Programma van vandaag. Aansprakelijkheid van (brede) scholen

13-‐05-‐14

Aansprakelijkheid van (brede) scholen

13 mei 2014 | Netwerk sport bewegen en gezonde leefstijl Brechtje Paijmans Doelen Advocatuur & Universiteit Utrecht

[email protected]

Programma van vandaag

Context brede school Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht ongevallen Aspecten van verzekering Als voldoende tijd: casus

Aansprakelijkheid van scholen

Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht Aspecten verzekering Casus

1

13-‐05-‐14


school

schoolbestuur/RvT

brede school Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht

schade leerling

BSO

Aspecten verzekering

zzp-er/ ouders/ buurtsport -coach etc

Casus

derde ouders van mede-lln

mede-lln

Onder schooltijd, kwartier voor en na schooltijd, extra schoolse activiteiten: zorgplicht school

Context Risicoaansprakelijkheid

Leerling

Zorgplicht Aspecten verzekering Casus

Brede school: zorgplicht wie?

Voorschoolse opvang, tussenschoolse opvang, buitenschoolse opvang: zorgplicht instelling kinderopvang (Wet kinderopvang e.d.)

Onder schooltijd, kwartier voor en na schooltijd, extra schoolse activiteiten: zorgplicht school


Leerling


Brede school: zorgplicht wie?

Voorschoolse opvang, tussenschoolse opvang, buitenschoolse opvang: zorgplicht instelling kinderopvang (Wet kinderopvang e.d.)

2

13-‐05-‐14

Context

Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht Aspecten verzekering Casus


Schuld of risico? Context

Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht

Schuldaansprakelijkheid: aansprakelijkheid door verantwoordelijkheid + een ‘fout’ (schuld)

Aspecten verzekering Casus

Risicoaansprakelijkheid: aansprakelijkheid door enkele hoedanigheid + een ‘fout’ (schuld) van een ander


Schuldaansprakelijkheid Context


Art. 6:162 BW: “Als onrechtmatige daad worden aangemerkt (...) een doen of nalaten in strijd met (...) hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt (...)”

ook wel: strijd met de zorgvuldigheid ook wel: strijd met de zorgplicht

3

13-‐05-‐14


Zorgplicht school Context

in lagere rechtspraak


“In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de leerlingen, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan.”

Schuldaansprakelijkheid bij schending van de zorgplicht school

schoolbestuur/RvT

brede school Context


BSO



schade leerling

Casus

derde mede-lln

ouders van mede-lln

Schuldaansprakelijkheid bij schending van de zorgplicht school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

4

13-‐05-‐14


Context


Risicoaansprakelijkheid 1. voor gebrekkige opstal 2. voor gebrekkige roerende zaak 3. voor fout van ondergeschikte 4. voor fout van niet-ondergeschikte 5. van ouders voor kinderen


1. Gebrekkige opstal Context


Art. 6:174 BW: De bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk (…)


Context


2. Gebrekkige opstal’, vervolg Aansprakelijk als: •  bezitter of bedrijfsmatige gebruiker •  van een opstal •  die gebrekkig is •  en daardoor gevaar oplevert (dat zich verwezenlijk)

5

13-‐05-‐14


2. Gebrekkige roerende zaak Context


Art. 6:173 BW: De bezitter van een roerende zaak waarvan bekend is dat zij, zo zij niet voldoet aan de eisen die men in de gegeven omstandigheden aan de zaak mag stellen, een bijzonder gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk (…)


2. Gebrekkige roerende zaak’, vervolg Context


Aansprakelijk als: •  bezitter of bedrijfsmatige gebruiker •  van een opstal •  die gebrekkig is •  en daardoor bijzonder gevaar oplevert (dat zich verwezenlijkt) •  waarbij bezitter bekend is met gevaar

Risicoaansprakelijkheid gebrekkige opstal of -roerende zaak school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

6

13-‐05-‐14


3. Fout van ‘ondergeschikte’ Context


Art. 6:170 BW: Voor schade, aan een derde toegebracht door een fout van een ondergeschikte, is degene in wiens dienst de ondergeschikte zijn taak vervult aansprakelijk, indien de kans op de fout door de opdracht tot het verrichten van deze taak is vergroot en degene in wiens dienst hij stond, uit hoofde van hun desbetreffende rechtsbetrekking zeggenschap had over de gedragingen waarin de fout was gelegen.


3. Fout van ‘ondergeschikte’, vervolg Context

Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht Aspecten verzekering

Aansprakelijk als: •  rechtsverhouding met ondergeschikte •  die een fout maakt •  welke fout in ‘functioneel verband’ staat met de ondergeschiktheid

Casus

bijvoorbeeld een ondergeschikte (werknemer, vrijwilliger, ouder) van een school, van de gemeente, van een BSO, van ….


4. Fout van ‘niet-ondergeschikte’ Context


Art. 6:171 BW: Indien een niet ondergeschikte die in opdracht van een ander werkzaamheden ter uitoefening van diens bedrijf verricht, jegens een derde aansprakelijk is voor een bij die werkzaamheden begane fout, is ook die ander jegens de derde aansprakelijk.

7

13-‐05-‐14


4. Fout van ‘niet-ondergeschikte’, vervolg

Context


Aansprakelijk als: •  iemand in opdracht van X •  werkzaamheden verricht in het kader van het beroep of bedrijf van X •  en deze niet-ondergeschikte een fout maakt •  die in functioneel verband staat met de opdracht. bijvoorbeeld een niet-ondergeschikte (ZZP-er, freelancer) van een school, van de gemeente, van een BSO, van ….

Risicoaansprakelijkheid fout van ondergeschikte of niet-ondergeschikte

school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

Let op: risico-askh laat schuld-askh gewoon in stand…. school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

8

13-‐05-‐14


5. Risicoaansprakelijkheid ouders

Context


Art. 6:169 BW: Voor schade aan een derde toegebracht door een als een doen te beschouwen gedraging van een kind dat nog niet de leeftijd van veertien jaren heeft bereikt en aan wie deze gedraging als een onrechtmatige daad zou kunnen worden toegerekend als zijn leeftijd daaraan niet in de weg zou staan, is degene die het ouderlijk gezag of de voogdij over het kind uitoefent, aansprakelijk.


5. Risicoaansprakelijkheid ouders, vervolg

Context


•  kinderen tot 14 jaar nooit zelf aansprakelijk; kinderen vanaf 14 jaar wel aan te spreken •  ouders risicoaansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen tot 14 jaar •  ouders schuldaansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen van 14 en 15 jaar (alleen als eigen verwijt) •  ouders niet aansprakelijk voor onrechtmatige daden kinderen vanaf 16 jaar

Als een mede-lln schade veroorzaakt..

school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

9

13-‐05-‐14

Risicoaansprakelijkheid ouders

school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

Opnieuw let op: risico-askh laat schuldaskh gewoon in stand…. school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

En kan leiden tot nieuwe risico-ash..

school

schoolbestuur/RvT



BSO


schade leerling


Casus


mede-lln

10

13-‐05-‐14




Zorgplicht (in lagere rechtspraak) Context Risicoaansprakelijkheid

Zorgplicht Aspecten verzekering

“In het algemeen gesproken rust op een leraar een bijzondere zorgplicht onder meer ten aanzien van de gezondheid en de veiligheid van de leerlingen, die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en onder zijn toezicht staan.”

Casus

à open norm à waarschijnlijk toepasbaar op brede school, mits activiteit geen BSO is (wet kinderopvang)


Enkele uitgangspunten Context Risicoaansprakelijkheid


•  geen resultaatsverbintenis, maar inspanningsverplichting à wat mag redelijkerwijs worden gevergd? •  ‘kinderen spelen en stoeien’ à spanningsveld lichamelijke en sociale ontwikkeling vs. veiligheid •  Rechtbank: “Aan het spelen op een klimrek zijn altijd zekere risico’s van vallen of bekneld raken verbonden, die nimmer voor honderd proces uitgebannen kunnen worden behouden door het in het geheel niet plaatsen van dergelijke toestellen”

11

13-‐05-‐14


Vrijheid Context

…..

Risicoaansprakelijkheid

Zorgplicht

gevaar


Veiligheid

ontwikkeling

toezicht maatregelen


Handvatten zorgplicht Context Risicoaansprakelijkheid


1. Fase van voorzorg •  inrichting en gebouw •  geschiktheid en opstelling activiteit 2. Fase van uitvoering •  preventief toezicht •  zo nodig ingrijpen 3. Fase van nazorg •  Bij letsel EHBO dan wel (op andere wijze) adequaat handelen


1. Fase van voorzorg, handvatten


Zorgplicht Aspecten verzekering

ter voorkoming van ongevallen: 1.  ‘docent’ bevoegd? 2.  oefening geschikt voor lln? 3.  voldoende instructie, waarschuwingen, verboden? 4.  voldoende manuele hulp? 5.  voldoende toezicht? 6.  omgeving niet gevaarzettend?

Casus

ter beperking van schade: 1.  beschermingsmiddelen? (helm e.d.) 2.  landingsvlak juist? 3.  omgeving geen extra schade?

12

13-‐05-‐14


De kans op schade



Niet de enkele mogelijkheid van een ongeval is onrechtmatig; gevaarscheppend gedrag is pas onrechtmatig indien het risico op een ongeval zo groot is dat de dader zich dat gedrag had moeten onthouden. Of: gedrag is onzorgvuldig, indien meer risico is genomen dan verantwoord is. Vgl. HR 2 december 1966, NJ 1967, 42 (Haringkar) en HR 9 december 1994, NJ 1996, 403 (Zwiepende tak)


De moeite, kosten en bezwaren van voorzorgsmaatregelen



Op een speelterrein waar zich een groep van ongeveer [x] normaal begaafde kinderen in de leeftijd van [x] jaar bevindt, houdt een verantwoorde wijze van toezicht houden niet in dat steeds op elk kind direct toezicht wordt gehouden zodanig dat elke onregelmatigheid direct wordt opgemerkt. Het stellen van een dergelijke eis aan de school gaat de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm te boven. (bv Hof Den Bosch 7 september 2000, NJ 2001, 577)


Karakteristieken van benadeelde



Bij het houden van toezicht had de school ermee rekening moeten houden dat het jonge kinderen betrof in de kleuterleeftijd, die in hun speelgedrag zeer impulsief en onverwacht kunnen handelen (Rb. Zwolle 27 januari 1999, PRG 1999, 5155)

Een ROC met leerlingen van minimaal 16 jaar oud hoefde niet te vrezen voor risicoscheppende spelletjes. Van leerlingen in die leeftijd mag verantwoordelijk gedrag worden verwacht (Rb. Middelburg 23 april 2003, LJN AO3717)

13

13-‐05-‐14


2. Fase van uitvoering Context Risicoaansprakelijkheid


Algemeen toezicht: Er is niets aan de hand à toezicht houden als voorzorgsmaatregel Concreet toezicht: Er is iets aan de hand à ingrijpen! Bijvoorbeeld arrest ‘dodensprong’


3. Fase van nazorg Context Risicoaansprakelijkheid


Bij ongeval adequaat handelen, zoals: -  -  -  - 

leerling niet verplaatsen EHBO of BHV-er inschakelen ambulance bellen ouders bellen

Let op: niet onbedoeld het letsel vergroten, opnieuw ‘dodensprong’

Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht


14

13-‐05-‐14

Goed verzekerd?

Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht


•  dekt AVP-verzekering vrijwiligers (bv. ouders) wel brede schoolactiviteiten? •  heeft ZZP-er (zakelijke) verzekering? •  dekt AVB-verzekering school/BSO/ andere werk-/opdrachtgever ook activiteiten in het kader van de brede school? •  een verzekering dekt alleen wettelijke askh, geen contractuele askh………. à Raamovereenkomst? à Paraplu-verzekering brede school? Zie bijvoorbeeld: http:// www.bredeschool.nl/kenniscentrum/ voorbeelddocumenten/aansprakelijkheidbrede-schoolactiviteiten.html


Casus 1 Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht Aspecten verzekering

Casus

•  buurtsportcoach (in dienst van sportvereniging) geeft activiteit •  lln van basisscholen A, B, C en D nemen deel •  locatie: gebouw school A •  buurtsportcoach loopt even weg en laat lln alleen •  lln 1 geeft harde klap aan lln 2 die hard achterover valt, door glazen wand heen

Casus risicoaansprakelijkheden

school A

scholen B, C, D


schade lln 2

Buurtsportcoach

ouders van lln 1

lln 1

BSO


Casus

sportvereniging

15

13-‐05-‐14


school A

scholen B, C, D


schade lln 2

Buurtsportcoach

ouders van lln 1

lln 1

BSO


Casus

sportvereniging


school A

scholen B, C, D


schade lln 2

BSO


Buurtsportcoach

Casus

sportvereniging

lln 1

ouders van lln 1


school A

scholen B, C, D


BSO


schade lln 2

Buurtsportcoach

Casus

sportvereniging ouders van lln 1

lln 1

16

13-‐05-‐14


school A

scholen B, C, D


schade lln 2

BSO


Buurtsportcoach

Casus

sportvereniging

lln 1

ouders van lln 1


school A

scholen B, C, D


schade lln 2

BSO


Buurtsportcoach

Casus

sportvereniging

lln 1

ouders van lln 1


school A

scholen B, C, D?


BSO


schade lln 2

Buurtsportcoach

Casus

sportvereniging ouders van lln 1

lln 1

17

13-‐05-‐14


Casus 2 Context Risicoaansprakelijkheid Zorgplicht Aspecten verzekering

Casus

•  “brede school A” biedt naschoolse dansles aan •  dansles wordt gegeven door vakkracht (ZZP-er) •  locatie: gebouw “school B” •  lln van scholen B, C, en D en van BSO in zelfde schoolgebouw •  lln BSO valt over verkeerd geplaatst matje


school B

Context

brede school A


BSO


scholen C en D

schade leerling

zzp-er

Casus


mede-lln


school B

Context

brede school A


BSO


schade leerling

scholen C en D

zzp-er

Casus


mede-lln

18

13-‐05-‐14


school B

Context

brede school A


BSO


scholen C en D

schade leerling

zzp-er

Casus


mede-lln


school B

Context

brede school A


BSO


scholen C en D

schade leerling

zzp-er

Casus


mede-lln


Context

brede school A


BSO


school B?

schade leerling

scholen C en D?

zzp-er

Casus


mede-lln

19

13-‐05-‐14


Conclusie 1. Fase van voorzorg •  inrichting en gebouw •  geschiktheid en opstelling activiteit 2. Fase van uitvoering •  preventief toezicht •  zo nodig ingrijpen 3. Fase van nazorg •  Bij letsel EHBO dan wel (op andere wijze) adequaat handelen à Contracten? à Wie is waarvoor verzekerd? [email protected]

20

Programma van vandaag. Aansprakelijkheid van (brede) scholen

Recommend Documents