interieur
Project 1: Landhuis in Goirle
Project 2:
Bosvilla in Noord-Holland
Jos Bedaux
projecten
van Bedaux De Brouwer Architecten Soms is liefde voor architectuur genetisch bepaald. Zoals bij bureau Bedaux De Brouwer Architecten, dat Noord-Brabant met een imposant aantal gebouwen heeft verrijkt. EH&I zoomt in op een ontwerp van de grondlegger en van diens zoon Peer Bedaux. Inmiddels heeft ook de derde generatie zijn entree gemaakt in het bedrijf. Productie Rob Jansen
Fotografie Dennis Brandsma (project 1), Alexander van Berge (project 2)
Tekst Alex Groothedde
Portfolio Bedaux De Brouwer Architecten
Geschiedenis Opgericht in 1936 door Jos Bedaux. Het bureau wordt voortgezet door zijn zoons Peer en George Bedaux en Jacques de Brouwer onder de naam Bedaux De Brouwer Architecten. Inmiddels zijn kleinzoons Thomas en Pieter Bedaux de broers opgevolgd en telt het bedrijf ongeveer twintig medewerkers. Projecten Jos. Bedaux (de bureaunaam wordt met een punt geschreven) bouwde zo’n vijfhonderd werken, waaronder het hoofdgebouw van de Universiteit van Tilburg (1962), de GGD (1967) en het kantongerecht (1968), beide in Tilburg. Een groot aantal staat op de monumentenlijst. Peer Bedaux tekende onder meer voor het gemeentehuis van Berkel Enschot (1975), ’t Sas in Breda, Om de Haenen in Teteringen en woningbouwplan Nesselande in Rotterdam. Werkterrein Openbare gebouwen, woonhuizen, stedenbouw, renovatie. Signatuur Traditioneel, modernistisch, tijdloos, ingetogen. 30
E H & I special
E H & I special
31
interieur
Project 1:
Landhuis in Goirle
Opvallend element in het voormalige atelier: het zeven meter hoge raam op het noorden De roemrijke geschiedenis van bureau Bedaux De Brouwer Architecten begint in 1936 als Jos Bedaux (1910-1989) zich vestigt als zelfstandig architect. Zoon Peer Bedaux treed in zijn voetsporen, samen met Jacques de Brouwer en broer George Bedaux. Inmiddels zijn ook kleinzoons Thomas en Pieter Bedaux actief in het familiebedrijf. Peer Bedaux, die sinds zijn pensionering als adviseur aan het bureau is verbonden, zegt sterk te zijn beïnvloed door zijn vader. ‘Ik heb architectuur gestudeerd aan de Technische Hogeschool in Delft. Maar het échte vak heb ik hier op het bureau geleerd. Mijn moeder werkte ook in het bedrijf. Het architectuurvak is me dus met de paplepel ingegeven.’ Bedaux De Brouwer Architecten beschikt over een portfolio waarin honderden gebouwen zijn opgenomen: kloosters, kerken, onderwijsgebouwen en woningbouwcomplexen, maar ook veel villa’s. Eén van de markante ontwerpen uit de laatste categorie is het landhuis in Goirle voor Luc van Hoek (1910-1991) dat in 1948 werd gebouwd. Totaalkunstenaar Van Hoek maakte na de Tweede Wereldoorlog furore met zijn glas-in-loodramen omdat er zoveel kerkramen waren gesneuveld door het oorlogsgeweld. Toen hij voldoende budget had vergaard om een landhuis annex atelier te bouwen, benaderde hij zijn goede vriend Jos Bedaux. Zoon Peer: ‘Het werd het eerste ontwerp van mijn vader met een plat dak. Dat markeert de overgang van een traditionele naar een meer modernistische stijl. Het 350 vierkante meter grote huis heeft een rudimentaire opstand, wat de restanten van een dak zouden kunnen zijn. Het is een zeer ondiep huis, nog geen zes meter, maar naar buiten toe toont het heel voornaam omdat ≥ 32
E H & I special
Waaltjes
Het voormalige atelier over twee verdiepingen fungeert nu als woonkamer. Blikvanger is het zeven meter hoge raam. Op de vloer liggen oude Waaltjes (Orshof Decor). De plantenstandaard en de houten schaal zijn gekocht bij GerritJan Rietveld. Linkerpagina, boven De woonkamer van bovenaf bezien. Het wasbakje rechtsonder herinnert aan de ateliertijd. Ook de gietijzeren kolomradiatoren zijn origineel. Ze mochten blijven vanwege hun looks. Onder De entree bevindt zich aan de zijkant van het huis, aan een binnenplaats. Inzet Bewoners Babs en Louk Appels.
E H & I special
33
interieur ‘ Ik houd niet van loft-achtige plattegronden: ik zie graag dat bewoners een eigen ruimte hebben’
Schoolkast
De antieke Argentijnse schoolkast is gevonden bij Orshof Decor. Naast de kast hangt een portret van bewoner Louk Appels, geschilderd door kunstenaar Ghislain Geenen. Banken Astor (gestoffeerd met linnen van De Le Cuona) zijn een ontwerp van Antonello Mosca voor Giorgetti. De vloerlamp komt uit de collectie van Artemide. Rechterpagina De lumineuze overloop op de eerste etage met aan het einde de badkamer. 34
E H & I special
E H & I special
35
interieur
Binnenplaats
1 Close-up van de voorgevel met meerdere openslaande deuren naar de tuin. 2 Bronzen sculptuur is gemaakt door beeldhouwer Bart van Hoek, de zoon van de eerste bewoner Luc van Hoek. 3 Het ommuurde terras dat grenst aan de woonkamer. Het bijgebouwtje op de achtergrond was vroeger de klei-opslag. 4 Doorgang van de woonkamer naar de tuin. 5 De natuurstenen tafel is gekocht bij Axel Vervoordt, de tuinstoelen zijn afkomstig uit de collectie van Fermob. Rechterpagina In de lommerrijke tuin staan prachtige oude loofbomen en rododendrons.
1 3
36
E H & I special
De makelaar deed indertijd een opmerkelijk voorstel: hij bood aan bij de bewoner in te trekken 2
4
5
E H & I special
37
interieur
Atelier
De indrukwekkende gevel aan de noordzijde van het huis met rechts het voormalige atelier van glas-inloodkunstenaar Luc van Hoek. Tegen het circa zeven meter hoge raam werd vroeger werk in wording gezet. Door de breedte oogt het slechts zes meter diepe huis extra voornaam.
‘ Het huis is nog geen zes meter diep, maar het toont heel voornaam door de geweldig brede façade’ 38
E H & I special
E H & I special
39
interieur
Glas-in-lood
1 Rondom de antieke tafel (Axel Vervoordt) in de eetkamer staan fauteuils Soho van Antonio Citterio voor B&B Italia. Hanglamp Tai is een ontwerp van Tobias Grau, het sisal kleed is van Cunera. 2 Dit raam op de eerste etage biedt zicht op de woonkamer. 3 Het glas-in-lood raam is gemaakt door Luc van Hoek. Het antieke stoeltje komt van Orshof Decor. 4 Hoekje van de werkkamer met oorfauteuil Dutchess en fauteuil Clear Water van Imperial Collection, bekleed met stoffen van Prades. Leeslamp Daphine is van Lumina, het zwarte karpet komt uit de collectie van Roger Oates. 5 De vier intrigerende koppen in de woonkamer zijn al heel lang familiebezit.
1 3
2 4
5
Zwart
De voormalige woonkamer kreeg dramatisch zwarte wanden en doet nu dienst als werkkamer. De originele houten plankenvloer is eveneens zwart geschilderd. Aan de antieke tafel staan fauteuils Soho van Antonio Citterio voor B&B Italia. Bureaulamp Dove is van Nemo. De stillevens zijn gemaakt door P.P. Kleijnen, de grootvader van binnenhuisarchitect Babs Appels. 40
E H & I special
E H & I special
41
interieur
Maatwerk
Voor het ontwerp van de keuken tekende Leenaars Antiek & Interieur. Uitgangspunt was een exemplaar van Varenna. Werkblad en achterwand zijn uitgevoerd in de natuursteensoort Buxy, voor de vloer is Sollenhofner natuursteen gekozen. Rechterpagina Middelpunt van de keuken is een roestvrijstalen fornuis met twee ovens van Lacanche.
‘ De uitstraling is bourgondisch. Dat breng ik ook zelf in, ik geef veel diners’ het een geweldig breed front heeft. Het staat wonderlijk ver naar achteren op het perceel. Waar normaal een tuin is, staat hier al het hek van de achterburen. Bijzonder vind ik ook de binnenplaats, waar de ingang zich bevindt. En het atelier over twee verdiepingen dat over een zeven meter hoog raam beschikt, waartegen de opdrachtgever zijn werk in uitvoering kon zetten.’ Luc van Hoek benaderde in 1977 makelaar Louk Appels voor de verkoop van het pand omdat hij slechtziend werd. Die deed vervolgens een opmerkelijk voorstel. Hij en zijn vrouw Marleen Appels boden aan om de helft van het huis te bewonen en tevens mantelzorg te bieden. Aldus werd besloten. Van Hoek verkocht het huis aan hen en verhuisde toen de jongste zoon van Louk en Marleen Appels werd geboren. Nadat de vier kinderen het huis uit waren getrokken en de vrouw des huizes was overleden, moest het familiehuis worden omgevormd tot onderkomen voor één persoon. Daarvoor schakelde Louk Appels zijn dochter Babs Appels in. Een voor de hand liggende keuze: zij heeft als binnenhuisarchitect talloze
interieurs op haar conto gezet en kende het huis als geen ander. Ze woonde er van haar derde tot twintigste jaar, een periode die haar visie als interieurontwerper heeft gevormd. ‘Ik was een echt buitenkind. De openslaande deuren in elke kamer en de ligging middenin de bossen hebben dat ongetwijfeld versterkt. Het huis heeft heel veel kamers en dat droeg eraan bij dat we als gezin heel individualistisch leefden. Er was niet één gemeenschappelijk leefruimte, maar kamers die op verschillende momenten van de dag werden gebruikt.’ Dat is van invloed op mijn werk. Ik ben geen voorstander van de loft-achtige plattegronden die tegenwoordig overal worden toegepast, maar zie graag dat gezinsleden hun eigen ruimte hebben. Al ben ik daar niet dogmatisch in.’ De indeling van haar ouderlijke huis liet ze ongemoeid, al veranderden wel kamers van functie. Zo is de woonkamer tegenwoordig werkkamer en werd het atelier woonkamer. De keuken en de badkamer waren versleten en werden daarom vervangen. Later was het de beurt aan de vloeren. Zo werd de verbouwing fasegewijs uitgevoerd. Het linoleum in het voormalige atelier werd vervangen door zogeheten Waaltjes (klinkers). Het hele huis is overgeschilderd in de authentieke wittinten, op de zwarte werkkamer en enkele slaapkamers na. ‘Omdat het exterieur wit is, kan het binnen ook alleen maar wit zijn.’ Het originele stucwerk bleef behouden. ‘Dit is met jute zakken gedaan, dat was vroeger de normaalste zaak van de wereld. We hebben het alleen overgeschilderd.’ De binnenhuisarchitect vond het ‘lastig’ om voor haar eigen vader een ontwerp te maken. ‘Ik ben gewend alles uitvoerig te onderbouwen, dat geduld had ik bij mijn vader minder; ik verwachtte dat hij dingen als vanzelfsprekend aannam. Hij besteedt als makelaar veel aandacht aan het interieur en had dan ook een duidelijke visie. Het gelukkige toeval wilde dat mijn vader bevriend is met Karel Leenaars van Leenaars Antiek & Interieur. Die fungeerde als een soort katalysator; samen hebben we alle voorstellen gemaakt.’ Louk Appels: ‘Ik geniet elke dag van dit huis. De omgeving, maatvoering en detaillering zijn fijn. Mede door het aardse interieur ben je hier dicht bij de natuur. Op elk punt voel ik me prettig, of het nu de woonkamer is, de bibliotheek, de eetkamer, de winterkamer of het terras. Door de twee open haarden heeft het huis een gemoedelijke, bourgondische uitstraling. Dat laatste breng ik er ook zelf in: ik geef veel diners.’ ≥ Babs Appels Interieurarchitect (013) 581 14 55, www.babsappels.nl
42
E H & I special
E H & I special
43
interieur
Project 2:
Bosvilla in Noord-Holland Wens van de opdrachtgever: ‘ Een ontwerp dat eruit ziet als een kindertekening van een huis’ Blijvend en niet modieus. Zo omschrijft Peer Bedaux de stijl van Bedaux De Brouwer Architecten. ‘Voor een deel is het traditioneel, maar dan wel geabstraheerd. We passen klassieke elementen toe en maken deze soberder. Die traditionele signatuur vindt zijn oorspong in de waardering van mijn vader voor de Delftse School en de Vlaams-Brabantse architectuur. Binnen het bureau is ook een meer modernistische stroming. De bosvilla met zwembad in Noord-Holland – een van de ongeveer 150 huizen die Bedaux op zijn naam heeft gezet – is een goed voorbeeld van hoe deze stijlen tegenwoordig worden verbonden. ‘De hoofdmassa is geënt op de signatuur van mijn vader. De nevenruimten, waaronder de keuken en het zwembad, hebben een modernere uitstraling. Muurvlakken en glaspartijen wisselen elkaar af.’ De grijze gecementeerde gevels zijn min of meer zijn handtekening. ‘Als een huis nieuw is, zien de bakstenen er vaak zo onaangenaam uit,’ zo verklaart hij zijn voorkeur. Met grijs cement haal je de nieuwigheid ervan af. Ook door de leisteen dakpannen lijkt het alsof het huis er altijd heeft gestaan.’ De opdrachtgever was goed bekend met het werk van het bureau: ‘Ik kom uit Noord-Brabant, waar veel huizen staan van Jos Bedaux. Die vond ik als kind al mooi. Toen al dacht ik: als ik later groot ben dan ga ik zelf een huis bouwen met deze architect. Toen het eenmaal zo ver was, bleek hij echter overleden en zo kwam ik uiteindelijk bij zijn zoon Peer terecht.’ Al gebeurde dat laatste wel via een omweg. In eerste instantie viel de keuze namelijk op een Belgische architect die eerder een bedrijfsruimte ≥ 44
E H & I special
Visuele rust
Doorkijk van de woonkamer richting keuken. Visuele rust was een belangrijke voorwaarde voor het interieurontwerp. De inbouwhaard is gasgestookt. Linkerpagina, boven Blik vanaf de boszoom richting het terras. De vijver loopt parallel aan het zwembad in de linkervleugel van de villa. Onder Tegen de voorgevel zijn kolommen geplaatst van groene haagbeuk. E H & I special
45
interieur
Bostuin
‘ Kunst is belangrijk voor ons, maar het is niet zo dat het huis ermee vol moet hangen’
46
E H & I special
Voor de onderhoudsarme tuin tekende het Belgische bureau Jacques Wirtz. Rondom het huis zijn de lijnen strak en is de beplanting laag gehouden, zodat vrij uitzicht is gegarandeerd. Berken en eiken die er al stonden, zijn in de architectuur van huis en tuin gerespecteerd. Linkerpagina De terracotta buste op het antieke ladekastje kochten de bewoners op een Italiaanse markt in oude bouwmaterialen. Het schilderij is van Kees van Bohemen. E H & I special
47
interieur
Licht
1 De keuken is een ontwerp van Piet Boon. Het werkblad is van granito, de armaturen zijn van Dornbracht. Op de schappen heeft de verzameling blauwwit aardewerk een plek gevonden. 2 Doorkijk vanaf de keuken richting zwembad. 3 De werkkamer van de heer des huizes. Door het grote raam is er direct contact met de tuin. 4 Een lichtkoepel zorgt voor een overdaad aan daglicht in de keuken. Op het aanrecht staan tinnen schalen en kannen. 5 Paardensculptuur van Arthur Spronken. Rechterpagina Voor het raam staat een comfortabele chaise longue, een perfecte plek om te lezen of weg te dromen. Naast de antieke kast hangt een schilderij van Kees van Dongen. De parketvloer is afkomstig uit een Frans kasteel.
1 3
2 4
5
‘ Het bedenken van een plattegrond die logisch in elkaar zat, was geen eenvoudige opgave’ 48
E H & I special
E H & I special
49
interieur Sereen
De indoor pool. Enorme ramen bieden uitzicht op de omringende bostuin met berken en eiken. Een terras en ligstoelen ontbreken om de sfeer zo sereen mogelijk te houden. De mozaïektegeltjes in het zwembad zijn ecru, maar door het water krijgen deze toch een wat groenige kleur, wat perfect harmonieert met de omgeving.
‘ Toen architect Sjoerd Soeters hier op bezoek was, zei hij: dit is letterlijk en figuurlijk een zuiver huis’ 50
E H & I special
E H & I special
51
interieur
‘ Door het grijze cement haal je de nieuwigheid ervan af’
52
E H & I special
Comfort
De hal met openslaande deuren die naar het terras leiden. Het aantal trappen is in deze villa tot een minimum beperkt. Royale deuropeningen en een personenlift garanderen dat de bewoners hier nog lang kunnen blijven. Linkerpagina Een dubbele rij bomen markeert het klinkerpad naar de achterdeur. E H & I special
53
interieur Natuursteen
De badkamer met natuurstenen ligbad van Boffi en dito waskom. Op de achtergrond is de wastafel van de gastenbadkamer te zien. Rechterpagina De masterbedroom met aangrenzende badkamer. Op dikke planken boven het bed zijn diverse verzamelingen uitgestald. Souvenirs zijn in dit huis zoveel mogelijk gegroepeerd om visuele ruis te voorkomen.
‘ Als kind dacht ik: als ik later groot ben, bouw ik zelf een huis met deze architect’ voor de eigenaren had ontworpen. Het resultaat was zo goed dat zij hem betrokken bij een prijsvraag, waaraan ook bureau Bedaux De Brouwer meedeed. Toen bleek dat de Belg het ontwerp van hun huis verkeerd op de zon had gezet, stapten ze alsnog naar Bedaux. De opdrachtgever: ‘Zo’n fout, dat kan niet.’ Peer Bedaux reageerde in eerste instantie helemaal niet blij. ‘Zijn bureau ligt zowat tegen de Belgische grens en hoger dan het Gooi had hij nog nooit gebouwd. Het heen en weer reizen zou hem teveel tijd kosten. Wij stelden toen voor naar hem te komen. ‘Ik heb daar toch familie en vrienden wonen en ik kon bij een zus logeren, het viel altijd wel te combineren. En tijdens de bouw
kwam er wekelijks een bouwcoördinator naar ons toe.’ De opdrachtgevers woonden al op het perceel waar de nieuwe villa staat, in een pand uit de zestiger jaren. ‘Dat was kwalitatief goed, maar we hadden het gevoel in een doos te leven. Ik wilde een tijdloos huis, niet modern of landelijk en zeker niet protserig, maar naar binnen gericht en persoonlijk. Het moest eruit zien als een kindertekening van een huis. Ik wilde per se een grijze gevel, zoals Limburgse kloosters die hebben. Het moest bovendien ruim zijn en geschikt om heel lang te blijven wonen. Daarom ontbreekt het aan trapjes en drempels en zijn overal brede deuren. Ook is er een lift voor het geval we ooit een rollator nodig mochten hebben. Het is een familiehuis geworden met een prettig grote keuken. Onze kinderen kunnen hier logeren met de kleinkinderen die hier lekker kunnen spelen.’ De bewoners zijn grote kunstliefhebbers. ‘Ik houd van fauvisten als Kees van Dongen. Kunst is belangrijk voor ons, maar het is niet zo dat het hele huis ermee vol moet hangen. We hebben één groot schilderij waar we heel blij mee zijn, maar dat door zijn omvang in het vorige huis aan geen enkele wand paste. In ons nieuwe huis moest daar een geschikte muur voor komen. Verder wilden we mooie zichtlijnen en veel daglicht.’ Visuele rust was een belangrijke voorwaarde voor het interieurontwerp. ‘We gaven de opdracht in de periode dat overal grijze vloeren en aanrechtbladen verschenen. Maar ik houd niet van zwart en grijs in het interieur. Daarom is de keuken die we door Piet Boon lieten ontwerpen wit. Het werkblad heeft een roomwitte tint, het kostte veel moeite om die te vinden. Ik geloof dat Piet Boon hierna nooit meer een witte keuken heeft gemaakt. Maar ik houd van fris en helder.’ Missie geslaagd. ‘Toen architect Sjoerd Soeters hier op bezoek was zei hij: dit is letterlijk en figuurlijk een zuiver huis.’ Ook Peer Bedaux is te spreken over de 520 vierkante meter villa die tien jaar geleden werd opgeleverd. Maar hij stelt zich bescheiden op: ‘Voor elk goed product heb je een goede opdrachtgever nodig. In dit geval was dat een artistieke vrouw.’ ≥ Bedaux De Brouwer Architecten Dr. Keyzerlaan 2, Goirle (013) 536 85 55, www.bedauxdebrouwer.nl
54
E H & I special
V o o r v e r ko o p i n f o r m at i e z i e pag i n a 1 5 8
E H & I special
55
