Provinciale Staten Agenderingsverzoek

Provinciale Staten Agenderingsverzoek

Onderwerp

Ingekomen stuk: Brief van de gemeente Nijmegen over Burgerinitiatief Nijmegen gentechvrij Agenderingsverzoek van Van Eck (GroenLinks) voor Commissie Landelijk gebied, Cultuur en Jeugdzorg

SIS-nummer

PS2011-711

Agendering (advies Griffie)

Commissie LCJ 30 november 2011

Behandelwijze

Provinciale Staten

Kaderstellen Controleren Adviseren PS (door commissie) Vaststellen (door PS)

Overleg-/ beslispunten

Kennis van nemen en zo nodig bespreken

Context

Dit ingekomen stuk is met kenmerk MIE en advies ‘voor kennisgeving aannemen’ op de lijst van ingekomen stukken geplaatst. De heer Van Eck (GroenLinks) heeft in de Procedurecommissie van 9 november 2011 echter verzocht het te agenderen voor de Commissie Landelijk gebied, Cultuur en Jeugdzorg.

Opmerkingen Griffie

Er is op het moment van opmaken en verzenden van de LCJ-agenda nog geen motivering voor het agenderingsverzoek ontvangen

Openbare samenvatting van GS

n.v.t.

Meer informatie

W. van Eck tel. 024-3542236 of 06-44768631 mail: [email protected]

GEMEENTE

• •

l)megen

Directie Grondgebied Milieu Bedrijven

19 (J/IT eii; • 2011 r':v":in . .....

_ _ _-=-.. Ci;.: lil~ '.' __________.'

, _ J,f.,. t. ~1 >.

._~

Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen

Aan de leden van Provinciale Staten van Gelderland T.a.v. de Griffie Postbus 9090 6800 GX ARNHEM

Datum

Telefoon

14024

Telefax

(024) 329 95 81

E-mail

[email protected]

Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen

Ons kenmerk

Contactpersoon

G660/M. Cremers 11.0021664

Irma van den Bergh

Onderwerp

Doorkiesnummer

Burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

(024) 329 2830

Geachte leden van Provinciale Staten,

Op 29 juni 2011 heeft de gemeenteraad van Nijmegen het burgerinitiatief Nijmegen gentechvrij aangenomen . Het burgerinitiatief bevat vier punten die het College van burgemeester en wethouders van Nijmegen uitwerken . Eén van de punten is dat het college de bezwaren die in het initiatief verwoord zijn over de introductie in het milieu van genetisch gemodificeerde gewassen, overbrengen aan de ministers van Infrastructuur en Milieu en Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Deze brief wordt ook in kopie aan u gezonden . Daarbij hoort een persbericht waarin wij aangeven dat wij brieven aan de beide ministeries sturen waarin wij aankondigen dat Nijmegen een gentechvrije stad wil zijn. Bij deze brief sturen wij u een afschrift van de brieven aan beide ministeries alsmede het persbericht en een afschrift van het burgerinitiatief.

www.nijmegen.nl

ARCHIEFEXEMPLAAR

Directie Grondgebied Milieu Bedrijven

Extra afschriften voor: Provinciale Staten van Gelderland

Korte Nieuwstraat 6

Raadsgriffie

I. van den Bergh

6511 PP Nijmegen

G660

Aan de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, dhr. M.J.M. Verhagen Postbus 20101 2500 EC DEN HAAG

Telefoon

14024

Telefa x

(024) 329 95 81

E-mail

[email protected]

Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen

Datum

VER ZONDEN 1 1 OIH. 2011 Onderwerp

Ons kenmerk

Contactpersoon

G660/11.0018508

Irma van den Bergh

Datum uw brief

Doorkiesnummer

(024) 329 2830

Nijmegen gentechvrije stad

Geachte Min ister Verhagen,

Onze gemeenteraad heeft op 29 juni 2011 het burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

aangenomen. Het initiatief werd ondersteund door 4000 handtekeningen van burgers uit

Nijmegen .

De kern van het burgerinitiatief is dat burgers verontrust zijn over het beleid dat de Europese en

sommige nationale overheden voeren over de toelating van genetisch gemodificeerde gewassen

(ggg's) op de Europese markten. De Nijmeegse burgers willen de landbouw in Nijmegen

gentechvrij houden .

Onze gemeenteraad verzocht ons om de bezwaren tegen genetisch gemodificeerde gewassen

aan u over te brengen . In de bijlage sturen wij u de tekst van het burgerinitiatief.

Het burgerinitiatief hebben wij eveneens gezonden aan de Minister van Infrastructuur en Milieu.

Hoogachtend,

College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen,

De Gemeentesecretaris,

mr. Th.C. de Graaf

t

drs . B. van der Ploeg

-1­

www.nijmegen.nl

Ministeri e van Economische Zaken.doc

Directie Grondgebied

Milieu

Bedrijven

Extra afschriften voor:

Provinciale Staten van

Gelderland

Korte Nieuwstraat 6

Raadsgriffie

I. van den Bergh

6511 PP Nijmegen

G660

Telefoon

14024 3299581

Telefax

Aan de Minister van Infrastructuur en Milieu, mevrouw M.H. Schultz van - Maas Geesteranus Postbus 20951 2500 EZ DEN HAAG

Datum

VERZONDEN Onderwerp

E-mail Postadres

Postbus 9105 6500 HG Nijmegen

Ons kenmerk

Contactpersoon

G660/11.0018505

lrma van den Bergh

Datum uw brief

gentechvrije stad

Geachte Minister Schultz van

[email protected]

Doorkiesnummer

(024) 329 2830

- Maas

gemeenteraad heeft op 29 juni 2011 het 'Nijmegen

aangenomen. Het initiatief werd ondersteund door 4000 handtekeningen van

uit

De kern van het burgerinitiatief is dat burgers verontrust zijn over het beleid dat de Europese en nationale overheden voeren over de van genetisch gewassen willen de landbouw in Nijmegen op de markten. De Nijmeegse houden. gemeenteraad verzocht ons om de bezwaren genetisch sturen u de tekst van het aan u over te brengen. In de

gewassen

Het burgerinitiatief hebben wij eveneens gezonden aan de Minister van Economische Zaken, landbouw en Innovatie.

en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,

De

mr. Th.C. de Graaf

drs. B. van der Ploeg

wwwnijmegen,nl

Directie Stadsbedrijven

• •

ymegen

Communicatie

PERSB

RI C H Telefoon (024) 329 2380

Datum

Nummer persbericht

10 oktober 2011

111011R

Piket

(024) 3292585

E-mail

[email protected]

(buiten kantooruren)

Nijmegen gentechvrije stad De gemeente Nijmegen stuurt vandaag een brief naar de ministeries van Infrastructuur en Landbouw en Innovatie om aan te kondigen dat Milieu en van Economische Nijmegen een stad wil zijn. De wil geen teelt van genetisch gemodificeerde gewassen op haar grondgebied. Op 29 juni heeft de gemeenteraad de stad gentechvrij Aanleiding is een burgerinitiatief dat door 4000 burgers is ondersteund. en De kern van het burgerinitiatief is dat burgers verontrust zijn over het beleid dat nationale overheden voeren over de toelating van genetisch gewassen (999'S) op de markten. De Nijmeegse gemeenteraad deelt de ongerustheid en wil de en houden. Ook wil aandacht voor de uitwassen die biologische landbouw in Nijmegen verbonden met de productie van ggg's de introductie van ons- - .. in-de brief aan beide ministeries voedsel en leefmilieu onvoldoende "'".... U""'"'''' is op een wetenschappelijke analyse van de risico's voor de menselijke en de landbouw. Bovendien is er weinig bekend over de van de verspreiding van voor de biodiversiteit en voor een duurzame voedselvoorziening.

c.\doccmenls and seltings\oneryO~oC81 sellings\lemporary

fIIes\olk61 f, 11 0919r genlechvrije

8VU'0U ""vv,.

~

~ iV\Vw.genlf?chw ijvof?dsel.nl-I:mail'

Burgers voor ~ _. gentechvrij 4:J'Jvoedsel 50, 6523 JV

06580890

Burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart 2011

Pagina 1

Sinds de SO-er jaren bestaat de mogelijkheid het DNA van gewassen te veranderen om ze andere eigenschappen mee te geven. zijn de zg, ap.\i\ll=l;;:'~P.11 , hierna kOltweg ggg's genoemd.

Werkgroep 'Burgers voor gentechvrij voedsel' volgden individuele basis al

de over de ontwikkeling en van in de over de manier waarop dit type gewas in het grijze gebied tussen het en overheid zonder onderzoek lIellcce01:eelrO als menselijk bewering dat ggg's "wezenlijk zouden zijn aan conventionele gewassen die genetisch gemodificeerd. Het belangrijkste de producenten een vrijbrief om Amerikaanse neer te zonder er "genetisch gemodificeerd" op etiket hoefde te staan, en dit meer dan 80% van de Amerikaanse consument niet zou kiezen voor periode vanaf augustus 2009 tot heden hebben Werkgroep 'Burgers voor gentechvrij de ontwikkelingen rond ggg's verder gevolgd de consument daarvan op en ingespannen om-te beginnen bij het Nijmeegse hoogte te breJnllen. sinds

wordt

consumenten in dat het helemaal niet

naar de meerderheid denkbeeldig is door

over voor is Ilv~vca:;M het Nijmeegs Inzet van de adres van de ,'pcr,P,"rl" in Den publiek te mobiliseren om een protest te laten horen aan "'>"C.AI'''''' gemeentebestuur middels een burgerinitiatiefte dit door te naar oproep van de werkgroep tot op handtekeningen afkomstig van mensen die natuurvoeding supermarkten, in Nijmegen. handtekeningenacties bij Na een inleidend gemeente Nijmegen gentechvrij voedsel' protest van vorm van een burgerinitiatief, met daaraan

de

\MArlT",''''''''

a. Nijmegen is van een groene stad waar een verantwoord van natuur en bewustzijn over mogelijke milieu bij de burgerij hoog in het vaandel staat en waar uitputting van een aantal hulpbronnen voor een duurzame leefstijl cg. duurzaam geproduceerd wordt.

b.

,AA"'~M'~~ burgers voor biologische voedingsmiddelen houdt bewustzijn. Dat dit randverschijnsel is maar een zien wij tred met dit bij onze Duitse buren, alsook bij onze zuiderburen in België, en zeker ook in

c, Het

niet

van vrijwel 1:1 samenvalt met een en duurzaam geproduceerd voedsel. Die afvvijzing van ggg's wordt consumenten

Werkgroep 'Burgers voor gentechVl'ij voedsel',

IVIf,rrlI{IJPYI

Burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart 2011

Pagina 2 hun leidt

d, Ggg's kunnen productie onnodig tot een product dat wel tot kosten.

e.

VU'"'--'';''' van biologische

f. Veel ontwikkelingen in wereld met betrekking tot de "n"'UV'UV' productie van die met hun schadelijke op bodem en het reu"p,'p beslag op natuurlijke hulpbronnen op slechts kunnen uitputting, tot voedseltekOlten en tot inkomensongelijkheid, in lenigen van de in de g. h,

tot op niet onafhankelijke van een instituut met een Europese status mag 'AlI1"'("'" Europese Commissie -·en in de plaats Nederland- zou lering kunnen ontwikkelingen in wereld toe te gewoon met open ogen), waarna gaan on;,..",,,,.., het grootschalig toelaten van ggg's in Europa niet een beetje voorbarig

i. De

verspreiding van nieuwe in Amerika, China en India houdt geen met onafhankelijk onderzoek naar uit dergelijke gewassen op het eten kwalijke effecten ondervinden, stapelen onwaarschijnlijker dit op mens van toepassing zou

j. De werkgroep verwacht vroeg of een verband zal gelegd tussen een aantal onverklaarbare het Amerikaanse continent en het toenemende gebruik van gg-voedingsmiddelen aldaar, k.

er vanuit

WTO

op Europa wordt om ggg's toe te laten hoeft Europa adequaat veiligheidsonderzoek

kritiekloze weg zou moeten gaan.

15"'\,,'"'><'''''' te

1.

een schrille tegenstelling tussen het subsidiëren van gentechnologisch onderzoek met aardgasbaten, en afwezigheid van voor de positieve berichtgeving van multinationals

staven.

m.

positieve toelatingsbeleid van ter de in optredende problemen naar HUI'rW'" overwaaien en een gevaar zullen gaan vormen voor het functioneren van de en reguliere landbouw in de alsook in de rest van Nederland.

n.

Nijmegenaren zijn niet met van macht over ons voedsel in de handen van een klein aantal multinationals, dat het patentrecht op zaden misbruikt om met ten van biologische en ggg's verder te landbouw.

De werkgroep komt tot de conclusie dat er voor het voortbestaan van de biologische en reguliere landbouw een potentieel ke situatie wordt door in in Europa toe te laten: toenemende mate • zonder dat een bevredigend antwom'd is gevonden op de contaminatieproblematiek verbonden met introductie van een gewas waar noch noch consumenten om hebben gevraagd en waarvoor de vervuiler niet betaalt, maa.' dat wel bij ongewijzigd beleid de vrijheid om voor biologische of reguliere gewassen te kunnen kiezen ernstig zal beknotten, en 1~1J)'CTP;"O

voor o-P11'TP{',,1VJ'1 voedsel',

Burgerinitiatief 'Nijmegen gentecbvrij'

. . .

23 mamt

1

Pagina 3

zonder dat de nationale overheid onafhankelijk onderzoek stimuleert naar de en dierlijk organisme en mogelijke gezondheidsrisico's voor bet zonder dat acht wordt geslagen op de negatieve gevolgen van de teelt van zich steeds duidelijkel' gaan aftekenen op het Ameril
De werl{groep is van mening dat met bet versneld toelaten van ggg's in Europa voorbij wordt aan de toepassing van bet in Europa algemeen erl{ende voorzorgsprincipe. Zij ziet objectieve grond voor het gebruik en de tcelt van zolang niet met onafhankclijke methodieken is aangetoond dat hct van gemodificeerde voedingsmiddelen absoluut veilig is voor menselijke consumptie. beeft grote bezwaren de concentratie van macht over wereldvoedselvoor­ " ' . ". . Ulll:; in de handen van slechts weinigen en wil daarom pleiten voor het tCl'ugdraaien van de mogelijkheid in Europa patent te nemen op specifiel{e gen-sequentics die in levende organismen voorkomen, los van de of de bedoelde sequenties aanwezig zijn als resultaat van eell genetische manipulatie of als resultaat van evolutionaire ontwil{keling. Op grond van al het voorgaande vraagt de Werkgroep voor gentechvrij voedsel' de 'U"l"~;"UL" Nijmegen te honoreren door 1) Te besluiten Nijmegen tot gentechvl'ije stad te verklaren en een persverklaring te geven van strekking, om te benadrukken dat aan voedsel. Ook de de bezwaren initiatief zijn verwoord middels een brief over te brengen aan de regering, alsmede in Den (met een ter informatie aan Provinciale Staten van Gelderland). Een mogelijke daarvan is onder punt 1) van de op de punten van het burgerinitiatief. 2) De juridische faculteit van de Radboud Universiteit te vragen onderzoek te initiëren waarin mogelijkheden het raamwerk van de zal richtlijn subsidiair, lokaal uit te werken ten behoeve van de van en biologische teelten niet-doelbewuste aanwezigheid van om te voorzien in lacune op niveau, waar tot heden geen, onvoldoende invulling aan de richtlijn werd zg. co-existentiemandaat wordt besproken in alt. 26 bis 1e lid, van bedoelde richtlijn*). Ook zij in verband velwezen naar de conclusies 15 t/m 18 van de Milieu van 4 december 2008, waarin mandaat voor instellen van ggo-vrije zones langs kwetsbare (natuur)gebieden wordt onderstreept

De werkgroep er een signaal richting van de en Europese n\f,~rn""

een behoorlijke invulling te geven aan voorzorgsprincipe,

langer in te gaan tegen de wens van meer dan 60% van en landbouw op wijze te en die onomstotelijk aantoont - met voortvarendheid te komen tot dier geen Jopen het consumeren van

de

*) Amendement 44 ARTIKEL 43 DIS (nieuw) Artikel 26 bis (nieuw) (Richtlijn 2001l18/EG)

Een nieuw artikel 26 bis bepaalt dat de lidstaten alle passende kunnen nemen om toevallige aanwezigheid van ggo's in andere producten te voorkomen. Deze coëxistentie maatregelen worden dus niet oPI~e\(~gd door de Commissie maar dienen op basis van het principe van de subsidiariteit door de lidstaten zelf te worden uitgewerkt. nationaal niveau heeft Nederland hierop tot dusverre weinig actie onder· nomen,

Werkgroep 'BUIgers voor gentechvl'ij voedsel', Nijmegen

www.gentechvrijvoedsel.nl

Burgerinitiatief 'Nijmegen

23 maart 2011

4

In het verlengde van punten 1) en 2) vraagt de de Gemeente Nijmegen van Nijmeegse veiligheid van mee te delen aan het geval kenbaar maken op grondgebied adres van bedrijven, in teeltproeven met ggg's te willen opzetten. 4) gemeentelijke Nota Duurzaamheid op te (doen) stellen hoe begrip duurzaamheid in gemeentelijk beleid kan worden op een dan alleen toepassen van een aantal landelijke richtlijnen ter

de het begrip' gentechvrij' in de gt:[Ilt:t:Illt:ll

Met name doelstellingen handen en voeten te geven, om op die wijze recht te

burgerinitiatief.

\ f p r n l P 7 p n zij verder naar hetgeen hierover in toelichting punt 4) is vermeld.

3) De

Werkgroep

vaal' gentechvl'ij voedsel',

Toelichting op het burgerinftiatief 'Nijmegen gentcchvrij'

23 maart 2011

Pagina 5

Achtergrond

worden geproduceerd door een Zeel' kapitaalkrachtige multinationals, moeizame voldoende bezitten om aan testmate­ proces te doorlopen waarbij in laboratorium uiteindelijk (na enorme die gewenste nieuwe eigenschap bezit én bovendien riaal) een plant kan worden De belangl'ljkste reden dat er zoveel moeite geschikt is voor verdere vermeerdering (zaadvast is, dat in Amerika de 80-er jaren na werd -en gestoken in de ontwikkeling van Hooggerechtshof de mogelijldleid een arrest van Een van bovengenoemde dus ook zaden te van een herbicide om een gewas te creëren dat zou kunnen overleven bij weliswaar (nog) dool' henzelf werd gefabriceerd, maar waarvan het binnenkort zou Met behulp van het nieuwe gewas zou de verkoop van hun herbicide tot n.U"H'~'U worden aan de verkoop van het gewassen ontwikkelen om meer bestrijdingsmiddelen te 2" plan. En hoe belangrijk de staat ergens op oplossing van het is in dit verhaal is zacht gezegd lU>'i'IJULUUC'l. "UHJtJVH,

achtergrond vond een stormachtige ontwikkeling plaats van 2 typen gg-gewassen: 1. is resistent een onkruidbestrijdingsmiddel dat tandem kan verkopen met zijn Type 1. gewas TYpe 2. zelf in elke een insecticide (St-toxine) ongewenste insecten, dat beide typen geldt dat de gebruikte pesticiden in zo'n ovetmaat aanwezig komen snel worden, of als soort worden planten en dieren te worden dit lot. uitgeroeid. die niet andere typen gemodificeerde gewassen zijn wel dool' de multinationals in het vooruit­ zicht gesteld, maar slechts moeizaam voorbij de laboratorium-fase, ofworden door de geaccepteerd. is evident dat de in 2004 van kracht is veel voedselproducenten sindsdien nalaten om ggg's In Amerika wordt dat wel gedaan, omdat daar geen voedsel te etiketteringsverplichting voor van kracht Een andere dat multinationals zich voomamelijk blijven concentreren 011 van koolzaad en nu ook alfalfa en en 2, is dat de gewassen in kwestie (voornamelijk soja, suikerbieten) zeer geschikt zijn veevoer, dat gemakkelijk ~ook in Europa- in enorme hoeveelheden kan worden afgezet zonder dat de consument daal' weet van heeft. Inleiding Op het eerste gezicht is er

aan de hand: er wordt er in de niet aandacht besteed gewassen' en er lijken in Nederland nog aan de ontwildcelingen rond' genetisch geen gezondheidsproblemen voor te komen die terug te voeren zijn op het gebruik van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen. Voor zover er al aandacht is voor deze onderwerpen, is die onder het kopje 'hmovatie' of 'onze kennis­ gematigd positief. Ggg's worden 'V""JH~""J,V en daarmee is positieve toon Die wordt ook de Den El' echter een andere die minder graag belicht wordt. heeft te maken met .. door de verzwegen uitkomsten van proeven met zo gunstig voor het gebruik van ggg's, zoogdieren de monopoliepositie gentech-zaadbedrijven aan het creëren zijn op wereldmarkt door steeds meer patenten te nemen op zaden, de lobby-activiteiten die een aantal multinationals ontwildcelen de van te en en van de Ee om ggg's in van die onafhankelijke wetenschapper of landbouwer nog kritische geluiden dlll'ft te laten horen ten aanzien van nut, noodzaak en prestaties van ,

C

WI'!,'/col'nt"n

'Burgers voor genfechVl'ij voedsel', Niime,::ren

wWlV,gentechvrijvoedsel,nl

6

23 maalt 2011

gentechVl'ij ,

Toelichting op het bUl'gel'initiatief

gentechgewassen. en de publieke opinie te De al deze zaken voor

overheden mobiliseren de

positieve HVuU1JJJ; t.O.v. de toelating van ggg's In Europa. Het door de "'JI"'''"5VH gentechvrij' heeft ten doel een

te zenden naar de in Den de ontevredenheid die leeft in Nijmegen ter zake van gevoerde pl'O-gentechbeleid. Tot op

het respons van ca. 4000 handtekeningen opgeleverd.

VJ.",UI',L'H

Á

ToeHchting op de overwegingen van het burge:rinitiatief a. In Nijmegen vraag naar

b.

het aantal natuurvoedingswinkels vel' boven het landelijk gemiddelde en de dus ook.

~'J"'~~"'- kaaitje hebben tal van steden in Noordl'Un in Duitsland Nederland loopt op dat punt ver achter, en U1t:gerOeIJen tot gentechvrije en Frank.rijk. ","VJllVULJ;

r 1

c. Br valt

een toename in voorlIet produceren van voedsel, zowel onder particulieren (volkstuinders,

Boer Koekoek),

(Transition Town

bedrijven zoals verenigd in

voedselcoöpel'atie Oregional.

In Eurobarometer "Buropeans and

Biotechnology in 2010, wlnds of change'l" EUR 24537 EN, Oct 20lO in 13 op 37 weergegeven dat 61 % van consumenten introductie van gemodificeerde gewassen

d,

Alrneloo

o ODevenier

Apeldoorn F'n I : ,-

-t Doelrnchem Coesfeld •

0

oDelliRol

JSócnolt 0 Gutersloho o oD!lImen

o

OPBderbor

Llppsladl JVlin'

Ve~lo Q-

I 0

Weert I

...

F.ssanO

Dusseldorf 0

I

,Grevenllffilch A 16lflsl:lero Cl ~l3strrchl'

o

0

0

Solingen Q Koln

o LOdenscheid

oGummersbaçh I

o Siegen Marburo

Cl

t' ,

( (', Welzlaro

12'1

BndHombUP

\lor der HoM, de VB wordt duidelijk dat het I 4 o r:~'~rit... fl •• f verbouwen van evenveel

kunslmest en veel

Gentac'lnlklr,~ c Gefllech[1l~rrelar vraagt, maar tegelijkmtijd (lemelrde consequenties voor de bodemvruchtbaarheid, het bodemleven, resistentie van onknliden en insecten, en van diversiteit in flora en fauna. Daarnaast wordt duidel1jk dat genetisch gewassen door het modificatiepl'oces gevoeliger zijn geworden VOOl' ziekten en plagen en vreemde eiwitten die Een recent rapport van Olivier de Speciaal 'IN-rapporteur voor het Recht op aan dat biologische zijn voor larlOOiOUWIlrlernO()en veel landbouw, kosten dool' externe inputs en schadelijke invloeden (zoals van cheruicaHM) ondervinden,

e. In 2009 is Boer Koekoek op een van 1,2 in de Ooijpolder een biologische tuinderij begonnen, een initiatief dat veel Nijmegenaren graag beschermd en zo HÁ"'1'.vlU,ln,ll1Trrprlrpi'" zouden f. Ggg's wordon door de producenten altijd gepromoot als DE oplossing voor de wereldvoedseltekorten, In werkelijkheid structureel mèer op, maar gaat gebmik van en productie van wel met een

Wp,,!rQ'1'f)Im

'Burgers voor gentechvJ'Îj

, Nijmegen

www gentechv/'ljvoedsel nl

Toelichting op het burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart 2011

Pagina 7

insecticiden, die de bodem zwaar vervuilen en onbruikbaar maken, niet selectief werken en daardoor zeer schadelijk uitwerken op de diversiteit aan gewassen, bodemleven en insecten. Een goed voorbeeld van de invloed van allerlei bestrijdingsmiddelen is de afname van de bijenstand die nu optreedt. Een ander probleem is dat de overmaat aan monotoon toegepaste gifstoffen in veel gevallen resistentie veroorzaakt bij plant en dier, waardoor het gebruik van gifstoffen verder wordt opgedreven in plaats van verminderd, zoals steeds wordt beloofd. Al deze ontwikkelingen samen kunnen ONMOGELIJK leiden tot toename van het wereld­ landbouwareaal en reductie van wereldvoedseltekorten. Bovendien l1lsten op het gebruik van ggg's patenten, die verdere ontwikkelingen bevriezen en alleen goed zijn voor een klein aantal multinationals (monopolisering). Aan de gebruikerskant veroorzaken patenten inkomensontwrichting bij kleine boeren en onnodige prijsverhogingen bij consumenten. Meer in het algemeen veroorzaken ggg's slechts schade voor de gebruikers, in termen van volksgezondheid, milieukwaliteit, biodiversiteit in de landbouw, inkomensverdeling en sociale gelijkheid in de wereld. g. Er is in de wereld een aantal trends te bespeuren dat erop wijst dat Europa weinig reden heeft om snel door te gaan met het toelaten van ggg's. De teelt levelt landbouwlrundige, bodemkundige, milieu technische en socio-economische nadelen op, die met de tijd progressief toenemen.

• De teelt van ggg's is een nieuwe variant op het industriële landbouwconcept, die de reeds talloze jaren bekende nadelen daarvan verder vergroot, in de zin dat schaalvergroting niet ongelimiteerd door kan gaan zonder de grenzen van de productiecapaciteit van landbouwgronden te overschrijden en de noodzakelijke volwaardigheid van het geproduceerde gewas uit het oog te verliezen. Anders gezegd: alsje grond en gewas tot de limieten van het productiepotentieel opjaagt zonder de groeicondities die voor een volwaardig gewas nodig zijn in acht te nemen, creëer je geen volwaardige plant­ individuen meer, maar zombies die louter uit stikstof, fosfor en kalium zijn opgebouwd en voor de mens alleen maal' vulstof en geen voedingswaarde meer vertegenwoordigen.

• Ggg's reageren -nog sterker dan bij moderne reguliere gewassen al het geval is- op ongunstige productieomstandigheden die voorkomen op de desbetreffende locatie. Een gevolg daarvan is dat een kleine afwijking van het optimum al voldoende is om opbrengstverliezen te veroorzaken. Dat houdt in dat elke boer die niet voldoende kapitaalkrachtig is om de perfecte teeltcondities na te streven, al bij voorbaat op verlies wordt gezet. Het is nu niet moeilijk meer om te bedenken wat dit voor de kleine boer in een ontwikkelingsland betekent, die meestal alleen over een hak en zijn handen beschikt. • De ggg's daarentegen die momenteel op de markt worden gebracht kunnen niet zonder pesticiden: 6f ze produceren het zelf in elke cel, ófhet moet worden toegediend door de landbouwer. De enorme hoeveelheden die hiermee continue in het milieu gebracht worden betekenen een ernstige aanslag op de milieukwaliteit in gebieden waar ggg's worden verbouwd, zowel voor mens, plant als dier. • Het veevoer in Nederland is al voO!' 97% en meer genetisch gemodificeerd en wordt geÜl1porteerd uit N- en Z-Amerika. Dit heeft onvoorstelbare schade aan het regenwoud in de Amazone tot gevolg en zeer ernstige gevolgen voor de lokale bevolking, die met herbiciden vergiftigd wordt of gewoon weggejaagd. Jn dit verband is het wel heel erg cynisch te noemen dat organisaties als het WNF en Solidaridad samen met de veevoederbranche in het kader van de RTRS besloten hebben om gentech-veevoer voortaan als 'ResponsibIe' te gaan aanprijzen bij onze supermarkten. h. Proeven op zoogdieren hebben aangetoond dat het eten van voedsel bereid uit ggg's niet zonder gevolgen blijft, met name voor de velteringsorganen en de voortplanting. Maar er treden ook allergieën op. Daarnaast hebben de residuen van achtergebleven pesticiden een duidelijke invloed. Er is dus bij ggg's sprake van nogal wat lichaamsvreemde stoffen die het Werkgroep 'Burgers voor gentechvrij voed~el', Nijmegen

www.gentechvl.ijvoedsel.nl

Toelichting op het burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart

1

8

ggg's in het exclusief op ggg's nageslacht te 1.

De heeft tot op heden onafhankelijk onderzoek benut of uitgevoerd naar de veiligheid van nieuwe ggg's, en heeft blind gevaren op de subjectieve visie die door multinationals wordt gepresenteerd in rapportages. Die zijn in Europa. EFSA wordt, de gericht op toelating van (de Food and Drug Administration in Amerika), door draaideur-specialisten of door een gentech-multinational inhuren. Er is die door daarom reden tot twijfel over objectiviteit van de t.o.v.

j.

april 2004 heeft een richtlijn uitgevaardigd waarin verplicht wordt plantaardig voedsel-ingrediënt voor meer dan 0,9%

als moet worden Sindsdien hebben veel

het vermelding op de verpakking

gestaakt, omdat zij de consument een intuïtieve heeft van gg-Yoemng!m zelfs sterker in Europa (80% versus 60%). kiezen, omdat de Europese etiketteringsverplichting in opgedoken ook worden en gg-voedingsmiddclen. opkomen van door 'V"'C
k. In de WTO (de Wereldhandelsorganisatie) wordt met name door de VS en steeds meer druk uitgeoefend op Europa, om ggg's toe te laten in het kader van de vrijhandels­ dat Europa verdragen. Recentelijk Brazilië zich daarbij met de is extra enorme quota's moet toelaten van vee dat met grootgebracht. I. In Nederland gentechnologie beschouwd als van onze kenniseconomie. alle Dienovereenkomstig heerst in Den Haag opvatting dat ggg's er over 'OF', maar alleen moeten Minister Verburg wilde daarom ook niet met over 'WANNEER'. licht kan ook het subsidiëren van genteclmologisch aardgasbaten begrepen worden, en afwezigheid van voor die de positieve berichtgeving van multinationals inzake effecten van ggg's zou moeten staven.

m. In op de -nog tussen Europese over te voeren toelatingsbeleid ter van ggg's, de Commissie een constructie in principe onderworpen zijn aan (positieve) toelatingsbeleid van bedacht waarbij Ee, maar lidstaten wat beslissingen in de kunnen nemen over de teeHeondities. betekent ggg's in principe al met één voet binnen staan en de nog slechts een paar argumenten mogen hanteren om te proberen de ggg's nog tegen en de te In betekent dit met positieve houding van Den inspanningen die sÎnds 2003 zijn gedaan om de co-existentie met en biologische teelten te dat in een gespreid bedje gaan belanden en de en biologische teelten meer last van contaminatie zullen gaan ondervinden, uitmondend in een situatie voor en uiteindelijk onmogelijk zal worden. n.

legitimiteit van op zaden en levende organismen het is fundamentele discussie gevoerd in Europa, en al helemaal niet in VS, waar 1 enkele Hooggerechtshof ooit bepaalde het patenteren van levende was, Toch is precies dat de reden, dat een handjevol multinationals nu organismen op mondiale schaal de gelegenheid om te grijpen naar macht over ons ,".,~I1",,,1

Werkgroep 'Burgers voor gentechVl'ij voedsel', Nijmegen

www.gentechvrijvoedsel.nl

Toelichting op

nm,.,n~·n

burgcl'initlatief

gentechvrij'

23 maart 2011

Pagina 9

op termijn absurde voor de wereldvoedselvoorziening Dit geheel, omdat de gentech-multinationals er met het patentrecht in de hand alles aan doen om de biologische en reguliere landbouw van hun zaaigoed te beroven, door het slinkende aantal zaadbedrijven nog te reduceren, Toelichting op de punten vau het burgel'initiatief 'Nijmegen gentechvl'ij'

1. Een van de briefaan 'Den zou als kunnen lulden: o De introductie van in ons voedsel en in ons is onvoldoende op een wetenschappelijke analyse van risico's, VOOl' de menselijke ge2:on,:lUelO voortbestaan van de en biologische landbouw respectievelijk, o Het afwijzen van door 61 % van de burgers niet gel.'enecteel·(l beleid dat dool' Den Haag op het moment wordt het Het is daardoor van des te groter belang dat van in maar aanvragen voor de lijk wetenschappelijk onderzoek dat is uitgevoerd door l!lC;C-V'"'''' o In een dat gericht is 01' duurzaamheid en kan geen zijn voor het toestaan van teelt en gebruik van genetisch gemodificeerde gewassen die een grotere milieubelasting dool' pesticiden veroorzaken, en met navenante gevolgen voor de productiecapaciteit van de op termÜn.

De

zon el' volgt kunnen uitzien: is nog veel te weinig bekend over de risico's van het gebruik van genetisch het milieu. De consument gemodificeerd voedsel, zowel voor consumenten, wij weten wat met zijn Een wil weten wat hij verbouwt Tot slot is er te weinig bekend over de en wat eventuele risico's voor "'v,'v,,~vu van gentech voor het huidige gaan genteOJll­ gewassen samen met duurzame landbouw en een voedselverdeling. de biologische en reguliere landbouw wel blijven als En of ongewild- gaan verspreiden? Wie gaat er betalen voor gentechgewassen zich gewassen wordt toegebracht aan derden? die dool' Met toelaten van gentechgewassen in Dat zijn vragen Europa op resultaten van onafhankelijk wetenscl1laplpe11 nog beschikbaar zijn, Dat moeten wij niet willen. Ons voedsel is te belangrijk om kwaliteitsbewaking toe te vertrouwen aan een klein aantal Wij vragen de nationale en EUl'Ouese multinationals met grote financiële overheden om onafhankelijk te blijven het bewaken van de nu en de toekomst. 2. Nietnodig 3. Niet nodig 4. In de gemeentelijke Nota zouden volgende aan do orde kunnen gesteld: van andere Nijmeegse initiatieven op het gebied van dUU1'zaamheid o een korte kan voortgebouwd; en lokaal en regionaal van gesloten verbouwd voedsel voor de C02 l'eductie; o het conflicterende van en 'duurzame

landbouw' ;

o een van een definitie van duurzaamheid, uitmondend in beschrijving van een UUlIlL"tlUl opererend landbouwbedrijt; M

voor gentechVJ'ij voedsel', Nijmegen

www.gentechvrijvoedsel.nl

Toelichting op het burgerinitiatief 'Nijmegen gentcchvdj'

23 maart 2011

Pagina 10

o het vormgeven van een zo duurzaam beleid, duurzame VOlmell van landbouw beschermt om bedrijven zoals Boer in staat te stellen gentechVl'ij te blijven werken; o een voedselinkoopbeleid voor gemeentelijke instellingen waarin 'gentechvrij' als bindende voorwaarde is opgenomen in de pl'Ojectbeschrijvingen of daarin op afz:ielllball'e termijn worden opgenomen; o de waarop de miJlenniumdoelen 1,7 en 8

concreet met in de Nijmegen worden

.. Millenniumdoel1: Extreme honger en armoede zijn uitgebannen

.. Millenniumdoel 7: Er leven meer mensen in een dUUl'zaam leefmilieu

" Millenniumdoe18: Er is meer eerlijke handel, schuldenverlichti.ng en hulp

Werkgroep

VOOI'

gelltechVl'1j voedsel', Nijmegen

wwmgentechl'rijvoedsel.l1!

Bijlagen bij Bm'gerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart 2011

11

1:

Standpunten van 4 Nijmeegse raadsfracties inzake genetisch gemodificeerde gewasssen, geformuleerd vóór de gemeenteraadsverkiezingen van 2010. Partij van Arbeid Fractie Nijmegen PvdA ondersteunt uw initiatief om de Gemeente Nijmegen gentechvrij te maken van halte. Pmtij van de Arbeid maakt zich zorgen over risico's van genetisch gewassen voor milieu en volksgezondheid. Het is daarbij onwenselijk vooral grote van toepassing van biotechnologie. De Rijksoverheid zou -wat landbouw, er 'IH''''F,'''H nATrATL niet moeten meewerken aan biotechnologie in nog onduidelijkheid is over risico's ervan. vriendelijke groet, Jochem van der fractiemedewerker PvdA Fractie Nijmegen wijst het van gemanipuleerde gewassen en consumptie leiden immers tot onaanvaardbare risico's VOOI' mens en milieu. gaat samen met duurzame landbouw en een eerlijke voedselverdeling. Daarom steunt Groenlinks de inzet van de Werkgroep voor gentechvrij voedsel" om te weren uit Wouter van namens Socialistische Pal'tU Nijmegen ziet geen in biotechnologie in vooral voordelen op voor multinationals, terwijl voor mens, dier en milieu groot zelden baat bij gentech, ...... Uf",VL.'''''' stagneelt en in de belanden. overheid zou niet moeten in landbouwbiotechnologie, tenzij et' een publiek belang waarvoor geen alternatieven voorhanden Bemoeienis van Europa bij markttoelating van gentechgewassen moet stoppen. Nederland niet instemmen gemodificeerde organismen twijfel is voor milieu en Gentechteelt kan landje want de van het vermijden van gewassen te hoog. Daarom is de SP in N gemodificeerde gewassen op te bereiken Met vriendelijke Bert Fractiemedewerker Gewoon Nijmegen is het genetisch manipuleren van voedsel. Ook Gewoon belangrijk dat de consument geïnformeerd wordt over situatie Wij steunen dan ook uw Wij, van willen geen voedsel! met vriendelijke groeten, namens Els Stouthamer

Werkgroep

J)1JIVI/;"S

voor gentechvrij voedsel',

www.gentechVl·ijvoedsel.nl

Bijlagen bij Burgerinitiatief 'Nijmegen gentechvrij'

23 maart 2011

Pagina 12

Bijlage 2: 1) Totaal aantal opgehaalde HANDTEKENINGEN: 4030

(en nog 100 extra ter ondersteuning bij indiening als burgerinitiatiei) 2) ONDERSTEUNINGSLIJST

Duurzame ondernemers:

De Knollentuin, Fransestraat Van Nature, Gerard Noodtstraat Nature, HezeIstraat 13, - Groene Weg slager Derksen, Groenestraat 189, Nijmegen ~ Biologische Peter Landsheer, 6511 JMNijmegen Gaper, Lange 4,6511 CJ, Nijmegen De Natuurwinkel, Groenestraat 199, 1 31,6511 CB Nijmegen plank', 12 Nijmegen

Biologische boeren: - Biologische Tuinderij 'De Twee Linden' Biologische Zuivelboerderij Groenhouten - Kaasboerderij Ravenswaard - Waterkerskwekerij 'De Klispoel' - Biologische Tuinderij 'De Bron' Tuinderij Gordon - Biologische Tuiderij Spoor' Ad

Organisaties: - Milieudefensie Nijmegen De Broeikas - Stichting Milieufederatie - COS Gelderland Vereniging Nederlands Cultuurlandschap - Vereniging Leefmilieu - NIVON Nijmegen -OREGIONAL

Werkgroep 'BUigers VOOI'

voedsel',

www.gelltechvrijvoedsel.nl