Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Voorwoord Voor u ligt de begroting 2016, hierin kunt u lezen wat de gemeente Lopik de komende jaren wil en moet doen en hoeveel middelen daarvoor beschikbaar zijn. De begroting voor 2015 stond vooral in het teken van de verwachte decentralisaties en de daarmee gepaard gaande grote verschuivingen van budgetten. Doordat de decentralisaties ook gepaard gingen met forse bezuinigingen door de rijksoverheid moesten er wederom forse ombuigingen gerealiseerd worden en was ook een lastenverzwaring onvermijdelijk. Inmiddels zijn we volop bezig met de uitvoering van de nieuwe taken en krijgen we er ook steeds meer grip op. Het Breed Sociaal Loket blijkt er niet alleen op de tekentafel mooi uit te zien maar in de praktijk ook echt te werken. De uitvoering van de jeugdzorg is complex en daardoor blijft hier een risico op overschrijding van de beschikbare budgetten aanwezig. De eerste tekenen van economisch herstel zijn inmiddels zichtbaar. De woningmarkt trekt voorzichtig aan, de stijging van het aantal werklozen is tot stilstand gekomen en ook het aantal bijstanduitkeringen lijkt niet verder te stijgen. Macro gezien vertalen al deze ontwikkelingen zich in financiële ruimte voor de rijksoverheid om lastenverlichting door te voeren. Ook de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds vertoont een opwaartse trend. Hiermee lijken we aan het begin te staan van een financieel stabielere periode. De recent explosief gegroeide vluchtelingenstroom laat zien dat uiteindelijk zelfs een kleine gemeente als Lopik te maken kan krijgen met de effecten van de ontwikkelingen in de wereld. Dit zorgt in onze gemeente voor grote opgaven op het gebied van volkshuisvesting, onderwijs, welzijn, werk en zorg. Nog nadrukkelijker zal de titel van het collegeakkoord, “Samen”, invulling moeten krijgen.
Lopik, september 2015
-1-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Inleiding Bij de nota “uitgangspunten voor de begroting 2016” is u inzicht gegeven in het financieel perspectief van de gemeente Lopik. In de nota zijn de uitgangspunten verwoord waarmee de begroting is opgesteld. De meerjarige ontwikkelingen die worden meegenomen in de (meerjaren)begroting geven een compleet beeld. Als slot is de conclusie verwoord dat de gemeente Lopik de meerjarige begroting positief sluit als de afgesproken ombuigingen uit 2015 worden gerealiseerd en de kortingen op de decentralisatietaken ook daadwerkelijk worden ingevuld. Bij de begroting verwerken wij de kortingen taakstellend. In het uitvoeringsprogramma sociaal domein heeft de invulling plaats. Deze inleiding is opgebouwd uit het financieel perspectief van de gemeente Lopik en de overgang van de uitgangspuntennota naar de begroting, resulterend in een bijgesteld saldo van de meerjarenbegroting; Een voorstel voor de aanwending van het overschot is opgenomen in het bij deze begroting behorende raadsvoorstel. Financieel toezicht De gemeente Lopik stelt een begroting vast op basis van de Gemeentewet voorafgaand aan het kalenderjaar waarop de begroting betrekking heeft. De provincie Utrecht beoordeelt de begroting op het “duurzaam in financieel evenwicht zijn” van de begroting. Aandachtspunten zijn daarbij de meerjarenbegroting, de risico’s en de financiële positie. De financiële positie is dit jaar nader toegelicht door het opnemen van een aantal wettelijk verplichte kengetallen in de paragraaf weerstandsvermogen. Financieel perspectief van de gemeente Lopik In de nota “Uitgangspunten voor de begroting” is u het volgend financieel meerjaren perspectief gepresenteerd: ACTUELE MEERJARENRAMING saldo actuele meerjarenraming A Saldo prognose ontwikkeling algemene uitkering B FINANCIEEL MEERJARIG PERSPECTIEF C (=A+B) Saldo ontwikkelingen bestaand beleid D Ontwikkelingen nieuw beleid: E PROGNOSE OVERSCHOT BEGROTINGSSALDO (C+D+E)
-2-
2016 -18.821 49.107 30.286 241.815 -146.906
2017 38.051 -41.429 -3.378 345.245 -125.080
2018 21.785 -24.735 -2.950 422.587 -103.768
2019 21.785 -36.079 -14.294 472.944 -95.551
125.195
216.787
315.869
363.099
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Van nota uitgangspunten naar begroting 2016. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op aanpassingen die bekend zijn geworden in de periode juni 2015 t/m september 2015, de periode die ligt tussen het uitbrengen van de uitgangspuntennota en het samenstellen van de begroting. De aanpassingen zijn divers van aard en staan in bijgaande tabel Actuele meerjarenraming
2016
2017
2018
2019
Saldo kadernota
125.195
216.787
315.869
363.099
Wachtgeld verplichtingen, compensatie uren OR en uitbreiding formatie veiligheid, overdracht formatie aan BghU, pensioenpremie wethouders Hogere bijdrage BghU Automatisering Secretarieleges burgerzaken Leerlingenvervoer Bestemmingsplannen Beleggingen BNG Gebouwen Taakstelling WMO Werk en inkomen Lekstroom Exploitatie werkvoorzieningschap Kwijtscheldingen OZB Verwacht begrotingssaldo Aanpassingen o.g.v. productenraming Bijgesteld saldo meerjarenperspectief
161.22642.00017.11117.800 10.000 30.000 16.000117.000 108.82137.939 4.085 10.00050.000 36.861 72.420 109.281
158.72642.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 143.49142.545 10.557 10.00050.000 89.561 39.263 128.824
158.72643.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 114.25731.750 20.139 10.00050.000 215.664 6.206 221.870
158.72642.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 83.17878.1906.895 10.00050.000 171.789 97.596 269.385
De bijgestelde begroting leidt tot een kleiner overschot dan bij de nota begrotiingsuitgangspunten is gepresenteerd. Dit wordt met name veroorzaakt door de in tabel genoemde onderwerpen. De geprognosticeerde overschotten worden toegevoegd aan de algemene reserve. Slot Wij hebben er vertrouwen in samen met u de besluitvorming over de begroting zo vorm te geven dat onze financiële positie gezond blijft.
-3-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Inhoudsopgave Pagina VOORWOORD ....................................................................................................................................... 1 INLEIDING ............................................................................................................................................ 2 LEESWIJZER ......................................................................................................................................... 5 DEEL 1 PROGRAMMAPLAN .......................................................................................................... 7 1 2 3 4 5 6 7 8 9
BESTUURLIJKE ORGANISATIE ........................................................................................................ 8 OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID ................................................................................................. 12 ECONOMISCHE AANGELEGENHEDEN EN RECREATIE ................................................................... 15 ONDERWIJS, WELZIJN, SPORT EN CULTUUR................................................................................. 18 SOCIAAL DOMEIN ........................................................................................................................ 23 NATUUR EN MILIEU ..................................................................................................................... 31 RUIMTELIJK BELEID EN VOLKSHUISVESTING .............................................................................. 34 BEHEER EN VASTGOED ............................................................................................................... 37 MIDDELEN .................................................................................................................................. 42
DEEL 2 FINANCIËLE BEGROTING EN ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN .................. 45 Uiteenzetting over de financiële positie van de gemeente Lopik................................................... 49 Algemene dekkingsmiddelen.......................................................................................................... 51 Incidentele lasten en baten ............................................................................................................ 52 DEEL 3 PARAGRAFEN .................................................................................................................. 53 A B C D E F G
LOKALE HEFFINGEN .............................................................................................................. 54 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING ................................................................ 58 ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN ...................................................................................... 69 FINANCIERING ....................................................................................................................... 72 BEDRIJFSVOERING ................................................................................................................. 76 VERBONDEN PARTIJEN .......................................................................................................... 80 GRONDBELEID ....................................................................................................................... 92
-4-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Leeswijzer De programmabegroting bestaat uit drie onderdelen: 1. Programmaplan 2. Financiële begroting inclusief algemene dekkingsmiddelen 3. Paragrafen
Deel 1 Programmaplan De indeling van de programma’s ziet er als volgt uit:
Indeling programma’s
1
Bestuurlijke organisatie
2
Openbare orde en veiligheid
3
Economische aangelegenheden en recreatie
4
Onderwijs, welzijn, sport en cultuur
5
Sociaal domein
6
Natuur, milieu en oudheidkunde
7
Ruimtelijk beleid en volkshuisvesting
8
Beheer en vastgoed
9
Middelen
Opzet programma’s Een programma is een samenhangende verzameling van beleidsvelden, producten, activiteiten en geldmiddelen gericht op het bereiken van vooraf bepaalde beoogde effecten en/of doelen. De programma’s hebben een vaste opzet, waarbij de relatie wordt gelegd tussen gewenste maatschappelijke effecten, de activiteiten die daarvoor worden uitgevoerd en de middelen die daarvoor beschikbaar worden gesteld.
-5-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
De opzet van de programma’s zien er als volgt uit:
Beschrijving
Wat willen we bereiken? hierbij komen de programmaonderdelen en de daaraan gekoppelde doelstellingen aan de orde die een prioriteit hebben; in het bijzonder de beoogde maatschappelijke effecten worden daarbij in beeld gebracht.
Wat gaan we daarvoor doen? dit onderdeel bevat de activiteiten voor het begrotingsjaar.
Wat mag het kosten? dit geeft de baten en lasten van het programma weer en de ontwikkeling daarvan in een verschillenanalyse.
Deel 2 Financiële begroting inclusief algemene dekkingsmiddelen In dit deel wordt met name ingegaan op het financieel meerjarig perspectief van onze gemeente. Ook worden in dit hoofdstuk de meer financieel technisch (verplichte) overzichten opgenomen zoals resultaat voor en na bestemming. Tenslotte wordt hier het overzicht van algemene dekkingsmiddelen opgenomen (dit overzicht heeft overigens een grote relatie met programma 9). Deel 3 Paragrafen Naast de programma’s dienen paragrafen in de programmabegroting opgenomen te worden. Het kenmerk van paragrafen is dat de aspecten daarvan ondersteunend zijn aan de uitvoering van de programma’s en daardoor een meer algemeen karakter hebben. De paragrafen zijn in deel 3 van deze programmabegroting opgenomen.
-6-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Deel 1 Programmaplan
-7-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
1
Bestuurlijke organisatie
Beschrijving Het programma bevat de kosten voor het bestuur van de gemeente (raad, griffie, college van B&W) en de ondersteuning van het bestuur. In het programma worden kwaliteitseisen geformuleerd ten aanzien van het functioneren van het bestuur en de interne en externe dienstverlening ten behoeve van onze inwoners, bedrijven en instellingen.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Een kwalitatief goed en transparant besluitvormingsproces waarmee een zo hoog mogelijk voorzieningenniveau wordt gerealiseerd tegen zo laag mogelijke kosten. 2. Betrokkenheid van onze inwoners bij de totstandkoming en uitvoering van plannen in onze gemeente. 3. Kennis van en bekendheid over plannen, projecten en dienstverlening van onze gemeente bij inwoners en bedrijven. 4. Bekend staan als een betrouwbare partner waar het gaat om samenwerking met welke partner dan ook. 5. Tevredenheid over de dienstverlening op die onderdelen waarbij inwoners en bedrijven de rol van klant vervullen. 6. Als gemeente onze eigen identiteit en de regie te behouden door zelfstandigheid.
Wat gaan we daarvoor doen? Activiteiten: Communicatie • Communicatie via de wekelijkse publicatie van de gemeentepagina in het plaatselijk weekblad, de bijpraatavonden, persgesprekken, informatiebijeenkomsten over (grote) projecten, persberichten, intranet en gemeentelijke website. • Communicatie via social media gericht(er) toepassen, via de gemeentelijke twitteraccount en Facebookpagina. Dienstverlening Blijvende doorontwikkeling van de dienstverlening, waaronder uitbreiding van het aantal digitale producten en het toevoegen van steeds meer producten aan het klantcontactcentrum. Samenwerking De samenwerking op het gebied van de drie decentralisaties in Lekstroomverband verloopt naar wens. Deze samenwerking zal de komende jaren doorontwikkeld worden. Deze oriëntatie past ook in de door de raad vastgestelde nota “Lopik zelfstandig en toekomstbestendig”. Nieuwe samenwerkingsverbanden of uitbreiding van bestaande samenwerkingsverbanden zullen worden beoordeeld op basis van de criteria verbetering van de dienstverlening, kostenreductie, bredere samenwerking en vermindering kwetsbaarheid. Hierbij wordt
-8-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
aangetekend dat niet elke samenwerking bij voorbaat aan alle criteria zal voldoen. Zo zal niet elke samenwerking bij voorbaat kostenreducerend werken. Algemene ontwikkelingen op het gebied van bestuurlijke samenwerking in de Lopikerwaard zullen nauwgezet worden gevolgd.
Burgerparticipatie Een algemeen bestuurlijk uitgangspunt is dat we meer verantwoordelijkheid willen geven aan inwoners en ondernemers: minder overheid, meer maatschappij. Dit betekent enerzijds dat inwoners, organisaties en ondernemers meer betrokken moeten worden bij besluitvormingsprocessen. Anderzijds betekent dit dat bestuur en ambtelijke organisatie ook meer aan de samenleving zullen moeten overlaten (‘loslaten’). Met de daartoe in het leven geroepen werkgroep hebben enkele bijeenkomsten plaatsgevonden, waarbij getracht wordt aan burgerparticipatie handen en voeten te geven.
-9-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 01 LASTEN 2014 Raad en Raadscommissies 123.738 College van Burgemeester en Wethouders 475.314 Rechtsbescherming 40.312 Communicatie en Dienstverlening 139.416 Ondersteuning college Burgemeester en wethouders 460.240 Representatie 29.529 Archiefzorg 0 Bevolkingsregistratie 243.570 Afgifte reisdocumenten en rijbewijzen 218.212 Burgerlijke Stand 33.840 Verkiezingen 109.763 Lasten en baten secretarieleges burgerzaken 102.561 Bestuurlijke samenwerking 92.293 Bestuursondersteuning raad 224.676 Overige Beschermende Maatregelen 115.664
Begroting 2015 91.703 403.604 33.194 200.234 579.000 40.175 40.789 339.816 169.465 34.447 31.149 61.000 22.800 230.790 186.347
Begroting 2016 162.281 469.477 36.939 193.972 633.646 26.945 41.872 311.388 347.330 5.646 0 95.000 22.800 233.637 166.047
Begroting 2017 162.281 469.477 36.939 193.972 633.646 26.945 42.689 311.388 347.330 5.646 13.010 61.000 22.800 233.637 166.047
Begroting 2018 162.281 469.477 36.939 193.972 633.646 26.945 44.971 311.388 347.330 5.646 13.010 61.000 22.800 233.637 166.047
Begroting 2019 162.281 469.477 36.939 193.972 633.646 26.945 45.838 311.388 347.330 5.646 13.010 61.000 22.800 233.637 166.047
2.409.127
2.464.513
2.746.980
2.726.807
2.729.089
2.729.956
Realisatie Programma 01 BATEN 2014 Communicatie en Dienstverlening 541 Ondersteuning college Burgemeester en wethouders 2.400 Representatie 387 Bevolkingsregistratie 2.679 Lasten en baten secretarieleges burgerzaken 230.190 Bestuurlijke samenwerking 15.989 Bestuursondersteuning raad 6.750 Overige Beschermende Maatregelen 6.324
Begroting 2015 0 0 0 3.900 196.715 0 0 9.900
Begroting 2016 0 0 0 1.000 247.515 0 0 9.900
Begroting 2017 0 0 0 1.000 196.715 0 0 9.900
Begroting 2018 0 0 0 1.000 196.715 0 0 9.900
Begroting 2019 0 0 0 1.000 196.715 0 0 9.900
Totaal
Product
Totaal
265.260
210.515
258.415
207.615
207.615
207.615
Programma 01 SALDO
2.143.867
2.253.998
2.488.565
2.519.192
2.521.474
2.522.341
-10-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 1 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 1 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten Kapitaallasten doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
234.567saldo -110.204 -124.363 -234.567
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Raad en raadscommissies: Vergoedingen en tegemoetkomingen aan raadsleden aangepast inwoneraantal (> 14.000). College van burgemeester en wethouders: Salariskosten conform Staat B. Aangepaste salarisbedragen is het gevolg van aangepast inwoneraantal (> 14.000). Pensioenpremie wethouders conform uitgangspuntennota begroting. Lasten vm personeel. Communicatie en dienstverlening : Programmaraad bestaat niet meer. Archiefzorg : Gemeenschappelijke regeling RHC is conform begroting 2016. Verkiezingen: In 2016 staan er geen verkiezingen gepland. Lasten secretarieleges burgerzaken: Hogere rijksleges reisdocumenten. Meer aanvragen tot naturalisatie hogere afdracht. Bestuursondersteuning raad: Accountants-/onderzoekskosten en raadinformatiesysteem. Kosten dualisering gemeentebestuur. Overige verschillen Totaal verschillen lasten Baten Bevolkingsregistratie: Minder keuringen voor GPK. Baten secretarieleges burgerzaken: Meer leges i.v.m. geldigheidsduur reisdocumenten. Meer legesopbrengst uit het voltrekken van betaalde huwelijken.
voordelig
Meer rijksleges als gevolg van meer aanvragen naturalisatie. Overige verschillen Totaal verschillen baten
70.503
-70.503
15.951
-15.951
10.000 39.867
-10.000 -39.867 500
1.083 25.010
2.050 1.475 29.035 voordelig
-1.083 25.010
28.500 5.500
-28.500 -5.500
12.850 2.885 187.139 nadelig
-12.850 2.050 -1.410 -158.104 saldo
2.900
-2.900
11.500
11.500
6.000
6.000 3.000
-3.000
30.800
30.800
5.500
5.500 0 47.900
53.800
Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
saldo
500
In 2016 worden er minder rijbewijzen uitgegeven (5 jaren cyclus). Meer rijksleges i.v.m. geldigheidsduur reisdocumenten.
nadelig
5.900
-110.204
-11-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
2
Openbare orde en veiligheid
Beschrijving Dit programma bevat de wettelijke taken op het gebied van openbare orde en veiligheid, brandweer en crisisbeheersing. Daarnaast voert Lopik eigen beleid ten aanzien van het verbeteren van sociale veiligheid en de vermindering van criminaliteit en overlast door samenwerking aan te gaan met veiligheidspartners.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Een veilige woon- en leefomgeving. 2. Terugdringen van criminaliteit en overlast. 3. Adequate crisisbeheersing.
Wat gaan we daarvoor doen? Openbare orde en veiligheid Op 31 maart 2015 is het Lokaal Integraal Veiligheidsplan (IVP) 2015 – 2018 vastgesteld. In dit plan zijn de doelstellingen, thema’s en prioriteiten op het gebied van veiligheid voor de komende vier jaar aangegeven. De veiligheidsprioriteiten zijn: 1. woninginbraken; 2. jeugdoverlast; 3. huiselijk geweld; 4. aanpak drugsgebruik en –overlast; 5. georganiseerde criminaliteit. Op basis van het IVP zal jaarlijks een uitvoeringsprogramma (jaarplan) worden opgesteld, waarin doelen en prioriteiten nader worden uitgewerkt in concrete acties. Het jaarplan 2016 zal nog dit jaar ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd. Regionale brandweer In 2016 zal met inbreng van de deelnemende gemeenten een nieuw regionaal beleidsplan 2016 – 2019 door de Veiligheidsregio Utrecht worden opgesteld. Crisisbeheersing De afgelopen jaren heeft een bezuiniging op de formatie voor crisisbeheersing plaatsgevonden. Hierdoor is de uitvoering van taken op het gebied van crisisbeheersing achtergebleven. Omdat er de noodzaak is deze zaken op orde te houden heeft het college besloten een halve formatieplaats voor crisisbeheersing open te stellen, waarmee aan de meest basale taken op het gebied van crisisbeheersing uitvoering kan worden gegeven (opleiden/oefenen, planvorming en strategische advisering).
-12-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 02 LASTEN 2014 Crisisbeheersing 21.478 Geregionaliseerde brandweer 1.051.072 Lokale brandweervoorzieningen 20.651 Openbare orde en veiligheid 103.481
Begroting 2015 73.114 950.485 35.348 136.441
Begroting 2016 78.527 911.688 36.151 147.852
Begroting 2017 78.527 869.036 36.151 147.852
Begroting 2018 78.527 856.036 36.151 147.852
Begroting 2019 78.527 854.036 36.151 147.852
1.196.681
1.195.388
1.174.218
1.131.566
1.118.566
1.116.566
Realisatie Programma 02 BATEN 2014
Begroting 2015
Begroting 2016
Begroting 2017
Begroting 2018
Begroting 2019
Totaal
Product
Totaal
0
0
0
0
0
0
Programma 02 SALDO
1.196.681
1.195.388
1.174.218
1.131.566
1.118.566
1.116.566
-13-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 2 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 2 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten Voorziening doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
21.170 saldo 44.828
-23.658 21.170
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Geregionaliseerde brandweer:
voordelig
Aflopende gemeentelijke bijdrage, conform door AB vastgestelde meerjarenbegroting 2016 VRU. Bijdrage GR, huisvesting.
saldo
42.348
42.348
3.000
3.000
Overige verschillen
Baten
nadelig
45.348
520 520
-520 44.828
voordelig
nadelig
saldo
Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
44.828
-14-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
3
Economische aangelegenheden en recreatie
Beschrijving Dit programma regelt de inzet van de gemeente Lopik op het terrein van recreatie en toerisme en het beleid en de activiteiten om de lokale economie te stimuleren. Er zijn nauwe relaties tussen dit programma en programma 9 voor wat betreft de ruimtelijke omgeving waarbinnen economische bedrijvigheid kan plaatsvinden.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Een sterke lokale economische structuur ter bevordering van de werkgelegenheid. 2. Een vitaal platteland waarin uiteenlopende functies een plaats hebben gekregen, zoals natuur, recreatie en toerisme en bedrijfsactiviteiten, rekening houdend met de agrarische sector.
Wat gaan we daarvoor doen? Activiteiten: Handel en ambacht - Bedrijfsbezoeken afleggen - Ondernemers benaderen in het kader van de werkgelegenheid Recreatie en toerisme - Projecten uitvoeren uit het Uitvoeringsprogramma Vitaal Platteland Lopik 2014-2018, waaronder het verbeteren en uitbreiden van onze recreatieve routestructuren en het verder uitwerken van de plannen voor doorontwikkeling van recreatieterrein Salmsteke. - In samenwerking met Oudewater, Montfoort, IJsselstein en het HDSR toeristischrecreatieve initiatieven van derden faciliteren en financieel ondersteunen, passend binnen het Uitvoeringsprogramma 2014-2017 van Platform De Utrechtse Waarden. - Samen met ondernemers en maatschappelijke partners de inspanningen voortzetten tot het vermarkten van de gemeente onder het motto “Lopik NatuurLek”. Gezamenlijk producten en activiteiten ontwikkelen waarmee de identiteit van de gemeente wordt versterkt. - Deelnemen aan de regiomarketing van het Groene Hart, waarbij de gemeentelijke rol geleidelijk zal afnemen, terwijl ondernemers en andere belanghebbenden de uitvoering overnemen.
-15-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product Handel en Ambacht Recreatie en Toerisme
Realisatie Programma 03 LASTEN 2014 15.002 122.369
Begroting 2015 24.263 124.510
Begroting 2016 25.945 133.995
Begroting 2017 25.945 133.995
Begroting 2018 25.945 133.995
Begroting 2019 25.945 133.995
137.371
148.773
159.940
159.940
159.940
159.940
Realisatie Programma 03 BATEN 2014 11.126 4.796
Begroting 2015 11.000 0
Begroting 2016 11.000 0
Begroting 2017 11.000 0
Begroting 2018 11.000 0
Begroting 2019 11.000 0
Totaal
Product Handel en Ambacht Recreatie en Toerisme
Totaal
15.922
11.000
11.000
11.000
11.000
11.000
Programma 03 SALDO
121.449
137.773
148.940
148.940
148.940
148.940
-16-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 3 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 3 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
11.167saldo 268 -11.435 -11.167
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Recreatie en toerisme: Budget aangepast aan feitelijke uitgaven.
voordelig
Totaal verschillen lasten Baten
nadelig
saldo
268
268
268
268
voordelig
nadelig
saldo
overige verschillen Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
268
-17-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
4
Onderwijs, welzijn, sport en cultuur
Beschrijving Dit programma behelst: 1. De gemeentelijke verantwoordelijkheid omtrent onderwijs (zorg voor onderwijshuisvesting, het uitvoeren van het lokaal onderwijsbeleid, het uitvoeren van het onderwijsachterstandenbeleid en het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling van diverse doelgroepen (volwasseneneducatie). Alsmede kunst- en cultuureducatie en natuur- en milieueducatie; 2. Het gemeentelijk sportbeleid: subsidies & onderhoud van sportaccommodaties; 3. Welzijn en cultuur: subsidiebeleid, het preventieve welzijn, cultuurbeleid.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijke effect en doel is: A. Onderwijs a. Randvoorwaarden voor een kwalitatief goed onderwijsaanbod voor jong en oud; b. Bestrijden van ongeoorloofd schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten; c. Adequate huisvesting voor het basisonderwijs. B. Sport, welzijn en cultuur: a. Behoud van de kwaliteit van de leefbaarheid en het welbevinden van de inwoners van de gemeente Lopik; b. Leefbaarheid in de kernen behouden; c. Kwalitatief en op maat aangeboden welzijnsaanbod realiseren, passend binnen de transities sociaal domein; d. Regie voeren op sport, welzijn en cultuur in samenwerking met de ketenpartners.
Wat gaan we daarvoor doen? A. Onderwijs Passend onderwijs en de Jeugdhulp Op 1 augustus 2014 is de wet op het passend onderwijs in werking getreden. Passend Onderwijs verbindt de ondersteuning voor alle leerlingen binnen het samenwerkingsverband met de ondersteuning binnen de eigen basisschool, zelfstandig of met externe ondersteuning en de ondersteuning binnen het speciaal onderwijs. De gemeente Lopik valt onder samenwerkingsverband Profi Pendi samen met de scholen voor basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs binnen de gemeenten Houten, IJsselstein, Nieuwegein, Vianen en Lopik. Inmiddels is er een ondersteuningsplan vastgesteld. In het ondersteuningsplan wordt een duidelijke relatie gelegd met de nieuwe Jeugdwet. In 2016 willen wij de verbanden tussen Onderwijs en de lokale uitvoer van de Jeugdwet versterken door hier op regionaal niveau afspraken over te maken.
-18-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Onderwijsachterstandenbeleid Vanuit het Rijk is aangegeven dat er in 2016 nog middelen beschikbaar zijn voor het onderwijsachterstandenbeleid (OAB). De regeling is verlengd tot 1 januari 2017. Voor 2016 betekent dit een voortzetting van het vigerende onderwijsachterstandenbeleid. Daarnaast gaan we komend jaar het gevoerde beleid evalueren. Op basis van deze evaluatie wordt bepaald waar de gemeente Lopik de komende periode de accenten wil leggen in de voor-, vroeg- en (na)schoolse voorzieningen. Hierbij sluiten we aan bij de landelijke ontwikkelingen. Verwacht wordt dat het kabinet in 2016 haar visie op de voorschoolse voorzieningen kenbaar maakt en er vanaf 2017 een herverdeling van middelen plaats gaat vinden. Onderwijshuisvesting In 2015 is de overdracht van de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en aanpassingen aan de schoolgebouwen en terreinen van de gemeente naar de schoolbesturen afgerond. De schoolbesturen ontvangen voor het grootonderhoud rechtstreeks middelen vanuit het Rijk. Hiermee is de gemeente alleen nog verantwoordelijk voor eventuele uitbreidingen van schoolgebouwen, nieuwbouw en voorzieningen voor bewegingsonderwijs. Voor 2016 verwachten wij hierin geen uitzonderlijke zaken. Het jaar 2016 willen we daarom gebruiken om het Integraal Huisvestingsplan te evalueren en uitgangspunten te formuleren voor de toekomst. Dit gekoppeld aan de ontwikkeling van een bredere visie op het gebruik van maatschappelijk vastgoed in de gemeente Lopik. Regionalisering leerplicht Na een pas op de plaats is de eerste stap van de regionaliersing een feit, per 1 september 2015 is de leerlingadministratie geregionaliseerd. Alle lekstroomgemeenten voeren nu een gezamenlijke administratie vanuit de gemeente Nieuwegein. Verdere regionalisering wordt voor 2016 en verder overwogen. B. Sport, welzijn en cultuur Bibliotheek In 2015 heeft de gemeente Lopik een nieuw beleidskader voor de bibliotheekfuncties vastgesteld. In 2016 willen we de uitgangspunten uit dit beleidskader vorm en inhoud geven in de praktijk. Sport In de gemeente Lopik zijn veel sportverenigingen actief. In de nieuwe Algemene Subsidie Verordening is bepaald dat sportverenigingen via de Sportraad Lopik subsidie kunnen aanvragen voor hun jeugdleden tot en met 18 jaar. Tevens geeft de gemeente Lopik subsidie voor het onderhoud van sportvelden en sporthallen. Ombuiging In 2016 moet € 50.000 worden bezuinigd op de sportaccommodaties. Deze € 50.000 is voor 2016 en verder in mindering gebracht op de personeelskosten. De intentie is om met hulp van eigen kracht van gebruikers en andere vrijwilligers in de sportaccommodaties de inzet van ambtelijk personeel te verminderen. Op dit moment vindt een pilot plaats bij sporthal De Bosrand. Deze pilot evalueren wij in 2016.
-19-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Inzet van brede impuls combinatiefuncties De gemeente Lopik doet mee aan het programma Sport en Bewegen in de Buurt via de regeling Brede impuls combinatiefuncties. Hiervoor ontvangt de gemeente een bijdrage in de kosten van het Rijk van 40%. De overige 60% dient te worden gefinancierd door de gemeente of derden. In 2013 heeft de gemeente Lopik de ambitie uitgesproken om 3,5 fte combinatiefunctionarissen te willen realiseren. De combinatiefunctionaris maakt een verbinding tussen enerzijds sport- en beweegaanbieders (zoals sportverenigingen, vakleerkrachten sport op scholen) en anderzijds sectoren zoals welzijn, gezondheidszorg, bedrijven, kinderopvang, jeugdzorg en onderwijs. In 2016 vindt zowel lokaal als landelijk een evaluatie plaats van de regeling. Op basis van deze evaluatie wordt besloten of het door de gemeente gewenste ambitieniveau vanaf 2017 gehandhaafd blijft of wordt bijgesteld. Welzijn en cultuur Transformatie naar preventief welzijn In het kader van de transities sociaal domein is het welzijnsdomein volop in beweging. Daarbij is er een transformatie gaande van algemeen welzijnsaanbod naar de inzet van preventief welzijnsaanbod. Door het welzijnsaanbod gericht in te zetten als ondersteuning bij participatie aan de samenleving kan de aanspraak op zorg waarvoor gemeenten verantwoordelijk zijn, worden verminderd. In 2016 willen we daarom doorgaan met het uitvoeren van deze transformaties. Subsidiebeleid In juli 2015 is door de raad een nieuwe Algemene Subsidieverordening (ASV) vastgesteld (ASV gemeente Lopik 2016). Hierbij is, in navolging van de VNG modelverordening, een aantal technische wijzigingen doorgevoerd die te maken hebben met het staatssteunproof maken van de verordening. Daarnaast zijn activiteiten op het gebied van kunst en cultuur uitgesloten van subsidie.
-20-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 04 LASTEN 2014 Basis onderwijshuisvesting Openbaar en Bijzonder 0 Leerlingenvervoer (Speciaal Basisonderwijs) 359.179 Onderwijsbegeleiding 128.127 Overige gemeenschappel. baten en lasten onderwijs 276.020 Volwasseneneducatie 0 Bibliotheekwerk 207.328 Cultuur en Vormingswerk 4.500 Sport 77.144 Exploitatie Zwembad 270.612 Sportzaal De Wiekslag (excl.onderhoud) 0 Sporthal De Bosrand (excl.onderhoud) 0 Gymzaal Polsbroek (excl.onderhoud) 0
Begroting 2015 981.252 374.289 124.578 283.594 0 202.910 27.686 82.668 269.702 140.316 132.275 47.987
Begroting 2016 745.790 363.778 76.922 263.411 0 97.345 32.783 81.677 260.291 114.040 104.807 40.990
Begroting 2017 730.722 363.778 76.922 263.411 0 97.345 32.783 81.677 260.291 113.240 104.407 40.390
Begroting 2018 695.314 363.778 76.922 263.411 0 97.345 32.783 81.677 260.291 112.440 104.007 39.790
Begroting 2019 681.606 363.778 76.922 263.411 0 97.345 32.783 81.677 260.291 111.640 103.607 39.190
1.322.910
2.667.257
2.181.834
2.164.966
2.127.758
2.112.250
Realisatie Programma 04 BATEN 2014 Leerlingenvervoer (Speciaal Basisonderwijs) 9.641 Onderwijsbegeleiding 47.645 Overige gemeenschappel. baten en lasten onderwijs 11.958 Exploitatie Zwembad 124.117 Sportzaal De Wiekslag (excl.onderhoud) 0 Sporthal De Bosrand (excl.onderhoud) 0 Gymzaal Polsbroek (excl.onderhoud) 0
Begroting 2015 10.500 47.727 11.250 143.800 104.435 85.800 15.340
Begroting 2016 10.500 0 11.250 143.800 98.510 81.060 14.155
Begroting 2017 10.500 0 11.250 143.800 98.510 81.060 14.155
Begroting 2018 10.500 0 11.250 143.800 98.510 81.060 14.155
Begroting 2019 10.500 0 11.250 143.800 98.510 81.060 14.155
Totaal
Product
Totaal
193.361
418.852
359.275
359.275
359.275
359.275
Programma 04 SALDO
1.129.548
2.248.405
1.822.559
1.805.691
1.768.483
1.752.975
-21-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 4 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 4 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten doorbelasting kostenplaatsen overige doorberekeningen Totaal verschillen
425.846 saldo 154.033 265.451 6.362 425.846
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Leerlingenvervoer (speciaal basisonderwijs): Aangepast vervoer dient op basis van uitgangspuntennota aangepast te worden naar € 289.100. Bibliotheekwerk: Taakstellende bezuiniging op UW-Subsidies/bijdragen. Indexering 2% volgens uitgangspuntennota. Huisvesting bibliotheek (VJN 2015). Exploitatie zwembad: Bedragen aangepast conform staat belastingen en verzekeringen. Salarissen en sociale lasten conform staat personeelslasten. Sportzaal De Wiekslag : Taakstelling salarissen. Sporthal De Bosrand : Taakstelling salarissen. Gymzaal Polsbroek : Taakstelling salarissen. Overige verschillen Totaal verschillen lasten Baten Sportzaal De Wiekslag (excl.onderhoud): Taakstelling verwijderd, verwerkt in salarissen. Sporthal de Bosrand (excl.onderhoud): Taakstelling verwijderd, verwerkt in salarissen. Gymzaal Polsbroek (excl.onderhoud): Taakstelling verwijderd, verwerkt in salarissen. Overige verschillen Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
voordelig
nadelig
saldo
10.000
10.000
100.000 1.465
100.000 -1.465 6.160
1.340
-1.340
6.160
1.109
1.109
20.000
20.000
25.000
25.000
5.000 1.974 169.243
555 3.360
5.000 1.974 165.883
voordelig
nadelig
saldo
5.925
-5.925
4.740
-4.740
1.185
-1.185
11.850
-11.850 154.033
-22-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
5
Sociaal domein
Beschrijving Het sociaal domein is volop in beweging. Sinds 1 januari 2015 zijn wij als gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van: 1. De nieuwe Jeugdwet waarin de jeugdzorg is gedecentraliseerd naar gemeenten. 2. De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning waarin de functies begeleiding, kortdurend verblijf en vervoer vanuit de Awbz zijn opgenomen. 3. De Participatiewet waarin veranderingen van de WWB, het einde van de WSW en de veranderingen ten aanzien van de Wajong zijn opgenomen.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. De zelfredzaamheid van inwoner (cq. het gezin) staat centraal bij de vraag en de oplossing. We gaan uit van de mogelijkheden van inwoners en niet van de beperking. 2. Een oplossing wordt lokaal gezocht. Een oplossing bij algemene cq. collectieve voorzieningen, zonder indicatie beschikbaar, is voorliggend. Pas daarna volgt een individuele voorziening. 3. Er wordt een beroep gedaan op het sociale netwerk, bij het ontbreken hiervan is dit onderdeel van het ondersteuningsplan. 4. Stimuleren van een daling van het aantal maatwerkvoorzieningen en hierdoor realiseren van een kostenbesparing. 5. “Zorg” en “loketten” brengen we naar de inwoner via het Breed Sociaal Loket Lopik. 6. We hanteren het principe één huishouden, één plan, één regisseur en bieden een vangnet voor inwoners.
-23-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat gaan we daarvoor doen? Integrale aanpak transities sociaal domein Ten behoeve van de integrale aanpak van de transities op het sociaal domein zijn twee zaken van belang: 1. Transformatieagenda Sociaal Domein Met de transities hebben we er meer taken bij gekregen op het sociale domein en daarmee ook de vrijheid om middels beleid te sturen op het sociaal domein. Daarnaast krijgen we de komende jaren steeds minder geld voor het uitvoeren van de taken binnen het sociaal domein. We willen een transformatie op het sociale domein teweeg brengen, omdat we vinden dat dingen anders en beter kunnen en omdat daar financieel gezien de noodzaak toe is. Die transformatie vinden we in slimme en logische oplossingen, waardoor inwoners goed geholpen worden, maar het de gemeente minder geld kost. Zo willen we bijvoorbeeld zoeken naar hoe ondersteuning van ouderen met vrijwilligers kan, zoals een klussendienst, een wasen strijkservice of vervoer naar doktersbezoeken of dagbesteding door vrijwilligers. Deze, en veel meer manieren waarop dingen 'anders' kunnen, staan in de transformatieagenda. In 2016 wordt hieraan gestaag verder gewerkt. 2. Breed Sociaal Loket (BSL) Sinds 1 januari 2015 is het BSL een feit. Binnen het BSL zijn zowel toegangsmedewerkers als hulpverleners werkzaam die zich bezighouden met zaken als vraagverheldering, bepalen en regie voeren op individuele ondersteuningsplannen, ondersteuning van multiproblemhuishoudens en lichte (opvoed)ondersteuning. Dit alles volgens de werkwijze ‘1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur’. In de komende jaren is doorontwikkeling van het BSL nodig: cultuurverandering, de kanteling doorvoeren, gedragsverandering teweeg brengen. Het Breed Sociaal Loket vormt immers dé toegang tot voorzieningen (zowel algemeen als maatwerk) in het sociaal domein waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Voor 2016 en verder zijn de middelen die hiervoor nodig zijn opgenomen in de reguliere begroting. De gemeente ontvangt hiervoor middelen van uit het Rijk middels de integratie-uitkering sociaal domein. A. Jeugdzorg Algemene voorzieningen jeugdzorg Om de transformatie in de jeugdzorg te realiseren, willen we meer zorg verschuiven van de duurdere maatwerkvoorzieningen (waarvoor een beschikking nodig is) naar indicatievrije zorg en/of algemene voorzieningen waarvan iedereen gebruik kan maken. Om deze transformatie vorm te geven, is een investering in algemene voorzieningen en preventie noodzakelijk. Daarnaast zetten we in op het verschuiven van maatwerk door specialisten vanuit de jeugdzorginstellingen naar de inzet van indicatievrije trajecten vanuit het BSL (direct, kortdurend en dichtbij). De huidige budgetten volstaan om aan deze transformatie vorm en inhoud te geven en het lokale voorveld te verstevigen.
-24-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Maatwerkvoorzieningen jeugdzorg Het budget dat naar de zorgaanbieders gaat, is bestemd voor maatwerkvoorzieningen. In 2015 gold nog de verplichting vanuit het Rijk dat de reeds in gang gezette zorg werd gecontinueerd voor kinderen die in zorg zijn of op de wachtlijst staan. Deze verplichting vervalt vanaf 2016. Dit betekent dat we vanaf 2016 geen volumeafspraken meer maken met de zorgaanbieders. Op basis van een nieuwe vereenvoudigde productomschrijving worden raamovereenkomsten afgesloten met de zorgaanbieders. In de raamovereenkomsten worden afspraken gemaakt over de inhoud van de zorg, de transformatieopgave en de tarieven. Doordat veel indicaties (continuïteit van zorg) de komende periode aflopen ontstaat er steeds meer zicht op de daadwerkelijke zorgconsumptie en wordt de invloed van het BSL op de toewijzing van zorg en de duur hiervan groter. Voor de zwaardere zorgvormen (residentiële jeugdzorg, vaak met maatregel) maken we afspraken met de vijf andere regio’s in de provincie Utrecht om een essentiële basisbeschikbaarheid te kunnen garanderen. Voor de zeer specialistische zorg (op landelijke schaal) blijven het komende jaar nog de landelijke zorgafspraken tussen de VNG en de zorgaanbieders van kracht. Regionale Backoffice Ook in 2016 is de Regionale Backoffice (RBO) in Houten het centrale informatie en administratiepunt voor de regio Lekstroom. De RBO sluit namens de regio de raamcontracten met de zorgaanbieders Wmo en Jeugd en verzorgt voor de jeugdzorg de afhandelingen van de administratie en facturering. In 2016 wordt het functioneren van de RBO geëvalueerd en worden uitgangspunten geformuleerd voor een meer structurele inbedding van de taken die de RBO voor de vijf Lekstroom gemeenten uitvoert. Integratie jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar Vanaf 2016 is de integrale jeugdgezondheidszorg (JGZ) een feit. De GGD regio Utrecht verzorgt dan voor de gemeente Lopik de JGZ van 0 tot 19 jaar. Hierdoor ontstaat er voor ouders en kinderen één onafhankelijk aanspreekpunt voor de basisgezondheidszorg. B. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Vanaf 1 januari 2015 is de nieuwe Wmo van kracht. Meer dan in de oude Wmo staat eigen kracht en maatwerk daarin voorop. Dat betekent, dat er, net als in de Jeugdzorg, bekeken wordt wat iemand zelf of met het eigen netwerk kan doen om een oplossing voor de zorgvraag te vinden, voordat er een maatwerkvoorziening wordt verstrekt. Naast huishoudelijke hulp, hulpmiddelen, vervoersvoorzieningen en woonvoorzieningen is de gemeente nu ook verantwoordelijk voor begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf. Maatwerkvoorzieningen Wmo In de Wmo kunnen nog altijd maatwerkvoorzieningen worden verstrekt, als iemand niet binnen eigen kunnen of met hulp van het netwerk of met algemene voorzieningen de zorgvraag kan invullen. We kennen de volgende maatwerkvoorzieningen: • huishoudelijke hulp, woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen en hulpmiddelen (de ‘oude’ Wmo voorzieningen) • ondersteuning zelfredzaamheid, ondersteuning maatschappelijke deelname, kortdurend verblijf en klein deel van de persoonlijke verzorging (de ‘nieuwe’ Wmo voorzieningen) De inkoop van de ‘oude’ Wmo voorzieningen gebeurt lokaal. De inkoop van de ‘nieuwe’ Wmo voorzieningen gebeurt in Lekstroomverband. Voor 2016 geldt daarbij dat er geen grote wijzigingen zullen plaatsvinden rondom de inkoop.
-25-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Algemene voorzieningen Naast de maatwerkvoorzieningen waarvoor individuele beschikkingen worden afgegeven, zijn er algemene voorzieningen. Dit zijn voorzieningen waarvan elke inwoner gebruik kan maken, zonder dat daarvoor een indicatie nodig is. Graag zien we een groeiend aantal algemene voorzieningen, waarmee het gebruik van maatwerkvoorzieningen wordt vermeden of uitgesteld en mensen beter worden ondersteund. Korting op de Wmo Gemeenten worden in 2016 verder gekort op het Wmo-budget. De korting op het totaalbudget wordt lokaal opgevangen. Daarbij zijn aanpassingen nodig van de maatwerkvoorzieningen die we nu verstrekken, zoals huishoudelijke hulp. Ook de inzet van algemene voorzieningen, van informele zorg én een grotere inzet op preventie van zorg kan de verstrekking van de duurdere maatwerkvoorzieningen verminderen. HHT Eind 2014 hebben we een aanvraag gedaan bij het ministerie in het kader van de HHT (huishoudelijke hulp toelage), bedoeld om volwaardige arbeidsplaatsen in de HH-sector te behouden. Deze is toegekend, waarmee we een regeling hebben kunnen opstellen voor 2015 en 2016. Inwoners met een Wmo indicatie en mantelzorgers kunnen tegen een gereduceerd tarief gebruik maken van maximaal 2 uur (aanvullend) huishoudelijke hulp door een van de in Lopik actief zijnde aanbieders van huishoudelijke hulp. C. Participatiewet: werk en inkomen Per 1 januari 2015 is de Participatiewet van kracht geworden. De doelstelling van deze wet is om iedereen die (deels) kan werken naar zo regulier mogelijk werk te leiden. De Participatiewet vervangt de huidige Wet werk en bijstand (WWB). Daarnaast wordt de toegang tot de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) ingeperkt en is de instroom in de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) gestopt. Bij elkaar zorgt dit ervoor dat meer mensen met een arbeidsbeperking op de gemeente zijn aangewezen voor ondersteuning bij participatie/re-integratie. Voor de gemeente Lopik en de andere Lekstroom-gemeenten wordt de Participatiewet uitgevoerd door Werk en Inkomen Lekstroom (WIL). Onderzoek toekomstscenario's WSW Met de Lekstroomgemeenten is in 2015 een visie opgesteld voor de toekomstige ondersteuning aan mensen die betaald of onbetaald willen werken. De grotere verantwoordelijkheid die we als gemeente voor onze inwoners hebben in combinatie met de grotere mogelijkheden voor een integrale aanpak en een (steeds) klein Rijksbudget waren hiervoor een belangrijke aanleiding. In 2016 zullen de vervolgstappen worden uitgevoerd waaronder een businesscase voor PAUW Bedrijven. Financiële gevolgen Participatiewet Gemeenten ontvangen enerzijds het Inkomensdeel. Hieruit worden de uitkeringen betaald. Ten aanzien van het inkomensdeel geldt dat sinds 2015 wordt gewerkt met een nieuw verdeelmodel. In de loop van 2015 is gebleken dat het model op een aantal punten moet worden aangepast. Hierover zijn met de VNG afspraken gemaakt. Anderzijds ontvangen gemeenten een re-integratiebudget om arbeidsdeelname te bevorderen. Aan dat budget zijn met ingang van 2015 een aantal elementen toegevoegd waaronder de rijksbijdrage voor de WSW. Tegelijkertijd is en wordt op het totale budget bezuinigd en moet van deze middelen een grotere groep worden bediend.
-26-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Vangnet Tot 2015 kon een beroep worden gedaan op de Incidentele Aanvullende uitkering (IAU) bij een tekort op de BUIG groter dan 10% van het Rijksbudget. Met de komst van de Participatiewet is de IAU komen te vervallen. In plaats daarvan is de vangnetuitkering gekomen. Deze regeling geldt vooralsnog voor 2015 en 20161. De eigen risicodrempel voor de jaren 2015 en 2016 ligt op 5% met een getrapte vergoeding, waarbij tekorten tot en met 10% voor de helft worden vergoed en tekorten daarboven volledig. Faciliteren initiatieven van inwoners In het sociaal domein wordt een steeds groter beroep gedaan op de eigen kracht van inwoners en gemeenschappen. Het is daarom van groot belang om de bereidheid die er is om iets voor een ander te doen, te verzilveren. Deze initiatieven lopen uiteen van een klusje doen voor een buurtbewoner tot aan het opzetten van een algemene voorziening waarvan meerdere inwoners gebruik kunnen maken. Dit soort vrijwilligerswerk, hoe groot of hoe klein ook, blijven we ook in 2016 stimuleren. Op verschillende manieren: • Het platform Zorg voor Elkaar dat sinds 2014 in Lopik actief is, brengt vraag naar hulp en aanbod aan hulp bij elkaar. De gemeente faciliteert het netwerk en zorgt, samen met lokale ambassadeurs, voor bekendheid ervan onder inwoners. • Handje Helpen is een organisatie die koppelingen maakt tussen mensen met een beperking die gebaat zijn bij informele zorg en de vrijwilliger die de gewenste zorg of ondersteuning zou kunnen geven. Deze organisatie krijgt al enkele jaren subsidie voor haar activiteiten • Ondersteunen van initiatieven van inwoners waarmee zij andere inwoners willen ondersteunen of helpen, door een opstartsubsidie, door mee te denken, adviezen te geven en verbindingen te maken met andere organisaties.
1
In eerste instantie zou de vangnetregeling alleen voor 2015 gelden. Gezien de onvolkomenheden in het verdeelmodel en na afspraak met de VNG is afgesproken de regeling met een jaar te verlengen en is de eigen risicodrempel verlaagd van 10% naar 5% van het Rijksbudget.
-27-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 05 LASTEN 2014 Bijstandsverlening en inkomensvoorz.- en subsidies 0 Sociale werkvoorziening 0 Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid 0 Vluchtelingen 11.071 Reintegratie-en participatievoorz. Participatiewet 0 Kinderdagopvang 169.180 Maatwerkvoorzieningen Natura, materieel WMO 0 Maatwerkvoorzieningen Natura, immaterieel WMO 0 Opvang en beschermd wonen WMO 0 Algemene voorzieningen WMO en Jeugd 0 Eerstelijnsloket WMO en Jeugd 0 PGB WMO en Jeugd 0 Individuele voorzieningen Natura Jeugd 0 Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd 0 Ouderbijdragen individuele voorz. opvang Jeugd 0 Openbare gezondheidszorg 161.092 Jeugdgezondheidszorg 282.401 Totaal
623.744
Product
Realisatie Programma 05 BATEN 2014 Bijstandsverlening en inkomensvoorz.- en subsidies 0 Vluchtelingen 7.000 Kinderdagopvang 4.552 Eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen en opvang 0 WMO Eigen bijdrage algemene voorzieningen WMO en Jeugd 0 Ouderbijdragen individuele voorz. opvang Jeugd 0
Begroting Begroting 2015 2016 2.194.991 2.355.195 950.176 877.160 197.166 226.235 6.938 9.177 90.121 74.351 169.685 170.851 316.894 268.711 1.320.529 1.076.417 9.855 14.140 575.192 553.413 754.116 992.314 1.093.555 698.569 1.862.757 1.969.563 193.417 144.427 0 0 177.011 184.456 368.141 279.658 10.280.544 9.894.637
Begroting 2017 2.279.321 818.136 226.235 9.177 66.176 140.851 268.711 923.777 14.140 553.413 988.814 688.569 1.969.563 144.427 0 186.456 279.658
Begroting 2018 2.276.254 763.480 226.235 9.177 59.501 100.851 268.711 923.777 14.140 553.413 988.814 688.569 1.969.563 144.427 0 188.456 279.658
Begroting 2019 2.299.215 733.275 226.235 9.177 58.951 100.851 268.711 923.777 14.140 553.413 988.814 688.569 1.969.563 144.427 0 188.456 279.658
9.557.424
9.455.026
9.447.232
Begroting 2015 1.365.523 0 200
Begroting 2016 1.611.035 0 200
Begroting 2017 1.589.853 0 200
Begroting 2018 1.597.303 0 200
Begroting 2019 1.618.457 0 200
191.828
191.828
191.828
191.828
191.828
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
Totaal
11.552
1.557.551
1.803.063
1.781.881
1.789.331
1.810.485
Programma 05 SALDO
612.191
8.722.993
8.091.574
7.775.543
7.665.695
7.636.747
-28-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 5 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 5 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
631.419 saldo 747.612 77.500 -193.693 631.419
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Bijstandsverlening en inkomensvoorz.- en subsidies: In de herziene begroting WIL 2016 zijn de uitvoeringskosten toegenomen obv de verwachting dat het bijstandsbestand verder toeneemt. Begroting WIL 2016 zijn de kosten voor de te verstrekken uitkeringen en aantal uitkeringsgerechtigden toegenomen.
voordelig
nadelig
saldo
12.832
-12.832
166.877
-166.877
Sociale werkvoorziening: Uitgaven taakstelling en uitkering Wsw. In de begroting van PAUW is uitgegaan van de taakstelling 2014 verminderd met de blijfkans per gemeente. Dit sluit niet aan op het budget vanuit het Rijk. Dit bedrag zal echter pas definitief vastgesteld worden in mei/juni 2016.
85.556
85.556
Bijdrage exploitatietekort en kosten dienstverlening PAUW Bedrijven Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid: Kwijtscheldingen, verhoging budget. Financiering hiervoor uit de extra middelen van het Rijk voor armoedebestrijding.
9.100
-9.100
10.000
-10.000
Volgens begroting WIL 2016 een bedrag van 153.917. De grote toestroom van taakstellers zit verdisconteerd in extra kosten voor bijzondere bijstand.
22.919
-22.919
Reintegratie- en participatievoorz.Participatiewet: Uitgave WIL Werk (voor de totale doelgroep van de Participatiewet), volgens het Rijksbudget en is daarmee lager dan 2015 zie opm. over lager Rijksbudget.
17.861
17.861
Kinderdagopvang: Subsidie peuterspeelzaalwerk, bedrag aanpassen op basis van index uitgangspunten nota. Maatwerkvoorzieningen natura, materieel WMO: Overige kosten (woonvoorzieningen)/rolstoelen/vervoersvoorzieningen aangepast aan uitgaven 2014. Maatwerkvoorzieningen Natura, immaterieel WMO:
2.253
-2.253
35.700
35.700
Hulp bij huishouden bijgesteld obv uitgaven 2014 en beoogde bezuiniging naar 450.000.
118.800
118.800
Bijdrage regiotaxi Bijgesteld n.a.v overgang cliënten naar Wet langdurige zorg naar 350.000.
5.000 134.395
5.000 134.395
-29-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Algemene voorzieningen WMO en jeugd: Professioneel welzijnswerk: Pulse, a.g.v. indexatie loonkosten van 2%. Eerstelijnsloket WMO en Jeugd: Administratiekosten & ICT Jeugd & WMO. Klanttevredenheidsonderzoek jeugd toegevoegd conform kadernota toegang sociaal domein (wettelijke verplichting) Uitvoeringskosten regionale BackOffice Lekstroom (Jeugd w.o. PGBs). Representatie, oefenbudget, zaalhuur, kosten voor registraties & contributies, portokosten, folders, overig drukwerk. Uitvoeringskosten jeugdzorg. Extra uitvoeringskosten BSL uitbreiding BSL tot toegang alle drie transities. UW-Subsidies/bijdragen welzijnsactiviteiten (index volgens uitgangspuntennotitie begroting 2016). PGB WMO en Jeugd: Persoons gebonden budget bijgesteld in 2016 naar realisatie 2014 en verwachte afname huishoudelijke hulp. PGB wmo maatwerkvoorz. bijgesteld in 2016 door uitstroom cliënten naar Wlz (Wet langdurige zorg). PGB jeugd bijgesteld naar aanleiding van uitstroom cliënten naar Wlz (Wet langdurige zorg). Individuele voorzieningen Natura jeugd: Individuele voorzieningen natura jeugd bijgesteld budgetten. Veiligheid, jeugdreclassering en opvang Jeugd: Vermindering bijdrage conform daling integratie-uitkering Jeugd.
2.666
-2.666
9.800
-9.800
2.500 75.000
-2.500 -75.000
15.000
-15.000
46.219
46.219 22.395
-22.395
3.009
-3.009
41.000
41.000
216.095
216.095
146.460
146.460
44.677 55.417
Openbare gezondheidszorg: Jaarlijkse vervanging, AED aanpassing servicecontract UW-bijdrage gemeenschappelijke regeling GR GGD.
-44.677 55.417
375 1.000
-375
-1.000
Jeugdgezondheidszorg: Overige uitgaven jeugd en gezin.
2.400
Uw-subsidie/jeugdgezondheidszorg/ algemeen beleid jeugd en gezin.
5.300
7.700
-2.400
910.203
408.103
502.100
voordelig
nadelig
saldo
Overige verschillen Totaal verschillen lasten Baten Bijstandsverlening en inkomensvoorz.- en subsidies: Vangnetregeling.
2.400
245.512
245.512
Overige verschillen Totaal verschillen baten
245.512
Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
0
245.512 747.612
-30-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
6
Natuur en milieu
Beschrijving Met dit programma wordt invulling gegeven aan wettelijke taken op het gebied van natuur, milieu en afvalinzameling. Daarnaast is op deze terreinen sprake van aanvullend lokaal beleid.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Behoud dan wel versterking van natuur en landschap in de gemeente. 2. Een milieuhygiënisch verantwoorde leefomgeving voor mens en dier. 3. Een vitaal platteland.
Wat gaan we daarvoor doen? Natuurbescherming Projecten uitvoeren uit het Uitvoeringsprogramma Vitaal Platteland Lopik 2014-2018, waaronder het herstel van kleiputten, het creëren van steenuilbiotopen en de uitbreiding van Bosplan Benschop. In samenwerking met Oudewater, Montfoort, IJsselstein en het HDSR initiatieven van derden faciliteren en financieel ondersteunen, passend binnen het Uitvoeringsprogramma 2014-2017 van Platform De Utrechtse Waarden. Afvalverwijdering en verwerking Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft het “Landelijk Afvalbeheerplan 2009-2021” (LAP2) vastgesteld, dat op 5 januari 2015 in werking is getreden. Er is een aantal belangrijke wijzigingen opgenomen dat gevolgen heeft voor de methode van eindverwerking van afvalstoffen. De nadruk ligt vooral om afval niet langer als afval te behandelen maar om zoveel mogelijk van “Afval naar grondstof te gaan” (VANG). In 2020 moet 75% van al het huishoudelijk afval gescheiden worden aangeboden en er mag niet meer dan 100 kg per inwoner restafval geproduceerd worden. De realisatiecijfers 2014 laten zien dat dit 176 kg per inwoner bedraagd. Met de invoering van “Gedifferentieerd afvalstoffen tarief” is een reductie van 34 kg per inwoner bereikt, sinds de invoering in 2013. Dit is echter nog niet voldoende om te voldoen aan de doelstelling. Er zal goed gecommuniceerd moeten worden met onze inwoners en er zullen maatregelen genomen moeten worden om het gebruik van de restafval container te ontmoedigen en het inzamelen van nuttige afvalstoffen makkelijker te maken. Het minder produceren van restafval en meer inzamelen van nuttige afvalstoffen heeft direct een positief effect op de afvalstoffenheffing waar de inwoners van kunnen profiteren. Milieubeheer RUD Utrecht voert inmiddels alle basistaken en een klein aantal plustaken uit in het kader van milieubeheer. Belangrijkste onderdeel is toezicht en handhaving op het naleven van de milieuwetgeving. Met de overdracht van de taken naar de RUD is wel geconstateerd dat de dossiervorming te kort schiet, hier zal komend jaar een inhaalslag worden gepleegd. De handhaving wordt integraal opgepakt conform het handhaving uitvoeringsprogramma (HUP) dat jaarlijks door het college wordt vastgesteld.
-31-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 06 LASTEN 2014 Natuurbescherming 387.415 Afvalverwijdering en verwerking 1.159.217 Milieubeheer 384.761
Begroting 2015 83.358 1.411.957 277.419
Begroting 2016 86.418 1.460.500 254.259
Begroting 2017 86.418 1.460.500 254.259
Begroting 2018 86.418 1.460.501 254.259
Begroting 2019 86.418 1.460.500 254.259
1.931.393
1.772.734
1.801.177
1.801.177
1.801.178
1.801.177
Realisatie Programma 06 BATEN 2014 Natuurbescherming 145 Afvalverwijdering en verwerking 328.339 Milieubeheer 1.031 Baten reinigingsrechten en afvalstoffenheffing 985.526
Begroting 2015 0 313.220 500 951.000
Begroting 2016 500 511.500 500 950.000
Begroting 2017 0 511.500 500 950.000
Begroting 2018 0 511.500 500 950.000
Begroting 2019 0 511.500 500 950.000
Totaal
Product
Totaal
1.315.041
1.264.720
1.462.500
1.462.000
1.462.000
1.462.000
Programma 06 SALDO
616.352
508.014
338.677
339.177
339.178
339.177
-32-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 6 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 6 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten overige doorbelastingen doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
169.337 saldo 156.275 15.071 -43.932 41.923 169.337
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Afvalverwijdering en verwerking: Bijdrage gemeenschappelijke regelingen. Toename van aangeleverde snoeiafval. Toename van aangeleverde bijzondere afvalstoffen. Toename van kosten inzameling kunststof. Afvalinzameling Broeksedijk door gemeente IJsselstein. Uitkering aan papier inzamelaars tegen vastgesteld tarief het restant boven het garantiebedrag vloeit terug.
voordelig
nadelig
saldo
4.000 7.000 20.400 1.000 25.000
7.275 -4.000 -7.000 -20.400 -1.000 -25.000
7.275
Milieubeheer: Bijdrage RUD doorbelaste uren (VJN 2015).
5.000
Overige verschillen
2.820
200
2.620
15.095
57.600
-42.505
voordelig
nadelig
saldo
Totaal verschillen lasten Baten Natuurbescherming: Incidenteel verhuur van het bijgebouw Oerlemansbosje.
5.000
500
500
122.000
122.000
76.280
76.280
198.780
198.780
Afvalverwijdering en verwerking: Inkomstenvergoeding oud papier Beter scheidingsgedrag levert meer nuttige afvalstoffen en daarmee verbonden uitkering van de “Stichting Nedvang”.
Overige verschillen Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
156.275
-33-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
7
Ruimtelijk beleid en volkshuisvesting
Beschrijving Dit programma voorziet in de instrumenten om de ruimtelijke inrichting van onze gemeente te regelen zodat alle functies daar, in de juiste balans, een plek krijgen. Daarnaast voorziet het programma in de bouw van woningen die aansluiten bij de behoefte van onze inwoners.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Een plezierig woon- en leefklimaat met aandacht voor het open weidegebied en de ruimtelijke kwaliteiten van de lintbebouwing. 2. Voldoende woningaanbod voor de verschillende doelgroepen. 3. Een ruimtelijk beleid dat er voor zorgt dat economische, landschappelijke en individuele belangen in balans zijn. 4. Actuele bestemmingsplannen. 5. Een aantrekkelijk winkelgebied in de kern Lopik.
Wat gaan we daarvoor doen? Activiteiten: Ruimtelijke ontwikkeling • Het samenvoegen en geactualiseerd houden van eenduidige omgevingsplannen/bestemmingsplannen. • Het samenvoegen van diverse bestaande ruimtelijke beleidsnota’s tot één samenhangend beleid ter verbetering van de ruimtelijke kwaliteit en rechtszekerheid. • Uitvoering en invulling geven aan de taakstelling zoals opgenomen in de Ruimtelijke Agenda Lopik zoals deze in 2015 is vastgesteld. Historische gebouwen/monumenten • De instandhouding van gemeentelijke monumenten stimuleren door het subsidiëren van renovatieactiviteiten op basis van de Subsidieverordening gemeentelijke monumenten in particulier bezit 2012. • Monumenten in gemeentelijk eigendom duurzaam in stand houden, o.m. door uitvoering te geven aan het zesjarig onderhoudsplan voor de kerktorens. Overige Volkshuisvesting Volkshuisvesting In 2015 is een woningbehoeftenonderzoek uitgevoerd. Op grond hiervan zal een woonvisie worden opgesteld. In de woonvisie wordt aangegeven op welke wijze voldoende woningaanbod voor de verschillende doelgroepen kan worden gerealiseerd. Na het vaststellen van de woonvisie moeten er ook perstatieafspraken met de woningbouwverenigingen worden gemaakt. Handhaving Uitvoering wordt gegeven aan het Handhavingsuitvoeringsprogramma zoals dat in 2014 is vastgesteld.
-34-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 07 LASTEN 2014 Ruimtelijke Ordening 847.663 Historische gebouwen/monumenten 0 Overige volkshuisvesting 425.863 Kosten Omgevingsvergunningen 732.731 Basisregistraties en (Geo-) gegevensbeheer 96.896 Baten Omgevingsvergunningen 0
Begroting 2015 352.682 76.394 413.198 646.201 158.037 0
Begroting 2016 339.736 78.604 453.511 600.810 63.780 0
Begroting 2017 339.736 78.604 453.511 600.810 78.030 0
Begroting 2018 339.736 78.604 453.511 600.810 63.780 0
Begroting 2019 339.736 78.604 453.511 600.810 75.030 0
2.103.152
1.646.512
1.536.441
1.550.691
1.536.441
1.547.691
Realisatie Programma 07 BATEN 2014 Ruimtelijke Ordening 54.449 Historische gebouwen/monumenten 0 Overige volkshuisvesting 900 Basisregistraties en (Geo-) gegevensbeheer 3.152 Baten Omgevingsvergunningen 397.761
Begroting 2015 45.000 1 325 150 450.000
Begroting 2016 0 1 225 150 450.000
Begroting 2017 0 1 225 5.150 450.000
Begroting 2018 0 1 225 150 450.000
Begroting 2019 0 1 225 150 450.000
Totaal
Product
Totaal
456.262
495.476
450.376
455.376
450.376
450.376
Programma 07 SALDO
1.646.890
1.151.036
1.086.065
1.095.315
1.086.065
1.097.315
-35-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 7 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 7 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten voorzieningen doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
64.971 saldo 1.745 16.500 46.726 64.971
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Ruimtelijke Ordening: Voor herziening bestemmingsplan Landelijk gebied wordt een apart krediet gevraagd waardoor dit product structureel kan worden verlaagd. Basisregistraties en (Geo-) gegevensbeheer: Kosten bijhouding GBKN is aangepast aan reële uitgaven. BAG beheer inspectie, in 2016 geen uitgaven. Luchtfoto’s, in 2016 geen uitgaven.
voordelig
Baten Overige volkshuisvesting: Leges huisvestingsvergunningen sinds 1 juli 2015 geldt geen vergunningstelsel meer voor koopwoningen. Ruimtelijke Ordening: Incidentele bijdrage van derden 2015, Lopik MEerwaard.
saldo
30.000
30.000
3.000 3.000 11.250
3.000 3.000 11.250
Overige verschillen Totaal verschillen lasten
nadelig
405
-405
47.250
405
46.845
voordelig
nadelig
saldo
100
-100
45.000
-45.000
45.100
-45.100
Overige verschillen Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
1.745
-36-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
8
Beheer en vastgoed
Beschrijving Dit programma richt zich primair op (het onderhoud van) de fysieke leefomgeving en de gemeentelijke gebouwen. Er is sprake van een sterke relatie met de paragraaf Kapitaalgoederen.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Veilige en goed onderhouden wegen. 2. Een goed functionerend afwateringssysteem. 3. Een acceptabel onderhoudsniveau van de gemeentelijke gebouwen, het gemeentelijk groen en de gemeentelijke bruggen.
Wat gaan we daarvoor doen? Wegbeheer Wegen en bermen worden beheerd met behulp van het Meerjaren Onderhoudsplan Wegen, dat 4 jaarlijks wordt geactualiseerd. Via jaarlijkse inspectie wordt aan de markt opdrachten verstrekt voor asfalt- en elementenverharding en belijning. Onderdeel van het wegbeheer is het beheer van alle kunstwerken (bruggen en duikers). Beheer kunstwerken Alle kunstwerken worden minimaal 5 jaarlijks geïnspecteerd en beheerd via het Meerjaren Uitvoeringsprogramma Bruggen. Samen met tussentijdse (onderwater)inspecties wordt de prioriteit voor onderhoud en vervanging van kunstwerken vastgesteld. Rioolbeheer Met behulp van het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) wordt het rioolstelsel en het op diepte houden van oppervlaktewater beheerd. Daarnaast wordt het rioolstelsel continu bewaakt door middel van telemetrie. Samen met inspecties zorgt dit voor verbetering en optimalisatie van het beheer en onderhoud. Groenbeheer Naast het regulier beheer van het openbaar groen zal in navolging van afgelopen jaren een aantal groenvakken worden gerenoveerd. De hoogste prioriteit krijgt het omvormen van groenvakken die relatief veel onderhoud vergen. Waar mogelijk worden groenstroken afgestoten. ‘Zelfbeheer’ door buurtvrijwilligers wordt aangemoedigd. Integraal ruimtelijk beheer Om integraliteit te waarborgen en afstemverliezen tussen de verschillende disciplines uit te sluiten wordt bij het actualiseren van de diverse beheersplannen gekozen voor één marktpartij en één beheerssysteem.
-37-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Gemeentelijk vastgoed Het meeste gemeentelijk vastgoed wordt middels een meerjaren onderhoudsplanning en jaarlijkse technische inspecties zo optimaal mogelijk onderhouden. Het beheer van gemeentelijk vastgoed is onderverdeeld in technisch beheer, regisseren van vraag en aanbod en strategisch beheer (o.a. incidentele verkoop). Binnen de werkgroep gemeentelijk vastgoed worden deze aspecten en de kosten-baten en ook het ander gebruik van vastgoed besproken om integraal de regie te houden. Met de stichtingen als huurders van de sportaccommodaties wordt intensief overlegd inzake het gezamenlijk beheer.
-38-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 08 LASTEN 2014 Wegenbeheer / Bruggen 2.010.241 Straatrein.en Gladheidsbestr.Openb.verlichting 273.814 Verkeersmaatregelen 116.911 Afwatering en Waterkering 104.125 Onderhoud Zwembad 54.804 Onderhoud Sportzaal De Wiekslag 0 Onderhoud Sporthal De Bosrand 0 Onderhoud gymzaal Polsbroek 0 Groene sportvelden en terreinen 126.134 Openbaar Groen 628.763 Speeltuinen en Trapveldjes 38.612 Riolering 1.089.760 Lijkbezorging 137.142 Gemeentelijke eigendommen niet openbare dienst 50.495 Rolafweg zuid 3 1.105 MOB complex Jaarsveld 13.936 De Akker 41 en 43 18.705 Emmalaan 66 72.714 Jonglevenweg 1 26.442 MOB complex Benschop 58.938 Wijkcentrum de Schouw 37.767-
Begroting 2015 1.548.828 351.269 62.743 94.701 51.566 49.007 48.533 16.781 127.891 768.803 37.797 1.030.586 131.823 79.109 705 29.280 20.335 54.135 29.826 15.973 418.630
Begroting 2016 1.619.364 352.435 61.583 97.720 58.559 56.968 53.418 17.758 128.435 787.941 38.128 1.069.000 111.655 85.454 955 12.435 20.025 41.124 27.609 15.490 102.108
Begroting 2017 1.626.259 360.101 61.583 97.720 58.559 56.968 53.418 17.758 128.435 787.564 38.128 1.144.000 110.583 85.454 955 12.435 20.025 40.779 27.041 15.490 100.956
Begroting 2018 1.614.714 360.337 61.583 97.720 58.559 56.968 53.418 17.758 128.435 787.188 38.128 1.219.000 109.511 85.454 955 12.435 20.025 40.434 26.473 15.490 99.804
Begroting 2019 1.625.034 357.003 61.583 97.720 58.559 56.968 53.418 17.758 128.435 783.281 38.128 1.294.000 108.439 85.454 955 12.435 20.025 40.090 25.905 15.490 98.652
4.784.873
4.968.321
4.758.164
4.844.211
4.904.389
4.979.332
Realisatie Programma 08 BATEN 2014 Wegenbeheer / Bruggen 337.200 Straatrein.en Gladheidsbestr.Openb.verlichting 6.500 Verkeersmaatregelen 1.129 Afwatering en Waterkering 50 Groene sportvelden en terreinen 967 Openbaar Groen 59.853 Riolering 2.000 Baten rioolheffing 921.327 Baten begraafplaatsrechten 65.903 Gemeentelijke eigendommen niet openbare dienst 500 Rolafweg zuid 3 7.427 MOB complex Jaarsveld 6.146 De Akker 41 en 43 17.350 Emmalaan 66 58.723 Jonglevenweg 1 25.913 MOB complex Benschop 74.070 Wijkcentrum de Schouw 28.496
Begroting 2015 68.125 6.500 0 45 900 4.500 0 994.000 110.848 0 6.953 0 9.363 62.072 23.377 67.500 308.246
Begroting 2016 81.310 6.500 0 45 900 4.500 0 1.069.000 95.792 0 7.203 0 9.363 51.540 23.377 67.500 90.900
Begroting 2017 88.225 6.500 0 45 900 4.500 0 1.144.000 94.720 0 7.203 0 9.363 51.540 23.377 67.500 90.900
Begroting 2018 96.980 6.500 0 45 900 4.500 0 1.219.000 93.649 0 7.203 0 9.363 51.540 23.377 67.500 90.900
Begroting 2019 107.160 6.500 0 45 900 4.500 0 1.294.000 94.178 0 7.203 0 9.363 51.540 23.377 67.500 90.900
Totaal
Product
Totaal
1.613.553
1.662.429
1.507.930
1.588.773
1.671.457
1.757.166
Programma 08 SALDO
3.171.320
3.305.892
3.250.234
3.255.438
3.232.932
3.222.166
-39-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 8 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 8 saldo
€
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten reserves en voorzieningen doorbelasting kostenplaatsen overige doorberekeningen Totaal verschillen Analyse verschillen directe lasten en baten
55.658 saldo -70.352 321.808 -129.575 -71.473 5.250 55.658
Lasten Wegenbeheer/Bruggen: Verbod op chemische onkruid bestrijding op verharding. Andere methodes zijn duurder. Structureel. Aangepast conform staat belastingen en verzekeringen. Verkeersmaatregelen: Veiliger maken kruising Polsbroekerdam, incidenteel 2015. Openbaar Groen: Aanpassing conform staat belastingen en verzekeringen. Riolering: Inhuur personeel, (incidenteel 2015) vacaturegelden gemeente werken. Kosten in 2015 aangaande recht van opstal en traceren van onbekende leidingen aan de batuwseweg zijn niet voorzien. Herziening/actualisatie van het VGRP samen met het MJOP wegen is geraamd in 2015 en niet in 2016. MOB complex Jaarsveld: Door verkoop overgebleven loodsen minimaal onderhoud conform ruilcontract. Terrein en groenopslag minimaal onderhoud conform ruilcontract. Door verkoop verminderde verzekeringen voor opstallen. Door verkoop verminderde belastingen voor opstallen. Wijkcentrum de Schouw: Personeel van derden (afvloeiing van de beheerder). overige verschillen Totaal verschillen lasten
voordelig
saldo
30.000
-30.000
2.585
-2.585
2.500
2.500 1.575
-1.575
44.279 12.000
44.279 12.000
25.000
25.000
15.000
15.000 1.000
810 2.035
-1.000 810 2.035
33.000
33.000
803 135.427
-40-
nadelig
2.685 37.845
-1.882 97.582
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Baten Emmalaan 66: Verhuur ( afschrijvingstermijn verbouwingskosten van 20 naar 36 jaar) . Wijkcentrum de Schouw: Teruggaaf omzetbelasting 2012-2014 (eenmaliuge teruggaaf in 2015).. Baten rioolheffing: Rioolheffing op woningen, verhoging rioolheffing op basis van rioolplan. Baten begraafplaatsen: Aanpassing in verband met lagere kapitaallasten. overige verschillen Totaal verschillen baten
voordelig
nadelig
saldo
10.532
-10.532
217.346 -217.346 75.000
75.000 15.056
-15.056
75.000 242.934 -167.934
Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
-70.352
-41-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
9
Middelen
Beschrijving Dit programma beschrijft het geheel aan (financiële) dekkingsmiddelen die beschikbaar zijn voor de realisering van de programma’s. Het betreft met name de OZB-opbrengsten en de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Deze middelen kennen, in tegenstelling tot heffingen als het rioolrecht of de afvalstoffenheffing, geen vooraf bepaald bestedingsdoel. De niet vrij aanwendbare heffingen worden, evenals de ontvangsten van de specifieke uitkeringen in de programma’s, waarvan ze voor een deel de kosten dekken, onder de baten verantwoord. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de middelen die vrij besteedbaar zijn. Verder wordt nog een beeld gegeven van de hoogte van de post voor onvoorziene uitgaven.
Wat willen we bereiken? Het beoogde maatschappelijk effect en het doel is: 1. Een aanvaardbaar niveau van de lastendruk voor de burgers. 2. Een structureel sluitende meerjarenbegroting. 3. Een transparante bedrijfsvoering.
Wat gaan we daarvoor doen? Wijzigingen BBV Voor 2016 zal een wijziging van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) inhouden dat er een set financiële kengetallen in de begroting zal worden opgenomen, zoals b.v. solvabiliteitsratio, structurele exploitatie ruimte, belastingcapaciteit. Deze wijziging komt voort uit het advies van de commissie vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) die op verzoek van de VNG in kaart heeft gebracht hoe het BBV kan worden verbeterd om de kaderstellende en controlerende rollen van de gemeenteraad te versterken. De begroting moet voor meer mensen toegankelijk en begrijpelijk zijn. Iedereen moet de begroting en prestaties van zijn gemeente kunnen vergelijken met die van andere gemeenten. Uitgangspunt is dan ook een betere vergelijkbaarheid van begrotingen met behoud van beleidsvrijheid voor gemeenten. Gemeenten moeten hun eigen programma-indeling kunnen kiezen, maar door een vaste indeling van de productenraming moet het makkelijker worden om de prestaties van gemeenten onderling te vergelijken. Zo krijgen gemeenteraden beter zicht op wat andere gemeenten doen en kunnen ze het beleid beter sturen. De commissie vernieuwing BBV werkt het advies thans uit in concrete voorstellen. Zoals gesteld, treedt de wijziging v.w.b. de kengetallen in voor de begroting 2016. De overige voorstellen zullen voor de programmabegroting 2017 in werking treden. Lastendruk Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf lokale heffingen. Bedrijfsvoering Hiervoor wordt verwezen naar de paragraaf bedrijfsvoering.
-42-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Wat mag het kosten? Product
Realisatie Programma 09 LASTEN 2014 Geldleningen 51.198 Beleggingen 4.259 Overige financiële middelen 0 Geldleningen/uitzett. langer of gelijk aan 1 jaar 0 Uitkeringen gemeentefonds 0 Algemene Baten en Lasten 3.289Heffing en invordering gem. belastingen 33.300 Saldo van kostenplaatsen 0 Mutaties reserves hoofdfuncties 0 tot en met 9 1.654.272 Mutaties reserves sociaal domein 0 Resultaat van de rekening van baten en lasten 1.006.350 Totaal
2.746.091
Begroting 2015 5.072 3.886 0 0 0 1.224.285 140.335 533.501 964.163 663.001 0
Begroting 2016 0 3.109 0 0 0 35.000 183.275 0 632.903 305.184 0
Begroting 2017 0 3.109 0 0 0 35.000 195.275 0 632.903 305.184 0
Begroting 2018 0 3.109 0 0 0 35.000 198.275 0 632.903 305.184 0
Begroting 2019 0 3.109 0 0 0 35.000 197.275 0 632.903 305.184 0
3.534.243
1.159.471
1.171.471
1.174.471
1.173.471
Product
Realisatie Begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Programma 09 BATEN 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Geldleningen 6.771 0 0 0 0 0 Beleggingen 65.185 47.000 47.000 47.000 47.000 47.000 Overige financiële middelen 0 0 0 0 0 0 Geldleningen/uitzett. langer of gelijk aan 1 jaar 1.015.187 899.470 632.904 632.904 632.904 632.904 11.901.603 10.558.398 11.072.909 10.836.153 10.793.502 10.832.515 Uitkeringen gemeentefonds Algemene Baten en Lasten Integratie-uitkering Sociaal Domein Baten onroerende-zaakbelasting gebruikers Baten onroerende-zaakbelasting eigenaren Baten toeristenbelasting Baten hondenbelasting Baten precariobelasting Heffing en invordering gem. belastingen Saldo van kostenplaatsen Mutaties reserves hoofdfuncties 0 tot en met 9 Mutaties reserves sociaal domein Resultaat van de rekening van baten en lasten Totaal
Programma 09 SALDO
165.669 0 266.607 2.035.617 29.603 65.643 13.317 9.508 0 2.393.426 0 0 17.968.135
1.367.831 5.254.552 209.100 2.245.000 27.500 57.500 16.750 0 0 2.135.161 239.480 0 23.057.742
182.810 4.604.443 284.195 2.342.405 27.500 58.500 17.000 0 0 320.442 79.476 0 19.669.584
182.810 4.440.531 284.195 2.352.405 27.500 60.000 17.250 0 0 318.676 171.733 0 19.371.157
182.810 4.328.412 284.195 2.367.405 27.500 61.200 17.600 0 0 316.910 218.236 0 19.277.674
182.810 4.278.055 284.195 2.367.405 27.500 62.400 18.000 0 0 315.144 231.155 0 19.279.083
15.222.044 -
19.523.499 -
18.510.113 -
18.199.686 -
18.103.203 -
18.105.612 -
-43-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Verschillenanalyse programma 9 saldo 2016 t.o.v. 2015 Programma 9 saldo
€ 1.013.386-
Verschillen: directe lasten en baten kapitaallasten reserves en voorzieningen doorbelasting kostenplaatsen Totaal verschillen
saldo -262.278 777 -1.285.646 533.761 -1.013.386
Analyse verschillen directe lasten en baten Lasten Geldleningen: Rente overtollige financieringsmiddelen. Heffingen en invordering gem.belastingen: Betreft hogere bijdrage aan BghU. Overgang BAG voor 50 % naar BghU . Kostensoort invordering- en inningskosten zijn samengevoegd met kostensoort Overige uitgaven en bijgesteld naar reële uitgaven. Overige verschillen Totaal verschillen lasten Baten Algemene Baten en Lasten: Doorberekende compensabele btw reiniging en riolering. Geldleningen/uitzett.langer of gelijk aan 1 jaar: Rente eigen vermogen aangepast naar 4%. Uitkering gemeentefonds: Algemene uitkering gemeentefonds overeenkomstig meicirculaire. Integratie-uitkering Sociaal Domein: Algemene uitkering gemeentefonds overeenkomstig meicirculaire. Baten onroerende-zaakbelasting gebruikers: Raming aangepast aan werkelijke inkomsten plus verhoging 2016. Baten onroerende-zaakbelasting eigenaren: Meeropbrengst onroerende zaakbel. Eigenaren woningen en niet woningen. Overige verschillen Totaal verschillen baten Saldo analyse verschillen directe lasten en baten
voordelig
nadelig
5.072
saldo 5.072
14.000 32.000
-14.000 -32.000 2.800
7.872
46.000
-38.128
voordelig
nadelig
saldo
2.800
4.264
4.264 266.566
514.511
-266.566 514.511
650.109
-650.109
75.095
75.095
97.405
97.405
1.250 692.525
1.250 -224.150
916.675
-262.278
-44-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Deel 2 Financiële begroting en algemene dekkingsmiddelen In dit hoofdstuk geven wij een meerjarig overzicht van baten en lasten per programma. Vervolgens een uiteenzetting over de financiële positie van de gemeente. Overzicht van baten en lasten in de begroting NR Programma
Lasten
Baten
2016
2016
Lasten
Baten
Lasten
Baten
Lasten
Baten
2017
2017
2018
2018
2019
2019
1
Bestuurlijke organisatie
2.746.980
258.415 2.726.807
207.615
2.729.089
207.615 2.729.956
207.615
2
Openbare orde en veiligheid
1.174.218
0 1.131.566
0
1.118.566
0 1.116.566
0
3
Economische aangelegenheden en recreatie
159.940
11.000
159.940
159.940
11.000
4
Onderwijs, welzijn, sport en cultuur
2.181.834
359.275 2.164.966
359.275
2.127.758
359.275 2.112.250
359.275
5
Sociaal domein
9.894.637
1.803.063 9.557.424
1.781.881
9.455.026
1.789.331 9.447.232
1.810.485
6
Natuur, Milieu en Oudheidkunde
1.801.177
1.462.500 1.801.177
1.462.000
1.801.178
1.462.000 1.801.177
1.462.000
7
Ruimtelijk beleid en Volkshuisvesting
1.536.441
450.376 1.550.691
455.376
1.536.441
450.376 1.547.691
450.376
8
Beheer en vastgoed
4.758.164
1.507.930 4.844.211
1.671.457 4.979.332
1.757.166
9
Middelen
221.384
subtotaal
24.474.775
9
159.940
11.000
1.588.773
4.904.389
233.384
622.918
236.384
6.475.477 24.170.166
6.488.838
24.068.771
622.918
11.000
622.918
235.384
622.918
6.573.972 24.129.528
6.680.835
Algemene dekkingsmiddelen: Lokale heffingen Algemene Uitkering Integratie-uitkering Sociaal Domein Dividend Overige algemene dekkingsmiddelen Subtotaal algemene dekkingsmiddelen Totaal incl algemene dekkingsmiddelen
24.474.775
Geraamde resultaat voor bestemmen
2.729.600
2.741.350
2.757.900
2.759.500
11.072.909
10.836.153
10.793.502
10.832.515
4.604.443
4.440.531
4.328.412
4.278.055
47.000
47.000
47.000
47.000
192.796
192.796
192.796
192.796
18.646.748
18.257.830
18.119.610
18.109.866
25.122.225 24.170.166
24.746.668
24.693.582 24.129.528
24.790.701
647.450
24.068.771
576.502
624.811
661.173
Toevoeging c.q. onttrekking reserves Totalen programma voor bestemming 9
24.474.775
25.122.225 24.170.166
24.068.771
24.693.582 24.129.528
Toev.bespaarde rente bestemmingsres.
187.837
187.837
187.837
187.837
Toev.bespaarde rente algemene reserve
252.270
252.270
252.270
252.270
Toev.bespaarde rente weerstandsreserve
192.796
192.796
192.796
192.796
Toev.reserve mutaties sociaal domein
305.184
305.184
305.184
305.184
Onttrekking reserve monumentenfonds Onttr.res.Nieuwbouw gemeentewerf Onttr.reserve mutaties sociaal domein Onttr.bespaarde rente weerstandsreserve
Totaal
25.412.862
24.746.668
24.790.701
25.000
25.000
25.000
102.646
100.880
99.114
97.348
79.476
171.733
218.236
231.155
192.796
192.796
192.796
192.796
25.522.143 25.108.253
25.237.077
25.006.858
25.228.728 25.067.615
25.000
25.337.000
Geraamde resultaat na bestemmen (begrotingssaldo)
109.281
-45-
128.824
221.870
269.385
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
De voorgaande tabel geeft een totaalbeeld van de lasten en baten van de 9 programma’s. In deze tabel zijn eerst de totalen opgenomen zonder rekening te houden met de algemene dekkingsmiddelen en toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Het gaat hier om het geraamde resultaat voor bestemmen. Daaronder is inzichtelijk gemaakt welke algemene dekkingsmiddelen, toevoegingen en onttrekkingen geraamd worden ten laste en ten gunste van de reserves. De financiële afwikkeling ervan is onderdeel van programma 9. Het resultaat wordt aangeduid als het geraamde resultaat na bestemmen (begrotingssaldo). Toelichting reserves Prognose algemene reserve Met de bezuinigingen van het Rijk wordt de druk op de algemene reserve steeds groter. Incidentele lasten worden vaker ten laste van de algemene reserve gebracht. Het overzicht van de reserves is opgenomen bij de paragraaf weerstandvermogen. De bespaarde rente voor 2016 bedraagt in totaal € 632.904 en wordt als volgt aan de reserves toegevoegd: Bespaarde rente aan de bestemmingsreserves € 187.837 Bespaarde rente aan de weerstandsreserve € 192.796 Bespaarde rente aan de algemene reserve € 252.270 Fonds Gemeentelijk Rioleringsplan Vanaf 1 januari 2015 is de reserve omgezet in een voorziening. Egalisatiereserve reinigingsdienst Vanaf 1 januari 2015 is de reserve omgezet in een voorziening. Onttrekkingen aan reserves Volgens bestaand beleid wordt de bespaarde rente over de weerstandsreserve ingezet als structureel dekkingsmiddel voor een bedrag van € 192.796. Monumentenfonds Vanaf 2012 is besloten jaarlijks € 25.000 in te zetten voor subsidie monumenten, zolang de reserve toereikend is. Gemeentewerf Het genomen raadsbesluit gaat ervan uit dat deze investering wordt gedekt uit de reserve nieuwbouw gemeentewerf. Naar hun aard (investeringen met een economisch nut) dienen ze echter geactiveerd te worden. De kapitaallasten zullen uit de hiervoor gevormde bestemmingsreserve worden onttrokken.
-46-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Sociaal Domein Aan de bestedingen van het deelfonds sociaal domein is een tijdelijke bestedingsvoorwaarde verbonden. Gemeenten kunnen het batensurplus bij onderbesteding toevoegen. Ook eventuele onttrekkingen aan de reserve worden hier zichtbaar. Mutaties reserves deelfonds sociaal domein lasten Toelichting restant WMO nieuw
2016 2017 2018 2019 305.184 305.184 305.184 305.184
baten restant Jeugdzorg aanpassing meerjarig wijziging inkomsten Wmo nieuw aanpassing meerjarig wijziging inkomsten jeugd Totaal
-47-
79.476
79.476
79.476 35.223 57.034 171.733
79.476 88.877 49.883 218.236
79.476 104.746 46.933 231.155
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Vervangingsinvesteringen In onderstaand overzicht zijn de vervangingsinvesteringen (bestaand beleid) opgenomen, waarvan de lasten meerjarig in de primitieve begroting zijn opgenomen. Met het vaststellen van de begroting autoriseert u de bijbehorende kredieten voor 2016. Meerjareninvesteringsplan vervangingsinvesteringen Jaar van investering
2016
2017
2018
2019
Bruggen Batuwsebrug
80.000
Kerkebrug
20.000
P.J.Emckbrug
10.000
Pr. Christinabrug
110.000
Fietsbrug Boveneind
35.000
Jacobabrug (groot onderhoud)
20.000
Kon. Julianabrug
90.000
Pr. Beatrixbrug
110.000
Voormalige ophaalbrug
90.000
Snoekenbrug
120.000
Bedrijfsvoering Voertuigen 2-VDH-11 Mitsubishi Fuso Canter pick-up 58-VFJ-6 Fiat Strada groen 68-VZL-7 Ford Transit pick-up stratenmakers 23-PT-86 Volvo bakwagen met kraan BZ-DG-49 Volvo Vuilniswagen
56.660 25.000 56.660 123.600 180.000
Aanhangwagens 33-WD-KB Riool reinigingstrailer
30.900
Gladheidsbestijding NIDO Stratos Bax opzetstrooier NIDO Stratos Vax opzetstrooier NIDO SNK 180 VPZ sneeuwploeg Amazone S3300 getrokken strooier
26.780 26.780 8.000 totaal
-48-
191.660
173.000
5.000 315.220
544.500
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Uiteenzetting over de financiële positie van de gemeente Lopik De begroting van de gemeente Lopik bevat de ramingen van de budgetten bestaand beleid en de onderwerpen die zijn opgenomen in de nota “uitgangspunten voor de begroting 2016”. In deze nota is de conclusie getrokken dat de begroting meerjarig sluitend is onder de voorwaarde dat de bij de begroting 2015 afgesproken ombuigingen worden gehaald. De ombuigingen ter hoogte van € 1.000.000 zijn in 2015 volledig ingevuld, ook voor de jaren 2016 en verder. In een aantal specifieke gevallen is nog aanvullende besluitvorming door uw raad gewenst. Het betreft de verwerking van de budgetbijstelling wmo en jeugd, de bibliotheek en de sport. De besluitvorming over de OZB vindt tegelijkertijd plaats met de vaststelling van deze begroting. Vervolgens vindt besluitvorming over de tarieven 2016 plaats in de raad van december. Na het vaststellen van de nota uitgangspunten zijn de volgende ontwikkelingen aanleiding geweest de begroting aan te passen: -aanvullende verplichtingen in de formatie en salarissfeer; -de overgang (deels)van de BAG naar de BghU; -verrekening van de eenmalige subsidie en BTW in de lasten van dorpshuis de Schouw; -de stapeling van kortingen op de WMO (korting op de rijksbijdrage “oude” WMO en de “nieuwe” WMO) en twee taakstellende bezuinigingen maakt volledige realisatievan de oorspronkelijke taakstellingen niet mogelijk; -de laatste versie van de begroting van de WIL geeft weliswaar een voordeel op de door ons verwachte hogere uitvoeringskosten, maar een groot nadeel op het langer op een hoog niveau blijven van de inkomensvoorziening; -en diverse in onderstaande tabel genoemde posten. Actuele meerjarenraming
2016
2017
2018
2019
Saldo kadernota
125.195
216.787
315.869
363.099
Wachtgeld verplichtingen, compensatie uren OR en uitbreiding formatie veiligheid, overdracht formatie aan BghU, pensioenpremie wethouders Hogere bijdrage BghU Automatisering Secretarieleges burgerzaken Leerlingenvervoer Bestemmingsplannen Beleggingen BNG Gebouwen Taakstelling WMO Werk en inkomen Lekstroom Exploitatie werkvoorzieningschap Kwijtscheldingen OZB Verwacht begrotingssaldo Aanpassingen o.g.v. productenraming Bijgesteld saldo meerjarenperspectief
161.22642.00017.11117.800 10.000 30.000 16.000117.000 108.82137.939 4.085 10.00050.000 36.861 72.420 109.281
158.72642.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 143.49142.545 10.557 10.00050.000 89.561 39.263 128.824
158.72643.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 114.25731.750 20.139 10.00050.000 215.664 6.206 221.870
158.72642.00017.11110.000 30.000 16.000117.000 83.17878.1906.895 10.00050.000 171.789 97.596 269.385
-49-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
De financiële positie van de gemeente Lopik wordt mede bepaald door de aanwezige reserves en de in de toekomst te verwachten (financiële) risico’s. Het oordeel of risico’s zijn op te vangen is als volgt opgebouwd: -benoem de risico’s en de daarbij behorende beheersmaatregel; -beoordeel de hoogte van de reserve in samenhang met de risico’s en beheersmaatregelen. De risico’s en de beheersmaatregelen zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing en leiden tot een risico bedrag van € 882.000 waarvoor misschien een beroep gedaan kan worden op een reserve. Gerelateerd aan de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit is de conclusie getrokken “uitstekend”. Deze conclusie omvat niet alle financieel te bewaken onderwerpen. Hoe zit het met de verbonden partijen? Zijn de kapitaalgoederen goed onderhouden? Is de bedrijfsvoering nog een risico? Zijn leningen noodzakelijk? Is er een grondexploitatie? Zijn er bij de sluitende begroting nog incidentele uitgaven betrokken. Is er nog onbenutte belastingruimte? Deze vragen hebben ook een financieel karakter. Ten behoeve van de besluitvorming over deze onderwerpen zijn de paragrafen opgesteld, die nadere inzicht geven. Dit jaar voor het eerst aangevuld met kengetallen die vergelijkbaar zijn met andere gemeenten. Het zijn de wettelijk verplichte kengetallen; -schuldquote; -netto-schuldquote gecorrigeerd; -solvabiliteitsratio; -kengetal grondexploitatie; -structurele exploitatieruimte; -belastingcapaciteit. Het voordeel van deze kengetallen is dat ze vergelijkbaar zijn met de kengetallen van andere gemeenten en meerjarig worden opgesteld. Daarmee kan er dus en een vergelijk worden gemaakt met andere gemeenten en kan er ook een trend worden benoemd. Dit eerste jaar zal met name het kengetal belastingcapaciteit de besluitvorming voor de begroting kunnen ondersteunen. De uitwerking van deze kengetallen is toegevoegd aan de paragraaf weerstandsvermogen. Wij trekken de volgende conclusie: De netto schuldquote is negatief omdat Lopik geen leningen heeft. Er is sprake van een liquiditeitsoverschot. Dit overschot wordt door schatkistbankieren bij de rijksoverheid ondergebracht. De solvabiliteit neemt af doordat voor 2015 een beroep op de algemene reserve wordt gedaan van ca. € 2.5 miljoen voor investeringen. De solvabiliteit van de gemeente is ook na deze uitname nog steeds uitstekend. De Gemeente Lopik heeft geen grondexploitaties en loopt daar dus ook geen risico. De belastingcapaciteit kent grenzen als het streven erop is gericht in de buurt van het landelijk gemiddelde te blijven.
-50-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Dekkingsmaatregelen Algemene dekkingsmiddelen Het overzicht algemene dekkingsmiddelen omvat tenminste a. lokale heffingen, waarvan de besteding niet gebonden is; b. algemene uitkeringen; c. dividend; d. saldo van de financieringsfunctie; e. overige algemene dekkingsmiddelen. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen. Deze baten maken voor het grootste deel onderdeel uit van programma 11. Nadere toelichtingen hierop vindt u dan ook bij dat programma en bij de paragraaf “Lokale heffingen”. 2014 2015 2016 2017 2018 2019 realisatie OZB 2.062.224 2.241.600 2.626.600 2.636.600 2.651.600 2.651.600 Overige belastingen 108.562 101.750 103.000 104.750 106.300 107.900 sub 2.170.786 2.343.350 2.729.600 2.741.350 2.757.900 2.759.500 Algemene uitkering 11.812.891 10.558.398 11.072.909 10.836.153 10.793.502 10.832.515 Integratie-uitkering SD 0 5.254.552 4.604.443 4.440.531 4.328.412 4.278.055 sub 11.812.891 15.812.950 15.677.352 15.276.684 15.121.914 15.110.570 Dividenden 65.185 47.000 47.000 47.000 47.000 47.000 Overige eigen middelen 240.995 240.995 192.796 192.796 192.796 192.796 Totaal 14.289.857 18.444.295 18.646.748 18.257.830 18.119.610 18.109.866
De overige dekkingsmiddelen bestaan over het algemeen uit specifieke middelen van de verschillende ministeries en vergoedingen voor diensten, zoals afvalstoffenheffing en rioolrecht. Onvoorzien In overeenstemming met regelgeving van de Provincie wordt voor de post Onvoorzien een bedrag opgenomen van € 2,50 per inwoner.
-51-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Incidentele lasten en baten Het Besluit Begroting en Verantwoording schrijft voor dat de programmabegroting een overzicht bevat van de nieuwe incidentele baten en lasten, die maximaal drie jaar zijn opgenomen. Dit overzicht is als volgt. Programma
Lasten
Raming 2016
Raming 2017
Raming 2018
Raming 2019
Totaal incidentele lasten Baten
0
0
0
0
Totaal incidentele baten
0
0
0
0
-52-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Deel 3 Paragrafen De paragrafen hebben meer een algemeen karakter en zijn in meer of mindere mate ondersteunend aan de uitvoering van de programma’s. Waar van toepassing zijn in deze begroting de daadwerkelijke lasten en baten ook toegelicht, uiteindelijk maken ze deel uit (al dan niet via toerekening vanuit een kostenplaats) van de programma’s. De volgende paragrafen zijn in deze begroting opgenomen: A Lokale heffingen B Weerstandsvermogen en Risicobeheersing C Onderhoud kapitaalgoederen D Financiering E Bedrijfsvoering F Verbonden partijen G Grondbeleid
-53-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
A Lokale heffingen In deze paragraaf gaan we nader in op de lokale belastingen en heffingen van de gemeente Lopik. De paragraaf begint met een overzicht van de beleidsuitgangspunten en ontwikkelingen ten aanzien van de lokale belastingen en heffingen. Vervolgens wordt ingegaan op de tariefsaanpassingen voor de komende jaren en wordt een overzicht gegeven van de geraamde tarieven in 2016. Tevens worden de geraamde opbrengsten 2016 voor de gemeentelijke belastingen en heffingen weergegeven. Bij de kadernota 2016 is een structureel sluitende begroting als uitgangspunt gehanteerd. Hierbij is afgesproken dat er een terughoudend beleid zal worden toegepast met betrekking tot het verhogen van de gemeentelijke belastingen. De basisafspraak hierbij is dat de gemeentelijke belastingen niet verder stijgen dan de inflatiecorrectie van 2%. De paragraaf wordt afgesloten met een overzicht van de woonlasten 2016 veroorzaakt door de gemeentelijke belastingen in Lopik. Beleidsuitgangspunten en ontwikkelingen De belangrijkste ontwikkelingen in 2016 op het gebied van de lokale belastingen zijn te verwachten op de volgende gebieden; • de waardeontwikkeling van het onroerend goed; • de effecten van de invoering van de verbrede rioolheffing in relatie tot het kostendekkend maken van het Verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan (VGRP). • de effecten van de invoering van het gedifferentieerde tarief voor de afvalstoffenheffing. In het navolgende zullen we daar afzonderlijk op ingaan. Waardeontwikkeling van het onroerend goed Alhoewel de woningmarkt weer aantrekt is het de vraag of dat ook al vertaald gaat worden in een waardestijging van het vastgoed. Het lijkt erop dat de ontwikkeling in Lopik achter blijft bij bijvoorbeeld de stad Utrecht. De herwaardering, die in het najaar zal plaatsvinden op basis van transactiecijfers rond de waardepeildatum 1 januari 2015, zal daar meer duidelijkheid over kunnen geven. Globaal worden daarbij transacties betrokken die binnen driekwart jaar vóór of na de peildatum hebben plaatsgevonden. Gemeentelijk Rioleringsplan De aanleg, het onderhoud en de vervanging van het gemeentelijk rioolstelsel wordt betaald via de rioolheffing. Op 25 oktober 2011 heeft de gemeenteraad het Verbreed Gemeentelijk Riolerings Plan vastgesteld. Hierin is opgenomen dat de hogere kosten voor de riolering over een lange termijn worden verwerkt in het tarief. De rioolheffing wordt voor een gemiddeld huishouden ingaande 1 januari 2012 jaarlijks met € 15 verhoogd (verdeeld over € 5 vastrecht en € 10 variabel bij een gemiddeld waterverbruik van 150 m3). Daarmee wordt naar verwachting in 2027 een kostendekkend niveau bereikt.
-54-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
OZB Bij het overzicht woonlasten wordt met ingang van 2016 aangesloten bij het voorgeschreven model in het kader van een gewijzigde BBV. belastingcapaciteit: woonlasten meer persoonshuishouden
A B C D E F
rekening 2014
OZB-lasten voor een gezin bij een gemiddelde WOZ waarde Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZ waarde Afvalstoffenheffing voor een gezin Eventuele heffingskorting Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde
begroting 2015
begroting 2016 voorlopig
€ 324,05
€ 338,95
€ 365,85
€ 189,00 € 221,97
€ 204,00 € 188,86
€ 219,50 € 188,86
€ 735,02
€ 731,81
€ 774,21
€ 704,00
€ 716,00
Woonlasten landelijk gemiddelde voor gezin in t-1 Woonlasten t.o.v. landelijk gemiddelde jaar er voor E/F x 100%
1,04
1,08
Hondenbelasting Het tarief 2014 is doorgerekend met de inflatiecorrectie. Voor een tweede hond geldt een opslag van 25%, voor iedere hond boven het aantal van twee bedraagt de opslag 50%. Het tarief voor een kennel, mits geregistreerd bij de Raad van beheer op kynologisch gebied in Nederland, is gebaseerd op vier maal het tarief voor een eerste hond.
Tarief voor een eerste hond Tarief voor een tweede hond Tarief voor iedere hond boven het aantal van twee Tarief voor een kennel
€ € € €
2014 51,55 64,45 77,35 206,25
2015 € 52,60 € 65.75 € 78.90 € 210,40
2016 € 53,65 € 67,05 € 80,50 € 214,60
Toeristenbelasting Met ingang van 1 januari 2001 is in de gemeente Lopik toeristenbelasting ingevoerd. De belasting wordt geheven van degene die verblijf houden met overnachten binnen de gemeente door personen die niet als ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente zijn opgenomen. Voorgesteld wordt het tarief te verhogen naar € 1,14 per overnachting. Hiermee is het tarief 2016 doorgerekend met de inflatiecorrectie. Precariorechten Voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven gemeentegrond, voor de openbare dienst bestemd, wordt een recht geheven. De berekening geschiedt overeenkomstig de bij de betreffende verordening behorende tarieventabel. Er zijn verschillende tarieven, welke per m2 in gebruik genomen grond worden berekend, afhankelijk van de periode van gebruik. Voorgesteld wordt ook om deze tarieven met de inflatiecorrectie te verhogen.
-55-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Afvalstoffenheffing Daar er op dit product sprake is van kostendekkendheid wordt voorgesteld dit tarief niet te verhogen. Voor 2016 betekent dit dat de volgende tarieven worden gehanteerd:
Inhoud container
Tarief vast
40 80 140 180 240 360 480 600
€ 100 € 100 € 100 € 100 € 100 € 100 € 100 € 100
Tarief variabel 2016 € € € € € € € €
13,82 31,60 62,20 88,86 124,41 206,37 284,37 385,08
Rioolrechten 2014 € 64,00 € 0,83
Vastrecht Variabel deel per m3 water
2015 € 69,00 € 0,90
2016 € 74,00 € 0,97
Overige heffingen Zoals in de inleiding aangegeven wordt voorgesteld in 2016 een tariefsverhoging van 2% inflatiecorrectie door te voeren. Er kunnen evenwel afwijkende aanpassingen in de legesverordening en/of tarieventabel worden voorgesteld vanwege wettelijke voorschriften. Kwijtschelding Voor inwoners met een inkomen tot de bijstandsnorm bestaat de mogelijkheid van een gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de geheven belasting. Dit is het geval als aan de voorwaarden voor kwijtschelding van de Invorderingswet is voldaan. Naar verwachting zullen in 2016 circa 190 aanslagen voor (gedeeltelijke) kwijtschelding in aanmerking komen.
-56-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Lastendruk De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De definitie luidt aldus: Woonlasten meerpersoonshuishouden in het begrotingsjaar ten opzichte van het landelijk gemiddelde in het voorafgaande jaar uitgedrukt in een percentage. Voor het landelijk gemiddelde percentage wordt uitgegaan van de meicirculaire van 2015. De belastingcapaciteit is hiermee een kengetal gebaseerd op de woonlasten voor het bepalen van de financiële positie van de gemeente. De volgende tabel geeft het verloop van de woonlasten weer die gebruikt zijn bij de berekening van de belastingcapaciteit. Belastingdruk situatie eigenaar en gebruiker gemiddelde Tarief OZB OZB Afval Riool Totaal Stijging WOZ waarde eigenaar eigenaar eigenaar en tov jaar woning gebruiker eerder 2012 268.000 0,1027% € 284,47 € 208,70 € 159,00 € 652,17 2013 258.000 0,1183% € 314,68 € 221,97 € 174,00 € 710,65 8,97% 2014 233.000 0,1210% € 324,05 € 221,97 € 189,00 € 735,02 3,43% 2015 250.335 0,1354% € 338,95 € 188,86 € 204,00 € 731,81 -0,44% 2016 245.328 0,1491% € 365,85 € 188,86 € 219,50 € 774,21 5,79%
De lastendruk is gebaseerd op gemiddelden.Zowel de afvalstoffenheffing als de rioolrechten hebben een gebruikscomponent. In 2015 is de gemiddelde afvalstoffenheffing verlaagd van het tarief voor de 240 liter container naar de 180 liter container. Daardoor is de stijging van de OZB meer dan gecompenseerd en daalt de totale lastendruk iets. Inwoners kunnen ook in 2016 hun lastendruk beïnvloeden door of een kleinere restfafval container te nemen en/of minder water te verbruiken. Daarmee kunnen inwoners dus deels hun gemeentelijke belastingdruk beïnvloeden. Deze voorlopige tarieven worden nog aangepast aan de hand van de laatste taxaties per 1 januari 2015. Definitieve vaststelling van de tarieven 2016 heeft plaats in de decemberraad.
-57-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
B Weerstandsvermogen en Risicobeheersing Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: • De weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; • Het risicoprofiel, alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen bepaalt in hoeverre een gemeente in staat is de financiële gevolgen van opgetreden risico’s op te vangen. Verder is van belang dat de reguliere bedrijfsvoering en voorzieningen die de gemeente kent niet in gedrang komen bij de manifestatie van een risico. Er bestaat geen wettelijk voorgeschreven norm voor de hoogte van het weerstandsvermogen. Het ministerie van Binnenlands Zaken heeft hier bewust van afgezien. Normen zoals bijvoorbeeld een percentage van de begroting of een bedrag per inwoner gaan namelijk mank op het moment dat de risicoprofielen van gemeenten onderling sterk verschillen. Risicoprofiel Gemeenten dienen dus zelf een inschatting te maken van de benodigde hoogte van het weerstandsvermogen. De beste manier hiervoor is het structureel toepassen van risicomanagement. Onderdeel van risicomanagement is namelijk een analyse en kwantificering van de interneen externe risico’s die een gemeente loopt, wat leidt tot een risicoprofiel. Hiervoor zijn verschillende methoden te hanteren. In de kern komt het erop neer dat er een brede inventarisatie van de risico’s plaatsvindt en er een zo reëel mogelijke inschatting (kans van voordoen x de impact) van de financiële consequenties wordt gemaakt. Hoewel er geen voorgeschreven norm bestaat, hanteren verschillende provincies, in het kader van hun toezichthoudende taak, wel richtlijnen voor het weerstandsvermogen. Zo hanteert de provincie Utrecht als norm € 50 (minimum) tot € 150 (maximum) per inwoner, afhankelijk van de dynamiek van de gemeente. Uitgaande van 14.000 inwoners en het maximum van € 150 zou de norm voor Lopik € 2,1 miljoen bedragen. Wij hebben in 2009 een vervolgstap gezet met risicomanagement. Dit heeft geleid tot een eerste gekwantificeerd risicoprofiel ter beoordeling van de weerstandsreserve. Dit profiel is jaarlijks beoordeeld en zo nodig aangepast.
-58-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Risico
Oorzaak
KI
bedrag I/S risicoscore
Vervuilde grond Betalingsproblemen particulieren c.q. instellingen waarvoor de gemeente op enige wijze garant staat (overigens beperkt risico)
1 3 1 3
500.000 I 200.000 I
3 3
Risico’s op eigendommen, Ontvreemding, schade door brand, 1 3 m.n. gedeelte dat niet storm, fraude en dergelijke (in principe gedekt wordt door zijn deze risico’s afgedekt door een verzekering verzekering). Ook risico’s die voortkomen uit het ontbreken van onderhouds- en/of beheersplannen maken hiervan onderdeel uit. (aangepast ivm de ombuiging dat we geen schade meer begroten op onderwijs, echter wel jaarlijks rekeningen) Aansprakelijkheidsstelling, De risico’s, voortvloeiende uit de 1 3 m.n. eigen risico aansprakelijkheid zijn grotendeels afgedekt door aansluiting bij de onderlinge waarborgmaatschappij van de Vereniging van Nederlandse gemeenten. Hiermee dragen alle deelnemende gemeenten elkaars risico
100.000 I
3 10% 10.000
100.000 I
3
0%
0
Jaarrekeningtekort
Door bezuiniging alle lucht uit de begroting waardoor grotere kans op budgetoverschrijding
2 2
100.000 I
4
0%
0
Verlies van voorschotten aan instellingen die kerntaken verrichten voor de gemeente
Instellingen waaraan kerntaken zijn 1 2 uitbesteed en die bevoorschot worden kunnen failliet gaan waardoor dubbele kosten bij een andere instelling moeten worden gemaakt
100.000 I
2
0%
0
Juridisch
Info t.a.v. publiekrechtelijke beperkingen 1 3 niet tijdig/juist
50.000 I
3
0%
0
100.000 I
3
0%
0
Risico’s m.b.t. de bedrijfsvoering: Bodemsanering Aanspraak op gegarandeerde geldleningen
Ramp c.q. groot incident Onduidelijk of alle gemaakte kosten (o.a. 1 ambtelijke inzet) door bijvoorbeeld het ministerie vergoed worden
-59-
3
%
€
0% 0%
0 0
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Inhaalslag achterstallig onderhoud kapitaalgoederen
Wanneer onderhoudsvoorzieningen voor 3 eigendommen zoals gebouwen, wegen, bruggen etc. niet op peil zijn kunnen ineens grote uitgaven nodig zijn om verdere schade te voorkomen, er bestaat een indicatie dat onderhoudsvoorziening bruggen niet op peil is. De onderwijsgebouwen vallen niet meer onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Het risicobedrag is verlaagd.
Tekorten op de exploitatie van dorpshuizen
Door hogere exploitatiekosten of een 3 3 lage bezettingsgraad kan er een tekort op de exploitatie van de dorpshuizen waarvan de rekening naar verwachting bij de gemeente ligt om kapitaalvernietiging te voorkomen
Wijzigingen in regelgeving
Door wijziging in regelgeving (bijvoorbeeld wijze van zwembadwaterzuivering) bestaat de kans op onverwachte investeringen
Planschade
Door onvoorziene omstandigheden geen planschadeovereenkomst of anderszins niet te verhalen
Projecten: Projecten algemeen Centrumplan, hoger exploitatietekort dan geraamd
3
500.000 I
9 25% 125.000
100.000 I/S
9
50% 50.000
3 2
50.000 I
6
0
1 2
50.000 I
2
Onvoldoende beheersing in project m.n. 3 3 kostenoverschrijding Vervuilde grond, hogere kosten 5 3 inrichting van de openbare ruimte (o.a. kabel en leidingen, faillissement van de ontwikkelaar.
500.000 I
9 0%
0
300.000 I
15 75%
225.000
subtotaal incidenteel
0%
0
410.000
Risico
Oorzaak
Rentestijging
Ontwikkeling op geld- en kapitaalmarkt, 1 hogere rente door het schrappen van een budget 1 ziektevervanging is incidenteel aanvulling noodzakelijk
3 2
50.000 S
2 50% 25.000
Het behoort tot het reguliere Beroep op 1 arbeidsrechtelijke bedrijfsvoeringrisico dat, om welke reden verplichtingen, beperkte dan ook, een medewerker het bedrijf voorziening voor verlaat en aanspraak maakt op WW. beschikbaar (gemeente Gemeenten zijn daarvoor eigen is eigen risicodrager voor risicodrager. sociale voorzieningen zoals WW)
3
50.000 S
3 50% 25.000
Personeel
KI
-60-
bedrag I/S risico- % € score 100.000 S 3 0%
0
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Participatie gemeenschappelijke regelingen, voorbeeld WIL
Door besluiten van het algemeen bestuur (meerderheid deelnemers) kunnen besluiten worden genomen die leiden tot hogere uitgaven zonder invloed daarop
3
2
200.000 S
6 25% 50.000
Lagere bouwleges
Regelgeving (meer vergunningsvrij) en minder aanvragen door economische omstandigheden
5
2
100.000 S
10 75% 75.000
Risico
Oorzaak
KI
Open eindregelingen: Leerlingenvervoer
bedrag I/S risicoscore
%
€
Leerlingen met een bijzondere handicap die over een grote afstand recht op vervoer hebben
3
2
40.000 S
6
25 %
10.000
Bijstand (ABW/IOAW/IOAZ), behoorlijk eigen risico Schuldhulpverlening
Door economische slechte omstandigheden c.q. onvoldoende effectief in- en uitstroombeleid Door de economische slechte omstandigheden is een groei te verwachten in het aantal uit te voeren trajecten
1
2 100.000 S
2
50 %
50.000
50.000 S
6
25 %
12.500
Jeugdzorg
De decentralisaties AWBZ, Jeugdzorg en Participatiewet: Na 1 jaar uitvoering is nog lang niet alles duidelijk. Wel blijkt dat vooral door externe indicaties het risico op budget overschrijdingen slecht is te beheersen. Ook het ontbreken van een goed werkende solidariteitsregeling is een verhoogd risico
400.000 S
7
50 200.000 %
WMO, met name de woningaanpassingen
Het beleid is erop gericht dat ouderen 5 3 100.000 S zo lang mogelijke zelfstandig wonen waarbij er weinig aangepaste woningen vrijkomen Oorzaak K I bedrag I/S
7
25 %
Risico
risico- % score
25.000
€
Projecten: Exploitatie Onzekerheid sluitende exploitatie, plan vrachtwagenparkeerplaat wordt vooralsnog niet in uitvoering s genomen subtotaal structureel Totaal
5
2
50.000 S
10 0%
0
472.500 882.500
-61-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Weerstandscapaciteit De volgende onderdelen komen in zijn algemeenheid in aanmerking voor de bepaling van de weerstandscapaciteit: • Bezuiniging- ombuigingsmogelijkheden; • Reserves (met een niet-verplicht karakter); • Post ‘onvoorzien’; • Stille reserves; • Onbenutte belastingcapaciteit; • Risicovoorzieningen. Bezuiniging- c.q. ombuigingsmogelijkheden; Hierbij wordt er enerzijds gekeken naar de ruimte die er binnen de begroting beschikbaar is (positief meerjarig financieel perspectief) en anderzijds naar de mogelijkheden om te bezuinigen c.q. om te buigen. Bij het tweede aspect speelt tijd een rol, het zal immers tijd kosten bepaalde voorzieningen en bestaande afspraken af te bouwen. Reserves (met een niet-verplicht karakter) De weerstandsreserve en algemene reserve zijn in feite de reserves die het eerst in aanmerking komen voor aanwending mocht zich een risico voordoen. Daarnaast de bestemmingsreserves waaraan geen harde verplichtingen zijn gekoppeld, de raad kan hier immers een andere bestemming aan geven. Post ‘onvoorzien’ Deze verplichte post vormt een onderdeel van elke begroting om zaken op te vangen die onvoorzien zijn en waar dus geen verplichting aan is gekoppeld. Stille reserves Stille reserves zijn de meerwaarden van eigendommen die te laag of tegen nul zijn gewaardeerd maar die eventueel direct verkoopbaar zijn (bijvoorbeeld gebouwen). Een stille reserve kan alleen maar deel uitmaken van de beschikbare weerstandscapaciteit als de reserve snel te verkopen is, of dat besluit (expliciet) al is genomen. Er dient dan echter ook rekening gehouden te worden dat bij verkoop het functioneren van de gemeente niet aangetast wordt. Onbenutte belastingscapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit wordt in feite alleen gevormd door de mate waarin de OZB (binnen wettelijke grenzen) kan worden verhoogd. Verhoging van afvalstoffenheffing en rioolrecht kan alleen worden meegenomen bij de berekening wanneer er nog geen sprake is van 100% kostendekkende tarieven. Risicovoorzieningen Feitelijk maken voorzieningen geen deel uit van de weerstandscapaciteit, immers deze zijn gekoppeld aan verplichtingen c.q. te verwachten verliezen. Voor een integraal beeld van de risico’s kunnen ze echter worden meegenomen. In dat geval dan zowel als onderdeel van het risicoprofiel als van de weerstandscapaciteit.
-62-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Structureel – incidenteel Naast de elementen die de weerstandscapaciteit bepalen kan er nog onderscheid gemaakt worden in de incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Het onderscheid is met name van belang bij de structurele capaciteit. Met name risico’s in de bedrijfsvoering kunnen een meerjarig karakter hebben, bijvoorbeeld hogere kosten WMO of dalende algemene uitkering. Risico’s met een incidenteel karakter kunnen in principe met de totale weerstandscapaciteit worden afgedekt. Structureel Gezien de begrotingsruimte in de afgelopen jaren achten wij alleen de onbenutte belastingcapaciteit en de post onvoorzien als reële onderdelen voor het bepalen van de structurele weerstandscapaciteit. Het bedrag voor onvoorziene uitgaven is gebaseerd op 14.000 inwoners à € 2,50. Incidenteel Wij beschikken niet over stille reserves die snel “te gelde” gemaakt kunnen worden. De herschikking van reserves en voorzieningen is zodanig dat aan de huidige bestemmingsreserve reëel gezien geen andere bestemming kan worden gegeven. Wat ons betreft blijven dan voor de bepaling van de incidentele weerstandscapaciteit de weerstandsreserve en de algemene reserve over. Risico’s waarvoor een voorziening is gevormd noemen we wel (voor het overzicht) maar zullen geen onderdeel van het uiteindelijke profiel zijn, waardoor de voorziening ook hier buiten beschouwing blijft. Op basis van deze uitgangspunten ziet de weerstandscapaciteit voor Lopik er als volgt uit. Weerstandscapaciteit Structurele weerstandscapaciteit - onbenutte belastingcapaciteit: onroerende-zaakbelastingen 250.000 - onvoorzien Totaal structurele weerstandscapaciteit
35.000 285.000
Incidentele weerstandscapaciteit - weerstandsreserve
4.819.899
- algemene reserve
5.258.882
Totaal incidentele weerstandscapaciteit
Totaal weerstandsvermogen
10.078.781 10.363.781
-63-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Onbenutte belastingcapaciteit Ten aanzien van de onbenutte belastingcapaciteit is de zogenaamde macronorm OZB van toepassing. Jaarlijks stelt het ministerie van BZK een percentage vast waarmee macro de OZB-opbrengst van gemeenten zou mogen stijgen. Aangezien elke gemeente hierin haar eigen beleid voert en niet bekend is wat gemeenten van plan zijn is praktisch gezien niet te berekenen wat het stijgingspercentage voor een individuele gemeente bedraagt. Voor de berekening is daarom aansluiting gezocht bij de norm voor toelating tot artikel-12. Gemeenten die een aanvullende uitkering op basis van dit artikel willen aanvragen moeten een normtarief van 0,1790% hanteren. Bij benadering is dit in het geval van Lopik € 250.000 meer dan nu wordt geheven. Berekening weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen wordt bepaald aan de hand van een ratio die de verhouding tussen de benodigde weerstandscapaciteit op basis van het risicoprofiel en de beschikbare weerstandscapaciteit. In onderstaand figuur wordt dit schematisch aangegeven. Weerstandscapaciteit
beschikbaar
Structureel Incidenteel Totaal
A C E
benodigd € 285.000 € 10.078.781 € 10.363.781
B D F
€ 472.500 € 410.000 € 882.500
Weerstandsvermogen Structureel (A/B) Incidenteel (C/D) Totaal (E/F)
0,60 24,58 11,74
Op uitkomst van de berekende ratio wordt als volgt gewaardeerd: Ratio
Waardering
> 2,0
uitstekend
1,5 – 2,0
ruim voldoende
1,0 – 1,5
voldoende
0,8 – 1,0
matig
0,6 – 0,8
onvoldoende
< 0,6
ruim onvoldoende
Conclusie Hoewel het risicoprofiel dynamisch is, zeker gezien de decentralisaties in de zorg, zijn de risico’s voor Lopik op dit moment te overzien. Op onderdelen zijn ook beheersmaatregelen en/of financiële voorzieningen getroffen. De overall ratio is met 11,74 uitstekend.
-64-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Mede afgezet tegen de norm van de Provincie (€ 2,1 miljoen) is onze inschatting dan ook dat het weerstandsvermogen ruimschoots voldoende is om eventuele risico’s op te vangen. Gezien het dynamische karakter van het risicoprofiel en het geringe effect op de begroting is een bewuste verlaging van de weerstandsreserve op dit moment niet aan de orde. Kengetallen De begroting is opgesteld overeenkomstig de richtlijnen uit het ”Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten”. In artikel 11, tweede lid, onderdeel d. is de verplichting opgenomen tot het vermelden van kengetallen over de financiële positie van de gemeente. Een ministeriële regeling schrijft voor de financiële positie van de gemeente toe te lichten aan de hand van kengetallen: De beoordeling van de financiële positie is afhankelijk van de situatie waarin een gemeente zich bevindt. ( bijvoorbeeld: de beoordeling kan afhangen van het al dan niet zijn van een groei/krimpgemeente). 1. netto schuldquote (-gecorrigeerd) De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzicht van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Bij de netto-schuldquote gecorrigeerd wordt de hoogte van de opgenomen gelden gecorrigeerd voor de doorverstrekte gelden. Beide quote’s zijn negatief omdat de gemeente met eigen middelen investeringen financiert. netto schuldquote
A B C D E F G H
rekening begroting 2014 2015 vaste schulden cf art. 46 BBV 45.599 38.919 netto vlottende schuld cf. art 48 BBV 1.478.903 2.339.900 overlopende passiva cf. art 49 BBV 869.721 759.267 financiële activa cf. art 36 lid d, e, f BBV 1.077.723 844.390 Uitzettingen < 1 jaar cf. art. 39 BBV 4.091.206 2.907.655 Liquide middelen 258.517 2.407.024 overlopende activa 1.137.075 1.282.916 Totale baten cf art 17 lid c BBV 22.557.250 24.394.184 excl. mutaties reserves) netto schuldquote -18,49% -17,64% (A+B+C-D-E-F-G)/H * 100%
-65-
begroting begroting 2016 2017 40.752 41.757 2.038.346 1.952.383 728.591 785.860 899.945 940.686 3.536.354 3.511.738 972.374 1.212.638 1.265.088 1.228.359 25.122.225 24.746.668 -15,39%
-16,62%
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
netto schuldquote gecorrigeerd A B C D E F G H
rekening begroting begroting begroting 2014 2015 2016 2017 vaste schulden cf art. 46 BBV 45.599 38.919 40.752 41.757 netto vlottende schuld cf. art 48 BBV 1.478.903 2.339.900 2.038.346 1.952.383 overlopende passiva cf. art 49 BBV 869.721 759.267 728.591 785.860 financiële activa cf. art 36 lid b, d, e, f BBV 1.000.000 766.667 822.222 862.963 Uitzettingen < 1 jaar cf. art. 39 BBV 4.091.206 2.907.655 3.536.354 3.511.738 Liquide middelen 258.517 2.407.024 972.374 1.212.638 overlopende activa 1.137.075 1.282.916 1.265.088 1.228.359 Totale baten cf art 17 lid c BBV 22.557.250 24.394.184 25.122.225 24.746.668 excl. mutaties reserves) netto schuldquote -18,14% -17,32% -15,08% -16,31% (A+B+C-D-E-F-G)/H * 100%
De correctie betreft de nominale waarde van de aandelen in de BNG en de Vitens 2. solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale balanstotaal. Hoe meer gebruik gemaakt wordt van vreemd vermogen, hoe lager de ratio. solvabiliteitsratio A B
Eigen Vermogen Balanstotaal Solvabiliteit (A/B) x 100 %
rekening 2014 15.273.845 22.656.146 67,42%
begroting begroting 2015 2016 12.731.751 12.327.833 23.662.373 23.099.797 53,81% 53,37%
begroting 2017 12.917.476 23.139.439 55,82%
3. grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale geraamde baten. De boekwaarde van de voorraden gronden is van belang voor zover deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. kengetal grondexploitatie A B C
rekening begroting begroting begroting 2014 2015 2016 2017
niet in exploitatiegenomen bouwgronden bouwgronden in exploitatie Totale baten Grondexploitatie (A+B)
De gemeente heeft op dit moment geen gronden in exploitatie.
-66-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
4. structurele exploitatieruimte. Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te kunnen dragen. Voor het beoordelen van het structurele en reële evenwicht wordt onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Structurele exploitatieruimte
A B C D E
rekening 2014 Totale structurele lasten 22.290.054 totale structurele baten 22.557.250 Totale structurele toevoegingen aan reserves 1.654.272 totale structurele onttrekkingen aan reserves 2.393.426 Totale Baten 22.557.250 Structurele exploitatieruimte ((B-A)+(D-C))/E * 100 % 4%
begroting begroting begroting 2015 2016 2017 24.977.874 24.474.775 24.170.166 24.394.184 25.122.225 24.746.668 1.104.505 938.087 938.087 498.910 399.918 490.409 24.394.184 25.122.225 24.746.668 -5%
0%
5. belastingcapaciteit. De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De definitie luidt aldus: Woonlasten meerpersoonshuishouden in het begrotingsjaar ten opzichte van het landelijk gemiddelde in het voorafgaande jaar uitgedrukt in een percentage. Voor het landelijk gemiddelde percentage wordt uitgegaan van de meicirculaire van 2015. belastingcapaciteit: woonlasten meer persoonshuishouden
A B C D E F
rekening 2014
OZB-lasten voor een gezin bij een gemiddelde WOZ waarde Rioolheffing voor gezin bij gemiddelde WOZwaarde Afvalstoffenheffing voor een gezin Eventuele heffingskorting Totale woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde Woonlasten landelijk gemiddelde voor gezin in t-1 Woonlasten t.o.v. landelijk gemiddelde jaar er voor E/F x 100%
-67-
begroting 2015
begroting 2016 voorlopig
€ 324,05
€
338,95
€ 365,85
€ 189,00 € 221,97
€ €
204,00 188,86
€ 219,50 € 188,86
€ 735,02
€
731,81
€ 774,21
€
704,00
€ 716,00
1,04
1,08
1%
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Totaal overzicht Reserves en Voorzieningen Omschrijving
Saldo per
Saldo per
Saldo per
Saldo per
Saldo per
1-1
1-1
1-1
1-1
1-1
2015
2016
2017
2018
2019
Weerstandsreserve
4.819.899
4.819.899
4.819.899
4.819.899
4.819.899
Algemene reserve
7.457.056
5.258.071
5.655.503
5.768.613
5.883.985
Bestemmingsreserves
2.996.890
2.556.882
2.737.877
2.831.219
2.880.914
Voorzieningen
5.290.808
3.197.382
3.639.048
4.268.479
4.972.287
Totaal
20.564.653 15.832.234 16.852.326 17.688.209 18.557.085
Bestemmingsreserves Ruilverkaveling
68.694
70.068
71.469
72.899
Verkeersdoeleinden
31.426
32.055
32.696
33.350
34.017
Accommodatiefonds
109.610
111.802
114.038
116.319
118.645
Monumentenfonds
147.139
125.082
102.584
79.635
56.228
Karakteristieke Landschapselementen/Lopik Meerwaard
279.142
20.625
21.037
21.458
21.887
Wet Maatschappelijke Ondersteuning
298.151
0
0
0
0
Sociaal Domein Recreatie en toerisme Nader aan te wijzen doeleinden
74.357
0
423.521
657.700
804.305
907.339
62.672
35.803
36.519
37.250
37.995
131.291
109.917
112.115
114.357
116.645
Egalisatieres.Gewenning kapitaallasten
27.856
28.413
28.982
29.561
30.153
Reserve dienstresultaat 2007
14.898
5.890
6.008
6.128
6.250
1.627.828
1.589.742
1.550.686
1.511.833
1.473.192
198.182
3.964
4.043
4.124
4.206
Kapitaallasten Nieuwbouw Gemeentewerf Bestemming Polsbroek/Benschop Voorzieningen VZ Arbeidsrechtelijke verplichtingen/WGA gelden
29.885
49.885
69.885
89.885
109.885
2.708.247
1.866.122
2.088.812
2.305.462
2.512.482
Speeltuinen
102.874
102.874
102.874
102.874
102.874
Debiteuren Sociale Zaken
302.731
302.731
302.731
302.731
302.731
Voorziening groot onderhoud overige gem.eigendommen
104.719
34.405
86.503
138.601
190.699
Groot onderhoud sporthal/-zalen
81.683
42.528
100.528
158.528
216.528
Voorziening Groot onderhoud zwembad
48.323
58.533
80.033
101.533
123.033
Herstructurering Reinigingsdienst
22.895
22.895
22.895
22.895
22.895
Onderhoud wegen
VZ Seniorenbeleid VZ pensioenaanspraken (ex) wethouders Voorziening Riolering Voorziening Afval
5.211
5.211
5.211
5.211
5.211
260.141
260.141
260.141
260.141
260.141
1.096.006
76.884
109.844
333.713
638.692
528.093
375.172
409.590
446.904
487.115
-68-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
C
Onderhoud kapitaalgoederen
Lopik heeft een groot aantal vierkante kilometers aan openbare ruimte in beheer. Daarin vinden veel activiteiten plaats zoals wonen, werken en recreëren. Voor die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit een aantal kapitaalgoederen dat als volgt gerubriceerd kan worden: • Infrastructuur • Gebouwen. Een groot deel van het “vermogen” van onze gemeente bestaat uit deze kapitaalgoederen waarbij een zorgvuldig beheer en onderhoud dus van wezenlijk belang is. Een tweede, wellicht nog belangrijker, aspect is dat de kwaliteit van de openbare ruimte door onze inwoners vaak het meest intensief beleefd wordt. Zwerfvuil, hondenpoep, loszittende stoeptegels, boomwortels, onderhouden schoolgebouwen, toegankelijkheid gemeentelijke gebouwen: deze onderwerpen in de directe omgeving raken inwoners direct en zij hebben hier vaak een eigen en duidelijke mening over. Beheerplannen Een beproefde methode om het beheer en onderhoud op het noodzakelijk peil te houden is het werken met beheerplannen. Afhankelijk van de kapitaalgoederen kan de horizon van verschillende plannen afwijken (tot 60 jaar bij riolering). Om een goed beeld te krijgen en te houden van de financiële consequenties is het zaak de plannen eens in de 5 of 10 jaar te herzien. De totale onderhoudskosten aan kapitaalgoederen maken dus een substantieel deel uit van de totale uitgaven van een gemeente, zijn onvermijdbaar en slechts ten dele te beïnvloeden via het maken van keuzes in het gewenste niveau van het onderhoud. Om de onvermijdbaarheid van de uitgaven beter tot uitdrukking te laten komen is bij de herschikking van reserves en voorzieningen dan ook voorgesteld de middelen voor het onderhoud aan kapitaalgoederen als voorziening aan te merken. Onderstaand overzicht geeft aan welke planmatige beheersinstrumenten de gemeente Lopik hanteert en op welke looptijd deze plannen kennen. Infrastructuur Meerjarig onderhoudsplanning: MJOP Wegen Verbreed Gemeentelijk Rioolplan (VGRP) MJOP Kunstwerken ( bruggen)
Looptijd: 2012-2016 2012-2016 2012-2016
Vastgesteld: 13-12-2011 27-09-2011 09-07-2013
Bovenstaande kapitaalgoederen worden planmatig beheerd en zijn opgenomen in de reguliere begroting. Hierbij aangetekend dat het waterbeheer (o.a. het baggeren van watergangen) onderdeel uitmaakt van het verbreed gemeentelijk beheerplan. Bij het beheer van het openbaar groen wordt uitgegaan van een zo extensief mogelijk beheer. Investeringen die in het openbaar groen beheer worden gedaan zijn hierop ook gericht. Ook worden de mogelijkheden om openbaar groen door andere (particulieren of bedrijven) uit te laten voeren.
-69-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Speelterreinen In 1997 is het Besluit ‘Veiligheid attractie- en speeltoestellen’ in werking getreden. In dit besluit is geregeld dat op de beheerder de verplichting rust om er zorg voor te dragen dat de speeltoestellen voldoen aan de gestelde eisen. Gemeentelijke gebouwen Meerjarig onderhoudsplanning: Medisch Centrum, Jonglevenweg 1 , Polsbroek Gemeentewerf, Reinaldaweg 21, Lopik Kantoor brandweerkazerne, gemeentewerken, onder VVE, Reinaldaweg 21, Lopik Jeugdcentrum, Jonglevenweg 3a, Lopik Voormalige Dienstwoning M.A.Reinaldaweg, 1a, Lopik Sporthal de Wiekslag, Beatrixplantsoen 3, Lopik Sporthal De Bosrand, Koningin Wilhelminastraat 27a, Benschop Sporthal Polsbroek, Heer Willem van Egmondstraat3, Polsbroek Zwembad Lobeke, Churchill-laan 21, Lopik Gemeentehuis Lopik, Raadhuisplein 1, Lopik Aula begraafplaats, Zuiderparklaan, Lopik Brandweerkazerne post Benschop, Dorp 199 b, Benschop Woning dorp 199a, Benschop Gebouw, Emmlaan 66, Lopik Voormalige schoolgebouw, De Akker 41, 43, Lopik Jachthut Oerlemanshut, gelegen M.A. Reinaldaweg, Lopik Bijgebouw Oerlemansbos, gelegen M.A. Reinaldaweg, Lopik Schuur Lopikerhout, gelegen M.A. Reinaldaweg, Lopik Waterpeilhuisje, gelegen Lekdijk Oost te Jaarsveld
Looptijd: 2012-2022 2012-2022 2012-2022
Vastgesteld: 13-11-2011 13-11-2011 13-11-2011
2012-2022 2012-2022
13-11-2011 13-11-2011
2012-2022 2012-2022
13-11-2011 13-11-2011
2012-2022
13-11-2011
2013-2013 2013-2023 2013-2023 2013-2023
26-06-2013 26-06-2013 26-06-2013 26-06-2013
2013-2023 2013-2023 2013-2023 2013-2023
26-06-2013 26-06-2013 26-06-2013 26-06-2013
2013-2023
26-06-2013
2013-2023
26-06-2013
2013-2023
26-06-2013
Bovenstaande kapitaalgoederen worden planmatig beheerd. Financiering verloopt middels jaarschijven die door de raad worden vastgesteld. Er kan een aantal soorten van onderhoud worden onderscheiden: • dagelijks onderhoud dat tot doel heeft om het gebouw en de installaties in een toestand te houden die voor de dagelijkse functievervulling noodzakelijk is. Voor dit kleinschalige onderhoud, vaak in de vorm van aanschaf van klein materiaal, zijn in de exploitatiebegroting jaarlijks bedragen opgenomen; • periodiek onderhoud waarbij in de regel geen vernieuwing plaatsvindt, zoals bijvoorbeeld binnenschilderwerk. Dit betreft terugkerend onderhoud met een zekere cyclus; • Groot onderhoud, waarbij veelal onderdelen van het gebouw of de installaties moeten worden vervangen (zoals vernieuwing van een dak of vervanging van de cv-installatie).
-70-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Schoolgebouwen De gemeente heeft geen zorgplicht meer voor aanpassing en (groot) onderhoud van schoolgebouwen. Deze verantwoordelijkheid ligt sinds 1 januari 2015 volledig bij de schoolbesturen. De schoolbesturen worden hiervoor in de lumpsum financiering gecompenseerd. De gemeente behoudt haar zorgplicht met betrekking tot vervangende nieuwbouw, nieuwbouw, uitbreiding, onderwijsleerpakketten en meubilair, voorzieningen gymnastiekonderwijs en economisch eigendom (OZB, constructiefouten, schade door bijzondere omstandigheden e.d.) De werkwijze ten aanzien van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) blijft voor deze onderwerpen ongewijzigd.
-71-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
D Financiering De uitgangspunten van de Wet fido (financiering decentrale overheden) zijn het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden en het beheersen van renterisico’s. Om dit te bereiken worden in de Wet FIDO diverse regels vastgesteld. Per 1 januari 2009 heeft er een wetswijziging plaatsgevonden die is gebaseerd op: 1. de regeling uitzettingen en derivaten overheden en 2. de Uitvoeringsregeling Financiering decentrale overheden. De verplichting om de kwartaalopgave van de liquiditeitspositie toe te sturen aan de toezichthouder is komen te vervallen. De kwartaalrapportages blijven echter van belang voor het signaleren van overschrijdingen. Het is voor ons van belang dat de informatie over de kasgeldlimiet (kwartaalrapportages), zoals voorgeschreven, wordt opgenomen in de financieringsparagraaf bij de begroting en jaarrekening. Ook is de berekening van de renterisiconorm vereenvoudigd. De nieuwe renterisiconorm houdt in, dat de leningen waarvoor in dat jaar het rentepercentage wordt herzien niet méér mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Het begrotingstotaal komt daarbij in de plaats van de totale vaste schuld. Met het van kracht worden van de Wet fido is tevens artikel 212 van de Gemeentewet gewijzigd. Deze wijziging houdt in dat gemeenten een Treasurystatuut opstellen, waarin in ieder geval regels zijn opgenomen ten aanzien van: de algemene doelstellingen en de te hanteren richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie; de administratieve organisatie van de financieringsfunctie, waaronder begrepen taken en bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening. Treasurybeheer De treasuryfunctie streeft naar beheersing van renterisico’s, kredietrisico’s, koersrisico’s en interne liquiditeitsrisico’s. Binnen de kaders van de Wet fido, aanvullende regelgeving en de voorschriften die in dit statuut zijn opgenomen wordt gestreefd naar een optimaal renteresultaat. Interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheer van geldstromen en financiële posities worden geminimaliseerd. Op de financiële markten wordt gehandeld met als oogmerk het verzekeren van een duurzame toegang tot de Europese financiële markten voor de gemeente Lopik. Het relatiebeheer wordt zodanig uitgevoerd dat de integriteit van het ambtelijk apparaat niet in het geding komt. Risicobeheer De gemeente Lopik hanteert als uitgangspunt dat er defensief en risicomijdend op de gelden kapitaalmarkt moet worden opgetreden met de volgende uitgangspunten: - het financieringsbeleid is gericht op spreiding van toekomstige renterisico’s zodat geen overmatige blootstelling aan rentebewegingen optreedt; - middelen mogen uitgezet worden onder voorwaarde dat deze niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico; - voldoen aan de Wet Financiering Decentrale Overheden; - voldoen aan de financiële verordening ex artikel 212; - voldoen aan het treasurystatuut van de gemeente Lopik
-72-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Gemeentefinanciering Financiering: Bij het aantrekken van financiering voor een periode van één jaar en langer gelden de volgende uitgangspunten: - Financieringen worden enkel aangetrokken ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. - Financiering met externe financieringsmiddelen wordt zoveel mogelijk beperkt door primair de beschikbare interne financieringsmiddelen te gebruiken teneinde het renterisico te minimaliseren en het renteresultaat te optimaliseren. - Het enige toegestane instrument voor het aantrekken van financieringsmiddelen is de onderhandse geldlening. - De gemeente vraagt telefonisch offertes bij minimaal drie instellingen alvorens een financiering wordt aangetrokken. Deze offertes worden door de gemeente schriftelijk vastgelegd. Langlopende uitzetting: Bij het uitzetten van middelen uit hoofde van de treasuryfunctie voor een periode van één jaar en langer geldt het uitgangspunt dat uitzetting uitsluitend gedaan kan worden onder de genoemde voorwaarden van renterisicobeheer. De gemeente vraagt telefonisch offertes bij minimaal drie instellingen alvorens een uitzetting wordt gedaan. Deze offertes worden door de gemeente schriftelijk vastgelegd. Relatiebeheer De gemeente beoogt het realiseren van gunstige c.q. marktconforme condities voor af te nemen financiële diensten. Hiervoor gelden de volgende uitgangspunten: - Bankrelaties dienen wat betreft hun kredietwaardigheid minimaal te voldoen aan de eisen van Nederlandse overheden en andere publiekrechtelijke lichamen met een solvabiliteitsratio van 0%; - Financiële instellingen (kredietinstellingen, beleggingsinstellingen, effecteninstellingen, verzekeraars en pensioenfondsen) dienen onder Nederlands, of anders EER1-toezicht te vallen, zoals De Nederlandse Bank en de Verzekeringskamer. - Tussenpersonen dienen geregistreerd te staan bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en daarvan een vergunning als makelaar te hebben ontvangen. Kasbeheer Teneinde de kosten van het geldstromenbeheer te beperken wordt het liquiditeitsgebruik beperkt door de geldstromen op gemeenteniveau op elkaar en de liquiditeiten planning af te stemmen. Hierbij wordt erop toegezien dat de liquiditeitspositie voldoende is om te garanderen dat de verplichtingen tijdig kunnen worden nagekomen. Het betalingsverkeer wordt elektronisch uitgevoerd door Bank Nederlandse Gemeenten. Kasgeldlimiet Wettelijk is er een maximum gesteld aan het bedrag van de netto vlottende schuld van gemeenten. Dit maximum wordt de kasgeldlimiet genoemd. De vlottende schuld mag deze limiet niet overschrijden De kasgeldlimiet is sedert 1 januari 2003 vastgesteld op 8.5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het dienstjaar. Voor 2016 is dit een bedrag van € 2.2 miljoen. Elk kwartaal wordt de gemiddelde korte financiering voor dat kwartaal getoetst aan de kasgeldlimiet.
-73-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Renterisico-norm De renterisico-norm is een beheersmaatregel om renterisico’s zoveel mogelijk te vermijden. Met het hanteren van de norm wordt voorkomen dat bijvoorbeeld voor een aantal leningen de renteherziening op hetzelfde moment plaatsvindt, zodat een eventuele stijging daarvan niet ineens tot veel hogere lasten leidt. Met de norm wordt dus een spreiding van dit soort risico’s beoogd. Aangezien de gemeente Lopik op dit moment geen langlopende leningen kent en niet verwacht in 2016, is de norm voor 2016 niet berekend. Op het moment dat langlopende leningen aangetrokken dienen te worden zal hiermee rekening worden gehouden. Saldo- en liquiditeiten beheer Voor het saldobeheer en het liquiditeiten beheer gelden de volgende specifieke richtlijnen. Indien er een liquiditeitsbehoefte ontstaat kan de gemeente kortlopende middelen aantrekken. Hierbij wordt de kasgeldlimiet niet overschreden. Toegestane instrumenten bij het aantrekken van kortlopende middelen zijn daggeld, kasgeldleningen en kredietlimieten op rekening courant. Toegestane instrumenten bij het uitzetten van gelden voor een periode korter dan één jaar zijn rekening-courant, daggeld, spaarrekening en deposito’s. De gemeente streeft naar concentratie van de liquiditeiten binnen één rente compensatiecircuit bij de bank met de gunstigste condities; 2014 is het eerste volledige jaar, dat overtollige kasgeldmiddelen boven de voorgeschreven limiet dagelijks zijn gestald bij het Rijk door middel van “schatkistbankieren” De stand van de bij het Rijk gestalde middelen wordt bij de jaarrekening verantwoord op de balans onder het kopje “uitzettingen < 1 jaar”. Financieringsbehoefte en leningenportefeuille De gemeente Lopik heeft op dit moment geen langlopende leningen in portefeuille. Voor de financieringsbehoefte zijn vooralsnog de eigen financieringsmiddelen toereikend.
-74-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
EMU-saldo In 2010 is tussen Rijk en gemeenten afgesproken dat voor alle gemeenten tezamen een toegestane EMUbegrenzing wordt gehanteerd van –0,5 BBP. Voor gemeenten zijn individuele referentiewaarden uitgerekend afhankelijk van het aandeel in de algemene uitkering. Tegelijkertijd met de begrotingsstukken wordt een EMUsaldo berekening voor de gemeente Lopik ingediend bij het CBS. Op grond van deze begroting ziet de in te dienen EMUberekening er als volgt uit.
EMU-saldo 1
Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)
2 3
Afschrijvingen ten laste van de exploitatie Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie
4
Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd
5
Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4
6
Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voorzover niet op exploitie verantwoord Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan) Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?
7
8
9
10
11 a b
Berekend EMU-saldo
-75-
2015 X € 1000,-
2016 X € 1000,-
2017 X € 1000,-
584 973
647 780
577 788
647
646
730
83
192
173
nee
nee
nee
2.121
1.881
1.922
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
E Bedrijfsvoering Inleiding De paragraaf bedrijfsvoering is van belang bij de ondersteuning van een succesvolle uitvoering van de programma’s. Hoewel sinds het dualisme bedrijfsvoering primair een verantwoordelijkheid van het college is, worden de hieronder vallende facetten zowel voor de ondersteuning van het gehele bestuur als de organisatie ingezet. In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen inzicht gegeven in de aspecten van bedrijfsvoering en de kosten die hiermee gepaard gaan. Hierbij hebben we de werkelijke cijfers 2014, de begrote kosten na wijziging 2015 en de geraamde kosten voor 2016 naast elkaar gezet. Organisatiekosten worden op basis van verschillende verdeelsleutels toegerekend aan producten en maken daarmee integraal onderdeel uit van een programma. Deze organisatiekosten zijn te herleiden tot de aspecten van bedrijfsvoering zoals in deze paragraaf benoemd. Vanwege het integrale karakter vindt de formele autorisatie van deze budgetten plaats via het vaststellen van het totaal van de programma’s (de budgetten zijn geraamd op de zogenaamde kostenplaatsen). Om u een voorbeeld te geven: de personeelslasten zoals in deze paragraaf genoemd, worden door middel van urenregistratie toegerekend aan verschillende producten. Deze producten maken op hun beurt onderdeel uit van een programma. Door het vaststellen van de programma’s autoriseert u daarmee het personeelsbudget. Personeel en organisatie Raad Bij wet is vastgelegd dat een gemeente van de omvang van Lopik 15 raadsleden kent. In Lopik zijn deze 15 leden verdeeld over 5 verschillende partijen. De burgemeester is voorzitter van de raad. Daarnaast is de burgemeester ook voorzitter van het college, met daarbij een aantal wettelijke taken op het gebied van de openbare orde en veiligheid. Bij de uitvoering van zijn taken wordt de raad organisatorisch ondersteund door de griffie. De griffie bestaat uit de griffier en een medewerkster. College Het college bestaat naast de burgemeester uit twee wethouders. De tijdsbestedingnorm bedraagt 1,8 fte. Wij blijven hiermee ruimschoots binnen de wettelijk maximaal toegestane norm (3,3 fte). Ambtelijke organisatie De ambtelijke organisatie is belast met de voorbereiding en uitvoering van beleid en alle ondersteunende activiteiten die daarvoor nodig zijn. De basis hiervoor is het bedrijfsvoeringconcept van integraal management, met als beoogd resultaat: zo doeltreffend en doelmatig mogelijk omgaan met (financiële) middelen en het leveren van een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening.
-76-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
In 2014 is een organisatiewijziging doorgevoerd. De organisatiestructuur ziet er als volgt uit:
Gemeenteraad
Griffie
College van B&W
Gemeentesecretaris
Team Organisatieondersteuning
Afdeling Ruimtelijke ontwikkeling en beheer & ICT
Afdeling Inwonerszaken
Team Gemeentewerken
De bijbehorende formatie ziet er voor 2016 als volgt uit: Omschrijving Gemeentesecretaris Team Organisatieondersteuning Afdeling Ruimtelijke ontwikkeling en beheer & ICT Team Gemeentewerken Afdeling Inwonerszaken* Totaal * inclusief sporthal en zwembad
-77-
Fte's 2014
Fte's 2015
Fte’s 2016
1,00 24,31 25,18 24,15 21,31 95,95
1,00 21,91 23,13 24,61 21,37 92,02
1,00 21,74 23,13 24,61 24,16 94,64
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Kengetallen en kosten personeel en organisatie Voor uw beeldvorming hebben we in onderstaande tabel een aantal aanvullende kengetallen opgenomen (peildatum 1 januari 2015). Omschrijving Aantal personeelsleden organisatie Aantal mannen Aantal vrouwen Gemiddelde leeftijd Percentage ziekteverzuim*
111 57 54 48,8 jaar 1,67%
% fulltime 46,2% 85,5% 11,3%
%parttime 53,8% 14,5% 88,7%
*Het ziekteverzuim bij vergelijkbare gemeenten, qua grootte, lag op 3,4 %.
De kosten voor Personeel en Organisatie kunnen als volgt worden uitgesplitst:
Onderdeel Loonsom ambtelijke organisatie* incl. bovenformatief HRM en organisatiebeleid (o.a.secundaire arbeidsvoorwaarden)** Personeelsontwikkeling en mobiliteit (opleidingen, seminars, etc.) Arbeidsomstandigheden (aanpassen werkplekken, bedrijfshulpverlening, bedrijfsgeneeskundige zorg etc.) Werving en selectie
Werkelijk 2014 € 5,1 milj.
Begroot na wijz. 2015 € 5,5 milj.
Geraamd 2016 € 5,6 milj.
€ 49.038
€ 42.500
€ 87.500
€ 106.748
€ 70.000
€ 70.000
€ 21.748
€ 31.500
€ 31.500
€ 854
€ 15.000
€ 15.000
* Dit bedrag betreft de werkelijk salariskosten van eigen personeel. ** Het grootste deel van dit bedrag heeft betrekking op budgetten voor ouderschapsverlof, cafetariamodel, pensioenakkoord en overige secundaire arbeidsvoorwaarden.
Voor 2016 gaan wij uit van een loonkostenstijging van 2,00% conform de Caoontwikkelingen. Ontwikkelingen Het organisatie- en personeelsbeleid houdt zoveel mogelijk rekening met alle veranderingen die op de gemeente afkomen, zoals de verdergaande regionale samenwerking en de regiefunctie die de gemeente Lopik steeds meer zal gaan vervullen. Deze ontwikkeling vraagt een kwalitatief goed en evenwichtig personeelsbestand. Belangrijke aandachtspunten blijven mobiliteit, flexibiliteit en bredere inzetbaarheid van de medewerkers. Investering in de verdere ontwikkeling van de medewerkers blijft noodzakelijk. Alle inzet is gericht op de juiste mens op de juiste plek.
-78-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Automatisering en informatievoorziening De automatisering is verhuisd van de gemeente Woerden naar de firma Centric. Lopik heeft het merendeel van haar bedrijfssystemen van deze firma. Door de diverse veranderingen die op ons afkomen zoals een aanpassing van de gemeentelijke basis administratie (GBA) is het van belang dat de leveranciers verantwoordelijk gemaakt kan worden voor deze taak. Ook de ambities in de ICT zoals digitale dienstverlening, betrouwbaarheid van bedrijfssystemen en (informatie) beveiliging worden gegarandeerd door de nieuwe leverancier op basis van een service overeenkomst (een SLA).
Onderdeel
Werkelijk 2014
Begroot na wijz. 2015
Geraamd 2016
Kosten van onderhoud, licenties, uitbesteding etc.
€ 469.171
€ 436.485
€ 441.596
Huisvesting Voor zowel het bestuur als de organisatie is een adequate huisvesting van groot belang.
Onderdeel Gemeentehuis (onderhoud, gas/water/elektra, schoonmaakkosten, verzekering, etc.) Gemeentewerken (onderhoud, gas/water/elektra, schoonmaakkosten, verzekering, etc.)
Werkelijk 2014 € 114.710
Begroot na wijz. 2015 € 124.165
Geraamd 2016 € 110.240
€ 175.211
€ 129.215
€ 128.835
Overige kosten organisatie (facilitaire zaken) Naast bovengenoemde drie grotere kostenposten is er nog een aantal activiteiten en middelen die ten dienste staat van de organisatie en wel de kostenplaats Facilitaire Zaken.
Onderdeel In gebruikgeving huisvesting (o.a. meubilair, kantoormachines, inventaris, consumptievoorzieningen, etc.) en overige kantoorbenodigdheden (abonnementen, portokosten, Kopieerkosten, telefoonkosten, postregistratie, etc.)
Werkelijk 2014
Begroot na wijz. 2015
€ 166.943
€ 160.100
Bovenstaande cijfers betreffen uitsluitend de budgetten, niet zijnde kapitaallasten, doorbelastingen en salarissen.
-79-
Geraamd 2016 € 160.100
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
F Verbonden partijen Inleiding Het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) geeft als definitie van een verbonden partij: “een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie onderscheidenlijk gemeente een bestuurlijk én financieel belang heeft. Een financieel belang [is] een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Bestuurlijk belang is zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht” (artikel 1, lid b t/m d). De gemeente Lopik kan zelf bepalen of zij een taak zelf uitvoert of uitbesteedt. De keuze die zij hierin maakt is afhankelijk van welke aanpak de beste garantie geeft dat de taak wordt uitgevoerd op de wijze die de gemeente voor ogen staat. Vanuit het perspectief van bedrijfsvoering hebben verbonden partijen een met interne afdelingen vergelijkbare positie in de totstandkoming van de producten en diensten waarmee de gemeente haar maatschappelijke effecten realiseert. De gemeente Lopik dient voldoende inhoudelijk en financieel toezicht te houden op de uitvoering van de taken die zijn uitbesteed, want zij blijft verantwoordelijk voor deze uitvoering en draagt ook de financiële risico’s. Dit toont het belang van een permanent volledig beeld van verbonden partijen en een degelijke organisatie van de beheersing en de informatievoorziening. De paragraaf Verbonden partijen presenteert de verbonden partijen en de kenmerken die relevant zijn voor de bedrijfsvoering van de gemeente Lopik.
Verbonden partijen Lopik heeft bestuurlijke en financiële belangen in meerdere verbonden partijen, waaronder gemeenschappelijke regelingen, samenwerkingsverbanden en vennootschappen. Hieronder volgt per verbonden partij de voor de bedrijfsvoering van de gemeente Lopik meest relevante informatie, zoals het openbaar belang, de producten en daarmee programma’s waar de verbonden partij bij betrokken is en het financiële belang. Het financiële belang komt tot uitdrukking door de in 2016 begrote bijdragen aan de diverse verbonden partijen.
-80-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Gemeenschappelijke regelingen GGD regio Utrecht Openbaar belang
De GGD is een gemeentelijke instelling voor preventieve gezondheidszorg. De GGD fungeert naast en als aanvulling op het reguliere zorgsysteem. De doelstelling van de GGD is drieledig: 1. Het bewaken en bevorderen van de gezondheid van alle inwoners in het werkgebied door onderzoek, voorlichting, advies en interventies. 2. Het bieden van zorg of het bemiddelen tussen aanbieders en afnemers van zorg waar dit uit een oogpunt van openbaar belang noodzakelijk is. 3. Het verlenen van alle overige diensten die tot doel hebben een bijdrage te leveren aan de gezondheid van individuen of groepen van individuen. Elke GGD zet zich in om deze doelstellingen te bereiken. Op eigen kracht of in professionele samenwerking met andere instellingen.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Zorg Producten: Openbare gezondheidszorg, Jeugd en gezin
Financiële belang
€ 162.000, aangevuld met specifieke projecten De exploitatie van de GGD vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de deelnemende gemeenten. Jaarlijks wordt in juni de begroting van het daaropvolgende jaar door het Algemeen Bestuur vastgesteld. De kosten van de GGD worden zoveel mogelijk vertaald naar producten. Bij het opstellen van de jaarrekening wordt ook gekeken naar de resultaten per product. De meest recente begroting en jaarrekening zijn toegankelijk via de website van de GGD Midden-Nederland.
-81-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Bestuurlijk belang
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
Het Algemeen Bestuur (AB) van de gemeenschappelijke regeling GGD regio Utrecht bestaat uit 26 leden, 1 vertegenwoordiger per gemeente, zijnde de portefeuillehouder volksgezondheid. Na 4 jaar verandert het AB van samenstelling naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen. Het AB is verantwoordelijk voor de uitvoering van cluster A-taken. Voor de uitvoering van de cluster B-taken is een bestuurscommissie waaraan het AB van de GGDrU bevoegdheden overdraagt. In deze bestuurscommissie zijn de 25 Midden Nederland gemeenten vertegenwoordigd. Hierdoor draagt de gemeente Utrecht geen verantwoordelijkheid voor de financiering en uitvoering van de cluster Btaken. In de gemeenschappelijke regeling is een vrijwaring voor de gemeente Utrecht opgenomen ten aanzien van de cluster B-taken. De regionale adviescommissies onderhouden relaties met het AB voor de Ataken en met de bestuurscommissie voor de B-taken. Het AB wijst uit de 25 leden van de bestuurscommissie de voorzitter van de bestuurscommissie aan. Deze is tevens plaatsvervangend voorzitter van de gemeenschappelijke regeling. Het voorzitterschap van de gemeenschappelijke regeling GGDrU wordt vervuld door de portefeuillehouder volksgezondheid uit het college van de gemeente Utrecht. Het AB kiest een Dagelijks Bestuur (DB) van 7 personen. Het DB komt frequent bijeen voor besluitvorming en overleg over de gang van zaken bij de GGD. Het DB bereidt de AB-vergaderingen voor. De directeur van de GGD is de ambtelijk secretaris en adviseur van DB en AB. De DB-vergaderingen zijn besloten, daarom zijn agenda, verslag en stukken niet beschikbaar’. Eigenvermogen eind 2014: € 3.212.195 Vreemd vermogen eind 2014: € 12.929.123 Exploitatieresultaat 2014: € 1.278.511 2016: 0
www.ggdru.nl
-82-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Afval Verwijdering Utrecht Openbaar belang
Afvalverwijdering vraagt om een goede balans tussen kostenbeheersing en milieuzorg. De AVU werkt samen met en in opdracht van de Utrechtse gemeenten aan de verbetering van ons milieu tegen zo laag mogelijke kosten. Namens de gemeenten zorgt de AVU voor de regie van het door de inwoners van de provincie Utrecht aangeboden huishoudelijk afval (dus geen afval van bedrijven). De AVU doet dit door de organisatie en de regeling van transport, overslag, bewerking en verwerking van dit afval.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Natuur, Milieu en Oudheidkunde Product: Afvalverwijdering en verwerking
Financiële belang
€ 242.275 Uitgangspunt bij het financieel beleid zijn de bepalingen in de gemeenschappelijke regeling. Tegenover de uitgaven staan de bijdragen van de deelnemende gemeenten. Dit zijn in beginsel de enige inkomsten van de AVU. De enige andere inkomsten bestaan uit rente van de rekening courant en (incidenteel) een dividenduitkering. AVU kent in beginsel geen reserves en/of voorzieningen. Alle in enig jaar gemaakte kosten worden in dat jaar verrekend met de deelnemende gemeenten.
Bestuurlijk belang
De AVU is een gemeenschappelijke regeling ingevolge de Wet gemeenschappelijke regelingen en werd in 1984 opgericht door de Utrechtse gemeenten en de provincie Utrecht ( sinds 1 januari 2014 uitgetreden). De aangesloten gemeenten zijn vertegenwoordigd in het algemeen en dagelijks bestuur van de gemeenschappelijke regeling AVU. Eigenvermogen eind 2014: € 184.816 Vreemd vermogen eind 2014: € 8.344.662 Exploitatieresultaat 2014: 135.519
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
2016: 0
www.avu.nl
-83-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Veiligheidsregio Utrecht (VRU) Openbaar belang
Binnen de Veiligheidsregio Utrecht (VRU) werken de 26 Utrechtse gemeenten samen op het gebied van brandweerzorg, (gemeentelijke) crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening aan een veiligere regio Utrecht. De VRU vormt de spil in een sterk netwerk van partners, zoals politie, defensie, gemeenten, ministeries, provincies, waterschappen, rijkswaterstaat, geneeskundige partners en natuurbeheer. Brandweerzorg Tijdens calamiteiten en incidenten zorgt de brandweer voor het bestrijden van brand en uitstoot, van gevaarlijke stoffen, en het redden en ontsmetten van mensen en dieren. Daarnaast zorgt de brandweer voor brandpreventie en veiligheidsadvies. De VRU coördineert de regionale activiteiten van de brandweer ter voorkoming van en ter voorbereiding op grootschalige incidenten en crises. De VRU coördineert deze activiteiten in samenwerking met andere hulpverleningsdiensten en partners, zoals gemeenten, geneeskundige diensten, politie, defensie, waterschappen etc. Gemeentelijke crisisbeheersing Gemeenten spelen een essentiële rol binnen de crisisbeheersing. Bij grootschalige incidenten en crises is de burgemeester in vrijwel alle gevallen opperbevelhebber over de operationele hulpverleningsdiensten. De gemeente voert bovendien een groot aantal crisisbeheersingsprocessen uit, zoals het opvangen en verzorgen van evacués, het informeren van de inwoners, het voorzien in primaire levensbehoeften zoals water en huisvesting en het registreren van slachtoffers en schade. De VRU ondersteunt de gemeenten bij de voorbereiding op deze crisisbeheersingsprocessen. Geneeskundige hulpverlening De GHOR houdt zich bezig met de coördinatie van de inzet van geneeskundige hulpverlening bij grootschalige incidenten. De hulpverlening gebeurt door de individuele geneeskundige hulpverleningsdiensten, zoals ambulancediensten, ziekenhuizen, GGD'en, huisartsen etc. Bij grootschalige incidenten zorgt de GHOR voor de coördinatie van de samenwerking tussen al deze betrokken hulpverleningsdiensten.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Openbare orde en veiligheid Product: Geregionaliseerde Brandweer
Financiële belang
€ 747.652
-84-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Bestuurlijk belang
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
De VRU is een gemeenschappelijke regeling. Algemeen Bestuur Het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht bestaat uit de burgemeesters van de 26 Utrechtse gemeenten. Elk lid van het Algemeen Bestuur vertegenwoordigt zijn of haar gemeente in het bestuur en fungeert als intermediair tussen gemeente en het bestuur van Veiligheidsregio Utrecht. Dit laatste is van belang omdat, wanneer er regionale besluiten moeten worden genomen, goedkeuring van alle gemeenteraden nodig is. De raden dienen derhalve goed te worden geïnformeerd over ontwikkelingen die op regionaal niveau aan de orde zijn. Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur bestaat uit 6 leden uit het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur komt frequenter bijeen dan het Algemeen Bestuur. De leden van het Dagelijks bestuur hebben ieder één of meer inhoudelijke thema's in hun portefeuille op het gebied van het takenpakket van de Veiligheidsregio. Eigenvermogen eind 2014: € 5.408.000 Vreemd vermogen eind 2014: € 45.014.000 Exploitatieresultaat 2014: € 2.393.359 2016: 0
www.vru.nl Werk en inkomen Lekstroom
Openbaar belang
WIL (Werk en Inkomen Lekstroom) is de nieuwe regionale uitvoeringsorganisatie voor werk, inkomensondersteuning en schuldhulpverlening, voor de gemeenten Houten, Lopik, IJsselstein, Nieuwegein en Vianen. WIL stelt zich ten doel: - Dat alle burgers in de Lekstroomgemeenten naar vermogen (economisch) participeren, meedoen, in de samenleving; - Dat sociale uitsluiting, schulden en armoede voorkomen worden; - Dat degenen die het nodig hebben extra inkomensondersteuning dan wel een rechtmatige uitkering krijgen; - Dat deze inkomensondersteuning en/of uitkeringsafhankelijkheid zo kort mogelijk is en dat u hierin zo goed als mogelijk wordt ondersteund.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Werk en Inkomen Product: Wet Werk en Bijstand
Financiële belang
€ 630.386
Bestuurlijk belang
Werk en Inkomen Lekstroom kent een Algemeen Bestuur (AB) en een Dagelijks Bestuur (DB) Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleid en de uitvoering van Werk en Inkomen Lekstroom (WIL). De gemeente Lopik is vertegenwoordigd in het AB en het DB. Eigenvermogen eind 2014: 0
Eigen vermogen
-85-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014
Vreemd vermogen eind 2014: € 6.855.934 Exploitatieresultaat 2014: € 1.498.261. terugbetaald aan de deelnemende gemeenten
Verwacht resultaat 2016 Risico’s
2016: 0
PAUW Bedrijven Openbaar belang
PAUW Bedrijven is een industrieel toeleveringsbedrijf waar in het kader van de wet Sociale Werkvoorziening ongeveer 550 mensen goed zijn in onder andere verpakken, metaalbewerking, assembleren en monteren, schoonmaken en groenonderhoud.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Werk en inkomen Product: Werkgelegenheid
Financiële belang
€ 900.917, incl. rijksbijdrage WSW.(onderdeel van rijksbijdrage participatiewet) De volledige rijksbijdrage wordt doorgesluisd naar PAUW Bedrijven. Aan de middelen is een taakstelling Wsw formatieplaatsen gekoppeld.
Bestuurlijk belang
PAUW Bedrijven is een gemeenschappelijke regeling (Gemeenschappelijke Regeling Sociaal Werkvoorzieningschap “het Westelijk Gebied van Utrecht”), waarin 6 gemeenten deelnemen, te weten Stichtse Vecht, De Ronde Venen, IJsselstein, Nieuwegein, Vianen en Lopik. PAUW Bedrijven heeft een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur bestaat uit de aangewezen leden van de deelnemende gemeenten en het dagelijks bestuur bestaat uit de uit het algemeen bestuur aangewezen leden. Met het vaststellen van de GR is een openbaar lichaam ingesteld. De GR bepaalt dat de deelnemende gemeentebesturen alle bevoegdheden en verplichtingen met betrekking tot de uitvoering van de Wsw aan het openbaar lichaam hebben overgedragen. Dit geldt niet voor de verantwoordelijkheid voor de financiën en voor de verantwoording naar het ministerie. Dit is bij de deelnemende gemeenten gebleven.
-86-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Risico’s en weerstandsvermogen
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
PAUW Bedrijven heeft volgens haar begroting 2012 de volgende risico’s geïdentificeerd: - reguliere bedrijfsrisico’s (debiteuren, voorraad, garanties/claims, etc.) - zorgelijke ontwikkeling orderportefeuille en daling aantal gedetacheerden in onzeker economisch klimaat - bezuinigingen rijk - landelijke ontwikkelingen modernisering, fundamentele herbezinning / regelgeving sociale werkvoorziening - uittreding (leidinggevend) kader met Wsw indicatie - concurrentie uit lage lonen landen - beperking Wsw bijdragen door PGB Tegenover deze risico’s staat een weerstandscapaciteit in de vorm van de algemene reserve (€ 700.000 ultimo 2014). Risicomanagement in de vorm van ontwikkeling en implementatie van een systematische wijze van kwalificeren en kwantificeren van risico’s wordt aan gewerkt. Eigenvermogen eind 2014: € 1.917.000 Vreemd vermogen eind 2014: € 2.442.000 Exploitatieresultaat 2014: € 128.000 2016: 0
www.pauwbedrijven.nl Gemeenschappelijke regeling RHC Rijnstreek en Lopikerwaard
Openbaar belang
RHC Rijnstreek en Lopikerwaard beheert archieven
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Bestuurlijke Organisatie Product: Archiefzorg
Financiële belang
€ 41.872
Bestuurlijk belang
RHC Rijnstreek en Lopikerwaard beheert de archieven van de gemeenten Bodegraven-Reeuwijk, Lopik, Montfoort, Oudewater, Woerden, IJsselstein en van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. De gemeente Lopik is vertegenwoordigd in de Archiefcommissie. Eigenvermogen eind 2014; Vreemd vermogen eind 2014: Exploitatieresultaat 2014:
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
2016: 0
www.rhcrijnstreek.nl
-87-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Recreatieschap Stichtse Groenlanden Openbaar belang
Het takenpakket van het recreatieschap betreft in hoofdlijnen het ontwikkelen, aanleggen, beheren en exploiteren van openbare openlucht recreatieterreinen en routes. Onder beheren wordt tevens verstaan het houden van toezicht en het handhaven van wet en regelgeving door de zogeheten BOA’s, de buitengewone opsporingsambtenaren. Het werkgebied van Recreatieschap Stichtse Groenlanden is landschappelijk gevarieerd: uitgestrekte veenweidegebieden in het westelijke deel van de provincie, het weidegebied ten noorden van de stad Utrecht, agrarische gebieden en de noordoever van de Lek met zijn prachtige uiterwaarden. Het recreatieschap Stichtse Groenlanden heeft in 2012 het regulier beheer van Salmsteke uitgevoerd.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Economische aangelegenheden Product: Recreatie en Toerisme
Financiële belang
€ 47.200
Bestuurlijk belang
De deelnemers in het recreatieschap zijn de gemeenten De Bilt, Houten, Lopik, Stichtse Vecht, Nieuwegein, Utrecht, Woerden en IJsselstein, alsmede de Provincie Utrecht.
Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Risico’s Bron
De gemeente Lopik is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur. Eigenvermogen eind 2014: € 6.004.179 Vreemd vermogen eind 2014: € 4.235.053 Exploitatieresultaat 2013: € 138.661. het resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve 2014: 0
www.recreatiemiddennederland.nl
-88-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Welstand en Monumenten Midden Nederland Openbaar belang
Welstand en Monumenten Midden Nederland wil zich als organisatie breed inzetten voor de ruimtelijke kwaliteit in Midden Nederland, met daarin welstand en monumentenzorg als speerpunten.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Ruimtelijk Beleid en Volkshuisvesting Product: Overige Volkshuisvesting
Financiële belang
€ 27.200 De kosten van welstandsaanvragen aanvrager van een bouwvergunning
worden
doorberekend
aan
Bestuurlijk belang
Aan de gemeenschappelijke regeling nemen 22 gemeenten deel. De uitvoering wordt verzorgd door een bureau in Bunnik. Voor een twaalftal gemeenten wordt ook de advisering in het kader van de monumentenzorg verricht. De gemeente Lopik is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. In 2014 is besloten om de gemeenschappelijke regeling te liquideren en alle werkzaamheden over te dragen aan de nieuw opgerichte stichting MooiSticht. 2016 is een overgangsjaar en uiterlijk 1 januari 2017 moet helt liquidatieplan zijn uitgevoerd.
Bron
www.welmon.nl Regionale uitvoeringsdienst utrecht
Openbaar belang
.De Regionale Uitvoeringsdienst is een organisatie die vergunningverlening, toezicht en handhaving van milieu- en bodemtaken uitvoert en taken op het gebied van luchtvaart, vuurwerk en toezicht en handhaving groene wetten. In de RUD werken 11 Utrechtse gemeenten samen.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: natuur, Milieu en Oudheidkunde Product: Milieubeheer
Financiële belang
€ 190.700
Bestuurlijk belang
Het college en burgemeester van wethouders van de gemeente Lopik heeft de directeur van de RUD mandaat, volmacht en machtiging verleend.
Bron
www.rudutrecht.nl
-89-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Belastingsamenwerking gemeenten hoogheemraadschap Utrecht Openbaar belang
De BghU is een belastingsamenwerking tussen de gemeente Utrecht, De Bilt, Bunnik, Houten, Lopik, Nieuwegein, Zeist en het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Zij verzorgt de uitvoering van de wet WOZ en heft en int belastingen, heffingen en leges namens haar deelnemers. BghU is een publieke, uitvoerende en dienstverlenende organisatie, die op basis van maatschappelijk aanvaarde en bedrijfseconomische principes wordt geleid. Met ingang van 2015 is teven de BAG administratie bij de BghU ondergebracht.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Middelen Product: Belastingen
Financiële belang
€ 177.000
Bestuurlijk belang
De BghU werkt met een Algemeen en een dagelijks bestuur. De stemverhouding komt overeen met de financiële inbreng. Voor Lopik is dat 1 %
Bron
www.bghu.nl
Deelname in vennootschappen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten Openbaar belang
De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Middelen Product : Beleggingen
Financiële belang
De gemeente bezit van de BNG aandelen. Op deze aandelen wordt jaarlijks dividend uitgekeerd waarvan de hoogte mede afhankelijk is van de bedrijfsresultaten. De gemeente bezit 26.442 aandelen (van € 2,50 nominaal per aandeel) van de Bank Nederlandse Gemeenten. Gedurende het begrotingsjaar hebben zich geen veranderingen voorgedaan in de belangen van aandeelhouders in BNG Bank
Bestuurlijk belang Eigen vermogen Vreemd vermogen Financieel resultaat 2014 Verwacht resultaat 2016 Bron
Stemrecht naar rato aandelenbezit Eind 2014: 3.582 miljoen Eind 2014: 149.871 miljoen 2014: EUR 126 miljoen De bank acht het niet verantwoord een uitspraak te doen over de winst voor 2015 www.bngbank.nl
-90-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
Vitens N.V. Openbaar belang
De gemeente bezit aandelen Vitens. In 2006 heeft er een fusie plaatsgevonden met Hydron Flevoland en Vitens, hetgeen inhoudt dat wij met ingang van 29 september 2006 eigenaar zijn van aandelen Vitens.
Programma(‘s) en product(en)
Programma: Middelen Product: Beleggingen
Financiële belang
Op de aandelen wordt jaarlijks dividend uitgekeerd waarvan de hoogte mede afhankelijk is van de bedrijfsresultaten. De gemeente bezit ter zake 11.619 aandelen die op naam gesteld zijn en waarvan geen bewijzen worden uitgegeven.
-91-
Programmabegroting Gemeente Lopik 2016
G Grondbeleid In algemene zin is grondbeleid een middel om beleidsinhoudelijke doelstellingen uit het sectorale en ruimtelijke beleid te verwezenlijken en het biedt daartoe een aantal instrumenten. Daarnaast beoogt het grondbeleid het genereren van geld dat kan worden ingezet voor doeleinden van algemeen belang, zoals herstructureringsprojecten, kwaliteitsverbetering openbaar gebied, verkeersinfrastructuur, voorzieningen voor onderwijs en welzijn en natuur en recreatie. Buiten de lopende ontwikkelingen in Lopik is er vooralsnog geen aanleiding om een actieve rol te vervullen daar waar het gaat om de verwerving van gronden ten behoeve van woningbouw- en bedrijfsterreinontwikkeling. Dit beleid betekent dat hiervoor geen strategische grondposities worden ingenomen. In het kader van de gebiedsontwikkeling, onder andere ter uitvoering van het Landschapsontwikkelingsplan, kan dit wel het geval zijn.
-92-