. De Manifestpartners waren en zijn een brede coalitie van terrein- en landschapsbeheerders, waterschappen, en LTO, die in goed overleg met het college van Gedeputeerde Staten en de verantwoordelijk portefeuillehouder Jan Jacob van Dijk de gezamenlijke route voor natuur en landschap in Gelderland wisten vast te leggen. De GNMF kon daarin een actieve rol vervullen, als postiljon tussen verschillende partijen, door steeds dwars door de verschillen heen het gezamenlijke belang voor ogen te houden. Deze samenwerking was voor alle partijen vruchtbaar; in verschillende provincies werd er dan ook met bovengemiddelde belangstelling, en wellicht zelfs een zekere afgunst naar gekeken. Wat de GNMF betreft is dit de werkwijze-nieuwe-stijl, die in de afgelopen jaren is ontwikkeld, en juist in moeilijke tijden, onder een kabinet dat afkerig was van alles wat groen en schoon was, zijn vruchten kon afwerpen. In tijden van nood leert men zijn vrienden kennen, en die vrienden vonden elkaar in een gezamenlijke weg voorwaarts. Dan blijkt ook het eigene van Gelderland: iedereen realiseert zich dat de prachtige natuur in onze provincie een kernwaarde is, die niet alleen om zichzelfs wille behouden moet blijven, maar die ook een belangrijke basis vormt van de economische kracht van Gelderland. Zonder goede natuur draait ook de Gelderse economie minder goed. Niet alleen op natuurgebied heeft de GNMF vrienden, ook op het gebied van milieu en energie. De contacten met bedrijven werden geïntensiveerd, vooral die bedrijven die naar een groene economie streven. Die bedrijven realiseren zich dat hun license to operate, de mate waarin de samenleving de bedrijven een plek onder de zon gunt, sterk afhangt van de wijze waarop ze met hun maatschappelijke omgeving omgaan. Begrip voor de zorgen en wensen van stakeholders, of dat nu de directe buren zijn of organisaties die zich breder inzetten voor natuur- en milieubehoud, hoort daarbij. In een vroeg stadium van een plan of project contact met de stakeholders zoeken, zorgt bijna altijd voor én betere plannen én een groter draagvlak voor die plannen. Wie verstandig is, investeert tijd en kennis in het voortraject, en verdient dat eigenlijk altijd terug tijdens het vergunningen- en realisatieproces. Voor de GNMF geldt: eerder betrokken worden vergroot de kans op uitkomsten waar iedereen enthousiast van wordt enorm. Dat geldt trouwens ook voor gemeenten: inbreng aan het begin van een traject (‘beginspraak’) kan veel gedoe en vertraging later voorkomen. Het komende jaar zullen we de ingeslagen weg verder aflopen: realiseren van constructieve samenwerking en co-creatie waar mogelijk. Maar als dat onverhoopt niet lukt kan het best dat af en toe een – zoals opvoeders dat schijnen te noemen – correctieve tik nodig is: een actie of een bezwaar- of beroepsprocedure. Maar het is de overtuiging van bestuur, directie en medewerkers dat dit steeds minder nodig is als vertrouwen en samenwerking in een vroeg stadium vorm krijgen. Als dat al in onze provincie mogelijk blijkt bij een ontgroeningskabinet, dan moet dat toch in de komende jaren al helemaal soepel lopen onder een gesternte waarin de ogenschijnlijke tegenpolen PvdA en VVD elkaar in een nieuw kabinet hebben gevonden. De gedachte aan de schoonheid van de Gelderse natuur en landschappen zal dan ongetwijfeld de nodige inspiratie kunnen geven. Ondertussen wordt de komende jaren de provinciale subsidie van de GNMF opnieuw met een kwart verminderd. Dit heeft consequenties voor de werkzaamheden en de dienstverlening. Zo is al in 2012 de ondersteuning bij de helpdesk en op het gebied van natuur en landbouw flink teruggebracht en is het werkveld Duurzame Mobiliteit in het werkplan 2013 geschrapt. Voor komende jaren dreigen nog meer werkvelden te sneuvelen en de dienstverlening te versoberen.
Jan Paul van Soest Voorzitter van de Gelderse Natuur en Milieufederatie
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 5 -
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 6 -
LEESWIJZER 1. Alle projecten/campagne/structureel werk, zijn opgebouwd uit kopjes: beoogde effecten, doelgroepen, activiteiten en resultaten, waarbij aangetekend dat het beoogd effect niet alleen door de GNMF bepaald wordt, maar door tal van andere stakeholders waaronder uiteraard de politiek; m.a.w. of dit effect ook bereikt wordt is uiteraard onzeker. Bij de activiteiten wordt zover als nu bekend, beschreven wat de GNMF wil gaan doen. De resultaten laten zien wat de GNMF wil bereiken ten behoeve van het realiseren van de beoogde effecten. 2. Bij alle projecten/campagnes staat aangegeven wat de totale duur van het project/campagne is. 3. Tevens staat vermeld of het een nieuw of al lopend project/campagne/structureel werk is en hoe de bekostiging in elkaar zit voor 2013. 4. Belangrijk is om te weten dat van de onzekere projecten er maar een deel zal worden uitgevoerd als gevolg van het niet bij elkaar sprokkelen van de benodigde externe middelen. De vrijkomende cofinanciering van deze projecten wordt dan verdeeld over de andere projecten, of wordt gebruikt als (co)financiering van actuele projecten en campagnes waarvoor in dit werkplan geen uren beschikbaar gesteld zijn (en die ook niet in dit werkplan zijn opgenomen). 5. Bij een aantal projecten wordt samengewerkt met IVN Gelderland en Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG), zoals ook door PS aan ons wordt gevraagd. Bij deze projecten wordt dit ook benoemd. Achter het IVN staat in de meeste gevallen tussen haakjes aangegeven waar in het werkplan van het IVN de samenwerking met ons concreet wordt ingevuld. Matrix Matrix met alle speerpunt-projecten/campagnes/structureel werk volgens de thema-indeling: MooiDuurzaam-Samen en volgens de speerpunt-indeling. De kruisjes laten zien aan welke andere speerpunten (en milieu algemeen) de speerpunt-projecten/campagnes/structureel werk een bijdrage leveren. Speerpunt / Thema
Kwaliteit Gelderse natuur
Mooi landschap
Mooi
Natura 2000
X
Mooi
Hart voor natuur / Geef om Gelderland
X
Mooi
Stadsnatuur
Mooi Mooi
Klimaat en energie
Participatie achterban en geïnteresseerde burgers
X X
N en L in de omgevingsvisie Lokale biodiversiteit verhogen
X X
Mooi
Tijdelijke natuur
X
X
Mooi
Microplanologie
X
X
Mooi
X
Regionaal waterbeleid
Mooi
X
Ruimte voor de rivier
Mooi
X
Mooi
X
Mooi
X
Mooi
X
Mooi Mooi Mooi
X
Milieu alg.
Spiegelgroep Waalweelde Vegetatiebeheer en delfstoffenwinning GLB certificering eerste pijler
X X
X
X
Geen groei veestapel
X
Landschapspark Danenberg
X
Wegen, mobiliteit, bedrijvent. en logistiek Nacht van de Nacht
X
X
X X
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 7 -
X
Mooi Duurzaam
Big Jump X
X
X Natuurlijke Veiligheid in het Deltaprogramma rivieren
Duurzaam
Klimaat en energie
Duurzaam
Bedrijven, energie en milieu
X
X
Duurzaam
Energiebesparing huursector/ Stookjerijk
X
X
Duurzaam
Hier Opgewekt
X
Duurzaam
X
Duurzaam
X
Duurzaam
X
Duurzame Betuwecorridor / Energiesnelweg A15 Duurzame gemeenschappen / ACE
X
X
X
Ondergrond
X
X
Samen
X
X
X
Regionale inbreng
X
Samen
X
X
X
Cursussen achterban
X
Samen
X
X
X
Beginspraak
X
Samen
X
X
X
Helpdesk
X
Samen
X
X
X
Samen
X
X
X
Samen
X
X
X
Werving, Binding en Groene Peiler Ondersteuning voorloperbedrijven Verkiezingen maart 2014
Lijst met afkortingen en begrippen: BOGW: EHS: GGOR: GLB: ILG: IVN: KRW: LTO: Natura 2000: NLO: OGOR: OV: PRO: RO: SLG: SMART: TOP-lijst: Wro:
Bestuurlijk Overleg met de Gelderse Waterschappen (en terreinbeheerders) Ecologische Hoofdstructuur Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime (Europees) Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (Landelijk) Investeringsbudget Landelijk Gebied Vereniging Natuur- en Milieu Educatie (Europese) KaderRichtlijn Water Land- en TuinbouwOrganisatie (Noord/Gelderland) Europese topnatuurgebieden met extra beschermingsregime (Vogel- en Habitatgebieden) Natuur en LandschapsOverleg (met Gelderse terreinbeheerders) Optimaal Grond- en Oppervlaktewater Regime Openbaar Vervoer Provinciale Raad voor Omgevingsbeleid Ruimtelijke Ordening Stichting Landschapsbeheer Gelderland Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden Prioritaire gebieden waar de verdroging in 2015 moet zijn opgelost Wet Ruimtelijke Ordening
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 8 -
X X X
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 9 -
DE GNMF VOOR EEN MOOI GELDERLAND 1.
Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur
Het natuurbeleid en de kwaliteit van onze natuurgebieden staan onder grote druk vanwege de enorme rijksbezuinigingen. De doelen van de EHS, Natura 2000 e.d. lijken een speelbal te zijn geworden van de landelijke politiek. Maar ook het maatschappelijke draagvlak brokkelt af door de verambtelijking van het beleid (termen als Natura 2000, EHS, KRW in plaats van gewoon natuur). Hierdoor ontstaat het risico dat het natuurbeleid ernstige averij oploopt. Door versnippering en onvoldoende samenwerking lijken (landelijke) natuurorganisaties niet goed in staat om weerstand te bieden tegen deze trend. Aan de andere kant liggen er kansen omdat het kabinet de uitvoering van EHS en ILG verder decentraliseert aan de provincies. Pakt Gelderland deze kans op en maakt ze realisatie van EHS, Natura 2000 en de Gelderse landschappen tot een provinciale ambitie? Pakken ook de spelers in het veld de kans en vinden we creatieve mogelijkheden om met minder geld toch de doelen te realiseren? Ondertussen gaat de biodiversiteit nog steeds achteruit als gevolg van versnippering, ammoniak, verdroging, verstoring enz. Met dit speerpunt willen we ervoor zorgen dat met name de kwaliteit van de natuur minimaal wordt behouden maar het liefst wordt vergroot, en dat ook een volwaardige EHS met essentiële verbindingen wordt gerealiseerd en beheerd. Vooral het beheer en de realisatie van de EHS en het afronden van de beheerplannen Natura 2000 staan voor 2013 hoog op de agenda. Maar ook de vraag of gemeenten en provincie samen de kwaliteit van het Gelderse landschap kunnen verbeteren. De GNMF is van oordeel dat: In 2016 de KRW-doelen doorgevoerd moeten zijn zodat de waterkwaliteit is verbeterd; In 2016 (evaluatiemoment EHS) de teruggang van de biodiversiteit in Gelderland gestopt moet zijn (binnen en buiten de EHS); In 2016 er een helder, eenduidig systeem moet zijn waarbij zodanige compensatie wordt geboden bij ingrepen in de EHS dat deze er netto op vooruit gaat; In 2017 in de Natura 2000-gebieden de verdroging opgelost moet zijn en op zijn laatst in 2029 de stikstofdepositie gehalveerd moet zijn t.o.v. 2010; In 2025 of zoveel te eerder de EHS inclusief de belangrijkste verbindingen (EHS moet dan afgerond zijn) moeten functioneren. Deze verbindingen doen tevens dienst als corridors waardoor biodiversiteit als gevolg van klimaatverandering kan migreren.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 10 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Resultaten
Natura 2000
Lopend project 2009-2013
100 uren budgetsubsidie en 50 uren overig
Beheerplannen borgen dat de instandhoudingsdoelstellingen (en de biodiversiteit) in drie beheerplanperioden van 6 jaar of eerder bereikt zijn; De optimale waterkwaliteit en -kwantiteit realiseren in de eerste beheerplanperiode waarbij de KRW en de opgestelde GGOR’s bijdragen aan deze doelstelling; Het Stikstofconvenant leidt tot extra maatregelen om de stikstofdepositie in drie beheerplanperioden met ongeveer de helft te verlagen. Doelgroep: taskforce/klankbord, waterschappen, provincie en rijk. Hart voor natuur/Geef om Gelderland
Inbreng leveren in de klankbordgroepen / taskforces Natura 2000 Veluwe, Achterhoek, Rijntakken en Binnenveld . De laatste als onderdeel van de TOP lijst verdroging; Invloed uitoefenen bij evaluatie stikstofconvenant gelet op de gemaakte afspraken en bij het tot stand komen van adequate afspraken in het kader van de PAS in de beheerplannen; Ondersteunen van achterban die aan deze beheerplanprocessen deelneemt.
Voorstellen gedaan om de instandhoudingsdoelstellingen te bevorderen en deze standpunten uitgedragen bij opstelling beheerplannen; Voorstellen gedaan zodat de GGOR’s effectief bijdragen aan anti-verdrogingsdoelen. Idem voor KRW t.a.v. waterkwaliteit; Voorstellen gedaan die leiden tot halvering depositie waaronder 10% stikstofdepositiereductie d.m.v. Gelders gebiedenbeleid; Draagvlak gerealiseerd bij achterban.
Speerpunt Kwaliteit Gelderse natuur
Burgers geven blijk van steun aan behoud, bescherming en ontwikkeling van natuur en landschap in Gelderland en zijn betrokken bij de uitvoering daarvan; Met burgers concrete maatregelen in eigen leefomgeving nemen; Goede voorbeelden van betrokkenheid van burgers bij realiseren en onderhouden natuur en landschap platform geven; Doelgroep: burgers, rijk en provincie.
Lopende campagne 2011-2013
175 uren budgetsubsidie; € 5.000,= activiteiten budgetsubsidie en € 5000,= activiteiten overig Samen met IVN (zie in hun werkplan hoofdstuk 3.2 Samen met IVN en SLG project geformuleerd dat invulling Samenwerking SLG en GNMF rondom natuur en geeft aan de doelen van de werkgroep Betrokkenheid van de landschap) en SLG uitwerking geven aan taskforce Natuur en Landschap van de provincie; draagvlak en betrokkenheid van burgers bij goed Minimaal 4000 mensen betrokken bij actie en projecten; natuurbeleid, bijv. met de website 'Geef om Inzendingen geworven voor Pluk van de Petteflet-prijs, de Gelderland’; winnaar van de Gelderse nominatie bekendgemaakt en deze Gelderse Pluk van de Petteflet-natuurprijs landelijk geholpen met nominatie voor de landelijke prijs. opschalen
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 11 -
Stadsnatuur bijen/stadsvogels
Nieuw project in acquisitie 2013
150 uren overig; € 2000,= activiteiten overig
Bewustwording bij het brede publiek en het bieden van handelingsperspectief ten aanzien van stadsvogels en/of bijenproblematiek; Versterking van populaties in Gelderland, om te beginnen in regio Arnhem/Nijmegen; Verbinding van eigen doelstellingen met die van andere maatschappelijke organisaties in Gelderland, in dit geval scholen en IrisZorg (zinvolle dagbesteding door cliënten van IrisZorg), woningcorporaties e.d.; Doelgroep: diverse instellingen, onderwijs e.d.
Nieuw project vormgeven voor het stimuleren van bewonersinitiatieven op nader te bepalen aspect(en) van stadsnatuur; Samen met IrisZorg en imkers ontwikkelen van een plan, waarbij cliënten van IrisZorg bijenkasten onderhouden, die in de steden Arnhem en Nijmegen worden geplaatst. Idem voor stadsvogels; GNMF draagt ≥25 locaties aan voor kasten; GNMF in samenwerking met IVN (hoofdstuk 3.4 Nieuwe Maatschappelijke Energie) coördineren de educatie richting scholen, waar kasten worden geplaatst; In de markt zetten van zelfgeslingerde honing. Lopend project 2012-2013
Acquisitie financiering gerealiseerd; In minimaal 7 gemeenten initiatieven voor stadsnatuur geïnitieerd; Deelname van minimaal vijf scholen middels huisvesting bijen/stadsvogels en uitvoering lesprogram; Lespakket plus informatieve website.
Bijwonen informatiebijeenkomsten van de provincie; Inventariseren ruimtelijke knelpunten in Gelderland en opstellen prioriteitenlijst; Inbreng leveren als lid van de Manifestpartners en trekker planologiedeel; Reageren op voorontwerp en ontwerp-omgevingsvisie met onder meer een prioriteitenlijst; Vullen van GNMF-website met informatie; Publicaties in pers regelen met onze wensen; Afstemming binnen NLO en vervolgens met Manifestpartners; Afstemming met de achterban regelen.
Plannen ingediend voor bescherming en voldoende voortgang in de realisatie van nieuwe natuur en de verbindingen; Heldere en gedragen inspraakreactie op voorontwerp Structuurvisie geschreven; Via persberichten en ingezonden artikelen aandacht gerealiseerd voor proces tot wijziging Structuurvisie; Naar PS-leden lobbyactiviteiten ondernomen om draagvlak te creëren voor eigen visie; Met ideeën gekomen en draagvlak verworven voor een steviger rol van N&M organisaties in de stimulering en bescherming van Gelderse natuur en landschap; Draagvlak gerealiseerd bij achterban.
Natuur en landschap in de Omgevingsvisie Belangen natuur- en landschapsbehoud en ontwikkeling in Omgevingsvisie geborgd; Gebieden zijn afgerond/uitgebreid zodat ze optimaal functioneren en beheerkosten beperkt zijn; Behoud essentiële verbindingen alsmede opname beleid om ze verder te ontwikkelen; Basiskwaliteit landschap geborgd en stimuleringsmogelijkheden voor landschap zijn geregeld o.a. via mogelijkheden voor verevening; Opname duidelijke regels voor VAB functieverandering, verblijfsrecreatie, saneren oude planruimte via aanwijzing richting gemeenten en opname paragraaf inzake lawaaisporten, exploitatie ondergrond e.d; Rol van maatschappelijke participatie verankeren in ontwikkelingsplanologie Doelgroep: provincie.
150 uren budgetsubsidie
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 12 -
Lokale biodiversiteit verhogen
Vervolgproject in acquisitie 2013
Medewerkers van lokale overheden (in het bijzonder beleidsmedewerkers ruimtelijke ordening en ruimtelijke planning) kennis, vaardigheden en informatie bieden om biodiversiteit een structureel onderdeel te laten zijn bij ruimtelijke beleidsplanning en uitvoering (vervolgproject Biodiversity Skills). Doelgroep: RO-beleidsmedewerkers gemeenten en waterschappen Tijdelijke natuur
Training aanbieden: Plannen voor de natuur (deze training is in 2011 ontwikkeld door de GNMF en EU-partners in het Europese project Skills for local Biodiversity). Lokale groepen vragen mee te helpen gemeenten van het belang van een dergelijke cursus te overtuigen.
Nieuw project in acquisitie 2013-2016
100 uren budgetsubsidie en 100 uren overig
Tijdelijke natuur realiseren op braakliggende (bedrijven) terreinen. Doelgroep: gemeenten en bedrijven
Inventariseren potentiële gebieden voor tijdelijke natuur; Met SLG en IVN (hoofdstuk 3.4 Nieuwe maatschappelijke Energie) plan offerte opstellen waarin we bedrijven en gemeenten aanbieden voor hen tijdelijke natuur te realiseren inclusief ontheffing voor de Flora en Faunawet. Structureel werk
Inventarisatielijst potentiële tijdelijke natuur gerealiseerd Bij bedrijven en gemeenten met aanbod (offerte) geacquireerd. Eventueel eerste project in uitvoering genomen.
Inbreng leveren in bestemmingsplannen buitengebied en andere ruimtelijke plannen van gemeenten of andere overheden waar dat i.v.m. natuur en landschap en duurzaam ruimtegebruik van belang is; Waar van toepassing reageren op andere vergunningen/ontheffingen; Actief contact zoeken met gemeenten om inbreng zo vroeg mogelijk in beleidsproces in te steken; Waar nodig actief gemeenteraad informeren; Indien van belang wordt de pers op de hoogte gebracht van gemeentelijke plannen en onze reactie daarop. Inbreng afstemmen met terreinbeheerders en met de eigen achterban.
Reageren op bestemmingsplannen buitengebied enz. van Gelderse gemeenten; Minimaal 5 inspraakreacties in vooroverleg gegeven en waar mogelijk gemeentebestuur overtuigd van het gegrond zijn van gestelde bezwaren tegen bepaalde beleidsvoornemens; Oplossing gevonden voor minimaal 2 concrete casussen via overleg met overheden/initiatiefnemer; Inbreng afgestemd met TBO’s en eigen achterban.
Microplanologie Het belang van natuur - en landschap in bestemmingsplannen en andere ruimtelijke/projectplannen is geborgd; Duurzaam ruimtegebruik in diezelfde plannen is geborgd;. Milieukwaliteit op het gebied van bodem, lichthinder, water, lucht en geluid is geborgd; Proactief zijn wensen en argumenten ingebracht, zodat inbreng achteraf (via een zienswijze, bezwaar, beroep) steeds minder nodig is; Doelgroep: gemeenten (en eventueel andere overheden).
100 uren budgetsubsidie en 100 uren overig; € 1400,= activiteiten overig 2 trainingen: Plannen voor de Natuur met in totaal tenminste 20 deelnemers aangeboden
800 uren overig
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 13 -
2.
Speerpunt Mooi Landschap
Het (provinciaal) ruimtelijk beleid moet in de komende jaren een antwoord vinden op een aantal grote uitdagingen. Allereerst demografisch, zoals regionale krimp van de bevolking en een totale krimp van de beroepsbevolking. Maar ook veranderingen in ons klimaat en vooral de hoeveelheid water die we te verwerken krijgen (overstromingen en perioden van droogte). Ten slotte kan ook de snelle ontwikkeling en digitalisering van de informatie grote gevolgen hebben. Nu al zie je dat jongeren digitale bereikbaarheid belangrijker vinden dan fysieke bereikbaarheid. Minder gebruik van de auto door jongeren betekent bijvoorbeeld minder nadruk op nieuw asfalt. Daarbij komt dat de rol van de provincie als middenbestuur door de invoering van de nieuwe Wro sterk is veranderd. Ook dit kabinet staat op het standpunt dat regie en toezicht RO bij de provincies moet liggen. Weet Gelderland de regie naar zich toe te trekken of verliest zij de grip op dit belangrijke terrein? Maar ondanks deze krimp zien we nog steeds dat het open landschap dreigt te worden verdrongen door wegen, bedrijventerreinen, kassen, megastallen, windmolens, autosloperijen, zendmasten, motorcross terreinen, campings, boomkwekerijen et cetera. Ook de nieuwe rol van de provincie, waarbij ze niet meer automatisch alle gemeentelijke bestemmingsplannen moet goedkeuren, gecombineerd met gemeenten die nu eenmaal meer aandacht hebben voor binnenstedelijke, zoals sociale vraagstukken (zeker nu met alle bezuinigingen) vraagt om een actieve provincie. Tegelijkertijd is er momenteel minder maatschappelijk geld beschikbaar voor het landschap, en mogen we blij zijn als burgers of bedrijven bereid zijn mee te helpen het landschap te onderhouden en te verfraaien. Dit vereist een goede combinatie van aan de ene kant de klassieke ruimtelijke ordeningsplanologie met nadruk op de concentratie van ‘rood’ en andere kant een meer op uitnodigingsplanologie gebaseerde ruimtelijke ordeningsbeleid. Hier ligt de grote uitdaging voor de nieuwe Omgevingsvisie waar de Provincie nu mee bezig is. Ten aanzien van congestie op weginfra blijven we op het standpunt staan dat dit het beste kan worden opgelost door vermindering van de verplaatsingsdruk, door meer en beter OV en fietsvoorzieningenverbreding en vervolgens aanpassingen aan bestaande wegen. Nieuwe infra komt pas op de laatste plaats en dient zo min mogelijk overlast te bezorgen voor mens, milieu en natuur. De GNMF is van oordeel dat: In de nieuwe Omgevingsvisie de provincie zich niet alleen in voor de provinciale belangen in de Natura 2000-gebieden en de EHS moet inzetten, maar samen met gemeenten ook voor de Nationale Landschappen, de provinciale waardevolle (open) landschappen en de basiskwaliteit van de witte gebieden. De provincie zo veel mogelijk kiest voor concentratie van de versteningsopgave in plaats van deze over het hele landelijk gebied uit te smeren; In samenspraak met marktpartijen er tools gebruikt en ontwikkeld moeten worden zodat het landschap juist profiteert van economische ontwikkelingen; In 2015 een provinciaal/gemeentelijk vereveningsbeleid van kracht moet zijn waarbij een percentage van de investeringen voor en van de waardevermeerdering van nieuw stedelijk ruimtebeslag ten goede komt aan kwaliteitsverbetering van natuur en landschap. In 2020 of zoveel te eerder de verrommeling en verdere doorsnijding van het landelijk gebied (als gevolg van vervagen grenzen stad/dorp-platteland [rafelranden], nieuwe infrastructuur, illegale bouwwerken, megastallen en zichtbare verindustrialisering van de landbouw, zware afzettingen van weilanden en paardenbakken, ontbreken van stilte en donkerte, e.d.). gestopt moet zijn en actief ingezet is op herstel van ruimtelijke kwaliteit, bijv. door concentratie van de bebouwing. Doortrekken van de A15 middels een burg over het Pannerdensch Kanaal is volgens ons dus de slechtste optie; In 2020 of zoveel eerder de landbouw echt duurzaam produceert en boeren beloond worden indien ze hierin voorop lopen (bijvoorbeeld vanuit GLB gelden).
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 14 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Resultaten
Regionaal waterbeleid
Structureel werk
125 uren budgetsubsidie
KRW-beleid leidt ertoe dat de waterkwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater voldoet aan de Europese standaarden; Regionale zoetwatervoorziening vormt een belangrijk onderdeel van de uitwerking van het Deltadeelprogramma lange termijn zoetwatervoorziening; Doelgroep: waterschappen en provincie.
Inbreng leveren in het KRW-regioproces; deelname aan de KRW klankborggroep Rijn-West (actief) en kbg Rijn-Oost en - Midden (passief) samen met andere betrokken maatschappelijke organisaties; Met groene waterschapsbestuurders en natuur en milieuorganisaties inbreng afstemmen; Deelname aan delta deelprogramma zoetwatervoorziening, mogelijk samen met LTO.
Inbreng geleverd op de belangrijke waterbeheerkwesties, in belang van natuur en milieu bij ontwikkeling van volgende generatie stroomgebiedbeheerplannen; Halfjaarlijks wateroverleg en een veldexcursie met de (groene) waterschapsbestuurders georganiseerd.
Ruimte voor de rivier
Structureel werk
150 uren budgetsubsidie
Rivieren blijven een herkenbaar en waardevol landschap met belevingswaarde, gebruikswaarde en toekomstwaarde (ruimtelijke kwaliteit); Evenwicht tussen natuur en landschap enerzijds en veiligheid anderzijds bij de uitwerking van ruimte voor de grote rivieren; Geen ‘regret’ ontwikkelingen in de uiterwaarden die hogere afvoeren in de toekomst hinderen (uitvoering beleidslijn grote rivieren); Doelgroep: provincie, waterschappen en bedrijven. Spiegelgroep Waalweelde
Ondersteunen van Waalweelde, met een actieve betrokkenheid in zowel de kerngroep als de spiegelgroep; Deelname Waalweelde duurzaam; Deelname aan de werkgroep Rivieren van het Expertisenetwerk Waterveiligheid (ENW); Betrekken en ondersteunen van de achterban bij de uitvoering van Waalweelde.
Bijdrage geleverd aan de selectie van top projecten van Waalweelde; Bijgedragen aan leidraden rivieren m.b.t. Ruimte voor de rivier en ruimte voor natuur, landschap en cultuurhistorie (LNC waarden); Achterban geraadpleegd en waar nodig ondersteund.
Nieuw project 2013 - 2014 (afhankelijk wens provincie) Het faciliteren van de Spiegelgroep Waalweelde door middel van: o De ondersteuning van de voorzitter; o Het voeren van het secretariaat; o Het incidenteel uitvoeren van opdrachten voor de Spiegelgroep
75 uren overig; € 13.250,= activiteiten overig
Speerpunt Mooi Landschap
De participatie in Waalweelde is vormgegeven door middel van de 4 B’s: Bestuurders, beambten, burgers en bedrijven. Burgers en bedrijven werken samen in de Spiegelgroep Waalweelde en adviseren het Bestuurlijk Platform Waalweelde. De Spiegelgroep Waalweelde staat los van, maar wordt geldelijk ondersteund door de provincie. Doelgroep: Belangenorganisaties, marktpartijen en actieve burgers
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 15 -
Een gevraagde en ongevraagde advisering van het Bestuurlijk Platform Waalweelde m.b.t. onderwerpen als: o Visieontwikkeling op de lange termijn; o Projecten in uitvoering; o Hoogwaterbescherming in het kader van het Deltaprogramma Rivieren. Als secretaris zorgdragen dat de spiegelgroep optimaal kan functioneren.
Vegetatiebeheer en delfstoffenwinning langs de rivieren Zorgdragen dat vegetatiebeheer en oppervlaktedelfstoffenwinning langs de grote rivieren milieu (klimaatbeleid) en natuur en landschap versterkt, zonder ruimte van de rivier doelen in de weg te staan; Doelgroep: provincie, waterschappen, bedrijven en natuurbeheerders. GLB certificering eerste pijler
Nieuw project in acquisitie 2013-1014
50 uren budgetsubsidie en 50 uren overig
Met de betrokken partijen visie opstellen over de delfstoffenwinning en vegetatiebeheer bij de ontwikkelingen langs de grote rivieren; Verkenning intermediaire rol GNMF bij het uitvoeren van het gewenste/noodzakelijke beheer in de uiterwaarden. Nieuw project in acquisitie 2013-2016
Acquisitie financiering; Onder voorbehoud van deze financiering met betrokken partijen uitwerking van het door de GNMF en achterban voorgestane beheer en ontwikkeling van de uiterwaarden van de grote rivieren, daartoe behoort ook het stroomlijnen van ‘Stroomlijnen’. nog geen urentoekenning
Met landbouw alternatief ontwikkeld waarbij milieu-, klimaat- en biodiversiteitsdoelen worden gerealiseerd in eerste pijler GLB (30%). Milieuorganisaties waaronder GNMF hebben rol verworven in certificeringstraject. Doelgroep LTO en provincie Geen groei veestapel
Met provincie en LTO gesprek aangaan over e mogelijkheden die 1 pijler GLB biedt voor alternatieve aanpak 30% milieu-, klimaat- en biodiversiteitsdoelen.
Met LTO zoeken naar pilotmogelijkheden en financiering daarvan.
Nieuwe campagne onzeker 2013-1014
200 uren overig; € 2000,= activiteiten overig
Vanaf 2015 wordt de dierrechtenregeling voor 5 jaar voortgezet en uitgebreid met alle in de veehouderij gehouden dieren, gebaseerd op huidige aantallen (of daaronder voor concentratiegebieden en specifieke veehouderijtakken). Voor melkveehouderij mag het ook gebaseerd zijn op grondgebondenheid. Dit moratorium is nodig om veehouderij de tijd te geven echt duurzaam te worden; Verontruste burgers ondersteunen dit initiatief actief; Meer burgers gebonden aan de GNMF; Doelgroep: burgers, provincie en rijk. Landschapspark Danenberg
Overleggen voeren met groepen burgers die zich richten tegen megastallen e.d. Samen met deze verontruste burgers opzetten van een Burgerinitiatief; Afstemming en zo mogelijk gezamenlijke campagne met andere NMF’s; Pers en publiciteit regelen voor dit Burgerinitiatief; Politieke lobby om provincie en of rijk te bewegen tot gewenste (beleids)maatregelen .
Burgerinitiatief gestart voor verlenging voor 5 jaar van de dierrechtenregeling uitgebreid voor alle gehouden dieren, eventueel voor melkveehouderij invoeren van grondgebondenheid; Minimaal 4000 handtekeningen verzameld.
Lopend project 2010-2013
50 uren overig
Het integraal schetsontwerp Landschapspark Danenberg is omgezet in een ontwerpbestemmingsplan dat ter visie is gelegd; Het ontwerpbestemmingsplan wordt gedragen door milieu- en bewonersorganisaties in het gebied. Doelgroep: burgers, gemeente Overbetuwe.
Voorzitten Werkgroep Danenberg; bijdrage leveren Er ligt een door achterban en bewoners gedragen plan aan organisatie en uitvoering informatie- en discussie- Landschapspark Danenberg als aanzet tot ontwerpbijeenkomsten; deelname aan Strategisch Overleg bestemmingsplan milieuorganisaties, ontwikkelaars en gemeente Overbetuwe; inbreng leveren verbeterpunten milieu en landschap Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 16 -
Wegen en mobiliteit, bedrijventerreinen en logistiek Provinciale en gemeentelijke plannen zijn meer gericht op duurzame mobiliteit: vermijden van onnodige nieuwe infrastructuur en onnodige automobiliteit, stimuleren van fiets (ook e-bike), OV en schoner vervoer. Wanneer redelijke alternatieven voorhanden zijn voorkomen van nieuwe doorsnijdingen; natuur- en landschapswaarden en leefbaarheid in de kernen zijn verbeterd bij aanleg van rondwegen, verbreding van snelwegen of opwaarderen van bestaande wegen; Beperken overschot nieuwe bedrijventerreinen en bevorderen revitalisatie en duurzaamheid op (nieuwe) bedrijventerreinen. Kleinschalige overslaglocaties (weg/spoor en weg/water) worden gerealiseerd; Doelgroep: provincie en rijk. Nacht van de Nacht
Structureel werk
200 uren budgetsubsidie en 50 uren overig
Voorbereiding en inspraak bij de provinciale projecten: N309 't Harde, N316 Zeddam-'s Heerenberg; N322 Zaltbommel; N303 Voorthuizen; N233 KesterenRhenen, N786 Dieren-Apeldoorn en de rijksprojecten A15, knooppunt A1/A28, 380 kV Doetinchem-Duitse grens. Een en ander is afhankelijk van de voortgang van deze projecten. Waar relevant opkomen voor duurzame alternatieven (fiets, OV, autodelen, parkeren op afstand etc.) Bij totstandkoming van (regionale) bedrijventerreinen en overslaglocaties via inspraak en overleg; duurzaamheidsaspecten onder de aandacht brengen en overaanbod voorkomen.
Heldere standpunten en inspraakreacties geleverd, mede gedragen door (lokale) natuur- en milieuorganisaties voor de diverse wegen, die in 2012 aan bod komen; Bij ten minste 2 terreinen activiteiten op gezet om de aanbevelingen van de GNMF overgenomen te krijgen; Draagvlak onderzocht bij achterban voor regionaal ROP (bij Elst) en één regionaal overslagpunt in Rivierenland.
Lopende campagne 2005-2016
Breed publiek heeft kennis gemaakt met de schoonheid van de nacht; De Nacht van de Nacht is niet alleen een ervaringsgebeuren, maar ook een bewustwordingsgebeuren; Doelgroep: burgers
Samenwerking met De Natuur- en Milieufederaties, gericht op coördineren van de Nacht van de Nacht; I.s.m. IVN (Deskundigheidsbevordering vrijwilligers – Burgers in het groen) scholing van vrijwilligers voor nadere invulling nachtelijke belevingstocht en invulling geven aan handelingsperspectief voor burgers; Publiciteit genereren o.a. voor de rol van de GNMF. Lopende campagne 2011-2016
100 uren budgetsubsidie en 50 uren overig; € 2.000,= activiteiten overige De negende Nacht van de Nacht op 26 oktober 2013 in Gelderland geïnitieerd en gecoördineerd; 30 activiteiten met bij goede weeromstandigheden tenminste 2000 deelnemers georganiseerd; Op 10 locaties met activiteiten is naast de nachtelijke beleving ook handelingsperspectief gegeven voor terugdringen onnodige verlichting door burgers. 100 uren budgetsubsidie en 100 uren overig; € 2.500,= activiteiten overig Minimaal 2 Big Jumps in Gelderland op 14 juli 2013 georganiseerd; Minimaal 50 mensen per Big Jump bij goede weersomstandigheden hebben deelgenomen; Samenwerking gerealiseerd met Waterschappen en andere mogelijke partners zoals Watermuseum; Media aandacht voor achtergronden van schoon water in communicatiebeleid meegenomen.
Big Jump Burgers erkennen belang van schoon oppervlaktewater; Big Jump verder opschalen naar landelijk evenement, met hoogtepunt in 2015; Doelgroep: Burgers.
Met NMF’s en Waterschappen plan opzetten voor Big Jumps in 2013 en organiseren Big Jumps; Publiciteitsplan maken voor zowel werving van deelnemers als inhoudelijke boodschap, o.a. door inzet website bigjump.nl; Eventueel samen met IVN educatief programma hieraan koppelen gericht op waterkwaliteit.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 17 -
DE GNMF VOOR EEN DUURZAAM GELDERLAND 3.
Speerpunt Klimaat en energie
Klimaatverandering is waarschijnlijk de grootste uitdaging die de wereld op dit moment heeft. Aangezien het proces al volop gaande is moeten we maatregelen nemen om de veranderingen op te vangen, maar voor milieuorganisaties blijft toch de grootste uitdaging om dit proces te keren. Wat daarbij opvalt is dat veel burgers wel beseffen dat er iets staat te gebeuren. Al Gore en zijn film An Inconvenient Truth hebben voor een belangrijk deel aan deze bewustwording bijgedragen, maar het urgentiegevoel ontbreekt nog volstrekt. Door gerichte acties van klimaatsceptici in wetenschap en politiek, met op de achtergrond grote bedrijven die belangen hebben in fossiele brandstoffen, is men er ook in geslaagd om twijfel te zaaien over het broeikaseffect en de rol van de mens hierin. Gelukkig heeft dit Kabinet weer gekozen voor een ambitieuzer klimaatbeleid, maar in de uitvoering kan veel weer mis gaan. Van belang is dat de provinciale en gemeentelijke klimaatambities en het nieuwe provinciale klimaatprogramma voldoende ambitieus blijven om de klimaatverandering een halt toe te roepen. Provinciale en gemeentelijke klimaatprogramma`s zijn gericht op de diverse maatschappelijke sectoren waaronder bedrijfsleven, vervoer en gebouwde omgeving. Een aantal Gelderse bedrijven hebben het benodigde urgentiegevoel (koplopers). Bij Gelderse (energie-intensieve) bedrijven blijft het energiebesparingstempo echter (nog) achter (ca. 0.5% per jaar). De voorlopers kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken. De burger krijgt slechts zeer beperkte aandacht (via gedragscampagnes). Aan milieuorganisaties dus de uitdaging om juist burgers duidelijk te maken dat grote haast geboden is en dat er mogelijkheden zijn, waarbij investeren in energiebesparing het hoogste rendement heeft! Door concrete initiatieven op het gebied van energiebesparing, duurzame energie en duurzame mobiliteit van burgers te ondersteunen, proberen we een bijdrage te leveren aan de bewustwording en tegelijk aan (een deel van) de oplossing. Daarbij concentreren we ons meer en meer op enkele onderwerpen waar we goede ervaring mee hebben opgedaan en het gevoel hebben echt meerwaarde te kunnen leveren, zoals burgers in de rol van buurtgenoten, huurdersverenigingen, lokale duurzame energie initiatieven door burgers , het stimuleren en ondersteunen van de realisatie van duurzame energieopwekking (zoals langs de A15), het ondersteunen van voorloperbedrijven e.d. Maar ook duurzame energieopwekking heeft ruimtelijke consequenties. Om dit enigszins te compenseren dienen degenen die de lasten dragen ook mee te profiteren in de lusten en dient er ook compensatie/verevening voor het landschap plaats te vinden. Dit is ook van belang ten behoeve van het draagvlak onder de bevolking en bij de eigen achterban. Tenslotte wil de GNMF ook een bijdrage leveren ten aanzien van adaptatie van klimaatverandering (zie ook onder andere Speerpunten). De GNMF is van oordeel dat: In 2013 de bedrijfsvoering van de GNMF klimaatneutraal dient te zijn; In 2020 dient de bedrijfsvoering bij overheden in de provincie klimaatneutraal te zijn, dit vanwege het geven van het goede voorbeeld; In 2020 het energiegebruik in de provincie met 20% gedaald moet zijn (jaarlijkse energiebesparing 2% ; In 2020 de emissie van broeikasgassen met 30% gedaald moet zijn (t.o.v. 1990); In 2020 20% van het Gelders energiegebruik duurzaam opgewekt moet worden, waarvan de helft lokaal; In 2020 burgers zelf weer grip moeten hebben op de opwekking en eigen consumptie van energie; In 2021 de provincie klaar moet zijn om de gevolgen van klimaatverandering door middel van natuurlijke buffers op te vangen; Uiterlijk in 2040 de hele provincie klimaatneutraal moet zijn.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 18 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Resultaten
Lopend project 2012-2014
50 uren budgetsubsidie en 162 uren overig Inbreng geleverd gericht op een Deltabeslissing veiligheid die voortaan uitgaat van een overstromingskans benadering i.p.v. overschrijdingskans, waarmee een integraler veiligheidsbenadering in beeld komt die meer kansen biedt aan duurzamere en natuurlijkere oplossingen dan dijkverzwaringen; Inbreng geleverd gericht op de opname van drie Natuurlijke klimaatbuffers als kansrijke strategie in het Deltaprogramma. In het bijzonder in de deelprogramma’s Rivieren en Veiligheid; De achterban geraadpleegd en indien nodig ondersteund.
Klimaat en energie
Adviseren via de klankbordgroep Delta Rijn en Maas van het deelprogramma Rivieren; Bijdragen aan de verkenning uiterwaarden beheer met Radboud Universiteit, provincie, waterstaat, LTO en Staatsbosbeheer in het project Urban regions of the Delta; Coördinatie inbreng Natuur en Milieufederaties bij een zestal Deltadeelprogramma’s op het thema natuurlijke Klimaatbuffers; Bijhouden position papers en inbreng van natuurlijke klimaatbuffers in de deelprogramma’s Rivieren en Veiligheid samen met de natuurorganisaties; Initiëren van presentaties in relevante gremia voor de deelprogramma’s Rivieren en Veiligheid. Deelname aan ENW-werkgroep rivieren; Raadplegen en ondersteunen van de achterban in het regioproces Delta Rijn. Structureel werk
De provinciale en gemeentelijke plannen voor de periode 2011-2015 zijn gericht op de verankering van de energietransitie in maatschappelijke sectoren en de uitrol van innovatieve projecten en energietechnieken en -maatregelen die zich hebben bewezen; Bij besteding van de Nuon-gelden, en het overige provinciale budget is het oplossen en adapteren van het klimaat- en energievraagstuk een belangrijke criterium; Bij aanbestedingen speelt CO2-reductie een belangrijke rol; Doelgroep: provincie en gemeenten.
Evaluaties van het provinciale en lokale klimaatbeleid beoordelen en adviezen sturen aan het provinciale bestuur en gemeentebesturen over de nieuwe provinciale en gemeentelijke klimaatambities en de invulling van het klimaatprogramma 2011-2015; Nieuwe initiatieven voor grootschalige zonne-, wind en bio-energie, duurzame restwarmte en andere vormen van duurzame energie ondersteunen, om het percentage duurzame energieopwekking in Gelderland te vergroten; CO2-prestatieladder onder aandacht provincie en gemeenten brengen.
Minimaal twee adviezen aan provinciale Staten gegeven over voorstellen van GS met betrekking tot de uitvoering van het Energietransitieprogramma 20122015; Minimaal twee adviezen aan gemeentelijke besturen c.q. gemeenteraden gegeven over nieuwe klimaatprogramma’s; Minimaal twee initiatieven voor duurzame energieopwekking ondersteund; Stappen gezet om CO2-prestatieladder geïmplementeerd te krijgen in provinciaal en eventueel gemeentelijk beleid.
Speerpunt Klimaat en Energie Natuurlijke veiligheid in het Deltaprogramma Rivieren Evenwicht tussen natuur en landschap en voldoende ruimte voor af- en aanvoer van water op de lange termijn, met aansluiting op een adaptatiestrategie voor natuur, waaronder de West-Europese Klimaatcorridor; Natuurlijke klimaatbuffers zijn ingezet bij de uitvoering van het Deltaprogramma, in het bijzonder bij de deelprogramma’s Rivieren en Veiligheid; Realisatie via Ruimte voor de Rivier plus, de WaalMaas-connectie bij Fort Sint Andries en de mee koppeling van het Rijnstrangengebied; Doelgroep: rijk, provincie en regio.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 19 -
125 uren budgetsubsidie
Bedrijven, energie en milieu
Structureel werk
150 uren overig
In de milieuvergunningen van bedrijven zijn afdoende milieu- en gezondheidsbepalingen gerealiseerd; Er is meer aandacht bij bedrijven (en overheden) voor veiligheidsaspecten; Bedrijven hebben energiebesparings-maatregelen met een terugverdientermijn van 5 jaar genomen en maken meer gebruik van duurzame energie; Doelgroep: bedrijven Stook je rijk
Inbreng leveren bij revisievergunningen e.d. bedrijven; Naar aanleiding van klachten burgers bedrijven en bevoegde gezagen benaderen om te handhaven dan wel vergunningen aan te scherpen; Indien gewenst publiciteit maken bij bedrijven waar veel klachten spelen.
Vijfmaal inbreng geleverd bij revisievergunningen dan wel aanscherping van vergunningen. Hierbij wordt proactief de dialoog met bedrijf en bevoegd gezag gezocht; Bij het leveren van inbreng wordt tevens gekeken naar het niveau van energie besparingsmaatregelen en opwekking van duurzame energie in de voorschriften.
Vervolgproject 2013
Huurdersbelangenverenigingen vragen woningcorporaties om een ambitieuze uitvoering van het Convenant Energiebesparing Huursector, 28 juni 2012 (3% jaarlijkse energiereductie, gemiddeld energielabel B in 2020 en lokale aanpak en overleg); Woningcorporaties geven ambitieus uitvoering aan het nieuwe convenant; Gemeenteraden en gemeentebesturen maken werk van de klimaat / energiebesparingskansen die het Convenant Energiebesparing Huursector biedt en voeren een actief beleid richting woningcorporaties ten aanzien van het Convenant. Ambities zijn vastgelegd in raamovereenkomst en prestatieafspraken tussen gemeente en corporaties; Doelgroep: huurdersverenigingen, woningcorporaties en gemeenteraadsleden.
Bijeenkomsten met corporaties, huurdersverenigingen gemeenteraadsleden over voortgang van de convenantafspraken in twee Gelderse steden. Met provincie mee nadenken over gericht stimuleringsbeleid ten aanzien van woningcorporaties, vereniging van eigenaren, commerciële huursector e.d. in kader van het nieuwe energietransitieprogramma 2012-2015. Samen met IVN (4.3 Energietransitie gebouwde omgeving) invulling geven aan rol educatie in dit project. Het coördineren van het vervolg van landelijk project Stook je Rijk.
80 uren budgetsubsidie en 101 uren overig; € 30.900,= activiteiten overig Acquisitie financiering gerealiseerd; Huurdersbelangenverenigingen in Arnhem, Ede/ Wageningen zijn bewustgemaakt (‘woonlasten worden lager”) en gestimuleerd om met het nieuwe convenant aan de slag te gaan richting eigen corporatie; Gemeenteraden en -besturen en corporaties zijn gestimuleerd om actief te werken aan ambitieuze energieafspraken met corporaties in lijn met het nieuwe Convenant. Corporaties geven de voortgang aan. (in een lokale bijeenkomst). Projectcoördinatie van het vervolgproject Stook je Rijk. Een landelijke slotbijeenkomst ter afsluiting van vervolgproject is succesvol georganiseerd.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 20 -
Ondergrond/schalie- en steenkoolgas
Campagne 2011-2013
Doel: geen winning van schalie- en steenkoolgas in Gelderland/Nederland, de risico’s zijn te groot en de overgang naar duurzame energie wordt ermee gefrustreerd Doelgroep: provincie en rijk, eventueel gemeenten en burgers.
Ondersteuning van landelijke Stichting Schaliegasvrij Nederland en volgen ontwikkelingen. Waar nodig pakken we onze rol. Dit kan o.a. betreffen: landelijke discussie over schaliegaswinning (een onderzoeksrapport in opdracht van de Minister wordt na de zomer veracht), de aangevraagde concessie MiddenNederland en inbreng over de Rijksstructuurvisie Ondergrond en de provinciale Omgevingsvisie. Lopende campagne 2011-2013
Hier Opgewekt Minimaal tien lokale duurzame energie-initiatieven in Gelderland zijn versterkt; Bij bestuurders en politiek draagvlak gerealiseerd voor lokale duurzame energie initiatieven uitmondend in diverse vormen van ondersteuning; Minimaal één lokaal initiatief is zover dat het succesvol opgestart kan worden (geheel op eigen benen, economisch concurrerend en onafhankelijk); Gelderland heeft een provinciaal Servicepunt HIER opgewekt Gelderland, een steunpunt voor duurzame energie-initiatieven, opgezet door de GNMF. Doelgroep: burgers die zelf aan de slag willen met duurzame energie opwekking voor regionaal gebruik.
Inventarisatie en eerste screening van duurzame energie-initiatieven in de eigen provincie; Inventariseren van de ondersteuningsbehoefte; Trainingen geven voor lokale energie-initiatieven; Door gerichte lobby draagvlak realiseren bij de lokale en provinciale politiek; Bekendheid en publiciteit geven aan lokale duurzame energie-initiatieven bij voorkeur in samenspraak met IVN (4.2 Duurzame Dates Gelderland) bijvoorbeeld door lokale initiatieven uit Gelderland in te zenden voor Duurzame Dinsdag en vervolgens te ondersteunen.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 21 -
50 uren budgetsubsidie; € 1500,= activiteiten budgetsubsidie Signaal gegeven als er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen die gevolgen hebben voor Gelderland; Inbreng geleverd voor de Rijksstructuurvisie en de Omgevingsvisie; Indien nodig campagne opgezet richting gemeenten en burgers.
100 uren budgetsubsidie en 200 uren overig; € 1.000,= activiteiten overig Nieuwe initiatieven effectief begeleid; Eerstelijnsondersteuning geboden bij onder meer financiering en ledenwerving; Actief gemakeld van initiatieven met deskundigen, goede voorbeelden elders en bijeenkomsten ; Media-aandacht verworven voor lokale duurzame energie-initiatieven; Verdere voorstellen t.a.v. inzet provinciaal revolving fonds becommentarieerd zodat lokale initiatieven gebruik kunnen maken van fonds; Minimaal één lokaal initiatief is succesvol ondersteund ofwel er is een coöperatie is opgericht met het doel leveren van lokale energie; Provinciale steunpunt bij GNMF is vormgegeven.
Duurzame Betuwe Corridor/Energiesnelweg A15
Nieuw project in acquisitie 2013-2015
75 uren budgetsubsidie en 225 uren overig
Verduurzaming van de corridor en A15 wordt onder meer gerealiseerd door lokale opwekking van duurzame energie in de corridor te koppelen aan mobiliteit en lokaal gebruik. Doelgroep: burgers langs de A15 corridor.
Deelnemen aan de provinciale werkgroep Duurzame Betuwe Corridor; Ondersteuning bieden (waaronder, indien nodig, hulp bij politieke lobby) bij initiatieven voor lokale opwekking van duurzame energie in de Betuwecorridor; Met eigenaren, gemeenten en ontwikkelaars overeenstemming bereiken over de participatie van burgers in (één van) de negen langs de A15 in Nijmegen/Overbetuwe geplande windmolens Met betrokkenen en (deskundige) burgers plan opstellen hoe deze participatie vorm te geven en hoe er burgers voor te werven. Nieuw project in acquisitie 2013-2014
Betrokken bij tenminste vijf concrete initiatieven, waaronder het (tijdelijk) inzetten van braakliggend gebied (bijv. voorlopig nog niet ingevuld bedrijventerrein) voor zonneparken; Participatievorm(en) in A15-windmolens uitgewerkt en omgezet in een organisatie die het gaat verwezenlijken; Initiatiefnemers ondersteund bij het werven van zo’n 1500 burgers; Acquisitie financiering gerealiseerd;
Het bepalen van de opzet, doel en beoordelingscriteria van de wedstrijd, het opstellen van een communicatieplan, het aankondigen van de wedstrijd, het laten aanmelden van de deelnemers, het aanstellen van een jury, het organiseren van de prijsuitreiking. De activiteiten worden georganiseerd samen met de VKK.
Acquisitie financiering gerealiseerd; Het voorbereiden en organiseren van een wedstrijd in 2013.
Duurzame gemeenschappen/Europees ACE project Een wedstrijd tussen Gelderse dorpen tot 'duurzaamste dorp van Gelderland' wordt voorbereid en georganiseerd samen met de VKK (Vereniging Kleine Kernen). Een prijswinnaar wordt uitgeroepen. Doelgroep: dorpsbewoners.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 22 -
150 uren overig; € 1.000,= activiteiten overig
SAMEN WERKEN AAN HET NETWERK 4.
Speerpunt Achterban en Burgers
In een tijd dat het niet meer vanzelfsprekend is dat milieuorganisaties worden gesteund door overheden is het des te belangrijker dat de GNMF over een breed draagvlak beschikt in de Gelderse samenleving. Op dit moment is het aantal lokale en regionale natuur-, milieu- en bewonersgroepen dat bij de GNMF is aangesloten tot boven de honderd gegroeid. Dit komt o.a. door een grotere bekendheid van de GNMF op het lokale niveau en door het feit dat we deze groepen ook actief ondersteunen of samen met hen optrekken . We willen echter niet alleen deze groepen vertegenwoordigen maar onze achterban ook uitbreiden met Gelderse burgers die natuur en milieu belangrijk vinden. Dit willen we bereiken door het organiseren van campagnes, door meer op zoek te gaan naar de mening van betrokken burgers, door burgers te betrekken bij ons werk en hun geluid te laten doorklinken richting politiek en door onze ondersteuning te verbreden en verder te verbeteren. Daarnaast gaan we ons uitdrukkelijk meer richten op samenwerking met bedrijven, die in hun sector voorloper (willen) zijn op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid, en op lagere overheden, die via ‘beginspraak’ in een vroeg stadium ervoor zorgen dat de belangen van natuur en milieu en van bewoners vertegenwoordigd zijn en meegewogen worden in RO-processen e.d. Ambities van de GNMF: In 2013 is de ondersteuningsstructuur voor donateurs en aangesloten lokale groepen operationeel en tevens beschikbaar voor alle Gelderse burgers; In 2015 zijn door de GNMF nieuwe werkwijzen ontwikkeld ten aanzien van ondersteuning burgers; In 2015 heeft de GNMF een stevige rol t.b.v. overleg met en ondersteuning van voorloperbedrijven en -gemeenten. In 2016 is de federatiefunctie van de GNMF gewaarborgd en voor een behoorlijk deel gefinancierd door middel van donaties van in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, aangesloten lokale groepen, voorloperbedrijven en -gemeenten.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 23 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Speerpunt Achterban, Burgers en voorloperbedrijven en - gemeenten Regionale inbreng
Structureel werk
Resultaten
200 uren budgetsubsidie; € 1.000,= activiteiten budgetsubsidie Organisatie van regionale themabijeenkomsten op Er zijn per regio minimaal 1 regiobijeenkomst, gericht basis van specifieke regionale onderwerpen voor lokale op een specifiek regio gebonden onderwerp, natuur- en milieuorganisaties; inbreng coördineren en georganiseerd, waarbij gezamenlijke standpunten en initiëren richting in ieder geval de vertegenwoordiger van lokale natuur en milieuorganisaties is gebundeld. van maatschappelijke organisaties in de regiocomDeze is in ieder geval ingebracht bij de vertegenmissies; woordiger van maatschappelijke organisaties in de Nagaan of de natuur en milieu inbreng in regiocommis- regiocommissie; sies ook leidt tot adequate inbreng richting provincie. Monitoring van de regionale inbreng. Structureel werk 100 uren overig; € 500,= activiteiten overig
Inbreng en agendering regio specifieke natuur en milieustandpunten in de zes regiocommissies, die wordt gedragen door lokale natuur- en milieugroepen; Doelgroep: eigen achterban, regiocommissie en provincie.
Cursussen achterban Vergroten en actualiseren van het kennisniveau en handelingsperspectief van vrijwilligers van natuur- en milieuorganisaties en medewerkers van terreinbeherende organisaties met betrekking tot vraagstukken op het gebied van natuur, milieu en leefomgeving. Doelgroep: eigen achterban.
Beginspraak Actieve burgerbetrokkenheid bij RO- e.a. procedures vanaf het allereerste begin gerealiseerd; Gemeenten betrekken de GNMF in het voortraject van bestemmingsplannen buitengebied e.d.; GNMF heeft aangetoond dat zij de eigen achterban en eventueel betrokken burgers kan organiseren in de ‘beginspraak’ en dat dit leidt tot betere en meer gedragen plannen; Procedures zijn versneld en de tegenstelling burgeroverheid is daardoor weer wat verkleind; Doelgroep: gemeenten.
Cursussen van een of meer bijeenkomsten samen met 2 cursussen georganiseerd. de IVN (3.1 Natuurwerk en Deskundigheidsbevordering vrijwilligers) te organiseren. Professionele sprekers. Indien van toepassing een thuisopdracht. Verstrekken van informatiemateriaal. Gelegenheid om over eigen casussen vragen te stellen. Mogelijke onderwerpen: Wro, Omgevingswet ,Nieuwe Natuurwet, Bomenbescherming Project in acquisitie 2012-2016 125 uren budgetsubsidie en 125 uren overig Successen op een rijtje zetten en enkele gemeenten vragen om als ambassadeur op te treden t.a.v. de positieve rol van de GNMF met haar ‘beginspraak’ aanpak; Uitvoeren van enkele pilots voor verschillende typen gebiedsprocessen bij gemeenten; Wervingscampagne opzetten onder gemeenten.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 24 -
Successen van de GNMF met ‘beginspraak’ verspreid (website, successenkrant e.d.); 2 beginspraak-pilots met succes uitgevoerd waarbij ook onze achterban is betrokken en mogelijk ook burgers; 15 gemeenten geïnteresseerd voor onze aanpak d.m.v. een symposium; Acquisitie financiering gerealiseerd; Helder aanbod naar gemeenten geformuleerd waarbij onze onafhankelijke rol wordt gegarandeerd en toch een bijdrage kan worden gevraagd.
Helpdesk
Structureel werk
Burgers zijn in staat zelf op te komen voor hun leefomgevingsbelangen; GNMF speelt belangrijke rol bij het ondersteunen van deze burgers. Doelgroep: m.n. verontruste burgers.
Vragen van lokale natuur- en milieugroepen en burgers beantwoorden met advies op maat; Met aangesloten groepen of burgers aanleveren van publicaties voor de (lokale) media; Helpen bij het opzetten van (lokale) campagnes rond Helpdesk-vragen die zich daar voor lenen.
Werving, binding en Groene Peiler Behalen van successen door lokale groepen en bewoners mee helpen realiseren; Versterken van de binding tussen de GNMF en lokale groepen en burgers; GNMF wordt gezien als de belangenbehartiger die mede kan spreken namens de lokale natuur- en milieugroepen in Gelderland; Interactie tussen GNMF en lokale organisaties wordt versterkt; Peilingen en panels worden meer gebruikt als manier voor de GNMF om standpunten, ideeën en plannen te toetsen en te genereren; Campagnematig werken en werving worden een kernonderdeel van de GNMF-werkwijze; De GNMF-organisatie is klaar voor het effectief inzetten en behouden van vrijwilligers. Doelgroep: in natuur en milieu geïnteresseerde burgers.
250 uren budgetsubsidie
Afhandelingen en registratie van ten minste 150 vragen; Succesvolle afhandeling van minimaal vijf lokaal spelende natuur- en milieukwesties; GNMF in het nieuws als effectieve ondersteuner van deze lokale groepen of burgers met deze vijf succesvolle kwesties. Structureel werk 138 uren budgetsubsidie en 156 uren overig; € 11.300,= activiteiten overig Meer participatiemogelijkheden voor een breed publiek; Gegroeid naar 140 aangesloten organisaties; ontwikkelen Gemiddeld om de vier maanden een De uitkomsten van drie Groene Peilers zijn gebruikt zinvolle Gelderse Groene Peiler uitzetten (o.a. gericht voor berichtgeving richting media/politiek en/of voor op peilen campagneplannen); keuzes die we zelf moeten maken; Beleid ontwikkelen voor de inzet van vrijwilligers bij de Aantal Groene Peiler-deelnemers gehandhaafd op 600 GNMF; in Gelderland; Naast lopende campagnes, cursussen etc. ontwikkelen Minstens 2 actuele campagneacties en 2 jaarlijks van specifiek aanbod voor donateurs, zoals leuke terugkerende campagnes georganiseerd; meedoe-activiteiten; 2 professionele vrijwilligers en twee vrijwilligers voor Jaarlijkse Relatiedag voor aangesloten organisaties, klussen op kantoor en een team van 10 vrijwilligers donateurs en andere relaties. voor de ‘buitendienst’; Relatiedag met 100 deelnemers georganiseerd;
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 25 -
Ondersteuning voorloperbedrijven
Nieuw project 2013-2016
100 uren budgetsubsidie en 100 uren overig
Voorloperbedrijven helpen ondersteunen en hun aanpak te promoten ten gunste van natuur, milieu en landschap. Een sterkere positie van de GNMF ‘te midden van’ bedrijven die verduurzaming serieus nemen; Doelgroep: Gelderse voorloperbedrijven
Adviezen verstrekken aan voorloperbedrijven' waarbij natuur, milieu en landschap meer tot hun recht komen; Bijv. adviezen verstrekken over inspraakprocessen, lobbyen ten gunste van voorloperbedrijven bijv. CO2 prestatieladder, Duurzame inkopen e.d.; M.b.v. bijeenkomst onderzoeken of er behoefte is aan een secretariaatsrol voor de GNMF t.b.v. voorloperbedrijven (Groene Zaak); Organiseren ‘milieunairs’-contactbijeenkomst; Mogelijk ook projecten formuleren samen met bedrijven zoals voorlichting werknemers m.b.t. te nemen energiebesparingsmaatregelen i.s.m. IVN. Structureel werk
Helderheid gecreëerd welke diensten wij voorloper bedrijven kunnen leveren; Tenminste vijf voorloperbedrijven hebben gebruik gemaakt van adviezen van de GNMF. Eerste Milieunairs-fair georganiseerd.
Zorgen voor inhoudelijke inbreng voor de verkiezingsprogramma’s (uiterlijk zomer 2013); Zorgen dat onze achterban en betrokken burgers zich inzetten richting politieke partijen (inhoud, eventueel ook kandidaten); D.m.v. pers en publiciteit onderwerpen als natuur, milieu en landschap hoger op de publieke en politieke agenda krijgen.
Tienpuntenplan o.i.d. of conceptteksten geschreven en verspreid voor de verkiezingsprogramma’s; Achterban aan de slag richting beïnvloeden politieke partijen; Pers en publiciteit gegenereerd zodat natuur en milieuonderwerpen in de picture staan.
Verkiezingen maart 2014 In de verkiezingsprogramma’s voor gemeenteraad van politieke partijen en waterschapspartijen is ruimschoots aandacht voor natuur, landschap, milieu, klimaat/energie en duurzaamheid; In de verkiezingsprogramma’s is aandacht voor burgerparticipatie op het gebied van natuur en milieu en de mogelijke rol van de GNMF hierbij (‘beginspraak’); Deze onderwerpen krijgen een prominente rol in de verkiezingen van maart 2014. Doelgroep: gemeentelijke politieke partijen.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 26 -
75 uren budgetsubsidie en 75 uren overig
5.
Communicatie en overleggen
Het extern communiceren van de standpunten en werkzaamheden is wezenlijk voor de GNMF. Het is immers belangrijk dat zowel het brede publiek als de partners van de GNMF weten wat zij vindt en doet. De in 2011 vernieuwde website zal verder worden ingezet voor interactie met en door verschillende partijen, zoals de aangesloten organisaties. Het plaatsen van een petitie (Stop Steenkoolgas) heeft het bezoek aan de website een enorme impuls gegeven, en bovendien 500 abonnees op de e-nieuwsbrief opgeleverd. De GNMF wil deze ontwikkeling in 2013 voortzetten. Social media als Twitter en Facebook worden verder ontwikkeld en ingezet. Door bestuurlijk overleg met gedeputeerden, VROM-inspectie, waterschappen, et cetera wordt gewerkt aan wederzijds begrip en een effectieve inbreng in processen. Ook in 2012 wordt verder gewerkt aan het landelijk netwerk van De Natuur en Milieufederaties. Daartoe zal de GNMF themaoverleggen en het AB en DB van de NMF's blijven bijwonen. Ambities van de GNMF: Groei van het aantal webbezoekers van 20.000 (in 2011) naar 25.000; Groei van het aantal nieuwsbriefabonnees van 1300 naar 2000; Verdubbeling van het aantal Twitter-volgers naar 500.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 27 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Resultaten
Externe communicatie GNMF
Structureel werk
250 uren budgetsubsidie
Activiteiten en standpunten van de GNMF hebben grote bekendheid gekregen bij het geïnteresseerde Gelderse publiek; Via social media is de interactie met het in natuur en milieu geïnteresseerde Gelderse publiek sterk vergroot. Doelgroep: in natuur en milieu geïnteresseerde burgers, ambtenaren en politici.
Het gericht veroorzaken van publiciteit middels persberichten, social media en persoonlijke contacten; Het stimuleren en ondersteunen van collega's bij het schrijven van opinieartikelen; Het breed verspreiden van standpunten, visie en activiteiten van de GNMF middels actueel houden van website, versturen van e-nieuws-brieven, en het inzetten van social media; Ontwikkelen van Facebook bij campagnes (campagnepagina's aanmaken); Eén maal in de twee weken uitbrengen van een nieuwsbrief. Structureel werk
45 persberichten en artikelen (media); 25 e-nieuwsbrieven; 30.000 bezoekers website (brede publiek); 2000 abonnees e-nieuwsbrief (brede publiek); 1000 vrienden op Facebook; 750 volgers op Twitter.
Communicatie en overleggen
Werkplan, Jaarverslag, Seizoenbrieven en PS PS Nieuwsbrieven voorafgaand aan elke PScommissievergadering om de specifieke communicatie richting PS leden optimaal vorm te geven; Drie Seizoensbrieven per jaar om achterban en geïnteresseerden te betrekken bij de actuele activiteiten van de GNMF; Eindredactie Jaarverslag en Werkplan ten behoeve van een goede verantwoording naar buiten toe. Doelgroep: politici en eigen en potentiële achterban.
Vóór elke PS-commissievergadering ronde uitbrengen van een PS nieuwsbrief. In voorjaar, zomer en najaar uitbrengen van een Seizoensbrief; Eindredactie Jaarverslag en Werkplan.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 28 -
100 uren budgetsubsidie; € 7000,= activiteiten budgetsubsidie 7 PS Nieuwsbrieven (leden PS) 3 Seizoensbrieven (oplage 1000, verspreid via achterban en bezoekerscentra) Jaarverslag en Werkplan, sluiten op elkaar aan volgens SMART-module, jaarverslag ook met jaarrekening en accountantsverklaring.
Bestuurlijke overleggen plus voorbereiding
Structureel werk
100 uren budgetsubsidie en 51 uren overig; € 500,= activiteiten budgetsubsidie Regelmatig (half)jaarlijkse gesprekken met Naar andere partijen helderheid geschapen over de Gedeputeerden, Waterschappen (BOGW), LNV etc; standpunten van de GNMF; Zitting hebben in PRO; Afgestemde reacties vanuit de Gelderse natuur en Indien Manifestpartner-overleg meer structureel milieuorganisaties; karakter krijgt, hierin blijven participeren; Invloed uitgeoefend op beslissers; Met terreinbeheerders afstemming verzorgen in het Naar andere partijen helderheid geschapen over de NLO over inbrengen in o.a. PRO, BOGW en standpunten van de GNMF; Manifestpartneroverleg; Afstemmen van de inbreng met elkaar. Voorbereiden verzorgen van deze gesprekken met bestuurders door intern en extern te zoeken naar agendapunten en aanpak (o.a. secretariaat NLO). Structureel werk 250 uren overig
Inbreng geleverd op gebied van natuur-, milieu en landschap(beleid); Standpunten en belangen uitgewisseld zodat wederzijds begrip ontstaat; Afstemming en samenwerking gerealiseerd, zodat inbreng effectiever wordt. Doelgroep: bestuurders
Samenwerkingsoverleggen NMF Samen effectiever gewerkt aan natuur en milieu door kennisuitwisseling, afstemming, taakverdeling, schaalvoordelen en door gezamenlijke projecten; Inbreng geleverd in het AB en DB van de Natuur en Milieufederaties zodat beleid GNMF en andere NMF’s efficiënter wordt; Platform mee helpen professionaliseren. Doelgroep: de natuur en Milieufederaties. Secretariaat Samenwerkingsoverleggen
Deelnemen aan themaoverleggen, AB en DB;
Samenwerking heeft geleid tot effectiever werken van de medewerkers van de GNMF. Effectiviteit samenwerking is vergroot, zowel intern (bedrijfsvoering) als extern; Samenwerking heeft geleid tot onderlinge uitwisseling en verbetering van de bedrijfsvoering; Met samenwerking zijn projecten geacquireerd.
Project 2012-2013
40 uren overig
Doorwerking van landelijk waterbeleid gericht op natuur en milieu in het beleid van provincies en waterschappen en omgekeerd, in het bijzonder m.b.t. het Deltaprogramma; Doelgroep: de watermedewerkers van de NMF’s.
Coördinatie verzorgd zodat dat natuur- en milieuorganisaties geïnformeerd worden en in de gelegenheid worden gesteld om een goede bijdrage te leveren in het kader van het Deltaprogramma aan gebiedsgerichte en klimaatbestendige oplossingen; Deelname aan het Overleg Infrastructuur en Milieu (OIM) namens de gezamenlijke NMF;
Natuur en milieudoelstellingen worden optimaal opgenomen in de Deltadeelprogramma’s en de nieuwe stroomgebiedbeheerplannen van de KRW; De Natuur en Milieufederaties zijn bekend met de prioritaire landelijke waterthema’s; In het OIM zijn de belangrijke waterthema’s van de NMF op de agenda gezet;
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 29 -
Beoogde effecten en doelgroepen
Activiteiten
Resultaten
Overig Samenwerking met IVN en SLG in 2013-2015 Zoals door Provinciale Staten is gevraagd, een strategie te ontwikkelen voor verregaande samenwerking, waardoor de continuering van natuur- en milieu educatie gewaarborgd is. Doelgroep: IVN en SLG Beroepsprocedures
200 uren budgetsubsidie Regelmatig overleg met IVN en SLG; Samen projecten opzetten voor 2014; Voor 2013 zo veel als mogelijk in elkaars projecten participeren.
Gezamenlijk werkplan voor 2014 opgezet; Samenwerking in aantal projecten al succesvol uitgeprobeerd.
Structureel werk
50 uren overig; € 500,= activiteiten overig
Beroep instellen bij de Raad van State of bij de Indien noodzakelijk gang naar rechter of Raad van Rechtbank is geen doelstelling van de Gelderse State maken. Natuur en Milieufederatie, maar slechts een uiterste middel bij belangrijke kwesties. Wij zijn dan ook zeer terughoudend met het instellen van deze procesgang. Ons streven is om via goed overleg tot oplossingen te komen; Doelgroep: RvS en rechtbank. Klachtenlijn Structureel werk
Daar waar het strikt noodzakelijk is, uit overleg geen oplossing is gekomen kan besloten worden tot de gang naar de rechter en/of Raad van State. Dit bij groot belang voor natuur, milieu en landschap, het voorkomen van een precedentwerking of het realiseren van noodzakelijke jurisprudentie e.d.
p.m.
Indien er klachten komen dan ervoor zorgdragen dat Goed stroomlijnen van de afhandeling van klachten. Binnen 14 dagen afhandelen van klacht door geven deze klachten adequaat worden afgehandeld. Indien van ter zake doende reactie; mogelijk tot tevredenheid van de klager; Doelgroep: burgers met klachten over GNMF.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 30 -
Begroting 2013 Gelderse Natuur en Milieufederatie Vastgesteld in bestuursvergadering 19 december 2012 Inkomsten (in euro)
Begroting 2013
Provincie Gld budgetsubsidie Stichting NMF's Projecten 2013 Provincie Gld projecten Specifieke projecten NPL vrij te besteden Contributies en donateurs Vriendenfonds bedrijven Vriendenfonds terreinbeheerders Rente Incidentele baten vorige bjr. Dotatie reservering pensioenpr.
318.100 52.000 105.100 27.800 26.300 120.000 10.000 15.000 71.600 10.500 4.000
Resultaat Totale inkomsten
-
19 december 2012
Begroting Jaarrekening Uitgaven (in euro) 2012 2011
305.000 78.100 133.800 29.400 120.000 10.000 74.200 13.000 -
351.138 68.413 127.530 3.500 53.293 120.000 14.688 90.929 11.388 11.978
-
€ 760.400 € 763.500 €
852.857
Budgetsubsidie provincie Gelderland w as in 2012 € 308.800,= (prijspeil 2011)
Begroting Begroting Jaarrekening 2013 2012 2011
Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoorkosten Algemene kosten Activiteiten projecten Specifieke projectkosten Communicatie Profesionalisering Afschrijvingskosten Automatisering Werving donateurs/vrienden/contributies
531.400 45.400 48.000 6.500 62.100 26.300 17.000 6.000 3.000 8.500 6.200
536.300 48.200 50.900 9.100 54.700 29.400 16.200 6.500 3.200 9.000 -
615.424 45.307 51.615 15.530 58.400 53.293 15.891 4.693 3.851 6.387 -
Totaal uitgaven
760.400
763.500
870.391
-
-
Resultaat - reservevorming Totale uitgaven % provinciale budgetsubsidie
Alleen ten behoeve van het bestuur:
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 31 -
€ 760.400 € 763.500 € 41,8%
39,9%
17.534852.857 40,3%
totaal (in €)
9.000
4.500
13.500
cofinanciering nog onzeker (in €)
overige (in €)
cofinanciering nog (deels) onzeker
budgetsubsidie (in €)
totaal (uren + activieiten)
totaal activiteiten (in €)
overige activiteiten (in €)
budgetsubsidie activiteiten (in €)
activiteiteiten
totaal uren (in €)
overige uren (in €)
budgetsubsidie uren (in €)
uurtarief (in €)
totaal uren
overige (in uren)
budgetsubsidie (in uren)
uren
Werkplan 2013: bestedingen
A. MOOI GELDERLAND Speerpunt Kw aliteit Gelderse Natuur Natura 2000
a 100
50
90,00
9.000
4.500
13.500
-
-
-
0
175
90,00
15.750
-
15.750
5.000
5.000
10.000
20.750
5.000
25.750
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
2.000
2.000
-
15.500
15.500
150
90,00
13.500
-
13.500
-
-
-
13.500
-
13.500
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
1.400
1.400
9.000
10.400
19.400
Hart voor natuur/Geef om Gelderland
a 175
Stadsnatuur bijen/stadsvogels
a
Natuur en landschap in de Omgevingsvisie
a 150
0
Lokale biodiversiteit verhogen
a 100
100
0
150
*
5.500
*
10.400
-
Tijdelijke natuur
a 100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
-
-
9.000
9.000
18.000
*
9.000
Microplanologie
a
800
800
90,00
-
72.000
72.000
-
-
-
-
72.000
72.000
*
18.312
Regionaal w aterbeleid
a 125
0
125
90,00
11.250
-
11.250
-
-
11.250
-
11.250
-
Ruimte voor de rivier
a 150
0
150
90,00
13.500
-
13.500
-
-
-
13.500
-
13.500
-
Spiegelgroep Waalw eelde
a
0
75
75
90,00
-
6.750
6.750
-
13.250
13.250
-
20.000
20.000
-
Vegetatiebeh. en delfstoffenw in. langs rivieren a
50
50
100
90,00
4.500
4.500
9.000
-
-
-
4.500
4.500
9.000
GLB certificering eerste pijler
0
0
0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
Speerpunt Mooi Landschap
a
-
Geen groei veestapel
a
0
200
200
90,00
-
18.000
18.000
-
2.000
2.000
-
20.000
20.000
Landschapspark Danenberg
a
0
50
50
90,00
-
4.500
4.500
-
-
-
-
4.500
4.500
Wegen, bedrijventerreinen en mobiliteit
a 200
50
250
90,00
18.000
4.500
22.500
-
-
-
18.000
4.500
22.500
Nacht van de nacht
a 100
50
150
90,00
9.000
4.500
13.500
-
2.000
2.000
9.000
6.500
15.500
*
4.500 -
*
4.500
*
5.500
-
Big Jump (2011-2015)
a 100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
2.500
2.500
9.000
11.500
20.500
*
10.250
Acquisitie projecten A
a
165
165
90,00
-
14.850
14.850
-
-
-
-
14.850
14.850
*
6.660
0
B. DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Klim aat en Energie Natuurlijke veiligheid Deltaprogramma Rivieren
b
Klimaat en energiebeleid
b 125
50
Bedrijven, energie en milieu
b
0
162
212
90,00
4.500
14.550
19.050
-
-
-
4.500
14.550
19.050
-
0
125
90,00
11.250
-
11.250
-
-
-
11.250
-
11.250
-
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
-
-
-
13.500
13.500
-
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 32 -
cofinanciering nog onzeker (in €)
cofinanciering nog (deels) onzeker
totaal (uren + activieiten)
totaal activiteiten (in €)
overige activiteiten (in €)
budgetsubsidie activiteiten (in €)
101
181
90,00
7.200
9.090
16.290
-
30.900
30.900
7.200
39.990
47.190
-
0
50
90,00
4.500
-
4.500
1.500
-
1.500
6.000
-
6.000
-
totaal (in €)
overige (in €)
activiteiteiten
totaal uren (in €)
uren
budgetsubsidie (in €)
80 50
overige uren (in €)
totaal uren
budgetsubsidie uren (in €)
overige (in uren)
b b
uurtarief (in €)
budgetsubsidie (in uren)
Energiebesparing huursector/Stook je rijk Ondergrond/schalie- en steenkoolgas
Werkplan 2013: bestedingen
HIER opgew ekt
b 100
200
300
90,00
9.000
18.000
27.000
-
1.000
1.000
9.000
19.000
28.000
Duurz. Betuw e Corridor/Energiesnelw eg A15
b
75
225
300
90,00
6.750
20.250
27.000
-
-
-
6.750
20.250
27.000
Duurz. gemeenschappen/Europees ACE
b
0
150
150
90,00
-
13.500
13.500
-
1.000
1.000
-
14.500
Acquisitie projecten B
b
0
50
50
90,00
-
4.480
4.480
-
-
-
-
4.480
*
13.500
14.500
*
7.750
4.480
*
-
C. SAMEN VOOR MOOI EN DUURZAAM GELDERLAND Speerpunt Achterban en Burgers Regionale inbreng
c
200
0
200
90,00
18.000
-
18.000
1.000
-
1.000
19.000
-
19.000
-
Cursussen achterban
c
0
100
100
90,00
-
9.000
9.000
-
500
500
-
9.500
9.500
-
Beginspraak
c
125
125
250
90,00
11.250
11.250
22.500
-
-
-
11.250
11.250
22.500
Helpdesk
c
250
0
250
90,00
22.500
-
22.500
-
-
-
22.500
-
22.500
*
11.250 -
Werving , binding en Groene Peiler
c
138
156
294
90,00
12.420
14.020
26.440
-
11.300
11.300
12.420
25.320
37.740
-
Ondersteuning voorloperbedrijven
c
100
100
200
90,00
9.000
9.000
18.000
-
-
-
9.000
9.000
18.000
-
Verkiezingen maart 2014
c
75
75
150
90,00
6.750
6.750
13.500
-
-
-
6.750
6.750
13.500
-
Com m unicatie en Overleggen c
250
0
250
90,00
22.500
-
22.500
-
-
-
22.500
-
22.500
-
Werkplan, Jaarverslag, Seizoen- en PS-brieven c
100
0
100
90,00
9.000
-
9.000
7.000
-
7.000
16.000
-
16.000
-
Externe communicatie GNMF Bestuurlijke overleggen, incl. voorbereiding
c
100
51
151
90,00
9.000
4.590
13.590
500
-
500
9.500
4.590
14.090
Samenw erkingsoverleggen NMF
c
0
250
250
90,00
-
22.500
22.500
-
-
-
-
22.500
22.500
*
13.500
Secretariaat Samenw erkingsoverleggen
c
0
40
40
90,00
-
3.600
3.600
-
-
-
-
3.600
3.600
*
3.600
Acquisitie projecten c
c
0
175
175
90,00
-
15.750
15.750
-
-
-
-
15.750
15.750
*
6.750
Samenw erking IVN en SLG 2013-2015
c
200
0
200
90,00
18.000
-
18.000
-
-
-
18.000
-
18.000
-
Beroepsprocedures
c
0
50
50
90,00
-
4.500
4.500
-
500
500
-
5.000
5.000
-
Klachtenlijn
c
0
0
Totaal
3368 4099
0
-
7467
90,00
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
303.120
368.930
672.050
15.000
73.350
88.350
318.120
442.280
760.400
130.972
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 33 -
Verdeling uitvoeringskosten naar bestemming/beschikbaar voor doelstelling
Begroting 2013 Doelstelling Doelstelling Doelstelling Kosten (in euro)
A
Personeelskosten
B
C
Beheer &
Totaal
Administratie
200.000
92.246
161.689
77.465
531.400
Huisvestingskosten
17.078
7.877
13.806
6.639
45.400
Kantoorkosten
12.248
5.649
9.902
20.200
48.000
Automatiseringskosten
2.069
954
1.673
3.804
8.500
Algemene kosten
1.101
508
890
4.000
6.500
Communicatiekosten
4.406
2.032
3.562
7.000
17.000
Professionalisering
2.644
1.219
2.137
-
6.000
Afschrijvingskosten
-
-
-
3.000
3.000
Kosten werving donateurs
-
-
-
6.200
6.200
239.550
110.490
193.660
128.310
672.000
Totale uitvoeringskosten Percentage van totale uitvoeringskosten
35,6%
16,4%
28,8%
Percentage (kosten doelstelling,
44,1%
20,3%
35,6%
19,1%
100,0%
excl. B&A en directe projectkosten) Verdeling B&A
56.530
26.070
45.700
128.300-
Projectkosten
33.200
34.400
20.800
-
88.400
Totale kosten
329.280
170.960
260.160
-
760.400
A GMF voor een mooi Gelderland
43,3%
B GMF voor een duurzaam Gelderland
22,5%
C Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland
34,2%
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 34 -
-
Begroting 2013 meerjarenraming 2014-2016
19 december 2012
Begroting 2012
Meerjarenram ing
2013
2014
2015
Begroting 2016
inkom sten (in euro) 318.100
293.500
268.100
241.900
52.000
35.700
36.000
36.000
133.800
132.900
147.900
147.700
170.400
29.400
26.300
-
-
-
120.000
120.000
120.000
120.000
120.000
Projecten: Projecten Natuur en Milieufederaties 78.100 Specifieke projecten Baten acties derden: Postcodeloterij (NPL) Overige baten: Contributies en donaties
10.000
10.000
15.000
35.000
50.000
-
15.000
25.000
30.000
30.000
Vriendenfonds terreinbeheerders
74.200
71.600
80.600
84.800
84.800
Diversen en rente
13.000
14.500
14.500
14.200
14.200
€ 763.500
€ 760.400
€ 732.200
€ 735.800
€ 747.300
-
-
11.100
-
-
€ 763.500
€ 760.400
€ 743.300
€ 735.800
€ 747.300
Vriendenfonds bedrijven
Totaal Resultaat (tekort) Totaal
2013
2014
2015
2016
536.300
531.400
531.900
535.400
543.400
Huisvestingskosten
48.200
45.400
46.300
47.200
48.100
Kantoorkosten
50.900
48.000
49.000
50.000
51.000
9.100
6.500
6.600
6.700
6.800
16.200
17.000
17.300
17.600
18.000
uitgaven (in euro)
Budgetsubsidie Provincie Gelderland305.000
Overige projecten
Meerjarenram ing
2012
Personeelskosten
Algemene kosten Communicatie Professionalisering
6.500
6.000
6.100
6.200
6.300
Afschrijvingskosten
3.200
3.000
3.100
3.200
3.300
Automatisering
9.000
8.500
9.700
9.800
10.000
-
6.200
10.000
16.200
17.000
84.100
88.400
63.300
43.500
43.400
€ 763.500
€ 760.400
€ 743.300
€ 735.800
€ 747.300
-
-
-
-
-
€ 763.500
€ 760.400
€ 743.300
€ 735.800
€ 747.300
41,8%
39,5%
36,4%
32,4%
7,3
7,3
7,2
7,2
Kosten w erving donateurs
Directe projectkosten
Resultaat (overschot) Totaal
index budgetsubsidie 1,5%
% budgetsubsidie-exploitatie
39,9%
index personeelskosten 1,5%
% gemiddeld over 2013-2016
37,6%
index overige uitgaven 2%
FTE
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Werkplan 2013 / - 35 -
7,6
Gedeputeerde Staten van Gelderland Postbus 9090 6800 GX Arnhem
Datum: 30 augustus 2012 Nummer: 12146-vv Onderwerp: verzoek budgetsubsidie voor de periode 2013-2016
Geacht College,
Voor u ligt de aanvraag van de Gelderse Natuur en Milieufederatie voor een reguliere verlenging van de budgetsubsidie van de periode 2013-2016. Bij deze aanvraag is een nieuw Strategisch Plan 20132016 bijgesloten evenals een interne evaluatie 2006-2012. Eind juni 2012 hebben Provinciale Staten besloten dat de GNMF de komende 4 jaar een budgetsubsidiebijdrage tegemoet kan zien waarbij de budgetsubsidie geleidelijk zal worden verminderd, met als resultaat dat de budgetsubsidie in 2016 zal zijn gehalveerd ten opzichte van 2010. Zoals u wellicht weet bestaan de werkzaamheden van de GNMF voor een belangrijk deel uit het participeren in diverse provinciale commissies, het adviseren van provinciale ambtenaren, gemeentebesturen, GS, gemeenteraden en PS, op het gebied van natuur, milieu, energie en landschap en het overleggen met andere belangenorganisaties. Ook zetten we ons in om het beleid van de provincie te ondersteunen, zoals het uitdragen van het nieuwe provinciale natuur- en landschapsbeleid, promoten van duurzame energie, zowel richting politiek als richting eigen achterban en burgers en ondersteunen we lokaal duurzame energie initiatieven. Dit vergt kennis van de Gelderse problematiek, maar ook kennis van en contacten met de belangrijkste spelers. Het opbouwen van deze kennis en kennissen kost tijd. Dit betekent dat medewerkers van de GNMF pas goed functioneren als ze enige tijd bij de GNMF werkzaam zijn en zich ook langere tijd aan de GNMF willen verbinden. Omdat 60% van de inkomsten van de GNMF via andere grotendeels onzekere financieringsbronnen moeten worden gerealiseerd, vinden wij het van groot belang dat de continuiteit van het werk van de GNMF kan worden gegarandeerd met de zekerheid van een vierjarige budgetsubsidie. Hiermee kan de GNMF de komende jaren zich concentreren op het aanboren van nieuwe financieringsbronnen en de bijbehorende investeringen en vernieuwingen in de organisatie. Daarom is het van het grootste belang dat de GNMF in tegenstelling tot de afgelopen twee jaar, weer een vierjarige budgetsubsidie krijgt toegewezen, zodat voor 40% van de inkomsten zekerheid kan worden verschaft.
De Gelderse Natuur en Milieufederatie verzoekt u dan ook om de GNMF de komende vier jaar een budgetsubsidie toe te kennen zoals ook in uw brief van 10 juli (2012-000872) impliciet wordt aangegeven. “Op grond van het besluit van Provinciale Staten gedateerd 16 februari 2011 (PS2010-40) ontvangt uw organisatie subsidie voor de kosten van de instandhouding van de Stichting. Bij besluit van 27 juni 2012 van de Voorjaarsnota hebben Provinciale Staten (PS2012-433) de bezuinigingen op subsidies binnen het programma 6.2. Landelijk Gebied vastgesteld. Provinciale Staten heeft besloten om de structurele subsidie aan u om te buigen naar de helft van het thans beschikbare budget en daarmee vast te stellen op maximaal € 218.835,-. Ten opzichte van de in 2012 verleende subsidie betekent dat een verlaging van € 82.140 (prijspeil 2010). Provinciale Staten heeft besloten deze ombuiging gefaseerd in te zetten vanaf 2014, waarbij de ombuiging in begrotingsjaar 2016 volledig is gerealiseerd. Dit biedt tijd aan u om zo nodig nieuwe taak- en projectfinanciering te organiseren”. Ondanks deze financiële ombuiging zijn we blij dat Provinciale Staten deze bezuiniging gefaseerd wil laten ingaan, zodat we de tijd krijgen om te anticiperen op deze gewijzigde financiële situatie. De budgetsubsidie toekenning dient hier dan wel op aan te sluiten en ook vier jaar te bedragen.. De GNMF hoopt de komende vier jaar wederom op een vruchtbare samenwerking met de Provincie,
Met vriendelijke groet, Volkert Vintges
Directeur GNMF
Jan Paul van Soest
Voorzitter GNMF
Bijlage: Strategisch Plan 2013-2016, inclusief Interne Evaluatie 2006-2012
2
2013 > Strategisch plan < 2016 Gelderse Natuur en Milieufederatie
Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland Arnhem augustus 2012
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 1
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 2
Waarom dit Strategisch plan? Elke vier jaar formuleert de Gelderse Natuur en Milieufederatie een nieuwe, aan de tijd aangepaste strategische visie. Deze vierjaarscyclus loopt gelijk met de vierjaarlijkse budgetsubsidie van de Provincie Gelderland. Ook voor de budgetsubsidieperiode 2013 – 2016 is deze aanpak gevolgd. Bestaansrecht Gelderse Natuur en Milieufederatie: een stem voor natuur en milieu Burgers hebben vaak de neiging om vooral te kijken naar hun behoeftebevrediging op korte termijn. De belangen van anderen en van toekomstige generaties worden daarbij nog wel eens vergeten. Hetzelfde geldt voor bedrijven waar het maatschappelijk verantwoord ondernemen weliswaar in opkomst is, maar zij worden toch vooral afgerekend op winst, koers en omzet. Overheden moeten de diverse belangen van natuur, milieu en economie gelijk wegen, maar vaak blijkt de economie boven de ecologie te staan. Zeker in tijden van recessie zoals nu wegen werkgelegenheid belangen zwaar, wat ten koste kan gaan van duurzaam omgaan met onze leefomgeving. Toch liggen er juist ook kansen in de relatie tussen natuur, milieu en economie. Het vestigingsklimaat voor bedrijven in Gelderland wordt namelijk voor een niet onaanzienlijk deel bepaald door het groen-blauwe karakter van de provincie. Voor een evenwichtige afweging is het van groot belang dat milieu en natuur een goede vertegenwoordiger kent en dat er een organisatie is die mensen verenigt die zich willen inzetten voor deze waarden. Veel burgers, politici en tegenwoordig ook bedrijven vinden het dan ook belangrijk dat er organisaties zijn die onversneden voor het belang van natuur en milieu opkomen. Milieu en natuur hebben immers vanuit zichzelf geen stem. De GNMF komt op voor het belang van natuur en milieu en geeft ze daarmee een stem in het maatschappelijk verkeer. We vinden het daarbij van grote betekenis dat deze geluiden worden gesteund door de Gelderse burger. Ons bestaansrecht ontlenen we natuurlijk ook aan onze achterban, bestaande uit ruim honderd organisaties. Een achterban die springlevend is en zich regelmatig vernieuwt. Een aantal van deze organisaties hebben de GNMF zelfs in 1971 opgericht. Daardoor hebben we een historische en bijzondere band met deze groepen van burgers die zich georganiseerd hebben om zich in te zetten voor natuur en milieu in hun directe omgeving. Zij krijgen dan ook speciale aandacht. De GNMF betrekt ze bij het kiezen van en aandacht vragen voor de speerpunten, probeert Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 3
partijen zoveel mogelijk op één lijn te krijgen (ondanks verschillen in belang en inzicht) zodat de milieubeweging één krachtig geluid kan laten horen. We ondersteunen groepen met kennis en deskundigheid. De GNMF ziet haar achterban echter ruimer. We zijn er van overtuigd dat heel veel burgers de kwaliteit van de Gelderse leefomgeving van belang vinden en hebben de ambitie om ook hun stem te verwoorden.
Het vorige strategische plan 2010-2014: Korte evaluatie t.o.v. vorige strategische plan Wat wilden we toen zijn en bereiken? De Gelderse Natuur en Milieufederatie wil inspelen op de veranderende natuur- en milieuproblematiek. Daarbij zijn verschuivingen nodig in de werkwijze en in aandachtspunten. Deze verschuivingen vormen geen radicale breuk met het voorgaande, maar zijn eerder een verdere uitbouw van de werkwijzen die we nu al toepassen. Ook voor de periode 2013-2016 geldt dit. Het motto van de GNMF voor het vorige strategisch plan is vervat in de leus: ‘Samen voor een groen en gezond Gelderland’. ‘Samen’ omdat we het niet alleen willen en kunnen. Zonder de steun van mensen geen natuur- en milieubescherming. ‘Groen’ omdat we ons inzetten voor de kwaliteit van natuur en landschap, een mooie groene omgeving waar ook de mens wel bij vaart. ‘Gezond’ omdat een gezond milieu een belangrijke basisvoorwaarde is voor het leven van mens en dier. De inwoners van Gelderland hebben recht op een gezonde leefomgeving. ‘Gelderland’ is de schaal waarop we ons bewegen. Een provincie die haar kracht ontleent aan wonen, werken en recreëren in een groene omgeving, de ecologische mainport van Nederland. Omdat de twaalf Natuur en Milieufederaties een gezamenlijke pay off wilden, is de leus van de GNMF vervangen. De nieuwe pay off luidt: ‘Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland’.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 4
Onze werkwijze is echter niet wezenlijk gewijzigd. • De GNMF kiest ervoor om in een zo vroegtijdig mogelijk stadium in het beleidsproces in te steken. We willen met een pro-actieve benadering onze visie ‘inpluggen’. • De GNMF wil voorspelbaar, betrouwbaar en transparant handelen, zodat andere partijen weten wat ze aan de GNMF hebben. • We willen helder uitleggen waar we vóór zijn en waar we ons voor in willen zetten. Positieve visies en standpunten, ook als we verkeerde ontwikkelingen willen tegenhouden. • We willen meehelpen voorkomen dat nieuwe perspectiefvolle initiatieven een zachte dood sterven in het moeras van regels en tegenwerpingen. Denk hierbij aan duurzame energie zoals windenergie, zonne-energie en biomassa. • Ten aanzien van bedrijven en overheden volgen we consequent de volgende benadering: voorlopers stimuleren en helpen, en ten voorbeeld stellen aan anderen; middenmoters spiegelen aan voorlopers; druk uitoefenen op achterblijvers om minimaal middenmoter te worden. Ook ten aanzien van deze achterblijvers blijven we er op gericht er door middel van dialoog en onderhandeling uit te komen. • Daarnaast zullen we op een aantal punten onze werkwijze versterken en uitbouwen: de verschillende rollen die we spelen en de flexibiliteit om van de ene rol naar de andere te schakelen. Ook het zoeken van samenwerking met verrassende andere partijen hoort hierbij. Aparte evaluatie Zie hiervoor apart opgestelde uitgebreide evaluatie in de bijlage.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 5
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 6
Omgevingsanalyse: Welke ontwikkelingen neemt de GNMF waar, die voor haar doelen van belang zijn? Algemeen: • Steeds meer natuur en milieubeleid wordt op EU-niveau gemaakt. • Steeds verder terugtredende landelijke overheid en het overdragen van steeds meer taken van het rijk naar de provincies en gemeenten, waarbij tegelijkertijd bezuinigingen worden doorgevoerd. • Minder aandacht bij overheden en politiek voor natuur en milieu, klimaat en duurzame ontwikkeling. • Wel nog aandacht voor energiebeleid, maar dit vooral vanwege het belang voor de economie. • Daarentegen veel grotere aandacht bij bedrijven voor duurzaamheid, klimaat en energiebeleid omdat ze er van overtuigd zijn dit de dominante concurrentiefactoren van de toekomst zijn. • Wegvallend draagvlak voor EHS en Natura 2000 onder andere door verbureaucratisering van de discussie. De EHS inclusief verbindingen dreigt niet meer te worden afgerond en ook het beheer staat door draconische bezuinigingen en overheveling van taken en bevoegdheden van rijk naar provincies onder grote druk. Voor Natura 2000 geldt dat men alleen het minimaal verplichte deel wil uitvoeren en wellicht nog minder dan dat. Als er al aandacht is voor vermindering van de milieubelasting dan is dat vooral om ruimte te creëren, zodat bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden nog kunnen uitbreiden (PAS). • Daarentegen nog wel aandacht voor (cultuur)landschap en kwantitatief waterbeheer. Dit laatste vanwege het op de lange termijn garanderen van de veiligheid en de zoetwatervoorziening. • Roep om minder regels (bijv. crisis en herstelwet), minder controle en handhaving met alle gevolgen vandien voor verdere verrommeling van ons landschap en een verhoogde druk op onze leefomgeving. Daardoor ook minder neiging tot innovatie immers innovatie wordt gestimuleerd door juist aanscherpen van regelgeving. • Steeds minder vanzelfsprekend dat overheden blijven betalen voor het werk van natuur- en milieuorganisaties zoals de GNMF. Daarbij komt dat subsidies ‘uit’ zijn, waardoor het risico dat er op de budgetsubsidie van de GNMF wordt gekort, danwel geheel wordt stop gezet, steeds groter wordt.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 7
Op de langere termijn : Een nog steeds doorlopende trend van vergroting van onze footprint Gevolgen van klimaatverandering langzamerhand merkbaar. Dit leidt o.a. tot: o hitteperioden en langdurige droogteperioden o vaker stortbuien en grotere kans op overstromingen o meer en andere ziektes o te snelle verschuiving klimaatzones die de natuur niet kan bijbenen Demografische ontwikkelingen zoals krimp (beroeps)bevolking en vergrijzing. Dit leidt o.a. tot: o Andere verhoudingen tussen studerenden, werkenden en renteniers o Grotere verschillen tussen regio’s o Minder financiële armslag gemeenten vanwege wegvallende inkomsten o Op aantal plekken bouwen voor de leegstand
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 8
Vraag of onze welvaart nog blijft stijgen door wegvallen dominante positie en concurrentiekracht westerse landen en vanwege het steeds grotere tekort aan grondstoffen en (goedkoop winbare) energie. Gevolgen hiervan zijn nog niet goed te overzien…..
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 9
SWOT: Sterkte – zwakte – analyse GNMF Sterke punten • Door positieve insteek GNMF steun vanuit diverse partijen waaronder bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, provincie en gemeenten; • Oplossingsgerichte inbreng in moeilijke dossiers zoals ammoniak en EHS; • Door groot netwerk grote infostroom over wat er speelt; • Bewezen deskundigheid op meerdere terreinen; • Accurate organisatie; • Indien nodig in staat (juridische) druk op te bouwen; • Grote achterban van maar liefst honderd lokale groepen; • Samenwerking met relevante en verrassende partners. Zwakke punten • Versnippering van aandacht over teveel onderwerpen; • Van onze drie kerntaken is landschap bij de GNMF slecht belegd; • Onvoldoende uitbuiten van druk bij onderhandelingen; • Afhankelijkheid van andere stakeholders om te kunnen scoren; • Successen worden te weinig uitgebuit/geclaimd (personeel te bescheiden); • Hoge werkdruk, ook door financiële noodzaak van projectenwerving; • Relatieve onbekendheid bij het grote publiek; • Brede maatschappelijke druk opbouwen; • Grote afhankelijkheid van één subsidiegever; • Achterban onvoldoende in staat en bereid GNMF financieel te helpen; • Moeizame werving van donateurs door onbekendheid met deze tak van sport. Kansen bieden uitdagingen • Altijd wel een of enkele onderdelen van natuur en milieubeleid positief in de aandacht, dit geldt bijvoorbeeld nu voor zelf opwekken van energie; • Steeds meer natuur- en milieutaken bij de provincie ; • Natuur en landschap kunnen nog steeds rekenen op draagvlak burgers, dit ondanks dat EHS en Natura 2000 maatschappelijk onder vuur liggen; • Burgers blijken nog steeds op te willen komen voor lokale natuur-, milieu- en landschapsbedreigingen. Soms vraagt dit wel om een activistischer aanpak; • Door terugtredende overheid wordt de rol van burgers en organisaties bij signalering en handhaving steeds belangrijker. Dit vraagt wel om een dienstverlenende houding;
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 10
•
Meer laten zien wat we allemaal aan goede en succesvolle dingen doen. Dit vraagt wel om cultuuromslag bij de individuele medewerkers.
Bedreigingen hoofd bieden • Natuur en milieu in de breedte uit de mode; • Eenzijdige financiële afhankelijkheid in relatie met provincie die zich terugtrekt op eigen kerntaken en uit de mode zijn van subsidies; • Geringe overige mogelijkheden overheidsacquisitie; • Grote drukte op de charitatieve markt in combinatie met recessie; • Afhaken van achterban door grote nadruk op sluiten van compromissen; • Minder juridische mogelijkheden om druk uit te oefenen door veranderende wetgeving.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 11
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 12
De Missie van de GNMF: Samen voor een Mooi en Duurzaam Gelderland ‘Samen’ omdat we het niet alleen willen en kunnen. Zonder de steun van mensen geen natuur- en milieubescherming. Het klinkt mooi: de belangen behartigen van wat geen stem heeft. Maar we weten allemaal dat het mensen zijn die bepalen of onze natuur beschermd wordt en het milieu schoner wordt. Dit draagvlak onder de Gelderse burger achten wij van essentieel belang. We nodigen burgers, bedrijven en instellingen in Gelderland uit om met ons mee te denken en te doen. Dat wil concreet zeggen: Informeren en betrekken van de Gelderse burger; Betrokkenheid verwerven van, voor én met onze achterban (aangesloten organisaties en burgers); Samenwerken met Gelderse overheden: gemeenten en provincie; Samenwerken met Gelderse bedrijven; Samenwerken met andere maatschappelijke organisaties in Gelderland zoals LTO-noord, Recron, Vereniging Kleine Kernen enz; Sluiten van verrassende coalities. ‘Mooi’ omdat we ons inzetten voor de schoonheid en de kwaliteit van natuur en landschap, een mooie groene omgeving waar ook de mens wel bij vaart. Dat wil concreet zeggen: Behoud en versterking kwaliteit en kwantiteit natuur en landschap met nadruk op verminderen verzuring, vermesting, verdroging en verstoring; Zuinig op open ruimte en tegengaan verrommeling. ‘Duurzaam’ omdat een duurzame samenleving een belangrijke basisvoorwaarde is voor het leven van mens en dier hier en daar, nu en in de toekomst. Dat wil concreet zeggen: Bescherming van mens en leefomgeving; Beheersing van klimaatvraagstuk tot max 2 0C en adaptatie van de onherroepelijke veranderingen vertalen naar de Gelderse situatie; Voorkomen van opraken van grondstoffen, landbouwgrond (i.v.m. voedselvoorziening) en energie door inzetten op besparing, efficiënter gebruik, Ladder van Lansink, en hernieuwbare grondstoffen; Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 13
Voorkomen van verdere vermindering biodiversiteit door realiseren van voldoende kwalitatieve hoogwaardige natuur in Gelderland en voorkomen van degradatie natuur elders, vertalen naar de Gelderse situatie (bijv. door navraag te doen naar de herkomst, het promoten van keurmerken als FSC, MSC e.d.).
‘Gelderland’ is de schaal waarop we ons bewegen. Een provincie die haar kracht ontleent aan wonen, werken en recreëren in een groene omgeving, de ecologische mainport van Nederland waar ook de mens wel bij vaart. Daarbij hebben we uiteraard wel oog voor de problemen die op ons afkomen en die qua schaalgrootte de provinciale grenzen (verre) overstijgen zoals het klimaatprobleem en de teruggang van de biodiversiteit. Ook zullen we samen met de andere elf NMF’s en samenwerkend met andere bevriende landelijke en internationale organisaties ervoor zorgen dat we onze invloed uitoefenen op dat schaalniveau waar de belangrijkste beslissingen genomen worden die van invloed zijn op ons werk in de provincie.
Onze visie op de toekomst Om op de toekomst voorbereid te zijn, waarbij omstandigheden steeds sneller wijzigen, het politieke klimaat onvoorspelbaarder wordt en de financiële omstandigheden minder rooskleurig zijn, zullen we flexibeler en efficiënter moet worden in onze aanpak. Onze werkwijze blijft daarbij echter dezelfde: positie verwerven (deskundig, netwerk, juridisch, maatschappelijk) en vanuit deze sterke positie onze doelen te vertalen, te verbinden, te verspreiden en te versterken, om vervolgens indien nodig onderhandelingen aan te gaan en deals te sluiten. Dat betekent het verder uitbouwen van deze aanpak waarbij we flexibeler moeten worden in de wijze van verwerven van een goede positie en meer vaardigheden moeten verwerven ten aanzien van het voeren van promotie en onderhandelingen. Daartoe moeten we meerdere rollen met verve kunnen spelen: zoals mobiliseren, actievoeren, onderhandelen, lobbyen, bemiddelen, bruggen bouwen, ondersteunen, promoten, aanjagen. Tevens zullen we onafhankelijker moeten worden van één financier door spreiding van financieringsbronnen en meer flexibiliteit in de bekostigingsmogelijkheden van activiteiten.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 14
Onze positie t.a.v. andere spelers GNMF is de enige organisatie die als belangenbehartiger opkomt voor natuur, milieu, landschap, klimaat en duurzaamheid in de provincie. We zijn geworteld in Gelderland en hebben een groot netwerk opgebouwd in de provincie. Wel blijft het van belang om nog meer met accenten te gaan werken richting de grotere steden Nijmegen, Arnhem, Apeldoorn en de drie Gelderse streken: Achterhoek, Veluwe-Vallei en Rivierenland. Dit omdat het Gelderland-gevoel niet bestaat en men zich eerder afficheert met de stad of de streek waar men woont.
Onze propositie, ofwel Unique Selling Point Als je het werk van de GNMF waarin we uniek zijn zou moeten typeren, dan is het woord katalysator wellicht de beste typering: een katalysator is een stof die de snelheid van een bepaalde chemische reactie beïnvloedt zonder zelf verbruikt te worden. Gewoonlijk wordt hiermee een versnelling van de reactiesnelheid bedoeld. De GNMF doet dit door: vertalen, verbinden, verspreiden en versterken. Het grote nadeel van deze werkwijze is echter de onzichtbaarheid van ons werk voor de buitenwereld. Net zoals de processormaker Intell moeten we hier dus een list op verzinnen. Intell heeft dit zeer succesvol gedaan door met veel geld ‘Intell inside’ te promoten. Dat geld hebben we niet, dus we moeten iets anders verzinnen. Maar een eerste stap daartoe kan zijn om op al die projecten waarbij wij als katalysator hebben opgetreden een stempel te zetten met ‘Powered by the GNMF/Mede mogelijk gemaakt door de GNMF’.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 15
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 16
Werkwijze GNMF De huidige werkwijze • Flexibel rol bepalen al naar wat gewenst is; • Behoud en uitbouw deskundigheid in relevante aandachtsgebieden; • Informatie van en communicatie +ondersteuning met/van achterban (aangesloten organisaties); • Overleg met overheden, in volgorde: provincie, gemeenten, rijk, EU; • Interactie met verwante instellingen en (overige) stakeholders, waaronder bedrijfsleven en met name de voorloperbedrijven; • Eventuele druk/juridische procedures (indien noodzakelijk) gebruiken om onderhandelingspositie te realiseren; • Zorgvuldige en transparante interne bedrijfsvoering (klimaatneutaliteit/accountability/ CBF keur/ Code Wijffels) en externe verantwoording (o.m. naar subsidiegevers) In 2013-2016 wordt gestreefd naar de volgende aanvullingen op deze werkwijze Meer nadruk op het betrekken van de Gelderse burger en aangesloten groepen bij het werk van de GNMF en hen een vorm van aansluiting bieden (onder andere door ze meer te betrekken bij keuzen van onze prioriteiten); Bezien of de GNMF een vereniging moet worden zodat achterban van groepen en burgers meer formeel betrokken kunnen worden bij het beleid van de GNMF en het draagvlak wordt verstevigd; Vaardigheden verder ontwikkelen op gebied van druk opbouwen+promoten +onderhandelen + deals sluiten t.b.v. concrete resultaten; Meer tijd steken in speerpunten en minder tijd in andere activiteiten; Clusteren van projecten rondom speerpunten; Grotere zichtbaarheid in de media als middel tot beleidsverandering en tot vergroting van de bekendheid van de GNMF; Meer nadruk in de communicatie op het claimen van successen; Zelf zaken oppakken t.a.v. rollen die de overheid laat liggen; Meer nadruk op samenwerking met (voorloper)bedrijven; Meer nadruk op innovatieve, vernieuwende en oplossingsgerichte werkwijzen; Professionalisering en uitbouw van de ondersteuning van de aangesloten groepen en burgers; Diversificatie van de inkomsten door ook burgers, gemeenten en bedrijven aan te spreken. Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 17
Prioriteiten 2013-2016 Door Bestuur en Raad van Advies zijn de volgende prioriteiten vastgesteld: Kwaliteit natuur (actiepunt Mooi) Verzuring, vermesting, verdroging en verstoring van de natuur verminderen; Ervoor zorgdragen dat de EHS gaat functioneren als een netwerk van met elkaar verbonden robuuste natuurgebieden. Ruimtelijke ordening (actiepunt Mooi) Verrommeling van het landschap tegengaan door concentratie van functies i.p.v. spreiding; Vermindering van ruimtegebruik ten behoeve van bedrijventerreinen, wegen, woningbouw e.d.: kwaliteit in plaats van kwantiteit. Klimaatbeleid (actiepunt Duurzaam) Energiebesparing en duurzame energieopwekking stimuleren; Aanpassen aan klimaatverandering door meer ruimte voor de rivier, zoetwatervoorziening veiligstellen steden hittebestendig maken e.d; Verkeer en vervoer: zuiniger en schoner maken; Lokale duurzame energie opwekking; initiatieven van burgers mee initiëren en ondersteunen. Achterban plus Gelderse burger (actiepunt Samen) Uitbouw draagvlak en communicatie met burgers en achterban; GMF als doorgeefluik van wensen van milieubewuste burgers; Professionalisering van de ondersteuning d.m.v. Helpdesk; frontoffice voor iedereen en backoffice voor aangesloten groepen en burgers, zodat Gelderse burgers zelf kunnen opkomen voor natuur en milieu; Nog meer zichtbaar maken dat de GNMF wordt ondersteund door veel Gelderse burgers; Samen met Gelderse burgers, gemeenten en bedrijven werken aan onafhankelijker (financiële) positie GNMF.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 18
Financiële uitgangspunten en meerjarenramingen n.a.v. bezuinigingen Provincie De Gelderse Natuur en Milieufederatie is een non-profit organisatie. Al onze inkomsten worden ingezet voor een mooi en duurzaam Gelderland. Om onze activiteiten naar behoren uit te kunnen voeren, zijn voldoende financiële bronnen noodzakelijk. Om de onafhankelijkheid ten opzichte van de verschillende subsidiegevers te bewaren zijn de afgelopen jaren de inkomsten gediversificeerd. Naast inkomsten van de Provincie krijgt de GNMF ook geld van de Postcodeloterij, de terreinbeheerders (Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en het Geldersch Landschap) en diverse projectsubsidies. Door voortdurende bezuinigingen staat de financiering echter onder druk. We zoeken daarom naar aanvullende mogelijkheden voor financiering, zodat we nog minder afhankelijk zijn van één of enkele financiers, zoals het betrekken van burgers bij ons werk die als donateur of lid een bijdrage gaan leveren. Ook hebben we eerste stappen gezet door bedrijven die onze rol van belang vinden om een bijdrage te vragen, zodat deze specifieke rol geborgd blijft. Ten slotte willen we ook gemeenten gaan vragen een bijdrage te geven voor de service die we hen leveren. Met de provincie hebben we een inspanningsverplichting afgesproken van 60% cofinanciering. Door de recessie komt deze wens overigens steeds meer onder druk te staan. Daarbij heeft ook de Postcodeloterij haar bijdrage met 10% verminderd. Het VSB fonds is al enige tijd geleden gestopt met het geven van projectsubsidies aan natuur- en milieu-organisaties. Ook andere fondsen zijn steeds moeilijker aan te boren. Dit maakt het voor de komende tijd steeds moeilijker om aan de inspanningsverplichting van de Provincie te voldoen om 60% van onze inkomsten te verwerven naast de budgetsubsidie van de Provincie. Ook om die reden zijn we naarstig op zoek naar andere bronnen, maar de kost gaat voor de baat. In de komende paar jaar zou dit kunnen betekenen dat we de 40% inspanningsverplichting niet halen. Het streven is echter om gemiddeld over de vier budgetsubsidie jaren wel deze 40% te halen. Met de Provincie hebben we afgesproken dat we reserve mogen aanleggen om in slechte tijden onze sociale verplichtingen t.a.v. personeel waar te kunnen blijven maken. Deze reserve is gemaximeerd op een half jaar omzet. Ten slotte worden mogelijke procedures, aangespannen bij de Raad van State of de Rechtbank, niet betaald uit de budgetsubsidie van de Provincie. Dit wordt al enige jaren in het jaarverslag inzichtelijk gemaakt.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 19
De provincie heeft ons in haar brief van 10 juli 2012 (zaaknummer 2012-000872) wederom een bezuiniging opgelegd van € 82.141 (prijspeil 2010) die in 2014, 2015 en 2016 moet worden geëffectueerd (ieder jaar 27.380 prijspeil 2010). In de financiële meerjarenraming zijn deze bedragen geïndexeerd, waarbij in 2011 de werkelijke indexatie van 2,5% en over 2012-2016 jaarlijks met een geprognotiseerde indexatie van 1,5% is gerekend. De maximale budgetsubsidie in 2016 bedraagt dan € 235.700 (prijspeil 2016). Over 2012 is maximaal € 308.800 (prijspeil 2011) toegekend. In de begroting 2012 is nog gerekend met 1,5% i.p.v. 2,5%. Vandaar dat hier het bedrag van € 305.000 staat.
Financiële doelen vrienden/contributies/sponsoring voor deze periode (geëffectueerd in 2016): 1. Donaties campagnes werven om m.n. de out of pocketkosten van campagnes te kunnen betalen. Hiervoor denken we in 2016 jaarlijks minimaal € 25.000,- aan inkomsten te kunnen realiseren. Ofwel zo’n 1250 donaties per jaar. 2. Donateurs (leden) GNMF werven om ondersteuning achterban te blijven garanderen. Hiervoor denken we in 2016 minimaal € 25.000,-aan inkomsten te kunnen realiseren. Ofwel zo’n 850 donateurs. 3. Vrienden van de GNMF werven onder bedrijven om voorloperbedrijven te helpen ondersteunen en hun aanpak te promoten, middenmoters te helpen voorloperbedrijf te worden en achterblijvers te pressen minimaal middenmoter te worden. Hiervoor denken we in 2016 minimaal € 30.000 aan inkomsten te kunnen realiseren. Dit bedrag komt in een apart fonds t.b.v. activiteiten samen met deze bedrijven. Totaal donaties/contributies in 2013: € 17.000, 2014: € 30.000, 2015: € 65.000, 2016: € 105.000. 4. Ondersteuning van gemeenten, waterschappen, waterwinbedrijven e.d. bij het opstellen van hun bestemmingsplannen buitengebied e.d. Hiervoor denken we in 2016 minimaal € 25.000 aan inkomsten te kunnen realiseren. Hiermee denken we, ondanks vanwege bezuinigingen teruglopende bijdragen van terreinbeheerders, de faciliteit microplanologie overeind te kunnen houden.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 20
Financiële doelen extra projectwerving voor deze periode geëffectueerd in 2016: Projectenacquisitie (m.u.v. projecten 12 NMF’s) moet totaal in 2016 € 175.000 opleveren. Dit betekent een continuering van onze huidige projecten portofolio. Dit zal echter van de medewerkers en de directie een grotere inzet aan acquisitie vereisen. Binnen de organisatie worden hiertoe nu al stappen gezet en afspraken gemaakt.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 21
Financiële meerjarenraming Meerjarenraming 2013-2016
Gelderse Natuur en Milieufederatie
28 augustus 2012
Begroting 2012
Begroting 2013
2014
2015
2016
inkomsten (in euro) Budgetsubsidie Provincie Gelderland
2012
2013
2014
2015
2016
536.300
508.800
516.400
524.100
532.000
uitgaven (in euro) 305.000
317.800
293.200
267.900
241.600
Huisvestingskosten
48.200
45.400
46.300
47.200
48.100
Projecten Natuur en Milieufederaties
78.100
61.300
45.000
45.000
45.000
Kantoorkosten
50.900
48.000
49.000
50.000
51.000
Terreinbeheerders e.a.
74.200
61.600
70.600
77.600
77.600
Algemene kosten
9.100
9.000
9.200
9.400
9.600
133.800
110.000
125.000
150.000
175.000
29.400
-
-
-
-
Projecten:
Overige projecten Specifieke projecten Baten acties derden: Postcodeloterij (NPL)
120.000
120.000
120.000
120.000
120.000
Overige baten: 10.000
17.000
30.000
65.000
80.000
Diversen en rente
13.000
10.500
10.500
10.000
10.100
763.500
698.200
694.300
735.500
749.300
-
-
21.200
-
-
763.500
698.200
715.500
735.500
749.300
Resultaat (tekort) Totaal
Communicatie
16.200
15.000
15.300
15.600
15.900
Professionalisering
6.500
6.000
6.100
6.200
6.300
Afschrijvingskosten
3.200
3.000
3.100
3.200
3.300
Automatisering
9.000
8.000
9.200
9.400
9.600
-
10.000
15.000
20.000
20.000
84.100
45.000
45.900
46.800
47.700
763.500
698.200
715.500
731.900
743.500
-
-
-
3.600
5.800
763.500
698.200
715.500
735.500
749.300
45,5%
41,0%
36,6%
32,5%
7,2
7,2
7,2
7,2
Kosten werving donateurs
Donaties en contributies
Totaal
Personeelskosten
Directe projectkosten
Resultaat (overschot) Totaal
index budgetsubsidie 1,5%
% budgetsubsidie-exploitatie
39,9%
index personeelskosten 1,5%
% gemiddeld over 2013-2016
38,8%
index overige uitgaven 2%
FTE
7,6
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 22
Slot De Gelderse Natuur en Milieufederatie speelt in op de veranderende maatschappij door te kiezen voor een flexibel profiel. Daarin verschuiven de accenten ten opzichte van het verleden. We zijn flexibel in het analyseren welke rol een toegevoegde waarde heeft en kunnen deze rol ook naar behoren vervullen. We zijn pro-actief, kiezen een onderscheidende aanpak ten aanzien van voorlopers, middenmoters respectievelijk achterblijvers en maken meer werk van datgene waar we vóór zijn. De aandacht bundelen we meer op een beperkt aantal onderwerpen. Nadrukkelijk werken we samen, ook met minder voor de hand liggende partijen waaronder uitdrukkelijk ook het bedrijfsleven. De burger krijgt de aandacht die zij verdient. Het uitbouwen van een helpdesk voor onze aangesloten groepen en burgers leidt tot vergroting van de dienstverlening. Onze onafhankelijkheid is versterkt met aanvullende financiering. Daarmee is de GNMF klaar voor de komende jaren. Jaren waarin we samen werken aan een mooi en duurzaam Gelderland. Jan Paul van Soest Voorzitter Gelderse Natuur en Milieufederatie
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 23
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Strategisch plan 2013-2016 / 24
Bijlage bij Strategisch Plan 2013-2016 Interne evaluatie Gelderse Natuur en Milieufederatie 2006-2012
In deze evaluatie is gebruikgemaakt van de criteria die in 2005 gebruikt zijn bij de herijking van de subsidierelaties met diverse ondersteuningsinstellingen, waaronder de GNMF. Hierbij is gebruikgemaakt van de door Provinciale Staten vastgestelde beleidskaders. Tevens is gebruikgemaakt van de rapportage Onderzoek subsidiëring ondersteuningsinstellingen van de Commissie van Onderzoek van Provinciale Staten van Gelderland uit 2010. De Werkplannen 2006-2012 en Jaarverslagen 2006-2011 van de GNMF zijn gebruikt voor de feitelijke evaluatie.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 1
Inleiding Doelstelling: De GNMF is in 1971 opgericht. De stichting Gelderse Natuur en Milieufederatie heeft ten doel de bevordering van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieuzorg in de provincie Gelderland, alles in de meest ruime zin. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: De beïnvloeding van het beleid op het gebied van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer in Gelderland, zowel door het stimuleren van dat beleid door het uitdragen van denkbeelden en het signaleren van knelpunten, als door het, op professioneel hoogwaardige en effectieve wijze, behartigen van belangen op genoemde gebieden, in en buiten rechte en met alle wettige middelen, onder meer in procedures tegen het verlenen van vergunningen en in inspraaken besluitvormingsprocedures, alsmede tegen elk ander besluit op welk gebied dan ook waarbij schade/nadeel, direct of indirect, aan natuur en/of landschap en/of milieu kan worden toegebracht; Het overdragen van de expertise van de stichting aan locale en regionale groepen teneinde die groepen eveneens in staat te stellen op hun beurt het gemeentelijk of regionaal beleid aldus te beïnvloeden; Als eerste aanspreekpunt te fungeren voor inwoners, overheden of instellingen, die zich met een vraag op het gebied van landschap en milieu geconfronteerd zien. De organen van de stichting zijn: Het Bestuur bestaande uit 7 personen met Jan Paul van Soest als voorzitter Raad van Advies met 9 leden uit de achterban van de GNMF De werkorganisatie bestaat uit 11 medewerkers met zo’n 7,5 FTE Ruim 100 bij de GNMF aangesloten lokale vrijwilligersorganisaties verspreid over heel Gelderland Kenmerken voor de GNMF zijn: Onafhankelijk Zet zich in voor algemene waarden als duurzaamheid, een gezond milieu, een mooi natuur en landschap in Gelderland onder het motto: Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland Expertise op het gebied van natuur, milieu, duurzaamheid, water en RO-beleid, die ze op een pro-actieve manier in de beleidsvoorbereiding willen inzetten en waarbij ze vooral ook willen aangeven waar ze vóór zijn De spreekbuis voor natuur en milieu en voor groene organisaties in de provincie Werkwijze: voorlopers stimuleren en ten voorbeeld stellen aan anderen, middenmoters spiegelen aan voorlopers en druk uitoefenen op achterblijvers om minimaal middenmoter te worden Actief zoeken naar oplossingen in geval van conflicterende belangen Bemiddelaar in beleidsprocessen Ondersteuning en professionalisering van lokale actoren en groepen Via de bij haar aangesloten organisaties is de GNMF verankerd in de Gelderse samenleving.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 2
Uitgevoerde activiteiten Wat doet de GNMF zoal voor dit budgetsubsidiegeld en doet daarbij de GNMF de goede dingen? In de voorjaarsnota 2012 van de provincie staat verwoord dat de provincie het werk van de GNMF richting haar achterban van belang acht ten behoeve van draagvlakontwikkeling voor het provinciale beleid.
GNMF verricht veelal op verzoek van de provincie werkzaamheden t.b.v. diverse provinciale overleggen, zodat naast werkgevers en boeren ook altijd natuur, milieu en landschap vertegenwoordigd zijn. Dit punt is van belang voor de balans tussen economie en ecologie. Indien de GNMF zelf over onvoldoende menskracht beschikt, of juist een lokale/regionale inbreng gewenst is, zoekt zij voor de provincie een andere goede vertegenwoordiger uit de bij haar aangesloten organisaties. Voorbeelden zijn: streekcommissies (nu vervangen door regiocommissies), klankbordgroepen Natura 2000, gebiedscommissies, klankbordgroepen (rond)wegen, rivieren en bedrijventerreinen, OV-Rocov, PRO. GNMF levert informatie aan ambtenaren, GS en PS ten behoeve van beleidsvoorbereiding op het gebied van natuur, landschap, RO, milieu, verkeer en vervoer, klimaat en energie. Regelmatig wordt ze hiertoe door de provincie uitgenodigd (bijvoorbeeld nu bij de nieuwe structuurvisie waarbij de GNMF het voorzitterschap vervult van de werkgroep thema planologie i.h.k.v. Manifestuitwerking). GNMF zet onderwerpen mede op de agenda zoals de bezuinigingen op natuur (burgerinitiatief Hartenkreet voor natuur en landschap), Nacht van de Nacht, gebruik van duurzame biomassa, lokale duurzame energie initiatieven, nieuwe WRO instrumentarium enz. GNMF ondersteunt onder meer het provinciaal klimaatbeleid (2008-2011) en in het verleden het provinciaal reconstructiebeleid (2000-2005). Indien dit veel extra werk kost, gebeurt dit via provinciale projectsubsidies waarbij de budgetsubsidie voor cofinanciering wordt ingezet. GNMF ondersteunt de eigen achterban van ruim honderd groepen en is een vraagbaak voor de Gelderse burger. Hiertoe organiseert ze scholingsbijeenkomsten, onderhoudt ze een helpdesk (telefonisch en Milieuhulp.nl) en enquêteert ze Gelderse burgers via de Groene Peiler. GNMF verzorgt communicatie zoals persberichten, ingezonden artikelen, Nieuwsbrief, website, (voorlichtings)filmpjes enz. In praktijk ondersteunen deze activiteiten regelmatig het provinciaal beleid.
Belang van het werk van de GNMF voor de Provincie
De GNMF geeft aan dat een deal met haar i.h.a. ook een deal met de achterban van de GNMF (ruim 100 lokale groepen) en de drie terreinbeheerders (soms aangevuld met GPG) betekent. Met andere woorden: een afspraak met de GNMF betekent i.h.a. ook geen last meer van procedures, acties e.d. uit deze hoek. Daar waar er meningsverschillen zijn tussen lokaal of provinciaal beleid en de bij haar aangesloten lokale groepen treedt de GNMF soms op als bemiddelaar of aandrager van compromissen (golfbanen Brummen en Putten, uitbreiding bedrijventerrein Misterweg in Winterswijk, haven Bemmelerwaard) GNMF geeft aan dat ze regelmatig lokale geluiden doorspeelt (bijv. kritische noten t.a.v. provinciale initiatieven, of boze reacties van burgers op uitvoering ILG). Zo fungeert de GNMF in de praktijk als de oren en ogen voor terreinbeheerders e.a. die in opdracht van de provincie ILG-projecten uitvoeren en dan soms tegen lokaal verzet oplopen. GNMF is zelfs bezig t.b.v.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 3
terreinbeheerders e.a. om communicatietrajecten (bijv. de Haere) op te zetten en waar de vlam in de pan is geslagen, provinciaal beleid te verdedigen of te bemiddelen (Heiderijk). De inzet van de GNMF in overlegorganen kenmerkt zich i.h.a. door het zoeken naar oplossingen. Deze oplossingen vormen regelmatig een opzet voor provinciaal beleid (groeikrimp deal met de Recron, reconstructie-WAV, extensiveringszones Achterhoek, Gelders convenant stikstof en Natura 2000 m.n. de afspraken over koe in de wei, restwarmte ARN Nijmegen, Manifest Duurzame kwaliteit van het landelijk gebied in Gelderland, als antwoord op de herijking van de EHS, enz.) Soms zorgt de GNMF voor smeerolie om voorstellen met meer draagvlak door de besluitvorming te loodsen (gemeenteraad Overbetuwe t.a.v. windmolens, PS t.a.v. inzet Inpassingsplan bij grote vergistingsinstallaties, bij dit laatste voorbeeld is de GNMF geswitcht van ‘nee tenzij’ naar ‘ja mits’). De GNMF laat zien dat er met haar te dealen valt. Ook laat ze zien dat ze daarmee compensatie voor natuuraantasting weet te realiseren (haven Hattem, diverse golfbanen zoals Groot Engelenburg, Renkum/Heelsum en Putten, bedrijventerrein Misteweg, afspraken over verbetering bestemmingsplannen buitengebied e.d. met gemeenten als Ermelo, Barneveld, Winterswijk, Apeldoorn, Nunspeet, Beleidsuitwerking natuur en landschap, enz.). GNMF geeft er blijk van mee te denken om provinciale doelen gerealiseerd te krijgen zoals op gebied van klimaat, verkeer en vervoer, water, natuur en landschap (taskforce) enz. GNMF haalt soms voor de Provincie de kastanjes uit het vuur. Bijvoorbeeld bij de doortrekking van de N322 door net aangewezen EHS en de aanleg van de haven in Hattem in EHS en natura2000 gebied. Beide initiatieven konden eigenlijk volgens de regels geen doorgang vinden. Ook steekt ze haar nek uit, bijvoorbeeld door het schrappen van EHS in het kader van de herijking te verdedigen richting haar eigen achterban.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 4
Behaalde resultaten De GNMF levert een belangrijke bijdrage aan de het realiseren van provinciale doelen op diverse terreinen (en regelmatig ook gemeentelijke en soms landelijke doelen) Landelijk gebied
De GNMF heeft met de LTO een deal gesloten over vermindering WAV-gebieden. Dit heeft geleid tot een unaniem advies van de Streekcommissie Achterhoek/Liemers. De GNMF heeft met de LTO een deal gesloten over vermindering van het aantal extensiveringsgebieden in het reconstructieplan Achterhoek (i.h.k.v. evaluatie reconstructie). De GNMF was oorspronkelijke bedenker van het project Grootschalige landbouw in kleinschalig landschap (Lochem). Dit project heeft de nodige kennis en ervaring opgedaan waar recentelijk nog gebruik van wordt gemaakt. De GNMF levert een bijdrage aan het zoeken van gedragen oplossingen in de diverse Natura 2000-klankbordgroepen: o.a.is ze met voorstel gekomen om het ven Loo-fles vlak tegen de Gelderse Vallei te laten vervallen ten gunste van uitbreiding van Natura 2000 Veluwe aan de oostkant met enkele beeklopen (i.v.m. de Natura 2000-soorten Beekprik e.d.). De GNMF levert actief een bijdrage aan het realiseren van draagvlak voor Natura 2000. Daartoe heeft ze een voorlichtingsfilm over Natura 2000 gemaakt die door de Provincie gebruikt is bij alle voorlichtingsbijeenkomsten op de Veluwe over Natura 2000. De GNMF denkt actief mee op het terrein van ammoniak en Natura 2000 o.a. in het aandragen van alternatieven en het voeren van één op één gesprekken met de verschillende landbouworganisaties. Zij heeft bijvoorbeeld een meer werkbare variant voor het terugploegen van vergunningen tot 7 december 2004 ingebracht, een voorstel hoe om te gaan met extensieve melkveehouderij en een voorstel hoe om te gaan met wateraanpak t.o.v. ammoniakaanpak. Dit heeft geresulteerd in een deal met de landbouw en de provincie in de vorm van een convenant. Dit convenant is vervolgens vertaald in een verordening, waardoor de vergunningverlening richting de landbouw weer op gang kon komen. De GNMF heeft actief meegedacht over het instellen van een landschapsfonds van boeren rond Winterswijk om de kwaliteit van natuur, milieu en landschap in dit gebied te verhogen. Mede hierdoor is door LNV (EL&I), Winterswijk aangewezen als pilot i.h.k.v. GLB. De GNMF is mede initiatiefnemer van het Manifest en het bijeen brengen van de Manifestpartners. Dit initiatief heeft geresulteerd in de recente beleidsuitwerking natuur en landschap.
Klimaatbeleid
De GNMF is zeer actief betrokken bij uitvoering van het provinciaal beleid windenergie, maar ook nauw betrokken bij invulling concentratielocaties op landelijk niveau t.b.v. VROM beleid. De GNMF heeft richting eigen achterban windenergie actief gepromoot (overigens met wisselend succes). Dit is gebeurd in Zutphen, Duiven, Overbetuwe en Nijmegen. Ook heeft ze met succes veel energie gestoken in het enthousiasmeren van de grondeigenaren van 8 van de 9 windmolens op/bij het Betuws Bedrijventerrein. Met behulp van een projectsubsidie van de provincie heeft de GNMF energiebesparing in de huursector onder de aandacht gebracht van woningbouwcorporaties, maar vooral ook van huurdersverenigingen (Nijmegen en Apeldoorn). Op dit moment is de GNMF trekker van een landelijk project op dit onderwerp. Idem voor energiebesparing bij binnenstadwinkeliers Arnhem, waarbij de aanpak van open winkeldeuren en het gebruik van LED-verlichting op de agenda is gezet.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 5
Idem voor de promotie van productie van ‘groen gas’ door boeren. D.m.v. het organiseren van een debat over “de boer als energieproducent” in de Achterhoek, veel boeren kennis laten nemen van de mogelijkheid om i.p.v. groene stroom, groen gas te gaan produceren (ook de provincie promoot dit inmiddels). De GNMF heeft het door ruzie vastgelopen initiatief over gebruik restwarmte in Nijmegen weer op de publieke en politieke agenda gezet door ingezonden artikelen in de Gelderlander en het organiseren van een symposium met de ARN over gebruik restwarmte/stadsverwarming. Hierna kon de provincie de rol als promotor en facilitator gemakkelijker overnemen. Dit heeft geleid tot overeenstemming en goedkeuring in zowel Nijmegen als bij de provincie voor investeringen in de infrastructuur. De GNMF heeft een bijdrage geleverd aan revisievergunningen ARN en Electrabel (houtbijstook). Ze heeft hierbij een belangrijke (bemiddelende) rol gespeeld tussen lokale groepen en ARN en Electrabel over revisievergunningen. Dit heeft geleid tot vergunningen zonder gang naar de Raad van State! De Natuur en Milieufederaties (i.h.k.v. HIER-campagne) hebben het begrip klimaatneutraal in de markt gezet. De Natuur en Milieufederaties hebben het onderwerp duisternis op de agenda van de politiek gezet en organiseren jaarlijks de Nacht van de Nacht waarmee veel publiciteit voor dit onderwerp wordt gegenereerd. Een tijd lang heeft de Provincie zich ook ingezet voor het behoud van duisternis, o.a. op de Veluwe. De GNMF trekt samen met de provincie op om lokaal duurzame energie initiatieven te ondersteunen. De GNMF heeft hiervoor recentelijk een Servicepunt opgezet.
Infrastructuur en openbaar vervoer
De GNMF heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het verbeteren van het OV in Gelderland e.o. succesvol actie gevoerd voor een station in Molenhoek, dynamische informatievoorziening voor reizigers, verbetering stationslocaties zoals in Tiel e.d. De GNMF heeft een bijdrage geleverd aan het promoten van de Nijmeegse tramoptie en heeft samen met de Provincie succesvol geïntervenieerd in het meningsverschil tussen Nijmegen (tram) en Arnhem (trolley). Dankzij de GNMF zijn er diverse snelfietsroutes gerealiseerd in Gelderland De GNMF heeft een bijdrage geleverd aan de realisatie van diverse rijkswegenplannen, zoals de doorbraak voor A50-verbreding en aanleg stadbrug Nijmegen, waarna de lobby voor Rijksgeld succesvol kon worden ingezet. De GNMF heeft oplossing aangedragen voor probleem N322 waarbij de weg bleek te lopen door net vastgestelde EHS: samen met lokale achterban gezocht naar oplossing in de vorm van. compensatie (i.p.v. toets op groot maatschappelijk belang en geen alternatieven aanwezig). T.a.v. rondwegen heeft de GNMF een bedrage geleverd aan vlotte besluitvorming: voorbeeld Hummelo korte westelijke omleiding, Voorthuizen voorkeurstracé westelijke omleiding De Natuur en Milieufederaties hebben gezamenlijk het begrip zuinig op ruimte, en verrommeling, op de agenda van de (landelijke) politiek gezet. Dit thema (offensief tegen verrommeling) was in het vorige coalitieakkoord opgenomen als één van de speerpunten.
Ruimtelijke ordening
De GNMF heeft i.h.k.v. nieuwe WRO mede draagvlak georganiseerd voor het vormgeven van de provinciale verordeningen. O.a. door het organiseren van een expertmeeting voor Statenleden met een van de vormgevers (vanuit VROM) van de nieuwe WRO.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 6
De GNMF heeft actief gelobbyd o.a. samen met de KvK voor vermindering aantal nieuw te ontwikkelen (lokale) bedrijventerreinen en lobbyt voor provinciale regie hierop, iets wat GS ook nastreeft. De GNMF heeft, door discussies met betreffende gemeenten aan te gaan over de grootte van RBT Doetinchem en RBT Apeldoorn, er mede voor gezorgd dat er uiteindelijk een kleiner RBT gerealiseerd wordt, dat meer in overeenstemming is met vraag/aanbod van nieuwe bedrijventerreinen. De GNMF heeft diverse conflicten tussen ruimtelijke ontwikkelingen en bescherming EHS/Natura 2000 opgelost: verdriedubbeling recreantenhaven Hattem, legalisatie golfbaan Putten, uitbreidingen golfbanen Renkum/Heelsum en Brummen, bedrijventerrein Misteweg mogelijk gemaakt, hierbij bijdragen geleverd aan concrete compensatie. De GNMF heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan een duurzaam Betuws Bedrijvenpark: van strijd om het MTC tot vergelijk over kleiner bedrijventerrein Park 15 en tegelijkertijd aanleggen met geld van uitgifte grond (ruim 1 miljoen) voor landschapspark Danenberg (heeft ook subsidie gekregen van VROM Mooi Nederland). Hiermee een voorbeeld gegeven van hoe het ook kan. De GNMF-directeur is voorzitter van de advieswerkgroep die een advies uit moet brengen aan de Provincie over de natuur en landschapsparagrafen in de nieuwe Omgevingsvisie.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 7
SMART-doelstelling gerelateerd aan provinciale doelstellingen De GNMF heeft de afgelopen jaren 3 inhoudelijke speerpunten benoemd nl. klimaat en energie, zuinig ruimtegebruik en kwaliteit van de natuur. Met deze speerpunten sluit de GNMF goed aan bij de door de provincie in haar Coalitieakkoord 2011-2015 Uitdagend Gelderland geformuleerde accenten. Doet de GNMF de dingen goed (Systematisch, Meetbaar, Afrekenbaar, Resultaatgericht, Toetsbaar)? De GNMF heeft de afgelopen jaren sterk ingezet op het SMART formuleren van haar doelen. De GNMF-werkplannen en -jaarverslagen sloten qua opzet en inhoud al sterk op elkaar aan. Dit is van groot belang om te kunnen beoordelen of de doelen ook in het betreffende jaar gerealiseerd zijn. Maar ten aanzien van het SMART formuleren van de doelen viel er nog wel het nodige te verbeteren. Uit de beschrijving van de doelen vanaf 2008 valt op te maken dat de GNMF daar serieus mee aan de slag is gegaan. In het werkplan van 2012 en het jaarverslag van 2011 zijn de doelen, activiteiten en de resultaten nu puntsgewijs helder omschreven, analoog aan het advies van KplusV t.a.v. de werkplannen en jaarverslagen voor het IVN Consulentschap. Toch blijft het moeilijk voor een organisatie als de GNMF, die werkt binnen een complex krachtenveld met zeer veel (tegenstrijdige) belangen (waarvan de agenda ook nog eens voortdurend verschuift), om helder te omschrijven wat haar doelen en resultaten zijn. Uiteraard zou ze kunnen aangeven dat ze bijvoorbeeld drie debatten wil organiseren binnen één jaar. Maar als het gaat om natuur, milieu of landschapsdoelen, ofwel wat de maatschappelijke effecten zijn (en daar gaat het toch om), dan wordt het toch moeilijker om dit helder te omschrijven, zonder een slag in de lucht te doen. Hierdoor zijn deze doelen ook maar matig evalueerbaar. Dit was ook één van de conclusies van het onderzoek van de Provinciale Commissie van Onderzoek ten aanzien van alle Gelderse gesubsidieerde ondersteuningsinstellingen (2009-2010). In het onderzoek wat door Partners en Pröpper is uitgevoerd wordt de GNMF regelmatig met positieve voorbeelden aangehaald. Zo geeft het onderzoek als goed voorbeeld van een specifieke formulering: actief bijdragen aan het realiseren van een samenwerkingstructuur van bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Deze samenwerkingsstructuur heeft het doel tot een uitgewerkt en breed gedragen landschapsvisie te komen, waarin het Betuws bedrijventerreinen het landschapspark Danenberg zijn opgenomen en in samenhang (zowel financieel als in tijd) worden gerealiseerd. Als goed voorbeeld van een resultaatgerichte formulering wordt genoemd: doel van het project is het bevorderen van initiatieven van duurzame opwekking van bio-energie in Gelderland (dit wordt per abuis aan Osmose toegeschreven). Dit doel zou echter nog best scherper kunnen worden geformuleerd door ook kwantitatief aan te geven om hoeveel initiatieven het dan zou moeten gaan. In het meest recente werkplan van de GNMF zien we dit ook terug: minimaal 1500 burgers interesseren voor participatie in (één van) de negen geplande windmolens. Ten slotte wordt het feit dat alle projecten bij de GNMF een begin- en eindtijd hebben als positief bestempeld.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 8
Provinciaal aandeel in totale inkomsten uitgesplitst over de taken Budgetsubsidie Provincie Gelderland als percentage van exploitatie In 2004-2005 heeft een herijkingsoperatie plaatsgevonden ten aanzien van de door de provincie Gelderland gesubsidieerde instellingen. In het kader van deze operatie is eind 2005 door de Staten van Gelderland besloten om ten aanzien van de subsidie voor de GNMF als voorwaarde te stellen, dat er een inspanningsverplichting verwacht wordt om aan het eind van de subsidieperiode een zodanige exploitatie te bereiken dat de structurele provinciale subsidie maximaal 40% van de exploitatie bedraagt. In april 2006 wordt aan de Gelderse Milieufederatie een budgetsubsidie toegekend met de inspanningsverplichting om aan het eind van de subsidieperiode een zodanige exploitatie te bereiken dat de structurele provinciale subsidie maximaal 40% van de exploitatielasten bedraagt.
Budgetsubsidie Provincie Gelderland jaar
uurtarief budgetsubsidie
toegekend
totaal
% budget
uren activiteiten
budget
exploitatie
exploitatie
2012*
€ 88
3.374
€ 18.500
€ 308.800
€ 758.859
40,7%
2011
€ 85
4.094
€ 14.938
€ 351.138
€ 870.391
40,3%
2010
€ 87
4.422
€ 17.013
€ 401.300
€ 856.588
46,8%
2009
€ 86
4.516
€
9.760
€ 398.400
€ 946.252
42,1%
2008
€ 86
4.341
€
4.000
€ 378.030
€ 950.851
39,8%
2007
€ 85
4.212
€
4.500
€ 360.544
€ 945.206
38,1%
2006
€ 85
4.100
€
4.333
€ 352.438
€ 955.435
36,9%
Gem.
40,6%
* prognose op basis van eerst halfjaar 2012
Uit bovenstaande tabel blijkt dat de GNMF over de periode 2006-2012 een gemiddelde structurele provinciale subsidie heeft ontvangen die gemiddeld 40,6% van de exploitatie bedraagt.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 9
De GNMF verdeelt in de begroting/financiële verantwoording de inkomsten en uitgaven globaal in 3 bestemmingen/doelstellingen: A: GNMF voor een mooi Gelderland (streekplan, natuur en landschap, ruimtelijke ordening, water) B: GNMF voor een duurzaam Gelderland (infrastructuur, klimaat en energie, milieukwaliteit, mobiliteit, duurzaamheid) C: Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland (communicatie, achterban en geïnteresseerde burgers, plus overleggen).
jaar
totaal
budgetsubsidie
totaal exploitatie
budget
A
B
C
A
B
C
2012*
€ 308.800
40%
17%
43%
44%
26%
30%
2011
€ 351.138
42%
18%
40%
33%
22%
45%
2010
€ 401.300
41%
16%
43%
37%
23%
40%
2009
€ 398.400
38%
13%
50%
35%
27%
38%
2008
€ 378.030
20%
35%
45%
45%
26%
30%
2007
€ 360.544
28%
17%
55%
38%
31%
31%
2006
€ 352.438
30%
19%
51%
42%
26%
32%
* prognose op basis van eerst halfjaar 2012
Te zien is dat de afgelopen jaren onze inbreng op het natuur- en ruimtedossier, betaald vanuit de budgetsubsidie, is toegenomen ten kost van onze aandacht voor de eigen achterban en burgers. Dit heeft ermee te maken dat in het vorige college ‘verrommeling’en ‘zuinig met ruimte’ een belangrijk item was en nu het natuurdossier veel tijd vraagt. Dit is een reden geweest om ook onze naam aan te passen en er expliciet ‘natuur’ in op te nemen. We hopen dat dit geen blijvende zaak is, want onze achterban en de Gelderse burgers zijn voor ons altijd de belangrijkste doelgroep geweest en zullen dat in de toekomst zeker ook blijven. Overigens zie je bij de totale exploitatie veel minder verschuivingen in waar we het geld aan besteden.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 10
Kwaliteitszorg en klantgerichtheid De GNMF houdt regelmatig contact met haar achterban. Dat gebeurt vier maal per jaar getrapt via de Raad van Advies waarin vertegenwoordigers uit de aangesloten groepen zitten. Gemiddeld één maal in de paar jaar houdt de GNMF een enquête onder de aangesloten groepen om op de hoogte te zijn van de kwaliteiten, de wensen en de noden van deze aangesloten organisaties. Ook organiseert de GNMF minimaal één maal per jaar een toogdag voor haar achterban waar ook altijd (onderdelen van) de werkwijze van de GNMF ter discussie wordt gesteld. De Groene Peiler is een enquêtemodule waaraan zo’n 500 Gelderse burgers meedoen. Deze 500 burgers zijn geïnteresseerd in natuur, milieu en/of landschap en in het werk van de GNMF. Ze behoren niet automatisch tot de directe achterban van de GNMF. Door middel van het uitzetten van enquêtes peilt de GNMF in hoeverre haar standpunten en activiteiten ook draagvlak vinden bij deze burgers. Zo heeft ze met de Groene Peiler het draagvlak gepeild voor het kappen van bos ten gunste van omzetting naar heide, zandverstuivingen , en meningen gepeild over steenkoolgas en kernenergie. De GNMF heeft een Helpdesk waar burgers vragen neer kunnen leggen over ruimtelijke ordening, natuur of milieu. GNMF medewerkers helpen deze personen dan zo goed mogelijk op weg of verwijzen door. In 2011 heeft dit geleid tot oplossing van enkele lokale problemen, aangekaart door burgers. Zo is onder meer een verbod ingesteld op het gebruik van bestrijdingsmiddel Captan in de wilgenteelt en is een zandwinplas bij Giesbeek niet verondiept met verontreinigd slib. De GNMF heeft sinds een aantal jaren een Vragen- en klachtenprocedure. Het aantal klachten is echter beperkt gebleven tot maximaal enkele per jaar. Deze klachten worden altijd benoemd in het jaarverslag. Zo zijn in 2009 twee klachten binnengekomen en afgehandeld. Eén door het betreffende persbericht aan te passen volgens de wensen van de klager en één door een brief van de directeur waarin werd beargumenteerd waarom de GNMF zo gehandeld heeft. In 2010 is één klacht binnengekomen. Het handelt hier om een baggerstortbedrijf dat vond dat op onze website ten onrechte zijn activiteit in een kwaad daglicht werd gesteld. Over de gewraakte strofe heeft een mailwisseling plaatsgevonden, waarbij de GMF zich beriep op vrijheid van meningsuiting. Helaas hebben we de appellant niet tevreden kunnen stellen. Bij deze mailwisseling is het vervolgens gebleven. In 2011 zijn twee klachten binnengekomen. Eén klacht over het sturen van een wervingsmail aan een persoon die hierover heeft geklaagd. Deze persoon heeft antwoord gekregen en zijn naam is uit de maillijst geschrapt. En een klacht over het ‘bureaucratisch handelen’ van Natuurclubs zoals de GNMF. Dit n.a.v. acties tegen bezuinigingen op natuur. Ook deze klacht is netjes afgehandeld met een antwoord aan de klager De GNMF heeft een ANBI- en een CBF-keur. Enige tijd geleden is het CBF-keur aangescherpt met de code Wijffels. De GNMF voldoet inmiddels ook aan deze aangescherpte criteria van het CBF-keur.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 11
Innovatieve en vraaggerichte houding en flexibliteit De GNMF speelt flexibel in op vragen uit de markt. Ook probeert ze met innovatieve projecten in te spelen op nieuwe ontwikkelingen:
De integrale ontwikkeling van het Betuws bedrijvenpark en het landschapspark Danenberg is een project wat samen met de betrokken bedrijven is ontwikkeld. Deze integrale aanpak is uniek in Nederland en terecht door het ministerie van VROM bekroond met een subsidie en een nominatie voor de Mooi Nederland Innovatieprijs. De GNMF heeft enkele debatten georganiseerd over energiebesparing in de huursector. Ook zijn een aantal huurdersbelangenverenigingen ondersteund in hun werk op het gebied van e-novatie van woningen. Hieruit bleek dat deze verenigingen een belangrijke rol spelen in het maken of breken van energiebesparingsinitiatieven. Op basis van deze kennis heeft de GNMF ondersteund door de Woonbond een landelijk project geïnitieerd welke door VROM is gehonoreerd met een projectsubsidie. Recentelijk is dit project met succes afgerond. De GNMF heeft actief geparticipeerd in de discussie over boskap ten gunste van heideontwikkeling in Nijmegen en omgeving. Hieruit heeft ze geleerd hoe het niet moet. Met deze kennis heeft ze ten behoeve van het project De Haere van Geldersch Landschap veel tijd en energie gestoken in het vooraf raadplegen van de eigen achterban èn omwonenden over het hoe en waarom van dit project. Ideeën vanuit deze bewoners zijn gebruikt om het project aan te passen. Hiermee is draagvlak gecreëerd voor boskap ten behoeve van zandverstuivingen. De toekomst moet uitwijzen of deze aanpak voldoende is. Door de nieuwe mogelijkheden die samenhangen met decentrale opwekking van energie en na de verkoop van Nuon en Essent is er in Nederland een beweging ontstaan van gemeenten, provincies, bedrijven en burgers die hun eigen energie weer willen gaan opwekken (zoals vroeger met de gemeentelijke energiebedrijven). Veel van deze initiatieven dreigen echter in schoonheid te sterven door het ontbreken van specialistische kennis op het gebied van de Elektriciteitswet, de in- en verkoop van stroom, ondernemerskwaliteit e.d. De GNMF heeft hierop ingespeeld door samen met het Klimaatbureau en enkele door de wol geverfde ondernemers te gaan werken aan een business case voor een energiecoöperatie die deze lokale initiatieven moet gaan ondersteunen. De Postcodeloterij heeft dit plan gehonoreerd met een bedrag van 4 miljoen euro. De Natuur en Milieufederaties zijn inmiddels volop bezig om Servicepunten op te zetten voor eerstelijnsondersteuning van deze lokale duurzame energie-bedrijven. De GNMF denkt mee over de problematiek van kleine kernen in Gelderland. Door de krimp op het platteland dreigen veel dorpen leeg te bloeden. Om de vitaliteit van deze dorpen te verhogen zoekt de GNMF samen met de VKK-FDG naar nieuwe initiatieven. Juist lokale duurzame energie-initiatieven lijken goed aan te slaan in dorpen. Daarom hebben GNMF en VKK-FDG een projectvoorstel ingediend bij de provincie ter ondersteuning van deze initiatieven.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 12
Samenwerking en taakafbakening Met welke overheden werkt de GNMF samen? De Provincie geeft zelf in haar operationele uitgangspunten aan dat de zij het spel niet alleen kan spelen, maar dit in overleg en samenwerking met (maatschappelijke) partners wil doen. Welnu, de GNMF is één van de partners waarmee de provincie intensief samenwerkt. Ook met andere overheden zoals gemeenten, Rijkswaterstaat, VROM-inspectie, LNV-oost en recentelijk in het Manifest met de Waterschappen werkt de GNMF nauw samen. GNMF werkt verder onder andere samen:
Met Vereniging Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, het Geldersch Landschap, Consulentschap IVN en Landschapsbeheer Gelderland wordt veel samengewerkt o.a. rondom de verkiezingen. Met LTO-noord, Natuurmonumenten, de Vakbond voor Varkenshouders, de Melkveehoudersbond en de provincie in het kader van ammoniak en natura2000. Met diverse bedrijven zoals de Giesbersgroep, Kondor-Wessels en K3 Delta in het kader van Betuws bedrijvenpark en landschapspark Danenberg (A15 zone). Met Waterschappen, TBO’s, LTO, SLG, NPO en GPG in kader van het Manifest. Met bedrijven als Electrabel, ARN e.d. in het kader van het Nijmeegse Kronenburgerforum, maar ook t.b.v. het warmtenet Nijmegen. Met KEMA en Kiemt/EMT als het gaat om innovatie op gebied van energie. Met diverse consumentenorganisaties in het ROCOV. Met diverse woningbouwcoöperaties en huurdersbelangenverenigingen als het gaat om energiebesparing in de huursector. Met KvK, de Bijenkorf en binnenstadondernemers Arnhem i.h.k. van energiebesparing in de binnenstad. Met LTO, VKK-FDG en diverse lokale duurzame energie initiatieven i.k.v. HIER opgewekt.
Met welke organisaties stemt de GNMF haar inbreng af? Door het werk van de GNMF als federatie namens een honderdtal lokale natuur-, milieu- en bewonersgroepen wordt de communicatie met het lokale niveau verbeterd. Hierdoor wordt veel ruis en dus ook weerstand tegen provinciale plannen voorkomen. Dit levert een besparing in tijd, geld en ergernis op. Recente voorbeelden hiervan zijn de Klankbordgroepen Natura 2000: de GNMF organiseert al enige jaren klankbordgroepen waar lokale groepen uit Veluwe, Gelderse Vallei en Achterhoek/Liemers worden bijgepraat over de meest recente stand ten aanzien van de Reconstructie, Natura 2000 enz. Meningen van lokale groepen worden door de GNMF-vertegenwoordiger in klankbordgroepen e.d. gekanaliseerd. Met de terreinbeheerders wordt afgestemd in het Natuur- en LandschapsOverleg. De GNMF is secretaris van dit overleg. Op landelijk niveau stemt de GNMF haar werk af met de elf andere Natuur en Milieufederaties en met Stichting Natuur en Milieu. De directeur van de GNMF is lid van het dagelijks bestuur van dit samenwerkingsverband.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 13
Procedures Hoeveel procedures heeft de GNMF in 2008 t/m 2011 gevoerd bij Rechtbank of Raad van State (vanaf 2008 zijn we dit gaan registreren i.v.m. vragen van Provinciale Staten): Alle procedures worden samen met anderen aangegaan (lokale groep, andere natuur- en milieuorganisatie, terreinbeheerders). De kosten t.a.v. deze procedures (uren, griffiekosten e.d.) zijn betaald uit de postcodeloterijgelden en de gelden van de terreinbeheerders.
In 2008 zijn 3 procedures aangegaan (Oude IJsselstreek, Renkum. Barneveld). Waarvan 1 gericht tegen een goedkeuringsbesluit van de Provincie. Deze zaak is overigens na overleg met de betreffende gemeente (Barneveld) en de Provincie weer ingetrokken. Van alle zaken die in 2008 voorkwamen zijn de bezwaren van de GNMF gegrond verklaard. In 2009 zijn 3 procedures aangegaan. Eén tegen Parenco vanwege een vergroting van de NOx uitstoot op het Natura 2000-gebied de Veluwe, één tegen de inpassing van de verbrede A50 bij Heelsum en één tegen de milieuvergunning van de kartbaan Eefde vanwege veel geluidsoverlast voor omwonenden en voor de Gorsselse heide. Twee van deze zaken betreft een provinciale vergunning. De zaak tegen Parenco is aangehouden in verband met uitspraak Europese Hof en recentelijk na overleg met provincie en Parenco ingetrokken. De zaak tegen de kartbaan heeft de GNMF gedeeltelijk gewonnen en de zaak betreffende de inpassing van de A50 hebben de bewoners en GNMF verloren. De GNMF heeft in 2010 twee procedures aangespannen, één bij de Rechtbank en één bij de Raad van State. Het gaat hierbij om ondersteuning van de juridische procedure die de provincie heeft aangespannen tegen de Minister van Economische Zaken t.a.v. proefboringen naar steenkoolgas. Eind november heeft British Gas de vergunning, mogelijk vanwege maatschappelijke druk, weer ingeleverd. Daarmee is ook de beroepsprocedure tot een einde gekomen. De zaak tegen de bouw van een flink aantal (recreatie)woningen op landgoed Wientjesvoort heeft de GNMF verloren vanwege het ontbreken van een Provinciale verordening op dat moment. Tevens heeft de GNMF het beroep van de Stichting Natuurschoon Nunspeet en de Stichting Natuur- en Cultuurbehoud Vierhouten tegen de uitbreiding van het kampeerterrein de Zandhul de Driehoek mede onderschreven. Voorts zijn enkele procedures die de GNMF voorheen had aangespannen, behandeld: een principiële zaak over de ontvankelijkheid van de GNMF tegen een varkenshouderij inzake een NBwet-vergunning. Deze heeft de GNMF gewonnen. En één tegen ontheffing Flora en Fauna wet voor aantasting van het leefgebied van de das in Heumen. Het beroep is deels gegrond verklaard. De plannen voor woningen zijn overigens op de lange baan geschoven. Inmiddels is de ontheffing verlopen. Samen met omwonenden is eind 2011 beroep aangetekend tegen uitbreiding van de geluidzone rond het bedrijventerrein Kieveen bij Loenen. De geluidzone gaat over de Molenbeek heen dat onderdeel is van de EHS en het waardevolle landschap Beekbergen/Loenen. Het plan gaat rechtstreeks in tegen de randvoorwaarden uit het bestaande bestemmingsplan dat voorschrijft dat uitbreiding alleen kan als voldoende rekening wordt gehouden met bestaande omgevingskwaliteiten. Het gebied valt binnen de kaders van het provinciale stiltebeleid. Samen met de Stichting Behoud Landgoederen Oostelijke Veluwezoom is beroep aangetekend bij de rechtbank tegen de verleende ontheffing van de Flora- en Faunawet door de Minister om het bouwplan voor 57 woningen op landgoed Rhederhof mogelijk te maken. In de ontheffing wordt geen rekening gehouden met het voorkomen van de das en de verplichting tot herstel van het dassenleefgebied op het landgoed Rhederhof. In samenhang is ook een beroep ingediend tegen de weigering om een hekwerk, dat slechts tijdelijk tot 2006 aanwezig mocht zijn, te verwijderen. De gemeente en de initiatiefnemer komen de verplichting tot herstel van het dassenleefgebied niet na.
Gelderse Natuur en Milieufederatie / Interne evaluatie 2006-2012 / 14