presenteerblad VAN HET RECTORAAT ST. THOMAS VAN AQUINO TE ZWOLLE

30e JAARGANG

SEPTEMBER 2009

NR. 160

presenteerblad VAN HET RECTORAAT ST. THOMAS VAN AQUINO TE ZWOLLE

Verschijnt 5 keer per jaar en wordt bij de kerkdeur uitgereikt

2

presenteerblad INHOUD

VAN DE REDACTIE

Van de Stuurgroep

R. Dinklo

4

Kanselruil Jeruzalemkerk

A. Grunder

5

Herinnering aan br. Paulus

R. Dinklo

6+7

Voor de kerk, in de kraam

8

In Memoriam Walther Schunselaar

9

Interview M. Bakker & R. v.d. Velde L. Hendrickx Vredesweek 2009

MOV-groep

Enquête vrijwilligers

C. van Nistelrooij

113 12,13,14

Jakob v.d. Beek

15

De Bijbel open

Irene Haalboom

16

Jan Groot

17

Bijbelse garderobe 60+ bijeenkomsten

Baptiste Tuin

18

Impressies Rome-reis

Baptiste Tuin

In deze editie komt u vertrouwde rubrieken tegen, maar ook is er sprake van enige nieuwe producten. De rubriek "Levensvragen” is afgesloten, maar pastor Jan Groot is nu gestart met een gedichtenserie. Vanaf editie 161 komt de bekende naam van pater Kees Brakkee ook weer terug. Hij start met een serie artikelen over de ontwikkelingen binnen de Dominicaner Orde. De rituelen waren alle besproken.

19

In de Kiekerd, beeldverslag Joost Kuijper

Kindernevendienst-C

20,21,22

23

Over en Door

24+25

Louis v.d. Berg

25

Verlichting & geluid in de kerk

Piet Neeft

26

Dominicaans erfgoed Worms

fam. Hofstede

27

Voettocht naar Assisi

Binnen ons Rectoraat namen wij 2x afscheid; er was verdriet om dierbare mensen, die ons zo vertrouwd waren. Broeder Paulus - gedurende 49 jaren onze koster - een zo persoonlijke verschijning, die ieder van ons kende. We blijven hem veel dank verschuldigd en zullen hem blijven missen. De week daarvoor namen wij afscheid van Walther Schunselaar. De meesten van ons kennen hem vooral als collectant. Een trouwe parochiaan, gedurende zeer veel jaren, die van meerdere "markten" thuis was. Leest u verder in dit blad.

10+11

Nieuwe medaillons Gedicht

Het nieuwe seizoen is weer begonnen. Dankzij velen met hun onmisbare bijdragen, ligt editie 160 voor u. Wij hopen ook in dit parochiejaar, weer op u te mogen rekenen.

Margriet van Kampen N. Nypels

30

Gesprek over Timothy Radcliffe

R. Dinklo

30

Jeugdpagina, gebarentaal

M. Norp

31

M. Goettsch

Cursus Geloof ik het wel

Holkje v.d. Veer

Advertenties

Dit keer ook 2 reisverhalen. Pastor Baptiste Tuin laat ons meegenieten van haar ervaringen en belevenissen in Rome. Margriet van Kampen, bij menigeen bekend, doet ons verslag van een voettocht van La Verna naar Assisi.

28+29

Filmbespreking Domin.Trefpunt

Nieuws van het WasdoM

Een nieuwe vaste rubriek heeft als titel "Over en door" gekregen. Schrijver is de oud-voorzitter van de Stuurgroep, Joost Kuijper.

De penningmeester is niet weg te denken in ons blad. Dit keer geeft Piet Neeft een blik op de besteding van een deel van de beschikbare gelden. Van het resultaat kunnen wij genieten in de kerk.

32+33 34 35+36

Aanplakzuil, nieuwtjes en weetjes

37

Familieberichten en colofoon

38

Zie ook het resultaat van een gehouden enquête onder 100 van onze vrijwillig(st)ers. Hulde aan de commissieleden, waar ook sprake was van een voortrekster, want dit moet veel voorbereiding en uitvoerend werk hebben gekost. Het resultaat mag er dan ook zijn !

3

VAN DE STUURGROEP Wanneer u dit leest zijn de zomermaanden voorbij en leven we in de eerste herfstmaand. Het betekent langzamerhand afscheid nemen van warme zomerse dagen, avonden die lekker lang licht zijn en het buitenleven.

In het weekend van 8 en 9 augustus jl. hebben we het feest gevierd van St. Dominicus. De laatste jaren hebben we een traditie opgebouwd om met de bewoners van het klooster en de groep daaromheen gezamenlijk op zondag het feest te vieren met een eigen inhoudelijk programma. In dit programma was de onthulling opgenomen van twee medaillons in onze glas-in-loodramen in de claustrumgang ter hoogte van de kerk. Deze twee medaillons herinneren nog aan het honderdjarig bestaan van kerk en klooster. De geschiedenis tekent nog steeds ons gebouw!

Als ik terugkijk naar de afgelopen zomermaanden, dan kijk ik terug op een geslaagde en ontspannen vakantie op mijn vaste stek in Kroatië. Maar twee dagen na mijn thuiskomst werd ik al geconfronteerd met de sterfelijkheid van het mensenbestaan vanwege het overlijden van Walther Schunselaar. Hij was 28 jaar collectant bij ons en vaste assistent bij uitvaartvieringen. Twee dagen na zijn uitvaart op 15 juli stierf onze eigen broeder Paulus na hier 49 jaar gewoond te hebben en de taak als koster te hebben vervuld. Bijna een halve eeuw was hij te vinden in kerk of sacristie. Hij deed zijn werk met precisie en in alle rust. Het koster-zijn werd zijn leven en daarom paste het bij hem om bijna tot aan het eind door te kunnen gaan met zijn werk. Op zondag 7 juli zat hij tijdens de viering in de kerk op de eerste bank samen met zijn zus en zwager. Aan het eind van de viering kondigde ik aan dat hij genoodzaakt was zijn werk als actief koster neer te leggen en dat hij ook de post niet langer meer kon rondbrengen omdat hij zijn bromscooter had moeten inruilen voor een rollator. Wat een mooi geschenk was het dat daarna een lang en warm applaus van de verzamelde geloofsgemeenschap volgde!

In het laatste weekend van augustus hebben we het nieuwe kerkwerkjaar geopend. Ons rectoraat blijft in ontwikkeling en dat betekent, dat naast het bekende aanbod van activiteiten er ook een nieuw aanbod wordt gedaan. Voor het eerst geven we een folder uit waarin het een en ander overzichtelijk op een rijtje is gezet. Neem vooral deze folder mee. Deze folder is overigens een resultaat van een gezamenlijk nadenken van de werkers van het Rectoraat, het Thomashuis en ‟t WasdoM over Public Relations. De komende maanden hopen wij ook vorm te kunnen geven aan andere materiële verbeteringen zoals nieuwe verlichting in de kerk, een verbeterde kwaliteit van onze geluidsversterking, herinrichting van het noordertrancept met het oog op mindervaliden, een nieuwe website voor het geheel van kerk en klooster… . Maar bovenal zal onze geloofsgemeenschap een gemeenschap zijn en blijven waar een ieder mag zijn, op haar of zijn eigen manier en met haar of zijn eigen verdriet en vreugde. Onze geloofsgemeenschap is immers de gemeenschap die wij er zelf van maken!

Velen hebben afscheid van hem genomen toen hij in het weekend van 18/19 juli opgebaard lag in het koorgedeelte van de kerk. Op zondagavond volgde de avondwake gevolgd door zijn viering ten uitgeleide de dag erna. We mogen hierop terugkijken als goede dagen. Wij als rectoraatsgemeenschap zullen Paulus missen. Hij was immers altijd aanwezig en hij was een markant figuur. Gelukkig heeft het rectoraat in de persoon van Jakob van der Beek, lekendominicaan, weer een goede koster gevonden. Met zijn hulp en de hulp van assistent-kosters, een aangepaste kostersregeling voor uitvaarten en een nieuwe fietskoerier voor de postbezorging, kunnen we het wegvallen van Paulus opvangen.

Ik wens u allen een creatief en inspirerend nieuw werkjaar toe! met een hartelijke groet, René Dinklo o.p. namens de stuurgroep van het rectoraat

4

KOFFIE MET DE JERUZALEMKERK In oktober vorig jaar vond er een kanselruil plaats tussen de voorgangers van de Jeruzalemkerk en van onze gemeenschap. Ds. Iemke Epema ging samen met René Dinklo voor in onze kerk en samen met ds. Lùtzen Miedema verzorgde ik de viering in de Jeruzalemkerk. Van beide zijden waren er waarderende reacties en klonken er stemmen op om dit te herhalen. De samenwerking kreeg behalve in de vieringen ook vorm in de verzorging van een gezamenlijk leerhuis over het boek Jona. Een hele belevenis voor de acht deelnemers en de twee gespreksleiders. Wij, pastores en dominees zijn blij met de samenwerking en willen die dan ook graag voortzetten. Al voor de zomervakantie zijn we om de tafel gaan zitten om plannen te maken. We beginnen opnieuw met een kanselruil die zal plaatsvinden in het weekend van 26 en 27 september a.s. Daarbij zullen Iemke Epema en Rene opnieuw in onze kerk voorgaan en de nieuwe dominee van de Jeruzalemkerk, Andries den Besten en ik zullen samen in de Jeruzalemkerk de viering ( de „dienst‟ zegt men daar) verzorgen. Aansluitend vindt ons eerste koffiegesprek plaats, maar nu samen met geïnteresseerden uit de Jeruzalemkerk. Onder het genot van een kopje koffie zullen we van elkaar horen wat we van de samenwerking vinden en verwachten. Er zijn al plannen in de maak: Opnieuw een gezamenlijk leerhuis, nu over de psalmen. René Dinklo en Iemke Epema zullen vier avonden verzorgen over dit joodse liederenboek. Er wordt iets over de geschiedenis verteld, psalmen worden gelezen, verschillende stijlen uit beide tradities worden bekeken en nog veel meer. Het leerhuis vindt opnieuw plaats in het klooster en wel op de volgende dinsdagavonden: 13 en 27 oktober en 10 en 24 november. Meer informatie vindt u in de folder van alle activiteiten van het eerste half jaar dat achter in de kerk en in de kloostergang te vinden is. Ook voor het voorjaar zijn er goede voornemens. Wat denkt u van een gezamenlijke wandeling, een pelgrimstocht naar Windesheim? Voor de mensen voor wie dit te ver is, een fietstocht of autoroute daar naar toe is ook mogelijk. We hopen dat die niet alleen zal eindigen met de al eerder genoemde koffie, maar het begin is van een mooi muzikaal gebeuren in de kapel aldaar. Dat hangt natuurlijk af van de medewerking van ons allen. U hoort er tijdens het koffiegesprek ongetwijfeld meer over. Wat de verdere koffiegesprekken betreft: de onderwerpen staan nog niet vast, maar het ligt in de bedoeling dat we ook dit jaar een paar van die gesprekken zullen voeren waarin u uw stem kunt laten horen over een actueel onderwerp. Namens het pastoresteam Anneke Grunder

5

TER HERINNERING AAN BROEDER PAULUS Voordat hij naar Zwolle kwam was hij achtereenvolgens koster in de kloosters van Huissen, Nijmegen en Venlo. In 1960 werd hij overgeplaatst naar Zwolle. Vrijdags hoorde hij het, dinsdags werd hij in Zwolle verwacht. Zo ging dat toen. Het was voor hem een grote overgang. Van een relatief klein klooster naar een groot klooster met vele trappen en deuren, van de gemoedelijke zuidelijke mentaliteit naar het wat stuggere en calvinistischer Zwolle. Maar na verloop van tijd wist hij hier zijn draai te vinden en burgerde hij in. Broeder Paulus heeft de ruimte gezocht om als dominicaan zijn eigen „modus vivendi‟ te vinden. En dat betekende dat hij een beetje leefde aan de rand van de communiteit, ook letterlijk want hij vond het fijn om de oude magisterskamer te mogen bewonen, afgezonderd gelegen op de tweede verdieping. Maar als medebroeder vervulde hij zeer trouw, loyaal, met een gelijk gemoed en met humor zijn taken. De kamer van Paulus, op die tweede verdieping, daar kwam je eigenlijk niet, maar daar was ook geen reden voor. Wilde je Paulus spreken dan ging je naar de sacristie of naar de kerk. Dat was zijn domicilie.

foto: Matti Gerner

Broeder Paulus (in de familie Theodoor genoemd) werd geboren op 15 januari 1922 in Hulhuizen bij Gendt in de Overbetuwe. Bij zijn geboorte kreeg hij de namen Theodorus Jacobus Wilhelmus mee. Zijn ouders waren Wilhelmus Roelofs en Helena Hoogveld. Hij had vier zussen en één broer. Zij zijn allen gestorven op zijn jongste zus na. Paulus volgde de lagere school en drie jaar studeerde hij op het Dominicuscollege te Nijmegen. Thuis hadden ze een bakkerij, maar in de oorlog is het gezin alles kwijt geraakt. Dat is een zeer moeilijke tijd voor hen geweest.

In zijn bijna vijftig jarig verblijf hier in Zwolle heeft broeder Paulus veel meegemaakt: de liturgievernieuwing van de jaren zestig, het sluiten van het opleidingshuis in dit klooster, de omvorming van kloosterkerk naar rectoraatskerk, een toenemende inbreng van vrijwilligers, de golf van uittredingen, de komst van vrouwelijke voorgangers en vrouwelijke kloosterbewoners… En prioren kwamen en gingen evenals de rectors van de kerk en generaties gelovigen, maar Paulus bleef en ging onverstoorbaar voort. Hij leek wel onverbrekelijk verbonden te zijn met de Dominicanenkerk. In dat opzicht leek hij dus tijdloos te zijn, maar de tijd is niet aan hem voorbijgegaan ook al had Paulus zijn eigen tijd. Wat er ook gebeurde, hij liep geen stap sneller. En ook in de vieringen in de dagkapel had hij zijn eigen spreektempo bij de gezamenlijke gebeden, onafhankelijk van het spreektempo van de verzamelde geloofsgemeenschap. Paulus woonde het vele bij, wat hier allemaal in de kerk gebeurde tot aan experimentele vieringen toe. Zelden gaf hij een waardeoordeel en als hij het deed dan deed hij dat subtiel, maar op niet mis te verstane wijze.

In 1946 begon Paulus (hij kreeg de naam Paulus bij zijn intrede) met zijn noviciaat in Huissen. Broeder Paulus heeft professie gedaan in de orde op 29 juni 1947, nu dus ruim 62 jaar geleden. De dag 29 juni staat in de kerkelijke agenda bekend als de dag waarop we de heilige Petrus en Paulus herdenken. Twee mensen, apostelen, die totaal verschillend waren, maar uitgroeiden tot grote getuigen. Het werden twee steunpilaren voor de kerk. Wij hadden hier in de kerk onze eigen steunpilaar in broeder Paulus. En zoals de apostel Paulus onverstoorbaar en volhardend getuigde, zo deed broeder Paulus zijn werk hier. Broeder Paulus is vooral bekend geworden als koster. Hoewel hij vroeger ook kapper was in het klooster en de coupe monastiek – de tonsuur – met grote precisie wist aan te brengen, ging zijn liefde uit naar het kostersvak.

6

Hij klaagde niet over de vermindering van het aantal vieringen door de jaren heen of de versobering van de kerkelijke rituelen. Het ontlokte hem wel de uitspraak dat het kosterwerk daardoor er eenvoudiger op werd, wat hem bij het toenemen van zijn leeftijd en vermindering van krachten goed uit kwam. Bij hem was het glas altijd halfvol en niet halfleeg! Door de jaren heen wist broeder Paulus goede contacten op te bouwen met onze kerkgangers. Vele mensen kende hij en hij kwam ook bij mensen op bezoek. Hij had daarbij zijn eigen vorm van pastoraat. Veel mensen leerde hij beter kennen omdat hij vaak in de stad op weg was op zijn scooter om post van het klooster rond te brengen. Hij had een belangstellende nieuwsgierigheid naar mensen waardoor hij heel goed op de hoogte was wat er allemaal gebeurde. En voor velen was hij ook een onderhoudend gesprekspartner. Veel interesse had hij ook voor zijn familie en wat er in zijn geboortestreek gebeurde. Rond zijn verjaardag op 15 januari ging hij steevast een aantal dagen op familiebezoek en hij had een postabonnement op de Gelderlander zodat hem niets kon ontgaan wat er in de Overbetuwe gebeurde.

schutspatroon van onze kerk omdat hij er achter kwam vanuit welk raam en welk huis met een windbuks op de glas-in-loodramen van de kerk werd geschoten. En Paulus is nógmaals geëerd. Tijdens de viering van zondag 7 juni jl. kondigde de rector aan dat de gezondheidstoestand van hem behoorlijk aan het verslechteren was, zodat hij zich noodgedwongen moest terugtrekken uit de actieve kosterij en dat hij zoals hij dat zelf zei - zijn brommer had moeten inruilen voor een rollator.

foto: Matti Gerner

Broeder Paulus was onmiskenbaar een man met een eigen vorm van humor, een humor die hij vaak uitdrukte in een woordenspel. De laatste jaren verslechterde de gezondheid van Paulus zienderogen, maar hij wilde daar niet aan. Pas als het echt niet anders kon, ging hij naar een arts. Zijn zus verzuchtte eens tegen hem: „Trek dan toch eens eerder aan de bel!‟ Waarop Paulus ad rem antwoordde: „Als koster trek ik vaak genoeg aan de bel!‟ Zo was Paulus ook „als het echt niet anders kon‟. Hij wilde doorgaan met kosteren, liefst tot zijn honderdste, hij wilde blijven wonen op zijn kamer op de tweede verdieping die niet per lift bereikbaar is, hij wilde blijven rijden op zijn scooter. Maar toen kwam het moment dat hij moest toegeven dat het niet anders kon. Zijn tijd om te gaan kwam snel naderbij. En tot verrassing van velen kon hij de knop omdraaien. Hij was zeer ingenomen met het feit dat Jakob van der Beek, lekendominicaan, bereid was het kosterschap over te nemen en hij kon in dankbaarheid terugkijken op zijn leven: dat hij 87 jaar was geworden en dat hij hier bijna vijftig jaar koster mocht zijn. Telkens als hij dit zei, klonk het alsof hij het zelf amper kon geloven. Op zijn gouden professiefeest is broeder Paulus geëerd. Hij werd toen gekscherend verheven tot

Paulus zat toen - zeer uitzonderlijk - op de eerste bank in de kerk met naast hem zijn zus en zwager. Na afloop van deze mededeling ontstond vanuit de geloofsgemeenschap spontaan een langdurig en warm applaus voor broeder Paulus. Een mooier blijk van waardering en bemoediging kon op dat moment niet gegeven worden. De afgelopen weken ging zijn gezondheidstoestand zeer snel achteruit. Op woensdag 15 juli in de vroege avond overleed hij, 87 jaar oud. Paulus vond het goed om tijd te hebben om afscheid te kunnen nemen van zijn leven, zijn werken en zijn dierbaren. Er zomaar tussenuit gaan vond hij maar niks. En gelukkig kon hij hier blijven in dit vertrouwde klooster door goede zorg en aandacht van mensen om hem heen. In hem is een dominicaan heengegaan die op zijn eigen wijze vorm heeft gegeven aan de taak van onze orde: de prediking. In hem mogen we gedenken zijn Godsvertrouwen, zijn trouw, zijn onverstoorbaarheid en zijn oprechte belangstelling voor het wel en wee van mensen om hem heen. En in hem is heengegaan een belangrijk steunpilaar van dit klooster en de rectoraats-geloofsgemeenschap. Hij heeft zijn naamgenoot de apostel Paulus eer aan gedaan als een volhardend dienaar van het evangelie. We zullen hem missen! René Dinklo o.p.

7

KERK EN KLOOSTER ACTIEF OP DE ASSENDORPER BRADERIE Op 18 juni werd de jaarlijkse Assendorper braderie gehouden. Ieder jaar besteden we daar aandacht aan door de kerk langer open te hebben ter bezichtiging, maar dit jaar waren ook de Stichting Dominicanenklooster en het Thomashuis bij de presentatie betrokken. Er werd voor de kerk een informatiekraam ingericht, er was opnieuw de boekenverkoop t.b.v. de projecten in Guatemala, men kon de kerk bezichtigen en op aanvraag direct worden rondgeleid door het klooster. Dankzij de inzet van medewerkers van de meest uiteenlopende werkgroepen en geledingen van kerk en klooster was het een zeer geslaagde dag. We telden 330 bezoekers, de boeken verkoop bracht € 130,-- op en ook voor de artikelen in de kerkwinkel was veel belangstelling. De reacties op de rondleidingen (meestal in kleine groepen, gezinnen of zelfs tweetallen) waren zeer enthousiast. Joyce van Damme hierover: “Het is aangenaam om ook eens op deze manier met mensen door het klooster te gaan. Over het algemeen kiest men bewust voor een dergelijke rondleiding en door direct in te kunnen gaan op de reacties wordt het soms heel persoonlijk. Er werd op een zeer plezierige manier met elkaar samengewerkt, we kunnen terugkijken op een geslaagde dag. Hieronder een impressie van Jan Terstappen, één van medewerkers die in/voor de kraam stond. Jakob van der Beek Voor de kerk, in de kraam Donderdag 18 juni: een mooie zomerse dag, goed weer voor de braderie in de Assendorperstraat. Met een aantal mensen stonden we voor de kerk in een kraam met folders, kaarten, brochures en wat andere zaken uit het kerkwinkeltje. Al gauw ontdekten we dat we veel beter vóór de kraam op de stoep konden gaan staan om voorbijgangers een flyer te geven en te wijzen op de openstelling van kerk en klooster. Want hoewel beide kerkdeuren wagenwijd openstonden zagen we dat veel mensen toch aarzelden om naar binnen te lopen. Het persoonlijk aanspreken van voorbijgangers werkte heel goed en vooral: het leverde korte en soms ontroerende reacties op. Een kleine bloemlezing hieruit: Vrouw: ik ga hier niet naar binnen want in deze kerk ben ik getrouwd en ik ben inmiddels gescheiden: een trauma… Man: ik ken jullie prior (?) wel, die man is van gereformeerde huize en daar is hij nog trots op ook. Maar jullie katholieken mogen nu toch ook in de bijbel lezen? Vrouw: deze rozenkrans wil ik graag kopen want als kind had ik er ook zo een Gesluierde moslima: ik ben al een keer binnen geweest, een mooie kerk, maar het begint toch met wederzijds respect? Man: het klooster is niet meer wat het geweest is, ik wil weer een Latijnse mis en een koor met koperblazers Man: ik woon al mijn hele leven in Zwolle en ik ben nog nooit in deze kerk geweest. Mijn buurman komt er veel sinds de sluiting van de Michaelkerk. Man : ik heb nog op het seminarie gezeten bij de Salesianen, samen met nu bisschop Van Luyn. Vrouw: wat jammer dat deze kerk anders nooit open is…. Twee jongens: wat is dat (terwijl ze wijzen op de rozenkransen)? Echtpaar: die oude zangbundel van de Dominicanenkerk willen we wel hebben voor 50 eurocent want daar staat de Latijnse tekst met vertaling in ( en de vrouw begint zachtjes het Panis Angelicum te zingen) Vrouw: is dit een katholieke kerk? Nee, daar ga ik zeker niet naar binnen, nooit van mijn leven Op een gegeven moment dachten we bijna dat we missionair aan het werk waren. In ieder geval konden we soms wel wat misverstanden uit de weg ruimen zoals deze: “Dit klooster staat toch al jaren leeg?” Het werd wederom duidelijk dat het een goede keuze was om deel te nemen aan de braderie en dat we moeten blijven werken aan onze PR Er ligt dus nog een schone taak voor onze PR-medewerker. En het volgend jaar moeten we zeker weer present zijn op deze braderie met onze eigen sante-kraam. Jan Terstappen

8

IN MEMORIAM WALTHER SCHUNSELAAR. Op 8 juli kwam het bericht dat Walther Schunselaar de avond ervoor was overleden. Je schrikt dan toch, hoewel we wisten wel dat hij ernstig ziek was. Een paar weken geleden heeft hij de ziekenzalving mogen ontvangen. Maandag 13 juli hebben we zijn uitvaartdienst in onze kerk gevierd. Veel parochianen waren bij zijn afscheid aanwezig. Waarna de crematie heeft plaatsgevonden. Walther is 70 jaar oud geworden en was 28 jaar lid van het College van Collectanten. Als collectant was hij een actief persoon. Hij was altijd aanwezig als er een beroep op hem gedaan werd. Verder heeft hij ook nog vele andere taken in het rectoraat verricht. Jaren lang heeft hij samen met Cees Moesman geassisteerd bij uitvaartdiensten. Veel werk heeft hij ook verzet met het verhuren van de kerk in verband met concerten. Ook zorgde hij altijd dat er stoeltjes gehuurd werden voor de kerstvieringen en dat deze werden uitgezet samen met anderen. Daarnaast verrichtte hij werkzaamheden voor het parochiebureau. Ook heeft Walther namens het Rectoraat jaren lang in het bestuur gezeten van het I.P.C.I. Zo zijn er nog wel meer werkzaamheden geweest die hij vervuld heeft voor ons Rectoraat. Wij zijn dan ook erg dankbaar voor al dat werk wat hij voor onze geloofsgemeenschap gedaan heeft. Walther was ook altijd een goedgehumeurd mens. Hij was altijd in voor geintjes en plagerijtjes. Hij was gewoon een gezellige collega. Heel veel plezier hebben we altijd met hem gehad tijdens ons jaarlijks reisje. Het kaartspel was dan voor hem een groot genot. Voor de beste kaarter had hij als prijs de Pater Voss wisselbokaal ingesteld. Voor het Rectoraat en zeker voor het College van Collectanten zal zijn overlijden een groot gemis zijn. We wensen Ank heel veel sterkte toe om het heengaan van haar geliefde partner te verwerken. Walther bedankt. Namens het College van Collectanten Anton Norp

AFSCHEID VAN WALTHER SCHUNSELAAR Op dinsdag 7 juli overleed Walther, 70 jaar oud. Vanaf het begin, dat er in toenemende mate gebruik werd gemaakt van de kerk voor concerten/muziek-uitvoeringen, was Walther daarbij -op organisatorisch gebied- sterk betrokken. Al kort daarna- vanaf december 1991- werd duidelijk dat, om het publiek gastvrij te kunnen ontvangen, horecafaciliteiten zeer gewenst zouden zijn. Dat betekende, tijdens de pauze van de uitvoering, koffie en thee serveren in het claustrum voor de gasten. Walther vroeg al snel (o.m. gezien de uitbreiding van de werkzaamheden) om assistentie. Hij was blij, dat ik "ja"zei toen hij mij vroeg om die taak gezamenlijk te vervullen. Vanaf die tijd hebben we tesamen dit werk ten uitvoer gebracht en samen met een groot aantal fijne en trouwe vrijwilligers het geheel met veel plezier gedaan. Van tafels klaarzetten in het claustrum, voorzien van kop en schotels, afspraken maken met het personeel in de keuken, het koffie en thee schenken in de pauze en na afloop het claustrum weer verzorgd achterlaten Walther zal in onze herinnering blijven als een persoonlijkheid, duidelijk aanwezig, ad rem, humoristisch, de regelaar en door zijn grote, herkenbare stappen in het claustrum. We zullen in de voetsporen van Walther onze taak voortzetten. Walther bedankt. Mede namens de "koffie-schenk-groep bij concerten" Willy Kramer-Niesten.

9

ALS JE EEN ROL SPEELT, GAAT HET VEEL BETER! Opeens hoorde ik tijdens een dienst van Anneke Grunder een mededeling. Vanaf nu is er elke week kindernevendienst voor de kinderen van groep c. Zo, dacht ik. Ik neem mijn petje ervoor af als die mensen dat voor elkaar krijgen. Daar moet ik meer van weten. En zo zat ik op de bank bij Mariëtte Bakker en Raphael van de Velde thuis. Zij zijn ouders die met anderen de kindernevendienst groep c draaien. Mariëtte en Raphael, hoe komen jullie in Zwolle? We hebben elkaar leren kennen bij de studie in Wageningen. Dan kom je in Zwolle in de Van Karnebeekstraat wonen en dan ga je even fietsen om de buurt te verkennen. Net om de hoek staat er dan een grote kerk. En daar voelden we ons meteen thuis. Snel gevonden dus.

Raphael : Hij is niet zo uitgesproken. Voor mij is God in je. Ik ben twijfelender dan Mariëtte. De mens als onderdeel van God spreekt mij wel aan. God is voor mij ook te vinden in de stilte. En in die stilte komt muziek extra sterk tot uitdrukking. Dat is zo rijk en belangrijk voor mij.

Wat vind je dan bij die dominicanen? Geen slaafse volgelingen van de paus, die allemaal zegt wat er niet mag. Wel ervoeren we de koren die we konden waarderen, de overwegingen waarin zaken aan bod kwamen waarin we ons konden herkennen. Het samenzijn voelde goed. Daarnaast spraken het kloostergebouw en de hartelijkheid ons aan. We voelden ons meteen betrokken. We hadden ook die honger naar die open, voedende omgeving met inspirerende voorgangers. Al snel namen we deel aan cursussen. En toen kwam allerlei vrijwilligerswerk als vanzelf op ons af. Ja, ze weten je dan snel te vinden. We hebben veel gedaan in allerlei functies. Maar we zoeken wel steeds spirituele groei.

En wat doe je dan bij de kindernevendienst? We zijn bij groep c met mensen die er samen voor willen gaan. We zoeken en werken met elkaar. Yt Eikelboom die ook lid van de groep is stimuleert ons na te denken. Ze helpt nieuwe werkvormen te vinden. We doen nu dingen die echt bij ons passen. Het traditionele godsbeeld voldoet niet voor ons. We zijn in beweging gekomen. Er bestaat nu ruimte die we delen met de andere begeleiders. Het gaat niet meer om een programma dat van buiten bij ons is neergelegd en dat wij maar moeten uitvoeren. We werken met de bijbel. Maar ook vanuit onszelf. We zijn in beweging gekomen en werken vrijer en meer vanuit onze eigen geraaktheid. Yt heeft ons geleerd op een andere manier vanuit verhalen te werken. We leven ons in en zoeken een rol die echt bij onszelf past. Als speler uit het verhaal praten we dan met de kinderen. Vooraf kiezen we het thema. Een rode draad stellen we vast. We denken na wat het thema voor onszelf betekent. Vervolgens kiezen we manieren om met kinderen aan het thema te werken. Verhalen staan centraal. We stellen ons de vraag welke persoon uit het verhaal we zelf willen zijn. Vanuit die rol is het veel gemakkelijker het verhaal te vertellen en met de kinderen over het verhaal te praten. De vorm die we kiezen om de kinderen aan het thema te werken moet bij ons zelf passen. De verhalen komen niet automatisch uit de bijbel. Zo werken we ook met wonderverhalen, met sprookjes. Het gaat nu ook niet meer om zo maar losse onderwerpen voor één dag. Het thema staat nu meerdere zondagen centraal.

Jullie werken mee aan de kindernevendienst groep c. Je praat met kinderen over van alles maar ook over God. Hoe stel jij jezelf God voor? Mariëtte: Dat is niet gemakkelijk. Voor mij is God de mens. God is in alles, in de bomen, in je gevoel. Elk mens schept zijn eigen werkelijkheid. We zijn eigenlijk God in een menselijk lichaam, en daardoor beperkt. Maar tegelijkertijd zijn we heel krachtige wezens. Zie maar eens hoe krachtig de liefde is! Hoe kijk je dan naar de dingen? In de mens ontdek je menselijke kracht. God is als een menselijk lichaam met zijn beperkingen. Dat mis ik in de kerk. Zoiets wordt heel concreet in de zorg voor de echte slachtoffers. Steeds denkt de kerk vanuit de theologie, vanuit het weten. Maar het moet ook uit het hart komen.

10

We leiden de groep altijd met zijn tweeën. Altijd is er een verhaal en een attribuut dat van belang is voor het verhaal en het thema. Denk niet dat we altijd over God praten. We doceren niet. Als de kinderen binnenkomen, zitten we in een kring. Zo proberen we een rustige en veilige omgeving te maken. Soms steken we een kaars aan en zitten gewoon even. Kinderen komen dan met gedachtes. Het gevoel staat vaak in de aandacht. Na de “vaste rituelen”volgen dan verhaal en verwerkingsopdracht/gesprek. Dat leidt tot heel mooie uitingen van de kinderen. Wij respecteren ze zoals ze zijn. Dat voelen de kinderen. En het bidden van het onze Vader krijgt altijd ruimte.

Zit jullie niets dwars? Niet echt. Er zijn wel dingen waarover we nog praten en waar we niet uit zijn. Moeten de kinderen bijvoorbeeld met de communie terug naar de grote gemeenschap? Of moeten we onze viering met elkaar blijven vieren in de eigen ruimte? Eigenlijk zouden we vaker de groep willen begeleiden. Het is zo inspirerend en dankbaar. Dan snap ik nu waarom de groep ervoor koos elke week de kinderen uit te nodigen voor een nevendienst groep c. Ludo Hendrickx

VREDESWEEK 2009 Vredeviering Zondag 20 september begint de vredesweek. In de Dominicanenkerk aan de Assendorperstraat zal hier tijdens de viering van 10.00 uur uitgebreid aandacht aan worden besteed. De viering zal in het teken staan van veteranen. Daarom worden uitdrukkelijk alle veteranen uit het aartsbisdom uitgenodigd bij deze viering aanwezig te zijn. In 2008 werd in het Bisdom Roermond voor het eerst een speciale Veteranenviering gehouden. Dit jaar krijgt dit initiatief landelijke navolging. Vanaf 13 september zal op zeven achtereenvolgende zondagen in de verschillende bisdommen een veteranenviering plaatsvinden. De speciale kaars die het hele jaar brandt bij de monumenten voor Veteranen in Roermond, zal in al die vieringen branden. Wij ontvangen de kaars uit het bisdom Rotterdam, waar op 13 september in Woerden de viering plaatsvindt. De viering op zondag in de Dominicanenkerk te Zwolle is tot stand gekomen in overleg met de MOV-groep, verschillende aalmoezeniers in den lande en met het Veteraneninstituut in Doorn. Het thema van de viering is “op verhaal komen ….op weg naar een nieuwe vrede”. De voorganger is pastor René Dinklo o.p. en als gast zal legeraalmoezenier Jaap Goedmakers de overweging verzorgen. Veteranen, partners van veteranen, familie, vrienden en bekenden zijn van harte uitgenodigd. Vredezingen en - gesprek Op woensdag 23 september om 19.00 uur zal in het koorgedeelte van de Dominicanenkerk het inmiddels traditionele vredezingen plaatsvinden. Het thema is „op weg naar een nieuwe vrede?‟ Aansluitend zullen we, onder het genot van een kop koffie, in gesprek gaan met militairen, een aalmoezenier, een dominee en een humanistisch raadsman die actief betrokken zijn bij militaire operaties. In dat gesprek zullen verschillende dilemma‟s, die rond deze thematiek spelen, aan de orde komen. U bent allen hartelijk welkom! De MOV-groep

11

Een beetje Pro Deo en een beetje voor het eigen plezier Resultaten van het onderzoek naar beleving en ervaring van vrijwilligerswerk in het rectoraat. In het voorjaar van 2009 is er een onderzoek geweest onder de vrijwilligers van het rectoraat. 100 enquêtes zijn naar willekeurig gekozen mensen verzonden en daarvan zijn er 71 retour gekomen. Een grote respons, dank jullie wel! Deze enquête is gehouden omdat de stuurgroep momenteel samen met Marijke de Jong, de parochiecoördinator, werkt aan een nieuwe vrijwilligersbeleidsnota. Voor de aanpassing van de „oude‟ vrijwilligersnota tot stand zou komen, wilden pastores en stuurgroep kennis nemen van de mening van de vrijwilligers t.a.v. het huidige functioneren van het vrijwilligersbeleid. Vrijwilligers zijn tenslotte van groot belang voor een bloeiend rectoraat en inmiddels zijn er ruim 350 mensen die op wat voor manier dan ook hun steentje bijdragen. Daarnaast is kerk-zijn iets dat je sámen doet. Christelijk geloof vraagt om gemeenschap, veronderstélt gemeenschap en zorg voor elkaar. Dus ook vanuit theologisch perspectief ligt er een noodzaak tot een goede ondersteuning van vrijwilligers. De meningen en ervaringen van de vrijwilligers zijn inmiddels d.m.v. de enquête inzichtelijk geworden. En het resultaat mag er zijn! We mogen trots zijn op het feit dat vele medewerkers zich zo goed thuis voelen binnen kerk en klooster. De belangrijkste resultaten uit het onderzoek (Voor een weergave van de resultaten van het totale onderzoek: in de rectoraatskamer liggen twee exemplaren ter inzage.) Deel 1: de vrijwilliger Hoe ziet “de vrijwilliger” in het rectoraat er uit?  Leeftijd: 60% is ouder dan 55 jaar 23% is tussen de 45-55 jaar Slechts 17% is onder de 45 jaar  2/3 is vrouw  Gemiddeld is men van 2 werkgroepen lid  De vrijwilligerspopulatie is zeer stabiel: 25% is al meer dan 20 jaar actief en 46% tussen de 10 jaar en 20 jaar.  90% komt gemiddeld 3x per maand naar de viering Waarom doet men dit werk?  Eigen plezier : 34 %  Bijdrage leveren aan het rectoraat : 26%  Wil deel uit maken van de Dominicaanse gemeenschap in Zwolle: 14%  Contacten met mensen : 13%  Vanuit maatschappelijk oogpunt : 13% De grootste motivatie ligt dus bij het plezier hebben in het werk.  Consequentie voor het beleid en de beroepskrachten is, dat het van belang is om mensen uit te nodigen datgene te doen waar ze goed in zijn en plezier in hebben. Dit vraagt een duidelijk „naar de mensen kijken‟ en daarbij een evenwicht zoeken tussen kwaliteiten van mensen en de taak die er te doen is.

12

Deel 2: evaluatie van het vrijwilligerswerk A. Aanvang van het vrijwilligerswerk Nieuwe vrijwilligers blijken vooral binnen te komen d.m.v. het netwerk van werkgroepleden en worden op verschillende manieren wegwijs gemaakt in het werk:  Al werkend in de werkgroep : 35%  Door de contactpersoon : 25%  Door een lid van de werkgroep : 25%  Door de parochiecoördinator : 2%  Niets ingevuld : 13% Over dit inwerken zijn geen klachten binnengekomen, maar het gebeurt dus op verschillende manieren met als gevolg dat informatie soms wel/niet gegeven wordt. Uniformiteit en begeleiding hierin aan contactpersonen en werkgroepen is wenselijk. Te denken valt bijv. aan ondersteuning van de contactpersoon als degene die het “inwerkgesprek” voor zijn rekening zou kunnen gaan nemen. Verder zou er binnen de werkgroepen meer aandacht voor nieuwelingen kunnen zijn en is het goed als men tijdens het werken niet alles als bekend veronderstelt. Ook zou de cursus “Waar wer/kerk ik?” consequent aangeboden kunnen worden met daarin organisatorische informatie m.b.t. het werk in kerk en klooster en uitleg over de Dominicaanse spiritualiteit.  Kortom: bij het begeleiden van „nieuwelingen‟ liggen er enkele verbeterpunten. B. Training / Vorming Op de vraag “Leert u nieuwe dingen?” antwoordde 38% ja 2% meestal 47% soms 13% nee 62% van de ondervraagden wil geen extra trainingen of scholingen volgen, toch heeft 38% aangegeven wel meer aandacht voor ontwikkeling te willen. Degenen die dat aangegeven hebben bevinden zich vooral in de leeftijd tussen de 55-64 jaar. Uit ervaringen van verschillende werkgroepen bleek dat trainingen die op initiatief van de werkgroep zelf gevolgd zijn, heel goed bevielen. Ook ging de voorkeur uit naar trainingen voor de gehele werkgroep.  Het is dus van belang om scholing/vorming te blijven ondersteunen waar het gevraagd wordt en verder aan te bieden voor een beperkte groep. C. Begeleiding en informatie Men ervaart de begeleiding als voldoende. Ja: 55% Meestal : 26% Soms: 7% Nee: 1% Bepaalde werkgroepen hebben duidelijk aangegeven contact met de pastores te willen of te behouden, deze informatie zal in het pastoresoverleg besproken worden. De meeste vrijwilligers zeggen voldoende op de hoogte te zijn van zaken binnen het rectoraat. Zo zegt 89% van de ondervraagden voldoende informatie te krijgen over de taak en doel van het werk. Toch is de structuur (voor 11%), de besluitvorming (voor 32%) niet duidelijk. Voor 28% is niet duidelijk bij wie men moet zijn voor welke problemen. En 38 % weet niet voor welke vragen men bij de parochie-coördinator terecht kan. In 14% van de gevallen komt de informatie uit de beraden niet terug bij de werkgroepen.  Kortom: qua begeleiding en informatie dient de vinger aan de pols gehouden te worden. In het vrijwilligersbeleidsplan zullen concrete speerpunten op dit gebied geformuleerd dienen te worden. D. Welzijn Vrijwilligers voelen zich over het algemeen prima binnen het rectoraat. Op een rijtje:  Op de stelling: „Ik voel me uitstekend thuis hier‟ antwoordt 94% positief.  68% ervaart voldoening in het werk, 24 % meestal.  Kerk en klooster gaan me echt ter harte: 70% ja, 14% meestal.  94% is tevreden over functioneren eigen werkgroep.  87% heeft een goede verstandhouding heeft met de andere leden van de werkgroep.  63% vindt de taken binnen de werkgroep prettig verdeeld, 25%: meestal.  69% voelt zich gewaardeerd door mede-werkgroepleden, 17% soms.

13

   

79% van de vrijwilligers voelt zich gewaardeerd door de pastores 59% ervaart persoonlijke betrokkenheid van pastores. Kerstpresentje wordt door 82% op prijs gesteld. U ziet, het werkklimaat wordt als goed ervaren, maar hier zijn ook enkele aandachtspunten. Zo blijft waardering van belang en is procesbegeleiding van de werkgroepen door pastores soms nodig. Het gaat er dan om dat mensen telkens opnieuw geholpen worden hun weg te vinden. Een proces waarin mensen ook worden uitgedaagd om zelf aan te geven wat ze zouden kunnen en willen betekenen. Toerusting, begeleiding, vragen “hoe het ermee staat”: het hoort er allemaal bij.

E. Afscheid? 39% zegt het over pakweg 5 jaar wel gezien te hebben in dit vrijwilligerswerk. Een groot aantal mensen zal dus binnen nu en 5 jaar verdwijnen of van taak veranderen. Daarbij geeft 44% aan een exit-gesprek te willen. Maar de nood is op korte termijn nog niet alarmerend want op de stelling: „Er hoeft binnen het rectoraat maar weinig te veranderen of ik vertrek‟ antwoordt 91% van de ondervraagden echter met „nee‟.  We zien dat men in de nieuwe vrijwilligersnota dient na te denken over hoe in de toekomst nieuwe (jongere?) vrijwilligers aangetrokken kunnen worden. Rapportcijfers! Begeleiding en ondersteuning Eigen welbevinden Al met al een prachtig resultaat!

: 7,5 : 8.0

Tot slot willen we alle vrijwilligers bedanken voor het invullen van de enquête. Bij het bepalen van de nieuwe vrijwilligerbeleidsnota zullen we bovenstaande resultaten goed kunnen gebruiken. Corinne van Nistelrooij

ACTIE KERKBALANS 2009. Ingeschreven staan als parochiaan van een geloofsgemeenschap, is eigenlijk net als bij iedere vereniging. Of het nu gaat om voetbal, fitness of de bibliotheek, of je er nou wel of geen gebruik van maakt, je lidmaatschap moet je gewoon betalen. Ingeschreven staan als parochiaan betekent immers dat je je betrokken voelt bij de parochie en dat houdt ook in dat je medeverantwoordelijk bent voor het financiële wel en wee van de parochie. Natuurlijk, geloven is gratis, maar er zijn heel wat kosten die we gezamenlijk als parochiegemeenschap moeten dragen, waarbij een ieder naar draagkracht bijdraagt. Daarvoor houden we elk jaar de actie Kerkbalans. Tot op heden hebben 230 hoofdbewoners in onze parochie nog niet gereageerd op de actie Kerkbalans 2009; Van hen hebben we nog geen toezegging en/of bijdrage ontvangen. Zoals gebruikelijk worden in september / oktober weer de nodige herinneringen verstuurd. Het zou ons veel waard zijn als u nu al wilt reageren als u om wat voor een reden dan ook nog niet gereageerd hebt op de actie Kerkbalans, want dat bespaart ons extra werkzaamheden en kosten. U kunt uw toezegging doen in een brief aan de penningmeester (per adres het klooster). Ook kunt U direct uw bijdrage doen op rekeningnummer 598237410 van de Dominicanenkerk Zwolle of op gironummer 1058958 (ook t.n.v. de dominicanenkerk Zwolle), onder vermelding van “kerkbijdrage 2009”. Piet Neeft, penningmeester

14

TWEE NIEUWE MEDAILLONS IN DE RAMEN IN HET CLAUSTRUM Op zondag 9 augustus vierden het Dominicaans Trefpunt (v.h. Dominicaanse Familiegroep), de Kloosterhof (communiteiten en Buitenhof) met enkele gasten Dominicusdag. Juist op deze dag werden er in bijzijn van bestuursleden en enkele genodigden een tweetal nieuwe medaillons t.g.v. het eeuwfeest onthuld. In het claustrum bevinden zich tegenover de ingang van de kerk medaillons die ons herinneren aan enkele gebeurtenissen, o.a. de brand en het 50-jarig jubileum van het college van collectanten. Het idee om het logo van het eeuwfeest, ontworpen door Michel ten Berge, ook hier een plaats te geven is oud, het moest echter rijpen. Rob Mulder tekende, er werd aan geschaafd, door een toeval kwam het ervan.

Medaillon: Logo eeuwfeest: Gaan om de Bron

Tijdens een Assendorper braderie kwam Mannes Bredewoud, de glazenier, bij ons in de kerk de ramen bewonderen. We kwamen over de ramen in gesprek en al snel bleek dat hij zelf actief is op dit gebied. Hij was bereid om na sluitingstijd van de kerk de ontwerpen van de medaillons te bekijken en was positief over de mogelijkheden. De concretere plannen werden besproken in de Kloosterhof. Na positieve reacties werd er een commissie ingesteld; Piet Neeft en Kees Brakkee waren bereid daarin zitting te nemen. Er werd een voorstel gedaan naar het bestuur, ook die reageerde positief. Daarna kon de procedure bij de gemeente in het kader van de monumentenwet worden gestart. Jan Bayense was ons daarbij behulpzaam. Dankzij enkele giften werd het ook financieel mogelijk het te realiseren. Mannes Bredewoud vervaardigde met zijn leermeester, glazenier Rein de Groot de medaillons, de Groot heeft ze geplaatst.

Medaillon: zwart/wit mantelwapen met de fakkel

In het kort nog iets over de ramen: Het thema van het Eeuwfeest was: “Gaan om de bron”, het logo is te zien in het linker raam. We hopen als kerk en klooster een inspiratiebron te zijn voor velen. Het is te zien dat het een wisselwerking is, kerk en klooster worden geïnspireerd door haar deelnemers en door de Geest. De basis van het 2e medaillon is het zwart-witte mantelwapen, voor het eerst gebruikt tijdens het Concilie van Constanz in 1414. Daarnaast zijn verschillende Dominicaanse symbolen te zien, ook die worden al vanaf de 15e eeuw afgebeeld. Links de glazenier Mannes Bredewoud, rechts Bijvoorbeeld de fakkel, bewust zonder hond of hand, hij is voor het ontwerper eeuwfeestlogo Michel ten Berge grijpen voor iedereen die de fakkel wil overnemen. De tekst „Laudare, benedicere, praedicare‟, in het Nederlands: prijzen, zegenen en preken geeft de basis aan waaruit wij met de dominicanen ons werk in de wereld willen doen. Om te onderstrepen dat wij met elkaar de fakkel van Dominicus dragen hebben René Dinklo, prior en Annie van Dieën, jarenlang actief lid van de Dominicaanse familie (nu Dominicaans Trefpunt) de medaillons onthuld. Namens de werkgroep „Medaillons‟, Jakob van der Beek

15

DE BIJBEL OPEN… HET BOEK JOËL. “Ik zal mijn geest uitgieten over al wat leeft. Jullie zonen en dochters zullen profeteren, oude mensen zullen dromen dromen en jongeren zullen visioenen zien.” (3,1)

En dan is er een veel groter gedeelte over de ontferming en hoe goed het allemaal zal komen met

Dit is een tamelijk bekende tekst uit het boek Joël en wordt aangehaald door Petrus in het boek Handelingen tijdens het Pinkstergebeuren. (Hand.2, 16 vv)

het volk en in het land. „Wees niet bang meer… wees blij…‟ Daarna komt de tekst van hierboven uit hoofdstuk 3. Dan gaat het nog eens over „de dag van de Heer‟ met tekenen aan de hemel en op de aarde: bloed en vuur en zuilen van rook en de zon verandert in duisternis en de maan in bloed.‟

Het boek Joël valt onder de “twaalf kleine profeten”. Dat wil niet zeggen dat ze ook onbelangrijker zijn. Het aardige van het boek Joël is de poëtische taal en woordspelingen (die je vooral in het hebreeuws hoort). Ongeveer geschreven na de ballingschap, ± 400 voor Chr. Lang geleden dus. Er zijn vier hoofdstukken, waarvan hoofdstuk drie erg kort is.

Deze tekenen worden in de evangeliën ook zo beschreven in verband met de komst van „de mensenzoon‟. (Math.24,29; Marc.13,24,25; Luc.21,25,26)

Het centrale thema is: „De Dag van de Heer‟; een dag van oordeel en verwoesting, maar ook van verlossing en overvloed voor degenen die tot inkeer komen. Het boek is bedoeld om op te roepen tot boete en inkeer. (En niet om de „dag van de Heer‟ in het nu te berekenen. )

In elke generatie is er wel weer een groep die de bijbel (en de Koran) zo leest en waarschuwt en er deze tijd in herkent. Zo worden profetieën steeds weer gelezen als toekomst-voorspellingen. Overigens is het „dal van het oordeel‟ of „de vallei van Josafat‟ een fictieve plaats. De profeet wil het volk terugbrengen bij zijn God en de dienst tot de tempel, de plaats op de berg Sion, Jeruzalem, waar God woont.

Het begint met een verwoestende opmars van sprinkhanen, die alles kaalvreten. Dat betekent dus honger en geen werk en geen offers in de tempel (ook dat wat geofferd moest worden is er niet meer). De sprinkhanen worden vergeleken met een marcherend leger die alles onder de voet loopt en niets laat leven. Deze ramp wordt aan God toegeschreven. Iedereen hoort nu te sidderen van angst. Dan volgt de oproep met de woorden van de profeet: keer om met heel je hart, begin met vasten, te treuren en te rouwen. „Niet je kleren moet je scheuren, maar je hart‟ (2,13) Er is vergeving mogelijk, want deze God, JHWH is genadig, liefdevol, geduldig en trouw.

De tekst is niet bedoeld om mensen tot wanhoop te brengen, maar om tot rechtvaardigheid te bewegen. “Dan, in die tijd, (na alle ellende ) zal de wijn van de bergen druipen en de melk van de heuvels vloeien; alle waterstromen van Juda zullen bruisen en in het huis van JHWH ontspringt een bron die zelfs het droogste woestijndal bevloeit”. (4,18 vv.) Irene Haalboom

De profeet geeft de priesters in de tempel in de mond wat zij moeten bidden en eindigt met: “Geef uw volk niet prijs aan de spot en hoon van andere volken die in deze ellende kunnen zeggen; en waar is nu hun God?”

16

ZIN in een GEDICHT?! Onvermijdelijk en ongemerkt sluipt in de loop van september het najaar dichterbij. Zomeravonden, buiten in de tuin, worden herinneringen: volgend jaar maar weer. Het brengt me bij een gedicht van Kopland. Er zijn „oude‟ dingen te horen en te zien, ze zijn „oud‟ en „vertrouwd‟. Maar er is in een mensenleven vaak ook, ongezien en ongehoord, veel oud zeer. Al levend zijn we altijd ook verliezers, met verdriet om afscheid. Heimwee is een kernthema in Koplands poëzie. Maar …. onze littekens, zere „plekken‟ mogen ter sprake komen, al was het maar „omdat ik niet alleen wil zijn‟.

Een tuin in de avond Er gebeuren dingen hier en ik ben de enige die weet welke ik zal ze noemen en ook zeggen waarom er staat een oude tuinbank onder de appelboom er ligt een oude voetbal in het gras er komen oude geluiden uit het huis er is oud licht in de lucht dit gebeurt hier: een tuin in de avond en wat je niet hoort en niet ziet - de plekken waar we kuilen groeven en die huilend dichtgooiden ik vertel dit omdat ik niet alleen wil zijn voordat ik het ben

Rutger Kopland (uit: Tot het ons loslaat, Amsterdam 1997). Jan Groot pastor, geestelijk verzorger

17

BIJBELSE GARDEROBE HET MANTELTJE VAN SAMUEL In de bijbelse verhalen is de mantel een kostbaar en indrukwekkend kledingstuk: de mantel van heil – de profetenmantel. Het heeft te maken met gerechtigheid – en dat is meer dan ieder het zijne of het hare geven. Dat betekent dat de Eeuwige zijn beloften waarmaakt. Een mantel in de bijbelse beelden is er om mensen Gods geborgenheid te laten ervaren: een tent, een schuilplaats voor het lief en leed van dit leven.

Bij het jaarlijks offer in de tempel bidt Hanna om een kind. Ze huilt, ze schreeuwt in haar ontreddering en verdriet. En na negen maanden wordt haar zoon geboren: Samuel en dat betekent: “Sjema El“ - de Ene God hoort. Van God heeft Hanna Samuel afgebeden, van God zal hij zijn. Hij is nog maar klein als ze hem naar de tempel – naar het huis van de Eeuwige - brengt om daar dienst te doen. Samuel is hun kind, maar niet hun eigendom.

In het eerste artikeltje van de rubriek Bijbelse garderobe (oktober 2008) heb ik geschreven: “Kleding is in ons leven een belangrijk gegeven, kleding beschermt en kleding geeft warmte, kleding vèrhult en kleding ònthult tegelijk”

Ze is ervan overtuigd, dat hij een grotere toekomst vertegenwoordigt dan hun privé droom. En dan lezen we in het eerste boek Samuel een juweeltje van geloof en zorg: "Zijn moeder maakte ieder jaar een manteltje voor hem en bracht dat mee bij het jaarlijks offer." Hanna heeft gevoel voor de groeiende ontwikkeling van dat kleine joch en tegelijk voor het geheim dat die kleine Samuel met zich meedraagt. Dat geheim moet worden beschermd en vertoont zich ieder jaar ànders.

We schuilen weg in onze kleding en tegelijk geeft een mens zich bloot in zijn/haar kleding. Dat heeft te maken met wie en wat mensen zijn. “Laat mij je kleding zien en ik zal zeggen wie je bent.” De buitenkant laat iets zien van de binnenkant. Rang, kom-af en welstand vertalen zich soms in de kleding. Maar de menselijke identiteit kan door kleding ook teniet worden gedaan. Wolven in schaapskleren. Het is dus blijkbaar belangrijk waar we ons mee òmkleden, wat onze mantel is. Welke mantel past ons? Welke mantel geeft de mens kans om erin te groeien? “

Hanna heeft gevoel voor de kwetsbaarheid van haar kleine zoon en ze weet dat die kwetsbaarheid kan wisselen met de levensperioden.

Nu kijken we naar een prachtig verhaal uit het eerste boek Samuël - vele eeuwen vóórdat de evangelies werden geschreven. In die tijd leefde Elkana met zijn vrouw Hanna. Hanna had geen kinderen. “De Eeuwige had haar schoot gesloten.” Opnieuw een verhaal van een onvruchtbare vrouw in Israel.

Elk jaar maakt ze een nieuw jasje voor Samuel: eerst de kleuterjasjes en dan de grotere manteltjes en mantels, met hun eigen kleur en geur, met hun eigen slijtplekken – stille getuigen van een groeiende identiteit : de mantel der liefde. Baptiste Tuin O.P.

En opnieuw – op een scharniermoment in de geschiedenis – zal God aan het onvruchtbare Israël zijn genade bewijzen.

18

PROGRAMMA 60+ BIJEENKOMSTEN SEPTEMBER 2009 T/M JANUARI 2010 (steeds van 10.00-12.00 uur met uitzondering van de Kerstbijeenkomst)

Dinsdag 15 september met o.a. het kiezen van onderwerpen voor het nieuwe seizoen Woensdag 21 oktober Donderdag 19 november Dinsdag 15 december: Kerstlunch van 11.00- 13.30 uur. Graag aanmelden! Woensdag 20 januari 2010 met o.a. het kiezen van onderwerpen voor het seizoen 2010-2011

U bent van harte welkom! Aanmelden is niet nodig.

Wilt u meer weten, dan kunt u contact opnemen met een van de leden van de werkgroep: mw. F. Veldhuis, 038 4653068; mw. J. van Damme, 0529 435780, mw. G. Heijnen, 038 4656673

19

ROME, BOEIENDE STAD VAN UITERSTEN Op tweede Pinksterdag van dit jaar voerde de Geest mij naar “de Eeuwige Stad Rome”, nou ja, wèl met behulp van onze nationale luchtvaartmaatschappij. Vorig jaar juni – toen ik mij terugtrok uit het Rectoraat – kreeg ik een reischeque naar Rome aangeboden, compleet met zakgeld. Aan de paraplu, die de kinderen me gaven, hingen wensen als “een veine ferkansie.” En dàt is het geworden! Rome is een bruisende, religieuze, historische, culturele stad met een aparte aantrekkingskracht en grote verschillen tussen de stadswijken. Uiteraard wist ik dat onze huisgenoot Joke Karssing er drie maanden heen zou gaan om vrijwilligerswerk te doen bij onze medebroeder Tiemen Brouwer in de Nederlandse kerk der Friezen. Toen zij daar twee-en-een-halve maand was, ben ik gegaan. Joke woonde bij de Engelse Dominicanessen van “Villa Rosa” en daar vond ik ook gastvrij onderdak. Dat betekende: hartelijke zusters, goed eten, high English, om zeven uur ‟s morgens morning-prayer en Holy Mass en ‟s avonds evening – en nightprayer. Kortom: niks mis mee! Joke en ik zijn zoveel mogelijk samen eropuit geweest, maar op dagen van haar werk ging ik met één van de zusters of ik zwierf alleen door Rome. Op de tweede dag van mijn verblijf zal Joke ‟s morgens gastvrouw zijn in de kerk en ik wil in alle rust de Sint Pieter bekijken. Maar dat gaat niet door! Op woensdag is het algemene audiëntie en dan is de St. Pieter gesloten. Intussen trekken hele drommen mensen op naar het plein. Ze hebben groene kaartjes en de avond tevoren heeft één van de zusters mij ook zo‟n kaartje in m‟n handen geduwd – “ticket for you.” Dat blijkt toegang te geven tot de algemene audiëntie en een vriendelijke meneer vertelt me in onberispelijk Engels, dat ik “daar op die stoel “ mag gaan zitten. Daar op die stoel???? Het is nog geen negen uur en die audiëntie begint pas om half elf!! “Ja, maar dan heeft u geen plaats meer!” Wil ik dat? Wil ik minstens anderhalf uur op het St. Pietersplein gaan zitten wachten tot de paus voorbij rijdt??? Nou ja, het staat ook niet iedere woensdag op m‟n programma. Het is héééél warm, daar op mijn stoel op het plein (dertig graden), maar wat heb ik veel kunnen zien en horen en observeren en denken! Precies half elf komt er opwinding in de duizenden mensen op het plein: “ Il papa – de paus!” En daar rijdt il papa – zwaar bewaakt – in zijn pausmobiel, een tengere kleine man, vriendelijk groetend en zegenend dwars door een regen van flitsende camera‟s. Ik ben nog niet zo handig met de mijne, dus toen ik de foto nam, was hij net voorbij! Daarna volgt er een lange toespraak in het Italiaans door de paus (hij is niet kort van stof)! En vervolgens het begroeten van vele vele groepen en organisaties, die van overal ter wereld naar Rome zijn gekomen. Dàt vind ik indrukwekkend – al die mensen met datzelfde verlangen. Het loopt al tegen één uur als ik me voorzichtig door de massa heenwring op weg naar Joke in de kerk van de Friezen. Ze neemt afscheid van de laatste gasten en we trekken samen Rome in op weg naar de Engelenburcht met een geschiedenis van onderaardse gangen en een museum vol cultuur en kunst. De volgende dag naar de St. Jan van Lateranen met de indrukwekkende doopkapel en de “Scala”, de heilige trap, waar op het houten middengedeelte Jezus van Nazareth nog zou hebben gelopen na zijn arrestatie. Daarom wordt de trap uit eerbied op de knieën bestegen. Wat je er ook van denken en geloven mag, het maakt wel indruk!

20

De Joodse Synagoge en de Joodse wijk staan voorgoed op m‟n netvlies getekend. We zijn er samen heen geweest en de week daarna ben ik er nog een hele morgen alleen geweest om me te verliezen in de tradities en de uitingen daarvan en tegelijk de wonden, die de laatste wereldoorlog geslagen heeft. In die twaalf dagen zullen we nog een aantal prachtige kerken en basilieken zien: de Santa Sabina, de San Clemente, de Sancta Maria Maggiore, de Santa Maria Sopra Minerva met de tombe en het lichaam van St. Catharina van Siëna, patrones van onze congregatie. Én natuurlijk de Sint Pieter. Overal zijn weer andere indrukwekkende bezienswaardigheden en tegelijk is er ook een lijn in te ontdekken. De Dominicaanse Santa Sabina is de oudste basiliek met prachtig bewerkte deuren, waar in houtsnijwerk de volledige heilsgeschiedenis te zien is. Helaas heb ik er geen foto van. Ook binnenin is er de strakke stijl van een eeuwenoude basiliek. Maar tegelijk is er het hedendaagse Dominicanenklooster, weliswaar met de cel van St. Dominicus, maar ook de thuishaven van de Magister en de communiteit van Santa Sabina. Zr. Toni - een van de zusters van Villa Rosa – leidt ons rond in kerk en klooster. Zij werkt daar voor de Dominican Sisters International - afdeling “Justice and Peace.” Op vrijdagmiddag ga ik met zr. Melissa mee naar de gemeenschap van St. Egidius. Drie dagen per week is daar een grote groep vrijwilligers bezig om de daklozen van Rome en omgeving warm eten te geven. Ze mogen kiezen uit twee menu‟s (primo of secundo) en krijgen doorgaans nog een brood en een stuk fruit mee, als ze weer de straat op gaan, of ze nou zelf kiezen voor het daklozenbestaan of niet. Het is voor de vrijwilligers een stevige klus om iedereen terwille te zijn. Alle respect voor de communiteit van St. Egidius en de vele vrijwilligers. Op sommige avonden is er nog een gebedsviering in de kerk. Zondagmorgen: eucharistieviering in de kerk der Friezen in het Nederlands en gedeeltelijk Latijn. Er is een Nederlandse voorganger en twee Antilliaanse concelebranten, (die onze Dominicanen van Aruba goed kennen) Vooraf een overzicht van deze historische Nederlandse plek midden in Rome, grenzend aan het St. Pietersplein, toegewijd aan - hoe kan het ook anders - St. Willibrordus. De viering is goed bezet. Ik zie een groep mensen uit Brabant, die naar Rome hebben gefietst. Ik zie Leo Fijen, die een KRO-uitzending voorbereidt. Ik zie zr. Anima Christi, algemeen overste van de blauwe zusters van het Mensgeworden Woord. Ik zie mgr. Karel Kasteel. Na afloop blijft iedereen gezellig koffiedrinken en elkaar ontmoeten. Het is een heel bijzondere historische plek daar in Rome, met Joke Karssing als gastvrouw en onze medebroeder Tiemen Brouwer als huidig Rector. We zijn op een dag nog naar “Roma Antartica” geweest, de interessante opgravingen bij de oude Tibermonding. Op een mooie warme middag gaan we met Tiemen Brouwer naar een groot klooster van Dominicaanse slotzusters: communiteit van San Sisto. Het is één van de beginplekken van de Orde met prachtige muurschilderingen en een communiteit van zo‟n zestig zusters.

21

En dan wordt het donderdag 11 juni: Sacramentsdag “Corpus Christi” - een belangrijke religieuze feestdag in Rome. Om zes uur ‟s avonds is er een feestelijke pontificale openluchtviering bij de St. Jan van Lateranen. Drommen en drommen mensen krijgen allemaal een kaars om straks in processie naar de Santa Maria Maggiore te trekken (kwartiertje lopen). Daar zal - zoals wij het nog kennen – het Lof met uitstelling zijn. Onze Engelse gastzusters hebben ons verteld, dat de paus in een “open truck” vervoerd zal worden. Dat blijkt een soort Pipo de clown-wagentje te zijn, alleen niet rood- groen, maar wit-geel. En al die mensen zingen van ganser harte het “Tantum ergo” en “Lauda Sion” en “Salve Regina”. Daarna wordt er wèl een glas wijn of bier gedronken op het feest van Sacramentsdag, want dat is ook Rome!

Het zijn voor mij hartverwarmende dagen geweest in Rome om alles wat ik heb gezien en gehoord, maar vooral door wat naar me toe is gekomen, door wat ik heb beleefd en ingeleefd en door de bijzondere internationale contacten. Baptiste Tuin O.P.

ZINGEVINGSEVENEMENT ROOTS , RELI EN RAGE Body & mind: het maakbare ik Zaterdag 26 september 2009 organiseren Dominicanenklooster Zwolle en VU Podium tijdens het Zingevingsevenement Roots, Reli en Rage een programma waarin een kritische noot wordt geplaatst bij het hedendaagse uiterlijke en innerlijke schoonheidsideaal. Een middag met lezingen, muziek, discussie en theater. Sprekers zijn Susan Smit en Liesbeth Woertman, muzikale intermezzo‟s van Esther Groenenberg en een forumdiscussie onder leiding van Chris Doude van Troostwijk. Aanvang: 13.00 uur, plaats: Dominicanenklooster Zwolle, Prijs: € 10,-, € 7,50 voor leden VU/Windesheim en € 5,- voor studenten. Opgave en informatie via www.kloosterzwolle.nl of [email protected] of 038-4254412. „Moreel dictaat‟ Geluk kun je afdwingen. Verwezenlijk je dromen! Overtref jezelf! Tijd voor een extreme makeover. Onze cultuur dringt aan op zelfontplooiing en zelfverwerkelijking. Het „ik‟ is maakbaar, van binnen en van buiten. Gezond, gelukkig, jong van geest, flexibel, communicatief, intuïtief, spiritueel, stressbestendig en sexy. Ieder mens is zelf verantwoordelijk om zijn of haar leven tot een succes te maken. Wat doet dit „morele dictaat‟ met mannen en vrouwen? Hoe gaan zij om met de druk om er gezond, jong en mooi uit te zien? Welk beeld hebben zij van zichzelf? Medio september volgt er nadere informatie op www.rootsrelirage.nl, www.kloosterzwolle.nl en www.vupodium.nl Met vriendelijke groet, Anja Slagter - Thomashuis

22

K I IN DE K E

Onthulling van de medaillons in de kloostergang op 9 augustus .

foto‟s links: Jakob van Beek overhandigd een versnapering aan de glazenier Mannes Bredewoud (l.) en ontwerper van het eeuwfeestlogo Michel ten Berge (r.) foto‟s onder: de medaillons gezien van uit de kloostergang en vanuit de binnentuin.

R D

Op 15 augustus stond t.g.v. Maria Hemelvaart dit beeld op het Liturgisch centrum van onze kerk.

23

OVER EN DOOR – RUBRIEK echter ook een nuchtere ondernemer die met andere werkgevers vele conflicten met de arbeidersbeweging heeft uitgevochten. De katholieke sociale leer van voormannen als Ariëns en Schaepman is mede gevormd als reactie op de misstanden in de textielindustrie. In de recente brief van de paus over de economische crisis zie je die erfenis terug. In de markt moeten gerechtigheid en bevordering van het algemeen welzijn hand in hand gaan met het streven naar winst voor het individu. Jammer dat onze westerse samenleving blijkbaar telkens een flinke crisis nodig heeft om zich deze wijze lessen te herinneren.

Nog nagenietend van de hemelse klanken van Maria ten Hemelopneming zit ik in de achtertuin de krant te lezen. Het is gelukkig nog komkommertijd – het ernstige wereldnieuws is zelf op vakantie – en de stukjes in de krant vermengen zich met de verhalen van collega‟s, buren en mensen uit de kerk over waar en hoe zij de vakantieperiode hebben doorgebracht. Europa is toch de dominante zomerbestemming en lekker uitrusten en genieten van de zon de favoriete bezigheid. Voor mij biedt de vakantieperiode ook altijd een geschikt moment om een paar boeken te lezen die geduldig wachten op het nachtkastje. Naast alle lichte en luchtige kost zitten ook altijd wat exemplaren die de hersens prikkelen en inspiratie bieden voor deze rubriek. Want, onwillekeurig volg ik in mijn leespatroon een rode draad tussen geschiedenis, samenleving en religie.

Aan een ander boek werd ik geregeld herinnerd tijdens onze eigen vakantie naar Schotland en Engeland. Als je daar naartoe gaat, weet je dat je je moet wapenen tegen een dagje gestage regen, dus tijd genoeg voor wat leeswerk. De idyllische middeleeuwse wereld van hierboven verandert rond 1500 ingrijpend. Het is voor de Schotse schrijver MacCulloch het startpunt voor een geschiedenis over de Reformatie en ContraReformatie tot circa 1700.

Eén „col van de eerste categorie‟ is de biografie die Wim Nijhof heeft geschreven over de veelzijdige persoon Jan-Herman van Heek. Telg uit het roemrijke textielgeslacht van de Van Heeks heeft deze bijzondere man in de eerst helft van de 20e eeuw een stempel gedrukt op zowel de economische als culturele ontwikkeling in Twente. Hij introduceerde nieuwe weef- en spintechnieken uit Engeland en veranderde daardoor het aangezicht van Enschede. Nu zijn die fabriekspanden omgebouwd tot bedrijfsverzamelgebouw, appartementcomplex of museum en dragen de namen van hun stichters: Jannink, Menko, Blijdenstein, Van Heek..... Het beeldkenmerk van die gebouwen – de markante rechthoekige sprinklertorens – vind je echter nog veelvuldig terug in Enschede, Hengelo en Almelo. Van Heek was echter ook een man die veel van reizen, van kunst en het mooie landschap hield. Hij kocht en restaureerde het kasteel Huis Bergh in ‟s Heerenberg, richtte het Rijksmuseum Twenthe op en onderhield verschillende landgoederen. Wat ik bijzonder vind is zijn hartstocht voor de middeleeuwse kunst en hoe dit verband houdt met zijn geloof. In die tijd was hij daarmee een buitenbeentje. Hij hield van de vormen- en kleurenrijkdom van middeleeuwse Vlaamse en Italiaanse schilders en de verbinding die deze kunstenaar legden tussen bijbelse verhalen en de samenleving van toen. Voor Van Heek – van huis uit hervormd - was geloof uiteindelijk een zaak van het hart. De katholieke beeldtaal van de late middeleeuwen bood hem een harmonisch geheel. Tegenover dit verheven ideaal in de kunsten, stond

Wederom een boeiend boek, omdat ik als Limburger weinig weet van de protestantse geschiedenis, omdat 2009 het Calvijnjaar is, maar ook omdat de schrijver erin slaagt om de diverse richtingen die Europa dan inslaat, helder te maken. Een deel van het boek gaat dus ook over de ontwikkelingen aan de overkant van de Noordzee. En het mooie van Groot-Brittannië is dat de historie daar vaak zo tastbaar aanwezig is in het huidige landschap. Onze reis ging eerst naar Schotland. Naarmate je daar verder noordwaarts trekt richting Aberdeen, wordt het landschap woest en ledig. Past dat meer bij een geloofsbeleving die meer de individuele band tussen jezelf en God centraal stelt? Als je daar al een kerk ziet – van de Kirk of Scotland of de Methodist Church – dan gaat het vaak om een sober gebouw. De franje en het lieflijke ontbreken, het geloof zit diep in de mens. Meer zuidwaarts komen de versieringen weer terug.

24

Bijvoorbeeld in de Roslyn Chapel nabij de hoofdstad Edinburgh. Alle bijbelverhalen uitbundig geïllustreerd op de muren en pilaren van een privé-kapel van een adellijke familie. In de film over de Da Vinci Code komt die kapel terug als de verblijfplaats van de afstammelingen van Jezus en Maria Magdalena. Engeland is natuurlijk ook bijzonder vanwege de unieke positie en cultuur van de Anglicaanse kerk. Het begon allemaal met koning Hendrik de Achtste die zich niet meer de wet liet voorschrijven door de paus in Rome. Vervolgens stichtte zijn dochter en later koningin Elisabeth de Church of England oftewel de Anglicaanse kerk.

Roslyn Chapel prachtige kathedralen, abdijruïnes, colleges en een eigen kerkmuziek (die mooie Even Songs). En zo wisselen in de vakantie boekenwijsheid opdoen, mooie dingen bezichtigen en geïnspireerd raken elkaar af. Kunnen we er weer tegenaan in de komende tijd!

Die is in haar bestuur en haar omgang met de Schrift zeker beïnvloed door de reformatie die Luther en later Calvijn ontketend hebben. Tegelijkertijd blijft het allemaal in de vorm heel dicht bij de katholieke liturgie. Deze kerkpolitieke koers heeft Engeland in ieder geval een enorme rijke traditie opgeleverd met

Joost Kuijper

Nijhof, Wim, J.H. van Heek. Kunst, katoen en kastelen, Waanders, 2008, Zwolle. MacCullough, Diarmaid, Reformatie, het Europese huis gedeeld 1490-1700, Spectrum/Standaard, 2005, Utrecht.

KINDERNEVENDIENST C Zo, wat ging dat weer snel, de vakantie zit er al weer op. Wanneer ik dit schrijf loopt de schoolvakantie hard naar zijn einde. Ook de vakantieopvang van de gezamenlijke kindernevendienstgroepen is dan over. De evaluatie moet nog plaatsvinden om te kijken of deze opvang een vervolg gaat krijgen in de toekomst. Op 23 augustus zijn de normale kindernevendiensten weer gestart. Ook de KND-C is weer gestart en dit keer zijn we begonnen met het thema „Thuiskomen‟. Ja veel is er natuurlijk nog niet over te schrijven want we beginnen net. Ons thema hierna moeten we nog vaststellen en daarbij de verhalen zoeken, maar het beloofd weer, net als vorig jaar, leuk te worden. Het afgelopen jaar zijn we gestart met elke week kindernevendienst en dat is volgens mij best een schot in de roos geweest. Dit jaar zetten we dit zeker door. Elke week is er dus voor iedere leeftijdsgroep een kindernevendienst. Bij de KND-C gaan we door met het werken aan de hand van een thema. Welk thema, dat is te lezen aan het grote aanplakbiljet van de kindernevendiensten welke bij de uitgang aan de tuinzijde in de kerk hangt. Ook staat daar aangegeven wanneer er geen kindernevendienst is, bijvoorbeeld bij viering van jong en oud of de eerste communieviering. Voor nu laten we het bij dit kleine stukje, de volgende keer in het Presenteerblad zullen we weer terugblikken op de afgelopen perioden en misschien vooruit kijken naar de volgende periode. Namens de KND-C Louis van den Berg

25

OVER DE HERINRICHTING VAN HET LITURGISCHE CENTRUM, DE VERNIEUWING VAN VERLICHTING EN GELUIDSINSTALLATIE IN ONZE KERK. Toen de Dominicanenkerk in 1901 in gebruik werd genomen was het interieur sober ingericht. De banken in het koor en het schip waren van vurenhout, de ramen van wit glas, de muurvlakken nog zonder schilderingen. Het aangezicht van de Kerk en ook het meubilair werden in de loop van de jaren verfraaid en werden bekostigd door schenkingen. We hebben al een aantal jaren een reserve in onze begroting gecreëerd ten behoeve van het onderhoud en de vernieuwing van het Kerkinterieur. Dit jaar worden er veel zaken aangepakt. In eerste plaats de verlichting. Al in 1997, toen ik net penningmeester was van de Stuurgroep (het Bestuur van het Rectoraat) hebben we het o.a. met pater Theo Ribberink al uitgebreid gehad over de niet goed meer functionerende verlichting. Omdat onze middelen destijds niet toereikend waren hebben we toen gekozen om eerst prioriteit te geven aan een “noodverlichting” en de vernieuwing van het schakelpaneel. Nu, ruim 12 jaar later hebben we als Stuurgroep besloten om de verlichting op een adequate wijze te vernieuwen. U zult daar de komende maanden ongetwijfeld wat van merken. In de tweede plaats zijn we bezig de geluidsversterking in de kerk te verbeteren, zodat het vanuit de hele kerk mogelijk wordt om alles goed te verstaan, zonder dat er sprake is van een nare galm in het geluid. In de derde plaats hebt u inmiddels kunnen merken dat het Liturgisch Centrum is aangepast U zult zich waarschijnlijk afvragen waar we het geld vandaan hebben om deze zaken allemaal te kunnen bekostigen. Wij hebben het geluk gehad dat een parochiaan bij het overlijden een deel van de nalatenschap aan de kerk heeft nagelaten en daar waren wij heel blij mee. Het zou ons anders zeker niet mogelijk zijn geweest om deze uitgaven te doen. Als u nadenkt over uw nalatenschap, denk dan ook aan uw Rectoraat. In uw testament kunt u laten vastleggen wie uw erfgenamen zijn. U kunt daarin ook het Rectoraat als (mede) erfgenaam benoemen. Als u wilt, kunt u zelfs precies vastleggen voor welk doel het geld besteed moet worden. Een parochiaan vertrouwde mij het volgende toe: “Volgens mij moet een testament een afspiegeling zijn van je leven. Van dat, wat je in het diepst van je hart meedraagt. In mijn geval zijn dat mijn kinderen en naaste familie, maar ook de Kerk. Zij zijn deel geweest van mijn leven. Daarom wil ik ook de Kerk laten delen in wat ik nalaat, ook al gaat het niet om grote bedragen“. Piet Neeft, Penningmeester

26

DOMINICAANS ERFGOED IN BEELD Hierbij nog een aflevering van foto‟s van Dominicaans erfgoed. Met dank aan de inzend(st)er plaatsen wij onderstaand een selectie. We houden ons aanbevolen voor foto‟s van personen, kerken en kloosters die een Dominicaanse achtergrond hebben. Worms (Duitsland)

De Pauluskerk met klooster te Worms werd in 1929 wederom een Dominicanenklooster met kerk. Reeds in 1226 vestigden de dominicanen zich in Worms, maar in 1796 verlieten zij de stad. De kerk behoort met de Dom tot de voornaamste Romaanse bouwwerken van Worms. De driebeukige pijlerbasiliek werd in het begin van de 11e eeuw door bisschop Burchard gebouwd (stichtingsdatum 3 okt. 1002), maar in het begin van de 13e eeuw is zij nogal gewijzigd. Met de ontkerkelijking vanaf het jaar 1797 ging het geestelijke leven op deze plaats teniet. Het klooster werd tientallen jaren gebruikt als opslagschuur, hooimagazijn en tenslotte vanaf 1880 als stadsmuseum. Het mooiste deel is de westelijke gevel, die een achthoekige toren draagt met daarachter twee torens die door merkwaardige koepels worden gekroond. Het schip werd in de 18e eeuw grotendeels gewijzigd, waarbij de pijlers werden vervangen door zuilen en het geheel overspannen werd door kruisgewelven. Op 21 febr. 1945 werd de kerk door een bombardement grotendeels verwoest , maar door de onvermoeibare inzet van de toenmalige prior kon reeds op 23 nov. 1945 het Richtfeest gevierd worden. Op 8 dec. 1947 werd het altaar opnieuw gewijd. Sinds 1993 dient het klooster weer als opleidingsinstituut voor late roepingen van de orde. De medebroeders zijn, behalve in kerk en klooster, o.a. ook werkzaam in de ziekenhuiszorg en het gevangenispastoraat in Darmstadt. Fam. Hofstede

27

BUITEN KIJKEN – impressies van een voettocht van La Verna naar Assisi Een tocht letterlijk in de voetsporen van Franciscus. Met z‟n achten op pad, onder de bezielende begeleiding van Ad van den Hoogen van de Franciscaanse Beweging. Eerst nog met de (nacht)trein naar Milaan; dan verder via Florence tot aan Bibbiena, vandaar per bus naar Chiusa della Verna, het eigenlijke begin van onze pelgrimstocht – in 9 dagen te voet naar Assisi, plm. 20 km per dag met (soms) flink stijgen en dalen door soms ruig en onbewoond gebied. Waarom in de voetsporen van Franciscus? Wel, Franciscus was een natuurmens, net zoals ik. Rondtrekkend in het prachtige Umbrie en Toscane zag hij alles in de natuur als een afspiegeling van de Allerhoogste. Zijn liefde en respect voor de schepping hield ook liefde voor de medemens in. Door soberheid en eenvoud als essentie van het bestaan gestalte te geven in zijn eigen leven inspireerde hij op universele wijze velen, toen en nu. Liefde, harmonie, vrede en natuur zijn daarbij sleutelwoorden. Zo‟n bijzonder mens was het waard „beleefd te worden‟, door met een groepje geestverwanten – letterlijk- zijn wegen te gaan in dit schitterende landschap. Soms in stilte, mediterend, dan weer uitwisselend met elkaar of zingend. Dat alles onder het motto; “wat verbindt ons?” Voor mij is pelgrimeren; lopen, lachen en zingen, ongemakken verduren (maar gelukkig weinig blaren!), emoties en pijn voelen, elkaar er doorheen helpen en aan het eind – als we bij het graf van Franciscus staan – het gevoel hebben het niet voor niets gedaan te hebben, in de overtuiging dat ik rijker ben geworden en daarna meer kan betekenen voor mijn omgeving.

lijken, dan weer het diepe rood van klaprozen….. Van de vroege ochtend tot de late avond worden we begeleid door het gezang van onze vrienden de vogels – soms wel vier nachtegalen tegelijk, verscholen in het struikgewas. Genieten van de rustpunten onderweg, langs een beekje of op een wei met weids uitzicht, bij een oud boerderijtje, waarvan de vriendelijke bewoners ons fris water aanbieden. Genieten van het stralende weer – elke dag opnieuw. Genieten ook van „het gehaald hebben‟ na een vermoeiende dag. Dankbaar genieten van de gastvrijheid en behulpzaamheid van de bevolking (als we pech hadden onderweg– ook dat kwam voor!). Genieten van de maaltijden na aankomst (soms door de Italianen eigenhandig met typische streekproducten bereid – en altijd vergezeld door een goed glas wijn, soms uit eigen wijngaard. Genieten met elkaar van de rust van onze overnachtingsplekken. Tenslotte eenzaam genieten van de heldere sterrenhemel in diepdonkere nachten, voordat ik onze slaapplek opzocht. Dankzij de connecties en ervaring van Ad, die zulke tochten al meer dan 10 jaar organiseerde, kwamen we op plekken die voor een doorsnee pelgrim niet toegankelijk waren. Zo kwamen we bij een kluizenarij aan, een 11e eeuws Benedictijner kloostertje, waar een 82 jarige franciscaanse non woont, die enkele tientallen geiten verzorgt en verder honden en katten, die samen met ander klein grut, zoals hagedissen en slangetjes, ongehinderd haar onderkomen delen. Door problemen met de post was ze niet van onze komst op de hoogte, zodat we hier niet konden overnachten. Dat kon wél een paar dagen later in een andere kluizenarij, waar nog een kluizenaar verblijft, die zijn eigen liturgische diensten heeft, iconen schildert, bijen houdt en in stilte leeft. Ook wij namen de stilte in acht en mochten enkele diensten meevieren, die hij met diepe toewijding uitvoerde. Deze plek boven op een hoge heuvel gelegen ademde een intense rust uit, vooral bij zonsopgang, toen de dieper gelegen dalen nog gehuld waren in de mist.

Maar het is ook genieten, genieten van het wonderschone landschap van Umbrie en Toscane. Genieten van de ontluikende natuur in de lente. Velden paars van orchideeën of wilde gladiolen, bosgronden rozerood door een tapijt van wilde cyclamen, berghellingen diepblauw door blauwe druifjes, bossen doordrenkt van de geuren van uitbundig bloeiende acacia‟s, gouden regen en gele brem, weilanden zo geel dat het wel bollenvelden

Maar Ad had nog meer bijzondere overnachtingsplekken in petto. Zo overnachtten we eens in een verlaten pastorie, waar de kerkkloktouwen midden op de gang-overloop hingen. Als je daar per abuis houvast aan zocht, werd dat meteen afgestraft door klokgelui!

28

Een andere keer overnachtten we in een verlaten schooltje in een uitgestorven dorp. De jongeren waren allemaal weggetrokken bij gebrek aan toekomstmogelijkheden, alleen enkele oude boertjes woonden er nog. Bewoners uit het dal kwamen ons een zelfgemaakte maaltijd brengen, compleet met heerlijke wijn uit eigen wijngaard! Een enkele keer bereidden we, zo nodig, onze maaltijd zelf met meegebrachte ingrediënten, of we aten in kleine dorpjes die we passeerden. Als klap op de vuurpijl overnachtten we aan ‟t eind van onze tocht op een oud 12e eeuws kasteel, weer dankzij de connecties van Ad, hoog op een berg gelegen met een prachtige tuin en een indrukwekkende familiekapel. De kasteelheer en zijn vrouw konden goed koken! Overal in dit gebied is prachtige religieuze kunst te vinden; de mooiste fresco‟s - zomaar in een dorpskerkje of een wegkapelletje – die talrijker werden naarmate we Assisi naderden. Gubbio, een schilderachtig stadje, met prachtige oude gebouwen en smalle straatjes: we sliepen in een klooster van Dominicaanse monialen, die nog silentium hielden. Het klooster zelf was ook weer een oase van rust, maar toch brachten we er niet veel tijd door omdat dit schilderachtige stadje een uitbundig volksfeest vierde, waarbij 3 enorme kandelaars in een wedren door de stad gesjouwd werden. Ook de bisschop en alle priesters in vol ornaat waren van de partij en overal werden ouderwetse hoogmissen opgedragen in stampvolle kerken. Zo werden we ondergedompeld (vaak letterlijk – in die begeesterde mensenmassa!) in het „Rijke Roomse Leven‟ van de Italiaan. Indrukwekkend, zeg dat wel! . Uiteindelijk kwam ons doel in zicht, op de laatste dag van onze voettocht. Assisi!! Het stadssilhouet werd gedomineerd door de enorme muren van het conventklooster aan de westzijde, die goudgeel oplichtten in de namiddagzon. De talloze muren, daken, koepels en torens van kloosters gaven het stadje een gewijd aanzien in de transparante lucht! Een tijd lang namen we dit tafereel ontroerd in ons op. Ik voelde me een ogenblik verbonden met al die andere naamloze pelgrims, die – waar ook ter wereld – oog in oog stonden met het doel van hun tocht. Maar ook met gemengde gevoelens: hoe verder? Hoe dan verder? Hoe zal dit zich dan verhouden in mijn dagelijks leven? Wat dan verder? We betraden de kerk en bezochten meteen de graftombe van Franciscus. Daar legden we onze kleine „groepssteen‟ op het altaar, onder het zingen van‟dona nobis pacem‟ In die steen hadden we bij de

29

aanvang van de tocht onze intentie en bezieling gelegd. Zij had een rol gespeeld in onze dagopeningen en ieder van ons had haar een dag lang met zich mee gedragen. Die steen was door en in deze tocht gewijd door wat ons op de been bracht en wat ons verbond. Die steen lieten we achter „aan de voeten van Franciscus‟, een kleine bescheiden monnik. . Het liep tegen het einde van de middag, er waren nog weinig bezoekers in de kleine, onopgesmukte, kapel naast de crypte met de graftombe. Het late zonlicht viel daar de heldere ramen op een verschoten opgelapte pij, een paar versleten sloffen en een eigenhandig geschreven vredeswens. Stille getuigen van het bestaan van een mens, die zo intens geleefd had, dat al het andere er niet meer toe deed. Om hem te eren zijn enorme kerken gebouwd met de prachtigste fresco‟s. Was dat alles? Wat er blijft is zonlicht door heldere ramen, stilte, kleine witte duiven op zijn standbeeld nestelen -ergens in een kerk- en een vreugdevolle vrede…. Margriet van Kampen Naschrift voor de geïnteresseerden: Routebeschrijving:  Start tocht; Chiusi della Verna; klimmen naar La Verna, de berg waarop Franciscus de stigmata ontving met nu een groot kloostercomplex (veel jonge monniken en nonnen). „s-avonds overnachten bij Cerbaiolo  Montagna; overnachten in oude pastorie  Via een zeer oud franciscaans kloostertje op Monte Casale naar Valdimonte, onderdak in oude school  Bocca Seriola; hostel van Italiaanse Alpenclub, met een waard die lekker kan koken en prachtig kan zingen  Pietralunga; mooie herberg  Gubbio; dominicaans monialenklooster  San Pietro in Vigneto; kluizenarij  Giomici; kasteel  Assisi Ad organiseert regelmatig dergelijke tochten, voor nadere informatie kan men met hem contact opnemen; [email protected], of ook met mij; tel. 4218941

EEN ACTIVITEIT van de werkgroep maatschappelijke betrokkenheid van het Dominicaans Trefpunt Zwolle Napraten over een film die je samen hebt bekeken, samen eten

10 oktober 2009

Begin 18.00 uur. Zélf brood meenemen. Kost niets, wel opgeven.

Informatie bij: Maarten van der Werf: 4237723 Opgave bij: Nicole Nypels mail: [email protected]

TIMOTHY RADCLIFFE en zijn uitdagende spiritualiteit In het weekend van 8 en 9 augustus jl. stonden onze vieringen in het teken van St. Dominicus. Als overweging zijn fragmenten gebruikt uit een interview van Lucette Verboven met Timothy Radcliffe uitgezonden op 21 juni jl. in het tvprogramma „Braambos‟. T. Radcliffe en L. Verboven

De dominicaan Timothy Radcliffe was gedurende de periode 1992 – 2001 magister van de dominicanenorde en daarmee één van de opvolgers van St. Dominicus. In die periode heeft hij ook ons klooster bezocht. Hij is in de loop der jaren uitgegroeid tot een wereldwijd gewaardeerd spreker en schrijver. In het interview gaat Timothy uitdagende onderwerpen als de islam, de tegenstellingen binnen de kerk, seksualiteit en zijn eigen spirituele gang niet uit de weg. Rond dit interview organiseren wij een avond. Eerst kijken en luisteren we naar het interview en vervolgens gaan we met elkaar in gesprek. U bent van harte welkom op maandag 28 september vanaf 19.45 uur in de Aula van het klooster. Kosten: vrijwillige bijdrage René Dinklo o.p.

30

jeugdpagina In het weekend dat dit Presenteerblad uitkomt, gaat het verhaal in de kerk over het beter maken van iemand die niet kan horen. Nu kan je iemand die niet goed hoort, of helemaal doof is niet altijd beter maken. Wel kan je met deze mensen praten via hun eigen gebarentaal, via het gebarenalfabet. Kijk maar eens hieronder.

Nu kan je je eigen naam oefenen in gebarentaal. Of zelfs een zin proberen te maken. Succes !

31

Assendorperdijk 8 8012 EH Zwolle Tel: 038 – 4254406 website: www.kloosterzwolle.nl/wasdom e-mail: [email protected] Jongeren – internationaal – klooster – ontmoeting - dialoog Na een fijne zonnige zomer, met op z‟n tijd een verfrissende bui, starten we ook in ‟t WasdoM weer met een nieuw seizoen; nieuwe activiteiten, jongeren, groepen, etc. Begin september start er weer een nieuwe groep spotters: twee jongens en vier meiden uit Noorwegen, Hongarije, Litouwen, Oostenrijk, Duitsland en Letland. Zij starten met een taalcursus, waarna ze als vrijwilliger aan de slag gaan bij diverse projecten in Zwolle. Een “Spotter” is tussen de 18 en 25 jaar. Als Spotter ga je niet naar school, doe je geen betaald werk en toch heb je geen vakantie. Je zet verschillende aspecten van dagelijks leven in het „spotlicht‟ om er van te leren. Als je hen wilt ontmoeten, ben je welkom tijdens de presentatie op dinsdagmiddag 17 november of bij Meal 2 Meet. Misschien wil je wel voor een jaar een „maatje‟ zijn van een van hen? Of zou je zelf een tijd in een Europees land willen werken als vrijwilliger? Neem gerust contact met ons op voor verdere informatie.

Meal 2 meet – vanaf 8 september. Iedere dinsdag vanaf 18.00 uur FOOD for THOUGHT Wil je in de ontspannen sfeer van een maaltijd nieuwe mensen leren kennen? MEAL2MEET is iets voor jou! Wekelijks is er een gezellige maaltijd voor (werkende) jongeren en studenten vanaf 17 jaar. De voertalen zijn Nederlands, Engels of wat voor culturen we ook maar aan tafel hebben zitten. Meal2Meet start dit najaar weer op 8 september. Kosten € 2,50

Interreligieus ontmoetingsweekend, 15 -18 oktober Dialoog, (voor) een andere wereld?! DIALOOGWEEKEND donderdagavond15 oktober t/m zondagmiddag 18 oktober Al ruim drie jaar organiseren we Interreligieuze ontmoetingsweekenden in Zwolle en op andere locaties in Nederland. Dit najaar zijn we te gast in het Dominicanenklooster in Huissen (bij Arnhem) Een ontmoetingsweekend voor jonge mensen met interesse voor religieuze en culturele dialoog. Het programma bestaat uit o.a. bezoek aan gebedshuizen, maaltijden bij families thuis, stadswandeling, spel en dialooggesprekken. Het programma heeft nadrukkelijk niet het doel om de ander te bekeren of te overtuigen, maar juist om elkaar te verrijken. Het programma is er voor iedereen (moslims, christenen, joden, ietsisten, humanisten, etc.) vanaf 18 tot 30 jaar.

32

Vooraankondiging:

Avondcursus Interreligieuze dialoog voor studenten Dit najaar (november) starten we met een bijzondere cursus. Interreligieuze dialoog voor iedereen tussen de 18 t/m 30 jaar. Tijdens zes avonden maken we gebruik van verschillende gesprekstechnieken om het gesprek tussen mensen met diverse culturele en levensbeschouwelijke achtergronden zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Het is een leerzame, veelzijdige cursus die zeer geschikt is voor studenten. Iedereen die zich in zekere mate betrokken voelt bij Islam en/of Christendom kan meedoen. Zodra dag en tijdstip bekend zijn, is dit te vinden op onze website of stuur een berichtje naar [email protected]

Dialoogdag voor opleidingen mbo-hbo Een dialoog is een GESPREK WAARIN JE NIEUWSGIERIG BENT NAAR DE BELEVING VAN DE ANDER VANUIT EEN OPEN HOUDING. Eendaags programma voor leerlingen van sociale opleidingen waarin het thema „de interreligieuze en interculturele dialoog‟ aan de orde word gesteld. We starten met een tweetal pilots in het najaar van 2009. Aan de hand van excursies naar een tweetal gebedshuizen, gesprekken en reflectie door de leerlingen op dit onderwerp, willen we een constructieve bijdrage leveren aan de multiculturele en multireligieuze samenleving waarin jonge professionals zich ontwikkelen als dialoogvaardige begeleiders. Tevens bieden we een soortgelijk programma aan voor jongerengroepen en scholieren. Docenten en jongerenwerkers die interesse hebben voor dit project, kunnen contact met ons opnemen.

Church Chill Club “NoProblem” Iedere maand is er een bijeenkomst van de Church Chill Club voor jongeren vanaf 14 jaar. Dit wordt georganiseerd door ‟t Wasdom en de Zwolse parochies. Een gezellige avond om te chillen en actief, inhoudelijk te bezig zijn rond een geloofs- en/of maatschappelijk thema. We maken gebruik van diverse werkvormen vanuit het jaarthema „NoProblem”. We gaan o.a. op pad voor excursies, kamp, vrijwilligerswerk, fotoreportages. Alle jongeren zijn welkom ongeacht hun (kerkelijke) achtergrond. De eerste avond van het nieuwe seizoen is op vrijdagavond 18 september en gaat over gastvrijheid. Op 30 oktober is er een avond met theater en workshops rondom het thema „Grenzeloos‟.

Stagiaires en vrijwilligers Er is jaarlijks plaats voor enkele MBO/HBO-stagiaires van een sociale opleiding. Ook is er plek voor vrijwilligers. Lijkt het je leuk om activiteiten te organiseren, posters te maken, administratieve, creatieve of praktische klussen te doen? Neem dan contact op met Holkje van der Veer of Margot Goettsch.

33

Geloof ik het wel? Parochie Thomas a Kempis Zwolle

Een rondreis

in het land van geloven

Geloven is anno 2009 niet vanzelfsprekend, integendeel. In de wereld om ons heen worden we geconfronteerd met de harde logica van feiten en cijfers. Hoe dan het geheim van het leven, van God, op het spoor te komen? Gaat het dan niet om “onmogelijke” zaken? Eén en ander roept vragen op over het christelijk geloof zelf: hoe zit het in elkaar? Wat zijn de bouwstenen? Waar komen die vandaan? En… “Geloof ik het wel?”.

Tijd nemen voor je eigen gelovige ontwikkeling is kennis tot je nemen, ervaringen uitwisselen, nadenken, zingen, maar ook stil zijn opdat je meer zicht krijgt op welk gelovig standpunt jij in je leven wilt innemen. De cursus is voor mensen van deze tijd om in gesprek te gaan met elkaar en met die oude woorden van bijna 2000 jaar geleden. De avonden zijn bedoeld voor mensen die: - Vragend en zoekend in het leven staan; - Mensen die zich willen oriënteren op een katholieke geloofsgemeenschap; - Die niet of uit een andere christelijke traditie komen; - Die zijn opgegroeid in de katholieke traditie en daarin wat bewuster hun weg willen gaan.

“Geloof ik het wel?” is een basiscursus die tot stand is gekomen door samenwerking tussen het Dominicanenklooster en de RK Thomasparochie in Zwolle. In deze cursus reflecteren we met elkaar op kernbegrippen die vanuit het christelijk geloof worden aangereikt. Geloven we in God en wat betekent dat dan? Wie is Jezus van Nazareth voor ons? Wat betekent de H. Geest voor ons hier en nu? Zomaar een greep uit de vragen die de revue zullen passeren. Natuurlijk besteden we daarbij ook aandacht aan de daarbij behorende rituelen en sacramenten.

Misschien iets voor u, iets voor jou? Data: 5 + 26 okt / 16 + 30 nov / 14 dec 11 + 25 jan / 8 febr./ 1 + 15 mrt Begeleiding: Holkje van der Veer o.p., Corinne van Nistelrooij (parochiemedewerkster rectoraat), 2x Hans Schoorlemmer (pastor Thomasparochie)

Aan de hand van de eeuwenoude geloofsbelijdenis (uit 325 n. Chr.) maken we op 10 maandagavonden een rondreis in het land van geloven. De vraag is dan: hebben die oude woorden nog betekenis voor mij? Wat roepen ze in mij op? Wat betekenen ze in christelijk perspectief?

Kosten : € 100, als u lid bent van een van de parochies: € 50 Opgave: [email protected]

Deze tocht leent zich uitstekend om je eigen geloof te verdiepen, om stil te staan bij wat voor jou waardevol is in je leven, om te zoeken naar wat jou bezielt.

34

35

DE MERKEN VAN DOUMA MANNENMODE: Douma verkoopt sinds jaar en dag de nieuwste collecties van bekende merken, maar daarnaast is er steeds meer ruimte voor nieuwe en andere merken. Italiaanse, Duitse en Belgische merken laten vaak een rijke traditie zien en hebben oog voor uitstraling, comfort en draagbaarheid. Als mannenmodezaak bieden we deze merken dan ook met veel plezier aan en veelal zijn we dan gelijk de enige dealer in Zwolle, waardoor tevens een stukje exclusiviteit ontstaat.

36 36

AANPLAKZUIL LAATSTE VAN DE ZOMERVESPERS IN 2009 In de maanden juli, augustus en september zijn er Zomer- of Orgelvespers in Zwolle georganiseerd door een oecumenische vesperwerkgroep namens de Commissie Grote Kerk. Dit in het kader van de Michaëlsvieringen. De vesperwerkgroep wordt gevormd door leden van verschillende geloofsgemeenschappen. De laatste viering van deze reeks wordt gehouden op zondag 27 september 2009 in de Grote of Sint-Michaëlskerk aan de Grote Markt in Zwolle, de centrale plek voor het centrale gebeuren van oecumenische vespervieringen. Aanvang 16.30 uur en het duurt ongeveer een half uur. Het centrale thema van de vespervieringen is: Lichtdragers en hun inspiratie. Centraal staat: Dorothé Sölle. Muzikale medewerking wordt verleend door Toon Hagen en Theo Tobé. Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze vieringen mee te beleven. NAJAARSPROGRAMMA VAN HET THOMASHUIS Het najaarsprogramma 2009 is verschenen; een grote veelheid van cursussen, evenementen en bijeenkomsten Aanvragen voor informatie, folder en opgave activiteiten bij: het Thomashuis , Assendorperstraat 29, 8012 DE ZWOLLE, telefoon: 038 4254412 of via ‟n mailtje naar: [email protected] U kunt het programma ook bekijken op de website www.kloosterzwolle.nl VERSCHIJNINGSDATUMS VAN DE VOLGENDE PRESENTEERBLADEN: aflevering sluitingsdatum kopij publicatie 161 162 163 164

zondag 25 oktober 2009 zondag 3 januari 2010 zondag 28 februari 2010 zondag 23 mei 2010

zondag 15 november 2009 zondag 24 januari 2010 zondag 21 maart 2010 zondag 13 juni 2010

De redactie vraagt u dringend om tijdig uw bijdrage aan te leveren, zodat wij in de redactievergadering tot goed overleg kunnen komen over de inhoud en er voldoende tijd is om een fraaie lay-out tot stand te brengen. NOTEER DAAROM DE INLEVERDATUM MINIMAAL EEN WEEK DAARAAN VOORAFGAANDE IN UW AGENDA. Bij voorbaat veel dank namens de redactie.

MUZIEK BUITEN DIENST Zaterdag 12 september (Monumentendag): om 12.30 uur een lunchconcert op ons Adema orgel door Dennis Vallenduuk (winnaar van het nationaal improvisatieconcours 2007) met o.m. werken van Andriessen, de Klerk en een improvisatie (toegang gratis). Zaterdag 26 september: om 16.00 uur Orgelconcert met thema; "Choral" door Harm Jansen (docent hoofdvak orgel en kerkmuziek aan de Hogeschool voor de kunsten). Toegangsprijs € 7,50.

37

37

KOPIJ AANLEVEREN PER E-MAIL OF OP DISKETTE

FAMILIEBERICHTEN

De redactie stelt het zeer op prijs als kopij (geschreven onder Word) wordt aangeleverd per elektronische mail, naar

DOOP, HUWELIJK EN UITVAART IN ONS RECTORAAT

[email protected]

GEDOOPT

Ook kunt u uw bijdrage op diskette of op cd-rom deponeren in het postvak van het Presenteerblad. Ook fotobestanden kunt u mailen. Een uitdraai van de tekst bij de diskette/cd-rom is gewenst voor de controle. Ook al heeft u de tekst mooi uitgeprint, nadat u deze op de computer heeft gemaakt, willen wij erg graag het digitale bestand erbij. Op die manier kunnen wij werken aan een eenduidige vormgeving van dit blad. Diskettes en/of cd-roms en foto‟s, voorzien van naam en adres, worden na verwerking geretourneerd.

Op 1 aug.: Daniël de Mooij GEHUWD geen OVERLEDEN op 25 mei: mw. Greet Hullegie-Matthijssen, 86 jr op 31 mei: mw. Mien Klunhaar- Visser, 90 jaar

Indien u niet in de gelegenheid bent de tekst op de computer te maken, kunt u vanzelfsprekend ook uw geschreven of getypte tekst inleveren!

op 25 juni: mw. Gerrie Hultink- Nijboer, 89 jaar op 25 juni: dhr. Klaas Habing, 67 jaar op 7 juli: dhr. Walther Schunselaar, 70 jaar op 15 juli: broeder Paulus, 87 jaar

VOLGENDE NUMMER

op 27 juli: mw. Annie Schunselaar, 88 jaar

Het volgende nummer verschijnt in het weekend van

14 en15 november 2009 Kopij voor het presenteerblad inleveren tot

zondag 25 oktober 2009 Denkt u ook aan de aankondiging van evenementen die plaats vinden in de maanden ná het volgende Presenteerblad

COLOFON TALENT

Redactie het Presenteerblad Assendorperstraat 29 8012 DE ZWOLLE Tel: 038-4254400

is een aangeboren geluk, maar het is ook ‟n talent om dat te gebruiken.

Redactie-leden: Wil Kuijpers, Marja ten Berge, Marijke de Jong, Dineke Zieleman, Ludo Hendrickx en Jan Ophof. Overname van artikelen uitsluitend toegestaan met bronvermelding.

38