Programma ‘De Rotte Verdient het’ 1. Inleiding In de vergadering van 12 juni jl is in uw Dagelijks Bestuur ingestemd met de op hoofdlijnen beschreven aanpak ten aanzien van het Programma ‘De Rotte Verdient het’. Het Programma biedt de structuur aan een aantal grote en minder grote opgaven van het recreatieschap, waarbij de volgende bestuurlijke wensen centraal staan: 1. 2. 3.
Het waarmaken van de ambities van het Recreatieschap, zoals beschreven in het Schapsplan; Het doen van investeringen in het gebied ter vergroting van het verdienvermogen; Het concreet maken van eventuele financiële risico’s;
4.
Indien mogelijk, het verlagen van de bijdrage van de deelnemers.
Er is reeds gestart met het uitvoering geven aan de omvormingen, voortkomend uit de bezuinigingsronde van 2013. Deze omvormingen zorgen voor het verlagen van de structurele beheerlasten. Daarnaast wordt ingezet op het vergroten van het verdienvermogen en kwalitatieve investeringen waarbij het verkrijgen van rendement voorop staat. Concrete output/ resultaten zijn daarbij van belang. Deze opgaven kunnen niet los van elkaar worden bezien. Een sterk Rottemeren ofwel een dynamisch, toekomstig bestendig, urban recreatiegebied waarbij gestreefd wordt naar een optimum tussen kwaliteit, verdienvermogen en publieke kosten’ vraagt om een kapstok, een over-all aanpak met toekomstvisie waarbij ingezet wordt op uitvoerbaarheid en uitvoering. Een wervend perspectief waarbij het geheel meer is dan de som der delen.
2. Strategische Visie In het Programmaopzet van afgelopen juni werd ingezet op de 3 sporen: ‘Omvormingsmaatregelen’, ‘Analyse Kredietenlijst en Schapsplan’ en ‘Verdienopgave’. De sporen staan voor de hoofdopgaven van het recreatieschap. In opdracht van het Koepelschap Buitenstedelijk Groen is eind 2013/ eerste helft 2014 door bureau BVR onderzoek gedaan naar de Strategische Visie voor de recreatieschappen rondom Rotterdam waarbinnen de noodzakelijke bezuinigingen van de schappen, de transitieopgave door samenwerking met private en maatschappelijke partijen kan plaatsvinden. Hierbij wordt gesteld dat recreatie in het groen in en om de stad de kwaliteit van de leef- en woonomgeving verhoogt en daarmee van maatschappelijk belang is en onderdeel vormt van de regionale economie. Tevens wordt geconstateerd dat de identiteit, de bekendheid en de bereikbaarheid van de huidige gebieden onvoldoende is. Er zijn te weinig onderscheidende en regionaal attractieve programma’s en landschappen. Per recreatieschap zijn in deze rapportage profielen en bouwstenen ontwikkeld met een handelingsperspectief. De Rottemeren wordt getypeerd als een gebied gericht op sport, revalidatie en leisure met gezondheid als hoofdthema. Er zijn kansen voor zowel landschappelijke herontwikkeling als recreatieve programma’s waarbij het versterken van de economie van de sport als de opgave wordt gezien. De resultaten uit de Strategische Visie over en voor de Rottemeren zullen in het programma worden meegenomen.
3. Aanpak
Aanbod Analyse Wat heb je?
Vraag Inventarisatie
(Toekomstige) Match
Wat mis je/ Wat wil je/ Wat moet je?
Vraag en aanbod
Vanuit het Aanbod (Bestaand Terrein(Beheersysteem), vastgoed, bestaande exploitaties) en de Vraag (de benoemde ambities uit het Schapsplan, de Leefstijlen, Recreantenonderzoek, Strategische Visie en bestuurlijke wensen) moet de match naar de Toekomst toe worden gemaakt.
Uitgangspunten Voor de invulling van deze ‘match’ zal geen nieuw visiedocument worden opgesteld (er is al een Schapsplan en een over-all Strategische Visie), maar de kracht zal zitten in de verdeling van de uit te voeren projecten in een aantal hoofdopgaven, waarbij de uitgangspunten hierbij zullen zijn dat in de uitwerking er samenhang is tussen de diverse projecten (ook met de reeds lopende projecten), gebiedspartijen zoveel mogelijk zullen worden betrokken bij de totstandkoming van de (deel)resultaten en de uitvoering ervan (samenwerking), en er concrete resultaten dienen te worden opgeleverd. Er is hierbij gekozen voor de volgende indeling in hoofdopgaven: 1. Omvormingen 2. 3. 4.
Verbinden Identiteit Vastgoed: beheer op orde
5. 6. 7.
Vastgoed: uitgifte van exploitaties Financiële Paragraaf Communicatie
Deze hoofdopgaven worden uitgewerkt in deelopgaven en projecten zodat deze meetbaar worden. Tevens zal per maatregel ook het te verkrijgen rendement (in euro’s en/of maatschappelijk) als belangrijk afwegingscriterium worden meegenomen.
4. Hoofdopgaven 4.1 Omvormingen Ter invulling van een noodzakelijke bezuiniging op de structurele beheer- en onderhoudskosten en uitvoering gevend aan een meer efficiënt en kosteneffectief beheer is op basis van een maatschappelijke consultatie, ambtelijke en bestuurlijke afstemming eind 2013 gekomen tot een overzicht van maatregelen. Een bedrag van € 400.000,-- is rechtstreeks ingevuld door een systeembezuiniging. In 2014 is invulling gegeven aan een groot deel van de afgesproken maatregelen wat heeft geleid tot een structurele bezuiniging van € 300.000,- (zie hiervoor separaat bestuursvoorstel)
4.2 Verbinden Hieronder worden zowel de fysieke verbindingen als de thematische verbindingen verstaan, wat leidt tot een verbeterde programmering en gebruik van het gebied. Fysiek: het versterken van de (stad-land, recreatief, ea.) verbindingen en knooppunten in het gebied wat de toegankelijkheid en het gebruik van het gebied zal vergroten en versterken (o.a. de Brug over de Ringvaart). Thematische verbindingen: het verbinden van politieke, bestuurlijke en maatschappelijke thema’s aan passende ontwikkellingen en toepassingen in het gebied (zorg, gezondheid, leisure, jeugd, ea). Maar ook het verbinden van (gebieds)partijen: door samenwerking met partijen uit het gebied het gebied versterken, draagvlak en kenbaarheid vergroten (o.a. de samenwerking met De Stichting Plezierrivier, zie bijlage 2)
4.3 Identiteit (i.s.m. De Stichting Plezierrivier De Rotte) Hieronder wordt verstaan het ontwikkelen van een sterke identiteit van het gebied, in samenwerking met gebiedspartijen, wat leidt tot meer draagvlak en een groter bereik. Door (gezamenlijk) een verhaal te ontwikkelen wat de leidraad vormt voor het sterker vermarkten en positioneren van het gebied, leidt dit tot een sterk perspectief voor het gehele gebied, met een groter verdienvermogen. De Rotte staat hierbij centraal, zowel binnenstedelijk als buitenstedelijk. De stad- landverbinding wordt hierdoor versterkt, net als het gezamenlijk investerings- en verdienvermogen. De omliggende gebieden en de verbinding met de woonkernenworden hier zeker niet bij vergeten. De Stichting Plezierrivier De Rotte De Stichting Plezierrivier heeft als ambitie om de Rotte en haar omgeving - inclusief de Groene Longen,
die samen een prachtig en karakteristiek Hollands landschap vormen - te versterken. De Stichting heeft daarbij aandacht voor de economische, sociaal-culturele en ruimtelijke dragers van het gebied en wil, met de rivier De Rotte als blauwe ruggengraat, het gehele gebied tot een eenheid smeden. Vanuit de inhoud vinden het Recreatieschap Rottemeren en de Stichting elkaar in deze gedeelde ambitie. In samenwerking met De Stichting Plezierrivier is daarom gekomen tot een gezamenlijk voorstel (zie bijlage 2) waarin met gebiedspartijen een verhaallijn met het thema van ‘Oorsprong tot Dam’ wordt ontwikkeld. Hierin staat De Rotte centraal waarin uiteraard ook de omliggende gebied zullen worden meegenomen. Naast een (gezamenlijk) gedragen identiteit/ verhaallijn zullen er ook een aantal concrete uitwerkingsresultaten (Ontwikkelperspectief en Uitvoeringsprogramma, vormgegeven in o.m. een BelevingsPlatform en Timetravel App) ontwikkeld worden met als doel dat in de verdere uitwerking met name de gebiedspartijen deze identiteit ook verder zullen uitdragen en zal stimuleren tot nieuwe initiatieven.
4.4 Vastgoed: Beheer op orde Om goed te kunnen sturen op je middelen (inkomsten en uitgiften) is een helder inzicht t.a.v het vastgoed onontbeerlijk. Door de jaren heen is niet altijd scherp meer wat de stand van zaken is van (rest)percelen, de marktpotentie ervan, gebruik en noodzaak ten behoeve van het recreatieschap. Hiervoor is, naast de rapportage over de af te stoten bebouwde percelen (reeds door uw bestuur mee ingestemd), nu een (nieuwe) inventarisatie nodig aan de hand waarvan een gedegen advies kan worden beschreven ten
aanzien van het het huidige grondbezit en een inschatting van de bestuurlijke, juridische en markttechnische haalbaarheid van “vermarkten” (en daarmee een verhoging van het ‘verdienvermogen’). Hiervoor zal nu een Notitie van de Analyse en een Plan van Aanpak worden opgesteld.
4.5 Vastgoed: Uitgifte van exploitaties De inzet op de uitgifte van exploitaties kan het recreatieschap een grote (structurele) bron van inkomsten opleveren. Het vinden van de juiste exploitanten en juiste vormen van exploitatie (passend binnen de – juridische, beleidsmatige- kaders en identiteit van het gebied) vergt veel inzet: kennis van de markt, maar ook van ruimtelijke ordeningsvraagstukken ea. Naast concrete uitgiftes (zoals Zuideinde 14) is ook onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om terreinen ten behoeve van evenementen uit te geven (zie bijlage 3). De relatie tussen de uitgiften en de ruimtelijke ordeningskaders is groot. Dit vraagt ook veel van de politieke wens en bestuurlijk draagvlak. Naast de beleidsmatige uitgangspunten ligt de kracht van de uitvoering vooral en met name in de mogelijkheid om ook ruimtelijk tot realisatie te komen. In de bestemmingsplannen van de afzonderlijke gemeenten dient hiervoor dan ook ruimte gecreëerd te worden. Evenementenbeleid Uit het als bijlage aan dit voorstel toegevoegde rapport “Marktpotentie evenementen Recreatiegebied Rottemeren” van bureau Respons uit Amsterdam blijkt dat de er financieel perspectief zit in het door ontwikkelen van het huidige evenemententerrein in het Hoge Bergse Bos en het ontwikkelen van de commerciële eilanden in de Eendragtspolder als evenemententerrein. Kleine, middelgrote en grote meerdaagse evenementen en festivals met bezoekersaantallen tot maximaal 60.000 personen zijn volgens het rapport haalbaar. Hier zijn investeringen van ca € 1.2 miljoen voor nodig, maar deze hebben hun rendement. In het rapport zit een stappenplan dat er opgericht is in 2015 de noodzakelijke investeringen te doen en vanaf 2016 te gaan draaien met een ingroeiscenario, waarbij de netto-opbrengst in 2018 inclusief de kapitaallasten van de investeringen ca € 220.000,-- bedraagt. Hoewel deze berekening nog globaal is en er nog nadere onderbouwing nodig is wordt voldoende aangetoond dat er “verdienvermogen” gerealiseerd kan worden.
4.6 Financiële Paragraaf Vanuit de Puinstort is een aanzienlijk bedrag (zo’n € 4,8 miljoen) vrijgekomen. Allereerst zal echter gekeken worden in hoeverre het vrijgekomen bedrag kan worden ingezet volgens de lijn zoals bestuurlijk is neergelegd: -
Het waarmaken van de ambities van het Recreatieschap, zoals beschreven in het Schapsplan; Het doen van investeringen in het gebied ter vergroting van het verdienvermogen; Het concreet maken van eventuele financiële risico’s;
-
Indien mogelijk, het verlagen van de bijdrage van de deelnemers.
Daarnaast zullen er gelden vrijkomen uit de verkoop van percelen. Deze gelden zullen, volgens de voorwaarden op basis waarvan de gronden destijds zijn verworven, weer ten goede dienen te komen van het schap. Om deze financiële stromen te monitoren kan worden gedacht aan het oprichten van een Revolving Fund. Uit de analyse van de kredietenlijst is gebleken dat een bedrag van 1,1 miljoen vrijkomt uit projecten die zijn afgerond en waarvan de kredieten niet volledig nodig zijn gebleken. Voor de uitvoering van de plusprojecten uit het Schapsplan is nog een bedrag van € 1,1 miljoen benodigd. Dit bedrag was al wel verwerkt in de Nota Reserves en Voorzieningen, maar hiervoor was nog geen krediet aangevraagd.
Eea zal nader worden gespecificeerd en worden toegelicht in de Jaarrekening. Parallel hieraan zal in het kader van de begroting 2016 worden aangegeven hoe de ingroeiregeling uiteindelijk is uitgepakt en wat er over schiet van de egalisatiereserve. Er kan dan een totaalbeeld worden neergelegd van de stand van de reserves en voorzieningen in relatie tot verwachtte investeringen en uitgaven in het kader van het “Programma de Rotte verdient het”. Tot slot zal per investering gekeken worden of er (co)financiering mogelijk is vanuit andere subsidieregelingen (Zoals vanuit het Uitvoeringsprogramma Groen). Op deze wijzen zal worden getracht de financiën van het schap zo optimaal mogelijk te beheren en te benutten.
4.7 Communicatie Niet alleen per (deel)opgaven en uitgevoerde actie zal op passende wijze de bijbehorende communicatiemiddelen worden ingezet, maar er zal ook een over-all communicatievisie worden beschreven. Het doel van deze visie is om alle betrokken partijen zo goed mogelijk de betrekken bij de activiteiten en de recreanten tijdig te informeren en te betrekken waar nodig. De hoofdboodschap zal hierin zijn dat het recreatieschap zo effectief en efficiënt mogelijk beheert, met daarnaast kwaliteitsverbeterende investeringen waarbij economisch en maatschappelijk rendement belangrijke uitgangspunten/ randvoorwaarden zijn.
5. Hoe nu verder 2014 Was het jaar van de omvormingen/ bezuinigingen, 2015 wordt het jaar van de investeringen die een kwaliteitsimpuls aan het gebied geven en moeten leiden tot rendement. Dit alles in samenwerking met partijen uit het gebied. Aan bovengenoemde hoofdopgaven zullen dan ook vanuit dit perspectief invulling worden gegeven.
5.1 Partijen Partijen die bij de diverse (deel)projecten zullen worden betrokken zijn partijen die uit het gebied afkomstig zijn danwel er een aanmerkelijk belang hebben: -
Gemeenten (Rotterdam, Lansingerland, Zuidplas) Provincie Zuid-Holland Stichting Plezierrivier
-
Exploitanten uit het gebied Bewonersvereniging Rotteverband Rotta
-
Molenvrienden Stichting WAB Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Van met name u als deelnemer van het recreatieschap wordt een belangrijke inzet gevraagd. Naast het creëren van ruimte in de diverse bestemmingsplannen voor het kunnen realiseren van verdienvermogen, zal ook van u een ambassadeursrol wenselijk en noodzakelijk zijn. Specifiek ten aanzien van het Evenementenbeleid: Wij wijzen u er op dat de maatschappelijke impact van een uiteindelijk “go-besluit” aanzienlijk zal zijn. Dit geldt met name voor de terreinen in de Eendragtspolder.
Aan de individuele leden van de deelnemende gemeenten wordt dan ook gevraagd om vóór 15 februari 2015 aan te geven of hun gemeente positief staat ten opzichte van gedeeltelijk invullen van de verdienopgave middels Evenementen, zoals voorgesteld in deze rapportage. Het is aan hen om te bepalen of dit op het niveau van college of gemeenteraad dient plaats te vinden.
5.2 Planning In een uitgewerkt overzicht (zie bijlage 4) staan de hoofdopgaven uitgewerkt in deelopgaven en activiteiten. Dit overzicht is een werkdocument en zal gedurende het Programma kunnen worden uitgebreid/ aangepast. Het document geeft inzicht in de status van de diverse projecten en zal nog verder worden uitgewerkt (toevoeging budgetten/ financiering en betrokken partijen).
5.3 Financiering De huidige financiering van het ‘Programma De Rotte verdient Het’ kenmerkt zich door een aantal bijeengebrachte kredieten (waarvan de uitvoeringsprojecten nu onder het programma vallen) en een deel uit het regulieren programma. Het is wenselijk om hier meer structuur in aan te brengen (Programmafinanciering). Hiervoor zal een voorstel worden gedaan middels de Jaarrekening.
