onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 9
Beschermende kleding Er wordt ingegaan op het gebruik van handschoenen; overschorten; mondneusmaskers; beschermende bril en de wijze waarop de beschermende kleding gebruikt dient te worden.
Handschoenen Handschoenen worden gedragen bij alle handelingen waarbij de medewerker in contact kan komen met bloed, lichaamsvochten, secreta, excreta (urine, feces. braaksel enz), slijmvliezen niet- intacte huid, of verpleeg- en behandelmaterialen die hiermee in aanraking zijn geweest. Handschoenen worden in ieder geval gedragen bij: verzorging van wonden; stomaverzorging; contact met (bevuilde) wasgoed van een cliënt; mondverzorging; injecties en puncties waarbij kans op bloedcontact bestaat. De verantwoordelijkheid voor het dragen van handschoenen is neergelegd bij de medewerker, wanneer het gaat om het voorkomen van besmetting door de cliënt. Handschoenen dienen aan de volgende eisen te voldoen: ondoorlaatbaar; disposable; stevig; goed passend.
Steriele en niet-steriele handschoenen Handschoenen zijn niet-steriel of steriel.
Niet-steriele handschoenen Niet-steriele handschoenen worden gedragen ter bescherming van de medewerker zelf als PBM (= Persoonlijk Beschermings Middel). Ze verkleinen de kans dat micro-organismen op de handen van personeel worden overgedragen naar cliënten, tijdens handelingen die contact met slijmvlies of niet-intacte huid met zich mee brengen. Ze verkleinen het risico dat micro-organismen via de handen van personeel worden overgebracht van de ene cliënt naar de andere cliënt. Steriele handschoenen Steriele handschoenen worden gedragen ter bescherming van de cliënt. Steriele handschoenen worden alleen gebruikt als dit voorgeschreven is in de geprotocolleerde werkinstructies.
Soorten handschoenen Steriele en niet-steriele handschoenen zijn verkrijgbaar als latex handschoenen Latex handschoenen zijn handschoenen die gemaakt zijn van latex en zijn geschikt voor © Vilans 17-09-2012
Richtlijninformatie Beschermende kleding: 1 (van 5)
onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 10
eenmalig gebruik als onderzoekshandschoen. Van latex handschoenen is bekend dat ze allergische reacties kunnen geven 1 . Dit kan worden veroorzaakt door de poeder die in de handschoenen wordt gebruikt of door de latex zelf. Er zijn latex handschoenen zonder poeder verkrijgbaar of er kunnen vinyl of nitriel handschoenen gebruikt worden
non-latex handschoenen Non-latex handschoenen zijn handschoenen die gemaakt zijn van synthetisch vinylpolymeer. Deze handschoenen zijn geschikt als onderzoekhandschoen voor eenmalig gebruik en hebben een zeer goede pasvorm vinyl handschoenen Vinyl handschoenen zijn handschoenen die gemaakt zijn van PVC en zijn geschikt voor eenmalig gebruik als onderzoekshandschoen. De handschoenen zijn geschikt voor medisch en industrieel gebruik nitriel handschoenen Nitriel handschoenen zijn een goed alternatief voor latex handschoenen. Ze worden gemaakt van 100% nitriel en zijn geschikt als onderzoekshandschoen voor eenmalig gebruik. Nitriel handschoenen hebben een hoge perforatiebestendigheid en hebben ook bij natheid een goede grip
Bovenstaande handschoenen (latex, non-latex, vinyl en nitriel) worden geleverd in verschillende maten, verschillende dikten en al dan niet gepoederd. Bij gebruik van gepoederde handschoenen is het vereist om na gebruik de handen te wassen om de poeder te verwijderen. Niet-steriele handschoenen zijn ook verkrijgbaar in de vorm van plastic handschoenen Het is van belang dat de handschoenen die gebruikt worden een goede pasvorm hebben. Dit houdt in dat ze in meerdere maten verkrijgbaar zijn. De handschoenen mogen niet scheuren bij het aantrekken. Plastic handschoenen zoals gebruikt worden bij tankstations voldoen niet aan de geschetste voorwaarden. Zij worden gebruikt bij het tanken, schilderen en (haar) verven. Handschoenen moeten voldoen aan de NEN-EN 455-1, 2 en 3. Van latex handschoenen is bekend dat ze allergische reacties kunnen geven. Dit kan worden veroorzaakt door de poeder die in de handschoenen wordt gebruikt of door de latex zelf. Er zijn latex handschoenen zonder poeder verkrijgbaar of er kunnen plastic handschoenen gebruikt worden. NB. Van kinderen met spina bifida is bekend dat er veel latexallergie voorkomt; gebruik in dat geval plastic handschoenen. Handschoenen bij injecties Handschoenen worden gedragen bij intraveneuze injecties of vergelijkbare intraveneuze handelingen, ter bescherming van de zorgverlener tegen contact met bloed van de cliënt. De handschoenen behoeven niet steriel te zijn. Handschoenen kunnen bloedcontact ten gevolge van prikaccidenten niet voorkomen maar vormen wel een barrière waardoor de besmettingskans wordt verkleind. Handschoenen worden niet standaard gedragen bij intracutaan, subcutaan en intramusculair omdat ervan uitgegaan wordt dat bij deze injecties geen contact met bloed verwacht wordt. Mocht een medewerker inschatten dat bij laatstgenoemde injecties de kans op contact met bloed aanwezig is (bijvoorbeeld bij kinderen of verwarde personen) dan dient de medewerker ter bescherming van zichzelf maatregelen te nemen (en handschoenen te dragen).
1
© Vilans 17-09-2012
Onder kinderen met spina bifida is bekend dat er veel latexallergie voorkomt; gebruik in dat geval plastic handschoenen. Richtlijninformatie Beschermende kleding: 2 (van 5)
onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 11
Handschoenen zijn disposable en cliëntgebonden De handschoenen zijn disposable, ze worden eenmalig en alleen bij dezelfde cliënt gebruikt 2 . Wanneer de handelingen in volgorde van 'schoon' naar 'vuil' plaatsvinden, is het niet noodzakelijk om de handschoenen tussen de handelingen te vervangen door nieuwe. Handschoenen worden alleen tijdens cliëntgebonden handelingen gedragen en worden direct na deze handelingen uitgetrokken. Ze mogen tijdens het dragen niet in contact komen met omgevingsmaterialen zoals telefoons, deurknoppen, apparatuur, toetsenborden enzovoort. Handschoenen en handreiniging/handesinfectie Ook wanneer handschoenen worden gedragen dienen de handen gereinigd te worden. Handschoenen geven bescherming maar kunnen micro-organismen doorlaten. Bovendien bieden handschoenen een ideaal klimaat aan micro-organismen om zich te vermenigvuldigen. Daarom moeten de handen ook direct na het uittrekken van de handschoenen gereinigd worden met water en zeep of ingewreven met handalcohol. Het dragen van handschoenen is geen alternatief voor handreiniging of desinfectie. Handschoenen worden binnenste buiten uitgetrokken.
Overschort Beschermende kleding (overschort) wordt gedragen bij iedere handeling waarbij de kans bestaat op besmetting bestaat, bijvoorbeeld door spatten en spuiten van bloed, andere lichaamsvochten, secreta of excreta. Beschermende kleding wordt gedragen bij: cliënten met infectieziekten; cliënten waarbij men in aanraking kan komen met bloed of andere lichaamsvloeistoffen; cliënten met open wonden. Beschermende kleding kan over de eigen kleding of over de dienstkleding heen worden gedragen. Er mag geen kleding onder de beschermende kleding uit komen. Er kan van een disposable vochtondoorlaatbaar (plastic) schort gebruik worden gemaakt. Dit schort is voor eenmalig gebruik. Disposable beschermende kleding wordt na gebruik in een plastic zak, die goed wordt gesloten, afgevoerd als huishoudelijk afval. Beschermende kleding voor meermalig gebruik wordt in een goed afgesloten waszak afgevoerd naar de wasserij of in de wasmachine gewassen op minimaal 60 ۫C. Beschermende kleding voor meermalig gebruik is cliëntgebonden. De kleding wordt op een nette manier weggehangen. Beschermende kleding wordt direct na verontreiniging of na maximaal 24 uur vervangen. Een vochtondoorlaatbaar schort wordt ook gebruikt nadat werkkleding, die werd vervuild met cliëntenmateriaal en niet direct vervangen kon worden, provisorisch is gereinigd.
2
© Vilans 17-09-2012
Bij het sorteren van wasgoed en/of afhalen van het bed kunnen ook huishoudhandschoenen worden gedragen. De huishoudhandschoenen zijn cliëntgebonden en mogen niet van cliënt naar cliënt worden meegenomen. Na gebruik worden de handen mét en zonder handschoenen gewassen. Richtlijninformatie Beschermende kleding: 3 (van 5)
onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 12
Mondneusmaskers Een mondneusmasker wordt gedragen bij alle handelingen waarbij kans bestaat op spatten en spuiten van bloed of andere lichaamsvochten, secreta en excreta. Verder wordt een mondneusmasker gedragen om de cliënt te beschermen tegen virale of bacteriële besmetting door de medewerker. Een mondneusmasker wordt altijd gedragen bij: de uitvoering van bronchiaal toilet; de verzorging van een tracheacanule; omgang met cytostatica; verzorging van een cliënt met open tuberculose; en door medewerkers in de thuissituatie met een koortslip indien ze in contact komen met zuigelingen jonger dan 7 weken of bij cliënten met een verminderde weerstand; verkoudheid van de medewerker bij cliënten met een verminderde weerstand. Het mondneusmasker wordt direct na gebruik weggegooid.
Beschermende bril Een beschermende bril/veiligheidsbril wordt aanbevolen bij alle handelingen waarbij kans bestaat op spatten en spuiten van bloed of andere lichaamsvochten, secreta en excreta, zoals bijvoorbeeld bij het uitvoeren van een bronchiaal toilet. Een normale bril kan als beschermende bril fungeren, mits deze adequaat te reinigen is met water en zeep en te desinfecteren met alcohol 70%. Ook gezichtsschermen, face shields, zijn geschikt om de ogen te beschermen. Leesbrillen met halve glazen en contactlenzen vormen onvoldoende bescherming. Een (beschermende) bril wordt na iedere verontreiniging gereinigd en vervolgens gedesinfecteerd met alcohol 70%.
Gebruik beschermende kleding Voor het aan- en uittrekken van beschermende kleding wordt een vaste volgorde gehanteerd om het preventieve en beschermende effect te waarborgen. Aantrekken 1. Handen wassen. 2. Schort aan. 3. Mondneusmasker op, indien noodzakelijk. 4. Beschermende bril op, indien noodzakelijk. 5. Handschoenen aan. Bij een schort met lange mouwen, de handschoenen over de manchetten van de mouwen doen. Uittrekken 1. Handschoenen uit. 2. Beschermende bril af. 3. Mondneusmasker af. 4. Schort uit. 5. Handen wassen. De handschoenen zijn het meest besmet en moeten het eerst uitgetrokken worden. Voorkomen moet worden dat met de besmette handschoenen andere voorwerpen aangeraakt worden. © Vilans 17-09-2012
Richtlijninformatie Beschermende kleding: 4 (van 5)
onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 13
Bij het afdoen van de bril, mondneusmasker en schort, zijn de handschoenen al uit en moeten deze aan de achterkant vastgepakt en losgemaakt worden. Mondneusmasker en schort moeten met de besmette buitenkant in elkaar gevouwen worden. Besmet disposable materiaal (handschoenen, mondneusmasker en schort) direct weggooien in een afvalbak die bij voorkeur met de voet geopend kan worden. De beschermende bril moet direct nadat hij afgezet is in een wasbak onder de stromende kraan met bij voorkeur vloeibare zeep huishoudelijk schoongemaakt worden. Bron Werkgroep Infectie Preventie (www.wip.nl, externe link)
© Vilans 17-09-2012
Richtlijninformatie Beschermende kleding: 5 (van 5)
