Profiel 3. Kerncijfers 5

jaarverslag 2013

1

Inhoudsopgave Profiel 3 Kerncijfers

5

Verslag van de directie • Missie, Visie & Strategie • Cogas en de maatschappij • Belangrijkste ontwikkelingen 2013 • Infra & Beheer • Energiemanagement • Decentrale energieopwekking • Financiële ontwikkelingen 2013 • Vooruitzichten voor 2014

7 7 7 8 10 13 13 15 17

Risicomanagement

20

Corporate Governance

23

Aan de algemene vergadering van aandeelhouders

26

Jaarrekening 2013 27 Geconsolideerde jaarrekening 2013 Cogas Holding N.V. • Geconsolideerde balans 28 • Geconsolideerde winst- en verliesrekening 29 • Geconsolideerd kasstroomoverzicht 30 • Algemeen 31 • Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening 33 • Toelichting op de geconsolideerde balans 37 • Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 44 Vennootschappelijke jaarrekening 2013 Cogas Holding N.V. • Vennootschappelijke balans 51 • Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 52 • Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 52 • Toelichting op de vennootschappelijke balans 53 Overige gegevens • Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 56 Aandeelhouders, Raad van Commissarissen, Directie en Ondernemingsraad per 31 december 2013

58

2

Profiel Cogas Holding N.V. (hierna Cogas) is de regionale netbeheerder in grote delen van Twente. Als zodanig verzorgt Cogas de ontwikkeling en aanleg van energienetwerken (gas en elektriciteit) en het onderhoud en beheer van deze netten. Cogas is daarmee tevens verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit en gas naar meer dan 140.000 klanten en vormt een belangrijke schakel tussen deze klanten en de energieleveranciers. Daarnaast is Cogas landelijk actief als meetverantwoordelijke in het domein van grootverbruikers elektriciteit en gas (waaronder het plaatsen van meters, uitlezen en verrijken van meetdata, energiemonitoring en energieconsultancy) en als ontwikkelaar van duurzame energieprojecten waaronder WKO installaties, biomassaverbranding, biomassavergisting en stadsverwarming. De (50%) joint venture Cogas Kabel Infra B.V., een samenwerking tussen Cogas en Rabo CIF, verzorgt het coax- en glasvezelnetwerk ten behoeve van de distributie van radio, televisie, internet en telefonie in grote delen van Twente. In 2013 zijn circa 20.000 huishoudens in Twente van glasvezel voorzien. In 2014 is de aanleg van nog eens 44.000 glasvezelaansluitingen in Twente voorzien evenals voorbereidende werkzaamheden met betrekking tot aanleg van glasvezel in het buitengebied. Het hoofdkantoor van Cogas is gevestigd in Almelo. Cogas heeft circa 240 medewerkers. Maatschappelijke taak Energie is een basisbehoefte. Een stabiele energievoorziening is van groot belang. Om deze reden vormen de activiteiten van Cogas een belangrijke maatschappelijke taak. Cogas vervult deze taak met maximale openheid en transparantie en werkt continu aan een betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en publieksgericht energienetwerk. Daarbij staat de veiligheid van klanten en medewerkers voorop. Cogas wil een vooraanstaande rol vervullen in de maatschappelijk belangrijke energietransitie naar duurzame energiebronnen, in nauwe samenwerking met relevante partners en belanghebbenden binnen en buiten het verzorgingsgebied van Cogas. Organisatiestructuur De Cogas-groep bestaat uit de moedermaatschappij Cogas Holding N.V., haar dochter Cogas B.V. en de daaronder hangende dochtervennootschappen Cogas Facilitaire Diensten B.V., Cogas Infra & Beheer B.V., Cogas Duurzaam B.V. en Cogas Meetdiensten B.V. De entiteit Cogas Infra & Beheer B.V. is verdeeld in twee onderdelen: Netbeheer en Infra, ieder vallend onder een aparte resultaatverantwoordelijke manager. Cogas Duurzaam B.V. en Cogas Meetdiensten B.V. samen vallen onder één resultaatverantwoordelijke manager. Cogas B.V. heeft een 50% deelneming in Cogas Kabel Infra B.V. De meeste werkzaamheden voor deze vennootschap worden binnen de Cogas-groep op basis van dienstverleningsovereenkomsten uitgevoerd door Cogas Kabel Telecomservices B.V. De onderneming Cogas Facilitaire Diensten B.V. is een personeelsvennootschap, waarvan de medewerkers direct dan wel indirect ondersteunend zijn aan de business units. Netbeheer Cogas Infra & Beheer B.V. verzorgt zowel het (net)beheer als de daaraan verbonden werkzaamheden aan de energie-infrastructuur. Cogas Infra & Beheer B.V. is aangewezen als netbeheerder binnen de Cogas-groep. Infra is verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de transport- en distributienetten voor elektriciteit en gas in het verzorgingsgebied van Cogas. Netbeheer is verantwoordelijk voor het bewaken van een optimale balans tussen kosten en baten van het netwerk en voor een optimaal ontwerp van dat netwerk. Dit deel van de organisatie is verantwoordelijk voor het verzamelen en analyseren van alle informatie over de netten. Een andere belangrijke activiteit is het voeren van de administratie die noodzakelijk is voor het faciliteren van de vrije markt. Verder vallen alle gas- en elektriciteitsmeters voor kleinverbruik in het Cogas-gebied onder de zorg van Infra en Beheer.

3

Meten van energiestromen Cogas Meetdiensten B.V. richt zich op alle activiteiten in de vrije markt die betrekking hebben op ‘metering’. Dit houdt in dat de meetgegevens voor grootverbruikers worden verwerkt en inzichtelijk worden gemaakt. Hiermee kunnen klanten sturen op het energieverbruik. Meetdiensten is actief in heel Nederland. Duurzame energie Cogas Duurzaam B.V. is de betrouwbare partner voor duurzame energieoplossingen in de bebouwde omgeving. Warmte-koudeopslag (WKO) is hierbij een belangrijk onderdeel, aangevuld met projecten op het gebied van biomassaverbranding en biomassavergisting (groene stroom, warmte en groen gas).

4

Kerncijfers Financiële kerncijfers De gegeven kerncijfers hebben betrekking op de geconsolideerde jaarrekening van Cogas. De balansgegevens zijn per 31 december. Eenheid



2013

2012

x x x x x x x

€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000



59.775 43.293 16.482 -1.979 11.222 25.725 22.758

69.828 58.011 11.817 -589 34.952 46.180 43.311



65.852 43.503 22.349 -1.477 804 21.676 18.924



66.122 41.798 24.324 -1.516 689 23.497 19.027

x x x x

€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000

53.969 162.563 182.233 228.967

85.895 146.145 195.098 247.267



30.029 148.170 133.977 192.578



27.407 140.996 123.193 179.734

Ratio’s Financieel beleid norm: 60 % Solvabiliteit (Eigen vermogen/Totale vermogen) Current ratio (Vlottende activa/Vlottende passiva) norm: 100 % norm: 3,6 % Rentabiliteit totale vermogen EBIT - rentedekking norm: > 3,5 FFO - rentedekking norm: > 4,0

79,6 534,0 6,9 9,8 11,2

78,9 664,1 5,4 27,5 28,6



69,6 308,8 12,0 8,7 13,9

48.579 17.288

52.812 25.942

Resultaten Som der bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit deelnemingen Resultaat voor belasting Resultaat na belasting Balans Netto werkkapitaal Vaste activa Eigen vermogen Balanstotaal

Overige kerncijfers Cashflow Investeringen

x € 1.000 x € 1.000

2011

2010

68,5 341,9 13,4 7,2 10,4

29.146 29.607 21.528 11.686

5

Niet-financiële kerncijfers De gegeven kerncijfers hebben betrekking op de geconsolideerde jaarrekening van Cogas. De balansgegevens zijn per 31 december.

Eenheid

2013

2012

2011

2010

6,5 22,6 0,3 1,0

12,9 26,0 0,5 1,0

5,0 21,0 0,3 0,7

6,0 29,0 0,2 0,5

1.000 m3 aantal

402.598 138.548

382.540 138.192

358.445 455.396 137.721 136.725

Totaal elektriciteittransport Aansluitingen netbeheer elektriciteit

MWh aantal

504.705 52.766

502.845 52.742

503.121 506.760 52.666 52.562

Geplaatste slimme meters Elektriciteit Geplaatste slimme meters Gas

aantal aantal





2.381 4.711



Verkopen in hoeveelheden Totaal verkopen afstandsverwarming Aansluitingen afstandsverwarming

GJ aantal

29.110 883



26.388 882

28.005 28.309 882 882

Totaal verkopen warmte opslag Totaal verkopen koude opslag Aansluitingen warmte-koude opslag

GJ GJ aantal

37.078 13.529 1.020

22.680 9.624 773

13.856 16.665 10.064 10.012 551

Overige kerncijfers Aantal abonnees Cogas Kabeltelevisie B.V. Personeelsbezetting per 31 december Ziekteverzuim

aantal aantal %

68.384 242 3,5

70.660 242 3,5

71.985 73.223 232 226 4,3 3,3

Storingscijfers Uitvalsduur elektriciteit Cogas Uitvalsduur elektriciteit Landelijk Uitvalsduur gas Cogas Uitvalsduur gas Landelijk Transport en aansluitingen Totaal gastransport Aansluitingen netbeheer gas

minuten minuten minuten minuten



2.262 5.672

929 1.603

6

Verslag van de directie Het voor u liggende verslag van de directie, dat deel uitmaakt van het jaarverslag 2013, bestaat uit de volgende onderdelen: • Missie, Visie & Strategie • Cogas en de maatschappij • Belangrijkste ontwikkelingen 2013 • Infra & Beheer • Energiemanagement • Decentrale energieopwekking • Financiële ontwikkelingen 2013 • Vooruitzichten voor 2014 In dit onderdeel doet de directie van Cogas verslag over de belangrijkste onderdelen van de bedrijfsvoering over 2013 en geeft zij haar visie op de toekomst.

Missie, Visie en Strategie Cogas wil zich ontwikkelen van netbeheerder tot verbinder. Op basis van een slim energie- en communicatie­ netwerk maken we het mogelijk nieuwe diensten te creëren en aan te bieden. Tegelijkertijd willen we vanuit een centrale rol verbindingen leggen met en tussen bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden. Zodat we samen kunnen bouwen aan een duurzaam Twente waar mensen comfortabel kunnen blijven wonen, werken en leven. • • •

Cogas verandert van traditionele netbeheerder naar de actieve rol van verbinder. Duurzaam Twente realiseren waar een slim energie- en communicatienetwerk ligt. Regio waar mensen comfortabel kunnen blijven wonen, werken en leven.

Om zo goed mogelijk invulling te geven aan die rol, leggen we ons toe op drie specialismen: • Aansluitingen van gas, warmte, koude, elektra en communicatie – creëert een betrouwbaar, flexibel, veilig en duurzaam communicatie- en energienetwerk. • Energiemanagement – slim/duurzaam omgaan met geleverde energie. • Decentrale energieopwekking – duurzame, lokale energieoplossingen.

Cogas en de maatschappij Cogas heeft een brede blik, is maatschappelijk betrokken en staat midden in de samenleving. Daarom ondersteunt Cogas graag initiatieven die op de een of andere manier bijdragen aan het ultieme streven: een duurzaam Twente waar mensen comfortabel kunnen blijven wonen, werken en leven. Cogas Cultuurfonds Cultuur is van ons allemaal. Daarom is jaren geleden het Cogas Cultuurfonds opgericht. Met dit fonds levert Cogas een concrete bijdrage aan de vele culturele ideeën die in de omgeving leven. Ook in 2013 zijn veel aanvragen via het Cogas Cultuurfonds binnengekomen. De winnaar van de cultuurprijs 2013 was Stichting ProGram uit Gramsbergen. De stichting kreeg de prijs voor de organisatie van activiteiten in het Openluchttheater in het Gramsberger Bosje.

7

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen is erg belangrijk voor Cogas. Zo heeft Cogas in 2013 diverse acties ondernomen om een bijdrage te leveren aan een betere leefomgeving. Ook haakte Cogas aan bij het initiatief Duurzom (www.duurzom.nl) en werd er een duurzame agenda opgesteld. Ook zijn er diverse stappen ondernomen om het Cogas-pand in Almelo duurzamer te maken. Er is bijvoorbeeld een carport geplaatst met zonnepanelen en in 2014 gaat Cogas haar pand op een duurzame manier verwarmen met een houtkachel. Voor haar pand heeft Cogas een laadpaal geplaatst voor het laden van elektrische auto’s. Aan de achterzijde van haar pand heeft Cogas laadpalen geplaatst voor eigen gebruik. Cogas heeft op dit moment drie (hybride) elektrische auto’s. Een groot deel van het bestelwagenpark van Cogas rijdt op aardgas. Cogas faciliteert tevens actief het inzetten van stagiares (van LBO tot en met academisch niveau) in haar gehele bedrijfsvoering. Daarnaast presenteert Cogas zich onder andere op diverse opleidingscentra in de regio en participeert in “De Week van de Techniek”. Kunst op de verdeelkasten Een noviteit in 2013 was het aanbrengen van kunstwerken op straatkasten van Cogas in de Almelose wijk Rosarium. Leerlingen van het OSG Erasmus hebben in deze wijk kunstwerken aangebracht op elektriciteitskasten, waardoor de voorheen onopvallende kasten nu als kleurige, inspirerende kunstwerken het straatbeeld dicteren.

Belangrijkste ontwikkelingen 2013 Organisatieveranderingen In 2013 is Cogas gestart met de herinrichting van de organisatie, om verder te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Hierbij is het belangrijk om enerzijds op een slagvaardige manier te kunnen omgaan met nieuwe ontwikkelingen en innovaties en anderzijds op een efficiënte manier (operational excellence) te blijven werken. De belangrijkste organisatiewijzigingen zijn: • Scheiding tussen beleid en uitvoering In de nieuwe organisatie is een duidelijke scheiding aangebracht tussen beleid en uitvoering. Zo zijn alle operationele werkzaamheden samenhangend met bouw en onderhoud van netwerken belegd binnen de business unit Infra en bepaalt de Netbeheerder (business unit Netbeheer) het beleid. Ook is er binnen de stafafdelingen een scheiding aangebracht tussen beleid en uitvoering. • Integratie bedrijfsonderdelen (Kabel en Infra) De uitvoeringsactiviteiten van de bedrijfsonderdelen Infra en Kabel zijn samengevoegd. Dat heeft geleid tot een ander organisatiemodel en andere werkwijzen. Het is de uitdaging om het beste van beide werelden samen te voegen in een nieuwe dienstverlenende organisatie waar operational excellence de standaard is. De ervaringen als dienstverlener voor de joint venture Cogas Kabel Infra zijn hierbij leerzaam en zinvol voor Cogas Infra. De business unit is enerzijds gecontracteerd als projectmanagementorganisatie ten behoeve van de glasvezeluitrol in Twente (20.000 aansluitingen in 2013 en 44.000 aansluitingen in 2014) en anderzijds als onderhouds- en beheerorganisatie voor het HFC- en het nieuwe glasvezelnetwerk. • Nieuwe organisatie Duurzaam Er is een nieuwe business unit Duurzaam gecreëerd waarbinnen de bestaande activiteiten van de oude unit Duurzaam (Ontwikkeling en Exploitatie van duurzame energiebronnen en warmtenetwerken) en de unit Meetdiensten (grootzakelijke energiemetingen) zijn ondergebracht. Beide onderdelen hebben een commerciële opzet. De sturing binnen de units is dan ook primair gericht op zowel marktbewerking voor vergroting van het volume als op efficiency en effectiviteit teneinde de rentabiliteit te optimaliseren. Deze units faciliteren de ontwikkeling van Cogas in de ambitie tot verduurzaming van de regio en de voorbereiding op de rollen die Cogas in de toekomst zal spelen. Binnen deze nieuwe unit is er een cluster Business Development benoemd. Hierbinnen worden nieuwe projecten geïnitieerd en uitgevoerd ten behoeve van de transitie-roadmap.

8

Directie

Juridische zaken

Financiën

Bedrijfsvoering

Beleidszaken

Infra

Netbeheer

Duurzaam

Personeel Het personeelsbestand binnen Cogas is gedurende het jaar 2013 gemiddeld toegenomen van 235 naar 238 medewerkers. In 2013 traden 18 nieuwe medewerkers in dienst. Er zijn 15 medewerkers uit dienst getreden. De flexibele schil bestond in 2013 uit 34 personen. Lichte daling ziekteverzuim Het ziekteverzuim over 2013 is uitgekomen op 3,51%; een zeer geringe daling ten opzichte van 2012 (3,53%). Hoewel het verzuimpercentage al jaren tussen de 3% en 4% is, heeft Cogas het streven uitgesproken dit in 2014 structureel aan te pakken om het op of onder de 3% te krijgen. Initiatieven en activiteiten op (inter)nationaal niveau Door binnen ketens samen te werken en internationaal gezamenlijk op te trekken kan Nederland als klein land en kan Cogas als kleine netbeheerder een leidende rol spelen in de energietransitie. Hieronder staat een korte opsomming van de diverse initiatieven waarbij Cogas betrokken is. • Handelsmissie Texas (2013) Cogas heeft in juli 2013 deelgenomen aan de handelsmissie die door premier Rutte en premier Peters van Vlaanderen werd georganiseerd. Tijdens deze handelsmissie, die bestond uit diverse grote en kleinere bedrijven, universiteiten, netbeheerders en onderzoeksinstellingen die actief zijn op het gebied van olie en gas, chemie, havens en Smart Grids, zijn afspraken gemaakt om samen te werken aan de energievoorziening van de toekomst. Dit moet onder andere tot stand komen in een grootschalige proeftuin in Nederland (500.000 aansluitingen) op het gebied van Smart Grids. • TKI-project Smart Grid Evolution (Topsector Energie) In de tweede helft van 2013 is Cogas, in samenwerking met o.a. Alliander en de technische universiteiten, gestart met het TKI-project Smart Grid Evolution. Dit project heeft als doel om de eerste noodzakelijke voorbereidingen op de realisatie van de beoogde grootschalige proeftuin te treffen. • Actieplan Duurzame Energievoorziening De noodzaak tot een grootschalige proeftuin is ook onderkend in het Actieplan Duurzame Energievoorziening van brancheorganisatie Netbeheer Nederland. Tijdens de Ronde Tafel-bijeenkomst in november 2013,

9

•

waar circa 30 relevante stakeholders aanwezig waren, onderschreven alle stakeholders deze noodzaak. Vanuit Netbeheer Nederland wordt daarom nu ook werk gemaakt van de opschaling. Green deal “Smart Energy Cities” Met het Nationale Energieakkoord en de Top Sector Energie zijn nauwe verbanden gelegd en zijn er programma’s opgezet die aansluiten bij het Actieplan Duurzame Energievoorziening. Zo is de Green Deal Smart Energy Cities − met als doel slimme energieconcepten toe te passen in 100.000 gebouwen − een goed voorbeeld van een intensieve samenwerking om de verduurzaming van de energievoorziening te realiseren in Twente. Enschede is aangehaakt bij de Green Deal.

Verkoop aandelen TGH nog niet gerealiseerd De beoogde verkoop van de aandelen (een 3,67% belang) die Cogas Infra & Beheer B.V. houdt in TGH, de elektriciteitscentrale te Hamm (Duitsland), kon in 2013 niet worden gerealiseerd. Dit ondanks diverse gesprekken hiertoe. Het grote aanbod aan duurzaam geproduceerde elektriciteit leidt tot lagere prijzen op de Duitse markt en zorgt daarmee voor meer onzekerheid ten aanzien van die markt. Verkoop aandelen Cogas Kabeltelevisie B.V. Per 5 november 2013 hebben Cogas B.V. en Rabo CIF elk hun belang van 50% in Cogas Kabeltelevisie B.V. verkocht aan CAIW (terugwerkend naar 1 juli 2013). Deze verkoop is in lijn met de in 2012 gemaakte afspraken hierover tussen de betrokken partijen. Cogas Kabeltelevisie B.V. is per 14 december 2012 ontstaan uit de juridische splitsing van Cogas Kabel N.V. in enerzijds Cogas Kabel Infra B.V. en anderzijds Cogas Kabeltelevisie B.V. In deze beide vennootschappen waren Cogas B.V. en Rabo CIF vanaf het moment van deze juridische splitsing elk voor 50% aandeelhouder. De deelneming in Cogas Kabel Infra B.V. is door beide aandeelhouders gehandhaafd. Zoals eerder vermeld legt deze deelneming in 2013 en 2014 circa 64.000 glasvezelaansluitingen aan in het Cogas-gebied. ISO 9001 In juni 2013 is de externe opvolgingsaudit in het kader van het kwaliteitssysteem met goed gevolg doorstaan en heeft Cogas aangetoond dat het kwaliteitssysteem conform de ISO 9001:2008 norm functioneert. Samenwerking met de Ondernemingsraad In 2013 is er een nieuwe Ondernemingsraad gestart, op basis van de uitkomst van de verkiezingen eind 2012. De nieuwe Ondernemingsraad heeft de lijn van de afgelopen jaren voortgezet. Er zijn periodiek gesprekken geweest tussen OR en de diverse managers, naast de geplande formele overlegvergaderingen met de bestuurder. Al jaren is er sprake van een goede verstandhouding met de Ondernemingsraad binnen Cogas, dit was ook in 2013 het geval.

Infra & Beheer Als onafhankelijk netbeheerder verzorgt Cogas de aanleg van betrouwbare netwerken voor gas en elektriciteit. Daarbij ziet Cogas er nauwlettend op toe dat deze netwerken onder alle omstandigheden optimaal blijven functioneren, met als ultiem streven dat de gebruiker niets merkt van alle door Cogas gepleegde inspanningen. Als vanzelfsprekend onderdeel van deze taak besteedt Cogas ook veel aandacht aan de veiligheid van de verrichte werkzaamheden en de geboden dienstverlening. Methodebesluit 2014-2016 De tarieven die Cogas als netbeheerder hanteert voor zijn aansluit- en transportdiensten staan onder gereguleerd toezicht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Periodiek stelt de ACM de maximale tarieven vast die netbeheerders mogen hanteren voor hun dienstverlening. In het laatste kwartaal van 2013 zijn de uitgangspunten met betrekking tot de tariefregulering voor de periode 2014 tot en met 2016 vastgesteld. Dit zogenaamde Methode­besluit 2014-2016 resulteert in een forse tariefdaling bij alle netbeheerders. Voor Cogas betekent dit dan

10

ook lagere opbrengsten. Om hierop goed te kunnen anticiperen, zijn er in 2013 al diverse acties ondernomen om de kosten structureel te reduceren. Nieuw marktmodel/Stroomopwaarts Een belangrijke mijlpaal in 2013 was de invoering van het nieuwe marktmodel binnen de Nederlandse energie­ sector. In dit nieuwe marktmodel, dat per 1 augustus 2013 is geïmplementeerd, zijn de energieleveranciers verantwoordelijk voor het vaststellen van de meterstanden en het bepalen van het energieverbruik voor de jaarafrekening van de consument. De facturatie voor kleinverbruikers wordt ook volledig door de energieleveranciers gedaan en de netbeheerders verrekenen hun kosten weer met de energieleveranciers. Cogas factureert nog wel zelf de grootverbruikklanten. Om dit nieuwe marktmodel mogelijk te maken, zijn de processen en systemen ingrijpend gewijzigd. Binnen Cogas is dit alles vorm gegeven binnen het project SALSA. Door een gedegen voorbereiding en stapsgewijze implementatie is de overgang naar het nieuwe marktmodel voor Cogas probleemloos verlopen. (Vervangings)investeringen Ook in 2013 heeft Cogas Infra & Beheer weer flink geïnvesteerd in zijn infrastructuur. In totaal is voor circa € 15 miljoen aan gas- en elektriciteitsinfrastructuur nieuw gebouwd of vernieuwd. Belangrijke projecten hierbij waren het afronden van het meerjarenproject Zuid-Berghuizen in Oldenzaal (gas, elektriciteit en kabel) en het vernieuwen van eveneens de gas-, elektriciteit- en kabelverbindingen in De Thij in Oldenzaal. In diverse plaatsen in het Cogas-verzorgingsgebied zijn de gasaansluitingen vernieuwd; hierbij volgt Cogas tegenwoordig een beleid waarbij een straat in één keer volledig wordt vernieuwd, zodat de overlast voor omwonenden en het risico op beschadiging voor andere nutsvoorzieningen in de grond worden beperkt. Er zijn in 2013 bijna 3.000 woningen voorzien van een nieuwe gasaansluiting tot in de meterkast. Herijking rol Infra In 2013 heeft Cogas Infra & Beheer ook weer enkele stappen gezet in het opschuiven in de keten. Cogas Infra & Beheer heeft zich daarbij in projecten vooral beperkt tot ‘wat’ er moest gebeuren, waarbij de opdrachtnemer vrijgelaten werd in het ‘hoe’. Detailengineering, planningen en materiaalleveringen werden daarbij de verantwoordelijkheid van de opdrachtnemer, zodat deze in staat werd gesteld zijn eigen werkprocessen optimaal te organiseren. Dit bood ruimte voor vernieuwing en procesoptimalisaties in de gehele keten. Het project De Thij is succesvol, binnen budget en tijd en naar volle tevredenheid van klanten en omgeving, op deze wijze uitgevoerd. Deze nieuwe manier van werken heeft er tevens toe geleid dat de materiaalvoorraad van Cogas het afgelopen jaar bijna kon worden gehalveerd en het aantal transporten sterk is gereduceerd. Smart Grid-proof wijkstation gebouwd In december 2013 is het nieuwe wijkstation elektriciteit aan de Schuilenburglaan in Almelo in gebruik genomen. Dit wijkstation is ingericht met veel oog voor de toekomstige (duurzame) ontwikkelingen. Het groene karakter komt onder meer naar voren in het gebruik van materialen die aan het einde van de levensduur allemaal recyclebaar zijn. Het wijkstation kan bij een storing eenvoudig de diverse kabels aan- en afschakelen. Het station wordt continu systeemtechnisch bewaakt en met het oog op de toekomst is de installatie geschikt voor schakelen op afstand. Innovatief onderhoud en beheer ten behoeve van veilige en betrouwbare netten Ook bij het onderhoud en beheer is het belangrijk te innoveren. Eind 2013 is daarom een grondradar in gebruik genomen waarmee het opsporen van ondergrondse infra bijzonder eenvoudig is. Hiermee wordt de noodzaak tot het graven van proefsleuven verminderd, evenals het risico van beschadigingen van kabels en leidingen.

11

Slimme meters Vanaf 2012 zijn de netbeheerders in Nederland officieel gestart met het installeren van slimme meters. Het belangrijkste doel van de slimme meter is het energiebewustzijn bij klanten te vergroten. In februari 2013 heeft Cogas een kleinschalige test afgerond met de zogenaamde ‘slimme meter-app’. Via deze app konden klanten het actuele energieverbruik volgen op de smartphone. De klantervaringen waren positief. Cogas heeft door deze pilot enkele marktpartijen de kans gegeven om producten en diensten te ontwikkelen rond de slimme meter en heeft de ambitie om deze trend de komende tijd voort te zetten. Per 31 december 2013 had Cogas 17.558 slimme meters geïnstalleerd. Verklaring naleving van de gedragscode voor slimme meters Cogas maakt voor het goed kunnen uitvoeren van haar diensten gebruik van meetgegevens die zijn verkregen uit kleinverbruik meetinrichtingen die op afstand uitleesbaar zijn. In aanvulling op de Wet Bescherming Persoonsgegevens hebben netbeheerders in de Nederlandse energiebranche een gedragscode opgesteld ten aanzien van het gebruik, het vastleggen, het uitwisselen en het bewaren van gegevens die zijn verkregen uit een kleinverbruik meetinrichting die op afstand uitleesbaar is. Het College Bescherming Persoonsgegevens heeft deze gedragscode “Verwerking van persoonsgegevens door netbeheerders in het kader van installatie en beheer van slimme meters bij kleinverbruikers” goedgekeurd met als datum van inwerkingtreding 19 mei 2012. Hierbij verklaart Cogas zich gedurende 2013 te hebben gehouden aan het gestelde in de regels en verplichtingen, genoemd in deze gedragscode. Veiligheid Veiligheid is voor Cogas een belangrijke voorwaarde bij het transporteren van gas en elektriciteit. Tegen deze achter­grond heeft Cogas in 2013 haar grootste risico’s systematisch geëvalueerd. Om daarbij ook oog te hebben voor mogelijke specifieke of lokale (veiligheid-)risico’s is door Cogas een nieuwe methodiek opgezet. Dit alles om te voorkomen dat deze lokale (veiligheid-)risico’s gemist worden bij het analyseren van alleen de grote risico’s. Vanuit het analyseren van de risico’s blijken de huidige beheersmaatregelen effectief te zijn. Ook zijn enkele nieuwe maatregelen genomen die effectief zijn bij externe risico’s. Hier valt bijvoorbeeld te noemen: het gericht toezicht houden bij werkzaamheden door derden in de omgeving van het net. Tevens is door Cogas een belangrijke bijdrage geleverd aan het veilig werken. Samen met de aannemers zijn de veiligheidsnorm en het pakket aan veiligheidsinstructies verbeterd. Deze effectiviteit is terug te zien in het veilig bedrijven van de netten. Er hebben zich bij Cogas opnieuw geen ongevallen voorgedaan. Uitvalsduur Cogasnetten De kwaliteit van de netten van Cogas blijft constant en hoog. In 2013 was de ongeplande uitval per aangeslotene op het gasnet 20 seconden (landelijk 1 minuut en 1 seconde) en per aangeslotene op het elektriciteitsnet 6,47 minuten (landelijk 22,63 minuten). Kwaliteit en betrouwbaarheid Met de NTA 8120 in de hand, de norm voor goed asset management, heeft Cogas zich aantoonbaar doorontwikkeld in het systematisch en effectief werken aan een veilig, betrouwbaar en kostenefficiënt netwerk. Dit is niet alleen zichtbaar bij de eerste tussenmeting tegen de norm, maar tevens in de betrouwbaarheid van het gas- en elektriciteitsnetwerk. Over 2013 presteert Cogas landelijk erg goed, en zit daarmee opnieuw in de top 3 van Nederland! De ambitie van Cogas is haar prestaties op dit punt verder te verbeteren.

12

Kostenefficiency Het goed managen van de assets vraagt om continu vooruit te kijken. In 2013 is het lange termijn investering­ beleid van Cogas getoetst op de uitgangspunten en de ontwikkelingen die zich voordoen. Dit ondermeer door een hiervoor ontwikkeld landelijk model te gebruiken. Dit heeft geresulteerd in een bevestiging dat het staande investeringsbeleid voorziet in de beheersing van de risico’s en de huidige behoeften. Daarnaast heeft het duidelijke focuspunten in beeld gebracht, zoals focuspunten die ervoor zorgen dat de betrouwbaarheid van scenario’s wordt verhoogd. Dit mede gericht op het veranderende patroon van vraag en aanbod welke zijn ingegeven door de transitie in de energiebehoeften.

Energiemanagement Er komen steeds meer effectieve middelen om zo zuinig mogelijk om te gaan met energie. Deze middelen kunnen verschillende vormen aannemen, zoals slimme meters en geavanceerde meetdiensten. Voor Cogas geldt het inzetten van dit soort instrumenten als een specialisme. Daarbij bezit Cogas ook de expertise om klanten gericht te adviseren over manieren om hun energieverbruik efficiënter te maken. Op weg naar het Cogas Smart Grid De energietransitie gaat leiden tot een andere belasting van de netwerken. Gesproken wordt over ontwikkelingen richting slimme netwerken, oftewel Smart Grids. Voor Cogas vertaalt zich dit in een structuur waarin de huidige op zichzelf staande netwerken (van Energie en Telecom) gekoppeld gaan worden om gezamenlijk het energieaanbod en de energievraag te faciliteren. De ontwikkeling van meet- en regelsystemen wordt voorzien om dit tot stand te brengen. Deze systemen starten met meten. Cogas Meetdiensten heeft in dit veld zijn sporen verdiend en is een component in het ‘Cogas Smart Grid’. Groei in commerciële dienstverlening Commercieel gezien heeft het Meetbedrijf in 2013 weer een aantal successen geboekt. Er zijn nieuwe contracten gesloten met een aantal aansprekende klanten waaronder de N.A.M., ASR en Grontmij. Belangrijke sectoren voor het Meetbedrijf waren in 2013 de glastuinbouw, olie- en gaswinning, zorg, onderwijs en vastgoed. Nieuwkomers waren klanten op het gebied van biomassaverbranding. Inzicht in energieverbruik en overname Metsens Gebleken is dat er steeds meer klanten inzicht willen hebben in hun energieverbruik. Cogas biedt hiervoor ­verschillende mogelijkheden, waaronder een standaard webportal. Ook kan er maatwerk, een passende energiemanagementoplossing, geboden worden. Een voorbeeld is een oplossing waarmee verschillende bedrijven onderling vergeleken kunnen worden. Om de dienstontwikkeling op het gebied van energiemanagement verder door te zetten, heeft Cogas gedurende de tweede helft van 2013 gesprekken gevoerd met de twee aandeelhouders van Metsens B.V. te Assen, strekkende tot overname door Cogas B.V. van alle aandelen in Metsens B.V. Deze onderneming houdt zich bezig met het ontwikkelen en plaatsen van applicaties op het gebied van monitoring van energieverbruik bij grotere afnemers, met als doel het realiseren van energiebesparing. Cogas Meetdiensten werkt al geruime tijd samen met Metsens. De overname, die per 15 januari 2014 zijn beslag heeft gekregen, moet leiden tot verdere dienstontwikkeling en synergie. De overname heeft een geringe financiële impact op Cogas.

Decentrale energieopwekking Traditionele energiebronnen als aardolie en aardgas zullen steeds schaarser worden. Tegelijkertijd wordt er overal ter wereld gewerkt aan nieuwe technologieën die duurzame alternatieven mogelijk maken. Cogas investeert in zulke alternatieven en maakt er werk van, vaak samen met partners die dezelfde ambitie hebben. Zo is Cogas in

13

vele projecten betrokken bij de (door)ontwikkeling en toepassing van duurzame energieconcepten. Verder ondersteunt Cogas gebruikers die zelf duurzame energie opwekken en terugleveren aan netwerken. Warmtewet In 2013 zijn voorbereidingen getroffen in verband met het in werking treden van de Warmtewet op 1 januari 2014. De Warmtewet geldt voor woningen en bedrijven met een warmteaansluiting van maximaal 100 kilowatt. Dit zijn voornamelijk huishoudens, maar daarnaast ook kleinzakelijke verbruikers. De Warmtewet is vooral bedoeld om deze afnemers van warmte meer wettelijke bescherming te bieden en meer helderheid te creëren over de tarieven. Per 1 januari 2014 worden verschillende zaken wettelijk geregeld, waaronder: • Betrouwbaarheid: de levering van warmte is wettelijk gewaarborgd. • Betaalbaarheid: de kosten bij gebruik van warmte zijn vergelijkbaar met de kosten bij gebruik van gas voor centrale verwarming en warm water (volgens het Niet-Meer-Dan-Anders principe). De Autoriteit Consument & Markt (ACM) stelt jaarlijks de maximumprijzen vast die in rekening mogen worden gebracht. • Goede service: de warmteleverancier stuurt minstens eenmaal per jaar een duidelijke factuur. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) houdt toezicht op de naleving van de Warmtewet. Warmte-koudeopslag (WKO): in 2013 gerealiseerde projecten • Science Park te Amsterdam • Schuilenburg te Raalte • Kop van St. Joseph te Almelo • Kop van Salland te Raalte • De Schauw Bouwdeel A te Putten Lopende projecten op het gebied van duurzame energieopwekking in 2013 waarvan de oplevering zal plaatsvinden in 2014 • Biomassaverbrandingsinstallatie Muziekwijk te Zwolle (Houtkachel) • Raadhuisplein te Drachten (WKO) • Veldtesten MicroTurbine MTT bij zowel Winkelcentrum Zwolle-Zuid als Cogasgebouw te Almelo Het Groene Oosten In samenwerking met Beleef! Media, Twence en Twente Milieu nam Cogas het initiatief voor het ontwikkelen van een televisieserie over duurzaamheid in Oost-Nederland. Deze televisieserie werd onder de naam Het Groene Oosten uitgezonden op RTV Oost. Er werden in totaal acht afleveringen gemaakt en uitgezonden. In elke aflevering stond een duurzaam thema centraal, zoals energiebesparing, duurzaam vervoer, bio-energie en decentrale energie­ opwekking. Het concept van het Groene Oosten omvat naast de televisieserie ook een interactieve website: www.hetgroeneoosten.nl. Met Het Groene Oosten wil Cogas de bewustwording in de regio rondom duurzaamheid en energietransitie vergroten en de rol van Cogas daarbinnen toelichten. Verduurzaming van de regio: Toenemend aantal lokale initiatieven en ondersteuning door Cogas Een andere belangrijke ontwikkeling is het toenemende aantal lokale initiatieven. Cogas wil hierbij nauw betrokken zijn om zo vroeg mogelijk te leren hoe deze decentrale ontwikkelingen van invloed zijn op de huidige netwerken ((bio)gas, elektriciteit, warmte, koude en telecom), wat de opkomende wensen/vragen zijn van de benutters van deze netwerken (producenten en afnemers) en welke rollen daarin zijn weggelegd voor de netbeheerder. Zo ondersteunt Cogas de volgende projecten:

14

• • •

•

E nergiek Vasse − gericht op het bereiken van energieneutraliteit door middel van energiebesparing en bewustwording van de lokale bevolking en bedrijven enerzijds en het duurzaam lokaal opwekken van energie anderzijds. Energieneutraal Noord-Deurningen − in dit lokale initiatief om Noord-Deurningen energieneutraal te maken levert Cogas een bijdrage die is gefocust op de gewenste realisatie van een biogasnetwerk. Stichting ‘Energiecoöperatie Hof van Twente’ te Goor – dit betreft een lokaal initiatief waarbij Cogas samenwerkt met de gemeente Hof van Twente, lokale bedrijven en inwoners, gericht op het bereiken van energieneutraliteit door energiebesparing, bewustwording en de opwekking van verschillende vormen van duurzame energie (zon, wind en biomassa). Green deal “Smart Energy Cities” - met het Nationale Energieakkoord en de Top Sector Energie zijn nauwe verbanden gelegd en zijn er programma’s opgezet die aansluiten bij het Actieplan Duurzame Energievoorziening. Zo is de Green Deal Smart Energy Cities − met als doel slimme energieconcepten toe te passen in 100.000 gebouwen − een goed voorbeeld van een intensieve samenwerking om de verduurzaming van de energievoorziening te realiseren in Twente. Enschede is aangehaakt bij de Green Deal.

Financiële ontwikkelingen 2013 Netto resultaat Cogas heeft het jaar 2013 afgesloten met een uitstekend resultaat na belasting van € 22,8 miljoen. Ook gecorrigeerd voor incidentele baten (resultaat uit deelnemingen) ten gevolge van een boekwinst gerealiseerd op de verkoop van de klantenportefeuille van Cogas Kabeltelevisie B.V. en een positieve herwaardering van het coaxen FTTH netwerk binnen de deelneming Cogas Kabel Infra B.V. is er sprake van een prima resultaat dat boven de interne verwachtingen uit kwam. Desondanks kwam het resultaat over 2013 van € 22,8 miljoen met € 20,5 miljoen fors lager uit dan het incidenteel zeer hoge resultaat in 2012 van € 43,3 miljoen. De oorzaak is dat het resultaat over 2012 uitzonderlijk hoog was ten gevolge van twee incidentele gebeurtenissen in dat jaar en wel het realiseren van een boekwinst op de verkoop van 50% van de aandelen in Cogas Kabel (resultaat uit deelnemingen), wat overigens deels werd gedempt door gestegen bedrijfskosten in verband met afkoopkosten als gevolg van het volledig beëindigen van de Cross Border Lease die Cogas in het jaar 2012 nog had. Genormaliseerd ligt het netto resultaat over 2013 in lijn met de voorgaande jaren. Op postniveau laten de cijfers 2013 zich door gewijzigde omstandigheden niet één op één vergelijken met de cijfers op postniveau van 2012. Enerzijds komt dit door het effect van de bovengenoemde incidentele baten en lasten over de jaren. Anderzijds komt dit door het feit dat in het jaar 2013 het resultaat van Cogas Kabel als resultaat deelneming (50%) wordt verantwoord, terwijl in 2012 de resultatenrekening van Cogas Kabel, waarvan Cogas tot circa medio december 2012 nog volledig eigenaar was, volledig werd meegeconsolideerd. Bedrijfsopbrengsten De som der bedrijfsopbrengsten 2013 ter grootte van € 59,7 miljoen is met circa € 10,1 miljoen gedaald ten opzichte van het niveau van 2012 van € 69,8 miljoen. Deze afname vloeit voornamelijk voort uit het feit dat er met ingang van 2013 geen omzet uit eigen kabelactiviteiten meer aanwezig is. De omzet uit gereguleerde activiteiten is door toegestane tariefverhoging in 2013 gestegen. Daarnaast is de omzet uit commerciële activiteiten gestegen, onder andere door dienstverlening vanuit Cogas aan de joint venture Cogas Kabel Infra B.V. en een lichte groei in overige commerciële activiteiten.

15

Bedrijfslasten De som der bedrijfslasten 2013 kwam uit op € 43,3 miljoen tegen € 58,0 miljoen in 2012. De bedrijfskosten zijn in 2013 met € 14,7 miljoen fors gedaald. Deze afname vloeit voornamelijk voort uit het feit dat er met ingang van 2013 geen bedrijfslasten uit eigen kabelactiviteiten meer aanwezig zijn en dat er sprake was van hoge eenmalige advieskosten in verband met de verkoop van de kabelactiviteiten en het beëindigen van de Cross Border Lease. Voor bovengenoemde effecten gecorrigeerd zijn de bedrijfslasten in 2013 toegenomen ten opzichte van 2012. Deze toename komt voort uit eenmalige kosten. Diverse commerciële materiële vaste activa zijn in 2013 afgewaardeerd met het oog op een verwachte lagere toekomstige opbrengstwaarde. Voorts heeft een aantal oudere werknemers eind 2013 een vertrekregeling aanvaard. De afvloeiingskosten daarvan zijn voorzien ten laste van 2013. Gecorrigeerd voor bijzondere posten zijn de reguliere bedrijfslasten in 2013 aanzienlijk gedaald. Het bedrijfsresultaat 2013 (het bedrag exclusief het resultaat uit deelnemingen) kwam uit op € 16,5 miljoen tegen € 11,8 miljoen in 2012. Genormaliseerd is het bedrijfsresultaat 2013 circa € 20,2 miljoen en ligt het bedrijfsresultaat 2013 in lijn met de genormaliseerde bedrijfsresultaten van de voorgaande jaren. Financiële baten en lasten Het saldo van financiële baten en lasten 2013 kwam uit op een last van € 1,9 miljoen tegen een last van € 0,6 miljoen in 2012. De toename in rentekosten wordt voornamelijk veroorzaakt door het treffen van een voorziening voor eventuele rentekosten in verband met een al langjarig lopend dispuut met de belastingdienst. Resultaat uit deelnemingen De post resultaat uit deelneming kwam over 2013 uit op € 11,2 miljoen. De hoogte van deze post is voornamelijk positief beïnvloed door een incidentele bate (resultaat uit deelnemingen) ten gevolge van een boekwinst gerealiseerd op de verkoop van de klantenportefeuille van Cogas Kabeltelevisie B.V. en een positieve herwaardering van het coax- en FTTH-netwerk binnen de deelneming Cogas Kabel Infra B.V. Het resultaat uit deelnemingen over 2012 bedroeg € 34,9 miljoen. Deze post was incidenteel hoog door het realiseren van een boekwinst op de verkoop van 50% van de aandelen in Cogas Kabel N.V. Belastingverplichting De belastinglast laat in 2013 een vrijwel gelijke last zien ten opzichte van 2012. De belastinglast is ten opzichte van 2012 met circa € 0,1 miljoen gestegen naar € 2,9 miljoen, terwijl het sterk gestegen resultaat anders zou doen vermoeden. Het sterk gestegen resultaat voor belastingen wordt veroorzaakt door een sterk gestegen resultaat uit deelnemingen. Op het resultaat uit deelnemingen is de deelnemingsvrijstelling van toepassing, waardoor dat deel van het resultaat onbelast is. Investeringen Over het jaar 2013 heeft Cogas voor € 17,3 miljoen geïnvesteerd. Het grootste deel van dit investeringsbedrag is besteed aan vervanging en vernieuwing van het elektriciteit- en gasnetwerk. Daarnaast is geïnvesteerd in duurzame projecten en meetactiviteiten. Over het jaar 2012 bedroegen de soortgelijke investeringen € 16,5 miljoen. Liquiditeit en solvabiliteit Gedurende het hele jaar 2013 had Cogas een goede liquiditeitspositie. Deze positie is in 2013 wel fors afgenomen, voornamelijk door de eenmalige dividenduitkering van € 25,0 miljoen naar aanleiding van de verkoop van 50% van de aandelen van Cogas Kabel N.V. in 2012. Daarnaast heeft Cogas een uitstekende solvabiliteit. Cogas heeft slechts een beperkt niveau aan vreemd vermogen, de bedrijfsvoering is voornamelijk met eigen vermogen gefinancierd.

16

Dividend Voorgesteld wordt in 2014 over het resultaat van 2013 een regulier dividend van circa € 10,2 miljoen uit te keren. Financieel beleid Het financiële beleid van Cogas is erop gericht financieel sterk en flexibel te zijn en te blijven, evenals te allen tijde goede toegang te hebben tot de vreemd vermogen kapitaalmarkt. Hierin wordt voorzien door financiële ratio’s na te streven die gebruikelijk zijn bij een A rating. Dit onder meer door zorg te dragen voor een evenwichtig aflossingsschema, een gebalanceerd investeringsplan, het beheersen van de operationele kosten, het beschikken over gecommitteerde kredietfaciliteiten, het aanhouden van voldoende liquide middelen en het toepassen van een verantwoord dividendbeleid. Risicobeheersing Om haar strategische, operationele en financiële risico’s te beheersen past Cogas een adequaat systeem van risicomanagement toe. Dit systeem van risicobeheersing van Cogas is verderop toegelicht in de paragraaf “risicomanagement”. De gebruikelijke financiële risico’s zoals kredietrisico’s, interestrisico’s en liquiditeitsrisico’s zijn voor Cogas beperkt en worden door Cogas adequaat beheerst. Met betrekking tot de kredietrisico’s zijn er geen wederpartijen waar Cogas substantiële bedragen van te vorderen heeft. Er wordt een consequent beleid van kredietanalyse en -beheer uitgevoerd. Het interestrisico van Cogas is beperkt. Enerzijds omdat de omvang van de uitstaande leningen in verhouding tot het balanstotaal beperkt is. Voorts is er sprake van een evenwichtig aflossingschema. Cogas maakt geen gebruik van derivaten. Het liquiditeitsrisico van Cogas is eveneens zeer beperkt. Cogas houdt voldoende liquide middelen aan om aan al haar korte en middellange termijn financiële verplichtingen te kunnen voldoen.

Vooruitzichten voor 2014 Grotere rol voor MVO In 2014 wil Cogas maatschappelijk verantwoord ondernemen nadrukkelijker integreren in de bedrijfsvoering, met als doel MVO tot een structureel onderdeel te maken van alles wat Cogas doet en onderneemt. Zakelijke opstelling tussen Netbeheer en Infra De strikte scheiding van Netbeheer (beleid) en Infra (uitvoering) vraagt om een formalisering van de rolverdeling tussen beide. Met het oog daarop zullen formele dienstverleningsovereenkomsten worden opgesteld. Bijdrage leveren aan totstandkoming van grootschalige proeftuin Als volgende stap in het realiseren van een grootschalige proeftuin voor Smart Grids in Nederland zal Cogas nadrukkelijk aanhaken bij Netbeheer Nederland en haar leden en diverse subsidieaanvragen en projecten mede begeleiden. Kennisplatform voor duurzaamheid Het in 2013 geïnitieerde concept Het Groene Oosten krijgt in 2014 een vervolg en zal daarbij uitgroeien tot een veelomvattend kennisplatform voor duurzaamheid. Naast een nieuwe tv-serie en een voortzetting van de inter­ actieve website worden ook andere communicatie-instrumenten overwogen, zoals regionale evenementen rondom duurzaamheid.

17

Projectmanagement ten behoeve van de uitrol glasvezelnetwerk Op basis van zogenaamde dienstverleningsovereenkomsten verzorgt Cogas voor haar joint venture Cogas Kabel Infra B.V. het projectmanagement van de uitrol van het glasvezelnetwerk in grote delen van Twente. Tevens verzorgt Cogas het beheer en onderhoud van de coax- en glasvezelnetwerken van deze joint venture. De netwerken zelf zijn eigendom van de joint venture. Cogas is tevens betrokken bij de voorbereiding van de beoogde verglazing van de buitengebieden in Twente. Focus op duurzame projecten in de regio Het komende jaar wil Cogas zich vooral richten op duurzame projecten in de regio. Belangrijke pijlers hierbij zijn biomassaverbranding en biomassavergisting. Het doel is om een regionale energiekringloop te realiseren en daarmee dus decentraal duurzaam in energie te voorzien. Samen met gemeenten, (regionale) marktpartijen en lokale duurzame initiatieven wil Cogas het aandeel van duurzame energie binnen de regio structureel verhogen. Hierbij speelt innovatie een belangrijke rol. De technieken op het gebied van duurzame energie ontwikkelen zich snel en Cogas zal zich hierbij samen met (regionale) partijen richten op nieuwe innovatieve concepten. Invoering Warmtewet per 1 januari 2014 Per 1 januari 2014 is de Warmtewet in Nederland ingevoerd. Voor zover nodig heeft Cogas haar tarieven aan­ gepast conform de Warmtewet. De impact op de tarieven van Cogas, de omzet en de resultaten was gering. Duurzame inzetbaarheid Voor 2014 staat – conform de CAO - duurzame inzetbaarheid van de medewerkers op de agenda. In 2013 is hiermee al een start gemaakt. Het doel is om medewerkers vanaf de dag van indiensttreding te begeleiden bij het continu ‘fit’ zijn voor de toekomst. Mogelijke middelen in dit verband zijn trainingen en opleidingen, maar ook coaching, meeloopstages of job rotation. Investeringen Voor het jaar 2014 is een investeringsbedrag van € 12,4 miljoen begroot. In het jaar 2013 is € 17,3 miljoen geïnvesteerd. Uitgangspunt voor het doen van investeringen is het handhaven van een betrouwbaar en veilig elektriciteit- en gasnetwerk. Cogas scoort landelijk zeer goed op deze aspecten. Voor het jaar 2014 is gekozen voor een enigszins gematigd investeringplan. Dit geldt specifiek voor de investeringen in het elektriciteitsnetwerk. Hierin hebben de laatste jaren relatief veel vervangings- en vernieuwingsinvesteringen plaatsgevonden. Daarentegen gaan de vervangingsinvesteringen in het gasnetwerk vrijwel onverminderd door. Door het toepassen van een adequaat systeem van zowel risicomanagement als asset management probeert Cogas een optimale en verantwoorde balans te vinden tussen betrouwbaarheid, veiligheid, investeringsomvang en kostenefficiency. Personeel Voor het jaar 2014 worden geen grote mutaties in personeelsaantallen verwacht. Wel is de verwachting dat door een grotere focus op innovatie en ontwikkeling rollen van medewerkers zullen veranderen en in combinatie daarmee geleidelijk de mix van het personeelsbestand met betrekking tot kennis, kunde en vaardigheden eveneens zal veranderen. Het statutair bestuur van Cogas bestaat uit één persoon, de heer drs. M.M. Kirch. De man/vrouw verhouding binnen de Raad van Commissarissen is 80/20, nadere gegevens zijn achterin dit verslag opgenomen. Commerciële groei Het komende jaar zal Cogas inzetten op een verdere groei van het aantal klanten, met name bij de niet gereguleerde activiteiten. Daarnaast speelt innovatie en vernieuwing een belangrijke rol. De omgeving is volop in beweging en klanten stellen steeds meer eisen op het gebied van duurzaamheid, inzicht in energieverbruik en -sturing.

18

Daarom zal Cogas zich in 2014 ook richten op het ontwikkelen en/of stimuleren van nieuwe producten/diensten op dit vlak mede aan de hand van de uitgevoerde overname van Metsens. Winstverwachting 2014 De operationele winst voor belastingen over 2014 van Cogas zal naar verwachting behoorlijk lager uitkomen dan de operationele winst voor belastingen over 2013. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de substantiële daling van de gereguleerde tarieven over de reguleringsperiode 2014 tot en met 2016. Door het verhogen van de efficiency en daarmee samenhangende structurele kostenbesparingen kan deze tariefdaling deels worden gecompenseerd, maar niet volledig. Acties hiertoe zijn al in 2013 ingezet en zullen in 2014 gecontinueerd en uitgebreid worden. Ondanks de noodzakelijke besparingen heeft Cogas in 2014 evenals in 2013 geld gereserveerd voor business development gericht op het actief inspelen op de Nederlandse ontwikkelingen die voortkomen uit de maatschappelijke thema’s als energietransitie, smart grids en verduurzaming.

Almelo, 28 maart 2014 Drs. M.M. Kirch

19

Risicomanagement Het risicomanagement, risicobereidheid en uitgangspunten Cogas heeft als belangrijke maatschappelijke en wettelijke taak het waarborgen van de continuïteit van de elektriciteits- en gasnetwerken en het minimaliseren van storingen in een groot deel van Twente. Daarnaast wil Cogas in haar bedrijfsvoering veiligheids- en milieurisico’s tot een minimum beperken. Het voorgaande vraagt om een goed beeld en beheersing van de risico’s op het gebied van onder meer veiligheid, bedrijfsvoering en financiën waaraan Cogas blootstaat. Risicomanagement is een belangrijk onderdeel van het besturingsmodel van Cogas. Het richt zich met een brede invalshoek op alle facetten van de onderneming; van strategische en operationele risico’s tot de betrouwbaarheid van (financiële) rapportages en het voldoen aan wet- en regelgeving. Cogas beschikt over een passend risico­ managementbeleid. Door het toepassen van risicomanagement vormt Cogas zich een oordeel over haar belangrijkste risico’s, haar risicobeleid en de te nemen beheersmaatregelen. Cogas definieert een risico als “de mogelijkheid dat een gebeurtenis plaatsvindt, die een negatief effect heeft op het behalen van de doelstellingen, de bedrijfswaarden of het bestaan van onze onderneming”. Het verkrijgen van inzicht in risico’s en het nemen van maatregelen bieden geen absolute garantie tegen het feitelijk optreden van risico’s. Het zorgt er wel voor dat het managen van risico’s expliciet onderdeel is van het besturen van de organisatie. Cogas beschouwt risicomanagement als integraal onderdeel van effectief management. Cogas accepteert de risico’s die bij ondernemen horen, afhankelijk van de omvang en de kans dat risico’s zich voordoen. Afgeleid uit haar risicodraagkracht bepaalt Cogas haar risicobereidheid en welk risicoprofiel acceptabel is. Bij het bepalen van haar risicobereidheid zoekt Cogas aansluiting bij de normen die binnen de sector net­ beheerders in Nederland gehanteerd worden. Cogas hanteert ten aanzien van deze risicobereidheid bij haar bedrijfsvoering in elk geval de volgende uitgangspunten: • voldoen aan wet- en regelgeving; • handelen volgens de interne procedures zoals vastgelegd in het Cogas kwaliteit- en managementsysteem. Het risicomanagement en interne beheersingsraamwerk Het stelsel van maatregelen voor risicobeheersing bestaat uit een aantal instrumenten, procedures en controle­ systemen. Hierbij valt te denken aan onder andere: • het risk-based asset managementsysteem, voor de bepaling van het onderhouds- en investeringsprogramma van de assets; • een jaarlijkse inventarisatie van de lange termijnrisico’s; • expliciet maken van een risicoafweging in de besluitvorming over het beheer- en onderhoudsbeleid en het vervangingsbeleid met betrekking tot elektriciteits- en gasnetwerken in het bijzonder en met betrekking tot projecten en businessplannen in het algemeen; • het periodiek evalueren en analyseren van de relevante risico’s en de maatregelen, ook binnen programma’s en projecten; • het Interne ‘Control Framework’ van Cogas, waarmee het lijnmanagement verantwoording aflegt over de beheersing van de bedrijfsprocessen. Intern hanteert Cogas binnen haar risicomanagement twee ‘defensieve’ lijnen voor het managen van risico’s.

20

De bedrijfsonderdelen vormen de eerste lijn. Zij zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor het managen van risico’s binnen de reguliere bedrijfsvoering. Dagelijks voeren zij werkzaamheden uit waarmee zij risico’s identificeren en beheersen. Maandelijks rapporteren zij over de status van de belangrijkste geïdentificeerde risico’s en belangrijkste beheersmaatregelen als onderdeel van de planning en control cyclus. Binnen het bedrijfsonderdeel Netbeheer is een adviseur Regulering aangesteld die zich bezig houdt met de compliance met betrekking tot de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet. Tevens is binnen het bedrijfsonderdeel Netbeheer een adviseur risicomanagement aangesteld die zich specifiek bezig houdt met risicomanagement met betrekking tot de elektriciteits- en gasnetwerken van Cogas. De bedrijfsonderdelen worden ondersteund door de tweede linie. Dit zijn de stafafdelingen die risicogebieden als hun expertise hebben, zoals de afdeling Kwaliteit, Arbo, Milieu en Veiligheid, de afdeling Juridische Zaken en de afdeling Finance & Control. Cogas heeft geen aparte afdeling interne audit (veelal geduid als de derde linie). De interne audits worden uitgevoerd door medewerkers van de afdeling afdeling Kwaliteit, Arbo, Milieu en Veiligheid, vergezeld door een lid van het managementteam, niet behorend tot het proces dat geaudit wordt. De Cogas-directie is proactief en sturend in houding en gedrag ten aanzien van risicomanagement en interne beheersing. Maandelijks wordt de directie onder andere via de managementrapportage geïnformeerd over de belangrijkste (ontwikkelingen in) risico’s en beheersmaatregelen. Indien nodig stuurt de directie aan op het implementeren van additionele maatregelen. Tenslotte bewaakt de directie het risicomanagement en het interne beheersingsraamwerk en toetst dit regelmatig aan de verwachtingen en ontwikkelingen bij onze belangrijkste stakeholders. De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de opzet en werking van het risicomanagement en het interne beheersingsraamwerk. In kwartaalrapportages wordt de Raad van Commissarissen onder andere geïnformeerd over de belangrijkste (ontwikkelingen in) risico’s en beheersmaatregelen. Buiten de organisatie vervult onder andere de externe accountant een onafhankelijke signaleringsfunctie. Het uitgangspunt binnen Cogas is dat de directie en de Raad van Commissarissen van Cogas altijd op de hoogte zijn van de risico’s van groot belang en/of bijzondere actualiteit. Belangrijkste risico’s Cogas classificeert haar risico’s in de hoofdgroepen strategische risico’s, financiële risico’s en operationele risico’s. De belangrijkste risico’s zijn de volgende: Risicogebied

Risiconaam

Strategisch

Wijziging in wet- en regelgeving regulering

Strategisch

Reputatierisico

Financieel

Kredietrisico

Operationeel

Optreden grootschalig incident (assets)

Operationeel

Veiligheid

Voor het mitigeren van bovengenoemde risico heeft Cogas, voor zover mogelijk, toereikende risicobeheersingmaatregelen getroffen.

21

Aanvullende opmerkingen met betrekking tot risico’s en risicobeheersing: • Cogas voert haar activiteiten hoofdzakelijk in Nederland uit. Financiële transacties zijn in euro’s uitgevoerd. Cogas loopt daarom geen valutarisico’s; • In 2012 heeft Cogas haar US Cross Border Leases volledig afgewikkeld. Cogas loopt daarom geen risico’s meer uit hoofde van US Cross Border verplichtingen; • Cogas heeft het keurmerk ‘Privacy audit proof’ gekregen voor het verwerken van privacygevoelige klant­ gegevens uit de slimme meter; • Het energielandschap verandert, er is sprake van een energietransitie. Dit gaat gepaard met onzekerheden en de vraag wat in de toekomst van een netbeheerder wordt verwacht. Een pasklaar antwoord zal hier niet op gegeven kunnen worden. Wel zal de organisatie van het bedrijf complexer worden. Cogas speelt daarom op diverse manieren in op de onzekerheden die gerelateerd zijn aan deze transitie. Flexibiliteit is hierbij van belang. Cogas werkt bij deze ontwikkelingen nauw samen met haar colleganetbeheerders. Dit zowel bilateraal als in samenwerkingsverband binnen Netbeheer Nederland.

22

Corporate Governance Cogas Holding N.V. is een naamloze vennootschap volgens Nederlands recht. Op de onderneming is het zogenaamde structuurregime van toepassing. In Nederland is de Corporate Governance Code verplicht gesteld voor beursgenoteerde ondernemingen. Voor Cogas, dat niet beursgenoteerd is, geldt deze verplichting niet. De code benadrukt de verantwoordelijkheid die bedrijven hebben voor maatschappelijke aspecten van ondernemen. Dit sluit goed aan bij de strategische doelstellingen van Cogas op het gebied van duurzaamheid, betrouwbaarheid, betaalbaarheid en publieksgerichtheid. Cogas heeft als doel maximale openheid en transparantie te bieden over haar organisatiestructuur, handelen, doelen en resultaten. Goed ondernemerschap en goed toezicht hierop (inclusief de verantwoording daarover) vormen de pijlers van Corporate Governance. Cogas hecht grote waarde aan goede Corporate Governance. Wij streven naar een transparante structuur, die recht doet aan de belangen van alle stakeholders. Goed ondernemingsbestuur en toezicht De twee belangrijkste pijlers voor een goede Corporate Governance zijn goed ondernemingsbestuur en goed toezicht daarop. De directie en de Raad van Commissarissen (RvC) zijn verantwoordelijk voor bestuur respectievelijk toezicht. Om deze taken goed uit te kunnen voeren, worden zij ondersteund door een effectief stelsel van maatregelen van risicobeheersing, interne controle en accountants. In reglementen en statuten is vastgelegd hoe de directie, de Raad van Commissarissen (RvC) en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zich tot elkaar verhouden. De governancestructuur van Cogas is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de statuten van de vennootschap en de diverse interne reglementen, codes en regelingen. De belangrijkste aspecten van de corporate governance van Cogas zijn hieronder uiteengezet. Aandeelhouders

Auditcommissie

Externe accountant Raad van commissarissen

Remuneratiecommissie

Directie Stafafdeling

Dochteronderneming en Business Units

Deelnemingen

23

De directie De directie is belast met het dagelijks bestuur en is verantwoordelijk voor onder meer de strategie, de vaststelling en de realisatie van de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap en het behalen van de resultaten en de voor Cogas relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Voorts is de directie verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving, de beheersing van de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten en de financiering van de onderneming. De directie opereert onder toezicht respectievelijk goedkeuring van de RvC en de AvA en binnen de statutaire bepalingen. De directie richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van Cogas en haar activiteiten en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen af van bij de vennootschap betrokken partijen. De directie is, naast de wettelijke voorschriften en hetgeen hierover is opgenomen in de statuten, gebonden aan het Reglement van de directie. Samen met de RvC is de directie verantwoordelijk voor de Corporate Governance structuur van Cogas. Leden van de directie worden benoemd door de RvC. De Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van de directie, in het bijzonder als het gaat om de realisatie van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie en de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten, de interne systemen voor risicobeheersing en controle, de financiële verslaggeving en de naleving van toepasselijke wet- en regelgeving. Daarnaast fungeert de Raad van Commissarissen als adviesorgaan van de directie en vervult de Raad van Commissarissen ten opzichte van de directie de rol van werkgever. De RvC handelt volgens een reglement, waarin samenstelling, commissies, taken en bevoegdheden, vergadering­en en besluitvorming zijn vastgelegd. De Raad van Commissarissen is collectief verantwoordelijk voor de vervulling van zijn taak. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van Cogas en houdt daarbij rekening met de belangen van iedereen die bij de onderneming is betrokken. De Raad van Commissarissen betrekt daarbij ook de voor Cogas relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. De Raad van Commissarissen is naast de wettelijke en statutaire bepalingen gebonden aan het Reglement van de Raad van Commissarissen. De leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, op voordracht van de Raad van Commissarissen. Uit zijn midden stelt de Raad van Commissarissen twee permanente commissies samen: een Auditcommissie en een Remuneratie­commissie. Voor beide commissies is een reglement opgesteld, waarin samenstelling, taakopdracht en de wijze waarop de commissie haar taak uitoefent zijn vastgelegd. Deze commissies bereiden de besluitvorming van de Raad van Commissarissen voor ten aanzien van de tot hun aandachtsgebied behorende onderwerpen. De Auditcommissie heeft een (voorbereidende) toezichthoudende rol met betrekking tot de integriteit en kwaliteit van de interne en externe financiële rapportages van Cogas en de werking van de interne risico­ beheersings- en controlesystemen. Ook adviseert deze commissie de voltallige Raad van Commissarissen over het financieringsbeleid en de financiering van Cogas en over de risicobeheersing van de toepassing van informatie- en communicatietechnologie. Tevens waakt de Auditcommissie over de relatie met de externe accountant. De Remuneratiecommissie adviseert de Raad van Commissarissen over het te voeren beloningsbeleid voor de leden van de directie. Voor de samenstelling en een toelichting op de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen en zijn commissies wordt verwezen naar het Verslag van de Raad van Commissarissen elders in dit jaarverslag.

24

Algemene Vergadering van Aandeelhouders De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) is het hoogste besluitvormingsorgaan binnen Cogas. In de AvA vindt besluitvorming plaats over onder meer het schriftelijke jaarverslag van de directie, het dechargeren van de directie en de RvC, het vaststellen van de jaarrekening en het bepalen van de winstbestemming. Ook keurt de AvA de strategie van de vennootschap goed en benoemt hij de leden van de RvC. Binnen zes maanden na afloop van het boekjaar wordt de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden. Andere aandeelhoudervergaderingen kunnen worden gehouden op verzoek van de directie of de Raad van Commissarissen. In de praktijk worden jaarlijks vier aandeelhoudersvergaderingen gepland. Tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden besluiten genomen over zaken zoals de vaststelling van de jaarrekening, de vaststelling van het dividend, de verlening van decharge aan de leden van de directie en de Raad van Commissarissen en eventuele (her)benoeming van leden van de Raad van Commissarissen. De agenda voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt vastgesteld door de directie en de Raad van Commissarissen. Iedere aandeelhouder heeft het recht om een Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij te wonen, daarin het woord te voeren en zijn stemrecht in persoon of bij schriftelijke volmacht uit te oefenen. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders geeft elk aandeel recht op het uitbrengen van één stem. Alle besluiten worden genomen met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen, tenzij de wet of de statuten van Cogas anders voorschrijven. De externe accountant De AvA benoemt de externe accountant. De RvC doet daarvoor een voordracht en steunt daarbij op de adviezen van de Auditcommissie en de directie. Bij de voordracht wordt in het bijzonder de onafhankelijkheid van de externe accountant in ogenschouw genomen. De directie rapporteert jaarlijks aan de RvC en de AvA over de ontwikkelingen in de relatie met de externe accountant, in het bijzonder zijn onafhankelijkheid. De directie beoordeelt ten minste eens in de vier jaar het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin de externe accountant fungeert. De directie deelt de belangrijkste conclusies van die beoordeling mee aan de RvC en de AvA. De Auditcommissie houdt toezicht op de relatie met de externe accountant. De commissie: • beoordeelt de onafhankelijkheid, bezoldiging en de eventuele niet-controlewerkzaamheden voor de vennootschap van de externe accountant; • stelt de betrokkenheid van de externe accountant vast met betrekking tot de inhoud en publicatie van de financiële verslaggeving door de vennootschap, anders dan de jaarrekening; • neemt kennis van onregelmatigheden met betrekking tot de inhoud van financiële verslaggeving, zoals moet worden gemeld door de externe accountant. De externe accountant voert de controle uit op de jaarrekening van Cogas. In het kader van de algemene controleopdracht voor de jaarrekening stelt de externe accountant onder meer het accountantsverslag en de managementletter op en verstrekt hij de controleverklaring bij de jaarrekening van Cogas. De externe accountant woont de vergadering van de Auditcommissie bij waarin het verslag van de externe accountant betreffende het onderzoek van de jaarrekening wordt besproken. Andere toezichthouders De RvC is niet de enige partij die formeel toezicht houdt op Cogas. Op de energiemarkt is er wettelijk toezicht vanuit de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).

25

Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Met genoegen biedt de Raad van Commissarissen u hierbij de jaarrekening 2013 aan. Het verslag van de directie over 2013 is daarbij gevoegd. De jaarrekening is gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. te Zwolle. De controleverklaring van de onafhankelijke accountant is opgenomen op pagina 57 van dit verslag. De geconsolideerde winst van de vennootschap over het jaar 2013 bedraagt na belastingen € 22,8 miljoen. Wij stellen uw vergadering voor de jaarrekening over 2013 vast te stellen. Een winstverdelingsvoorstel is afzonderlijk bij dit jaarverslag gevoegd. In het jaar 2013 hebben zich in de samenstelling van de Raad van Commissarissen geen wijzigingen voorgedaan. De Raad van Commissarissen en de directie zijn in 2013 drie maal in vergadering bijeen geweest. In de vergaderingen kwamen onder meer aan de orde de jaarrekening 2012, de strategie, het meerjaren financieel perspectief en dividendbeleid, de overname van Metsens B.V., de verkoop van de 50% deelneming in Cogas Kabeltelevisie B.V. aan CAIW Beheer B.V. en de begroting 2014. Ook werd weer een studiebijeenkomst gehouden, ditmaal over de uitdagingen waarvoor het netbeheer staat, over innovatie en ontwikkeling bij Cogas en over de herinrichting van de Cogas-organisatie. Aan deze studiebijeenkomst namen vanuit Cogas tevens de directie en leden van het managementteam deel. Conform zijn reglement heeft de Raad van Commissarissen een remuneratiecommissie en een auditcommissie ingesteld. De remuneratiecommissie bestond gedurende het verslagjaar uit mevrouw Van Willigen en de heer Flierman. De remuneratiecommissie heeft in 2013 drie keer vergaderd. De heren L.B. Kobes en A. Koops van ‘t Jagt vormen de auditcommissie. Deze commissie heeft in 2013 één keer vergaderd, waarbij is gesproken met de externe accountant. De Cogas-groep heeft opnieuw een bijzonder jaar achter de rug. Eerder dan gepland werd de 50% deelneming in Cogas Kabeltelevisie B.V. verkocht. Voor het eerst sinds vele jaren vond weer een acquisitie plaats. Aan de afronding van een aantal belangrijke dossiers is met voortvarendheid gewerkt. De organisatie is geherstructureerd. Cogas heeft een duidelijke focus op de toekomst. De directie en de medewerkers van Cogas hebben in 2013 wederom hun grote inzet en betrokkenheid bij het bedrijf getoond. Een woord van erkentelijkheid en dank daarvoor is hier dan ook zeer op zijn plaats. Almelo, 23 april 2014 De Raad van Commissarissen A. Koops van ‘t Jagt, voorzitter L.B. Kobes, secretaris.

26

Jaarrekening 2013 Cogas Holding N.V.

Vastgesteld d.d. 28 mei 2014

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 (voor winstbestemming) (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

Noot

31-12-2012

Activa Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

1 2

118.701 27.444

126.971 35.592 162.563

Vlottende activa Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

3 4 5

146.145 1.114 15.423 84.584

709 29.690 36.005 66.404 228.967

101.121 247.266

Passiva Groepsvermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Herwaarderingsreserve Overige reserves Resultaat boekjaar

6 636

636 3.008 155.831 22.758

Voorzieningen

7

Langlopende schulden Onderhandse leningen

8

Kortlopende schulden Schulden en overlopende passiva

9

151.151 43.311 182.233

195.098

4.178

2.791

30.121

34.152

12.435 228.967

15.226 247.267

28

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2013 (bedragen in duizenden euro’s)

2013

Noot

2012

Netto omzet

10

50.627

62.411

Geactiveerde eigen loonkosten Opbrengst werken voor derden Overige bedrijfsopbrengsten

11 12 13

2.604 6.524 20

2.774 1.980 2.663 59.775

Som der bedrijfsopbrengsten Kostprijs omzet Kosten uitbesteed werk en materiaalkosten Personeelskosten Afschrijvingen Duurzame waardevermindering materiële vaste activa Overige bedrijfskosten

14 15 16 17 18 19

9.147 8.840 15.590 9.501

6.691 4.286 16.355 6.930 1.107 7.924

14.933 43.293

58.011

16.482

11.817

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

69.828

Financiële baten en lasten

20

-1.979

-589

Resultaat uit deelnemingen

21

11.222

34.952

25.725

46.180

2.967

2.869

22.758

43.311

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

22

Geconsolideerd resultaat na belastingen Het geconsolideerd resultaat na belastingen is gelijk aan het totaal resultaat.

29

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (bedragen in duizenden euro’s)

Noot 23 Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Afschrijvingen en duurzame waardeverminderingen Mutaties in werkkapitaal: voorraden vorderingen en overlopende activa kortlopende schulden Mutatie voorzieningen Rentebaten Vennootschapsbelasting

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Overige mutaties in financiële vaste activa

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Rentelasten Mutatie langlopende schulden Dividenduitkering

Netto kasstroom Liquide middelen begin boekjaar Liquide middelen einde boekjaar Netto kasstroom

2013

2012

16.482

11.817

8.037

9.501

405 -8.191 -2.791 1.387 673 -2.333 -2.810 13.673

782 4.667 847 -4.572 1.112 -192 12.145 23.962

-17.288 980 -3.452

-25.942 392 69.755

-19.760 -6.087

44.205

-2.838 -4.031 -35.623 -42.492 -48.579

-1.700 -2.706 -8.142

84.584 36.005 -48.579

68.167

-12.548 55.619 28.965 84.584 55.619

30

Algemeen

Activiteiten De activiteiten van Cogas Holding N.V., statutair gevestigd te Almelo, en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit: • transport van electriciteit en gas; • beheren en exploiteren van warmte-koude opslag; • beheren van coax en ftth-netwerk; • verlenen van meetdiensten. Groepsverhoudingen Cogas Holding N.V. staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW is onderstaand opgenomen: Naam

Vestigingsplaats Belang Cogas 403-verklaring

Cogas B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Infra en Beheer B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Kabel Media B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Kabel Telecomservices B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Duurzaam B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Meetdiensten B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Facilitaire Diensten B.V.

Almelo

100%

ja

BioEnergie Twente B.V.

Almelo

100%

ja

Energie Productie Midden Overijssel B.V.

Almelo

100%

ja

Cogas Duurzaam Participatie Twents Bio-Energie bedrijf B.V. Almelo

100%

ja

De bovengenoemde vennootschappen zijn opgenomen in de consolidatie. Op grond van artikel 403 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is gebruik gemaakt van de vrijstelling van deponering bij het Handelsregister van de jaarrekeningen van de groepsmaatschappijen die zijn opgenomen in de groepsjaarrekening. Ten behoeve van deze maatschappijen is Cogas Holding N.V. hoofdelijk aansprakelijk. Verbonden partijen Naast de maatschappijen die onder de financiële vaste activa zijn vermeld, zijn er geen andere verbonden maatschappijen.

31

Grondslagen voor de consolidatie Geconsolideerd worden Cogas Holding N.V. en haar dochtermaatschappijen. Voor elk van deze dochter­ maatschappijen geldt dat zij tezamen onder gemeenschappelijke leiding als economische eenheid optreden en derhalve als groepsmaatschappij kunnen worden aangemerkt. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling van Cogas Holding N.V. De financiële gegevens van Cogas Holding N.V. zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruik­makend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winst- en verliesrekening in de enkelvoudige jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties.

32

Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening

De jaarrekening 2013 is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW, waarbij benamingen zijn toegepast die in de bedrijfstak gebruikelijk zijn. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva







Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd op basis van historische kosten, zijnde de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met de ontvangen bijdragen van derden en met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalkosten, directe arbeidskosten en een toerekenbaar deel van de indirecte productiekosten gebaseerd op een normaal niveau van de bedrijfsactiviteiten. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur en vinden lineair plaats vanaf het moment van ingebruikname. Kosten voor periodiek onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. Subsidies in verband met de aanschaf van (materiële) vaste activa worden gepassiveerd onder de overlopende materiële vaste activa. Deze subsidies worden tijdsevenredig over de geschatte economische levensduur van deze activa ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

33

De kabelnetwerken (coax en glasvezel), aangehouden om (directe) inkomsten te genereren en/of waardestijgingen te realiseren, worden (vanaf 14 december 2012) gewaardeerd tegen actuele waarde. De actuele waarde wordt periodiek bepaald op basis van een waardering en jaarlijks getoetst door een onafhankelijke en deskundige taxateur. De actuele waarde is gebaseerd op de contante waarde van toekomstige kasstromen, aangezien er geen marktwaarde beschikbaar is. Bij de evaluatie door de onafhankelijke en deskundige taxateur zijn de volgende veronderstellingen geëvalueerd: • De belangrijkste variabelen (EBITDA, lange termijn groeiverwachtingen) die zijn gebruikt in de waardering. Opgemerkt wordt dat deze uitgangspunten zijn beoordeeld in het licht van het waarderingsmode; • De toegepaste disconteringsvoet; • Overige inschattingen die door het management zijn gedaan. Waardemutaties als gevolg van de periodieke waardering worden in de winst- en verliesrekening verantwoord. Op deze activa wordt niet afgeschreven. Schattingswijziging Als gevolg van gewijzigde marktomstandigheden (prijsdruk, kortere looptijd contracten en een toename van de concurrentie) en technologische ontwikkelingen inzake de verhuur van grootverbruik meters heeft Cogas Meetdiensten B.V. een nieuwe inschatting gemaakt van de verwachte gebruiksduur van geactiveerde grootverbruikmeters. Dit heeft ertoe geleid dat de afschrijvingstermijn van grootverbruikmeters is aangepast van 30, 20 respectievelijk 15 jaar naar 10 jaar. Overeenkomstig de richtlijnen voor de Jaarverslaggeving worden de hieruit voortvloeiende effecten voor de afschrijvingen verwerkt in de verwachte resterende gebruiksperiode van de betreffende activa. Als gevolg hiervan zijn de afschrijvingskosten in 2013 toegenomen ten opzichte van de kosten bij ongewijzigde uitgangspunten. De kortere gebruiksduur is een indicatie van een bijzondere waardevermindering (RJ 121) en daarom is een toets voor bijzondere waardevermindering uitgevoerd. Deze toets heeft geleid tot het doorvoeren van een bijzondere waardevermindering. Financiële vaste activa De niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Cogas Holding N.V. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelneming. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. De vorderingen op de deelnemingen als gevolg van leningen, alsmede de overige vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De kapitaalbelangen, niet zijnde deelnemingen, met een duurzaam karakter worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.

34

Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voorzover het waarschijnlijk is dat realisatie van een belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde (4%) en hebben overwegend een langlopend karakter. Voorraden De voorraden, grond- en hulpstoffen en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De waardering van de voorraden grond- en hulpstoffen komt tot stand op basis van gemiddelde inkoopprijzen. Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijke voorzieningen voor risico van oninbaarheid. De voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordelingen van de vorderingen. Effecten De effecten zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voorzieningen De voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen tenzij anders vermeld in de toelichting. • Voorziening voor personeelsbeloningen De pensioenregeling wordt onder het Nederlandse pensioenstelsel gefinancierd door afdrachten aan een bedrijfstakpensioenfonds. Deelname aan het bedrijfstakpensioenfonds is verplicht gesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst waaronder Cogas Holding N.V. valt. De opbouw van de pensioenaanspraken wordt steeds in het betreffende kalenderjaar afgefinancierd door middel van (tenminste) kostendekkende premiebetalingen. De pensioenregeling is een middelloonregeling met – voor zowel actieve als inactieve deelnemers (slapers en gepensioneerden) - voorwaardelijke toeslagverlening. De toeslagverlening is afhankelijk van het beleggingsrendement. De dekkingsgraad van het betrokken bedrijfstakpensioenfonds bedraagt ultimo 2013 volgens opgave van het fonds 106%. Op basis van het uitvoeringsreglement heeft de groep bij een tekort in het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan door hogere toekomstige premies. • Voorziening Jubileumuitkeringen Voor de in de toekomst te betalen jubileumuitkeringen aan de medewerkers is een voorziening opgenomen. In de berekening is rekening gehouden met de achterliggende diensttijd, de leeftijden en het verwachte verloop van de medewerkers, rekening houdende met de specifieke inhoud van de jubileumregeling en de sociale lasten. De jubileumuitkering is evenredig aan de diensttijd toegerekend en contant gemaakt tegen 4%. • Voorziening Wachtgeldregeling Onverkort de voorwaarden gesteld in de “Wachtgeldregeling 1995” hebben alle werknemers die voor 1 januari 1997 voor onbepaalde tijd in dienst zijn getreden recht op een wachtgelduitkering in geval van onvrijwillge werkloosheid na beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Voor mogelijke verplichtingen op grond van het hiervoor genoemde wachtgeldreglement is een voorziening gevormd.

35

• Overige voorzieningen Voorzieningen worden gevormd indien: -  per balansdatum een juridisch afdwingbare en/of feitelijke verplichting bestaat die voortvloeit uit gebeurtenissen voor de balansdatum; - het aannemelijk is dat er een uitstroom van middelen zal plaatsvinden om de verplichting af te wikkelen en; - een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van de verplichting. Langlopende schulden Opgenomen rentedragende leningen en schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de schuld. Er zijn geen zekerheden verstrekt. Cogas maakt met betrekking tot haar leningen geen gebruik van derivaten. Binnen de 50% deelneming Cogas Kabel Infra B.V. worden swaps gebruikt om het renterisico op de langlopende leningen af te dekken. Netto omzet De netto omzet betreft het gefactureerde transport, inclusief vastrecht en wettelijke toeslagen, vermeerderd met de raming van het nog te factureren transport over de periode tussen de laatste meteropnamedatum en de balansdatum van het boekjaar, verminderd met het hiervoor gereserveerde bedrag ultimo voorgaand boekjaar. De afwijkingen tussen de raming en de afgerekende bedragen worden in het volgende boekjaar verantwoord. De netto omzet kabeltelevisie betreft gefactureerde abonnementen voor de levering van diensten geleverd via het kabelnetwerk.

Grondslagen voor de resultaatbepaling

Overige grondslagen











Aandeel in het resultaat van niet geconsolideerde ondernemingen Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Cogas Holding N.V. geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. Bij deelnemingen (effecten) waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder de financiële baten en lasten. Subsidies Exploitatiesubsidies worden ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde uitgaven komen/waarin de opbrengsten zijn gederfd/waarin het exploitatietekort zich heeft voorgedaan. Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting wordt berekend door de toepassing van nominaal geldende tarieven op het in de jaarrekening getoonde resultaat voor belastingen, rekening houdend met permanente verschillen tussen dit resultaat en het resultaat volgens fiscale grondslagen. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is op basis van de indirecte methode opgesteld. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Vennootschapsbelasting, ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

36

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s)

Noot 1 Materiële vaste activa Overzicht van het verloop van de balanswaarde in 2013 en de aanschafwaarde per 31 december naar de aard van de activa Bedrijfs gebouwen en terreinen

Machines en installaties

Distributieleidingen en installaties

Andere bedrijfsmiddelen

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

Totaal

268.980 -150.279 118.701

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

16.118 -7.294

6.558 -4.487

199.112 -111.927

33.525 -26.571

13.667

Boekwaarde per 1 januari

8.824

2.071

87.185

6.954

13.667

732

50 -575

3.372 -48 -2.024

-6.633

-406

19.766 -1.391 -3.925 -908 411

Investeringen Aanpassing aanschafwaarde (desinvesteringen) Afschrijvingen Duurzame waardevermindering Aanpassing cumulatieve afschrijvingen (desinvesteringen)

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december

-199 48

17.288 -1.439 -6.930 -1.107 459

326

-525

13.953

1.348

-6.832

8.271

16.850 -7.700

6.608 -5.062

217.487 -116.349

36.849 -28.547

6.835

9.150

1.546

101.138

8.302

6.835

284.629 -157.658 126.971

De verzekerde som van de daarvoor in aanmerking komende activa bedroeg in het boekjaar circa € 36,3 miljoen. De boekwaarde van deze verzekerde activa bedroeg per balansdatum circa € 26,1 miljoen. Bouwrente wordt niet geactiveerd. De gewijzigde marktomstandigheden zoals toegelicht bij ‘schattingswijziging’ die hebben geleid tot een gewijzigde verwachte gebruiksduur van de meters heeft naast een wijziging van de afschrijvingsduur ook impact op de waardering van de huidige geactiveerde meters. Aangezien het uitgangspunt is dat meters een gebruiksduur hebben van 10 jaar, dient de huidige boekwaarde van de meters te worden gecorrigeerd. De bedrijfswaarde bij de verwachte resterende gebruiksduur is lager dan de huidige boekwaarde. Deze afwaardering van € 908.000 is verwerkt als een duurzame waardevermindering. De voornaamste gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn: Bedrijfsgebouwen en terreinen 30 jaar Machines en installaties 10 - 15 jaar Distributieleidingen en installaties 20 - 55 jaar Andere bedrijfsmiddelen 5 - 12 jaar

37

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s)

Noot 2 Financiële vaste activa Deelnemingen in overige verbonden partijen Omschrijving

GST B.V., Almelo

Twenergy VOF, Almelo

Cogas Kabel Cogas Infra B.V. Kabeltelevisie B.V.

Trianel Gaskraftwerk HammUentrop GmbH, Aachen

Totaal 2013

Totaal 2012

3.432 100

123 -74 -209 -1.361 28.944 -14.472 25.953 -23.816

Deelnemingspercentage

50%

50%

50%

50%

3,67%

Aandeel vermogen kapitaal Aandeel in overig vermogen

327 649

17 -7

16.225

384

3.105 -2.080

Stand 1 januari 2013

976

10

16.225

384

1.025

20.058 -1.438 18.620

Aandeel in resultaat Gedeclareerd dividend Kapitaalstortingen Bijzondere waardevermindering Deconsolidatie Cogas Kabel Infra B.V. Verkoop deelnemingen Aanpassing ivm waarderingsgrondslag Kapitaalvermindering Herwaardering

149 -137

-11

941

957 -934

131 -167 -247 -98

2.167 -1.238 -247 -98

Stand 31 december 2013

988

-407

-407

-

3.008 21.805

3.008 -1

20.174

644

3.532

18.620

De deelnemingen GST B.V., Twenergy VOF, Cogas Kabel Infra B.V., Cogas Kabeltelevisie B.V., zijn opgenomen voor de nettovermogenswaarde. Trianel Gaskraftwerk is opgenomen tegen de verkrijgingsprijs onder aftrek van bijzondere waardevermindering. De intentie is om de deelneming in Trianel Gaskraftwerk binnen één jaar te vervreemden. In Cogas Kabel Infra B.V. wordt een kabelnetwerk aangehouden om (directe) inkomsten te genereren en/of waardestijgingen te realiseren. Om deze reden wordt het netwerk in deze deelneming gewaardeerd tegen actuele waarde. Voor de herwaardering is een herwaarderingsreserve gevormd.

38

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s)

2013

2012

Latente belastingvordering per 1 januari

8.782

11.310

Af: vrijval latentie 2013 Af: deconsolidatie Cogas Kabel Infra B.V.

-634

-2.677 149

8.148

8.782

Belastinglatentie

Belastinglatentie

Latente belastingvordering per 31 december

De latente belastingvordering (vennootschapsbelasting) is gevormd voor de verschillen tussen fiscale en commerciële waardering van distributienetwerken. De nominale waarde bedraagt € 7,2 miljoen en is contant gemaakt tegen 4% nettorente. Verwacht wordt dat van dit bedrag op balansdatum een bedrag van € 0,8 miljoen binnen een jaar wordt gerealiseerd. Effecten

aantal waarde 128 € 227,00 5 € 1.293,00 16.823 € 0,40

29 6 7

29 6 7

42 De effecten zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. De reële waarde van de effecten per 31-12-2013 van N.V. Kema is € 242.000, van GEAS B.V. € 60.000 en van EDSN B.V. € 7.000.

42

N.V. KEMA te Arnhem GEAS B.V. te Enschede EDSN B.V. te Arnhem

Overige vorderingen

Deposito Landsbanki IJsland Voorziening deposito Landsbanki IJsland

Achtergestelde lening Cogas Kabel Infra B.V. Lening aan EDSN B.V. te Arnhem

5.979 -5.979

5.979 -5.979

-

-

5.186 411 5.597

Cogas participeert voor 50% in de joint venture Cogas Kabel Infra B.V.. Met betrekking tot de financiering is contractueel afgesproken dat Cogas maximaal € 15 miljoen ter beschikking stelt als achtergestelde lening. De lening wordt afgeroepen naar rato van de uitrol van het ftth-netwerk. Cogas Infra & Beheer B.V. heeft EDSN B.V., evenals de overige netbeheerders, naar rato van het aandeel in EDSN B.V. een lening verstrekt om de software voor het berichtenverkeer ten behoeve van het nieuwe marktmodel te financieren. Terugbetaling vindt plaats in 5 jaar tegen marktconforme rente. Totaal financiële vaste activa

35.592

27.444

39

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

770 -61 709

1.209 -95

4.708 -722

5.079 -705

3.986

4.374

6.731 18.973

11.049

25.704

11.049

29.690

15.423

Noot 3 Voorraden Grond- en hulpstoffen Voorziening incourant Totaal voorraden

1.114

Noot 4 Vorderingen en overlopende activa Debiteuren

Handelsdebiteuren Dubieuze debiteuren

Overige vorderingen

Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende activa

Totaal vorderingen en overlopende activa

De vorderingen omvatten een bedrag van € 4,7 miljoen dat tussen één en twee jaar wordt ontvangen. De overige vorderingen hebben een looptijd korter dan een jaar. De post overlopende activa bevat een vordering op CAIW voor de verkoop Cogas Kabeltelevisie B.V. van € 6,1 miljoen. Noot 5 Liquide middelen

36.005

84.584

Deze middelen staan vrij ter beschikking

40

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s) Noot 6 Groepsvermogen

31-12-2013

31-12-2012

De samenstelling en het verloop van het eigen vermogen zijn opgenomen in de toelichting op de vennootschappelijke balans. Het resultaat toekomend aan de rechtspersoon is het totaalresultaat van de rechtspersoon. Noot 7 Voorzieningen Voorziening Cross Border Lease Er was een voorziening gevormd voor verplichtingen als gevolg van de Cross Border Lease. Deze voorziening was gewaardeerd tegen contante waarde. Het verloop van deze voorziening was in 2013 als volgt: Saldo per 1 januari Dotaties

4.757

Onttrekkingen Vrijval wegens vroegtijdige ontbinding contract.

4.757 258 4.499

Saldo per 31 december

-

In het jaar 2012 zijn de contracten met betrekking tot de Cross Border Lease ontbonden en resteren er geen verplichtingen.

41

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

Personeelsbeloning Voorziening jubileumuitkering Overeenkomstig Richtlijn 271 (personeelsbeloningen) voor de jaarverslaggeving van de raad voor de jaarverslaggeving voor grote en middelgrote rechtspersonen is een voorziening opgenomen voor de in de toekomst te betalen jubileumuitkeringen aan de medewerkers. De dotatie aan deze voorziening is als last in de winst- en verliesrekening verwerkt. Verwacht wordt dat € 46 duizend binnen één jaar zal worden afgewikkeld. Saldo per 1 januari Dotaties

501 54

493 77

Onttrekkingen

555 54

570 69

Saldo per 31 december

501

501

Voorziening Wachtgeldregeling Er is een voorziening gevormd voor mogelijke verplichtingen op grond van het wachtgeldreglement en/of (toekomstige) sociale wetten. Het gehele bedrag van € 64 duizend zal naar verwachting binnen één jaar worden afgewikkeld. Het verloop van deze voorziening was in 2013 als volgt: Saldo per 1 januari Dotaties

159 9

232 26

Onttrekkingen

168 104

258 99

64

159

Saldo per 31 december

Overige voorzieningen Deze voorziening bestaat hoofdzakelijk uit de voorziening gevormd voor Objectiveerbare Regionale Verschillen (ORV). Door de Energiekamer is in de vorige reguleringsperiode in de vastgestelde tarieven onterecht een te hoge vergoeding voor precariorechten opgenomen. Deze voorziening zal in de periode 2013 t/m 2015 vrijvallen. Saldo per 1 januari Dotaties Onttrekkingen Vrijval Saldo per 31 december Het bedrag zal binnen vijf jaar worden afgewikkeld.

2.131 2.107

1.881 1.500

4.238 625

3.381 750 500

3.613

2.131

4.178

2.791

Totaal voorzieningen De voorzieningen hebben overwegend een langlopend karakter.

42

Toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in duizenden euro’s) Noot 8 Langlopende schulden

31-12-2013

31-12-2012

Gedeelte van de leningen met een resterende looptijd van meer dan 5 jaar Bedrag leningen met een resterende looptijd van 5 jaar en minder

33.371

36.794

Totaal van de onderhandse leningen

33.371

36.794

3.250

2.642

30.121

34.152

3.250 2.651 1.335 212 4.987

2.642 3.879 3.231 190 5.284

12.435

15.226

Onderhandse leningen De onderhandse leningen kunnen worden onderverdeeld in:

Af: Aflossingsverplichtingen op de onderhandse leningen voor volgend boekjaar, opgenomen onder schulden op korte termijn

Het gemiddelde rentepercentage over 2013 bedroeg 4,28 % (2012 4,48%).

Noot 9 Kortlopende schulden Onderhandse geldleningen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies Overlopende passiva

43

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s) Noot 10 Netto omzet Infra & Beheer - Aardgas transport- en aansluitdienst - Elektriciteit transport- en aansluitdienst Meetdiensten Duurzaam Kabel (tot 14 december 2012)

2013

2012

20.316 20.774 6.283 3.254

19.204 19.281 5.666 2.666 15.594

50.627

62.411

2.604

2.774

112 486 -12 325

575 419 101 302 526

Noot 11 Geactiveerde eigen loonkosten De geactiveerde eigen loonkosten betreffen uren van eigen personeel die zijn besteed aan werkzaamheden ten behoeve van investeringsprojecten.

Noot 12 Opbrengst werken voor derden Infra & Beheer - Aardgas - Elektriciteit Meetdiensten Duurzaam Kabel (tot 14 december 2012) Dienstverleningsovereenkomst Kabel Facilitair

5.497 116

57

6.524

1.980

-969 989

1.603 1.060

20

2.663

De opbrengst werken voor derden bevat onder meer schades, fraude en vergoedingen voor af- en heraansluiting. Noot 13 Overige bedrijfsopbrengsten Overige opbrengsten MEP Subsidie Biomassacentrale

De overige opbrengsten is het resultaat van de verkoop en inkoop van energie van € 5,8 miljoen respectievelijk € 6,7 miljoen. Sinds 1 januari 2013 wordt de energie op de markt tegen de op dat moment geldende prijs via de EEX verkocht. Bij flucturerende verkoopprijzen kan er een positief danwel een negatief resultaat ontstaan doordat bij Trianel Gas Kraftwerk tegen vaste inkoopprijzen wordt ingekocht.

44

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s)

2013

2012

4.943 1.748

4.879 1.423 2.845

6.691

9.147

1.394 2.892

1.534 7.306

4.286

8.840

Noot 14 Kostprijs omzet Infra & Beheer - Elektriciteit transport Duurzaam Kabel (tot 14 december 2012)

Noot 15 Kosten uitbesteed werk en materiaalkosten Materiaalkosten Werkzaamheden en diensten van derden

45

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s)

2013

2012

11.129 1.986 1.597 1.643

11.511 1.650 959 1.470

16.355

15.590

Aantal werknemers per ultimo boekjaar: Cogas Infra en Beheer B.V. Cogas Facilitaire Diensten B.V. ten behoeve van Meetdiensten ten behoeve van Duurzaam ten behoeve van Kabel ten behoeve van Staf Cogas Holding N.V.

114

100

18 17 22 70 1

32 16 23 70 1

Totaal aantal werknemers

242

242

Noot 16 Personeelskosten Salarissen Wettelijke en vrijwillige sociale lasten Interne bedrijfsregelingen Pensioenlasten

Op 1 januari 2013 is de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. In deze nieuwe wet zijn regels vastgelegd over de maximale bezoldiging van bestuurders en topfunctionarissen in de (semi)publieke sector. Jaarlijks wordt de WNT-norm vastgesteld in een ministeriële regeling. De WNT verplicht te rapporteren in het financieel jaarverslag over de bezoldiging van de (gewezen) topfunctionaris(sen) ongeacht een eventuele overschrijding van het bezoldigingsmaximum. Voor reguliere functionarissen geldt de publicatieverplichting alleen als de bezoldiging meer bedraagt dan het maximum. Voor toezichthouders (voorzitter en leden van de Raad van Commissarissen) geldt ook een beloningsmaximum. Het maximum voor de leden is 5 procent en voor de voorzitter 7,5 procent van het bezoldigingsmaximum van de WNT. Er is geen sprake van een overschrijding van de maximumnorm van de WNT bij de beloning van reguliere functionarissen en de toezichthouders. In onderstaand overzicht zijn de bezoldigingscomponenten volgens de WNT gepubliceerd voor het jaar 2013. De bezoldiging in 2013 van de heer Kirch overschrijdt niet de maximale bezoldiging zoals vastgelegd in de WNT. M.M. Kirch - Algemeen Directeur (bedragen x € 1.000)

2013

Beloning Pensioen



194 33

Totaal



227

46

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s)

Noot 17 Afschrijvingen

2013

2012

6.930

9.501

6.930

9.501

De specificatie van de afschrijvingen is als volgt: Materiële vaste activa De afschrijvingen zijn berekend op basis van de historische kostprijs.

Noot 18 Duurzame waardevermindering materiële vaste activa Duurzame waardevermindering

1.107 1.107

Noot 19 Overige bedrijfskosten 1.152 956 523 250

Uitzendkrachten Onderhoudscontracten Telefonie/porti Oninbare vorderingen Kosten Cross Border Lease Communicatie Kosten nutsinstellingen en toezicht Overige bedrijfskosten

204 251 4.588

1.301 1.040 575 -21 6.865 179 127 4.867

7.924

14.933

Honoraria accountantsorganisatie: Het totaal van de ten laste van het resultaat van het boekjaar gebrachte honoraria voor werkzaamheden van de externe accountant en de accountantsorganisatie bedraagt € 328.000. Dit bedrag is als volgt onder te verdelen: Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Advieskosten

€ € € €



€ 328.000



64.000 32.000 154.000 78.000

47

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen in duizenden euro’s)

2013

2012

859 -1.531 -1.307

1.112 -1.699 -2

-1.979

-589

3.008 2.167 6.047

123 34.829

11.222

34.952

6.421 -4.088

11.535 -11.343

634

2.677

2.967

2.869

11,5%

6,2%

Noot 20 Uitkomst van de financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten onderhandse en converteerbare leningen Overige rentelasten

Noot 21 Resultaat uit deelnemingen Herwaardering deelneming Aandeel in resultaat Overige resultaat uit deelnemingen

Het overige resultaat uit deelnemingen in 2013 bestaat overwegend uit het boekresultaat op de verkoop van de aandelen in Cogas Kabeltelevisie B.V. Het restant betreft het resultaat uit overige deelnemingen en effecten. Noot 22 Belastingen en resultaten uit gewone bedrijfsuitoefening Op basis van commercieel resultaat (25%) Fiscale verschillen Mutatie belastinglatentie

Effectief belastingstarief Het effectieve belastingpercentage wijkt af van het normale belastingtarief als gevolg van permanente fiscale verschillen. Het grootste deel betreft het toepassen van de deelnemingsvrijstelling, het restant betreft overige fiscale verschillen (vrijgestelde winstbestanddelen, energie investeringaftrek).

48

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Cogas B.V. is hoofdelijk aansprakelijk voor de verplichtingen van de fiscale eenheid. Op dit moment bestaat nog een discussie met de Belastingdienst over de ingediende aangifte vennootschaps­ belasting over het jaar 2006. Het belangrijkste issue dat de Belastingdienst in haar vragenbrief aan de orde heeft gesteld is de behandeling van de deelnemingsvrijstelling Cogas Energie B.V. (verkoop leveringsbedrijf). De uitkomst van deze discussie is op dit moment nog niet in te schatten. De directie streeft ernaar om de bestaande discussies op te lossen en de genoemde aangifte in 2014 definitief te maken. Als gevolg van een wijziging in de fiscale behandeling van deelnemingen in entiteiten die kleiner zijn dan 5% is met ingang van 1 januari 2010 de deelnemingsvrijstelling niet meer van toepassing op het belang van Cogas Infra en Beheer B.V. in TGH. Als gevolg van deze sfeerovergang is in overleg met de Belastingdienst de waarde van het belang per 1 januari 2010 bepaald op € 10 miljoen. Het Eigen Kapital II maakt geen deel uit van voormelde waarde. In april 2012 heeft als gevolg van de Energiewende in Duitsland een zware prijsval plaatsgevonden op de markten voor elektrische energie. Het gevolg hiervan is dat de deelneming in TGH voor wat betreft het Eigenkapital I op nihil moet worden gewaardeerd. Bij verkoop van de aandelen in TGH, welke naar verwachting in 2014 zal plaatsvinden, zal een fiscaal aftrekbaar verlies van circa € 9,5 miljoen worden gerealiseerd. Commercieel is TGH, zoals genoemd onder noot 2, gewaardeerd tegen € 0,6 miljoen.

Noot 23 Toelichting op het geconsolideerd kastroomoverzicht (bedragen in duizenden euro’s) Op 5 november 2013 is het 50% belang in Cogas Kabeltelevisie B.V. verkocht. Van de verkoopprijs is € 6 miljoen nog niet ontvangen - deze is opgenomen onder de ‘mutaties in werkkapitaal - vorderingen’.  Hierdoor is de mutatie in het kasstroomoverzicht niet gelijk aan de mutatie in de balanspost. Deze € 6 miljoen zal in 2014 en in 2015 worden afgewikkeld. De overige mutaties in financiële vaste activa betreffen hoofdzakelijk de ontvangen koopsom van verkoop van het 50% belang in Cogas Kabel N.V. en de verstrekte achterstelde leningen aan Cogas Kabel Infra B.V. in 2013.

49

Vennootschappelijke jaarrekening 2013 Cogas Holding N.V.

Vastgesteld d.d. 28 mei 2014

Vennootschappelijke balans per 31 december 2013 (voor winstbestemming) (bedragen in duizenden euro’s)

Activa

Noot

31-12-2013

31-12-2012

Vaste activa Materiële vaste activa

24



25

32 25

Financiële vaste activa deelnemingen in groepsmaatschappijen vorderingen op groepsmaatschappijen

25 26

133.442 29.812

32 112.498 37.266

163.254 Vlottende activa Groepsmaatschappijen Vorderingen en overlopende activa

8 98

Liquide middelen

149.764 7 5.331

106

5.338

18.919

39.996

182.304

195.129

Passiva Eigen vermogen Gestort en opgevraagd Herwaarderingsreserve Overige reserves Resultaat boekjaar

27 636 3.008 155.831 22.758

Voorzieningen Kortlopende schulden Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende passiva

636 151.151 43.311 182.233

195.098

4

7

20 47

15 9 67

24

182.304

195.129

51

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2013 (bedragen in duizenden euro’s)

2013

2012

Overige baten en lasten na belastingen

1.814

2.083

Resultaat deelnemingen na belastingen

20.944

41.228

Resultaat

22.758

43.311

Overige baten en lasten na belastingen

Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling Algemeen Voor de toelichting op overige in de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening opgenomen bedragen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Grondslagen resultaatbepaling Voor de grondslagen inzake waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. Deelnemingen Cogas Holding N.V. heeft een deelneming van 100% in Cogas B.V.

52

Toelichting op de vennootschappelijke balans (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

43 -27

43 -27

Boekwaarde per 1 januari

16

16

Noot 24 Materiële vaste activa Overzicht van het verloop van de balanswaarde in 2013 en de aanschafwaarde per 31 december 2013.

Investeringen Aanpassing aanschafwaarde (desinvesteringen) Afschrijvingen Aanpassing cumulatieve afschrijvingen (desinvesteringen)

32 -43 -6

-9 36

-6

16

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

32 -7

32

Boekwaarde per 31 december

25

32

112.498

83.818

20.944

25.953 41.228 38.500

133.442

112.498

Noot 25 Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen De deelneming Cogas B.V. is gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. Cogas B.V. Stand per 1 januari Bij: Aanpassing deelneming in verband met de waarderingsgrondslag Bij: Resultaat Af: Dividend

53

Toelichting op de vennootschappelijke balans (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

37.266

44.719

7.454

7.453

29.812

37.266

Noot 26 Vorderingen op groepsmaatschappijen De stand van de vorderingen op groepsmaatschappijen is als volgt: Geldlening aan Cogas Infra en Beheer B.V. Aflossing Stand per 31 december

Op grond van de vaststellingsovereenkomst met de Nederlandse Belastingdienst wordt de lening vanaf 2008 in 10 jaar lineair afgelost met een bedrag van circa € 7,5 miljoen per jaar. Noot 27 Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 20.000 gewone aandelen, elk met een nominale waarde van € 500,-. Maatschappelijk kapitaal, 20.000 aandelen

10.000

10.000

Af: Nog niet uitgegeven aandelen

7.456

7.456

Geplaatst kapitaal

2.544

2.544

Af: Nog niet gestort kapitaal (75%)

1.908

1.908

636

636

Gestort kapitaal

54

Toelichting op de vennootschappelijke balans (bedragen in duizenden euro’s)

31-12-2013

31-12-2012

Herwaarderingsreserve Het verloop van de reserves was als volgt: Stand per 1 januari Bij: toevoeging

3.008

Stand per 31 december

3.008

Overige reserves Het verloop van de reserves was als volgt: 151.151

114.416

Bij: Netto resultaat voorgaand boekjaar

43.311

18.924

Af: Dividend

35.623

8.142

Stand per 1 januari Mutaties boekjaar:

Af: Toevoeging herwaarderingsreserve

3.008

Bij: Aanpassing deelneming in verband met de waarderingsgrondslag Stand per 31 december

25.953 155.831

151.151

De overige reserves staan ter vrije beschikking aan de aandeelhouders.

55

Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring Statutaire bepalingen inzake de resultaatbestemming De statutaire bepalingen volgens artikel 16 inzake de resultaatbestemming luiden als volgt: Nadat eventuele verliezen van voorgaande jaren zijn gedekt, besluit de algemene vergadering van aandeelhouders omtrent de bestemming van de winst. Over vrijwillige stortingen op aandelen zal geen rente worden vergoed, noch dividend worden uitgekeerd. Voorstel bestemming resultaat boekjaar 2013

Voorgesteld dividend Eenmalig extra dividend (uitgekeerd in januari 2013) Toevoeging aan de algemene reserve

2013

2012

10.178 12.580

10.178 25.445 7.688

22.758

43.311

Voorgesteld wordt in 2014 over het resultaat van 2013 een regulier dividend van circa € 10,2 miljoen uit te keren. Het voorstel van de bestemming van het resultaat over 2013 is niet in de jaarrekening verwerkt.

56

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Cogas Holding N.V. te Almelo Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Cogas Holding N.V. te Almelo gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Cogas Holding N.V. per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Zwolle, 28 maart 2014 Deloitte Accountants B.V. was getekend: G.C. Hamer RA

57

Aandeelhouders, Raad van Commissarissen, Directie en Ondernemingsraad per 31 december 2013 Aandeelhouders Naam

Aantal aandelen

Percentage

1.161

22,8%

Gemeente Borne

381

7,5%

Gemeente Dinkelland

463

9,1%

Gemeente Hardenberg

650

12,8%

Gemeente Hof van Twente

669

13,1%

Gemeente Oldenzaal

537

10,6%

Gemeente Tubbergen

293

5,8%

Gemeente Twenterand

558

11,0%

377

7,4%

Gemeente Almelo

Gemeente Wierden

5.089 Raad van Commissarissen De heer dr. A.H. Flierman, Markelo De heer Flierman (12 november 1955) is per 1 oktober 2010 benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen. De heer Flierman is voorzitter van het bestuur van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) en lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal. Tot 1 mei 2013 was hij voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente. Voorheen vervulde de heer Flierman onder andere de functies van secretaris-directeur van de Stadsregio Rotterdam en gemeentesecretaris van Arnhem. Naast zijn huidige functie is hij onder meer voorzitter van de Raad van Toezicht van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix te Winterswijk en lid van de Raad van Toezicht van Nuffic. De heer L.B. Kobes, Enter De heer Kobes (30 juli 1945) is secretaris van de Raad van Commissarissen. Hij is per 28 september 2006 als commissaris in functie getreden en is per 1 oktober 2010 herbenoemd voor een periode van 4 jaar. Tot 1 juni 2010 was de heer Kobes burgemeester van de gemeente Twenterand en daarvoor burgemeester van de gemeenten Wierden, Ommen en Zwartsluis. De heer Kobes bekleedt toezichtfuncties bij Het Oversticht, RTV Oost en Roos. Voorts is hij onafhankelijk voorzitter van LIC Enter, voorzitter van Sportservice Overijssel, voorzitter van de stichting Vrienden van Museum Ton Schulten, bestuurslid van het Hospice De Reggestroom te Rijssen, de stichting Troska, zorg voor anderen te Rijssen en Wios in Wierden. De heer A. Koops van ’t Jagt, Den Ham De heer Koops van ’t Jagt (27 februari 1947) is voorzitter van de Raad van Commissarissen. Hij is benoemd per 1 oktober 2010. Hij was tot 1 oktober 2008 werkzaam als wethouder voor de gemeente Twenterand. De heer Koops van ’t Jagt vervult mede commissariaten bij Timmerhuis Groep Vriezenveen weg- en waterbouw, DOC Kaas Hoogeveen en Dasko Transportgroep Aadorp.

58

De heer drs. E. Leideman, Meppel De heer Leideman (16 november 1964) is per 18 mei 2011 lid van de Raad van Commissarissen van Cogas. Hij is benoemd op voordracht van de Ondernemingsraad. De heer Leideman is directeur-bestuurder van woningcorporatie DeltaWonen in Zwolle. Daarnaast bekleedt hij de volgende nevenfuncties: Commissaris PEC Zwolle; Bestuurslid concilium Zwolle; Bestuurslid stichting Gereglementeerd Eigendom Zwolle; Lid adviesraad Zwolle Marketing; Bestuurslid Ronald McDonaldhuis Zwolle. Mevrouw drs. C.W. van Willigen, Arnhem Mevrouw C.W. van Willigen (8 juni 1957) is per 1 oktober 2010 benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen. Zij is algemeen directeur van Oost N.V. Verder is zij lid van het bestuur van de Stichting TrenT, gevestigd te Enschede, en commissaris bij DAR N.V. te Nijmegen. Voorts is zij bestuurslid van de Stichting ter Bevordering van Draadloos Mobiel Communicatieonderzoek (Stichting WMC) en van de Stichting Fondsbeheer Gelderland valoriseert. Directie De heer drs. M.M. Kirch Ondernemingsraad De heer H. Segerink, voorzitter De heer B. van Golde, vice-voorzitter De heer J. Palmers, secretaris De heer J. van Amelsvoort De heer E. Berfelo De heer R.J.A. Braamhaar De heer A. Makkinga De heer P. Vinke

59