M a g a z i n e
v o o r
o n d e r n e m e n d
T w e n t e
| Twentevisie | Jaargang 12 | Nummer 4 | April 2000 |
Oud-directeur Larsen van failliete QtecQ bevestigt kartel in aannemerswereld Koninklijke Ten Cate pakt aandeelhouders in Hoogleraar/architect Jon Kristinsson:
”Politici hebben geen visie” | Twentevisie | Jaargang 12 | Nummer 4 | April 2000 |
Deventer architect Jon Kristinsson geestelijk vader van duurzaam bouwen:
‘De beste manier om te 2
◆ Prof. Dr. Jon Kristinsson: “Politici hebben een volledig gebrek aan visie, ze missen de dimensie van tijd.”
Twentevisie. 04/2000
bouwen is niet bouwen’ Het is vloeken binnen de kerk: als architect zeggen dat er in grote delen van Nederland eigenlijk niet meer gebouwd moet worden. Prof. Dr. Jon Kristinsson zit er niet mee. Hij geldt binnen het wereldje toch al als een buitenbeentje, net zo als zijn paars geschilderde kantoor in Deventer uit de toon valt bij de naastgelegen statige villa’s. Kristinsson deelt het gebouw met zestien medewerkers van het door hem opgerichte architectenkantoor, maar ontbeert de titel van directeur en de bijbehorende directiekamer. “We hebben hier maar 1 rang, een directeur hebben we niet nodig, en groeien willen we ook niet.” Een monoloog van de ‘éminence grise’ van het duurzaam bouwen.
(door Martin Steenbeeke)
Junkfood “Als we al nieuw bouwen moet je goed uitkijken waar je gaat bouwen. Niet zo nonchalant zoals nu; in de groene gebieden buiten de stad maar juist binnen in de
stad. Okay, dit inbreiden gebeurt nu wel, maar veel te weinig. Die Vinex-locaties deugen niet, die liggen te ver af van de plek waar de mensen werken. Het milieu is meer gebaat bij een korte afstand tussen wonen en werken en goede openbaar vervoersverbindingen dan een energiezuinige woning buiten de stad. In de auto verstoken we 5 tot 10 maal zoveel fossiele brandstof als in een nieuwe moderne woning. Bijkomend voordeel is dat we het platteland kunnen blijven gebruiken voor onze voedselproductie zodat we niet alle-
3
Aura “Als we nieuw bouwen moeten we dat duurzaam doen. Een huis van opa dat koud is en veel onderhoud vergt, daar zit niemand om te springen. Zeker niet als je bedenkt dat de komende generatie minder te besteden heeft dan wij nu. Wij zitten echt op de top van de welvaart in het westen. Een goed geïsoleerd huis blijft altijd in trek. Maar we moeten ook multifunctioneel bouwen. Een kantoor kan later ook een woning, motel of bedrijfsruimte wor-
Professor Jon Kristinsson (63) startte in 1966 zijn architectenbureau in Deventer, nadat hij samen zijn vrouw Frederika Reitsema een architectenopleiding aan de Technische Universiteit van Delft had voltooid. Vanaf het allereerste begin legde het bureau zich toe op duurzaam bouwen. De doorbraak kwam, na de energiecrisis van 1973, halverwege de jaren zeventig met de opdracht in Lelystad een energiezuinig stadhuis te bouwen. Een andere belangrijke opdracht was het ontwerpen van energiezuinige woningen in de sociale sector voor de gemeente Schiedam. In 1992 werd Kristinsson benoemd tot parttime hoogleraar Milieutechnisch Ontwerpen aan de Universiteit van Delft. In 1998 kreeg hij als eerste de Koninklijke Shellprijs ‘nieuwe stijl’ voor Duurzame ontwikkeling en Energie. Het prijzengeld (200.000 gulden) is gebruikt voor de ontwikkeling van energiezuinige producten. Behalve op zijn eigen vakgebied laat Kristinsson zich ook gelden op andere terreinen. Zo ontwierp hij al in 1980 plannen om voor de Nederlandse kust energie-eilanden aan te leggen. Ook heeft hij een vervoerssysteem ontwikkeld waarbij in geluidswallen langs snelwegen allerlei vervoersstromen samen komen.
▲
“Duurzaam bouwen is eigenlijk niet bouwen. Dat is het allerbeste. Wij zijn zo gewend dat groei goed is. Neem al die mensen die hier in het oosten komen wonen. Dat moeten we eigenlijk niet willen, dat moeten we proberen tegen te houden door minder te bouwen. Laat ze maar in het westen blijven wonen, desnoods trekken ze bij hun buurman in. In het westen is de infrastructuur namelijk al toegesneden op grote bevolkingsaantallen. Hier niet en dat gaat allemaal ten koste van de natuur. We kunnen beter onze oude gebouwen hergebruiken dan nieuw bouwen, het probleem is dat de huidige manier van bouwen ontzettend veel sloopafval met zich meebrengt. Weet u dat we jaarlijks 14.000.000 ton bouwafval produceren, dat is net zoveel als een twee meter dikke vierbaanssnelweg van Delft naar Groningen, met vluchtstroken. Zo ondoordachtzaam bezig zijn, dat kan toch eigenlijk niet! We moeten leren bouwen met materialen die gedemonteerd kunnen worden.”
maal vliegtuigen met allerlei junkfood hoeven laten invliegen.” “De vraag is dan natuurlijk waar je wel mag bouwen, als de Vinex-locaties ongeschikt zijn. Simpel: direct naast de snelwegen, dat zijn A-locaties. Nu verhinderen ambtelijke regels dat daar gebouwd mag worden, maar het is gewoon een technisch verhaal. Geluid moet je in de kiem smoren en dat kan door direct naast de weg hoge aaneengesloten gebouwen te ontwikkelen, die als dubbel-functionele geluidswallen kunnen dienen. Dan creëer je op nog geen 50 meter afstand een stil woongebied. Als je in Amsterdam in een binnentuin zit van een woning aan de Leidsestraat is het muisstil, terwijl je op straat niet meer met elkaar kunt praten door het lawaai. Geluid is geen enkele reden om niet te bouwen, ook langs spoorwegen. Nu passen we de woningen aan, maar waarom doen we dat niet met de treinen, door een soort akoestische jurk om de wielen heen te bouwen?”
Twentevisie. 04/2000
den. Dan moet je niet alleen zorgen dat het in grote delen weer demontabel is maar ook de standaardmaten aanpassen. Zo moeten we vliegensvlug de vloerhoogte in woningen van 2.70 meter naar 3 meter of 3 meter 50 brengen. Nu al lopen we met de aura om ons hoofd in het wapeningsstaal van het plan. En ons nageslacht wordt nog langer en die zullen ongetwijfeld te kleine woningen gaan slopen. Datzelfde geldt voor de wc’s. Sinds er een richtlijn bestaat dat een wc minimaal zo groot moet zijn dat je er met schoenmaat 42 in moet kunnen, bouwt niemand meer wc’s waar je ook met schoenmaat 45 in kunt staan. En dan de trap. Nu worden veel trappen met de bekende kwarten gebouwd, maar als je ouder wordt heb je echt behoefte aan een rechte trap met twee trapleuningen. Dan kun je tot je laatste snik de trap op en neer blijven lopen. Nu worden bejaarden gedwongen te verhuizen naar een bejaardentehuis omdat ze de trap niet meer op kunnen. Stel je eens voor hoeveel geld je kunt besparen door mensen langer thuis te laten wonen in plaats van meer senioren- of verzorgingstehuizen te bouwen.”
5
‘Politici hebben een volledig gebrek aan visie, ze missen de dimensie van tijd’
Broodroof “Duurzaam bouwen wordt niet door ons maar door onze kleinkinderen bepaald. Eigenlijk zou je hun moeten vragen hoe zij willen dat wij onze aarde moeten gebruiken. Niet aan politici of bouwers. Politici hebben een volledig gebrek aan visie, ze missen de dimensie van tijd. Ze denken veel te veel in termijnen van vier jaar, de komende verkiezingen. En de bouwwereld is nu nog veel te log. Ze spelen niet in op de ontwikkelingen. Ze zouden bijvoorbeeld de grond in de hinderzones van de snelwegen moeten kopen, want dat is binnen nu en 25 jaar de toplocatie. Ik voorspel dat bijvoorbeeld de geluidshinderzone langs de A28 bij Zwolle binnen 20 jaar de kern van de stad zal zijn. Ik heb voor de gemeente Zwolle een plan gemaakt met
◆ Jon Kristinsson: “We weten half niet waar we mee bezig zijn.”
multifunctionele geluidswallen waarbij ik meteen het fileprobleem denk op te lossen. De internetsite waarop dit plan staat is al 30.000 keer bezocht. Er is vanuit de hele wereld belangstelling, alleen lopen de bouwers zelf nog niet zo hard. Ik ben laatst op een congres van verwarmingsinstallateurs beschuldigd van broodroof toen ik voorstelde alle radiatoren uit huizen weg te laten. Dat kan technisch, u hebt toch ook geen radiator in uw auto en het is in de winter toch lekker warm?! Nog zo’n voorbeeld. Ik heb in Hengelo rioleringsbuizen gezien waar ik met de auto doorheen kon rijden. Zo groot. Dit laten we wel achter voor ons nageslacht in de wetenschap dat het over zestig jaar vervangen moet worden. En dat allemaal voor twee overvloedige regenbuien per
jaar. Binnen de civiele bouw bestaan verschillende mogelijkheden om het anders te doen, maar vaak wordt er gezegd dat het te duur is.”
Trendbreuk “De rapporten van de club van Rome hebben mij aan het denken gezet. Hun boodschap is eigenlijk nog steeds actueel, al zijn we er wel in geslaagd om nieuwe materialen te vinden. Het probleem tekent zich af over een jaar of zeven. Dan wordt de energie schaars. Dan ontstaan allereerst in Amerika de problemen. Dat zal leiden tot een politieke instabiliteit in de wereld. Daarom is er snel een trendbreuk nodig. Nu kan het nog, want we zijn zo rijk maar weten half niet waar we mee bezig zijn.” ■
Twentevisie. 03/2000
Enschedese makelaar Ten Hag gelooft in marktwerking:
‘Provinciaal beleid “Ik kan niet hele dagen in een stoel zitten. De handel zat en zit in mijn bloed, ik hou van mensen en in dit vak ontmoet je die veel,” zegt de man die nu aan het hoofd staat van de inmiddels zelfstandige Ten Hag Groep, die ongeveer 85 mensen aan het werk heeft, verdeeld over zes plaatsen in het oosten van het land (Enschede, Zwolle, Doetinchem, Hengelo, Deventer en Zutphen). De Ten Hag groep is sinds drie jaar opgesplitst in de Ten Hag Makelaarsgroep en de Ten Hag Financiële Dienstverleningsgroep. Het geheel maakt deel uit van de IBG-groep, een aantal samenwerkende zelfstandige bedrijven uit het hele land. De alliantie is op poten gezet om een landelijk netwerk te creëren en een aantal zaken efficiënter te regelen. De hele IBGgroep scoort, zo is de prognose, voor dit jaar een omzet van tussen de 65 en 70 miljoen gulden. Een kwart daarvan komt voor rekening van de Ten Hag Groep. Een gesprek met de algemeen directeur.
6 ◆ J.H.A. ten Hag gaat er van uit dat er ook weer een mindere tijd komt.
De Enschedese makelaar J.H.A. ten Hag is gelouterd in het vak. Zo’n 33 jaar geleden werd hij beëdigd als makelaar in onroerend goed. Hij werkte aanvankelijk bij accountantskantoor Ten Kate in Enschede, maar had de sterke wens om zelfstandig iets op poten te zetten. Ten Kate bood hem die kans. Hij vroeg de jonge Ten Hag om het assurantiekantoor om te vormen tot een makelaars- en assurantiekantoor en samen als partners verder te gaan. Ten Hag had zijn roeping gevonden. Twentevisie. 04/2000
(door Bert Eeftink)
Toen u in de jaren zeventig begon lag de wereld voor u open. Een gouden tijd. Vrijwel iedereen had een huurhuis. “Dat klopt. Vijfentwintig procent van de huizen was toen particulier eigendom, driekwart dus huurwoningen. Dat is in de loop van dertig jaar veranderd in een verhouding van bijna vijftig om vijftig. Er zijn beduidend wat huizen bijgekomen. De bewoningsgraad, het aantal bewoners per huis, is ook naar beneden gegaan van 3,5 personen tot ongeveer 2,4 personen per huis. En inderdaad: vooral in de jaren zeventig stegen de prijzen op de huizenmarkt tot een ongekende hoogte. Dat kwam mede omdat het makkelijk was om krediet te krijgen. Bovendien speelde de overheid een stimulerende rol. Te stimulerend.” Die periode lijkt vergelijkbaar met nu. Ook nu is er veel vraag naar koophuizen. Begin jaren tachtig stortte de huizenmarkt ineen. Dat kan nu ook gebeuren, want een onderzoek van ABN/AMRO heeft onlangs voorspeld dat huizen op termijn onbetaalbaar worden. Zelfs voor tweeverdieners. “Wie in de toekomst kan kijken heeft het perfect voor elkaar. Ik denk dat de markt altijd zijn werk doet. Als huizen niet meer betaalbaar zijn, dan zakt de vraag en dus ook weer de prijzen. De prijsbepaling bij onroerend goed is nog altijd een kwestie van vraag en aanbod. De markt reguleert zichzelf wel.
schiet doel voorbij’ Eind jaren zeventig/begin jaren tachtig ging de huizenmarkt inderdaad ook knock-out. Daar waren toen globaal twee redenen voor aan te wijzen. In de eerste plaats konden Nederlanders toen heel makkelijk met heel veel vreemd geld onroerend goed aanschaffen. Mensen namen meer hypotheek op dan ze nodig hadden voor de aankoop van hun huis vermeerderd met bijkomende kosten. Ze kregen bij wijze van spreken nog een zak met geld mee bij de notaris. De vraag werd op die manier in positieve zin beïnvloed. Net als nu ontstond er toen een prijsexplosie. Door economische omstandigheden - hoge werkloosheidscijfers en hoge rentes - stortte de markt toen in elkaar: een totale kopersstaking in onroerend goed. De gevolgen daarvan hebben wij toen ook aan den lijve ondervonden. In Nederland was de crash extra groot. In Duitsland bijvoorbeeld viel de schade mee. Dat kwam omdat geldverstrekkers daar eisten dat mensen een belangrijk deel van de aanschaf van een huis zelf moesten financieren. Gevolg: minder Duitsers waren in staat om een huis te kopen, er was dus minder vraag. Daardoor bleven de prijsstijgingen binnen de perken.” Ook nu bemoeit de overheid zich met de huizenmarkt, zij het in een ander opzicht. De provincie heeft de steden aangewezen als groeilocaties voor woningbouw. De kleinere en middelgrote gemeenten zijn aan banden gelegd. Een goede ontwikkeling? “Het VINEX-beleid heeft tot gevolg dat een aantal gemeenten beknot is in zijn ontwikkelingsmogelijkheden. Gemeenten als bijvoorbeeld Haaksbergen, Goor, Oldenzaal en Losser zitten vast. De aandacht ligt heel nadrukkelijk bij de grote steden. Of dat allemaal zo goed is, betwijfel ik. Nogmaals: ik geloof in marktwerking. Wat je nu ziet is dat de vraag in kleine en middelgrote gemeenten heel sterk toeneemt en dat er exorbitant hoge prijzen worden gevraagd. Vrije kaveltjes zijn goud waard. Daarmee schiet het provinciaal beleid zijn doel voorbij. De regulering is in het leven geroepen om de groei van de dorpen in te dammen en alleen nog woningbouw toe te staan voor mensen die sociaal en economisch aan een bepaalde gemeente gebonden zijn. Maar als je het hebt over bestaande voorraad is het voor iedereen toegestaan om een huis te kopen. Daardoor ontstaat er nog meer schaarste en dus nog
hogere prijzen. De eigen bewoners worden zo niet in bescherming genomen door de overheid. In feite zijn ze de dupe van het beleid doordat de prijzen zo omhoog gestuwd worden.” Maar je kunt toch ook niet eindeloos doorgaan met het uitbreiden van dorpen en het bebouwen van het buitengebied. Je houdt geen platteland meer over. “Dat valt op zich wel mee, maar ik begrijp best dat de overheid zoekt naar oplossingen. Alleen, wat er nu gebeurt is niet de goede oplossing. De overheid focust zich teveel op één aspect. Ingrijpen in een proces heeft altijd een stuk kunstmatigheid in zich. Wat je op de ene plek denkt te regelen gaat op de andere plek verkeerd. Dat zie je nu gebeuren.” En is ‘inbreiding’ - het opnieuw invullen en inrichten van ruimtes binnen de stad de oplossing? “Ook dat wordt door de provincie gestimuleerd en kan inderdaad een mooie oplossing zijn. Daar zijn fraaie voorbeelden van: oude fabriekscomplexen die zijn afgebroken en vervangen door woningbouw. Dat is vaak een goede zaak voor de stad. Voor de leefbaarheid. In een stad moeten geen gaten zitten.” Nogmaals: u ziet nu in een hele goede tijd. De economie draait als een tierelier, mensen hebben flink wat te besteden en de huizenmarkt is in volle bloei. Hoe hoog groeien de bomen? “Ik ga er van uit dat er weer een mindere tijd komt. Dat heeft met conjunctuur te maken, de zeven vette en de zeven magere jaren. In je financiële beleid houd je er nu al rekening mee dat het ooit minder zal gaan. Alleen, zo erg als begin jaren tachtig lijkt me niet. De situatie is nu anders. De werkloosheid is laag en de rol van de overheid is anders. Ook de ervaring die geldverstrekkers en waarborginstituten hebben, speelt mee. Door bevindingen uit het verleden kunnen ze beter op ontwikkelingen inspringen. Als het misgaat zijn ze in staat om rust op de markt te brengen” En hoe zit het met uw eigen toekomst? “Daar zijn we voortdurend mee bezig. Drie jaar geleden hebben we binnen Ten Hag de boel opgesplitst in een onroerend goed-
gedeelte en een financiële poot. Dat is gebeurd vanwege ontwikkelingen die we in de toekomst verwachten. Er gaat van alles veranderen. Bovendien: het makelaarsvak en de financiële dienstverlening zijn twee totaal verschillende zaken. Beide worden steeds specialistischer. Er zijn bijvoorbeeld grote bedrijven die bij ons hun complete auto- en machinepark hebben verzekerd. Wij hebben het complete pakket in de aanbieding. Dat vereist vakmanschap en specialisme van onze mensen. Ook willen we met beide takken de vrijheid hebben om op de markt te kunnen reageren.”
7
Maar een flinke groei... zit dat er in? “Wij willen niet stilstaan, maar zijn in principe tevreden met de omvang die we nu hebben. Wij hebben een overzichtelijke organisatie, dankzij de betrokkenheid van de mensen kunnen we snel reageren. Onze mensen zijn echte vaklui, specialisten die specifieke problemen kunnen oplossen. En wij hebben een goed netwerk, kennen veel mensen. Wij proberen de markt zo goed mogelijk in de gaten te houden. In een vroegtijdig stadium dingen signaleren. De ene keer lukt dat goed, de andere keer ben je te laat.” Tenslotte: hoe lang blijft u nog aan het roer? “De grootste verplichting die ik nog heb is zorgen dat er continuïteit ontstaat binnen het bedrijf. Deze organisatie is mijn troetelkind. Ik heb er meer dan 33 jaar aan gewerkt. Ik ben nu heel druk bezig om jonge mannen de mogelijkheid te bieden om tussen nu en drie jaar mijn stoel over te nemen. Dan wil ik nog wel aan de zijlijn meelopen. Dit vak gaat er anders uitzien. Bijvoorbeeld door de invloed van het hele internetgebeuren. De intermenselijke communicatie zal anders worden. Ik moet eerlijk zeggen: de internetrevolutie is voor een deel aan mij voorbijgegaan. Er staat ook geen computer in mijn eigen kantoor. Andere mensen moeten de estafettestok overnemen. We hebben nu te maken met een nieuwe generatie met andere denkwijzes, andere waardeoordelen en andere invalshoeken. Dat zijn de mensen die het de komende 25-30 jaar moeten gaan doen. Daar hoor ik niet meer bij. Ik wil daarmee niet zeggen dat ik oud ben. Maar ondernemen anno 2000 zit gewoon anders in ■ elkaar dan vroeger.”
Twentevisie. 04/2000
W i n n a a r s
E u r e g i o
B u s i n e s s
B e u r s a c t i e
Tijdens de Euregio Business Beurs 2000 hebben honderden geïnteresseerde bedrijven deelgenomen aan de beursactie van Twentevisie. Daarbij zijn de onderstaande vier bedrijven na loting als winnaar van een gratis advertentie uit de bus gekomen.
IJSSEL TECHNOLOGIE B.V. „VOOR EEN RIMPELLOZE PRODUKTIESTROOM” Uw partner in: • Het verbeteren van de productiviteit • Onderhoud en onderhoudsmanagement • Kwaliteitszorg • Fabrieksinrichting
roblemen. p s jf ri d e b e isch or uw techn 4545 o v g in s s lo p 66 De o Bel: 0570 -
IJssel Technologie B.V. Vestiging Deventer Brunswijkstraat 6
Complete productielijnen en speciaalmachines voor de verwerking van o.a. verse salades, groenten, aardappelen en champignons. Bedrijvenpark Twente 20 • 7602 KA Almelo • Postbus 299 • 7600 AG Almelo Tel. 0546 - 574222 • Fax 0546 - 574875 • E-mail
[email protected] • Web www.non.nl
c o l u m n
f i n a n c i e e l
a c c e n t
Kostenvergoeding in de bezwaarfase:
Een fiscale hordeloop nen van een belastingprocedure een (beperkte) proceskosten-vergoeding. De Staat der Nederlanden moet deze vergoeding aan u betalen. De Hoge Raad heeft in 1998 reeds beslist dat dit ook moet gelden voor het geval u in de bezwaarfase bij de inspecteur reeds gelijk krijgt. Immers, u hebt in dat geval ook kosten moeten maken om gelijk te krijgen.
- het stelselmatig en aanzienlijk overschrijden van termijnen door het bestuursorgaan. Vervolgens wordt in de toelichting bij het wetsvoorstel aangegeven in welke situaties er (naar de mening van de Staatssecretaris) in elk geval geen sprake is van ernstig onzorgvuldig handelen van de inspecteur. Dat is als de inspecteur: - een verdedigbaar standpunt heeft ingenomen, dat later onjuist blijkt te zijn; - een reken- of toetsfout heeft gemaakt; - bij vergissing is uitgegaan van onjuiste feiten; - zijn standpunt baseert op een feitenonderzoek dat niet volledig is geweest; - een minder bekende of recente wetsbepaling of rechterlijke uitspraak over het hoofd heeft gezien; - de voorgeschreven voorbereidingsprocedure niet helemaal correct heeft uitgevoerd; - de wettelijke termijnen niet strikt heeft nageleefd.
Daarnaast is het ook nog dezelfde inspecteur die over uw bezwaarschrift beslist en die moet beslissen of hij of zij dermate onzorgvuldig gehandeld heeft, dat u recht hebt op een (beperkte) kostenvergoeding.
Enghartig Alles overziende is de Staat der Nederlanden wel zeer enghartig bezig. Iedere burger moet als hij of zij een ander schade berokkent door opzet, schuld of door een risico waarvoor hij of zij verantwoordelijk is, die schade vergoeden. De Staat tracht zich echter nu toch door een wettelijke regeling aan deze verplichting te onttrekken.
Financieel
Zoals u weet verkrijgt u bij het win-
9
Duidelijk is ook dat de belastingplichtige heel wat hordes moet nemen voordat zijn bezwaar is gehonoreerd en hij een beperkte kostenvergoeding heeft verkregen. Misschien kan uw belastingadviseur ervoor zorgen dat deze hordes gemakkelijk voor u te nemen zijn. ■
Wetsvoorstel Nu, in het jaar 2000, komt de Staat met een wetsvoorstel om een en ander te regelen. Zij geeft echter op een uiterst terughoudende wijze uitvoering aan de Hoge Raad-uitspraak. In de praktijk komt het erop neer dat u bijna nooit in aanmerking komt voor een kostenvergoeding. De Belastingdienst is slechts gehouden de kosten van de bezwaarfase te vergoeden, voorzover het besluit door ernstige onzorgvuldigheid in strijd met het recht is genomen. Volgens de wetgever is hiervan sprake in het geval van: - besluiten die inhoudelijk evident onverdedigbaar zijn; - besluiten die duidelijk in strijd zijn met sedert lange tijd gevestigde jurisprudentie; - ernstige motiveringsgebreken of ernstige procedurele fouten;
De inspecteur kan het zich derhalve zonder meer permitteren om ‘een minder bekende wetsbepaling over het hoofd te zien’, zonder het risico te lopen dat hij moet opdraaien voor de kosten die hij daardoor veroorzaakt! En dit terwijl door de invoering van de Belastingherziening 2001 een stortvloed van nieuwe wetsbepalingen over ons heengestort wordt.
Bezwaarschrift Het verzoek om ‘schadevergoeding’ moet tegelijk worden ingediend met het bezwaarschrift tegen de bestreden belastingaanslag. Dit terwijl het duidelijk is dat vaak pas achteraf vast te stellen is of de inspecteur onzorgvuldig heeft gehandeld. Derhalve zullen belastingplichtigen, om hun rechten veilig te stellen, reeds in het bezwaarschrift moeten vermelden dat zij de kosten vergoed wensen te krijgen.
mr. N.A.M. Rerink De auteur is als belastingadviseur verbonden aan de vestiging Almelo van Ten Kate & Huizinga
Twentevisie. 04/2000
n i e u w s
10
De IN PERSON Personeelsgroep heeft vanaf 1 januari 2000 alle uitzendactiviteiten overgenomen van Planmaster Uitzendburo. Planmaster is, met een totale omzet van 6,5 miljoen gulden in 1999, gevestigd in de steden, Zeist, Wijk bij Duurstede, Enschede en Rotterdam. Het totaal aantal vestigingen van IN PERSON komt hiermee op 35 en de gezamenlijke omzet zal naar verwachting de 100 miljoen passeren in 2000. In het 10e jaar van haar bestaan is de omzet van de Personeelsgroep gegroeid met een gemiddelde van 45 procent.
Nieuws & feiten
De Groot Beheer BV en SOWECO NV hebben in beginsel overeenstemming bereikt over de verkoop van De Groot Wegenbouw BV aan SOWECO wegens gebrek aan opvolging. Bovendien sluiten de bestratingsactiviteiten van De Groot naadloos aan bij het Aanlegbedrijf van de divisie Bouw&Groen van SOWECO. De overname zal geen personele gevolgen hebben.
Call Centers worden een strategisch onderdeel van bedrijven, instellingen en overheden. Het is een van de snelst groeiende branches van de netwerkeconomie. In de Stedenhoek Apeldoorn - Deventer Zutphen groeien de customer interaction centers met ca. 20 % per jaar. Dat betekent rond de 200 tot 250 nieuwe arbeidsplaatsen. Om deze ontwikkelingen goed te begeleiden is op 14 maart jl. de vereniging Customer Interaction Activities Stedendriehoek (CIAS) opgericht.
&
f e i t e n
raad behandelt het voorgenomen besluit van het dagelijks bestuur op woensdag 8 mei a.s.
verlening per zaak waarvoor de cliënt niet meer betaalt dan een vooraf vastgesteld maximum.
Wellinga Kantoorpartners bv in
18 maart jl. opende Meubel Direct aan de Vosboerweg 7 in Hengelo haar deuren. De Zweedse oprichtster mevrouw Diana Muskantor, die al een aantal jaren in Nederland woont, profileert Meubel Direct als een directe meeneemzaak met kwaliteitsmeubelen voor groothandelsprijzen. Het assortiment meubelen bestaat uit Mexicaans, teak, eiken, grenen, modern en klassiek.
Enschede heeft haar automatiseringstak verkocht aan de beursgenoteerde onderneming CSS. Wellinga gaat zich volledig toeleggen op de van oudsher bij elkaar horende kantooractiviteiten zoals projectinrichting, kantoorartikelen en kantoorsystemen. Een groep van 12 Japanners, negen fysiotherapeuten, twee ergotherapeuten en een tolk, hebben in februari jl. aan de Academie Fysiotherapie van de Hogeschool Enschede een korte cursus gevolgd om de beginselen van de methodiek van bedrijfsfysiotherapie eigen te maken. Werknemers in Japan die bekend staan als harde werkers en doorwerken tot ze er letterlijk bij neervallen moeten vaak voortijdig afhaken vanwege de vele lichamelijke klachten. De opleiding Bedrijfsfysiotherapie ontwikkelde als eerste de methode om werkplek, werkgedrag en het ontstaan van lichamelijke klachten te analyseren. De Japanners zien deze aanpak als de oplossing voor hun problemen. Op 7, 8 en 9 februari 2001 zal de tweede editie van de Econergie(r) vakbeurs en conferentie gehouden worden in de Expozaal van de Jaarbeurs in Utrecht. Anno 2000 is Nederland zich steeds meer bewust van de noodzaak om het energieverbruik verder te reduceren en de productie van energie op andere mogelijk milieuvriendelijke wijze te laten plaatsvinden. Daar duurzame energie en bouwwereld onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn vindt gelijktijdig de Internationale Bouwbeurs plaats. Begin maart is de wervingscampagne van het Career Center Twente van start gegaan. Het Career Center, een initiatief van 18 grote organisaties in Twente, promoot Twente als aantrekkelijk woon-en werkgebied en moet de instroom van hoogopgeleiden in het Twentse bedrijfsleven bevorderen door o.m. werkbemiddeling voor partners, huizenbemiddeling, kinderopvang en netwerkcontacten.
◆ Call Centers: een van de snelst groeiende branches van de netwerkeconomie.
Twentevisie. 04/2000
De sector Milieu van de Regio Twente wordt op 1 januari 2001 een zelfstandige onderneming. Deze gaat samen met aviTwente de klanten bedienen als een organisatorische eenheid. De nieuwe onderneming - een vennootschap waarin Regio Twente en Essent deelnemen - waarborgt de bedrijfseconomische continuïteit van de afvalactiviteiten in Twente. De Regio-
Een groep advocatenkantoren, verenigd in het landelijke APEX NETWERK in Groningen heeft een nieuwe dienstverlening op de markt gebracht, het APEX Juridisch Servicecontract, specifiek bedoeld voor cliënten in het Midden- en Kleinbedrijf, die vaak behoefte hebben aan regelmatig juridisch advies. Dit contract geeft de cliënt recht op twee uur dienst-
De heer mr. P.J. Verhage, adjunct-directeur van de ABN AMRO Bank, is benoemd tot secretaris van de Federatie Financiële Planners (FFP). Het bestuur van de FFP bestaat naast Peter Verhage uit mr. H.E. Koning, voorzitter; de heer C.J.M. Zantboer RA, penningmeester; de heer P. van Engen, externe betrekkingen en mr. W.G. van Nieuwkerk, examenaangelegenheden. De Federatie Financiële Planners, gestart in maart 1996, stelt zich ten doel het kwalitatief onderscheid tussen financiële planners in de markt zichtbaar te maken en bekendheid te geven aan het fenomeen persoonlijke financiële planning.
◆ Over een klein jaar vindt de vakbeurs Econergie(r) plaats in Utrecht.
De Stichting HON, waarin de Hogeschool Enschede en de Hogeschool IJselland participeren, en de Universiteit Twente ondertekenden 21 maart jl. een gezamenlijke Intentieverklaring. De verdergaande samenwerking van de twee hogescholen en de universiteit richt zich op verbreding van het (hoger) onderwijsaanbod in Oost Nederland en op versterking van de betekenis van het hoger onderwijs voor de regionale economische ontwikkeling.
Ir. Richard Kokhuis is per 1 februari jl. in dienst getreden als senior-adviseur bij
Balance & Result Organisatie Adviseurs B.V. in Enschede. Voorheen was hij werkzaam als adviseur bij Philips Organization en bij PNO Management Consultants.
n i e u w s
&
f e i t e n
◆ DCW ontving de prijs voor de beste stand op de Euregio Business Beurs in Hengelo.
11
blijkt dat jaarlijks een groot aantal bezoekers van winkelcentra gewond raakt door het uitglijden op gladde vloerbedekking, zoals betegeling en andere gladde ondergronden. Als gevolg van deze val- en glijpartijen zullen steeds meer schadeclaims worden ingediend bij de beheerders en eigenaren, die wettelijk aansprakelijk zijn voor de kosten van het ontstane letsel. De groei in de ICT-sector heeft een belangrijke positieve invloed gehad op de omzetontwikkeling en het resultaat van de NV Twentsche Kabel Holding . In 1999 steeg de omzet met 12% tot EUR 524 miljoen, terwijl de nettowinst met 13% toenam tot EUR 29,8 miljoen. De sterke focus op de ICT-sector en op speciaalkabel is een juiste keuze gebleken. Een mijlpaal voor TKH is de oplevering van het Lambdaproject bij KPN Telecom.
ICTTwente N.V. organiseerde op 22 februari jl. een bijeenkomst in het Ondernemingshuis Twente in Enschede met als thema ‘De kansen die WAP biedt voor ondernemers’. De WAP (Wireless Application Protocol)-bijeenkomst was bedoeld voor alle geïnteresseerden en ondernemers die activiteiten op willen zetten in de razendsnel groeiende markt voor mobiele internetdiensten. Grote en kleine bedrijven maar ook ondernemende studenten kunnen op de Universiteit Twente terecht voor informatie en faciliteiten om met de WAP-technologie aan de slag te gaan.
DCW in Enschede ontving, met het thema ‘Reis mee en ontdek nieuwe werelden’, de eerste prijs voor de beste stand op de Euregiobeurs in het Expo Center te Hengelo. Het astronomische gegeven dat er ook tegenwoordig nog steeds nieuwe planeten worden ontdekt, wist Reclamebureau Checkpoint BV in Oldenzaal te koppelen aan de door het bedrijfsleven vaak nog onontdekte dienstverlening van de DCW.
’Lathedo’, opgezet door studenten van de Hogeschool Larenstein in Deventer, is met de T-Tip (een soort viltje dat het natte theezakjesprobleem oplost en geen lekwater doorlaat) verkozen tot de beste MiniOnderneming in Oost-Nederland voor het jaar 2000. Dankzij deze verkiezing mag Lathedo namens de regio Overijssel/Gelderland, deelnemen aan de landelijke finale die in Mei wordt gehouden in Amsterdam. De winnaar van deze landelijke verkiezing wordt afgevaardigd naar de Verkiezing van Mini-Onderneming van Europa, die van 3 - 6 augustus wordt gehouden in Hannover. Van 4 tot en met 6 oktober a.s. organiseert het Expo Center Hengelo in samenwerking met het Duitse organisatiebureau TTS en met ondersteuning van De Euregio de Euregio Techno 2000. Een NederlandsDuitse vakbeurs bestemd voor technisch én technologisch georiënteerde bedrijven en instellingen, die binnen het werkveld van opleiding, onderzoek tot en met de concrete uitvoerende praktijk opereren. Dit evenement geeft niet alleen grote tech-
nologische ondernemingen maar juist ook het MKB in de technische branche alle ruimte zich te profileren op het juiste business-to-business-niveau aan een gericht publiek. Naast de commerciële doelstelling is het tot elkaar brengen van technische bedrijven en innovatiecentra binnen het Euregio-gebied een belangrijk uitgangspunt, enerzijds op basis van de traditionele beursvloer, anderzijds door specifieke lezingen en seminars. Een beurs met een sterk ‘Euregionaal’ karakter waar ontwikkelingen en noviteiten op technisch gebied zichtbaar worden gemaakt. De beurs zal elk jaar beurtelings in Nederland en Duitsland plaatsvinden. ■
◆ Van 4 tot en met 6 oktober vindt in het ExpoCenter de beurs Euregio Techno 2000 plaats.
Nieuws & feiten
Uit een onlangs door de Stichting Consument en Veiligheid gehouden onderzoek
Twentevisie. 04/2000
Het wachten is nog steeds op de overname
Koninklijke Ten Cate poetst balans op
13
De verpersoonlijking van de marketing Loed de Vries, de Raad van Bestuur van Koninklijke Ten Cate in eigen persoon, pakte alle 62 aandeelhouders in tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering op 30 maart. Met boter en suiker. Een gelikte, filmische presentatie over het afgelopen jaar; hij blies en passant de loftrompet over zijn nieuwste aankoop illbruck in Duitsland en hij mocht na afloop als een winnaar links en rechts handjes schudden. Zijn vrouw (‘wat gaat u nu weer over mijn man schrijven?’) volgde haar man trots vanaf de eerste rij.
(door Jan Medendorp) ◆ Ten Cate is een smakelijk bruidje, was simpelgezegd de boodschap aan de aandeelhouders.
De indruk werd tijdens de vergadering ten onrechte gewekt alsof het helemaal nog geen uitgemaakte zaak is dat Ten Cate gaat fuseren of wordt overgenomen. ‘De strategie is ‘buy en built’ en daardoor een belangrijke rol spelen op de wereldmarkt. Deze strategie werkt en er is voldoende geld’, zei De Vries in zijn toelichting. Maar het wachten is toch op de overname, er werden daar nauwelijks vragen over gesteld. Aan de aandeelhouders werd een succesvol, dynamisch bedrijf voorgespiegeld; en de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de zaak loopt als een trein. De Vries (‘dit jaar was één van de beste jaren van het bedrijf’) heeft een groepje gelijkgestemde directeuren om zich heen verzameld: ‘Maar ik ben eindverantwoordelijk’. Het aandeel staat bij het ter perse gaan van dit blad op 39 Euro en een simpel rekensommetje op basis van het jaarverslag leert dat alleen al de intrinsieke waarde van het aandeel hoger dan 50 Euro zou moeten zijn. Er werden geen vragen over gesteld. En De Vries benadrukte vooral dat de winst per aandeel dit jaar tot 10,54 gulden was gestegen.
opmaken is. Dochter Synbra (50%) is tot nu toe altijd geconsolideerd in de boeken van Ten Cate opgenomen. Shell heeft haar 50%-aandeel verkocht en ineens heeft ook Ten Cate Synbra gedegradeerd tot een ordinaire deelneming. ‘De netto-winst blijft onveranderd’, verzekerde De Vries zijn gehoor alsof de zaal gevuld was met debielen. Aangezien De Vries niet meer met Twentevisie wenst te praten naar aanleiding van het vorige artikel over Ten Cate, lichtte waarnemend president-commissaris Veenman (tevens bestuursvoorzitter Stork) de verandering toe: “Synbra staat nu inderdaad ogenschijnlijk iets verder van het bedrijf, maar je moet het niet zien als een eerste stap tot verkoop.” Er zijn vage wettelijke regels over deelnemingen en consolidaties. Het kan een signaal zijn dat de zeggenschap bij Synbra is veranderd.
Synbra
Balans oppoetsen
Maar er waren meer signalen dat Ten Cate zich als een aantrekkelijk bruidje aan het
Maar waarschijnlijker is het dat Ten Cate met deze stap de balans oppoetst. De
balans wordt verkort en dat levert een hogere solvabiliteit op. En verder hoeft er niet meer bij overnames door Synbra rechtstreeks goodwill op het eigen vermogen te worden afgeschreven. Want dat zou betekenen dat ze nu een ‘gat’ zouden moeten nemen. Als internationaal opererend bedrijf zou Ten Cate ook kunnen overwegen de Amerikaanse methode toe te passen door goodwill te activeren. Ten Cate zoekt een nieuwe voorzitter van de Raad van Commissarissen, de tijdelijke man (Veenman) wil zo snel mogelijk weer tweede viool spelen: “Ik heb onvoldoende tijd.” UT-topman Van Vught is als vervanging aangetrokken voor De Wit en Wolters. “Ten Cate is een politiek bedrijf, dat begin ik me te realiseren. Ik heb de functie aangenomen omdat Van den Kroonenberg hier ook heeft gezeten en dat is mijn voorbeeld.” Wat gebeurt er nu met de tijdelijke Raad van Bestuur, heer Veenman? “Zodra de toekomstgesprekken zijn afgerond, komt ook daar meer duidelijkheid over,” liet hij zich ontvallen. ■
Twentevisie. 04/2000
www.bemarcm.com www.bemar.nl Online bestelling en levering van functie- en competentieprofielen van de meest voorkomende vakgebieden.
c o l u m n
n o t a r i e e l
a d v i e s
Rapport modernisering successiewetgeving gepresenteerd
De huidige successiewet, die de belastingheffing regelt inzake erven en schenken, dateert van 1956. Op grond van deze wet worden drie belastingen geheven, te weten recht van successie, recht van overgang en recht van schenking. Het rapport met de titel: ‘De warme, de koude en de dode hand’ stelt een groot aantal wijzigingen voor. Hieronder wordt op de belangrijkste wijzigingen, zoals voorgesteld in het rapport, ingegaan. Het kan nog enige jaren duren, alvorens de aanbevelingen van de werkgroep in de wet zijn vastgelegd, in al of niet gewijzigde vorm.
geldende jaarlijkse vrijstelling van schenkingsbelasting van ƒ 8.394,-, die geldt voor schenkingen door ouders aan kinderen. Voor kinderen kan deze vrijstelling wel eenmalig worden verhoogd tot ƒ 25.000,mits de verkrijging plaatsvindt tussen 18 en 35 jaar. Ook dit laatste bedrag valt aanzienlijk lager uit dan het thans geldende bedrag van ƒ 41.972,- voor eenmalige schenkingen aan kinderen.
De voorgestelde tarieftabel luidt als volgt (in euro): gedeelte van de belaste verkrijging 0 50.000 50.000 100.000 100.000 200.000 > 200.000
groep I 5% 10% 20% 30%
Voor algemeen nut beogende instellingen komt er een algehele vrijstelling. Dit is een aanzienlijke verbetering, aangezien deze instellingen onder het huidige recht slechts een (drempel-)vrijstelling genieten van ƒ 16.788,- (voor successierecht) respectievelijk ƒ 8.394,- (voor schenkingsbelasting). Indien meer wordt verkregen dan het bedrag van gemelde vrijstelling, wordt een tarief van 11% over de gehele verkrijging geheven.
Tariefgroepen Partner vrijgesteld van successiebelasting Voorgesteld wordt de partner (echtgenoot of geregistreerd partner) geheel vrij te stellen van successiebelasting. Ook een samenwoner in een tweerelatie kan worden aangemerkt als partner, mits deze na zijn 18e jaar ten minste drie jaar samenwoonde met erflater en geen bloedverwant in de rechte lijn is. Voorts geldt als voorwaarde een notariële samenlevingsovereenkomst.
Vrijstellingen De commissie stelt een algemene vrijstelling voor successiebelasting voor van ƒ 5.000,-. Voor kinderen wordt deze vrijstelling verhoogd met ƒ 5.000,- voor ieder jaar dat het kind jonger is dan 24. Ook voor de schenkingsbelasting wordt een algemene vrijstelling ingevoerd van ƒ 5.000. Dit is overigens lager dan de thans
De werkgroep kiest ervoor een algehele vrijstelling in te voeren voor partners, die nu nog in de laagste tariefschijf vallen. De werkgroep heeft bovendien het begrip ‘partner’ nader geformuleerd. Echtgenoten en partners met een notarieel samenlevingscontract vallen onder de algehele vrijstelling. Mensen die langer dan drie jaar samenwonen zonder contract, vallen in tariefgroep 1.
De tarieven in de huidige Successiewet hangen af van twee aspecten: de graad van verwantschap en de hoogte van het bedrag. Dit uitgangspunt is gehandhaafd. Moltmaker wil wel het aantal schijven terugbrengen van zeven naar drie. In de plannen van de werkgroep worden ook de tarieven verlaagd. In tariefgroep 1 (de naaste verwanten) gaat het maximumtarief iets omhoog, maar het hoogste tarief in de andere schijven gaat omlaag. Het tarief kan nu oplopen tot 68%. Als de voorstellen van de werkgroep doorgevoerd worden, is dat nog 55%. Andere belangrijke wijzigingen zijn, dat de kinderen van een broer of zus verschuiven van groep III naar groep II, en ouders van groep II naar groep I. De opslag in groep I voor afstammelingen in de tweede of verdere graad wordt verlaagd tot 25%.
groep II 25% 25% 35% 45%
groep III 35% 35% 45% 55%
15
Notarieel
Zeer recentelijk is het rapport gepresenteerd van de werkgroep die door (inmiddels oud-) Staatssecretaris Vermeend is ingesteld tot het doen van onderzoek naar de modernisering van de successiewetgeving. De werkgroep onder leiding van prof. Moltmaker, advocaatgeneraal in buitengewone dienst van de Hoge Raad, werd vorig jaar ingesteld om voorstellen te doen voor modernisering van de Successiewet. De werkgroep kreeg als opdracht met aanbevelingen te komen die budgettair neutraal uit te voeren zijn. De successierechten leveren de schatkist jaarlijks zo’n ( 2,3 mrd op.
Familiestichting Zogenaamde doelvermogens vallen onder tariefgroep III. De werkgroep successierechten wil een familiestichting introduceren om vermogen in Nederland te houden. De huidige wetgeving werkt - zoals bekend belastingvlucht in de hand. De erflater kan zijn vermogen, met een drempeltarief van 10%, in de stichting onderbrengen. Dat wordt fiscaal behandeld als ware het nog zijn eigen vermogen. De uitkeringen zijn belast met het tarief dat zou gelden als de begunstigde rechtstreeks geld had ontvangen van de erflater. Deze manier moet voorkomen dat een vermogend persoon zijn geld onderbrengt in bijvoorbeeld een buitenlandse trust.
Overige voorstellen Het rapport van de werkgroep bevat nog meer aanbevelingen, veelal van juridischtechnische aard, die in deze column niet zijn besproken. Het vorenstaande betreft de meest opvallende wijzigingsvoorstellen. D66 en de VVD hebben eerder al plannen naar buiten gebracht over een modernisering van de successiewetgeving. Het is thans aan het kabinet om op basis van de voorstellen en het eventuele commentaar met een wetsvoorstel te komen. ■ mr R.A.C. Marres, notaris Swerms Suwijn & Marres Notarissen te Hengelo (O)
Twentevisie. 04/2000
Studie- en vergaderfaciliteiten in een niet alledaagse omgeving
Conferentiehotel Drienerburght Medio jaren tachtig was er bij de Universiteit Twente een toenemende behoefte aan een eigen accommodatie voor het organiseren van conferenties, congressen en cursussen. Daarnaast wilde de universiteit hoogleraren onderbrengen die gastcolleges geven of in deeltijd werken. Daarom verrees in 1987 tegenover de Vrijhof op de campus het Conferentiehotel Drienerburght.
Het vergaren van kennis Drienerburght is een commerciële organisatie onder de paraplu van de UT. Het conferentiehotel is er in de eerste plaats voor cursussen, conferenties en congressen. Behalve de universiteit kunnen er diverse organisaties terecht; de bijeenkomsten hebben meestal een gemeenschappelijk doel: het vergaren van kennis. Zo verwelkomt Drienerburght regelmatig medewerkers van ziekenhuizen, onderwijsinstellingen, banken en het regionale bedrijfsleven. De kleinste van de zes cursuszalen is geschikt voor groepen tot 10 personen, de grootste biedt plaats aan 130 gasten. Voor grotere activiteiten werkt de Drienerburght in co-productie met de Vrijhof, waar zalen beschikbaar zijn met een capaciteit tot 350 personen. Daar wordt dan bijvoorbeeld het plenaire deel van een bijeenkomst gehouden, waarna de groep zich opsplitst voor workshops in Drienerburght. Onder het dak van Drienerburght is ook de wetenschappelijke boekhandel gevestigd, die met zijn aanbod kan aansluiten op het thema van een conferentie.
Kleine en grote groepen Ook aan de indeling van de hotelkamers is te zien dat Drienerburght zich specifiek op de cursus- en congresmarkt beweegt. Van de 64 kamers zijn er 51 eenpersoons- en 13 tweepersoonskamers. Deze zijn uiteraard ook beschikbaar voor individuele hotelgasten.
Zijn er grotere groepen, dan heeft Drienerburght goede contacten met collega-bedrijven zoals Golden Tulip Hotel De Broeierd, die met zijn vier sterren een segment hoger zit, en het Best Western Dish Hotel in Enschede. Naast logies in een rustige, groene omgeving biedt Drienerburght de gasten ook een goed ontbijt en een verzorgde lunch. Op loopafstand bevindt zich Restaurant de Bastille, waar ruim 300 personen kunnen dineren, maar waar de ruimte uit te breiden is voor een gezelschap tot ruim 1000 gasten. Behalve voor nationale evenementen wordt Drienerburght heel veel voor internationale bijeenkomsten gebruikt.
Erkende Vergaderaccommodatie Sinds 1996 is Drienerburght een erkend congresbedrijf. Dit betekent dat de gasten een hoge kwaliteitsnorm mogen verwachten, onder meer als het gaat over de wijze waarop de ontvangstruimte, vergaderzalen en de ruimte voor de catering zijn ingericht en hoe zaken als verlichting, bewegwijzering en hygiëne geregeld zijn. Ook mag men van een Erkende Vergaderaccommodatie verwachten dat er kopieer- en faxmogelijkheden zijn, en dat er tijdens een evenement altijd een duty manager beschikbaar is. Verder zegt het iets over de professionaliteit van de medewerkers.
17
Te gast bij
In het centrum van de Ondernemende Universiteit staat het Conferentiehotel Drienerburght. Deelnemers aan uiteenlopende cursussen en congressen vinden er een gastvrij onderdak. In een rustige, groene omgeving, en met talrijke faciliteiten.
Sport en cultuur Door de ligging op het universiteitsterrein biedt Drienerburght veel extra faciliteiten aan zijn bezoekers. Er is een sportcentrum, een alpineklimwand en de gasten kunnen er schermen, boogschieten, tennissen, zwemmen, roeien, paardrijden of in de sauna relaxen. Ook op cultureel gebied zijn er diverse activiteiten waar de congresbezoekers van kunnen profiteren. Bijvoorbeeld een filmavond, of het ‘Broodje Cultuur’: een voorstelling met theater, toneel, poëzie of muziek waarbij iedereen in de lunchpauze kan aanschuiven. Ook kan Drienerburght een activiteit op maat organiseren, of de contacten leggen als een groep bijvoorbeeld een bepaalde hoogleraar wil laten bijdragen aan een cursus. De mooie, groene, rustige omgeving leent zich er verder uitstekend voor om lekker te wandelen, te joggen of de architectuurroute langs diverse kunstwerken te lopen.
Conferentiehotel Drienerburght Universiteit Twente Postbus 217, 7500 AE Enschede tel. 053 - 433 13 66 of 489 38 19 E-mail:
[email protected] www.utwente.nl/icsc
Twentevisie. 04/2000
NVOB-voorman kapittelt overheid inzake grondspeculaties bouwbedrijven
‘Het draait alleen nog 18
om grondposities’ De bouw is verworden tot een branche waarin het draait om grondposities. Mooi bouwen, goed bouwen is niet onbelangrijk, maar zonder grond kun je als bedrijf helemaal niet meer bouwen. Het levert onsmakelijke toestanden op zoals de rechtszaak tussen Polman en Van Merksteijn, uit Almelo over een weiland in Enschede waar de gemeente in de toekomst grote plannen mee heeft. De boer is vergeten aan wie hij zijn wei heeft verkocht. De rechter moet nu het antwoord geven. Gewestelijk NVOB-voorzitter Hannink (50) is directeur van het Enschedese bouwbedrijf Merksteyn. “Het is de schuld van de overheid, het is begonnen bij de vierde nota ruimtelijk ordening, waarin de Vinex-locaties stonden aangegeven.”
(door Jan Medendorp) Hannink heeft zestig man aan het werk op gemiddeld 30 bouwplaatsen wat een jaaromzet oplevert van 25 miljoen. Merksteyn bouwde onder meer het nieuwe kantoor van Randstad naast het station in Enschede. “Het is na het hoofdkantoor het grootste kantoor van Randstad,” zegt Hannink trots. Vroeger was Merksteyn (sinds 1927) een van de grotere bouwondernemingen in Twente, het bedrijf is wel gegroeid, maar het doet niet meer mee daar waar het gaat om groot, groter, grootst. “We hebben bewust gekozen voor de huidige schaal. In het verleden zijn er regelmatig kansen geweest om werk te krijgen in andere delen van het land. Dat hebben we toen niet gedaan. Ik weet niet of dat goed of slecht is geweest, we hebben toen gekozen. Wellicht heeft meegespeeld dat we als bedrijf een moeilijke periode in de jaren tachtig hebben gehad met ons vastgoed.”
Overname Het draait tegenwoordig om grondposities en als bedrijven als Volker Wessels Stevin en Dura meedoen, heeft Merksteyn daar niets meer te zoeken. “Wij hebben inderdaad geen grote sommen geld om land te kopen, wij moeten het hebben van de persoonlijke benadering naar klant en werk-
nemer. Maar ik zie wel dat er ruimte is voor ons soort bedrijven. Ik heb ook geen behoefte om kleine aannemers over te nemen. Het bouwen van dakkapellen doen we al, dus dat levert geen toegevoegde waarde op.” En op al dat werk zit een marge van 2%, dus dat levert Merksteyn zo’n vier, vijf ton nettowinst op. Hanninks zoon heeft inmiddels al laten weten geen interesse te hebben het bedrijf van zijn overgrootvader in de vierde generatie door te zetten. Dat betekent dat het bedrijf binnenkort verkocht wordt. “Nu nog niet, ik vind het werk nog veel te leuk. Het is wel zo dat ik regelmatig overnamekandidaten aan de telefoon krijg.”
‘In 4e nota ruimtelijke ordening staat tot achter de komma hoe Nederland eruit moet gaan zien. Dat is fout geweest’
Grondposities Elk bouwbedrijf zoekt naar grond (ook Merksteyn op kleine schaal, die daarover zelfs een akkevietje heeft met de gemeente Enschede). “Vroeger moesten we om tafel met het gemeentelijk bouwbedrijf. Die tijd is helaas voorbij, dat is een gegeven. Dat is tien jaar geleden begonnen bij de vierde nota Ruimtelijke Ordening waarin tot achter de komma staat hoe Nederland eruit moet gaan zien. Deze nota heeft een impact tot ongeveer 2008. Grote aannemers hebben toentertijd hun posities ingenomen, op die Vinex-locaties heb ik niets te zoeken, ik zit in de niches, ik heb kennis van lokale omstandigheden. Je moet het ook niet te negatief benaderen, want de gemeenten hebben instrumenten om daar wat aan te doen, zoals de wet voorkeursrecht gemeente, in de afgifte van bouwvergunningen, het maken van bestemmingplannen. De gemeente houdt invloed en dat is maar goed ook. Maar ik
neem aan dat de vijfde nota er toch anders uit zal gaan zien,” zegt Hannink veelbetekenend.
NVOB Naast zijn werk als directeur van bouwbedrijf Merksteyn is Hannink ook gewestelijk voorzitter van de NVOB. “Voordelen? Ach je hoort soms wat. Maar ik heb nu zelf een akkevietje waardoor ik met een dubbele pet opzit. Hannink maakt zich onder meer druk voor de fusie tussen de NVOB en VG Bouw, twee brancheorganisaties die op verzoek van de grote bouwers samengaan. Dat scheelt weer een klap lidmaatschapsgeld. Verder praat je als NVOBvoorzitter met de bedrijfsvereniging over bij voorbeeld de WAO-perikelen. In de nieuwste regelgeving zouden werkgevers hun mensen zes jaar moeten doorbetalen, ook als hij met voetbal of skiën arbeidsongeschikt wordt.” En dan het onvermijdelijke imago van de bouw. “Weet je, ik vind het eigenlijk wel meevallen, natuurlijk is er krapte, ik hoor de sombere verhalen ook, maar het oosten van Nederland kent een rijke bouwtraditie, er is een redelijke instroom van bouwvakkers, veelal boerenzonen. In het westen is ■ het veel problematischer.”
19
o n r o e r e n d
g o e d
i n
b e w e g i n g
◆ De Diamantstraat 1 te Hengelo.
21 DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens bouwbedrijf Stamsnijder-Homan uit Bornerbroek een bedrijfspand van ca. 500 m2 verhuurd aan Power Concepts. Het object is gelegen aan de Twentepoort Oost 54. De huurprijs bedraagt ƒ 70.400,- per jaar.
ten Hag Bedrijfsmakelaars bemiddelde namens Installatiebedrijf Keizer bij de verkoop van ca. 270 m2 bedrijfsruimte met kantoor aan de Varvikweg 3, voor naar verluidt ƒ 272.500,-. De koper is Veldhuis Dagtechniek.
Delden
In het bedrijvencomplex Trade Point Enschede, gelegen aan de Marssteden/hoek Kopersteden, heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. namens Aquamar Vastgoed BV een tweetal bedrijfsunits verhuurd. Beide units zijn ca. 450 m2 groot en zijn, naar verluidt, verhuurd voor een huurprijs van ca. ƒ 50.000,per unit per jaar. In de units zullen zich respectievelijk glaszettersbedrijf All Glass Veldman en Picasso Jeans (groothandel in textiel) gaan vestigen.
Aan de Eiken 5, op het bedrijventerrein Schneidersbos, bemiddelde Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars bij de verhuur van ca. 350 m2 bedrijfsruimte met 72 m2 kantoorruimte. De huurprijs bedraagt ƒ 55.000,- per jaar. De huurder is Stomerij en Kledingreparatie Elly.
Enschede Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, circa 720 m2 bedrijfsruimte gelegen aan De Reulver 74. De huurprijs bedraagt ƒ 48.000,- per jaar. Het object zal in gebruik worden genomen door Keska International, een groothandel in groente, fruit en levensmiddelen. In het kantoorgebouw aan de Fazantstraat 114 heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. ca. 145 m2 kantoorruimte en ca. 42 m2 archief- c.q. opslagruimte verhuurd aan een bedrijf in alarmsystemen. De huurprijs bedraagt ca. ƒ 21.000,- per jaar, niet te vermeerderen met BTW. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever, de Coöperatieve Rabobank ‘Enschede’. Het kantoorgebouw van de SWE op de hoek van de Parkweg 25 en de Kortenaerstraat is naar verluidt voor een bedrag à ƒ 2.000.000,- van eigenaar verwisseld. Het deels verhuurde gebouw heeft een totale oppervlakte van ca. 650 m2. De koper is een particuliere belegger. DTZ Zadelhoff v.o.f. bracht de transactie tot stand namens de verkoper, de SWE. De begane grond van het kantoor met een oppervlakte van ca. 250 m2 wordt namens de nieuwe eigenaar via DTZ te huur aangeboden.
Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, en huidige huurder Valley’s Clothing, een winkelruimte, groot circa 150 m2, gelegen aan de Haverstraatpassage 82. Huurder is Manon Cadeaux, een winkel in cadeau- en geschenkartikelen. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 65.000,- per jaar. ten Hag Bedrijfsmakelaars verhuurde ca. 600 m2 kantoorruimte aan de Pathmossingel 200 aan Universal Electronics voor naar verluidt ƒ 75.000,- per jaar. ten Hag Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder, een particuliere belegger. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, een kantoorruimte groot 95 m2 gelegen in het kantoorverzamelgebouw Het Baurichter aan de Zuiderspoorstraat 11-17. De huurprijs bedraagt circa ƒ 27.000,- per jaar. Huurder is de Rijksgebouwendienst.
Hengelo DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens BGB Electronics een gedeelte van het bedrijfspand aan de Aquamarijnstraat 122 ver-
huurd aan Woodcap BV. De huurder zal een oppervlakte van ca. 750 m2 betrekken en betaalt een huurprijs van ca. ƒ 85.000,per jaar. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, een bedrijfsruimte groot circa 2.885 m2 alsmede 327 m2 kantoorruimte, aan Het Esschert Design, Diamantstraat 1. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 280.000,-. De verhuuropdracht geschiedde collegiaal met DTZ Zadelhoff v.o.f. Voor Aquamar Vastgoed BV heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. een bedrijfsunit van ca. 500 m2 aan de Aquamarijnstraat ong. verhuurd. De huurder F.R.T. Asbestverwijdering zal het pand begin mei betrekken. De huurprijs van de unit is ca. ƒ 54.000,- per jaar. Collegiaal met Euverman Temmink & Partners.
Onroerend goed
Almelo
ten Hag Bedrijfsmakelaars bemiddelde namens Pebem Vastgoed bij de verhuur van ca. 437 m2 bedrijfsruimte met 194 m2 kantoor aan de Platinastraat voor naar verluidt ƒ 80.000,- per jaar. De huurder is Logoforma.
Oldenzaal Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars B.V. verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, een winkelruimte groot 130 m2 gelegen in het centrum, aan de Grootestraat 5. Huurder is Free Record Shop B.V. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 65.000,-.
Zenderen Vanaf 01 april a.s. zal het voormalige postagentschap/supermarkt met bovenwoning aan de Hoofdstraat 43 in gebruik worden genomen door architectenbureau ‘Building Design’ uit Hengevelde. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars verkocht het pand voor de voormalige eigenaar voor een bedrag van ƒ 360.000,-. ■
Twentevisie. 04/2000
Oud-directeur Larsen van QtecQ bevestigt prijsafspraken in aannemerij
Onderzoek naar rol KPMG en ABN-AMRO Er is een uiterst vertrouwelijke interne notitie opgedoken bij het faillissement van QtecQ in Hengelo. Een zekere mijnheer Paalvast schrijft een memo aan zijn superieur C. Sperling (met een afschrift aan directeur Larsen) waarin onomwonden staat dat er in het Nederlandse aannemerscircuit prijsafspraken worden gemaakt. “Ik acht het niet onmogelijk dat door The Engineering Company QtecQ in het kader van aanbesteding van projecten prijsafspraken zijn gemaakt met collegaondernemingen,” zegt Jan van der Hel, als curator aangesteld bij dit faillissement.
(door Jan Medendorp) Van der Hel blijkt inmiddels een harde, integere advocaat van het Enschedese kantoor De Jonge en Peters. Geen sensatiezoeker, maar ook niet erg bang uitgevallen, heeft inmiddels Begemann-topman Jeroen van den Nieuwenhuijzen aan den lijve ondervonden. QtecQ (vroeger Holec Projects) was toentertijd een dochter van het ooit zo roemruchte Begemann. In de maanden voor het faillissement zijn spaarpremies en ziektekostenpremies niet afgedragen waardoor de mensen in de zomer van 1998 onverzekerd op vakantie gingen. Daardoor zag Van der Hel zich genoodzaakt als bewindvoerder versneld het faillissement aan te vragen. En daarover zijn uiterst onaardige (veelal telefoon)gesprekken geweest tussen Van der Hel en Van den Nieuwenhuijzen, bevestigt FNV-bestuurder Verdijsseldonk die de belangen van de werknemers verdedigde. “Bij herhaling heeft Jeroen gedreigd met smaadprocessen.” Ook de redactie van dit periodiek heeft een aantal malen een boze (en dus dreigende) Van den Nieuwenhuijzen aan de telefoon gehad.
A-sociaal Bij de afhandeling stuitte Van der Hel op een groot aantal onduidelijkheden. Zo lijkt het erop dat er nog één of meer bedrijven
voor in totaal zeven ton aan de faillissementsboedel van QtecQ hebben onttrokken. Inmiddels heeft Van der Hel aan hoogleraar accountancy prof. drs. J. van Kollenburg gevraagd een diepgaand onderzoek te doen. Van Kollenburg heeft onder meer naam gemaakt met onderzoeken bij Vie d’or en Daf Finance. Dit onderzoek kost naar schatting anderhalve ton en zal een klein halfjaar duren. Maar over geld hoeft Van der Hel zich geen zorgen te maken. Kredietverzekeraar NCM en de Nationale Borgmaatschappij (dochter van ING) hebben toegezegd mee te betalen aan het onderzoek. Dat is niet verrassend, want juist deze twee organisaties betalen zich scheel aan uitkeringen aan gedupeerde leveranciers die zich bij de NCM en de Borgmaatschappij hadden verzekerd. Hoe a-sociaal dat management van QtecQ was, blijkt wel uit de levering van een fonkelnieuwe telefooncentrale van vier ton die de dag voor het faillissement nog geïnstalleerd werd. En nooit betaald is inderdaad.
NUON Ook de NUON wil de onderste steen boven water hebben, want dit energiebedrijf heeft door QtecQ in Flevoland een warmtekrachtcentrale laten bouwen die nooit afgemaakt is waardoor ze nu met een miljoenenstrop zitten. Het onderzoek zou wel eens tot heel pijnlijke conclusies kunnen leiden. Van Kollenburg gaat de exacte oorzaken van het faillissement onderzoeken, hij bekijkt ook of de ondergang onafwendbaar was.
En daar wordt het al pijnlijk, want er liggen al onafhankelijke onderzoeken van bijna een jaar voor het faillissement waaruit blijkt dat het de verkeerde kant op gaat. Terwijl in de laatste gedeponeerde jaarrekening (over 1997) van QtecQ geen enkele indicatie staat over een mogelijk faillissement. Daarna is dat officieel ook nooit meegedeeld terwijl dat voor een beursgenoteerd bedrijf toch wettelijk verplicht is.
23
KPMG Op de burelen van de accountant (voor QtecQ is dat KPMG-Enschede, voor Begemann KPMG-Rotterdam) hebben ze het inmiddels al behoorlijk warm gekregen van de verslagen van Van der Hel. Het is niet voor niets dat Van der Hel aan Van Kollenburg expliciet heeft gevraagd ook de rol van KPMG eens te onderzoeken. Van Kollenburg hoeft trouwens niet op zijn knieën voor Begemann, want als beursgenoteerd bedrijf zijn de stukken van Begemann openbaar en de jaarrekeningen van QtecQ zijn opgenomen in de verslagen. Het zal bij voorbeeld in dit kader KPMG toch niet ontgaan zijn dat op 12 februari QtecQ aan de ABN-AMRO meldde een 12,8 miljoen verlies geleden te hebben en in het jaar daarna een maandelijks tekort van een miljoen te verwachten.
ABN-AMRO Ook de rol van de ABN-AMRO wordt onderzocht. De bank was buitengemeen goed op de hoogte van de gang van zaken. In het novembernummer (van 1999) druk◆ Curator Jan van der Hel laat een diepgaand onderzoek doen door prof. Van Kollenburg naar onder meer de rol van KPMG en de ABN-AMRO bij het faillissement van Qtecq. En hij stapte naar de NMA omdat hij een kartel in het aannemerscircuit vermoedt. Twentevisie. 04/2000
25
te Twentevisie een aantal vertrouwelijke brieven af van de bank aan QtecQ waaruit dat bleek. Op verzoek van Van der Hel neemt Van Kollenburg dat ook mee. Vooral de additionele zekerheden die in de loop van 1999 nog door de bank zijn verkregen, irriteren Van der Hel. Een soort voorkennis waar nu onderzoek naar wordt gedaan. Het is de vraag of Van Kollenburg op alle vragen antwoord kan geven, maar de financiële fijnproevers in dit land wachten watertandend op zijn bevindingen. Was QtecQ alleen een deelneming, een participatie van Begemann of behoorde het tot bedrijfseconomische eenheid van Begemann. Van der Hel heeft ook gevraagd precies uit te zoeken wie er nou in de periode van drie jaar voor het faillissement feitelijk de bestuurder had. En dat is belangrijk voor de bestuurlijke aansprakelijkheid.
Kartel Ook stuitte Van der Hel ergens in een map bij QtecQ op een uiterst vertrouwelijke
notitie van 14 juli 1999. Een deel daarvan is op deze pagina’s afgedrukt. Die notitie laat aan duidelijkheid niets te wensen te over: er is een kartel in de Nederlandse aannemerswereld. Het circuit is ook niet zo heel groot, er worden prijsafspraken gemaakt waarbij derden worden beloond, afgekocht, zonder dat ze er een dienst of product voor geleverd hebben. In het document dat door de heren blijkbaar vergeten is door de papierversnipperaar te halen, wordt een Belgisch bedrijf Abay opgevoerd dat ruim negen ton overgemaakt kreeg. Voor de buitenwereld (de opdrachtgever Rijkswaterstaat, uiteindelijk in dit geval de belastingbetaler) doet Abay niet mee, in de facturenstroom wel. De hele geldstroom wordt door de heren geleid, blijkt uit het stuk. De notitie was noodzakelijk omdat Abay problemen veroorzaakte die een nota bene gerespecteerd bedrijf als Siemens (maar nu een onfrisse rol) uiteindelijk een hoop geld heeft gekost. Mijnheer Paalvast heeft laten weten,
net als Sperling, dat hij te kort bij QtecQ in dienst was om er wat over te kunnen zeggen. Larsen heeft wel toegegeven dat het usance was in het aannemerswereldje afspraken te maken.
NMA Van der Hel is inmiddels met zijn bevindingen, het rapport en uiteraard ook de notitie naar de Nederlandse Mededinging Autoriteit (NMA) gestapt met de vraag dit verder te onderzoeken. De NMA is de laatste jaren (naar mate de Europese eenwording dichterbij komt) zeer actief. Ze ligt soms dwars bij fusies en overnames (Wegener weet daar inmiddels alles van) en ook Grolsch heeft een bezoek gehad omdat het vermoeden bestaat dat de bierbrouwers onderling afspraken maken. En nu dus de aannemers. Wellicht dat het faillissement van QtecQ toch nog ergens goed voor is geweest. ■
Twentevisie. 04/2000
c o l u m n
j u r i d i s c h
g e z i e n
Steeds vaker blijken natuurbeschermingsregels spelbreker te worden bij de ontwikkeling van grootschalige projecten. Beschermingsformules zijn erop gericht kwetsbare gebieden te beschermen tegen aantastingen.
Een tweetal Europese richtlijnen zijn met betrekking tot deze beschermingszone van belang, te weten de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn. De Habitatrichtlijn richt zich op de bescherming van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna terwijl de Vogelrichtlijn de vogels en hun leefgebieden beschermt. Voor beide richtlijnen geldt dat de lidstaten speciale beschermingszones moet aanwijzen. Voor de aanwijzing van de speciale beschermingszones geldt dat selectie daarvan uitsluitend mag gebeuren op grond van ornitologische of ecologische criteria. Economische argumenten mogen daarbij geen enkele rol spelen. Aanwijzing van beschermingszonesgebieden kan en mag dus niet achterwege blijven met het oog op een mogelijke toekomstige locatie voor bijvoorbeeld een snelweg, een tweede nationale luchthaven of dat men het gebied al in diverse plannen heeft opgenomen als toekomstige wooningbouwlocatie. De Europese richtlijnen moeten omgezet worden in nationale wetgeving. Zoals ook met vele andere richtlijnen het geval is, blijft Nederland hier in gebreke. Onderzoek heeft uitgewezen dat in Nederland 70 gebieden als speciale beschermingszones gekwalificeerd zouden moeten worden met een oppervlakte van bijna 800.000 ha. Tot nu toe heeft Nederland slechts 23 gebieden aangewezen met een oppervlakte van in totaal 300.000 ha waarvan 250.000 ha. voor rekening komt van de Waddenzee.
en rechtstreeks van toepassing. Een en ander betekent dat Gemeenten bij hun plannen en planningen zelf rekening dienen te houden met de richtlijnen. De lagere overheden moeten dan onderzoek doen of voorgenomen activiteiten geen schadelijke effecten of gevolgen hebben voor het desbetreffende gebied, of er alternatieven zijn, of er compenserende maatregelen getroffen kunnen worden én of er voldoende maatschappelijke noodzaak is om het plan uit te voeren. Dat de lokale overheden hier grote moeite mee hebben, is evident.
27
Juridisch
Wordt Nederland bedreigd door beschermingsformules?
Duidelijkheid Het is de bedoeling dat dit jaar door de Staatssecretaris, in het kader van de Vogelrichtlijn, 49 nieuwe speciale beschermingszones worden aangewezen. Hierdoor zal circa 20% van het Nederlandse water- en landbouwoppervlakte onder dit speciale beschermingsregime komen te vallen. Door de aanwijzigingen moet duidelijkheid ontstaan welke gebieden verschoond dienen te blijven van stedelijke en andere ontwikkelingen. Het is te hopen dat de Staatssecretaris hier evenwichtig in te werk gaat. ■
Wat betekent dit verzuim nu voor de praktijk? Bij het vaststelling van bestemmingsplannen en streekplannen door de Provincie en de Gemeenten moet rekening gehouden worden met de hierboven genoemde Europese regelgeving. Doordat Nederland de richtlijnen niet tijdig in de nationale wetgeving heeft geïmplementeerd, zijn de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn direct
Mr. J.F. Sabaroedin, lid Vereniging van Milieurecht Advocaten Jacobs Kranenburg Advocaten
Twentevisie. 04/2000
Hundertwasser in Goor De moskee, het droompaleis, het Hans en Grietje-gebouw en het sprookjeskasteel. Het nieuwe hoofdkantoor van de Goorse aannemer Aan de Stegge, op bedrijventerrein Zenkeldamshoek, heeft in de volksmond al vele bijnamen gekregen. Sommigen trekken hun wenkbrauwen op bij het zien van het prestigieuze pand aan de rand van de voormalige textielstad. Maar de meerderheid is positief over het bouwwerk, dat in de geest van de Oostenrijkse architect Friedrichreich Hundertwasser is opgetrokken. Ogenschijnlijk een schots en scheef bouwwerk, dat is bewerkt door volkomen dol geworden metselaars, timmerlieden en tegelzetters. In de praktijk echter een ingenieus stukje vakmanschap en bovendien een uitzonderlijk staaltje architectuur, dat in Nederland nog niet bestond.
(door Bert Eeftink) Aannemer Aan de Stegge heeft in totaal zo’n 550 mensen aan het werk. Ongeveer 350 van hen in Nederland, de rest over de grenzen. Aan de Stegge heeft namelijk, naast de hoofdvestiging in Goor en een kantoor in Hoofddorp, ook vestigingen op Curaçao (Willemstad), in Duitsland (Darmstad) en
Tsjechië (Praag). De corebusiness van de onderneming is op te splitsen in twee takken. Aan de Stegge is in de eerste plaats bouwer en ontwikkelaar. Zo is het bedrijf momenteel betrokken bij een miljoenenklus als het nieuwe gemeentehuis annex schouwburgproject in IJsselsteijn, een grote opdracht van Defensie in Den Helder en een parkeergarage in Delft. Daarnaast is het bedrijf gespecialiseerd in drinkwater- en rioolwaterzuiveringsinstallaties, zowel wat de civiele bouw betreft, als ook het elektromechanische deel. Daarvoor worden roestvrij stalen en aluminium onderdelen in de productiehallen in Goor gemaakt. Sinds kort is de hoofdvestiging van het bedrijf verhuisd van het centrum van Goor naar het bedrijventerrein Zenkeldamshoek, waar dus dat opmerkelijke pand is verrezen.
Efteling Gerard aan de Stegge, samen met zijn broers Hans en Alex, lid van de driekoppige directie: “Tien jaar geleden werd ik op een vakantie in Oostenrijk voor het eerst geconfronteerd met het werk van Hundertwasser. Ik zag in Wenen het Hundertwasserhaus, een pand van tien verdiepingen, op de hoek van een klassieke straat. Het knalde er tussenuit. Het gebouw straalde warmte uit en had een ongedwongen karakter. Geen strakke lijnen, opgewekt, plezierig, humoristisch en vooral onorthodox.” Aan de Stegge was
meteen verkocht en vastberaden iets in die stijl in Nederland uit te voeren. Hij kreeg de kans, toen het bedrijf in Goor een nieuw hoofdkantoor nodig had. Maar het kostte het nog wel enige overredingskracht om zijn broers over de streep te trekken. Aan de Stegge schreef vervolgens Friedrichreich Hundertwasser persoonlijk aan om een ontwerp te maken, maar die was te druk. Daarop werd het Enschedese bureau Beltman Architecten en Ingenieurs gevraagd om de klus op zich te nemen. “Die begonnen heel voorzichtig in hun schetsen, maar we hebben toen meteen gezegd: het moet 100% Hundertwasserstijl zijn. En anders niet.” Het resultaat staat er nu: een gebouw dat meer wegheeft van een Efteling-attractie, dan van een kantoorpand door de met bladgoud bedekte koepel boven de hoofdingang; niet alledaags. Maar dat is volgens Aan de Stegge ook het mooie: “We hebben het zelf gebouwd en daar zijn we trots op. Het toont een stukje van ons kunnen. Dat vergde trouwens wel de nodige aanpassing van de vaklieden. Die zijn gewend om rechttoe rechtaan te bouwen en dan is het lastig om bewust oneffenheden te creëren. Het gebouw is in ieder geval uniek in Nederland en levert ons de nodige naamsbekendheid op.” Aan de Stegge opent in mei officieel de deuren en houdt op 21 mei open dag voor een ieder die het ‘Aan de Stegge-gebouw’, want zo heet het officieel, van de binnenen buitenkant wil bekijken. ■
29
◆ Het ‘Aan de Steggegebouw’ dat wat weg heeft van een Efteling-attractie.
Twentevisie. 03/2000
Memphis in teken 30
De opnames van het economisch radioprogramma Memphis geschieden normaliter in de TOS-lounge van het Arke Stadion in Enschede. Tot volle tevredenheid. Toch leek het de redactie een goed idee voor een keer uit te wijken naar de Bouwbeurs. Op 16 maart werd daar gesproken over de bouw en alles wat daar verder mee te maken heeft. Die interviews treft u ook aan in deze uitgave. Aangevuld met een verhaaltje over Aan de Stegge. Ondanks dat de opname op een afwijkende datum (16 maart) plaats had, waren er toch veel mensen uit de bouwwereld op het evenement afgekomen op de schitterend ingerichte locatie in de Expohal. De volgende opname is gewoon op dinsdagmiddag 2 mei in het Arke Stadion. De gasten zijn bij het ter perse gaan van dit blad nog niet bekend.
▼ De heer Neeskens won het van Lanschot Beursspel; hij ontving een flesje wijn. Presentator Matijn Nijhuis vraagt om een reactie. Op de achtergrond directeur Kosterink van Van Lanschot.
▲ De gasten waren deze keer, van boven naar beneden: directeur Hannink van het Enschedese bouwbedrijf Merksteyn, Makelaar Ten Hag, Architect Jon Kristinsson
van de bouw ▼
▼ Ondanks dat de opnames op een afwijkende locatie plaatsvonden, was de opkomst groot.
31
SPONSORS
Z a k e l i j k e
v i s i e
o p
T o p s p o r t
i n
T w e n t e
Wielrenster Chantal Beltman heeft Sydney in zicht Piet Schrijvers wil Bergkamp niet in EK-selectie
Sponsors Topsport Twente
DRUKKERIJ ROELOFS BV
Rudie Kemna:
”Liever Ronde van Overijssel dan Vredeskoers” | Twentevisie/Topsport | Jaargang 12 | Nummer 4 | April 2000 |
◆ Chantel Beltman hoopt straks in Australië mee te rijden.
34
Chantal Beltman in de race voor Olympische Spelen
Vanuit het niets op 3 Chantal Beltman uit Slagharen maakt met haar zus Ghita en Almelose Arenda Grimbergen deel uit van de Nederlandse damesselectie onder leiding van Jean Paul van Poppel. Enkele jaren gelden reed Chantal nog voor de Greenery, sinds vorig jaar voor de nationale selectie. “Als ik terugkijk op het seizoen 1998, dan reed ik toen hoofdzakelijk hier in de buurt. Zoals de regiokampioenschappen, een criterium in Utrecht, de ster van Zeeland en meer van dat soort wedstrijden. Dat is nu wel totaal anders.” Twentevisie. 04/2000
(door Marti ten Kate)
1998 was haar nationale doorbraak. Chantal kwam dat jaar steeds dichter bij de top en besloot zich via extra trainingen in Limburg heel goed voor te bereiden op de Nederlandse kampioenschappen in Meerssen. Tot ieders verrassing behaalde ze daar toen achter Leontien van Moorsel de tweede plaats. De finish, vals plat omhoog, bleek haar uitstekend te liggen. Daarmee zat ze gelijk in de nationale ploeg die in
september meedeed aan de wereldkampioenschappen in Valkenburg. Daar werd ze in dienst van de ploeg 53e, terwijl ploeggenote Leontien van Moorsel wereldkampioene werd.
Olympische Spelen Het jaar daarna, 1999, stond al volledig in dienst van de Olympische Spelen. “Vanaf die wereldkampioenschappen in Valkenburg kon je punten verdienen bij de wereldbekerwedstrijden. Aan het eind van 1999 zou er een ranglijst worden gemaakt van de beste drie rijdsters per land. De beste tien landen zouden dan drie startbewijzen krijgen voor de Olympische Spelen. Dank zij de resultaten van Mirjam Melchers en mij in de wereldbekerwedstrijden en de punten van Leontien van Moorsel bij de WK-tijdrijden stonden wij eind 1999 als vijfde land geklasseerd.” Het lijkt dan ook logisch dat dit drietal straks op de Olympische Spelen rijdt.
Geen sprint Op 26 en 30 september moet het allemaal gaan gebeuren. Tijdens een eerdere etappekoers in de Snowy Mountains in Australië is het Olympisch parkoers verkend. “Het is een ronde van 16 kilometer met twee klimmetjes waarvan de laatste vrij steil is en die ligt op ongeveer 6 kilometer van de finish. Het lijkt dus geen parkoers voor de echte sprinters, maar als je met een groepje wegkomt, dan moet je toch wel kunnen sprinten om te winnen.” Wat moet er gebeuren om een Nederlandse Olympisch kampioene te krijgen in Sydney? “Het moet in ieder geval geen massaspint worden, dan zijn wij niet snel genoeg. Ook Van Moorsel zal het dan nooit winnen. Maar eigenlijk verwacht ik ook geen massasprint, daar is het parkoers eigenlijk te moeilijk voor.” En welke drie rijdsters moeten er rijden? “Dat beslist Jean Paul, hij zal alle wedstrijden in het hele seizoen bekijken en dan de beste drie selecteren, dan kunnen dus ook rijdsters zijn die nu niet in de ■ nationale selectie zitten.”
Twentse sporters naar Sydney 2000 De volgende Twentse sporters lijken verzekerd van deelname aan de Olympische Spelen die van 15 september tot en met 1 oktober worden gehouden in Sydney. De paralympics volgen van 18 tot en met 29 oktober:
Olympische Spelen Roeien, Twente Vier: Waterpolo Dames: Zwemmen: Wielrennen Wegwedsrijd: Volleybal dames
Jeroen Spaans, Joris Trooster, Robert van der Vooren, Simon Kolkman; coach Robbert Jonkman Karin Kuipers, Jorieke Oostendorp (reserve), Carla Quint, Hella Boering, coach : Jan Mensink Kirsten Vlieghuis, Johan Kenkhuis, Joris Keizer (moet zich nog kwalificeren) Chantal Beltman Ellen Koopman, Kitty Sanders. Elles Leferink (kwalificatie in Japan, 17-25 juni)
Paralympics Zitvolleybal: Rolstoel Basketbal: Zwemmen:
André Venderbosch, Alfred Oonk, Stephan Tibben, Henk Aalders, Johan Reekers; coach : Cees Jansen Jennette Jansen, Miranda Wevers, Petra Garnier, Erna Sanders, Josien ten Thije Naomi Sprick, Marcel Kamst, Marion Nijhof, Jeroen Gottemaker, Anica den Drijver
Nina Brink Volgens mij wordt Nina Brink niet de opvolger van minister Zalm. Het leek allemaal zo mooi, de koers van World Online zou zeker 80 Euro worden. Tot op heden is dat nog niet het geval en is de koers zelfs onder de inschrijvingsprijs. Ik weet niet veel van beleggen, maar ik weet wel dat de Brinkstraat bij Monopoly erg goedkoop is. Af en toe zie je op televisie ook eens wat anders dan Jerry Springer of De Bus. Zo ook laatst een uitzending van Studio Sport met een nieuwe vinding. Een triatleet heeft in zijn woonkamer een tent geplaatst, waarin de druk kunstmatig laag wordt gehouden, daarmee simuleert hij tijdens de slaap een hoogtestage en krijgt hij heel makkelijk veel rode bloedlichaampjes. Dat is nog eens wat anders dan het gebruik van EPO, gewoon een tent in de kamer. Er komt nog een tijd dat je de deur niet meer uit hoeft om te trainen, je gaat gewoon virtueel trainen. Toch lijkt mij dan het plezier in trainen te verdwijnen. Het buiten in de natuur hardlopen is voor mij nog altijd het ultieme. En ik ga liever naar de bergen om daar op hoogte te trainen in een prachtige omgeving, daar kan een tent in de huiskamer echt niet tegen op. In de winter zie ik dan steeds kleine en grote Oostenrijkers de bergen afrazen op ski’s. Want ook al zetten ze de hele provincie Utrecht vol met die tentjes en gaan alle leden van de Nederlandse ski-vereniging daar een jaar in slapen, dan nog zullen Haider en consorten sneller de berg afgaan. Gelukkig zijn wij weer beter in schaatsen en korfbal.
35
Marti ten Kate
‘Het Olympisch parcours is niet geschikt voor echte sprinters, tenzij je met een groepje wegkomt’
“Alleen Leontien van Moorsel is zeker van haar plaats, zij rijdt zeker de tijdrit en als ze wil ook de wegwedstrijd. Voor de andere twee plaatsen kan in principe iedereen zich kwalificeren. Jean Paul van Poppel heeft daartoe een aantal wedstrijden geselecteerd waar hij iedereen zal beoordelen. Dat zijn natuurlijk de wereldbekerwedstrijden, maar ook een aantal etappes in meerdaagse wedstrijden. Vaak etappes die een beetje lijken op het parkoers straks bij de Olympische Spelen”.
Inmiddels heeft Jan Wouters wel tijd genoeg om te overleggen met zijn financieel adviseurs. Hij zal zijn Ajax-aandelen wel van de hand doen, ook al omdat ze na zijn vertrek direct stegen. Ik wens hem in ieder geval veel succes in Utrecht, dat zal toch wel zijn volgende club worden. En wie heeft het vertrek van Jan Wouters op zijn geweten: Jan Vennegoor of Hesselink, voorop in de strijd tegen Ajax, scorend, maar vooral ook een spits die heel goed kan meeverdedigen als het nodig is. En dat doet Nina Brink nu weer niet. Op 17 maart wel met een limousine naar de Amsterdamse beurs, maar daarna heb ik niets meer van haar vernomen. Zal wel op vakantie zijn. Peper zat immers ook ineens in Noorwegen en Karel Aalbers in Spanje. Twentevisie. 04/2000
Marti ten Kate
Ronde van Overijssel leeft dankzij sentiment en professionaliteit
‘Liever Ronde van Overijssel 36
Is het de lange historie, zijn het de talrijke anekdotes, de grote namen op de erelijst of de gedegen organisatie? De meningen verschillen, maar over één ding is iedereen; renner, ploegleider of organisator het eens: de wielerronde van Overijssel is op haar niveau een topevenement. Zaterdag 6 mei wordt de 49ste editie voor amateurs en profs verreden. “Als je als renner mee mag doen, lig je ’s nachts wakker,” zegt de regionale ploegleider. En de prof die moet kiezen tussen deelname aan de vermaarde Vredeskoers en de Ronde van Overijssel geeft zonder twijfel de voorkeur aan ‘Overijssels mooiste’. “Vanwege de emotionele waarde.”
(door Martin Steenbeeke) Wanneer op 6 mei in het Volkspark in Rijssen het startschot klinkt, staan de mensen in Zenderen en Weerselo al op de uitkijk. En op het moment dat het peloton zich over het eerste serieuze obstakel, de Tankenberg, worstelt, staan vijftig kilometer verderop de auto’s van de toeschouwers al in de bermen van de Holterberg. Het is jammer dat bij een wielerwedstrijd niet, zoals bij een voetbalduel, exacte toeschouwersaantallen gemeten kunnen worden. Als dat wel zou kunnen, zou de teller pas bij enkele tienduizenden stil blijven staan. “Er staat ontzettend veel volk,” weet coureur Rudie Kemna uit Deurningen uit eigen ervaring. “En niet alleen wielerliefhebbers. Mensen die je vanuit een andere hoedanigheid kent, staan je langs het parcours aan te moedi-
◆ Rudie Kemna koerst het liefst in de eigen regio.
gen.” Ploegleider Cor Kiewik van de Zwaluwen uit Almelo zoekt het succes in meer factoren. “Het is eigenlijk de hele ambiance. De Ronde is één van de best georganiseerde in het land en de ambiance is voortreffelijk. De Ronde heeft iets speciaals.” Voor voorzitter Jan Bakker van de organiserende stichting maakt dit soort reacties het werk makkelijk. “Overal waar ik de naam Overijssel laat vallen, krijg ik instemmende reacties. Dat is best lekker werken.”
Profs Bakker is met zijn organisatiecomité en de vele tientallen vrijwilligers al maanden in de weer om ook van de 49ste editie een succes te maken. Daarnaast beijvert de Rijssense architect zich voor de hele
opwaardering en structuur van het amateurwielrennen. Dankzij onder meer zijn inspanningen deden enkele jaren geleden de profs hun intrede in de top van het amateurwielrennen. Waar de criticasters vreesden voor een overmacht van de betaalde collega’s lijkt iedereen nu doordrongen van het feit dat amateurs zich in dit soort wedstrijden op kunnen trekken aan het niveau van de profs. Maar reken in Overijssel niet op deelname van Farmfrites en Rabo want dan raken de verhoudingen volgens Bakker wel scheef. “Ik kan ploegleider Theo de Rooy van Rabo bellen maar zelfs al ze mee willen doen, wat denk ik niet zo is, dan doen we het nog niet. Zij zijn namelijk te sterk voor de overige deelnemers, dan heb ik liever de amateurtak van Rabo aan de start.” In tegenstelling tot voorgaande jaren zijn er door de profs in Overijssel geen punten te verdienen voor het UCI-klassement, waardoor de profploegen die op 6 mei aan de start zullen staan, gegarandeerd van een minder niveau zullen zijn dan bijvoorbeeld Rabo. “Wij zullen intern de discussie voeren of we volgend jaar toch niet naar een hogere klasse moeten,” erkent Bakker. Manager Scheppink van de regionaal getinte Bankgiroloterij-Batavusploeg vindt dat Overijssel daar naar moet streven. “Dan krijg je gegarandeerd betere ploegen uit bijvoorbeeld landen als Denemarken.” Kwaliteit kost geld, ook in het hedendaagse wielrennen. “De rollen zijn omgedraaid,” beseft Bakker. “Tot vijf jaar geleden brachten de ploegen geld mee om te mogen starten, nu moeten wij betalen.” Het vastleggen van het peloton van de 49ste Ronde van Overijssel kost zo’n twintigduizend gulden. “En als je echt sterke profs wilt hebben, moet je er zo tienduizend bij optellen,” weet Bakker.
Fooi
Twentevisie. 04/2000
En dat is ook voor één van de betere vaderlandse wielerwedstrijden een probleem. De begroting van de Ronde is de afgelopen jaren telkens met zo’n 20% gestegen, maar de helft van de twee ton bestaat nog steeds uit giften of diensten in natura. Aan harde pecunia komt er ongeveer 100.000 gulden binnen, voor 80% opgebracht door het sponsororgaan De Club van 40. Evenementen als de Adriaan Paulen Memorial en de Triatlon van Holten, waar de sponsors elkaar verdringen voor het koud- en warm buffet, kun-
dan Vredeskoers’ De allereerste Ronde van Overijssel werd verreden op 16 augustus 1952. Na 197 kilometer toonde Piet Smit zich de snelste van de 80 deelnemers door in het Volkspark in Rijssen op een verzet van 48 x16 de eindsprint te winnen. De blonde Amsterdammer won behalve eeuwige roem een fiets, beschikbaar gesteld door het Dagblad van het Oosten. De krant was de eerste grote sponsor van de wielerronde. Jan Lenferink uit Geesteren was in 1974 de eerste regionale winnaar; de laatste was Deurninger Rudie Kemna in 1997. Het parcours is in de loop der jaren geregeld veranderd. In de beginjaren reed het peloton richting Holten, Bathmen en Deventer; de laatste decennia is de wedstrijd met doorkomsten in Borne, Oldenzaal, Almelo, Vroomshoop en Markelo in naam Overijssels maar in praktijk veeleer Twents te noemen. Een ding is in al die jaren onveranderd gebleven. Start en finish zijn in Rijssen, zij het dat de winnaar niet meer finisht in het Volkspark maar op de even verderop gelegen Karel Doormanlaan.
Erelijst Ronde van Overijssel 1952 Piet Smit 1953 Michel Stolker 1954 Mik Snijder 1955 Michel Stolker 1956 Coen Niesten 1957 Piet Damen 1958 Harrie Scholten 1959 Bas Maliepaard 1960 Jan janssen 1961 Piet van der Horst 1962 Henk Cornelisse 1963 Leo van Dongen 1964 Gerben Karstens 1965 Ad van Kemenade 1966 Gerard Vianen 1967 Ted Blom 1968 Jan Krekels 1969 Bart Solaro 1970 John Cornelissen 1971 Charles de Smit 1972 Jo van Pol 1973 Jan Aling 1974 Jan Lenferink 1975 Wil van Helvoirt
nen in tegenstelling tot ‘Overijssel’ nog rekenen op een provinciale subsidie. “Eerlijk gezegd zitten wij ook niet te wachten op een fooi van een paar duizend gul-
‘Wij zitten niet te wachten op een fooi van een paar duizend gulden van de provincie’
1976 Arie Hassink 1977 Frits Schur 1978 Herman Snoeyink 1979 Arie Versluis 1980 Herman Snoeyink 1981 Jan Feiken 1982 Jos Alberts 1983 Jan Spijker 1984 Jan Spijker 1985 Eddy Schurer 1986 Rob Harmeling 1987 Tom Cordes 1988 John Vos 1989 Pierre Duin 1990 Tristan Hofman 1991 Frank van Veenendaal 1992 Tonny Teuben 1993 Martin van Steen 1994 Bennie Gosink 1995 Louis de Koning 1996 Anthony Theus 1997 Rudie Kemna 1998 Tayeb Braika 1999 Wim van de Meulenhof
den,” zegt Bakker. “Als de provincie wat wil moet het echt in de buidel tasten, maar tegelijkertijd is het ook niet gezond om teveel afhankelijk te zijn van subsidies.” In schril contrast tot de begroting staat de beloning voor de winnaar. Wie in Rijssen over de streep gaat, prof of amateur, ontvangt volgens de KNWU-norm een bedrag van 1.700 gulden. “Dat is belachelijk laag gehonoreerd,” erkent Bakker.
FC Twente Het is nog onzeker of een renner van de regionaal getinte profploeg Bankgiroloterij-Batavus in Rijssen mee zal dingen om de hoofdprijs. “Wij kunnen mogelijk ook starten in de Vredeskoers en dan
geven we daar toch de voorkeur aan,” zegt manager Scheppink. Tot verdriet overigens van renner Rudie Kemna die liever in eigen regio wil koersen. “Persoonlijk kies ik voor de Ronde van Overijssel, die heeft een veel grotere emotionele waarde voor mij,” zegt de winnaar van 1997. Zwaluwen-ploegleider Kiewik heeft een tweeledig gevoel over de deelname van profs aan de Ronde van Overijssel. “Aan de ene kant ben je blij dat je met hen mee mag rijden. Je kunt het in voetbaltermen vergelijken met een wedstrijd van een amateurclub tegen FC Twente. Aan de andere kant, weet je dat je alleen meedoet om het peloton te completeren.” Waarom we dan toch mee doen? “Simpel, omdat het de Ronde van Overijssel is, daar liggen mijn jongens wakker van. Die kans wil je ze niet ontnemen.” Kiewik weet dat de slapeloze nachten tot niets zullen leiden. “Alleen als er weinig wind is, hebben wij een kansje om potten te breken.”
37
Waaierkoers De wind, en niet zozeer de lengte, moet worden beschouwd als belangrijkste obstakel op weg naar succes. Jarenlang was de Ronde van Overijssel met een afstand van 225 kilometer één van de langste wedstrijden in Nederland. Op last van de KNWU is de lengte met zo’n 25 kilometer teruggebracht, nog steeds tot spijt van Jan Bakker. “Ik denk dat Overijssel een koers is waar de renners het aankunnen. In een heuvelachtige omgeving als Limburg kan het weer niet.” Rudie Kemna maakt het niet zoveel uit. “Lengte is wat je traint. En 200 kilometer is nog lang genoeg om het kaf van het koren te scheiden, zeker als het een waaierkoers wordt.” De wind en het laatste omloopje in Rijssen maken de koers zwaar. Als de wind weg blijft, wordt het waarschijnlijk een massasprint. “Er zijn namelijk teveel herstelmomenten,” schetst Scheppink het dan waarschijnlijke koersverloop. “Als je op de Tankenberg af moet haken, raak je via de luwte bij Ootmarsum wel weer bij. En als het peloton langs het kanaal tussen Almelo en Vroomshoop in stukken uiteenvalt, heb je voor Ommen weer de gelegenheid om terug te komen. En de Holterberg is ook al niet echt een scherprechter. Het finalerondje in Rijssen mogelijk weer wel.” Hoe het ook zij, wind of geen wind, de winnaar van de Ronde van Overijssel mag zijn naam bijschrijven op een erelijst met Jan Janssen, Gerben Karstens, Herman Snoeyink en Rob Harmeling. En dat telt in een sport die als geen ander haar toekomst ontleent aan het roemrijke verleden. ■
Twentevisie. 04/2000
a d v e r t o r i a l
Direct Mail voor elk bedrijf toepasbaar ! DE BRINK direct mail durft te beweren dat deze stelregel voor elk bedrijf opgaat, sterker nog, niet alleen toepasbaar is, maar ook daadwerkelijk resultaat oplevert. Mits, en dat is zeer belangrijk, er een goede database (adressenbestand) aan de mailing ten grondslag ligt. Direct Mail hoeft dan ook helemaal niet duur te zijn, het levert zijn geld namelijk dubbel en dwars weer op. Natuurlijk is de juiste propositie (aanbieding, boodschap) daarnaast ook belangrijk voor het welslagen van een Direct Mail actie. Echter, maar al te vaak wordt het hele adressenbestand uniform aangeschreven en krijgen de ontvangers dezelfde propositie voorgeschoteld, alsof iedereen gelijk is. Gevolg is, dat de verwachte respons weinig, of soms zelfs nihil is. Vaak wordt dan beweerd dat Direct Mail duur is, en dat het niet werkt. Het is bijvoorbeeld raadzaam het te gebruiken adressenbestand goed onder te verdelen (doelgroep bepalen). Per geselecteerde doelgroep, kan men nu de propositie samenstellen, dit kan al met de schrijfwijze, opzet van de brief. Bijvoorbeeld zeer goede relaties kunnen in de ‘je’ stijl, met de voornaam aangesproken worden, andere relaties weer met u. U vindt het toch ook fijn in de winkel herkend te worden, en aangesproken te worden op de manier zoals u dit als prettig ervaart?
Jarenlange ervaring Het bedrijf beschikt over een jarenlange ervaring op het gebied van produceren van Direct Mail acties. Alles wordt in eigen huis vervaardigd middels een ultramodern machinepark, dat zowel geschikt is voor verwerkingen van kleine alsmede grote oplagen. Door de grote verscheidenheid aan mailings die dagelijks verwerkt worden, durft men gerust te stellen dat nagenoeg elke productie
door hen te verwerken is, is het niet machinaal dan wel handmatig. Door overleg vooraf (overigens geheel vrijblijvend) is het mogelijk een goede mailing samen te stellen en optimaal gebruik te maken van de bij het bedrijf aanwezige kennis en ervaring.
onbeperkte mogelijkheden. Hoogvolume laserprinters, supersnelle enveloppen vul machines enz. Of men nu een adressering op een kaart, envelop of catalogus wil, of het volledig meervoudig gepersonaliseerd laserprinten van brieven, folders enz. incl. steunkleur of zelfs in full color; bij dit bedrijf is het mogelijk!
Database-opmaak en -onderhoud DE BRINK direct mail kan voor u een database opzetten of aanvullen. Technieken zoals het ontdubbelen op PTT KIX codering en contactpersoon maken een nagenoeg ‘schoon’ bestand mogelijk. Ingebouwde selectiemogelijkheden (op uw aanwijzingen samengesteld) t.b.v. marketingtechnische informatie ontbreken uiteraard niet.
Daarnaast wordt er bijvoorbeeld gewerkt met camerasystemen om meerdere gepersonaliseerde items (bijvoorbeeld een op naam gestelde brief en aanvraagformulier) gecontroleerd bij elkaar in dezelfde envelop te krijgen. Absoluut 100% foutloos. Deze garantie krijgt u desgewenst zwart op wit.
Ook is het mogelijk uw database (adressenbestand) uit te besteden, uiteraard is de vertrouwelijkheid van de adressen gewaarborgd. Zij onderhouden uw adressenbestand. Eventuele mutaties geeft u aan hen door en zij voeren de wijziging, c.q. aanvullingen (middels het meest actuele postcodeboek van PTT post) door op uw adressen. Hierdoor blijft uw adressenbestand altijd actueel en optimaal inzetbaar.
Unieke en verregaande service
Ultramodern machinepark Naast zeer veel kennis bij de mensen, op het gebied van Direct Marketing, beschikt het bedrijf over de allernieuwste machines, met nagenoeg
DE BRINK direct mail Specialist in Direct Marketing Services, Fulfilment en POD Postbus 1010 Lonnekerbrugstraat 129 7500 BA ENSCHEDE 7547 AM ENSCHEDE tel: 053 - 430 55 15 E-mail:
[email protected] fax: 053 - 430 91 86 Internet: www.brinkmail.nl
Naast de uitgebreide kennis, ervaring en de indrukwekkende machines, verleent het bedrijf ook nog eens een zeer unieke service. Bijvoorbeeld het gratis halen en brengen van uw drukwerk t.b.v. de mailing. Of wat dacht u van een 100% kwaliteitsgarantie? Op verzoek kan deze vooraf verleend worden op de verwerking van uw mail-productie. Indien een mailing dan door een directe fout van hen niet goed verwerkt is, kost u dit niets! Vanzelfsprekend zult u zeggen, maar ook het verbruikte drukwerk en de portokosten worden volledig vergoed. Hiermee is dit bedrijf zeer uniek in haar dienstverlening en mag men er dan ook van uitgaan dat de kwaliteit bij alles wat ze doen voorop staat. Wilt u meer weten, neemt u dan geheel vrijblijvend contact op met Dhr. R. in het Veld, hij vertelt u graag meer over de interessante mogelijkheden. U zult er snel achter komen dat Direct Mail ook voor uw bedrijf toepasbaar is.
Op weg naar Euro 2000 met... Piet Schrijvers Met de Euro 2000 als lonkend affiche blikt Twentevisie maandelijks met een ex-international van FC Twente terug en vooruit. In de achtste aflevering aandacht voor Piet Schrijvers, die 46 keer uitkwam voor Oranje, maar door de wrange speling van het lot de WKfinales in 1974 en 1978 aan zich voorbij zag gaan.
(door Eddy van der Ley)
Voor de goegemeente is Piet Schrijvers vooral ‘de beer van de Meer’, ‘de bolle van Zwolle’ en/of ‘het lek van PEC’, maar in kringen van voetbalinsiders geldt hij met een bagage van 628 competitiewedstrijden en 70 Europese duels als een doelman van de buitencategorie. De nu 53-jarige Schrijvers boezemde ontzag in met zijn forse postuur, maar zeker ook met zijn katachtige reflexen. Meevoetballen was niet bepaald zijn ‘cup of tea’, maar op de lijn en in de ‘vijf meter’ behoorde de ex-doelman van onder meer FC Twente, Ajax en PEC Zwolle tot de wereldtop. Illustratief is het record van minst gepasseerde doelman in één seizoen (13 doelpunten!), dat uit zijn Twentse tijd stamt.
Jan Jongbloed de finale tegen Argentinië (3-1 verlies) spelen. Of we de finale met mij in het doel wel hadden gewonnen? Dat zeg ik niet, maar die wedstrijd was wel op mijn lijf geschreven.”
Miraculeus
Prominente rol
Tussen 1971 en 1985 verdedigde Schrijvers het doel van het Nederlands elftal. Hij debuteerde tegen Schotland (2-1 winst), maar denkt het liefst terug aan de miraculeuze kwalificatieduels tegen de DDR (2-3 winst) en Ierland (2-3 winst). “In beide gevallen stonden we met 2-0 achter en wonnen we na aan fantastische inhaalrace. In de rust van de wedstrijd tegen Ierland zei ik tegen de spelers: waar zijn we nou mee bezig? Ik riep vervolgens bewust de wedstrijd tegen de DDR in de herinnering, die we zelfs met tien man - Ling was er al snel uitgestuurd - nog wonnen. De spelers pakten dat goed op en onder leiding van Gullit en Van Basten, jonge broekies nog, werd het 2-3, al dook er in het begin van de tweede helft nog wel twee keer een Ier voor me op. Maar daar wist ik wel raad mee.’’
Als ex-international en voetbaldier volgt Schrijvers het Nederlands elftal met meer dan gemiddelde interesse. Hij dicht Oranje een prominente rol toe op de Euro 2000, maar durft geen voorspelling te doen over de eindklassering. “Al zit Nederland wel bij het groepje van vier favorieten. Ondanks het feit dat we niet veel hebben laten zien in oefenwedstrijden, maar dat is een typisch Nederlands trekje. Op het moment dat het moet gebeuren staan we er wel, tegen Duitsland was het herstel al zichtbaar.’’
Bank Schrijvers maakte in naam van Oranje heroïsche botsingen mee, maar miste uitgerekend de twee WK-finales. “In 1974 zou ik de vaste keeper zijn, maar omdat de centrale verdedigers Pleun Strik en Rinus Israël afhaakten, koos supervisor Michels voor een meevoetballende doelman: Jongbloed. Plots ging het draaien, maar ik zat op de bank. Op het WK in 1978, in Argentinië, speelde ik wel, maar werd mijn knie in de halve finale tegen Italië aan puin getrapt. Opnieuw mocht
39
Na zijn imposante keeperscarrière beproefde Schrijvers zijn geluk als keeperstrainer (FC Utrecht, FC Twente, De Graafschap, PSV) en hoofdtrainer (Top Oss, AZ), maar op dit moment zit hij zonder club. “Ik volg de cursus management van de KNVB en bezoek veel wedstrijden. Het is verhelderend om het een jaartje rustig aan te doen, maar volgend seizoen wil ik weer aan de bak. Ik voel me niet te groot voor een amateurclub, die ambities heeft om in de nieuw te vormen overgangsklasse uit te komen.”
Als Schrijvers in de huid van bondscoach Frank Rijkaard mocht kruipen, zou hij Oranje in de volgende formatie laten opdraven: Van der Sar; Reiziger, Stam, Frank de Boer, Numan; Overmars, Cocu, Davids, Zenden; Van Nistelrooy, Kluivert. “Nee, geen Dennis Bergkamp. Die is over zijn hoogtepunt heen. Ik proef bij hem iets van berusting en dat is een slecht teken.” ■ Was getekend,
Twentevisie. 04/2000
Wagner & Partners gebruikt voetballerij als sponsorinstrument
‘We gaan uit van een win-winsituatie’
41
In de huidige, van commercie doortrokken sportmaatschappij is sponsoring een machtig reclamewapen. Twentevisie onderzoekt het sponsorbeleid van bedrijven met Twentse wortels. In deze aflevering Wagner & Partners, niet alleen shirtsponsor van NAC en Fortuna Sittard, maar ook van - pak ’m beet - de EHV-hockeydames uit Enschede.
(door Eddy van der Ley)
Met vijftien vestigingen en een omzet van 80 miljoen maakt Wagner & Partners, in 1993 opgericht door Enschedeër Heinz Wagner en zijn compagnon Jos Nuijen, een stormachtige groei door in de wereld van financiële planning. Om de jonge organisatie landelijk in de markt te zetten, koos de directie - naast de sponsoring van het Nederlandse bobsleeteam - voor de voetballerij als voornaamste sponsorinstrument.
Positioneren Zo prijkt Wagner & Partners sinds enige tijd op het shirt van NAC en zit de betrokkenheid bij Fortuna Sittard nog dieper: het bedrijf manifesteert zich niet alleen als shirtsponsor, maar ook als naamgever van het nieuwe stadion. “In het zuiden waren we met onze kantoren niet of nauwelijks vertegenwoordigd,” zegt pr-man Gunnar Koppelmans, “vandaar dat we ons in dat gebied daar wilden manifesteren. Toevallig sloten vraag en aanbod op elkaar aan: beide clubs zochten een shirtsponsor. Op deze manier hopen we ons te positioneren.” Dat gebeurt vooralsnog met de naam Wagner & Partners, maar daar gaat spoedig verandering in komen. “Onze kernactiviteit - financiële planning - zal aan de naam worden toegevoegd, zodat iets duidelijker wordt wat we doen,” zegt Koppelmans. “Voorheen stond er Adviesgroep achter de naam, maar dat was te algemeen.” Wagner
& Partners is nog te kort in de sportsponsoring actief om een helder beeld te hebben van de precieze impact. “Maar we gaan dat wel kritisch volgen, want het kan niet zo zijn dat we alleen maar geld wegbrengen. We gaan uit van een win-winsituatie, zowel voor ons als voor de club die we sponsoren. Daarom kan ik ook niet precies zeggen hoeveel procent van de omzet we precies in sportsponsoring stoppen. Daar is het te relatief voor.”
Goodwill Het landelijke sponsorbeleid van Wagner & Partners krijgt vorm in het Rotterdamse hoofdkantoor, maar de lokale vestigingen hebben de mogelijkheid zich naar eigen inzicht te manifesteren. Zo besloot Bennie Bles, directeur van het kantoor in Enschede, een skybox bij FC Twente te nemen en de hockeydames van EHV te sponsoren. “Voor EHV hebben we gekozen omdat het een leuke sport is en omdat er een paar bestaande klanten van ons spelen,” legt Bles uit. “En hoewel het voornamelijk een
stukje goodwill is, hopen we natuurlijk ook dat ons netwerk via EHV vergroot wordt. Want we richten ons vooral op particulieren met een iets meer dan modaal inkomen en ondernemers uit het middenen kleinbedrijf. En die lopen er in de hockeysport natuurlijk veel rond.” Voor een skybox bij FC Twente koos hij uit overwegingen van relatiemarketing en -management. “In de ambiance rondom een voetbalwedstrijd communiceer je veel losser met een potentiële klant dan in een kantoorruimte. Dat blijkt ook. Je eet een broodje voor de wedstrijd, mensen voelen zich op het gemak. Bovendien kun je de skybox gebruiken voor presentaties, ook dat is een voordeel. En dan heb ik het nog niet eens over de club. Het mooie van FC Twente is dat er rust binnen de club heerst en dat de sfeer tijdens wedstrijden fantastisch is. Ik ben geboren in Doetinchem en was altijd supporter van De Graafschap, maar dat is verleden tijd: ■ FC Twente is nu mijn club.”
◆ Wagner & Partners manifesteert zich overduidelijk als shirtsponsor.
Twentevisie. 04/2000
a d v e r t o r i a l
IDG-Presto opent nieuwe vestiging in Almelo
In 1996 betrok IDG-Presto Specialistische Reiniging een klein kantoortje in Hengelo en huurde er een stuk magazijn bij van zustermaatschappij Lavold. Er werd een spoelkeukentje geplaatst, er kwamen twee specialisten in dienst en er was een materiaalwagen om in OostNederland de markt van calamiteiten- en industriële reiniging te veroveren. “Een geslaagde zet,” lacht vestigingsverantwoordelijke Anton Seiger. “De groei zit er goed in.”
Op 18 mei opent IDG-Presto een nieuwe en grotere vestiging in Almelo IDG-Presto is op het gebied van specialistische reiniging geen onbekende: al meer dan 15 jaar is de zustermaatschappij van Lavold Schoonmaak (onderdeel van de Randstad Groep) actief op de Nederlandse markt. IDG-Presto heeft alle specialismen in huis: na calamiteiten, zoals bij branden waterschade, maar ook voor asbestsanering, elektronica-reconditionering, luchtkanaalbehandeling, industriële reiniging en zelfs (broban)krattenreiniging heeft IDG-Presto een oplossing. In de Hengelose vestiging werd vier jaar geleden de nadruk gelegd op calamiteiten- en industriële reiniging. In 1998 werden al zes extra specialisten aangetrokken om aan de vraag te voldoen, en in april vorig jaar werd besloten om aan Twentepoort Oost in Almelo een nieuw pand neer te zetten. “Het laatste half jaar hebben we nog eens zeven specialisten in dienst genomen. We zijn compleet uit ons jasje gegroeid en we hebben te weinig opslagcapaciteit voor inboedels en inventarissen. Flexibiliteit en snelheid zijn voor ons vanzelfsprekend. Na een melding willen we binnen de kortst mogelijke termijn aanwezig zijn, met alle mankracht, materialen en middelen die wij denken nodig te hebben. Een nieuwe bedrijfsruimte is dus zeker geen overbodige luxe,” aldus Seiger.
Direct handen uit de mouwen De medewerkers van IDG-Presto staan 24 uur per dag paraat. Calamiteiten vinden nu eenmaal niet alleen tijdens kantooruren plaats. “Als wij na een melding op de locatie aankomen, nemen wij in overleg met de schade-expert en de opdrachtgever op wat er moet gebeuren. Wat zijn de prioriteiten, zijn er zaken waar we in het bijzonder op moeten letten? Zodra we de antwoorden hebben, gaan we aan de slag. Snelle actie is altijd noodzakelijk, of het nu gaat om bedrijfsruimten of woonhuizen. De aangetaste ruimten en eventuele machines moeten worden gereinigd, de (computer)apparatuur gereconditioneerd en in veel gevallen moeten ook de luchtkanalen worden geïnspecteerd en schoongemaakt. Soms komt er nog een complicerende factor bij: als er asbest in het pand aanwezig is. Dan wordt het gebouw pas vrijgegeven wanneer de asbest deskundig is verwijderd. Ook dat kunnen we, IDG-Presto beschikt over alle benodigde kwaliteitscertificaten.”
Deskundig en creatief Over het antwoord op de vraag waarin het succes van IDG-Presto schuilt, hoeft Seiger niet lang na te denken. “Elk bedrijf staat en valt met de kwaliteit en know-how van de medewerkers. Vandaar dat wij veel aandacht besteden aan opleidingen en (bij)scholing. Door jarenlange ervaring is ook in
de praktijk veel kennis opgedaan en weten we creatief te denken. Creativiteit klinkt misschien als een vreemde eigenschap voor een reinigingsspecialist, maar in ons werk is geen klus vergelijkbaar. Steeds weer staan wij voor onverwachte situaties, die we snel en op de juiste manier moeten oplossen. Creativiteit en kennis zijn onontbeerlijk.”
U bent uitgenodigd Op 18 mei wordt de nieuwe vestiging officieel geopend. Anton Seiger heeft er zin in. Bijgestaan door Marie-José Mook, Liesbeth Froom en een groeiend aantal reinigingsspecialisten wil hij dit stukje IDGPresto op de kaart zetten in Twente. Hierbij bent u dan ook van harte uitgenodigd om eens kennis te komen maken. Kunt u meteen een kijkje nemen in de ‘keuken’ van IDG-Presto. Voor een uitnodiging of meer algemene informatie over de diensten van IDG-Presto kunt u contact opnemen via onderstaand telefoonnummer. Graag tot de 18e mei!
IDG-Presto Specialistische Reiniging Twentepoort Oost 39 7609 RG Almelo Tel.: 0546 - 48 11 20 (vanaf 17-4) Fax: 0546 - 48 11 30 (vanaf 17-4) Alarmnummer: 0800-0220405 (24 uur per dag)
BOUWNIJVERHEID
Bouwnijverheid opleiding ◆ V.V.B.A. & Omstreken Veldkampsweg 24 7605 AP ALMELO TEL: 0546 - 82 80 52 / FAX: 0546 - 82 06 15 Contactpersoon: dhr. R. Herman
Dakbedekking ◆ Boll Dakgroep bv Het Lenfert 92, 7547 SP ENSCHEDE TEL: 053 - 4315222 / FAX: 053 - 4310205 Contactpersoon: dhr. J. Vronik
Installatiebedrijven ◆ Alferink BV Installatietechniek Industriestraat 71 7482 EW HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5724305 / FAX: 053 - 5727725 Contactpersoon: dhr. H. Alferink ◆ Ezendam Installatie Techniek Wegtersweg 14-2 7556 BR HENGELO TEL: 074 - 2913008 / FAX: 074 - 2911983 Contactpersoon: dhr. H.A. Ezendam ◆ Loohuis Installatie Technieken b.v. Pastoor Boddestraat 18 7666 LB FLERINGEN TEL: 0546 - 629629 / FAX: 0546 - 629639 Contactpersoon: dhr. A. Semmekrot Gespecialiseerd in: installatietechniek E-mail:
[email protected] i Website: www.euregionet.com/#loohuis
◆ Damixa Nederland B.V. Bedrijvenweg 3a, 7442 CX NIJVERDAL TEL: 0548-632632 / FAX: 0548-63264 Contactpersoon: dhr. G. Broërken E-mail:
[email protected] i Website: www.damixa.nl Gespecialiseerd in: Sanitair- en Keukenkranen en Badkameermeubelen ◆ Electro Automatisering Smelt Twekkeler Es 7, 7547 ST ENSCHEDE Postbus 411, 7500 AK ENSCHEDE TEL. 053 - 4846666 / FAX. 053 - 4846699 Contactpersoon: dhr. B.H.G. Nijmeijer
Kraanverhuur ◆ Van Wezel Kraanverhuur B.V., Diamantstraat 20 Postbus 341, 7550 AH HENGELO (postbus) TEL: 074-2454545 / FAX: 074-2454400 Contactpersoon: dhr. Ir. Ing. H.P. ter Hoff
Appendages
Wegenbouw
◆ Kuil Nicos Hengelosestraat 304, 7521 AN ENSCHEDE TEL: 053 - 4358896 / FAX 053 - 4337008 Contactpersoon: dhr. C.G. Lammers
◆ Ballast Nedam Grond en Wegen, Rayon Overijssel Postbus 394, 7440 AJ NIJVERDAL TEL: 0548 - 618200 / FAX: 0548 - 618215 Contactpersoon: dhr. J.C. van Nijen
43
Hout en tuinartikelen FINANCIËLE INSTELLINGEN
◆ Herman Kühlkamp Kelvinstraat 14, 7575 AS OLDENZAAL TEL: 0541 - 522221 / FAX: 541 - 522222 Contactpersoon: mevr. Y. Kühlkamp
◆ Groene Land Verzekeringen Postbus 631, 8000 AP ZWOLLE TEL: 038-4566930 / FAX: 038-4567600 Contactpersoon: dhr. Frank Kroeze E-mail:
[email protected] i Website: www.groeneland.nl Gespcialiseerd in: financiële dienstverlening ◆ Scharenborg & Rijckenberg Lasondersingel 98, 7514 BV ENSCHEDE TEL: 053 - 4349435 / FAX: 053 - 4349436 Contactpersoon: dhr. Ton Hakvoort Gespecialiseerd in: Verzekeringen, Pensioenen, Employé Bénefits E-mail:
[email protected]
Lastechniek ◆ Kuil Nicos Hengelosestraat 304, 7521 AN ENSCHEDE TEL: 053 - 4358896 / FAX 053 - 4337008 Contactpersoon: dhr. C.G. Lammers
Verlichting ◆ Herin Lichttechniek Kalanderstraat 20A, 7461 JM RIJSSEN TEL.: 0548-541861 / FAX: 0548-541862 Contactpersoon: dhr. H. Tijhuis Gespecialiseerd in: verlichting E-mail:
[email protected]
Assurantiën/risicobeheer ◆ Spekschate Assurantiën bv Grotestraat 216, 7622 GT BORNE TEL: 074 - 2664455 / FAX: 074 - 2660202 Contactpersoon: dhr. R.R. Spekschate
Vlees ◆ A-Meat-Service BV De Giem 16, 7547 SV ENSCHEDE TEL: 053 - 4322210 / FAX: 053 - 4304233 Contactpersoon: dhr. W. Achterberg Gespecialiseerd in: beter IKB varkensvlees
Banken ◆ Rabobank Losser Brinkstraat 2, 7581 GC LOSSER TEL: 053 - 5372222 / FAX: 053 - 5387725 Contactpersoon: dhr. A.B.J. Winkelman
Wijnimporteurs
Verzekeringen ◆ AON Hudig Hengelo BV Makelaars in Assurantiën & Risico-Adviseurs Beursstraat 1a, 7551 HP HENGELO TEL: 074 - 2423355 / FAX: 074 - 2434970 Contactpersoon: dhr. S. Roodenburg E-mail:
[email protected] ◆ Rabobank Losser, Brinkstraat 2, 7581 GC LOSSER TEL: 053 - 5372222 / FAX: 053 - 5387725 Contactpersoon: mr. ing. J.H. Zandbergen ◆ Snelder-Zijlstra Assurantiën B.V. Hoedemakerplein 1, 7511 JR ENSCHEDE TEL: 053 - 4852222 / FAX: 053 - 4317193 Contactpersoon: dhr. J.H. Meijer
GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSZORG Arbodiensten ◆ Arbo Unie Oost-Nederland Haven NZ 39, 7606 ES ALMELO Postbus 480, 7600 AS ALMELO TEL: 0546 - 822022 / FAX: 0546 - 813161 Contactpersoon: drs.ir. P. Staal, alg. dir. ◆ Benefit stabiliteit in bewegen Prinsenstraat 1, 7607 JC ALMELO TEL: 0546-538050 / FAX: 0546-539950 Contactpersoon: D.W.H. Bosch E-mail:
[email protected] ◆ De Twaalf Provinciën Spoorstraat 50, 7551 CA HENGELO TEL: 074 - 2552727 / FAX: 074 - 2552700 Contactpersoon: dhr. R.E. Hoving Account Manager i Website: www.d12p.nl Gespecialiseerd in: Arbozorg
GROOTHANDEL EN HANDELSBEMIDDELING ◆ Carel Lurvink BV Marssteden 40, 7547 TC ENSCHEDE TEL.: 053-4344343 / FAX: 053-4337105 Contactpersoon: dhr. C. Lurvink Gespecialiseerd in: schoonmaak-, schilders- en veiligheidsartikelen E-mail:
[email protected] i Website: www.carellurvink.nl
Home pages van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het speciale symbooltje
IKTelgids
◆ Aannemingsbedrijf J.A. Droste BV Wegtersweg 7 - 23, 7556 BP HENGELO TEL: 074 - 2551555 / FAX: 074 - 2430955 Contactpersoon: dhr. C. Engberink Gespecialiseerd in: woning- en utiliteitsbouw E-mail:
[email protected] ◆ Bolderink Installatiebedrijven Enschede BV H. ter Kuilestraat 131, 7547 BC ENSCHEDE Postbus 179, 7500 AD ENSCHEDE. TEL: 053 - 4316712 / FAX: 053 - 4306033 Contactpersoon: dhr. O. Bolderink ◆ Bossink Bouw BV Roomweg 256, 7523 BW ENSCHEDE Postbus 601, 7500 AP ENSCHEDE TEL: 053 - 4337175 / FAX: 053 - 4333275 Contactpersoon: dhr. P. Silderhuis ◆ Bruns en Bonke Bouw Postbus 504, 7550 AM HENGELO TEL.: 074-2561414 / FAX: 074-2917143 Contactpersoon: dhr. A.H.J. Terhalle E-mail:
[email protected] ◆ Janssen de Jong Plancoördinatie B.V. Postbus 572, 7550 AN HENGELO TEL: 074-2500800 / FAX: 074-2918521 Contactpersoon: dhr. A.J. Kleinjan Gespecialiseerd in: projectontwikkeling bouw E-mail:
[email protected] i Website: www.jajo.com ◆ Nelissen Van Egteren Bouw Twekkeleres 49, 7547 ST ENSCHEDE TEL: 053 - 4322341 / FAX: 053 - 4319968 Contactpersoon: dhr. B.J. van Spijker ◆ Novicon Beheer B.V. Sacharovstraat 4, 7575 EA OLDENZAAL TEL: 0541-573030 / FAX: 0541-573031 Contactpersonen: G. Vehof / H. Vos Gespecialiseerd in: Staalbouw - Dak- en Gevelbekleding E-mail:
[email protected] i Website: www.novicon.nl ◆ Schildersbedrijf Wissink BV Grotestraat 105 7471 BM GOOR TEL.: 0547-272720 / FAX: 0547-272212 Contactpersoon: dhr. H.J. Vaneker Gespecialiseerd in: schilder- + glaswerken E-mail:
[email protected] i Website: www.forag.nl/wissink ◆ Ten Tije Groep B.V. Haaksbergerstraat 35-39, 7555 HB HENGELO TEL: 074-2454040 / FAX: 0874-2454045 Contactpersoon: dhr. W.Th.J. Brantjes Gespecialiseerd in: (ver)bouw & bouwontwikkeling E-mail:
[email protected] ◆ Unica Installatiegroep BV Postbus 623 8000 AP ZWOLLE TEL.: 038 - 4560406 / FAX: 038 - 4560408 Contactpersoon: dhr. ir. D. van Vliet Gespecialiseerd in: technische installaties E-mail:
[email protected] i Website: www.unica.nl
◆ Weber Installatie Technieken bv Wegtersweg 37, 7556 BP HENGELO TEL: 074 - 291 28 67 / FAX: 074 - 243 91 39 Contactpersoon: de heer G.W. Kolthoff Gespecialiseerd in: installatietechniek E-mail:
[email protected]
r oo de v in ales 52 g in iaS 52 eld ed 45 rm M - 2 ve Bel 74 Uw s?: f: 0 id e lg ri Te ta IK het
Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com
i
◆ Heisterkamp Wijnkopers / Het Wijngebouw Eerste Stegge 2, 7631 AE OOTMARSUM TEL: 0541 - 292222 / FAX: 0541 - 292024 Contactpersoon: dhr. Jan Herbrink ◆ Redeker Horeca groothandel b.v. Gruttostraat 81, 7471 ER GOOR TEL.: 0547-272645 / FAX: 053-260202 Contactpersoon: dhr. Van Regteren
HORECA ◆ AC Hotel Holten Langstraat 22,7451 ND HOLTEN TEL. 0548 - 362680 / FAX. 0548 - 264550 Contactpersoon: mevr. H. Olthuis-van Arsen ◆ De Assinkhof Hengelosestraat 437 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053 - 435 35 31 / FAX: 053 - 433 00 25 Contactpersoon: dhr. J. Assink ◆ De Twentsche Schouwburg NV Langestraat 49 7511 HB ENSCHEDE TEL: 053-4858585 / FAX 053-4858590 Contactpersoon: mevr. J. Postma Gespecialiseerd in: theater/muziek/ feesten/congressen E-mail:
[email protected] ◆ Best Western Dish Hotel Enschede Boulevard 1945, nr. 2, 7511 AE ENSCHEDE TEL: 053 - 4866666 / FAX: 053 - 4353104 ◆ Conferentiehotel Drienerburght Drienerlolaan 5 7522 NB ENSCHEDE TEL: 053 - 4331366 / FAX: 053 - 4356770 Contactpersoon: mevr. M.J.F. Schmand ◆ Hotel Conferentiecentrum Het Witte Huis Grotestraat 262, 7622 GW BORNE TEL: 074-2671616 / FAX: 074-2665385 Contactpersoon: dhr. C.J. de Vos ◆ Hotel Restaurant In den Drost van Twente Hengelosestraat 8, 7491 BR DELDEN TEL: 074-3764055 / FAX: 074-3765412 Contactpersoon: dhr. E. van Gemeren Gespecialiseerd in: zakenlunch, diner, meeting, presentatie ◆ Landgoed de Wilmersberg Rhododendronlaan 7, 7587 NL DE LUTTE TEL: 0541 - 585555 / FAX: 0541 - 585565
, zijn ook te vinden via www.euregionet.com.
Twentevisie. 04/2000
Vergaderaccommodaties
Electrotechnische industrie
Vlees
◆ Van der Valk Hotel Hengelo Bornsestraat 400, 7556 BN HENGELO TEL: 074 - 2555055 / FAX: 074 - 2555010 Contactpersoon: dhr. P.A. van der Valk ◆ Theaterhotel Hengelo Schouwburgplein 1, 7607 AE ALMELO TEL: 0546-810061 / FAX: 0546-821665 Contactpersoon: dhr. R.J. Becker Gespecialiseerd in: theater, hotel, restaurant en congrescentrum E-mail:
[email protected] i Website: www.theaterhotel.nl
◆ Holec Holland N.V. Europalaan 202 , 7559 SC HENGELO TEL: 074-2469111 / FAX: 074-2464444 Contactpersoon: dhr. T.A. de Haan ◆ Odink & Koenderink B.V. Parallelweg 10, 7482 CA HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5730303, FAX: 053 - 5726315 Contactpersoon: dhr. M.G.H. ten Thije Boonkkamp ◆ BV Twentsche Kabelfabriek Postbus 6, 7480 AA HAAKSBERGEN Spinnerstraat 15, 7481 KJ HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5732255 / FAX: 053 - 5732184 Contactpersoon: dhr. F.M. Reijken
◆ Weyl Beef Products B.V. Het Lenfert 74 7547 SP ENSCHEDE TEL: 053 - 4864444 / FAX: 053-4864400 Contactpersoon: mevr. S. Waayer Gespecialiseerd in: vleesverwerking E-mail:
[email protected] i Website: www.weyl.com
INDUSTRIE
Aandrijftechniek ◆ Kuil Nicos, Hengelosestraat 304 7521 AN ENSCHEDE TEL: 053 - 4358896 / FAX 053 - 4337008 Contactpersoon: dhr. C.G. Lammers ◆ Maxon Motor Benelux B.V. De Giem 22, 7547 SV ENSCHEDE TEL: 053 - 4320566 / FAX: 053 - 4303665 Contactpersoon: dhr. J. Borghuis ◆ Rotor BV Mors 2 , Postbus 45 , 7150 AA EIBERGEN TEL: 0545 - 464640 / FAX: 0545 - 475065 Contactpersoon: mw. A.C. Mulder
Aannemers ◆ Aannemersbedrijf Gebr. Scharenborg Tolstraat 4, 7482 DB HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5721466 / FAX: 053 - 5729417 Contactpersonen: dhr. G.H.M. Scharenborg, dhr. H.G.J. Scharenborg
Electrische energietechniek ◆ Holec Holland NV Tuindorpstraat 61, 7555 CS HENGELO TEL: 074 - 2469111 / FAX: 074 - 2464444
Interieurbouw ◆ Interieurbouw Harry Homan bv Breukersweg 1, 7471 ST GOOR TEL: 0547 - 274750 / FAX: 0547 - 271813 Contactpersoon: dhr. H.A.J. Homan
Zeefdrukkerijen ◆ A 1 Printservice Olieslagweg 120 7521 JG ENSCHEDE TEL: 053 - 4302520 / FAX: 053 - 4317247 Contactpersoon: dhr. W. Rozema E-mail:
[email protected] i Website: www.a1-printservice.com
Lichtreclame en neon ◆ Letter Licht Ned, Graveertechniek Ned bv Granaatstraat 24, 7554 TR HENGELO TEL: 074 - 2455050/FAX: 074 - 2426088 Contactpersoon: dhr. D. Vermaas
Machinefabrieken ◆ Machinefabriek Bouman b.v. Postbus 68, 7600 AB ALMELO TEL: 0546 - 862468 / FAX: 0546 - 861039 Contactpersoon: dhr. Ing. A. Wessels Gespecialiseerd in: machinefabriek en externe montage E-mail:
[email protected] i Website: www.bouman.nl
Woning- en Bedrijfsmakelaars ◆ Dekkers Garantiemakelaars en Bedrijfsmakelaars Enschedesestraat 68 7551 EP HENGELO TEL: 074 - 2915700 / FAX: 074 - 2918000 Contactpersoon: dhr. A.H. Dekkers
◆ Flexovit Nederland B.V. Groenloseweg 28 7151 HW EIBERGEN Postbus 10, 7150 AA EIBERGEN TEL.: 0545 - 471766 / FAX: 0545 - 474605 Contactpersoon: dhr. W. van den Berghe E-mail:
[email protected] ◆ Galvano Hengelo B.V. Zuidelijke Havenweg 40, 7554 RR HENGELO TEL.: 074 - 2483938 / FAX: 074 - 2484070 Contactpersoon: dhr. P.I.M. Bebseler Gespecialiseerd in: galvanotechniek E-mail:
[email protected] ◆ Precision Sheet Metal B.V. Goudstraat 70, 7554 NE HENGELO TEL: 074 - 2554040 / FAX: 074 - 2554055 Contactpersoon: dhr. S. Zandstra ◆ Staalbouw Ter Huurne BV Nijverheidstraat 3, 7482 GZ HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5727475 / FAX: 053 - 5721263 Contactpersoon: dhr. J.L.G. Ter Huurne
MILIEUDIENSTVERLENING Bodemonderzoek/sanering ◆ Verhoeve Groep/Verhoeve Milieu bv Lansinkesweg 4, 7553 AE HENGELO TEL: 074 - 2555666 / FAX: 074 - 2503215 Contactpersoon: mevr. ing. I.M. Bruns
Milieuadvies- en onderzoekbureaus ◆ Boluwa Eco Systems BV Rigtersbleek-Aalten 4, 7621 RB ENSCHEDE TEL: 053 - 4326080 / FAX: 053 - 4310330 Contactpersoon: dhr. M.M. Groenendijk ◆ Geofox BV Eektestraat 10-12, 7575 AP OLDENZAAL Postbus 221, 7550 AE OLDENZAAL TEL.: 0541 - 585544 / FAX: 0541 - 522935 Contactpersoon: dhr. drs. R.C.H. Steneker
Metaal recycling
Productie machines en apparaten
◆ Drukkerij ENED Oudestraat 15, 7161 DS NEEDE TEL: 0545 - 291375 / FAX: 0545 - 293144 Contactpersoon: dhr. G.H. Wormgoor ◆ Hassink Drukkers bv Handelsstraat 1, 7482 GW HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5721777 / FAX: 053 - 5726275 Contactpersoon: dhr. W.J. Hassink
◆ Kiekens Products B.V. Postbus 99, 7600 AB ALMELO TEL: 0546-871555 / FAX: 0546-871985 Contactpersoon: Ten Doeschate Gespecialiseerd in: luchttechniek E-mail:
[email protected] i Website: www.kiekens-products.com
ONDERWIJS Bedrijfsopleidingen/advies ◆ Cascander Consult, Support in change Amarilstraat 24 7554 TV Hengelo TEL: 074-2504060 / FAX: 074-2503838 Contactpersoon: dhr. T.J. Ekens E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: verbeteren inzetbaarheid van personeel ◆ Centrum Vakopleiding César Franckstraat 1 7604 JE ALMELO TEL: 074 - 2557800 / FAX: 074 - 2557840 Contactpersoon: dhr. F.G.M. Holtkamp ◆ Parity Solutions Hengelosestraat 705 7500 AM ENSCHEDE TEL.: 053-4836560 / FAX: 053-4836561 Contactpersoon: dhr. Ing. R.F.M. Baks Gespecialiseerd in: automatiserings- en computeropleidingen
Tampondrukkerij ◆ A1 Printservice Olieslagweg 120, 7521 JG ENSCHEDE TEL: 053 - 4302520 / FAX: 053 - 4317247 Contactpersoon: dhr. W. Rozema E-mail:
[email protected] i Website: www.a1-printservice.com
Home pages van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het speciale symbooltje
45
MAKELAARDIJ, EXPLOITATIE ONROEREND GOED
Metaalindustrie
Drukkerijen
◆ Hollandse Signaalapparaten BV Zuidelijke Havenweg 40, 7554 RR HENGELO TEL: 074 - 2488111 / FAX: 074 - 2425936 Contactpersoon: dhr. drs. F.J. Engel
◆ MediaSales Nederland bv Anninksweg 50, 7557 AH HENGELO Postbus 702, 7550 AS HENGELO TEL: 074 - 245 52 52 / FAX: 074 - 2503513 Contactpersonen: dhr. J.W. Achterberg dhr. R.H.M. Staal
◆ FRAMI® - FRIESACHER B.V. Bedrijvenpark Twente 54 7602 KC ALMELO TEL: 0546 - 576355 / FAX: 0546 - 575345 Contactpersoon: S. de Grave
◆ EHCO-KLM Kleding NV Strootsweg 16, 7547 RX ENSCHEDE Postbus 78, 7500 AB ENSCHEDE TEL: 053 - 4800300 / FAX: 053 - 4800301
Electronicabedrijven
◆ Pluimveeverwerkende industrie Hermelink Denekamp BV Hanzeweg 7 7591 BK DENEKAMP TEL: 0541 - 352193 / FAX: 0541 - 351462 Contactpersoon: dhr. J.A.M. Overvelde ◆ Zwanenberg Food group b.v. Sluisweg 7, 7602 PR ALMELO Postbus 40, 7600 AA ALMELO TEL: 0546 - 875555 / FAX: 0546 - 871285 Contactpersoon: dhr. R. Lotgerink
Wervingsbureaus
Interne transportsystemen
◆ Heinhuis Auto & Metaalrecycling Hupselsedwarsweg 2a, 7551 HP EIBERGEN TEL: 0545 - 472052 / FAX: 0545 - 474179 Contactpersoon: dhr. T. Heinhuis Gespecialiseerd in: metaal- en autorecycling E-mail:
[email protected] i Website: www.heinhuis.nl
Beroeps/bedrijfskleding
Voedingsmiddelenindustrie
IKTelgids
◆ DSM Engineering Plastic Products Nederland B.V. Anth. Fokkerweg 2, 7602 PK ALMELO Postbus 59, 7600 AB ALMELO TEL. 0546 - 877777 / FAX. 0546 - 860796 Contactpersoon: dhr. H. Hoekstra Gespecialiseerd in: Rubber- en kunststofproducten ◆ Heinhuis Auto & Metaalrecycling Hupselsedwarsweg 2a, 7151 HP EIBERGEN TEL: 0545-472052 / FAX: 0545-474179 Contactpersoon: dhr. T. Heinhuis Gespecialiseerd in: metaalrecycling/autorecycling E-mail:
[email protected] i Website: www.heinhuis.nl ◆ Indugas - Rhee bv Twekkeler Es 8, 7547 SM ENSCHEDE TEL: 053-4803380 / FAX: 053-4307232 Contactpersoon: Dhr. M.J.M. Buterowe E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: Industriële en vloeibare gassen ◆ Loohuis Installatie Technieken b.v. Pastoor Boddestraat 18, 7666 LB FLERINGEN TEL.: 0546 - 629629 / FAX: 0546 - 629639 Contactpersoon: dhr. A. Semmekrot i Gespecialiseerd in: installatietechniek ◆ Unipro BV Industriestraat 15, HAAKSBERGEN Postbus 33, 7480 AA HAAKSBERGEN TEL: 053-5737373 / FAX: 053-5737333 E-mail:
[email protected] Contactpersoon: afdeling verkoop Gespecialiseerd in: kunstharsvloeren ◆ Werk en Vakmanschap Bornsestraat 1E, 7556 BA HENGELO TEL.: 074 - 2507200 / FAX: 074 - 2507210 Contactpersoon: dhr. R. Bruns Gespecialiseerd in: flexibiliteit van gekwalificeerde arbeid E-mail:
[email protected] i Website: www.interstroom.nl/~werkenvakmanschap
r oo de v in ales 52 g in iaS 52 eld ed 45 rm M - 2 ve Bel 74 Uw s?: f: 0 id e lg ri Te ta IK het
Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com
i
, zijn ook te vinden via www.euregionet.com.
Twentevisie. 04/2000
◆ Randstad Opleidingscentrum bv Piet Heinstraat 6, 7511 JE ENSCHEDE TEL: 053 - 4306650/ FAX: 053 - 4340695 Contactpersoon: mevr. M. Meulmeester ◆ SLO / Educaplan Postbus 2041, 7500 CA ENSCHEDE Boulevard 1945 nr. 3, ENSCHEDE TEL: 053-4840840 / FAX: 053-4307692 Contactpersoon: dhr. J. Hausmans E-mail:
[email protected]
Opleidingsinstituten/onderwijs
OPENBAAR BESTUUR, OVERHEIDSDIENSTEN ◆ Gemeente Almelo Postbus 5100, 7600 GC ALMELO TEL: 0546 - 541184 / FAX: 0546 - 541199 Contactpersoon: dhr. J. Melsen ◆ Gem. Oldenzaal Postbus 354, 7570 AJ OLDENZAAL TEL: 0541 - 588111 / FAX: 0541- 511763 Contactpersoon: dhr. L. Van Dijk
OVERIGE DIENSTVERLENING ◆ SOWECO N.V. Postbus 308, 7600 AH ALMELO TEL: 0546 - 875678 / FAX: 0546 - 872295 Contactpersoon: dhr. W.Th.H. Visscher Verassend, vertrouwd, veelzijdig
PROD. EN DISTR. VAN ELECTR., AARDGAS EN WATER ◆ COGAS Postbus 71, 7600 AB ALMELO TEL.: 0546 - 836660 / FAX: 0546 - 811267 Contactpersoon: dhr. H. Bijker E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: energie-adviezen en stortgasbenutting
REPARATIE GEBRUIKSGOEDEREN Autobedrijven ◆ Auto Scholing Almelo b.v. Buitenhavenweg 1, 7604 PW ALMELO TEL: 0546-815490 / FAX: 0546-817519 Contactpersoon: dhr. J.C.H. Sjoers Gespecialiseerd in: Honda Automobielen
Heftrucks ◆ Kompaktor bv Plesmanweg 6, 7602 PE ALMELO TEL: 0546 - 867634 / FAX: 0546 - 866268 Contactpersoon: dhr. P.C. van Schaik ◆ Loohuis Heftruckservice b.v. Van der Hoopweg 7, 7602 PJ ALMELO TEL: 0546 - 86 34 29 / FAX: 0546 - 86 50 58 Contactpersoon: mevrouw G.M. Loohuis-Peters
◆ Beijers autotransport & bergingsbedrijf Tinsteden 2, 7547 TG ENSCHEDE TEL: 053-4283028 / FAX: 053-4283018 Contactpersoon: Dhr. A. ter Mors E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: vervoer van auto’s
Reisorganisaties ◆ Arke Reizen Deurningerstraat 16, 7514 BH ENSCHEDE Postbus 365 , 7500 AJ ENSCHEDE TEL.: 053-4880880 / FAX: 053-4351515 Contactpersoon: dhr. P. van Eenbergen ◆ Reisburo Brinkman Van Loenshof 84-90, 7511 NM ENSCHEDE TEL.: 053-4327485 / FAX 053-4324063 e-mail:
[email protected] Contactpersoon: dhr. B. Brinkman ◆ OAD Reizen, Postbus 20, 7450 AA HOLTEN TEL: 0548-377958 / FAX: 0548-365035 Contactpersoon: dhr. H. Verborg
ZAKELIJKE DIENSTVERLENING ◆ BMW Bedrijf-Mens-Werk “Het Scheepvaarthuis” Haven N.Z. 37e, 7607 ES ALMELO TEL.: 0546-923929 / FAX: 0546-539190 Contactpersoon: mevr. C.J. Dujardin Gespecialiseerd in: P&O/BMW; tests, advies E-mail:
[email protected] i Website: www.bedrijf-mens-werk.nl ◆ Congres Associatie Twente Postbus 217, 7500 AE ENSCHEDE TEL. 053 - 4894444 / FAX. 053 - 4894442 Contactpersoon: mevr. J. A. Spierenburg E-mail adres:
[email protected] Gespecialiseerd in: het organiseren van congressen en evenementen ◆ De Bleeker Groep Postbus 300, 7550 AH HENGELO TEL.: 074-2550444 / FAX: 074-2550445 Contactpersoon: dhr. B.H.J. Schwering Gespecialiseerd in: Opel/Autorent/Focwa/ Schadeherstel/Autowas ◆ Faassen Media Producties Postbus 633, 7500 AP ENSCHEDE TEL: 053-4325444 / FAX: 053-4344968 Contactpersoon:mevr. B. ten Hove-Samsom Gespecialiseerd in: film, video en multimedia E-mail:
[email protected] ◆ Multidesign Solutions IJCT Groep Hengelosestraat 705, 7521 PA Enschede TEL. 053 - 4836433 / FAX 053 - 4836444 Contactpersoon: mevr. H. Meijlis Gespecialiseerd in kantoorautomatisering Email:
[email protected] i Website: www-multi-design.nl ◆ Olympia Uitzendbureau BV Korte Haaksbergerstraat 22, 7511 JS ENSCHEDE TEL: 053-4342787 / FAX: 053-4342880 Contactpersoon: mevr. B. Bresters-Rekers Gespecialiseerd in: administratieve sector ◆ Sorg advies Postbus 3008, 7600 EA ALMELO TEL: 0546-646350 / FAX: 0546-646315 Contactpersoon: dhr. I. Te Winkel E-mail:
[email protected] i Website: www.sorg.nl Gespecialiseerd in: organisatie- en personeelsadvies ◆ Stichting Kinderopvang Hellendoorn en Rijssen Postbus 304, 7440 AH NIJVERDAL Tel: 0548-623460 / FAX: 0548-612394 Contactpersoon: mevr. W.M.H. Paalman-Vloedgraven Gespecialiseerd in professionele opvang 0 - 13 jarigen ◆ V&L Informatica B.V. Palatijn 3, 7521 PN ENSCHEDE TEL.: 053 - 4341500 / FAX: 053 - 4341501 Contactpersoon: dhr. P.B. van Vliet Gespecialiseerd in: integrale ict dienstverlener E-mail:
[email protected] i Website: www.vnl.nl ◆ Start Loopbaaninterventie Lansinkesweg 4/310, 7553 AE HENGELO TEL: 074-2557900 / FAX: 074-2557925 Contactpersoon: R. Langeslag i Website: www.start.nl Gespecialiseerd in: personele mobiliteit en outplacement ◆ Villa, Expertise voor bedrijven Postbus 70.000, 7500 KB ENSCHEDE TEL: 053-4871871 / FAX:053-4302474 Contactpersonen: mevr. Mariska van der Meer, mevr. Yvonne Bloem Gespecialiseerd in: bedrijfsopleidingen, onderzoek, advies, coaching, cursussen E-mail:
[email protected] i Website: www.villa.hen.nl
Home pages van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het speciale symbooltje
i
Accountants ◆ Eshuis Accountants & Belastingadviseurs Postbus 206, 7600 AE ALMELO TEL: 0546 - 811361 / FAX: 0546 - 810611 Contactpersoon: dhr. J.J.M. Mentink E-mail:
[email protected] ◆ GIBO Groep Visserijstraat 5, 7514 BZ ENSCHEDE TEL.053 - 4322722 / FAX. 053 - 4341010 Contactpersoon: dhr. L.G. Nijkamp RA Gespecialiseerd in: Accountancy ◆ Hendriksen Accountants en Adviseurs Vestigingen in Almelo en Tubbergen Contactadres: L. von Bönninghausenstraat 23, 7651 AA TUBBERGEN TEL: 0546 - 629900 / FAX: 0546 - 629901 Contactpersonen: dhr. G. Hendriksen AA dhr. R.J. Stokkelaar AA, dhr. T.B.A. Gehring, adjunct-accountant ◆ De Jong & Laan, Accountants/Belastingadviseurs Krikkenstraat 40, 7607 NK ALMELO Postbus 332, 7600 AH ALMELO TEL: 0546 - 836000 / FAX: 0546 - 818960 Contactpersoon: dhr. G.J. Laan E-mail:
[email protected] ◆ De Kok-De Jong, accountants en adviseurs Berfloborgh, Deldenerstraat 61, 7551 AC HENGELO TEL: 074 - 2425495 / FAX: 074 - 2430847 Contactpersoon: dhr. A. de Jong RA E-mail:
[email protected] i Website: www.dekok-dejong.nl Gespecialiseerd in: accountancy, belastingadvies en loonadministratie ◆ De Kok-De Jong, accountants en adviseurs Bornsestraat 96, 7607 KT ALMELO TEL: 0546 - 533533 / FAX: 0546 -533535 Contactpersoon: dhr. B.H. Hulshof RA E-mail:
[email protected] i Website: www.dekok-dejong.nl Gespecialiseerd in: accountancy, belastingadvies en loonadministratie ◆ KPMG Postbus 830, 7600 AV ALMELO Egbert Gorterstraat 2, 7607 GB ALMELO TEL: 0546 - 850290 / FAX: 0546 - 827290 Contactpersoon: dhr. A.J.M. Oude Weernink RA E-mail: oudeweernink.andré@kpmg.nl ◆ KPMG Accountants n.v. Hengelosestraat 581, 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053-4832525 / FAX:053-4832500 Contactpersoon: dhr. A.J. Voskamp E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: diverse branches ◆ OLM Accountants & Belastingadviseurs Hengelosestraat 48, 7514 AJ ENSCHEDE TEL: 053 - 4353208 / FAX: 053 - 4339844 Contactpersoon: dhr. B.J. Meijer ◆ PricewaterhouseCoopers N.V. Diamantstraat 2, 7554 TA HENGELO TEL: 074 - 2439055 / FAX: 074 - 2428387 Contactpersoon: dhr. drs. W.J.M. Joostink, R.A. ◆ Ten Kate & Huizinga accountants, belastingadviseurs, consultants Boulevard 1945 nr. 30 Postbus 2323, 7500 CH ENSCHEDE TEL. 053 - 8522222 / FAX. 053 - 8522223 E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: Wie we zijn, wat we kunnen, zie onze website i Website: www.tenka-hu.nl
47
IKTelgids
◆ RCO Regionaal Contract Onderwijs Lupinestraat 9, 7552 HJ HENGELO TEL.: 074-8503325 / FAX: 074-8503209 Contactpersoon: dhr. H.B. Spenkelink Gespecialiseerd in: Opleidingen en trainingen E-mail:
[email protected] i Website: www.rco-on.nl ◆ ROC Twente Plus Twentheplein 5, 7607 GZ ALMELO TEL.: 0546-830231 / FAX: 06546-830245 Contactpersoon: dhr. R. Peters Gespecialiseerd in: beroepsonderwijs/ volwassenenonderwijs E-mail:
[email protected] ◆ STODT praktijkcentrum voor geavanceerde techniek César Franckstraat 1a, 7604 JE ALMELO TEL: 0546 - 822455 / FAX: 0546 - 827487 Contactpersoon: dhr. G.A. Wieffer ◆ OLCT Hengelosestraat 527, 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053 - 434 03 44 / FAX: 053 - 434 12 59 Contactpersoon: Paula de Regt, account manager ◆ PIOT Praktijkcentrum Esrein 19c, 7553 CX HENGELO TEL: 074 - 2431411 / FAX: 074 - 2438689 Contactpersoon: mevr. J.M. Nietsch ◆ Swot Postbus 5502, 7500 GM ENSCHEDE TEL: 053-4849831 / FAX: 053-4849832 Contactpersoon: mevr. L. Bok Gespecialiseerd in: deeltijdopleidingen op HBO-niveau E-mail:
[email protected] i Website: www.swot.nl
VERVOER, OPSLAG EN COMMUNICATIE
r oo de v in ales 52 g in iaS 52 eld ed 45 rm M - 2 ve Bel 74 Uw s?: f: 0 id e lg ri Te ta IK het
Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com
Administratiekantoren ◆ Administratiekantoor Vijn & Lotgerink B.V. Oostermaat 11, 7623 CS BORNE TEL: 074 - 2666216 / FAX: 074 - 2666225 Contactpersoon: Dhr. J.G.M. Lotgerink Bruinenberg E-mail adres:
[email protected] i Webside: www.venl.nl
Adviesbureaus ◆ Bakx Rombouts Belastingadviseurs M.H. Tromplaan 8 7511 JK ENSCHEDE TEL: 053 - 4316161 / FAX: 053 - 4316191 Contactpersonen: dhr. mr. E.D.H. van Nugteren dhr. mr. D.J.B. Jongbloed ◆ Carrière Switch adviesbureau voor loopbaanplanning Hazenweg 95 7556 BM HENGELO TEL: 074 - 2504505 / FAX: 074 - 2503303 Contactpersoon: dhr. H.J. Bos Gespecialiseerd in: Loopbaanadv., P&O advies, Financ. Planning ◆ Delta Vision Adviesgroep voor personeels- en organisatiemanagement Hengelosestraat 559, 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053 - 4326868 / FAX: 053 - 4322030 Contactpersoon: dhr. Jos L.H. Segerink
, zijn ook te vinden via www.euregionet.com.
Twentevisie. 04/2000
P & O Adviesbureaus
Automatiseringsbedrijven
◆ Bureau Pioen, Mitchamplein 1a, 7556 SC HENGELO TEL: 074 - 291 46 50 / FAX: 074 - 291 43 96 Contactpersoon: Mevr. M.C.J. Gribnou ◆ Profil P & O Consultants Kantorenpark Stroom Esch Oostermaat 1C, 7623 CS BORNE TEL: 074 - 2670044 / FAX: 074 - 2664195 Contactpersoon: dhr. J.A.J. Grondman ◆ Klaver coaching en training Bornsestraat 242 7556 BM HENGELO TEL: 074-2421441 / FAX: 074-2567590 Contactpersoon: mevr. Marja A.L. Klaver E-mail:
[email protected] i Website: www.klaver-ct.nl Gespecialiseerd in: Personal Job Coaching en Teamtraining ◆ VDN Groep b.v. Postbus 650, 7600 AR ALMELO Tel.: 0546-821840 / FAX: 0546-821120 Contactpersonen: dhr. T.A.M. Evers, dhr. G. Legtenberg, dhr. B.K. Prenger Gespecialiseerd in: diverse takken personeelsmanagement E-mail:
[email protected] i Website: www.vdn.nl
◆ Blue Point Designware BV Steenmijerstraat 4 7555 NB HENGELO TEL: 074-2506000 / FAX: 2501509 Contactpersoon: dhr. Ir. C.P. Verkuil Gespecialiseerd in: logistieke software E-mail:
[email protected] i Website: www.bluepoint.nl ◆ Centric Network & Office Automation b.v. Dr. Klinkertweg 23b 8025 BR ZWOLLE TEL.: 038-4552855 / FAX: 038-4552856 Contacpersoon: dhr. E. Bruinenberg E-mail:
[email protected] ◆ Mediabytes b.v. Echelpoelweg 4, 7595 KA WEERSELO TEL: 0541 - 662626 / FAX: 0541 - 662836 Contactpersonen: dhr. ir. H.R. Meulink / dhr. B. Kamps E-mail:
[email protected] i Website: www.mediabytes.nl ◆ VHT Automatisering BV Institutenweg 38 7521 PK ENSCHEDE TEL.: 053 - 4803500 / FAX: 053 - 4803501 Contactpersoon: dhr. P.B.A. Temmink E-mail:
[email protected] i Website: www.vht.nl
Adviesbureau voor bedrijfsvoering ◆ Synténs Innovatienetwerk voor ondernemers Hengelosestraat 585 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053 - 4849800 / FAX: 053 - 4849810 Contactpersoon: dhr. ir. R.J. Roelfsema
Automatiseringspersoneel ◆ Splendit bv., Amarilstraat 6-10, 7554 TV HENGELO TEL: 074 - 2505750 / FAX: 074 - 2505153 Contactpersoon: W.F.C. Slot
Belastingadviesbureaus ◆ Bakx Rombouts Belastingadviseurs M.H. Tromplaan 8, 7511 JK ENSCHEDE TEL: 053 - 4316161 / FAX: 053 - 4316191 Contactpersonen: dhr. mr. E.J.H. van Nugteren dhr. mr. J.B. Jongbloed
Advocatenkantoren ◆ Advocatenkantoor Vestering Deldenerstraat 34, , 7551 AG HENGELO TEL. 074 - 2505240 / FAX. 074 - 2505310 Contactpersoon: dhr. Mr. J. Vestering Gespecialiseerd in: ontslag, incasso’s, echtscheidingen ◆ Damsté/Spoor Sanders & Vermeulen Advocaten Twentebaan 15 7600 AL ALMELO TEL: 0546-533633 / FAX: 0546-820827 Contactpersoon: mevr. M.J.B. klein Rot Gespecialiseerd in: advocatuur ◆ Damsté/Spoor Sanders & Vermeulen Advocaten Beursstraat 11, 7550 AB HENGELO TEL.: 074-2488888 / FAX: 074-2428630 Contactpersoon: mevr. M. klein Rot Gespecialiseerd in: advocatuur ◆ De Jonge & Peters Advocaten M.H. Tromplaan 10/12, 7511 JK ENSCHEDE TEL: 053 - 4331133 / FAX: 053 - 4330381 E-mail:
[email protected] Contactpersoon: mr. D.K. Kalma ◆ Jacobs Kranenburg Advocaten Postbus 320 7600 AH ALMELO TEL: 0546 - 535565 / FAX: 0546 - 816014 Contactpersoon: dhr. mr. J.H. van der Veer E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: arbeidsrecht, bestuursrecht, letselschade ◆ Van der Sijs De Vlieger & Holsbrink Advocaten Lasondersingel 94-96, 7514 BV ENSCHEDE TEL: 053 - 4340699 / FAX: 053 - 4341799
Beveiligingsbedrijven ◆ Initial Varel Security Postbus 3, 7500 AA ENSCHEDE TEL.: 053-4310035 / FAX: 053-4316865 Contactpersoon: dhr. H. v.d. Weide Gespecialiseerd in: electronische beveiliging ◆ Platvoet Beveiligingssystemen Kleibultweg 6, 7575 BN OLDENZAAL TEL: 0541 - 515790 / FAX: 0541 - 523205 Contactpersoon: dhr. H. Platvoet
Borduurwerken ◆ Gerjo bv, Tolstraat 34, 7482 DB HAAKSBERGEN TEL: 053 -5721719 / FAX: 053 - 5728135 Contactpersoon: mevr. R. Bonthuis
Boekhoudbureaus ◆ A. de Jong & Partners, Accountants en Adviseurs Deldenerstraat 61, Berfloborgh Postbus 1271, 7550 BG HENGELO TEL: 074 - 2425495 / FAX: 074 - 2430847 Contactpersonen: dhr. A. de Jong RA drs. J.G. uit het Broek RA
Detacheringsbedrijven ◆ Impuls Violierstraat 81, 7601 GR ALMELO TEL: 0546 - 825565 / FAX: 0546 - 823057 Contactpersoon: J.M.B.P. Adolfsen
Arbeidsondersteuning/job coaching ◆ Job Coach Company Postbus 22 7580 AA LOSSER TEL: 053 - 5369988 / FAX: 053 - 5369989 Contactpersoon: dhr. R. Kamphuis E-mail:
[email protected]
Direct mail & fullfilment ◆ De Brink Nederland Lonnekerbrugstraat 129 7447 AM ENSCHEDE TEL: 053 - 4305515 / FAX: 053 - 4309186 Contactpersoon: dhr. F.J. Stuivenberg
Architectenbureaus ◆ Architectenbureau Van der Heijden Prinsenstraat 123, 7607 JC ALMELO TEL: 0546-814928 / FAX: 0546-816040 Contactpersoon: dhr. H. van der Heijden Gespecialiseerd in: architectuur, tekenbureau, interieur E-mail:
[email protected] i Website: www.archvdheijden.nl ◆ Morsink Architecten BV Laagsestraat 40 7637 PC OUD OOTMARSUM TEL: 0541 - 291327 / FAX: 0541 - 292855 Contactpersoon: dhr. G.H.J.M. Morsink ◆ NIBAG BV Postbus 75, 7570 AB OLDENZAAL TEL: 0541 - 585858 / FAX: 0541 - 585859 Contactpersoon: drs. M. Mertens
Home pages van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het speciale symbooltje
49
IKTelgids
◆ DHV Oost Nederland BV Postbus 246 7550 AE HENGELO (Ov) TEL: 074 - 2552000 / FAX: 074 - 2439245 Contactpersoon: dhr. ing. A.J. Dragt ◆ EBM bureau voor bedrijfsvoering Enschedesestraat 66 7481 CS HAAKSBERGEN TEL: 053 - 5740743 / FAX: 053 - 5725546 E-mail:
[email protected] Contactpersoon: dhr. Th. Geurts ◆ Geofox B.V. Eektestraat 10-12 7575 AP OLDENZAAL Postbus 221 7550 AE OLDENZAAL TEL: 0541-585544 / FAX: 0541 - 522935 Contactpersoon: dhr. drs. R.C.H. Steneker ◆ Grontmij Advies & Techniek Burg. Roelenweg 38-40 8021 EW ZWOLLE TEL.: 038-4227555 / FAX: 038-4227697 Contactpersoon: dhr. H.J. Manschot ◆ Ingenieursburo Holland bv Postbus 95 7550 AB HENGELO TEL: 074 - 2435436 / FAX: 074 - 2914710| Contactpersoon: dhr. B. Otten (directeur) ◆ Innovatie Adviesbureau Van der Meer & Van Tilburg Institutenweg 40 7521 PK ENSCHEDE TEL: 053 - 4323000 / FAX: 053 - 4338465 Contactpersoon: ir. J.J. van Tilburg E-mail:
[email protected] i Website: www.innovation.nl Gespecialiseerd in: beleid-marketingtechnologie-kwaliteit ◆ KPMG Hengelosestraat 581 Postbus 574, 7500 AN ENSCHEDE TEL: 053 - 4832525 / FAX: 053 - 4832500 Contactpersonen: dhr. A.J. Voskamp dhr. J.H.M. van der Meer E-mail:
[email protected] ◆ KPMG Postbus 830, 7600 AV ALMELO Egbert Gorterstraat 2, 7607 GB ALMELO TEL: 0546 - 850290 / FAX: 0546 - 827290 Contactpersoon: dhr. A.J.M. Oude Weernink RA E-mail:oudeweernink.andré@kpmg.nl ◆ Lemmens Adviesgroep bv Oldenzaalsestraat 120 7514 DS ENSCHEDE TEL.: 053-4343519 / FAX: 053-4340852 e-mail:
[email protected] Contactpersoon: dhr. S. Lemmens Gespecialiseerd in adm. & bel. advies, fin. planning en ass. ◆ Procede Twente BV Singravenlaan 9, 7531 JB ENSCHEDE TEL.: 053-4331612 / FAX: 4352543 Contactpersonen: dhr. dr. ir. A.B.M. Heesink dhr. prof. dr. ir. G.F. Versteeg ◆ Restyle Groep Nederland Prinsenstraat 20 7607 JD ALMELO TEL.: 0546-453989 / FAX: 0546-453979 E-mail:
[email protected] Contactpersoon: dhr. ing. J.G.J. Nijland ◆ Tebodin BV PC Hooftlaan 56 7552 HG HENGELO TEL: 074-24964 96 / FAX: 074-2425712 Contactpersoon: mevr. E.M. Nakken Gespecialiseerd in: engineering en consultancy ◆ TerWeele Advise b.v. (TWA) Parallelweg 11, 7141 DL GROENLO TEL: 0544-466240 / FAX: 0544-467295 Contactpersoon: Dhr. J.B. ter Weele E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: Textiel / Advies / in- en verkoop ◆ TUTORIAL Opleidingen en Advies B.V. Beltstraat 82 7512 AA ENSCHEDE TEL: 053 - 4329794 / FAX: 053 - 4340781 Contactpersoon: Peter Bettonville ◆ Van Rees & Partners BV Hengelosestraat 705 7521 PA ENSCHEDE Postbus 545 7500 AM ENSCHEDE TEL: 053-4836692 / FAX: 053-4836669 Contactpersoon: dhr. J.M. van Rees Gespecialiseerd in: projectmanagement E-mail:
[email protected]
r oo de v in ales 52 g in iaS 52 eld ed 45 rm M - 2 ve Bel 74 Uw s?: f: 0 id e lg ri Te ta IK het
Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com
Expertises en taxaties ◆ Alg. Expertise Bureau ‘Overijssel’/AEO Taxaties B.V. Kuipersdijk 81, 7512 CB ENSCHEDE Postbus 3222, 7500 DE ENSCHEDE TEL: 053 - 4312588 / FAX. 053 - 4312662 Contactpersoon: dhr. R.C.W. Schenk
Film/video/multimedia ◆ Apex audio-visuals Diepenveenseweg 1497413 AD Postbus 455 7400 AL DEVENTER TEL.: 0570-624960 / FAX: 0570-609057 Contactpersoon: W. Berends
i
, zijn ook te vinden via www.euregionet.com.
Twentevisie. 04/2000
Fotostudio’s ◆ ‘t Oosten Beeldkommunikatie Wheeweg 18 7471 EW GOOR TEL: 0547 - 272403 / FAX: 0547 - 276400 Contactpersoon: mevr. H. Veldhuis ◆ Henny de Mönnink fotografie Oosterstraat 33 7514 DX ENSCHEDE Postbus 773 7500 AT ENSCHEDE TEL: 053 - 4357714 / FAX: 053 - 4340088 Contactpersoon: dhr. H.H.M. de Mönnink
Handelsmaatschappijen
Incassobureaus ◆ Deurwaarders- en Incassobureau Enschede B.V. Lasondersingel 142, 7514 BW ENSCHEDE TEL: 053 -4313232 / FAX: 053 - 4359040 Contactpersoon: L.J. Kroep & P. Jansen Gerechtsdeurwaarders ◆ Drost Rechtspraktijk B.V. Parallelweg LS 8, 7553 LG HENGELO TEL: 074 - 2502150 / FAX: 074 - 2502151 Contactpersoon: dhr. Y.P.T. Drost
Informatietechnologie ◆ COMI, Partners in ICT Stationsplein 4-5, 7511 JD ENSCHEDE TEL.: 053-4302050 / FAX: 053-4307389 Contactpersoon: ing. E. Kosse Gespecialiseerd in: ICT consultancy en realisatie E-mail:
[email protected] i Website: www.comi.nl ◆ MediaBytes b.v. Echelpoelweg 4, 7595 KA WEERSELO TEL: 0541 - 662626 FAX: 0541 - 662836 Contactpersoon: dhr. ir. H.R. Meulink E-mail:
[email protected] i Website: www.mediabytes.nl
Internet ◆ Innovadis Pantheon 14, 7521 PR Postbus 677, 7500 AM ENSCHEDE TEL: 053-4329944 / FAX: 053-4329863 Contactpersoon: H.M.A. Disberg i E-mail:
[email protected] Website:www.innovadis.com
Interrimmanagement ◆ Interrimmanagement, V.A de Pols B.V. Ludgeruslaan 13 7581 DE LOSSER TEL.: 053-5387831 / FAX: 053-5389730 Contactpersoon: dhr. Jos B. Rikhof MBA Contactpersoon: dhr. J.M. Jongman
Juridische dienstverlening ◆ Drost Rechtspraktijk B.V. Parallelweg LS 8, 7553 LG HENGELO TEL.: 074 - 2502150 / FAX: 074 - 2502151 Contactpersoon: dhr. Y.P.T. Drost
Kantoor- en projectinrichting ◆ Interieurbouw Harry Homan bv Breukersweg 1, 7471 ST GOOR TEL: 0547 - 274750 / FAX: 0547 - 271813
Marktonderzoek ◆ I&O Research, Langestraat 37, 7511 HB Enschede TEL: 053-4825000 / FAX: 053-4825009 Contactpersoon: drs. Nico Buurman E-mail:
[email protected] i Website: www.io-research.nl Gespecialiseerd in: marktonderzoek en advies
Multimedia ◆ Mix Max Multimediale Verspreidingen Deurningerstraat 372, 7522 CP ENSCHEDE TEL.: 053-4803038 / FAX: 053-4803031 Contactpersonen: dhr. M. Damhuis dhr. B. Veldkamp
◆ Lavold Granaatstraat 51, 7554 TN HENGELO Postadres: Kanaalstraat 62 7332 BC APELDOORN TEL: 055-5340033 / FAX 055-5340204 Contactpersoon: dhr. L.J. Smit ◆ Piepenbrock Facilitair BV (EFKA) Mors 11, 7151 MX EIBERGEN Postbus 66, 7150 AB EIBERGEN TEL: 0545 - 474000 / FAX: 0545 - 472005 Contactpersoon: dhr. G.J. Willemsteyn ◆ ZaGo Wilthuisstraat 37, 7561 AG DEURNINGEN TEL: 074 - 278 02 83 / FAX: 074 - 278 08 75 Mobiel: 06 - 51 32 90 39 Contactpersoon: dhr. A.F.G. Oude Lansink
Notariskantoren ◆ Hofsteenge & Wesseling notarissen Hengelosestraat 42, 7514 AH ENSCHEDE TEL: 053 - 4314977 / FAX: 053 - 4310299 Contactpersoon: mr. C.J. Wesseling
Octrooibureaus ◆ Arnold & Siedsma Hengelosestraat 545 7521 AG ENSCHEDE TEL: 053 - 4319722 / FAX: 053 - 4302496 Contactpersoon: ir. B.J.H. Schumann
Sociale verzekeringen
PR-adviesbureaus ◆ Enkelaar Communicatie bv De Kalder 23, Postus 133, 7570 AC OLDENZAAL TEL: 0541-513045 / FAX: 0541-523506 Contactpersoon: dhr. J. Enkelaar E-mail:
[email protected]
◆ GAK Nederland bv Pr. Beatrixstraat 15, 7551 BK HENGELO TEL.: 074 - 2553311 / FAX: 074 -2913690 Contactpersoon: dhr. J. Hadderingh Gespecialiseerd in: optimale dienstverlening aan werkgevers E-mail:
[email protected]
Uitzendbureaus ◆ Adecco Personeelsdiensten Nijverheidstraat 9, 7511 JM ENSCHEDE TEL: 053-4305300 / FAX: 053-4305303 Contactpersoon: mevr. B.B. Wientjes i Website: www.adecco.nl ◆ In Person, Piet Heinstraat 1, 7511 JE ENSCHEDE TEL.: 053 - 4848555 / FAX: 053 - 4302230 Contactpersoon: dhr. T. Teisman ◆ Planmaster Uitzendburo Korte Haaksbergerstraat 7, 7511 JV ENSCHEDE TEL: 053 - 4311410 / FAX: 053 - 4311245 Contactpersoon: dhr. J.W. Gernaat ◆ Technicum Uitzendburo BV De Heurne 44, 7511 GW ENSCHEDE TEL: 053 - 4822020 / FAX: 053 - 4822929 Contactpersoon: dhr. M. de Groote ◆ Unique Uitzendburo Marktplein 57, 7607 HL ALMELO TEL. 0546 - 543005 / FAX. 0546 - 543009 Contactpersoon: mevr. M. Kuiper E-mail adres:
[email protected] Gespecialiseerd in: uitzenden, werving en selectie, detacheren ◆ Unique Uitzendburo Beltstraat 1, 7511 JZ ENSCHEDE TEL. 053 - 4809105 / FAX. 053 - 4809109 Contactpersoon: mevr. E. Gest E-mail adres:
[email protected] Gespecialiseerd in: uitzenden, werving en selectie, detacheren ◆ Unique Uitzendburo Enschedesestraat 41, 7551 EJ HENGELO TEL. 074 - 2452060 / FAX. 074 -2452069 Contactpersoon: mevr. D.C.E. Haarhuis E-mail adres:
[email protected] Gespecialiseerd in: uitzenden, werving en selectie, detacheren ◆ Vedior personeelsdiensten B.V. Smutsstraat 26-32, 7551 HM HENGELO TEL: 074-2433115 / FAX: 074-2433818 Contactpersoon: dhr. G.J.B. Brinkman Gespecialiseerd in: personeelsdiensten i Website: www.vedior.nl
Reclameadviesbureaus ◆ Apex audio-visuals BV Diepenveenseweg 149 7413 AD, Postbus 455, 7400 AL DEVENTER TEL.: 0570-624960 / FAX: 0570-609057 Contactpersoon: dhr. W. Berends Gespecialiseerd in: film, video, multimedia ◆ Catapult creatieve communicatie Hilgenbosweg 13, 7447 ZG HELLENDOORN TEL: 0548-645954 / FAX: 0548 - 655815 Contactpersoon:mevr. D.J.E. Oldenmaat E-mail:
[email protected] Gespecialiseerd in: marketing, communicatie en reclameadvies i Website:www.catapult.nl ◆ De Kreatieve Praktijk Postbus 381, 7570 AJ Oldenzaal TEL: 0541-521883 / FAX: 0541-522908 Contactpersoon: dhr. Hans van der Heijden Email:
[email protected] Gespecialiseerd in: Reclame-marketing advies & management ◆ Pitch Advertising Marketing bv H.C. Pootstraat 9, 7552 WZ HENGELO TEL: 074-2591414 / FAX: 074-2591014 Contactpersonen: Bas Schipper / Cor Schipper E-mail:
[email protected] ◆ SIR: Business to Business Communicatie Bisschopstraat 41 7513 AJ ENSCHEDE Postbus 3775, 7500 DT ENSCHEDE TEL: 053 - 4307044 / FAX: 053 - 4306786 Contactpersonen: dhr. B. de Haan mevr. H. van der Ent ◆ Studio Van Dijken Oliemolensingel 175, 7511 BB ENSCHEDE TEL.: 053-4808606 / FAX: 053-4808600 Contactpersoon: Gerard ten Berge
Reclamedrukwerkverspreidingbureaus ◆ T.V.O. Verspreidingen Enschede BV Deurningerstraat 372 7522 CP ENSCHEDE TEL.: 053-4803038 / FAX: 053-4803031 Contactpersonen: dhr. M. Damhuis dhr. B. Veldkamp
Verhuur/Leasing ◆ ROBA Autolease B.V. Kalanderstraat 2, 7461 JM RIJSSEN TEL.: 0548-537007 / FAX: 0548-537009 Contactpersoon: Jeroen Linderman
Schoonmaakbedrijven ◆ Asito Schoonmaak bv Plesmanweg 24 7602 PE ALMELO TEL: 0546 - 484950 / FAX: 0546 - 484955 Contactpersoon: drs. G.J. Morsink RM ◆ CSU total care Vendelier 51c 3905 PC VEENENDAAL TEL: 0318-535555 Contactpersoon: dhr. J.H. Hazelaar Gespecialiseerd in schoonmaak ◆ HAGO Nederland b.v. Wooldriksweg 152 7512 AW ENSCHEDE TEL: 053-4307904 / FAX: 053-4314623 Contactpersoon: Mevr. M. Ulfman - de Wilde ◆ IDG-Presto Granaatstraat 51, 7554 TN HENGELO TEL.: 074-2504565 / FAX: 074-2425738 Contactpersoon: dhr. G.A. Seiger Gespecialiseerd in: specialistische reiniging E-mail:
[email protected]
Home pages van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het speciale symbooltje
51
IKTelgids
◆ InnoMatch International bv Transportcentrum 13, 7547 RT ENSCHEDE TEL: 053 - 4286861 / FAX: 053 - 4286869 Contactpersoon: dhr. J.F. van Lonkhuizen ◆ M.E. Plastics B.V. Twekkeler-es 5, 7547 ST ENSCHEDE TEL.: 053-4321816 / FAX: 053-4305065 Contactpersoon: dhr. H.J. Janssen E-mail:
[email protected]
◆ Present Media BV Gronausestraat 710, 7534 AM ENSCHEDE TEL: 053 - 4611083 / FAX: 053 - 4617146 E-mail:
[email protected] i Website:ww.presentmedia.nl
r oo de v in ales 52 g in iaS 52 eld ed 45 rm M - 2 ve Bel 74 Uw s?: f: 0 id e lg ri Te ta IK het
Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com
Zakenreizen ◆ BBT Brinkman Business Travel Van Loenshof 84-90, 7511 NM ENSCHEDE TEL: 053-4327485 / FAX: 053-4324063 Contactpersoon: dhr. B. Brinkman E-mail:
[email protected] i Website: www.reisburo-brinkman.nl Gespecialiseerd in: zakenreizen ◆ First Travel Management Telgenflat Markt 203, 7551 CH HENGELO TEL: 074 - 2454100 / FAX: 074 - 2454170 Contactpersoon: dhr. T. Goossens, manager ◆ Advanced Travel Partners Grotestraat 7, 7461 KE RIJSSEN TEL.: 0548-540800 / FAX: 053-542055 E-mail:
[email protected] Contactpersoon: dhr. H.J. Potman ◆ World Travel Steenbakkersweg 25, 7553 EH HENGELO TEL. 074 - 2478512 / FAX. 074 - 2478564 Contactpersoon: mevr. C. van den Nieuwboer
i
, zijn ook te vinden via www.euregionet.com.
Twentevisie. 04/2000
vakopleiding op films
promotie a
e vd ies v rkoop
a
dv
p
r k e o v o s e i
promotie
PAV drukwerk Oude Postweg 22-26 • 7557 DE Hengelo Tel.: 074 - 243 56 00 • Fax: 074 - 243 57 02 E-mail:
[email protected] • www.pavdrukwerk.nl
Voor al uw drukwerk, reclame en ontwerp
WARMING-UP IN DE NIEUWE TERRANO II
Kom snel een proefrit maken. De nieuwe Nissan Terrano II staat bij ons voor u klaar. Ervaar de kracht en beauty van deze spor tieve per former. De sterke (tot 2.8 ton trekvermogen), maar fluisterstille 2,7 liter turbodiesel met intercooler presteert zoals hij oogt: dynamisch, stoer, stijlvol. Een 4x4 naar uw hart. Ervaar het zelf. Wij zien u graag. N I S S A N . D E S I G N E D T O I M P R O V E Y O U R P E R F O R M A N C E.
Er is al een Terrano II v.a. fl. 41.963,-. Consumentenadviesprijs excl. BTW, BPM, kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Wijzigingen voorbehouden.
Smudde op films?
IKTvisie op...
Gemeentelijke verantwoordelijkheid Je ziet het steeds meer, nu weer in Enschede-West maar ook elders, dat de overheid wél veel energie stopt in de economische ontwikkeling van het gebied, maar weigert om de daaraan gekoppelde infrastructurele consequenties te nemen. De gemeenten kicken op kreten als ‘hoogwaardige bedrijventerreinen’ en ‘veel arbeidsplaatsen per vierkante meter’, maar willen niet accepteren dat werkgelegenheid automatisch is gekoppeld aan mobiliteit. Natuurlijk is het ook een taak van het bedrijfsleven zelf om - door middel van mobiliteitsplannen - het autoverkeer te beperken, maar voor veel werknemers is een uur extra reistijd heen én terug echt te veel van het goede. Bij Enschede-West is zelfs sprake van een omgekeerde ontwikkeling. In plaats van de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen daar te vergroten, projecteerde de Gemeente er - zoals dat heet - dé publiekstrekker van Twente: Miracle Planet. Ook al een resultaat van de intergemeentelijke nonsamenwerking. En voor de oplossing van de te verwachten verkeersproblematiek wordt te laat een te beperkte oplossing aangedragen. Gemeentelijke overheden begrijpen niet dat leefbaarheid van
25 jaar IKT
55
een stad, wijk of dorp ook betekent dat de daar - door acquisitie van diezelfde gemeente - gevestigde bedrijven zich ook
Urenco
56
moeten kunnen ontplooien en dat infrastructuur daarvoor een essentiële voorwaarde is.
Revalidatietechniek
58
Het bedrijfsleven wil zijn maatschappelijke verantwoorde-
Milieu bij HSA
56 60
sprake van onvoldoende infrastructurele ondersteuning om
Scope
61
IKT Nieuws
62
ICTwente
63
Twente Agenda
64
lijkheid dragen. Bij de gemeentelijke overheden is te vaak het bedrijfsleven optimaal te laten functioneren. Ing. G.A. Reudink, Voorzitter Industriële Kring Twente
Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985 | Twentevisie | Jaargang 12 | Nummer 4 | April 2000 |
We moeten de ‘I’ van Industrie niet verwaarlozen ”Enschede heeft de laatste dertig jaar een enorme transformatie doorgemaakt: van textielindustrie naar dienstverlening én naar kennis. De gemeente profileert zich steeds sterker als ‘Business & Science-stad’. En de andere gemeenten volgen dit voorbeeld. Dat is op zich prima, maar we moeten er voor waken dat de ‘I’ van Industriële Kring Twente en van Industrieregio Twente volledig wordt vervangen door de ‘I’ van Informatica. In Enschede werken immers nog zo’n 12.000 mensen in 430 industriële bedrijven. Samen met Hengelo en Almelo zijn dat er een kleine 35.000! Wij zijn de derde industriële regio van Nederland en zullen dat - ondanks de opkomst van de ‘nieuwe economie’- ook moeten blijven.”
◆ Ad Dijkstra, voorzitter IKT-Enschede
(door Niko Wind) Ad Dijkstra werd zes jaar geleden benoemd tot algemeen regiodirecteur Overijssel van ABN.AMRO en nam vorig jaar het voorzitterschap van IKT-Enschede (met bijna 300 deelnemers de grootste van de kringen) over van Cees Baay. Hij kijkt vol bewondering terug op de enorme ontwikkeling die Enschede de laatste decennia heeft doorgemaakt. “Als je - na een tour door het B&Spark - een bezoek brengt aan het museum Jannink (wat ik iedere Enschedeër warm aanbeveel), zie je pas echt wat er allemaal veranderd is en hoe snel dat is gegaan. Enschede begint - mede door het aanpakken van het centrum - een stad van allure te worden. En, nu men ook meer woningen in de duurdere sector wil gaan bouwen, wordt de stad ook steeds aantrekkelijker voor nieuwe ondernemers en medewerkers, die onze bedrijven moeten runnen.” Dijkstra zet wél vraagtekens bij de wijze waarop de gemeente omgaat met het plaatselijke bedrijfsleven: eerst bedrijventerreinen plannen en laten volbouwen en dan pas gaan nadenken over de noodzakelijke infrastructuur om deze locaties te ontsluiten. “Een meer vooruitziende blik is noodzakelijk!”
Werkgroep IKT-ICT Terugkijkend op de ontwikkeling van Enschede komt Dijkstra als vanzelfsprekend op de rol van de Universiteit Twente. “De ‘Ondernemende Universiteit’, vorm-
gegeven door wijlen prof. Harry van den Kroonenberg, was en is de motor van veel ontwikkelingen in Enschede. “Kijk alleen maar naar het BTC, als doorgangshuis voor spin-offs van de Universiteit en de explosief stijgende bedrijvigheid in informatie- en communicatietechnologie op het B&S-park.” Omdat het traditionele bedrijfsleven maximaal moet kunnen profiteren van de ontwikkelingen op ICT-gebied start IKT binnenkort met de werkgroep IKT-ICT, puur gericht op kennisoverdracht en het stimuleren van samenwerking.
Samenwerking “Enschede was, samen met Hengelo en Almelo, 25 jaar geleden initiatiefnemer van de oprichting van IKT. De participerende ondernemers zagen toen al de noodzaak van een intensieve Twentse samenwerking. En deze noodzaak tot samenwerking is in de loop der jaren alleen maar versterkt. In het huidige Europa gaat het niet meer om steden, maar om samenhangende regio’s. En Twente is zo’n regio.” Daarnaast vervagen, volgens Dijkstra, de grenzen tussen de landen. “Enschede lag in de periferie van Nederland, daar waar de autowegen en spoorverbindingen stopten. We zijn - mede door de vorming van de EU - inmiddels doorgeschoven naar een positie in het hart van Europa. Niet alleen logistiek, maar ook op het gebied van ken-
nis en kennisontwikkeling. We moeten daarom als ondernemers ook niet stoppen bij de grens in Glanerbrug, maar ons met alle energie inzetten voor grensoverschrijdende samenwerking.” Bij de ABNAMRO is dat al in de praktijk gebracht. Het kantoor Münster rapporteert sinds 1 januari 1999 niet meer aan Frankfurt, maar aan Ad ■ Dijkstra in Enschede.
Op 24 november 2000 viert IKT haar 25-jarig bestaan met een grandioze feestavond. In het kader van dit jubileum gaan we in 2000 in de opeenvolgende nummers van Twentevisie in vogelvlucht door haar geschiedenis, waarbij (oud-)voorzitters, (oud)kringbestuurders en andere IKT-prominenten aan het woord komen.
55
Ondanks terugval Europa
Urenco groeit op Urenco is sinds vijf jaar één holding met drie werkmaatschappijen in Jülich en Gronau (Duitsland), Capenhurst (Groot-Brittannië) en Almelo. De ontwikkeling van nieuwe centrifuges vindt plaats in Jülich en de bouw van centrifuges in Almelo. De verrijking zelf geschiedt in Capenhurst, Gronau en Almelo. Na het samenvoegen van de drie bedrijven is de marketing geconcentreerd in het hoofdkantoor in het Britse Marlow. Urenco Almelo richt zich daarnaast (en als enige) op de productie en verkoop van stabiele isotopen en onderdelen voor de luchtvaartindustrie.
56
◆ Minister Jorritsma proost op de nieuwe verrijkingsfabriek met Paul te Riele (directeur Urenco Almelo) en dr. Messer, Chief Executive Officer Urenco Limited.
Ondanks de Europese anti-kernenergie lobby gaat het Urenco voor de wind. De vraag naar verrijkt uranium - onder druk van de politiek - in de Verenigde Staten en Europa nam wel wat af, maar in het Verre Oosten groeide het gebruik van kernenergie flink. Daar is het gunstige effect op het milieu juist de drijfveer om meer kerncentrales te bouwen. Daarnaast wist Urenco het marktaandeel (buiten het voormalige Oostblok) in de laatste vijf jaar van 15 naar bijna 20% te laten stijgen. Reden voor een feestje ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van het verdrag van Almelo, dat de start vormde van de samenwerking op het gebied van het verrijken van uranium tussen Duitsland, Engeland en Nederland. Dit feestje werd extra luister bijgezet met de aanwezigheid van Minister Annemarie Jorritsma, die een nieuwe verrijkingsfabriek officieel opende. Door de groeiende vraag naar Almelo’s verrijkt uranium was de huidige locatie te klein geworden.
(door Niko Wind)
◆ Paul te Riele gaat voor expansie.
Voor ir. Paul te Riele gaat het al lang niet meer om uranium alleen. Urenco Almelo heeft een groeiende positie op de markt van stabiele isotopen voor medische toepassingen. Door de kwaliteit van de eigen machinefabriek (waar de centrifuges voor alle vestigingen worden gemaakt) is Urenco inmiddels ook een belangrijke toeleverancier voor de vliegtuigindustrie geworden.
Marktontwikkeling Bij de start produceerden de drie Urencovestigingen alleen voor de ‘thuislanden’, met name Duitsland en Engeland. De markt breidde zich vervolgens uit naar Noord Europa om vervolgens de Franse en
Amerikaanse concurrenten (Cogema en USEC) op de eigen markt te gaan bestrijden. Na penetratie in de Zuid-Europese markt volgde het Verre Oosten, Zuid Amerika en de andere gebieden buiten het (voormalige) Oostblok. Paul te Riele: “Twintig jaar geleden leverden we voor 75% aan de thuislanden, nu is dat nog slechts 25%!” De Russen (het bedrijf Terrenex) blijken - na de val van de muur - een geduchte concurrent te zijn geworden van de westerse bedrijven. Zij houden niet alleen de ‘oostblok-markt’ volledig gesloten, maar exporteren met economisch niet verantwoorde prijzen ook naar het westen. Het is, volgens Te Riele, aan de grote leverbetrouwbaarheid (en stabiliteit van het regime) te danken, dat Urenco - ondanks deze prijsconcurrentie - zijn marktaandeel wist te vergroten.
Technologie De Urenco-bedrijven en de Russen werken bij de verrijking van uranium met de ultracentrifuge. De scheiding tussen de Uranium 235 en 237 vindt plaats door uraniumfluoride gas in een snel draaiende centrifuge (enkele honderden meters per seconde) te leiden. Het iets zwaardere U237-gas wordt verder weggeslingerd dan het lichtere en splijtbare U235. De Nederlandse prof. Kistemaker is de grondlegger van deze techniek, maar kreeg - kort na de oorlog - essentiële aanvullen-
alle fronten de informatie van de Duitser Zippe, die door Rusland was ingelijfd en enkele jaren later in het Westen belandde.
behulp van lasers, maar na een miljardeninvestering zijn de Amerikanen inmiddels gestopt. De Fransen zullen, volgens Te Riele, spoedig volgen.
Machinefabriek
Urenco levert ook aan de vliegtuigindustrie
De twee andere verrijkingsorganisaties, Cogema en USEC, werken met de diffusietechniek, grote plants waarbij de scheiding wordt bereikt door een verschil in diffusiesnelheid van de twee, aan fluor gebonden isotopen. In de Verenigde Staten en Frankrijk is lang geëxperimenteerd met scheiding met
Door de groei in de productie zit ook de machinefabriek van Urenco Almelo als producent van ultracentrifuges vol in het werk. De omzet van zo’n ƒ 170 miljoen aan centrifuges wordt aangevuld met een bedrag van ca. ƒ 40 miljoen aan systemen voor de luchtvaartindustrie. Paul te Riele: “We hebben zo’n 15 jaar geleden besloten de mechanische kennis van onze machinefabriek ook te gaan inzetten in de Aerospace, met name in de turbomachinery, dus roterende delen. Omdat bij onze ultracentrifuges alles draait om snel draaiende delen, hebben wij enorm veel kennis op het gebied van mechanica, dynamica, sterkteleer, lagering e.d. Daarnaast hanteren we dezelfde strikte eisen en hoge
Van 0,01 tot 99,8% In tegenstelling tot uranium waar de verrijking laag is (maximaal 5%), stelt de medische wereld veel hogere eisen aan de isotopenzuiverheid van elementen. Zo wordt Xenon 124 dat in de natuur voorkomt met een zuiverheid van 0,01% (ten opzichte van het ‘normale’ xenon), in Almelo verrijkt tot 99,8%. Een dergelijke extreme verrijking is het beste met ultracentrifuges te bereiken. Daarnaast levert Urenco wereldwijd onder meer iridium-, cadmium-, en zink-isotopen voor toepassing in medische apparatuur, met name voor het maken van röntgenfoto’s en het bestralen van kankergezwellen. In dit marktsegment is het Russische Terrenex de enige concurrent van Urenco Almelo.
57
nauwkeurigheid als in de lucht- en ruimtevaart.” Urenco is - na een paar projecten samen met Fokker Aereospace - uit de ruimtevaart gestapt, maar in de luchtvaart gebleven. Deze hadden met name betrekking op het uitklap- en afremmechanisme ■ voor zonnepanelen. ◆ De cascadehal in de verrijkingsfabniek SP4.
Het Roessingh, partner voor bedrijven
Revalidatietechniek Kennistransfer lijkt het toverwoord
◆ V.l.n.r. de heren Kunst, Zilvold en Huttenhuis.
voor de ontwikkeling van Twente
58
en de opkomst en groei van een zo groot aantal (hoog-)technologische bedrijven. Uiteraard is de Universiteit Twente dé bron van de kennis voor het overgrote deel van de spin-offs. Het Roessingh blijkt als partner in ontwikkelingen echter ook landelijk gezien - de motor achter veel ontwikkelingen op het gebied van de revalidatietechniek. Volgens prof. dr. Gerrit Zilvold, bijzonder hoogleraar aan de UT en directeur van Roessingh Research and Development (RRD), vormen de combinatie van onderzoek en patiëntenzorg én de samenwerking met de UT (op technisch gebied) en de Vrije Universiteit en het MST (op medisch gebied) de basis voor dit succes. RRD is leidend in een viertal Europese projecten en participeert in twaalf andere.
(door Niko Wind) Het Roessingh is aan de ene kant een revalidatie-ziekenhuis met zo’n 150 bedden en een grote polikliniek, die deels is ondergebracht in de grote algemene ziekenhuizen in Twente en de Achterhoek. Daarnaast is er een onderwijscentrum voor gehandicap-
te kinderen (tot en met HAVO en VWO) en scholing voor volwassenen in het kader van reïntegratie in het arbeidsproces. Belangrijk is ook Het Roessingh Behandelinstituut, een erkende privé-kliniek waar het onder meer mogelijk is om experimentele behandelingen uit te voeren, die het resultaat zijn van het onderzoek binnen Roessingh Research and Development.
Top van Nederland Zowel qua behandeltechnieken als qua onderzoek en ontwikkeling is Het Roessingh inmiddels opgeklommen tot de absolute top in Nederland en daarmee tot de eredivisie van de internationale revalidatietechniek. Binnen en in samenwerking met Roessingh Research and Development zijn de laatste jaren een breed scala aan
bloeit in Twente diagnostische apparatuur ontwikkeld zoals bewegingsanalyseapparatuur en zitdrukmeters. “Het Roessingh is erg ver op het gebied van het in beeld brengen van het functioneren van de verschillende spieren met behulp van speciale computerprogramma’s. We kunnen daardoor de artsen exact vertellen waar het probleem zit en welke operatie er door de orthopeden moet worden uitgevoerd.
Het Roessingh wil (nog) meer samenwerken met het bedrijfsleven
Voor het ondersteunen van het bewezingsapparaat ligt de nadruk op orthesen, prothesen, rolstoelen en hulpmiddelen voor bijvoorbeeld het eten en drinken door patiënten met een spasme of een andere handicap. Uiteraard speelt Het Roessingh ook in op de nieuwe beroepsziekte ISI (muisarm e.d.) en worden - ter voorkoming van klachten - nieuwe ondersteunende hulpmiddelen gemaakt. Een zeer bijzondere ontwikkeling is de elektrostimulatie van spieren. Door het toedienen van externe prikkels kunnen totaal verlamde mensen weer staan en in beperkte mate lopen. “Dit soort projecten bewijst de kracht van de samenwerking tussen UT en Het Roessingh en legitimeert de start van een nieuwe opleiding biomedische techniek aan de UT,” aldus Zilvold. “We behoren op dit gebied echt
oud
nieuw
tot de top van de wereld. Ook in centra in de Verenigde Staten en Japan wordt op deze manier getracht om de functie van de zenuwen over te laten nemen door externe elektrische signalen. Het gaat daarbij zowel om de benen en enkels als om de blaasfunctie en de handen.”
Samenwerking Een van de mensen die nauw samenwerkt met Roessingh R&D is Louis Huttenhuis. Hij richt zich met zijn nieuwe bedrijf Odéon Twente B.V. in Oldenzaal volledig op de productinnovatie, toegespitst op de thuiszorg- en revalidatiemarkt. Samenwerken met kennisinstituten is, volgens hem, essentieel bij innovatieprocessen. Odéon werkt - door haar focus op de revalidatietechniek nauw samen met Het Roessingh en een aantal groepen binnen de UT. “Ondanks de ‘gouden’ economie waarin we nu leven, moeten we als ondernemer beseffen dat we alleen met innovatie de volgende hobbel zullen kunnen doorstaan. Dat betekent samenwerken met kennisinstituten en het ‘vertalen’ van ideeën uit de wetenschap naar nieuwe producten of processen. Het gaat daarbij in ons geval niet alleen om de oude technieken als werktuigbouwkunde en elektrotechniek, maar zeker ook de informatietechnologie. Dat kun je als MKB-ondernemer niet alleen. Alleen met steun vanuit de kennisinstituten kun je met succes innoveren. Dat kan in de vorm van consulting, doctoraalopdrachten of langlopende (door de overheid gesubsidieerde) Innovatieve Onderzoeksprogramma’s. Daarnaast is er binnen Twente een samenwerkingsverband van kleine bedrijven rond de UT en Het Roessingh onder de naam ‘Twents Instituut voor Medische Productontwikkeling’ (TIMP), dat gelieerd is aan de Technologie Kring Twente en een goede toegang heeft tot (Europese) subsidiebronnen.” Binnen zijn eigen bedrijf is Huttenhuis in dit verband bezig met een betere ondersteuning bij het liggen en zitten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van binnen Fokker Aerospace ontwikkelde druksensoren.
Beugels ◆ Innovatie in de revalidatietechniek: de oude en de nieuwe, door Ambroise Holland geproduceerde beugel.
Dr. Eelco Kunst (Ambroise Holland en Kunst en Van Leerdam Medical Technologie) toonde tijdens de IKT-bijeenkomst bij Het Roessingh een voorbeeld uit de prak-
Prof. Zilvold wil de onderzoeksinspanningen van Het Roessingh verder vergroten door het opzetten van een Innovatie OnderzoeksProgramma (IOP). Voorwaarde hiervoor is dat zijn instituut onderzoeksvragen vanuit het bedrijfsleven krijgt, die op lange termijn spin-off moeten hebben. Hij deed een dringend beroep op het aanwezige Twentse bedrijfsleven om contact met hem op te nemen om de mogelijkheid van samenwerking te onderzoeken.
59
tijk. Hij ontwikkelde een compleet nieuw type beugel als vervanging van de inmiddels 100 jaar oude stalen beugel die een verlamd been volledig fixeert. “We hebben binnen ons ontwikkelbedrijf - samen met Het Roessingh - fundamenteel nagedacht over de functie van deze beugel. Mensen die een beugel nodig hebben, missen alleen de ondersteuning van de spieren, niet die van de banden rond de knie. Het is daarom waanzin om een dusdanige beugel te maken dat de knie wordt gefixeerd. Met één stang aan één zijde van het been
is ook voldoende steun mogelijk. Dat scheelt in ieder geval al fors in gewicht.” De tweede innovatie was een vernuftig scharnier, waardoor de knie (en de beugel) buigt als een stap wordt gemaakt, maar star is op het moment van staan. Voor patiënten betekent dit dat ze - ondanks de beugel - normaal kunnen lopen. Het bedrijf Ambroise Holland zorgt voor de productie en verkoop van deze beugels en onder meer op maat gemaakte kunstbenen en -armen. Zie ook: www.timp.org ■
◆ De inleidingen trokken veel bezoekers.
Verdienen aan milieumaatregelen
ISO 140001 opstap voor milieuvergunning Signaal 60 Signaal stelde een overzichtelijke Arbo & Milieugids 2000 samen, met daarin naast de milieudoelstellingen en de structuur van het milieumanagementsysteem ook de namen van alle contactpersonen in de afdelingen. Achterin wordt in drie cases aangetoond dat milieu wel degelijk geld kan opleveren.
◆ Ir. Gietema ontvangt het milieucertificaat uit handen van de Hengelose wethouder De Waal.
sokken’. “Wij weten net als iedereen dat we, door verantwoord om te gaan met afval en te zorgen voor een adequate scheiding, óók geld kunnen verdienen. Daarvoor is het nodig om te weten welke afvalstromen er zijn en wat de kwaliteit en samenstelling van deze stromen zijn. Dat geldt met name voor ons metaal- en chemisch afval. Als wij in één batch aanbieden, kost dat geld; als het gescheiden is, zal het geld opleveren.” Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld vluchtige stoffen en papier.
Met enig feestelijk vertoon ontving ir. Jouke Gietema, directeur Operations van Signaal, op 10 maart jl. het milieucertificaat ISO-140001 uit handen van de Hengelose wethouder milieuzaken mevrouw de Waal. Dit certificaat en het in 1999 ingevoerde milieu managementsysteem - gecertificeerd door Lloyds - vormt voor Signaal de opstap naar de ‘milieuvergunning op hoofdlijnen’.
(door Niko Wind) De vergunning op hoofdlijnen houdt in dat de directe controle op de milieumaatregelen wordt overgeheveld van de Gemeente naar het bedrijf zelf. “Wij willen graag de volle verantwoording dragen voor onze eigen activiteiten. Ook op het gebied van de zorg voor het milieu. Veiligheid en Arbozaken doe je voor de eigen medewerkers; milieu ook voor de buren en de verdere omgeving. Wij kunnen - vanwege de geheimhoudingsplicht - vaak moeilijk uit-
leggen wat voor bijzondere dingen we doen. Door op milieugebied te excelleren, kunnen we in ieder geval daarmee een signaal geven naar de maatschappij.” Een bijzonderheid daarbij is dat Signaal op milieugebied ook verantwoordelijk is voor de activiteiten van Galvano B.V. Hengelo, een op het terrein gevestigde geprivatiseerde dochter van HSA en Holec. De start van het traject was het opzetten van een milieumanagementsysteem en het inpassen in de bestaande, complexe Signaal-organisatie én die van onderhuurder Galvano B.V. Hengelo.
Het geheim heet betrokkenheid Winnen bij afvoer Milieu is, volgens Gietema, al lang geen zaak meer voor alleen de ‘geitenwollen
Naast het milieumanagementsysteem is daarom de betrokkenheid van de medewerkers van essentieel belang voor het welslagen van een dergelijk traject. Signaal volgde niet de weg van grote voorlichtings- en bewustmakingscampagnes, maar richtte zich op sleutelfiguren in elke afdeling. “We hebben deze mensen er bij betrokken en hun ook het mandaat gegeven om namens hun afdelingschef op te treden. Deze Arbo- en Milieucontactpersonen hebben in het organisatieschema een expliciete functie met een directe lijn naar mij als directeur operations.” Deze upgrading van de functie zorgt voor aanzien en daarmee de mogelijkheid om veel meer invloed uit te oefenen. De derde voorwaarde voor een goed milieubeleid is, volgens Gietema, de persoonlijke betrokkenheid van het management. “Als ik zelf naar de kelders van Galvano ga bekijken of elders op het terrein directe belangstelling toon voor de afvalscheiding, weet men dat we het echt belangrijk vinden en krijgen onze mensen binnen de afdelingen extra support.” ■
Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen. Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail (
[email protected]) of op diskette aan te leveren. Deadline persberichten: 20 april 2000
◆ 20.000 vierkante meter voor de Hartman Groep.
Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985
SIAB organiseert in het kader van het actieprogramma Versterking Industriepotentieel Twente op 9 mei a.s. te 16.00 uur een bijeenkomst over het nieuwe keurmerk voor strategisch personeelsbeleid, ‘Investors in People’ (IIP). Dit keurmerk is een praktisch hulpmiddel voor een optimaal personeelsbeleid. Zowel voor grote als voor kleine organisaties. IIP werd in de Verenigde Staten ontwikkeld en - met steun van het ministerie van EZ - in de regio Rijnmond met succes uitgetest. SIAB werkt bij de introductie van dit
keurmerk in Twente samen met IKT, de KvK, de KKT, de OOM en Syntens. Nadere informatie: SIAB, tel 4849845. Zie ook www.iipnl.nl. Eurom Management Consultants is verhuisd naar een nieuwbouwpand aan de Nijverheidstraat 39 in Losser. Het nieuwe postadres is: Postbus 99, 7580 AB Losser. Tel. 053-5388485, fax 053-5388422. De verlorenwasgieterij Cirex in Almelo is door het moederbedrijf Corus (ontstaan na de fusie van Hoogovens en British Steal) verkocht aan de industriële participatiemaatschappij Nimbus, die reeds eigenaar is van een aantal gieterijen. Cirex is toeleverancier aan de internationale automobielindustrie. De Hamelandgroep Hacron, gevestigd in Lievelde, heeft op 16 maart jl. door de heer H. Groothuis, directeur van het certificatie- en keuringsinstituut TÜV Nederland, het ISO-9001 certificaat uitgereikt gekregen voor de afdeling groen en het ISO-9002 certificaat voor de afdelingen bosbouw en boomkwekerij. Kwaliteit, creativiteit en betrouwbaarheid zijn begrippen die al jaren bij Hamelandgroep Hacron passen. Het behalen van de verschillende ISO-certificaten voor bovengenoemde afdelingen is dan ook eigenlijk een vanzelfsprekend gevolg van de eisen die Hamelandgroep Hacron zelf
reeds stelde aan trouwbaarheid.
kwaliteit
en
be-
Burgemeester Mans van Enschede opende op vrijdag 10 maart jl. het distributiecentrum van de Hartman Groep. Het complex op het Enschedese transportcentrum bestaat uit vier hallen van 12 meter hoog en een oppervlak van gemiddeld 50 bij 100 meter. Er kunnen 14.000 containers worden opgeslagen. Naast de bebouwde oppervlakte van 20.000 vierkante meter is er een buitenopslag van 22.000 vierkante meter. De 26 laadperrons zijn er op berekend dat elke vijf minuten een vrachtwagen kan aankomen of vertrekken. Met de bouw van dit expeditiecentrum was een investering gemoeid van ruim 17 miljoen gulden. Hitec Power Protection in Hengelo heeft onlangs de duizendste dieselmotor afgenomen van Detroit Diesel. Deze motor is gebruikt voor een Uniterruptible Power Supply system (UPS) voor AboveNet Communications Inc., een dochter van Metromedia Fiber Network, één van Amerika’s grootste Internet- en communicatieproviders. Hitec Power Protection levert dit bedrijf totaal vijf 2100 kVA-installaties voor de levering van betrouwbare energie aan het hoofdkantoor van AboveNet in San Jose, Californië. Mede door bemiddeling van de Ontwikkelings- en Investeringsmaatschappij voor Overijssel OOM NV hebben zich in 1999 31 bedrijven in de provincie gevestigd, waarvan het leeuwedeel in Twente. Het aantal nieuwe vestigingen was gelijk aan dat in het recordjaar 1998. Het aantal betrokken arbeidsplaatsen steeg echter met 20% en de daarbij gepaard gaande investeringen met 30%. ■
◆ Paul Moreton (Detroit Diesel) overhandigt een plaquette aan Erik van Amstel, algemeen directeur van Hitec Power Protection (links).
Scope
Buro Brummer (marktcommunicatie & reclame) ontwikkelde in samenwerking met Innovadis BV (internet en datatoepassingen) Nederlands eerste klachtenwebsite. Vanaf februari 2000 is de internetsite www.klagenmag.nl geopend. Op deze site kan iedere consument die daaraan behoefte heeft, on-line klagen over producten en diensten van Nederlandse bedrijven, instellingen en overheden. Met ‘Klagen Mag’ kan iedereen eenvoudig en vooral snel zijn of haar ongenoegens kwijt. De klachten worden verzameld en doorgestuurd naar de organisaties waarop de klachten betrekking hebben. Hierdoor worden ook de kleinste klachten zinvol. Bedrijven, organisaties en overheden kunnen met een rechtstreekse link naar de site, direct over de klachten en opmerkingen van consumenten over hun producten of diensten beschikken.
61
Nieuwe IKT-deelnemers IKT-Almelo e.o. MAS Management Services Ermontstraat 12 7641 DT Wierden Contactpersoon: W.G.F. Schrander
BGCOM B.V. Auke Vleerstraat 171 7547 PH Enschede Contactpersoon: R.W. Munninghoff
IKT-Hengelo e.o.
62
Mendels Cartonnage B.V. Bedrijvenpark Twente 90 7602 KD Almelo Contactpersoon: L. Swaenen Tempo-Team Uitzendbureau Wierdensestraat 2 7607 GH ALMELO Contactpersoon: D. Stoeten
SOM Opleidingen Metaal District Oost Sportlaan Driene 2 7552 HA Hengelo Contactpersoon: P. Hesselink TerZake Wolter ten Catestraat 52 7551 HZ Hengelo Contactpersoon: A.M. Nijhuis
IKT-Eibergen/Neede Telecom KPN J.M. den Uyllaan 13 7103 JH Winterswijk
Spectrum Prints Hengelo Oude Postweg 28 7557 DE Hengelo Contactpersoon: R.S. Weel
IKT-Enschede Spectrum Prints Hengelo Oude Postweg 28 7557 DE Hengelo Contactpersoon: R.S. Weel Magneta MultiMedia Tools B.V. Colosseum 29 7521 PV Enschede Contactpersoon: M.W. Essink
IKT-West-Twente SNS Bank Overijssel N.V. Rayon Nijverdal Keizerserf 20 7442 MN Nijverdal Contactpersoon: J.G. Hegeman
IKT-Agenda april/mei 2000 IKT-bestuursvergaderingen 11 april Hengelo
12 april Enschede
13 april Personeel & Organisatie
17 april Coll.ov. Haaksbergen
18 april Financiën & Economie Ondernemen & Communicatie
19 april Eibergen/Neede
02 mei Hoofdbestuur
08 mei Haaksbergen
09 mei Coll.ov. Oldenzaal
11 mei Oldenzaal
17 mei
IKT-Nieuws
bijeenkomst in Hotel/Restaurant Berg en Dal te Lutte. Nadere details over deze bijeenkomst treft u aan in uw uitnodiging.
Milieu
IKT-bijeenkomsten 12 april
IKT-Enschede
IKT-Haaksbergen
Op woensdag 12 april a.s. vindt vanaf 11.15 uur de Jaarvergadering van IKT-Enschede plaats in restaurant De Assinkhof te Enschede. Aansluitend aan de jaarvergadering zal er van 12.00 tot 14.00 uur een lunchbijeenkomst plaatsvinden waarbij Burgemeester Mans zijn visie op de economische ontwikkelingen in Enschede zal geven.
Op zaterdag 15 april a.s. vindt het jaarlijkse klootschiettoernooi van de Kring Haaksbergen plaats. Vanaf 09.30 uur worden de deelnemers verwacht in restaurant Bij de Watermölle te Haaksbergen. Nadat de wedstrijden gespeeld zijn, kan men natuurlijk weer genieten van een heerlijke en welkome warme maaltijd.
IKT-West-Twente
IKT-Productie, Logistiek & Techniek
De jaarvergadering van de Kring WestTwente vindt dit jaar plaats op donderdag 13 april a.s. vanaf 16.00 uur bij Eternit te Goor. Aansluitend aan het huishoudelijk deel van de jaarvergadering zal er een bedrijfspresentatie plaatsvinden met vervolgens een rondleiding door het bedrijf.
De Werkgroep Productie, Logistiek & Techniek organiseert op woensdag 10 mei a.s. vanaf 16.00 uur een bijeenkomst bij Vernay Europa B.V. te Oldenzaal over het onderwerp ‘Productiecellen’. Nadere details hierover leest u in uw uitnodiging.
IKT-Oldenzaal
IKT-Haaksbergen
De milieucommissie van IKT-Oldenzaal zal op donderdag 11 mei van 07.00 tot 09.00 uur invulling geven aan de ontbijt-
Op vrijdag 19 mei a.s. organiseert de Kring Haaksbergen een feestelijke middag/avond voor haar deelnemers en hun partners. Om
Enschede
13 april West-Twente
15 april Haaksbergen
10 mei Productie, Logistiek & Techniek
11 mei Oldenzaal
19 mei Haaksbergen
15.30 uur zal er vanaf Haaksbergen een luxe touringcar vertrekken naar een euregionale (adellijke) bestemming. Uiteraard zal er die middag en avond uitstekend voor ■ de inwendig mens worden gezorgd.
ICTwente wil regio op wereldkaart zetten Het gaat hard met de ontwikkeling
het regionale bedrijfsleven, maar beseft heel goed dat deze trends vaak als eerste door de Twentse speerpuntbedrijven en -kennisinstituten worden opgemerkt. “En daarom is die snelle en informele communicatie zo belangrijk!”
van ICT-regio Twente. Zo hard dat de initiatieven soms over elkaar heen rollen en dat zowel de bedrijven als de kennisinstellingen moeite hebben om het tempo te volgen.
“Naast de bestaande ICTondernemingen en starters richten we ons sterk op de technologiegedreven bedrijven. Dus voor hen die de wereld als hun markt zien. En dat zijn niet alleen ICT-bedrijven, maar bijvoorbeeld ook bedrijven in de medische sector.”
Twente lijkt hard op weg om dé ICT-regio van Nederland te worden, maar dan zal er, volgens Jan Wouter Vasbinder, nog wel een en ander moeten gebeuren. “Twente moet een zoemend netwerk worden vol informele contacten tussen onderzoekers en ondernemers, ontwikkelaars van ICT-oplossingen en gebruikers daarvan én organisaties en instellingen die zorgen voor de
wikkelen van high-tech bedrijvigheid in de regio. “Een belangrijk kenmerk voor een dergelijke innovatiegedreven regio is een snelle en informele communicatie tussen alle betrokkenen. Dus bijvoorbeeld bijeenkomsten en een gezamenlijk internetplatform. Vanuit de koker van Syntens kwam in dit verband het idee voor een I-saloon, een fysiek en virtueel café waar de Twentse IT-incrowd elkaar kan ontmoeten.”
randvoorwaarden voor deze ont-
Vasbinder wil daarbij vooral gebruik maken van de bestaande netwerken en structuren. “We hebben een sterke Industriële Kring Twente, die binnenkort start met een eigen werkgroep IKT-ICT. De Technologie Kring Twente is een belangrijke bundeling van technologische bedrijven. Daarnaast zijn er tal van regionale brancheverenigingen via welke wij het Twentse bedrijfsleven kunnen informeren over de enorme mogelijkheden de ICT hun biedt. Zowel in de verkoop en marketing als in het integreren van ICT in hun producten of diensten..
Trendwatcher wikkeling en het uitdragen van de boodschap.” (door Niko Wind)
Vasbinder, sinds kort directeur van ICTwente NV, ziet zijn rol vooral als katalysator en stimulator van ontwikkelingen. ICTwente is de Twentse contractpartner van Twinning, maar de aandeelhouders (de Universiteit Twente, de Hogeschool Enschede en de OOM) willen deze NV ook gebruiken als stimulator voor het ont-
ICTwente organiseerde de WAP-bijeenkomst (WAP is nodig voor mobiel internet) die door op initiatief van onder meer USE verenigde UT-starters. Op 3 mei houdt ICTwente een bijeenkomst over Giganet en internet-2, met medewerking van onder meer de Liason Groep van de UT. Dat er behoefte is aan dit soort bijeenkomsten blijkt wel uit de animo. Er waren 300 aanmeldingen voor 220 plaatsen en een zestigtal belangstellenden kwam ‘op goed geluk’ bij de overvolle zaal. ICTwente wil voor de Giganet-bijeenkomst gericht gaan uitnodigen. Daarnaast probeert ICTwente probeert ook als trendwatcher op te treden voor
Wereldkaart Twente moet, volgens Vasbinder, als ICTregio een vaste plaats op de wereldkaart krijgen. Hij spreekt over ‘op lange termijn’, maar lang in het kader van ontwikkelingen op ICT-gebied. “Wij moeten er met z’n allen aan werken dat ‘de wereld’ weet wat er in Twente gebeurt. Dat betekent niet alleen algemene publiciteit, maar vooral ook de persoonlijke verhalen bij contacten met mensen van buiten de regio. ICTwente is gevestigd in de dependance van het Ondernemingshuis aan de Institutenweg 4 in Enschede. ■ E-mail:
[email protected]
63
Twente Agenda 2000
64
Datum
Aanvang
Onderwerp
Plaats
Organisatie
12 april 13 april
11.00 uur 16.00 uur
Enschede
IKT
15 april 02 mei 09 mei 10 mei 11 mei 16 mei 19 mei 19 mei 25 mei 06 juni 16 juni 21 juni 22 juni 26 juni 27 juni 29 juni
10.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 07.00 uur 16.30 uur 15.30 uur 16.30 uur 12.00 uur 17.00 uur 14.30 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.00 uur n.t.b.
Goor Haaksbergen Enschede Hengelo Oldenzaal De Lutte Hengelo Anholt Hengelo Nijverdal Enschede Twente Delden Enschede Hengelo Almelo
IKT IKT Villa SIAB IKT IKT WVM Twente IKT Mij.v.Nijv.&Handel IKT Villa WVM Twente IKT IKT IKT IKT
03 juli 06 juli 05 sept. 07 sept. 13 sept. 21 sept. 21 sept. 22 sept. 25 sept. 26 sept. 28 sept. 03 okt. 04 okt. 16 okt. 26 okt. 07 nov. 11 nov. 16 nov. 17 nov. 24 nov. 27 nov. 29 nov. 29 nov. 30 nov. 06 dec. 07 dec. 11 dec. 12 dec.
17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 15.00 uur 19.30 uur 09.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 19.00 uur 16.30 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 20.00 uur 17.00 uur
Jaarvergadering + Lunch IKT-Enschede Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-West-Twente bij Eternit Klootschieten IKT-Haaksbergen Opname Radio Oost van programma Memphis Bijeenkomst IIP Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Ontbijtbijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek Holec Holland N.V. Feestavond IKT-Haaksbergen Lezing door prof. ir. R. Pieper Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Opname Radio Oost van programma Memphis Slotbijeenkomst met partners; rondje Twente Jaarvergadering + Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen bij Meindersma Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Informele bijeenkomst IKT-Enschede Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Lezing door prof. dr. A. Heertje Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Jaarvergadering IKT Informele bijeenkomst IKT-Almelo Interregionaal Klootschiet Toernooi Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Feestavond 25-jarig jubileum IKT Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Lezing door mr. W. Stevens Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo
Haaksbergen n.t.b. Hengelo Tubbergen Enschede Neede Rijssen Hengelo Haaksbergen Hengelo n.t.b. Hengelo Hengelo n.t.b. Oldenzaal Almelo Ootmarsum Diepenheim Hengelo Haaksbergen Hengelo Hengelo Neede Hengelo Hengelo n.t.b. Enschede De Lutte n.t.b.
IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT/Mij.v.Nijv.&Handel IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Mij.v.Nijv.&Handel IKT IKT IKT IKT IKT
Voor nadere informatie: IKT Mij.v.Nijv.&Handel WVM Twente UT/Stress Villa/Hogeschool Enschede SIAB
tel. 053 - 48 49 980 tel. 053 - 48 49 840 tel. 055 - 52 22 606 tel. 053 - 48 93 527 tel. 053 - 48 71 871 tel. 053 - 48 49 845
Voor opname in de Twente Agenda kunnen organisaties en instellingen in principe hun geplande bijeenkomsten en evenementen t.b.v. het Twentse bedrijfsleven via IKT opgeven. IKT neemt echter geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de verstrekte gegevens en behoudt zich het recht voor van plaatsing.