Proeven aan Collegiale Bestuurlijke Visitatie Kees Hoefnagel Marie-Anne van Reijen
Waarom pilot Collegiale Bestuurlijke Visitatie?
Commissie Code Goed Onderwijsbestuur VO haar eindrapport De letter én de geest. Adviezen voor versterking van de bestuurskracht in het voortgezet onderwijs : –
Resolutie op ALV VO-raad 27 nov 2014: –
24) De commissie beveelt de VO-raad aan om samen met de VTOI de vernieuwde governancecode verder tot leven te brengen en naleving ervan te bevorderen, zowel in de geest als naar de letter, door het organiseren van een visitatiestelsel ‘goed bestuur’ op sectorniveau, voor en door bestuurders en intern toezichthouders zelf, met als doelen leren en feedback geven.
Stelt voor de uitwerking van mogelijkheden voor collegiale visitatie voor en door bestuurders en intern toezichthouders in afstemming met de VTOI te beleggen bij de VO-academie.
Sector-akkoord: –
‘De VO-raad ondersteunt de bestuurders bij de totstandkoming van netwerken en vormen van collegiale visitatie en adequate opleidingstrajecten voor bestuurders.’
Elementen Inhoudelijke kader Zelf-evaluatie Daadwerkelijk bezoek:
Panelgesprekken en lesbezoeken Reflectieve dialoog
Rapportage Follow-up / Herhaling Evaluatie
Zelfevaluatie 6 stappen: Verzamelen documenten Data verzamelen Beschrijven Analyseren en interpreteren Objectiveren / Verifiëren Zelf-reflectie
Visitatiecyclus
Kaders Onderzoek Edith Hooge& Hartger Wassink kenmerk
functie
DOEL
ontwikkelen --X---------------------------------------------legitimeren
AANLEIDING
proactief-X--------------------------------------------------------reactief
UITKOMST
vertrouwelijk-X------------------------------------------------openbaar
SCOPE
open--------------------------------------------------X-----------gesloten
Samenstelling visitatiecommissie Extern voorzitter Lid (bestuurder uit pool)
Lid (bestuurder uit pool) Lid (bestuurder uit pool) Externe secretaris
Rol voorzitter & secretaris
voorzitter
secretaris
-
- organisatie visitatieproces - planning en communicatie - verzamelen & verspreiden documenten - schrijven & redigeren conceptrapport - opstellen definitieve versie rapport
onafhankelijk voorzitter inhoudelijke supervisie aansturing visitatie eindredactie visitatierapport - evaluatie & follow up
Opzet pilot: deel 1 (2015)
Planning Juni September
November December Januari
Eerste deelnemersbijeenkomst Tweede deelnemersbijeenkomst: - Training - Vaststellen inhoudelijke leidraad en zelfevaluatieprotocol Bestuurlijke collegiale visitatie I en II Bestuurlijke collegiale visitatie III Bestuurlijke collegiale visitatie IV
Maart
Start ronde twee, met visitaties V t/m IX
Feedback geven en ontvangen
Het eerste gesprek (accent op verkennen, input is o.a. zelfevaluatie): Verhelderen van je intentie en werkwijze Delen van je eerste indrukken Verkennende vragen stellen (in breedte en in diepte) Een vraag inleiden Doorvragen Het tweede gesprek (accent op feedback geven en dialoog): Verhelderen van je intentie en werkwijze Bevindingen terugkoppelen/feedback geven Uitnodigen tot reactie op bevindingen Dialoog voeren Omgaan met niet-constructieve reacties op feedback, zoals ontkenning, niet op in willen gaan, stressreacties, verbale agressie De focus ligt op gevisiteerd worden en diegene die visiteert. In de training gaan we letterlijk in deze zetting zitten, zodat de deelnemers zich bewust worden van het krachtenveld en de dynamiek van een visitatie. Aanvullende werkvormen: korte inleidingen, oefeningen, rollenspel.
Feedback en dialoog: kernpunten • Veiligheid en onderlinge vertrouwen spelen • • • •
een essentiële rol. Effectieve feedback is feedback die kan worden gehoord. De ontvanger van de feedback bepaalt uiteindelijk het effect van feedback. De focus dient te liggen bij het functioneren en leren van de bestuurders zelf. Effectieve gespreksvoering.
Communicatieniveaus Inhoud Procedure Interactie Gevoel
14
Leerbelemmeringen ONGEZIEN Doen, maar niet zien: de impact van je eigen handelen niet zien, geen feedback krijgen Motivationeel: je laten leven door de omstandigheden of anderen ONBEGREPEN Zien, maar niet denken: geen betekenis geven aan wat je ziet, geen begrip krijgen Motivationeel: opgegeven om erover na te denken: geen nut/zin, te pijnlijk ONBESPROKEN Denken, maar niet zeggen: geen woorden geven aan wat je denk, niet delen Motivationeel: gevoel van machteloosheid, gebrek aan vertrouwen in de ander ONGEDAAN Zeggen, maar niet doen: woorden niet omzetten in actie, geen impact Motivationeel: gebrek aan energie of moed; cynisme
4 soorten luisteren Downloaden (gewoonte): “Ja, dat wist ik al” > Bevestiging van mijn gebruikelijke manier van zien > Beleefde routines, lege frasen Debat (open geest): “Hé, kijk nou eens” > Je richten op dat wat verschilt van wat je al weet > Zien met nieuwe ogen en een frisse blik. Open stellen en oordelen opschorten Dialoog (open hart): “O ja, ik weet hoe jij je voelt” > Betrokken raken bij verhaal van de ander. Eigen agenda vergeten > Sensing, aanvoelen van het geheel. Je wordt één met wat je onderzoekt Presencing (open wil): “De inzichten vallen me toe” > Verbinden met diepere bronnen van weten > Loslaten, innerlijke stilte, opgaan in collectief, laten komen
Feedback geven
Gedrag (wat doet of zegt de ander concreet?)
Gevolg (wat is daar het effect van?) Gevoel (wat doet dat met jou?) Gewenst gedrag (wat verwacht je van de ander?)
Collegiale Bestuurlijke Visitatie Zou het iets voor jou zijn?
Onder welke voorwaarden?
Dank voor de aandacht!
Meld je nu aan voor onderzoek naar beroepsstandaard en professionaliseringsbehoefte voor bestuurders, schoolleiders en toezichthouders!
