Informatie voor directie, bestuurders en toezichthouders in het voortgezet onderwijs | nr. 6, april 2013 Tekst: Karin Lassche, m.m.v. Raetsheren van Orden
Meer informatie Lex Joosten coördinator Ledenvoordeel T 0348 74 44 35 E
[email protected]
Aan sprakelijkheid van scholen
Hoewel er in Nederland nog geen sprake is van een claimcultuur zoals in Amerika, wijzen ouders en andere partijen steeds vaker naar de school wanneer er onder schooltijd iets gebeurt. Ook als werkgever krijgen scholen steeds meer aansprakelijkheid naar zich toegeschoven. De overheid trekt zich terug en mensen zijn mondiger dan vroeger. Daarnaast is er sprake van bestuurdersaansprakelijkheid. Scholen doen er goed aan de grootste risico’s af te dekken. Dit is relatief eenvoudig te regelen. In dit themanummer beschrijven we met welke typen aansprakelijkheid scholen te maken hebben, hoe u hiermee om kunt gaan en welke risico’s u kunt afdekken met verzekeringen.
Aansprakelijkheid van scholen
dere afspraken hanteren. Van scholen kan niet worden
Scholen hebben te maken met verschillende vormen van
verlangd dat ze voor álle mogelijk situaties regels opstellen.
aansprakelijkheid. Het bekendst is de wettelijke aan-
Belangrijk is wel dat afspraken die u maakt, helder zijn,
sprakelijkheid, als er schade aan derden is ontstaan door
bekend worden gemaakt en worden nageleefd. Wordt er
toedoen van de school. Dat kan variëren van schade door
iets afgesproken over wat wel of niet is toegestaan op het
losliggende tegels op het schoolplein of een ongeluk met
schoolplein, dan moet daar ook toezicht op zijn. Het is dus
een niet-gekeurd gymtoestel tot schade veroorzaakt door
niet voldoende om alleen afspraken op papier te zetten.
leerlingen tijdens hun stage. Daarnaast kunnen bestuurders en toezichthouders hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld
Aansprakelijkheid bij een ongeval
voor schade die voortkomt uit een actie van een van hen.
Bij een ongeval is de school aansprakelijk als de zorgplicht
Scholen kunnen de grootste risico’s afdekken met een ver-
geschonden is. Dat is een rekbaar begrip. Er wordt niet
zekeringspakket. Een aansprakelijkheidsverzekering vergoedt
verwacht dat een school op elk moment, op elk kind en in
de schade als de school inderdaad aansprakelijk kan worden
elke situatie direct toezicht houdt. Het is niet alleen onmo-
gehouden, uitsluitingen daargelaten. Door te verwijzen naar
gelijk maar ook ongewenst om kinderen zo te begrenzen dat
de betrokken verzekeraar of uw tussenpersoon, voorkomt u
elke kans op ongelukken nihil is. Ze moeten tenslotte ook
bovendien dat school en ouders tegenover elkaar komen te
kunnen spelen.
staan en de verstandhouding blijvend beschadigd raakt.
Wat wel verwacht kan worden, is dat er bij het speelkwartier voldoende toezicht is. Wat dat inhoudt, hangt af van de
Wettelijke aansprakelijkheid
omstandigheden. Bijvoorbeeld hoe het plein eruit ziet, wat
Sinds de decentralisatie van de huisvesting van het primair
voor type leerlingen de school heeft en hoeveel leerlingen
onderwijs naar gemeente(n), zijn deze verantwoordelijk voor
er buiten spelen. Ook de te verwachten risico’s, de dreiging
de huisvesting en inventaris van scholen. De verzekering
van schade, de mogelijkheid en noodzakelijkheid om actie
van schade door brand, inbraak en storm loopt dan ook
ondernemen, en de verhouding tussen de moeite en kosten
veelal via de gemeenten. Daarentegen moeten schoolbe-
van acties spelen een rol.
sturen zelf het risico van aansprakelijkheid en ongevallen
In het algemeen geldt: bedenk met ‘gezond verstand’ wat
afdekken. Hierbij gaat het om gevaren die te maken hebben
in uw geval afdoende toezicht betekent. Als de kans op
met het doen en laten van mensen die onder de verant-
schade toeneemt, is het raadzaam maatregelen te nemen
woordelijkheid van de rechtspersoon functioneren, zoals
om schade te voorkomen. Tijdens sport- en spelsituaties
medewerkers, leerlingen en vrijwilligers.
geldt: hoe groter het risico op ongevallen, hoe zwaarder de eisen die aan de zorgplicht van de school worden gesteld.
Wel of niet aansprakelijk?
De school moet aan kunnen tonen voldoende inspanningen
De school kan aansprakelijk worden gesteld voor schade aan
te hebben geleverd om aan de zorgplicht te voldoen.
derden. Aansprakelijkheid is gebaseerd op de wet en komt bijvoorbeeld voort uit een onrechtmatige daad (de school
Verantwoordelijkheid versus aansprakelijkheid
heeft iets nagelaten of gedaan waardoor de schade is ver-
Natuurlijk voelt u zich als directie, bestuurder of toezicht-
oorzaakt), risicoaansprakelijkheid of stageovereenkomsten.
houder verantwoordelijk voor wat er op uw school gebeurt.
Waarvoor de school wel of niet aansprakelijk gehouden kan
Maar er is een verschil tussen u verantwoordelijk voelen en
worden, is vaak een onderwerp van discussie en varieert
aansprakelijk zijn. Natuurlijk kunt u uw medeleven betui-
ook in de tijd. De vraag luidt steeds: had de school de
gen, maar het is belangrijk nooit bij voorbaat als school
schade redelijkerwijs kunnen voorzien en kunnen voorko-
aansprakelijkheid te erkennen. Doet u dit wel, dan kan de
men? Daarbij is het aan de eisende partij om aan te tonen
verzekeraar zich op het standpunt stellen dat zijn belangen
dat de school aansprakelijk is. Wordt er een claim inge-
zijn geschaad en eventueel dekking ontzeggen. Het omge-
diend, dan beoordeelt de verzekeraar of de school werkelijk
keerde, het ontkennen van aansprakelijkheid, is ook niet
aansprakelijk kan worden gehouden en vervolgens of de
zonder risico. Kortom: het beoordelen van claims kunt u het
schade onder de dekking van de polis valt. Zijn de partijen
beste overlaten aan degene die erover gaat. Meld de zaak
het niet eens met het oordeel, dan kan de rechter gevraagd
direct en geef aan bij de benadeelde dat de verzekeraar
worden uitspraak te doen.
voor afhandeling zorgt.
Afspraken maken èn nakomen
Bestuurdersaansprakelijkheid
Om de risico’s van aansprakelijkheid te verkleinen, is het
Een bijzondere vorm van aansprakelijkheid is die van
belangrijk dat scholen hun zaken op orde hebben en hel-
directie, bestuurders en toezichthouders. In principe is de
2
Voorbeeld: botsing op het schoolplein
Voorbeeld: jas gestolen
Twee kinderen botsen op het schoolplein tegen
Een school gebruikt luizenzakken waar leerlingen hun
elkaar, waarbij ze hoofdletsel oplopen en hun kleding
jassen en tassen in doen. Als er een jas weg is, kan
besmeurd raakt met bloed. Normaliter kan de school
de school daar niet vanzelfsprekend aansprakelijk voor
niet aansprakelijk worden gesteld, want een dergelijk
worden gesteld. Maar als het beleid is dat de toegangs-
ongeluk kan in principe overal gebeuren. Anders wordt
deuren van de school gesloten zijn tijdens de lesuren en
het als de kinderen struikelen over losliggende stoepte-
de school dat heeft verzuimd, dan is de school mogelijk
gels en de school op de hoogte was van die losliggende
wél aansprakelijk.
stoeptegels, bijvoorbeeld omdat ouders daar eerder melding van hebben gemaakt. In dat geval is sprake van een onrechtmatige daad: de school heeft nagelaten de
Voorbeeld: voetbal tegen oog
stoeptegels vast te leggen. Afhankelijk van de omstan-
Op een dag zet een vader zijn dochtertje af bij de
digheden kan er mogelijk wel schade verhaald worden
school. Hij kijkt nog even buiten het hek hoe zij het
via een particuliere aansprakelijkheidsverzekering. De
schoolplein oploopt. Vlakbij is een groepje jongens op
verzekeraar brengt hierover advies uit.
het schoolplein aan het voetballen. Zij spelen elkaar beheerst de bal toe. Dan gaat de schoolbel. Daarna treft de voetbal de vader vol op zijn bril. Als gevolg van
Voorbeeld: blijven haken aan het klimrek
dit incident loopt hij een beschadiging op van het net-
Op het schoolplein staat een klimrek, waar veel gebruik
vlies van zijn rechteroog. Hij stelt de school aansprake-
van wordt gemaakt. Op een koude winterdag blijft een
lijk voor de gevolgen.
jongen met het touwtje van zijn capuchon haken. Dat
De zaak komt voor de rechter. Deze stelt dat de perso-
gebeurt op zo’n manier dat hij geen lucht meer krijgt, in
neelsleden van de school de zorg hebben voor de veilig-
ademnood raakt en zelfs moet worden gereanimeerd.
heid van derden. De rechter heeft de gang van zaken
De rechter oordeelt dat de school dit ongeval niet had
uitvoerig onderzocht tijdens een mondelinge behande-
kunnen voorzien en voorkomen. Het klimrek is goed
ling en liet zich uitvoerig inlichten door de directeur van
onderhouden en wordt periodiek gecontroleerd. Ook
de school en de leerkrachten die pleinwacht hadden tij-
was er voldoende toezicht op het plein. De school kan
dens het incident en de vader. Hieruit maakt de rechter
niet aansprakelijk worden gesteld.
op dat er tijdens het voetbalspel geen enkele aanleiding was voor de pleinwacht om in te grijpen, laat staan het voetbalspel te verbieden. Toen de bel was gegaan heeft
Voorbeeld: sneeuwbal tegen een auto
één van de voetballertjes als uitsmijter een harde trap
Er ligt sneeuw op het schoolplein en wat jongens zijn
tegen de bal gegeven, met als resultaat het letsel van
sneeuwballen aan het gooien. De regel is dat er geen
de vader. De rechter vraagt zich af of in zijn algemeen-
sneeuwballen naar auto’s worden gegooid. Dit gebeurt
heid voetbal op een schoolplein als te gevaarlijk spel
toch, ondanks dat er een pleinwacht aanwezig is.
moet worden verboden. Hij beantwoordt deze vraag
Omdat er een steen in de sneeuwbal zit, raakt een auto
ontkennend. Naar zijn oordeel schuilt er geen gevaar
beschadigd. De eigenaar van de auto stelt de school
in het rustig naar elkaar toespelen van de bal op het
aansprakelijk. De verzekeraar oordeelt dat de school
schoolplein. Uit alle feiten en omstandigheden maakt
niet aansprakelijk kan worden gesteld: de regels waren
de rechter op dat de pleinwacht – en hierdoor ook het
duidelijk en er was voldoende toezicht. Eventueel kan
bevoegd gezag – aan zijn zorgplicht heeft voldaan.
de auto-eigenaar proberen de schade vergoed te krijgen
Daarom is de school niet aansprakelijkheid voor het
via de particuliere aansprakelijkheidsverzekering van de
letsel.
gezinnen van de gooiende jongens. onbehoorlijk bestuur. De rechtsvorm van de school en de rechtspersoon, dus de vereniging of stichting, aansprake-
gekozen organisatiestructuur spelen daarbij geen rol. Deze
lijk voor de schulden die worden gemaakt of schade die
bestuurlijke aansprakelijkheid kan vergaande consequenties
wordt veroorzaakt. Toch kan het gebeuren dat individuele
hebben, want dit betekent dat directieleden, bestuurders
bestuurders persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor
en toezichthouders met hun privévermogen aansprakelijk
schulden of schade. Dit kan alleen als er sprake is van
kunnen worden gesteld voor schade en dat er beslag gelegd
3
kan worden op hun privébezittingen, waaronder hun huis.
een onrechtmatige daad vanwege de vele betrokken belan-
Een aansprakelijkheidsclaim kan al snel flink in de papieren
gen en de hoeveelheid beslissingen in een kort tijdsbestek.
lopen. Maar ook als een claim door de rechter wordt afge-
Daarnaast komt het voor dat aansprakelijkheidsclaims inge-
wezen, brengt dit hoge juridische kosten met zich mee.
steld worden naar aanleiding van het faillissement van de vereniging of stichting.
Directie, bestuur én toezicht De bestuurdersverantwoordelijkheid geldt voor het bestuur in de brede zin van het woord: zowel voor beleidsbepalers
Voorbeeld: ongeldige opdrachtverlening
en medebeleidsbepalers als voor bestuurders en toezicht-
Een bestuurder tekent een offerte van een aannemer
houders, ongeacht of zij voor hun functie worden betaald of
voor het bouwen van een gymzaal. De bestuurder was
niet. De aansprakelijkheid van toezichthouders vloeit voort
hier echter niet toe bevoegd en het bestuur wil de over-
uit hun hoofdtaken advisering en toezicht. Met de komst
eenkomst aanpassen. De aannemer heeft al voorwerk
van de Wet goed onderwijs, goed bestuur hebben scholen
verricht voor de bouw en stelt het bestuur aansprakelijk
de opdracht gekregen bestuur en toezicht te scheiden.
voor de opgelopen schade.
Daardoor zijn er relatief veel nieuwe toezichthouders aangesteld. Van hen wordt een actievere houding verwacht dan vroeger. In plaats van passief toe te zien, nemen zij meer
Werkgeversaansprakelijkheid
en meer een rol in als betrokken en daadkrachtige advi-
De overheid legt steeds meer verantwoordelijkheid bij de
seurs en toezichthouders van het bestuur.
werkgever in geval van (gedeeltelijke) uitval van werknemers. In de jurisprudentie is de tendens zichtbaar dat
Collectief én hoofdelijk
scholen in elk geval deels aansprakelijk worden gesteld als
Er geldt een collectieve verantwoordelijkheid én een hoof-
hun personeelsleden iets overkomt. Daarom is het verstan-
delijke aansprakelijkheid. Dat betekent dat u als individu-
dig te zorgen dat schade aan personeelsleden afdoende is
eel directielid of individuele bestuurder of toezichthouder
verzekerd.
aansprakelijk kunt worden gesteld voor de schade die voortvloeit uit fouten van uzelf én die van medebestuurders,
Zorgplicht
tenzij u de schadeveroorzakende handeling niet had kunnen
Als werkgever moeten scholen zorgen voor een veilige
voorkomen.
werkomgeving. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever en werknemer. Het is zaak dat scholen in
Intern én extern
gesprek blijven met het personeel over de veiligheid van
Er is sprake van zowel een interne als externe aansprake-
de werkomgeving, of het nu gaat om de toestand van het
lijkheid. Intern zijn bestuurders en toezichthouders naar
schoolgebouw of het voorkomen van agressie van leerlin-
de vereniging of stichting verplicht de aan hen opgedragen
gen. Daar hoort bij: afspraken maken, elkaar houden aan
taak goed te vervullen. Daarnaast kan een rechtspersoon in
afspraken, de regels navolgen en het laten uitvoeren van een
het maatschappelijk verkeer ook onzorgvuldig handelen ten
risico-inventarisatie en –evaluatie. Eventueel kunnen scholen
opzichte van derden (subsidieverstrekkers, contractspart-
derden inschakelen, zoals de zorgverzekeraar of arbodienst.
ners, werknemers, etc.). Naast de vereniging of stichting kunnen directieleden, bestuurders en/of toezichthouders dan aansprakelijk zijn voor bijvoorbeeld het niet nakomen
Voorbeeld: overspannen docent
van een overeenkomst of het plegen van een onrechtmatige
Als gevolg van bezuinigingen is het leerlingenaantal in
daad. Zij kunnen aansprakelijk gesteld worden wanneer zij
de klas van een docent opgelopen tot 32. De docent
de schadeveroorzakende handeling hadden kunnen voor-
raakt overspannen en ondervindt psychische schade.
komen en hen valt aan te rekenen dat zij dit niet hebben
Als gevolg hiervan is hij niet meer in staat om zijn
gedaan. In de praktijk kan bijvoorbeeld het niet voldoen aan
werkzaamheden te verrichten. Hij stelt de school hier-
de boekhoudplicht leiden tot persoonlijke aansprakelijkheid:
voor verantwoordelijk. De docent zal dan aan moeten
een vereniging of stichting moet altijd inzicht kunnen geven
tonen dat hij de psychische schade heeft opgelopen
in de financiële positie. Met name het niet tijdig deponeren
tijdens zijn werkzaamheden. Het kan immers ook zijn
van de jaarstukken bij de Kamer van Koophandel leidt in
dat hij psychische klachten heeft gekregen door proble-
geval van faillissement tot persoonlijke aansprakelijkheid.
men in de privésfeer. Verder zal hij aan moeten tonen
Fusies en splitsingen brengen een hogere kans op claims
dat zijn werkgever is tekortgeschoten in zijn zorgplicht.
met zich mee bij onbehoorlijk bestuur of het plegen van
4
Stageaansprakelijkheid Voorbeeld: docent valt uit klimrek
Vooral in het praktijkonderwijs lopen leerlingen stage buiten
Voor de gymlessen maakt een school gebruik van een
de schoolinstelling. Wettelijk gezien ligt de aansprakelijkheid
gymzaal van de gemeente, die ook door andere scholen
voor de stagiair bij het stagebedrijf. In de praktijk blijkt dat
wordt gebruikt. Tijdens de gymnastiekles doet de docent
vaak een obstakel bij het vinden van stagebedrijven. Om die
een oefening voor en valt uit het klimrek. Hij loopt daar-
reden kunnen scholen een stuk aansprakelijkheid overnemen.
door ernstig lichamelijk letsel op en stelt de school aan-
De school kan dan aansprakelijk worden gesteld voor schade
sprakelijk.
die de leerling tijdens de stage veroorzaakt, zowel bij het
De docent moet bewijzen dat hij schade heeft opgelopen
stagebedrijf als elders. Deze overname van eventuele aan-
tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden. In dit
sprakelijkheid kan niet onbeperkt zijn, maar moet aansluiten
voorbeeld is dat voor de docent geen probleem. De docent
bij de verzekeringsdekking van de school. Via de site van de
kan voldoende aannemelijk maken dat hij de schade
Besturenraad kunt u een model-stageovereenkomst down-
heeft opgelopen bij het uitoefenen van zijn werk, namelijk
loaden waarin in juridisch correcte bewoordingen staat in
gymles geven. Daardoor is de werkgever in beginsel aan-
welke gevallen de school aansprakelijk kan worden gesteld.
sprakelijk. Het is dan aan de werkgever om aan te tonen dat hij aan zijn zorgplicht – het zorgen voor een veilige werkplek - heeft voldaan.
Voorbeeld: schade aan machine
Uit de jurisprudentie blijkt dat er relatief snel wordt aange-
Een leerling die stage loopt heeft de instructie niet goed
nomen dat de werkgever tekort geschoten is in zijn zorg-
begrepen en veroorzaakt schade aan een machine.
plicht. De werkgever zal concreet moeten aangeven wat hij
Het bedrijf stelt de school aansprakelijk voor de schade.
gedaan heeft in het specifieke geval om te voorkomen dat
De school legt de claim ter beoordeling voor aan de
de docent uit het klimrek zou vallen. Zo zal de werkgever
verzekeraar.
moeten aantonen dat er voldoende veiligheidsmaatregelen zijn genomen, zoals matten onder het klimrek. Daarnaast zal de werkgever moeten aantonen dat hij erop heeft
Collectieve verzekeringen
toegezien dat er ook daadwerkelijk matten in het gymnas-
De Besturenraad vindt het belangrijk dat scholen hun zaken
tieklokaal aanwezig waren en dat deze ook daadwerkelijk
op orde hebben en de risico’s die zij lopen afdoende afdek-
tijdens de les onder het klimrek lagen. Bovendien moet de
ken. In samenwerking met tussenpersoon Raetsheren van
werkgever kunnen aantonen dat hij de docent voldoende
Orden heeft de Besturenraad een basispakket samengesteld
en duidelijke instructies heeft gegeven voor het geven van
dat is afgestemd op de risico’s die scholen lopen. Het
de gymnastiekles en heeft toegezien op het naleven van
basispakket biedt dekking tegen risico’s van (bestuurders)
deze instructies. Vanzelfsprekend moet het toestel perio-
aansprakelijkheid en ongevallen. Optioneel is een rechts-
diek worden gekeurd en goed onderhouden zijn.
bijstandverzekering voor individuele schoolmedewerkers.
In dit geval zal het dus heel moeilijk worden om alles
Iedere vereniging of stichting die een of meer onderwijsin-
aan te kunnen tonen. De kans is daarom aanwezig dat de
stellingen in stand houdt en die is aangesloten bij de Bestu-
werkgever voor de schade aansprakelijk gesteld zal wor-
renraad, kan dit verzekeringspakket afsluiten via de Bestu-
den. Mocht blijken dat het klimrek slecht onderhouden is,
renraad. De verzekeringen hebben vervolgens betrekking op
dan kan ook de eigenaar van de gymzaal – de gemeente –
alle onderwijsinstellingen die onder het bestuur vallen.
voor een deel aansprakelijk worden gesteld.
Het basispakket is uit te breiden met bijvoorbeeld een verhoging
Indien de werkgever niet kan aantonen dat hij aan zijn
van de verzekerde bedragen van de schoolongevallenverzeke-
zorgverplichting heeft voldaan, is er nog maar één moge-
ring, een doorlopende reisverzekering en autocascoverzekering.
lijkheid om onder de aansprakelijkheid uit te komen. De
Voor specifieke risico’s zijn aanvullende of andere verzekeringen
werkgever zal dan moeten bewijzen dat de schade in
mogelijk. Voor al deze uitbreidingen verzorgt Raetsheren van
belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roe-
Orden de administratieve en financiële afhandeling.
keloosheid van de docent zelf. In de praktijk zal dit vrijwel onmogelijk zijn. Niemand gaat er immers van uit dat de
Hierna worden de meest voorkomende verzekeringen kort
docent zich opzettelijk uit het klimrek heeft laten vallen of
besproken.
dat hij zich bewust was van het feit dat hij zo roekeloos bezig was dat de kans aanzienlijk groot was dat hij uit het
Toegevoegde waarde
klimrek zou vallen.
De betrokkenheid van de Besturenraad bij het basispakket heeft een aantal voordelen. De Besturenraad houdt
5
doorlopend de vinger aan de pols om ervoor te zorgen dat
nadeel als gevolg van het vervallen van de no-claimkorting,
het belang van de scholen wordt gediend. De voorwaarden
kan worden verzekerd met een autocascoverzekering.
zijn zo vastgesteld dat scholen zoveel mogelijk worden ‘ont-
Schade die de medewerker zelf heeft opgelopen of die zijn
zorgd’. Bij verzekeraars is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat
bezittingen hebben opgelopen, is te verzekeren met een
de dekking wordt stopgezet als de factuur niet binnen een
schadeverzekering inzittenden.
maand is betaald. Om dit te voorkomen loopt de betaling van het basispakket via de Besturenraad. Ook hoeven scho-
Stages
len niet door te geven welke directieleden, bestuurders en
In de aansprakelijkheidsverzekering voor onderwijsinstel-
toezichthouders de school heeft.
lingen is aansprakelijkheid voor schade tijdens stages mee-
Daarnaast heeft Raetsheren van Orden een vast schadeteam
verzekerd. Dat wil zeggen dat de school verzekerd is voor
voor leden van de Besturenraad. Dit team bezit specifieke
schade aan eigendommen van anderen, die is veroorzaakt
kennis over onderwijs, waardoor u kunt rekenen op kundig
door toedoen of nalatigheid van een stagiair tijdens het
advies en kundige ondersteuning. Ook kunt u bij Raetsheren
uitvoeren van stage-activiteiten. Aan deze dekking zijn wel
van Orden terecht voor advies en als u vragen hebt. Desge-
een aantal criteria en voorwaarden verbonden. In de prak-
wenst kunt u vragen om een risicoanalyse. Naast een inven-
tijk blijkt de aansprakelijkheid in stageovereenkomsten niet
tarisatie van de risico’s wordt aangegeven wat u kunt doen
altijd geregeld conform het wettelijk kader. Dit kan gevolgen
om de risico’s te verkleinen en af te dekken.
hebben voor de dekking. Door de model-stageovereenkomst
Tot slot kunt u als lid een beroep doen op de juristen van
van de Besturenraad te gebruiken, voorkomt u dat uw
de Besturenraad als u ten aanzien van dekkingsvragen of
school aansprakelijk wordt gesteld zonder dat de verzeke-
uitkeringsproblemen een second opinion wilt.
raar de schade vergoedt.
Aansprakelijkheidsverzekering voor onderwijsinstellingen
Niet onderwijsspecifieke activiteiten
De aansprakelijkheidsverzekering voor onderwijsinstellingen
Onderneemt uw school ook andere activiteiten dan lesge-
verzekert risico’s die voortkomen uit de aansprakelijkheid
ven? Houd er dan rekening mee dat andere activiteiten dan
van scholen in hun hoedanigheid van onderwijsinstelling.
onderwijs geven, mogelijk buiten de verzekering vallen.
Onder de dekking vallen alle activiteiten die onder auspiciën
Voorbeelden zijn detachering van een docent, het verrichten
van de onderwijsinstelling worden uitgevoerd. De verze-
van de administratie voor andere scholen of het hebben
kering geldt zowel voor de rechtspersoon als voor natuur-
van een werkplaats of restaurant waar leerlingen praktijk-
lijke personen, zoals docenten, leerlingen, vrijwilligers en
ervaring op kunnen doen. Het is belangrijk de verzekeraar
hulpouders.
hiervan van tevoren op de hoogte te stellen.
Dienstreizen
Buitenschoolse activiteiten
Heeft uw school meerdere vestigingen? Als leraren of ander
Buitenschoolse activiteiten, zoals de tussenschoolse
personeel van de ene vestiging naar de andere reizen, is
opvang, een schoolreis, groepsdeelname aan de avondvier-
dat een dienstreis. Als er wat gebeurt tijdens zo’n dienst-
daagse of een schoolfeest, zijn niet automatisch verzekerd.
reis, kan de school daar aansprakelijk voor worden gesteld.
Dat is alleen het geval als de activiteit onder toezicht van
Schade aan motorvoertuigen, zoals een auto, valt niet onder
de school is georganiseerd.
de aansprakelijkheidsverzekering voor onderwijsinstellin-
Verricht uw school andere activiteiten dan lesgeven en wilt
gen. In eerste instantie valt die onder de particuliere WA-
u weten of die verzekerd zijn met de aansprakelijkheidsver-
verzekering voor motorrijtuigen. Schade die niet valt onder
zekering van de Besturenraad? Neem dan contact op met
de eigen verzekering van de medewerker, bijvoorbeeld het
het schadeteam van Raetsheren van Orden.
Tip:
Tip:
Maakt u gebruik van vrijwilligers, zoals ouders, die
Denkt u dat uw school meer risico loopt dan gebruike-
kinderen met hun eigen auto vervoeren? Dan mag de
lijk, bijvoorbeeld door specifieke activiteiten of een spe-
school ervan uitgaan dat zij een rijbewijs hebben en
cifieke leerlingpopulatie? Door Raetsheren van Orden
dat zij hun voertuig hebben verzekerd voor wettelijke
kunt u een risicoanalyse laten maken. Naast een inven-
aansprakelijkheid. Het is verstandig ouders hierop te
tarisatie van de risico’s wordt aangegeven wat u kunt
wijzen, bijvoorbeeld in de schoolgids.
doen om de risico’s te verkleinen en af te dekken.
6
hoeven te worden. Uit maatschappelijk oogpunt en om ver-
Voorbeeld: Overblijven
velende discussies met leerlingen en ouders te voorkomen,
Tussen de middag blijven kinderen over in hun eigen
kunnen scholen ervoor kiezen een schoolongevallenverze-
klaslokaal, onder toezicht van een vrijwilliger. De vrij-
kering af te sluiten. Deze verzekering keert uit als er sprake
willigers werken voor een stichting die speciaal voor het
is van letsel als gevolg van een schoolongeval, los van de
overblijven is opgezet. De vrijwilligers vallen daarom
vraag of de school aansprakelijk kan worden gesteld.
niet onder de aansprakelijkheidsverzekering van de Dekking
school, maar onder die van de stichting.
In het basispakket van de Besturenraad is een schoolongevallenverzekering opgenomen. De verzekering keert uit bij
Aansprakelijkheidsverzekering voor bestuursleden
letsel bij alle bij de school betrokken personen: leerlingen,
Om het risico van bestuurdersaansprakelijkheid af te dek-
personeel, vrijwilligers, hulpouders, etc. Verzekerd zijn
ken, is er een speciale aansprakelijkheidsverzekering voor
ongevallen die zich voordoen bij alle activiteiten gedurende
bestuursleden. Deze verzekering dekt schade aan derden
het verblijf op school of tijdens alle activiteiten in school-
die voortvloeit uit fouten van de verzekerde zelf of die van
verband. Ook de benodigde reistijd voor het komen en gaan
medebestuurders. De verzekering dekt ook juridische kosten
naar de schoolactiviteiten is verzekerd. Bij bestuursleden
voor het voeren van verweer. De dekking geldt behalve voor
en personeelsleden met een dienstverband van minimaal
bestuurders en toezichthouders ook voor directieleden en
30 uur per week geldt de verzekering 24 uur per dag en
andere personen die als ‘medebeleidsbepaler’ kunnen wor-
ook tijdens vakanties en weekeinden.
den aangemerkt.
De verzekering keert een bedrag uit bij overlijden en blij-
Belangrijk om te weten is dat alleen het feitelijk benoemde
vende invaliditeit. Ook voorziet de verzekering in een ver-
gezag van de school en het direct overkoepelende bestuur
goeding wanneer de ziektekostenverzekering de gemaakte
van de school zijn verzekerd. Bij samenwerkingsverbanden
geneeskundige kosten en tandheelkundige kosten niet
kan het dus voorkomen dat voor schooloverstijgende bestu-
geheel voor haar rekening neemt. Schade aan materiële
ren een aparte verzekering moet worden afgesloten voor
zaken, zoals kleding of andere bezittingen, wordt niet ver-
bestuurdersaansprakelijkheid, ook al bestaat dit bestuur
goed, tenzij het gaat om schade als gevolg van agressief
(deels) uit dezelfde personen.
gedrag door derden èn de schade rechtstreeks het gevolg is van de werkzaamheden die de verzekerde uit hoofde van zijn of haar functie verricht.
Voorbeeld: negen besturen en twaalf scholen
Er gelden uitsluitingen voor opzet en activiteiten met bijzon-
Een school maakt deel uit van een federatie van twaalf
dere risico’s.
basisscholen met negen besturen, met daarboven een federatiebestuur. De aansprakelijkheidsverzekering
Uitbreidingen
voor bestuursleden verzekert alleen de directie van de
Het is mogelijk de in het basispakket opgenomen verzeker-
school en het bestuur van de school. Het federatiebe-
de bedragen voor overlijden en blijvende invaliditeit te ver-
stuur moet zelf een aansprakelijkheidsverzekering voor
hogen. Ook extra vervoerskosten in verband met medische
bestuurders afsluiten.
behandeling van het opgelopen letsel en het vervoer van huis en naar school en omgekeerd, zijn dan verzekerd. Scholen kunnen ook kiezen voor een 24-uursdekking voor
Normaal gesproken willen verzekeraars weten wie deel uit-
alle verzekerden. Deze uitbreiding is echter niet mogelijk in
maken van het feitelijk gezag, het bestuur en het toezicht
combinatie met een verhoging van de verzekerde bedragen.
van de school. Bij de aansprakelijkheidsverzekering voor bestuursleden in het basispakket van de Besturenraad is dit
E xtra verzekeringen
niet nodig. Pas op het moment dat een claim wordt inge-
Als lid van de Besturenraad kunt u het basispakket aanvul-
diend, moet u als school aantonen dat de desbetreffende
len met andere verzekeringen, zoals een doorlopende reis-
persoon onder de verzekering valt.
verzekering, een autocascoverzekering en schadeverzekering inzittenden.
Schoolongevallenverzekering
Hebt u nog andere verzekeringswensen, dan kan Raetshe-
Op school kunnen zich voorvallen voordoen met lichame-
ren van Orden hiervoor ook een passende oplossing bieden.
lijk letsel tot gevolg, waarvoor de school niet aansprakelijk
Er zijn specifieke uitbreidingsmogelijkheden voor zowel po,
kan worden gesteld en die dus niet door de school vergoed
vo, mbo, hbo en wo.
7
Rechtsbijstandverzekering
valt de schade aan andere personen onder de dekking van
Het is niet ondenkbaar dat een ouder een klachtprocedure
de WA-verzekering motorvoertuigen. De schade die het per-
begint tegen een leerkracht of andere (ex)medewerkers of
soneelslid zichzelf of zijn eigen bezittingen toebrengt, valt
vrijwilligers van de school. U kunt in het basispakket van
daar niet onder. Onder omstandigheden is de werkgever
uw school een rechtsbijstandverzekering laten opnemen.
verplicht die te vergoeden op grond van goed werkgever-
Deze biedt de verzekerden rechtsbijstand bij een ingediende
schap. Deze schade valt niet onder de gewone aansprake-
klacht of een ingestelde strafvervolging.
lijkheidsverzekering van de school. Om dit risico te dekken, is het mogelijk als aanvulling op het basispakket een scha-
De rechtsbijstandverzekering omvat ook traumaopvang.
deverzekering inzittenden af te sluiten.
Hiermee verzekert u personeel van structurele opvang bij schokkende gebeurtenissen.
Persoonlijke eigendommen leerlingen
Daarnaast is het mogelijk de verzekering uit te breiden met
Of scholen aansprakelijk zijn voor diefstal en verlies van
verhaalsrechtsbijstand als gevolg van agressie en/of geweld.
eigendommen van leerlingen, hangt af van de omstandig-
Personeelsleden krijgen met deze uitbreiding juridische
heden. Scholen die daar geen discussie over willen voeren
bijstand bij het verhalen van persoonlijke schade als gevolg
met leerlingen of hun ouders, kunnen ervoor kiezen een
van agressie of geweld.
aanvullende verzekering af te sluiten voor persoonlijke eigendommen van leerlingen. Deze verzekering dekt het
Reisverzekering
risico van beschadiging, verlies of diefstal van privé-eigen-
Organiseert uw onderwijsinstelling reizen, kampen en excur-
dommen van leerlingen, zoals kleding, mobiele telefoons en
sies onder toezicht van de onderwijsinstelling? Dan is een
laptops.
doorlopende reisverzekering te overwegen. De doorlopende reisverzekering van Raetsheren van Orden biedt onder ande-
Meer informatie
re dekking voor medische en tandheelkundige kosten bij
De polisvoorwaarden van het basispakket zijn te downloa-
ziekte, kosten voor een vervangend vervoermiddel en hulp-
den via www.besturenraad-verzekeringen.nl.
verlening door SOS International. Ook schade aan logies verblijven of de inventaris van logiesverblijven is verzekerd.
Wilt u meer informatie over de verzekeringen die leden van
U kunt ook kiezen voor een kortlopende groepsreisverzeke-
de Besturenraad kunnen afsluiten? Neem dan contact op
ring.
met Lex Joosten, coördinator Ledenvoordeel, T 0348 74 44 35,
[email protected].
Autocascoverzekering Scholen die lid zijn van de Besturenraad kunnen als aanvul-
Het schadeteam van Raetsheren van Orden is te bereiken
ling op het basispakket een autocascoverzekering afsluiten.
op T 072 711 34 00.
Deze verzekering dekt bijvoorbeeld de financiële gevolgen van het verlies van no-claimkorting en het eigen risico van
Wilt u de Besturenraad raadplegen voor een second
de eigen cascoverzekering.
opinion, bijvoorbeeld in het geval van een schadeafwijzing? Dan kunt u contact opnemen met onze afdeling Advocaten
Schadeverzekering inzittenden
& Juristen, T 0348 74 44 48.
Als een personeelslid tijdens een dienstreis met een motorvoertuig een fout maakt en daardoor schade veroorzaakt,
Redactieadres Besturenraad Postbus 381 3440 AJ Woerden T 0348 74 44 44 F 0348 74 44 99 www.besturenraad.nl
[email protected]
Thema is een uitgave van de Besturenraad, centrum voor christelijk onderwijs. Losse nummers 3 3,– Eindredactie en productiebegeleiding Marketing & Communicatie Besturenraad Vormgeving Ontwerpwerk, Den Haag Druk Drukkerij Ten Brink, Meppel, © Besturenraad 2013
