POLENNIEUWSBRIEF Nieuwsbrief van de Polencommissie van de Immanuëlkerk te Barendrecht
Nr. 13 – 23-05-2013
VOORWOORD
Er liggen meerdere maanden tussen deze nieuwsbrief en de vorige. De eindredacteur van deze nieuwsbrieven was bezig met een andere klus: het samenstellen van een liederenbundel Pools-Nederlands, die wat uitgebreider moest zijn dan de bundel met 19 liederen die eerder was samengesteld. Op dit moment lijkt de nieuwe bundel 64 liederen te gaan bevatten. Het was een heel werk. Verreweg de meeste liederen die in Poolse gemeenten worden gezongen, komen niet in beide talen voor en dat geldt ook voor het overgrote deel van de liederen die ons bekend zijn. Soms is er alleen overeenkomst in melodie, maar niet qua inhoud; soms komt de inhoud overeen, maar niet de melodie. Soms bestaan meerdere versies en moet uitgezocht worden, welke versie onze zustergemeenten eventueel gebruiken. Verschillende Polen hebben geprobeerd de laatste foutjes uit de Poolse teksten te halen – nooit haalt iemand in een keer alle fouten uit zo’n hoeveelheid tekst – en de bundel moest een aardige lay-out krijgen en van passende illustraties worden voorzien. Het is de bedoeling dat de bundel gebruikt gaat worden bij de tweede conferentie in Oene voor Poolse predikanten en andere leidinggevende figuren uit Poolse gemeenten, bij het bezoek van een groep uit Piotrków aan onze gemeente en daarna mogelijk nog vele malen. In de tussenliggende maanden zijn er drie bezoeken aan zustergemeenten geweest. En nu is er bijna de jaarlijkse actiemarkt…
ACTUALITEITEN
ACTIEMARKT Aanstaande zaterdag is de actiemarkt. Komt allen. Vooral nu is het van belang dat we met elkaar een mooi bedrag neerzetten, omdat de gemeente van Piotrków Trybunalski is begonnen met een flinke stap in het bouwproces: het wind- en waterdicht maken van het hele gebouw en het pleisteren van alle buitenmuren. Wat zal het gebouw er binnenkort anders uitzien! Maar eerst is er nog geld nodig. Het bedrag dat de gemeente van Piotrków in kas heeft met daarbij gevoegd wat wij hiervoor gespaard hebben, is nog niet toereikend. Kom dus naar de markt en laat de euro’s maar rollen! De actiemarkt op 25 mei duurt van 9:30 tot 14:00 uur. Binnen is er de gebruikelijke rommel- en boekenmarkt en er zijn stands met sieraden, kaarten enz. Buiten staan kramen met fruit en groente, tassen, fotokaarten, artikelen van de christelijke cadeauwinkel Joy. Er is ook allerlei lekkers: koffie, thee met gebak en voor de lunch heerlijke patat, broodjes hamburgers, saté en poffertjes. Om 13:30 uur zal een veiling worden gehouden. Veilingmeester Hans van den Heuvel zal mooie en waardevolle artikelen aan de man brengen. Nieuw is dit jaar een tafel met Poolse producten, samengesteld door de gemeente van Piotrków. Daniel en Rafał uit Piotrków, die gewoonlijk op zondagmorgen de kerkdienst bij ons bijwonen, hebben de spullen onlangs meegebracht uit Polen. Zij zullen de tafel inrichten en de waren aanprijzen. Stel hen aub. niet teleur! De gemeente van Piotrków leeft op een afstand erg mee. We ontvangen graag nog bruikbare spullen voor de actiemarkt. Die kunnen op vrijdagavond 24 mei tussen 19.00 en 21.00 uur in de kerk worden afgeleverd. ____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 1
Dit jaar wordt geëxperimenteerd met de mogelijkheid dozen met groenten en fruit vooraf te bestellen. Die worden dan op vrijdagavond 24 mei tussen 19.00 en 21.00 uur thuisbezorgd. Er zijn grote dozen van € 15,00 en minder grote van € 7,50. In alle gevallen is de prijs-kwaliteitverhouding heel gunstig. Wie niet gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid vooraf een doos te bestellen en te laten bezorgen, kan op de actiemarkt nog een doos kopen. We rekenen op ieders komst en hopen weer op een heel gezellige (hopelijk niet al te natte) dag en een fantastische opbrengst. ____________________________________________________________________________
Piotrków Trybunalski Dit jaar is de intensiteit van contacten met de gemeente van Piotrków Trybunalski hoger dan ooit. Voor oktober staat een reis van een aantal gemeenteleden uit Piotrków gepland. En de afgelopen maanden was al drie keer een groep(je) uit Barendrecht in Piotrków. De eerste groep die naar deze stad afreisde, ging erheen om de kleine gemeente te helpen bij haar vakantiebijbelwerk. Niet alleen ’s zomers wordt zo’n week georganiseerd, maar ook in de winter. De Polen hebben twee weken wintervakantie in januari en/of februari. Hier volgt een verslag van Aristha Verkaik, een van de reizigers. En daarna kortere weergaven van de andere reizen. ____________________________________________________________________________
Verslag van de reis naar Piotrków Trybunalski, 15-02-’13 t/m 23-02-‘13 Vrijdagavond en zaterdag Rond 21.30 uur kwamen René van der Keur, Frans Meijer en Marlies Monster aan in Hardinxveld om Rook, Aristha en Aart Verkaik op te halen om richting Polen te vertrekken. Nadat we met elkaar een zegen hadden gevraagd voor de reis en alle spullen hadden ingepakt, zijn we naar Piotrków Trybunalski vertrokken. Na een nacht rijden ontmoetten we in Polen bij een McDonald’s waar we even gestopt waren, twee leden van de gemeente van Toruń: Waldemar Izydorek en een van zijn zonen. Zij hadden een paar dagen gereisd om in Duitsland een auto te kopen. Een bijzondere ontmoeting.
ontmoeting met Waldemar en zijn zoon
Na een reis van ongeveer twaalf en half uur kwamen we bij de kerk in Piotrków Trybunalski aan. Al gauw waren de dominee en zijn vrouw er. Zij lieten ons de slaapkamers en de keuken zien. ’s Avonds zijn we met Daniel en Ania in een restaurant uit eten geweest, dat was super! Echt heerlijk eten. Zondag Om tien uur begon de kerkdienst in de kerkzaal beneden. Helaas kon Frans er niet bij zijn, want hij voelde zich niet lekker en bleef in bed om uit te rusten. In de dienst werden wij welkom geheten door de dominee. Hij vertelde het getuigenis dat
aankomst in een winters Piotrków
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 2
Frans zaterdagavond aan hem had verteld. René bracht de groeten over. En met elkaar hebben we drie liederen gezongen: ‘Zoekt eerst het koninkrijk van God’, ‘King of kings and Lord of lords’ en ‘Genade, zo oneindig groot’. Dit deden we onder begeleiding op het keyboard door Rook en op de dwarsfluit door Aristha. Rook hield een preek(je) naar aanleiding van Johannes 18: 1-9. Daarin gaat het over de vraag van Jezus aan Judas: ‘Wie zoekt u?’ Die vraag wordt door Jezus ook aan ons gesteld en die moeten wij kunnen beantwoorden voor we hem deze week aan de kinderen kunnen stellen. René gaf zijn getuigenis. Daarbij zei hij dat iedereen heeft te maken met voorspoed en tegenspoed. Maar we mogen erop vertrouwen dat God altijd alles in zijn hand heeft. Zoals in Markus 6 vers 51 staat: “En Jezus kwam aan boord en de storm ging liggen.” ´s Middags hadden we een vergadering over de invulling van de vakantiebijbelweek. ´s Avonds zijn we in twee groepen uiteen gegaan, om bij mensen uit de gemeente te eten. Marlies, Aart en René gingen naar Kasia en Andrzej en hun zonen; Rook en Aristha aten bij Daniel en Anja met hun kinderen. We hebben er allemaal van genoten. De mensen hier in Polen zijn erg gastvrij en er is meer dan genoeg te eten.
bespreking van de vakantiebijbelweek
Maandag De eerst dag van de vakantiebijbelweek. Wij hadden er allemaal veel zin in en waren benieuwd wat ons te wachten stond. Er kwamen ongeveer veertig kinderen. Iedere dag werd begonnen met een stukje van een film; deze dag zagen we het begin van Ice Age 3. Toen alle kinderen er waren, zongen we enkele liederen. Pools zingen is wel lastig, hoor. Na het zingen keken we naar een sketch die een aantal jongeren van de gemeente opvoerde. De kinderen luisterden geboeid. Hierna begon in de Bijbelstudie in twee groepen: van ong. 6 tot 11 jaar en van 11 tot 16 jaar. De Bijbeltekst die deze dag aan de kinderen werd geleerd, was Spreuken 6 vers 6: “Ga naar de mier, luiaard, zie zijn wegen en wordt wijs.” Na de Bijbelstudie en de pauze met cake en limonade gingen de kinderen spelletjes doen of knutselen. Op deze dag maakten de jongste kinderen een egel van klei met satéstokjes, terwijl we met de andere groep Hollandse spelletjes deden. Daarna deden we de spelletjes met de jongste kinderen, terwijl de oudste kinderen van pocketboekjes een egel maakten. Omdat Marlies allergisch kan worden van een
voorbereidingen
de sketch
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 3
hond gingen we ’s avonds niet naar Naomi en Mark met hun kinderen, maar kwamen zij bij ons in de kerk eten en een leuk spel doen. Dinsdag Om tien uur kwamen de kinderen weer, dat waren er nu wel ongeveer 60. Nadat we het tweede stuk van Ice Age 3 hadden gezien, zongen we met elkaar en was er weer een sketch. Hierna was de Bijbelstudie. De kinderen leerden Petrus 5 vers 8: “Wees nuchter en waakzaam; want uw tegenpartij, de duivel, gaat rond als een brullende leeuw, op zoek naar wie hij zou kunnen verslinden.” De jongste kinderen maakten deze dag een leeuw en de oudste kinderen een dier van ijzerdraad. Een deel van de kinderen ging naar de ijsbaan op loopafstand van de kerk. De kinderen hadden veel lol met elkaar!
samen eten, samen spelen, samen praten
’s Avonds hebben we bij gemeenteleden gegeten. Rook en Aristha gingen naar Zofia en Jan; Marlies, René en Aart aten bij het gezin van de dominee. Woensdag Om half acht gingen Frans, René, Marlies, Rook en Aart op weg naar Auschwitz en Kraków. Het was voor hen een heel indrukwekkende dag. In het kamp van Auschwitz kregen ze een rondleiding door de barakken, de gaskamer, enz. Daarna gingen ze nog naar het nabijgelegen Birkenau. Toen ze in Kraków aankwamen, was het al vrij donker. Ze maakten een wandeling door deze oude, sfeervolle stad. Aristha hielp ook op deze dag op de vakantiebijbelweek. De tekst ging deze keer over de arend uit Jesaja 40 vers 31: “Maar wie hoopt op de H E E R , krijgt nieuwe kracht: hij slaat zijn vleugels uit als een adelaar; hij loopt, maar wordt niet moe; hij rent, maar raakt niet uitgeput.” Elke dag werd een korte uitleg gegeven over het dier waarover het die dag ging. En het Bijbelverhaal paste daar meestal goed bij. Deze dag hebben de kinderen ongeveer dezelfde werkjes als gisteren gemaakt. Want de kinderen die gisteren hadden geschaatst, gingen nu een werkje maken en andersom.
Auschwitz en Birkenau
Donderdag Weer heerlijk met de kinderen gezongen. Iedereen was blij dat Frans, René, Rook, Aart en Marlies weer terug waren van hun uitstap. Het zingen in het Pools ging ons steeds makkelijker af. Maar het blijft een moeilijke taal. Tijdens de
Aristha aan het werk met de kinderen
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 4
Bijbelstudies werd Johannes 3 vers 14 en 15 aangeleerd: “De Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang oomhooggeheven heeft, opdat iedereen die gelooft, in hem eeuwig leven heeft.” Daniel gaf de Bijbelstudie aan de oudste kinderen. Bij de jongste kinderen deed Naomi dat. ‘s Middags gingen we met elkaar naar de sporthal en hebben we allerlei leuke sportieve activiteiten gedaan. Touwtrekken, ballon trappen en een volleybalwedstrijd! Wat hebben we gelachen met de kinderen. De jongens en zelfs de dominee maakten stunten op dikke matten in de gymzaal. Na de kinderbijbelclub zijn we samen met Naomi, Julia en Jessica Hale naar het kindertehuis geweest. Daar wonen kinderen die ouders hebben met problemen op allerlei gebied. En ook kinderen van wie een of beide ouders overleden zijn. Het raakte ons te zien, dat de kinderen hier moeten wonen en geen aandacht en liefde meer kunnen krijgen van hun ouders. Gelukkig krijgen ze die wel van elkaar en van de leidsters van de groep. Het huis zag er mooi uit. In dit huis kunnen maximaal 30 kinderen wonen. Nu wonen er 19 kinderen. Ze wonen hier maximaal tot ze 18 jaar zijn. Een aantal van deze kinderen kwam bijna iedere dag naar de vakantiebijbelweek. Ze waren benieuwd of wij volgend jaar weer wilden komen helpen met de vakantiebijbelweek. We zeiden dat er in december in ieder geval weer mensen komen met de schoenendoosactie. Toen wilden twee kinderen gelijk enthousiast de schoenendoos die ze een ander jaar hebben gekregen, opzoeken. Vrijdag Alweer de laatste dag van deze bijzondere week. We hebben de kinderen ‘Lees je Bijbel bid elke dag’ in het Nederlands aangeleerd. Dat vonden ze leuk, maar moeilijk. Samen met alle kinderen en leiding van de vakantiebijbelweek gingen we op een groepsfoto. Ook hebben we een fotopresentatie gezien van de afgelopen week en deden we een quiz. De kinderen hebben genoten van de vakantiebijbelweek. Wij waren daar heel blij mee, want daarvoor deden we het. Het was een goede en een gezegende week die we met elkaar mochten ervaren en die we zeker niet willen vergeten! ____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 5
Reis naar Hrubieszów (en Piotrków Trybunalski) Van 11 tot en met 15 april zijn Marcel den Butter, Rein van der Have en Paul Verkade op reis geweest naar onze zustergemeente in Hrubieszów, gelegen in het uiterste oosten van Polen. Op donderdagavond iets na acht uur was het vertrek. Op de heenweg onderbraken we de reis in de Kraków voor een ontbijt en een wandeling door het prachtige centrum van de mooiste stad van Polen. Een paar uren later kwamen we langs een van de mooiste en bekendste kastelen van Polen, het kasteeel van Łańcut, een mooie plaats voor een koffiepauze. midden april leek het nog winter in Oost-Polen Uiteindelijk werden we op vrijdagavond rond half zeven in Hrubieszów verwelkomd door Marek en Ewa Pyra. Op zaterdagmorgen werden we ontvangen door een van de kerkenraadsleden, Marian, die ook de gemeentezang begeleidt op de accordeon. Hij woont met zijn vrouw afgelegen op het platteland in een heel klein huis en heeft noch werk noch uitkering. Maar opvallend was het enthousiasme dat zichtbaar werd, toen hij zijn accordeon pakte en hij met zijn vrouw en haar zus zong van de hemelse heerlijkheid waarnaar zij uitzien. ’s Middags werd genoten van een samenzijn met uitgebreide maaltijd bij een ander kerkenraadslid. op bezoek bij ouderling Marian Op zondag woonden we de kerkdienst bij. Er waren rond de dertig kerkgangers, die luisterden naar de boodschap ‘Gij zult mijn getuigen zijn’ en naar de groeten die werden overgebracht van onze gemeente. Op de terugweg naar Nederland was er een ontmoeting met een predikant en zijn gezin in de grote stad Lublin. En enkele uren later met de kerkenraad van onze zustergemeente in Piotrków Trybunalski. In de loop van de maandag kwamen we weer in Barendrecht aan, verrijkt met mooie indrukken, goede herinneringen en voor onze gemeente broederlijke groeten en zegenwensen van de gemeenten in in de kerk van Hrubieszów Hrubieszów, Lublin en Piotrków Trybunalski. Het was zegenrijk elkaar weer te ontmoeten en te bemoedigen. ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 6
Reis naar Piotrków Trybunalski Van donderdag 2 mei tot en met zondag 5 mei was Arnold Hoogenboom opnieuw met architect Gerrit van Asselt in Piotrków Trybunalski om met de kerkenraad van onze zustergemeente te overleggen over de voortgang van de bouw van het kerkelijk centrum. Ze hadden weer zinvolle besprekingen en goede contacten. Het belangrijkste onderwerp was de volgende fase in de bouw. De plannen en de kosten werden doorgesproken. Midden mei is de aannemer aan het werk gegaan. Er zit al enkele jaren een goed dak op het gebouw, maar de muren rond de ramen zijn nog niet overal dichtgemaakt en ook de dakkapellen zijn nog niet goed afgewerkt. Daardoor kunnen regen en wind te veel hun gang gaan. Nu wordt een heel belangrijke stap gezet: het gebouw wordt helemaal wind- en waterdicht gemaakt en de hele buitenkant wordt gepleisterd. Hieronder is te zien hoe het nu is en hoe het ongeveer moet worden. Wat zal het gebouw er in augustus heel anders uitzien. Een punt van zorg is aandacht is nog de financiering. Het bedrag voor deze fase is nog niet rond. Er is nog een gat van duizenden euro’s. Daarom een voor deze nieuwsbrieven ongebruikelijke oproep: Wie wil bijdragen aan de kerkbouw van deze gemeente die zelf maar heel beperkte financiële middelen heeft, storte een gift op bankrekening 3686855, t.n.v. Diaconie Hervormde Gemeente B.A. te Barendrecht onder vermelding van ‘Piotrków’. Van harte aanbevolen!
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 7
AGENDA 2013 data
za. 16/02 – do. 11/04 – do. 11/04 – do. 28/06 – do. 05/09 – do. 17/10 – vr. 13/12 – vr. 13/12 –
vr. 25/01 vr. 22/02 ma. 15/04 wo. 17/04 do. 18/04 ma. 15/04 zo. 30/06 za. 25/05 ma. 27/05 ma. 09/09 ma. 21/10 ma. 16/12 ma. 16/12
in Barendrecht
activiteiten 2013 reünie van de schoenendoosreizen werkvakantie in Piotrków Trybunalski delegatie brengt bezoek aan Hrubieszów en Piotrków Tryb. vergadering Polencommissie bespreking kerkbouw (kleine) delegatie brengt bezoek aan Hrubieszów en Piotrków Tryb. Arnold Hoogenboom en Gerrit van Asselt naar Piotrków Trybunalski actiemarkt voor Polen vergadering Polencommissie tweede conferentie voor kader van Poolse gemeenten in Oene delegatie uit Piotrków Tryb. is een weekend in Barendrecht schoenendoosreis naar Toruń schoenendoosreis naar Piotrków Trybunalski in Polen
Stichting Hulp Oost-Europa
WETENSWAARDIGHEDEN
Voor wie het overzicht wat kwijt was Een deel van onze gemeente heeft een behoorlijk goed beeld bij wat wij als Immanuëlkerk in Polen doen, met name zij die wel eens mee zijn geweest naar Polen. Maar een ander deel heeft dat veel minder. Voor wie niet een duidelijk beeld heeft van wat onze gemeente in Polen doet, is hier een overzicht. We hebben een relatie met drie gemeenten, verspreid over Polen, waarvan het aantal leden bij elkaar opgeteld kleiner is, dan dat van de helft van onze gemeente. Het protestantisme in Polen heeft een heel beperkte omvang. De meeste Polen zijn helemaal doortrokken van het katholicisme. Pool zijn valt voor velen samen met katholiek zijn. Dat maakt de positie van de protestanten zo moeilijk. Zowel in de schoolklas als op het werk zijn ze vaak eenlingen. Vaak worden ze gediscrimineerd. Nogal eens worden jongeren door hun familie verstoten, als ze van katholiek protestant worden. Onze drie zustergemeenten voelen zich daarom erg gesteund door de contacten die ze met onze gemeente hebben. Belangrijker dan dat wij hen financieel steunen wanneer dat nodig is, is voor hen de verbondenheid met ons in geloof en onderlinge betrokkenheid. Hrubieszów Een kleine gemeente in een stadje van zo’n 18.000 inwoners in het uiterste oosten van Polen, heel dicht bij Oekraïne in een gebied met veel armoede en werkloosheid. Jongeren trekken veelal weg naar West-Europa. Een bijzondere gemeente, hoewel gelegen in een uithoek van het land, bekender onder de gemeenten van het kerkverband dan vele andere, wellicht mede omdat uit deze gemeente in de laatste vijftig jaar opvallend veel predikanten zijn voortgekomen. De dringendste verbeteringen aan het honderd jaar oude kerkgebouw van deze gemeente hebben wij helpen uitvoeren. Er zijn nog enkele renovatieplannen voor de toekomst. In september 2011 zijn de voorganger met zijn vrouw, Marek en Ewa Pyra, een weekend bij onze gemeente te gast geweest.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 8
Toruń Meer naar het noorden ligt de stad Toruń aan de grote rivier, de Wisla. De universiteitstad met 200.000 inwoners heeft een prachtig historisch centrum. Onze zustergemeente hier is de grootste van de drie. Ze heeft een aardig gebouw, maar dat is gebouwd in een tijd waarin goede materialen niet voorhanden waren. Daardoor is de gemeente al jaren bezig met renovatiewerkzaamheden. In april 2008 en in april 2012 is een groep van deze gemeente bij ons te gast geweest. Meerdere keren waren groepen van onze gemeente bij hen te gast. De pastor van deze gemeente is Tadeusz Tołwiński.
Piotrków Trybunalski Een gemeente in een stad die meer in het midden van Polen ligt, dicht bij de nieuw snelwegen (in aanleg) tussen noord en zuid en tussen oost en west. De stad telt 80.000 inwoners. Ook hier heerst nogal wat werkloossheid. Jongeren trekken veelal naar de grote steden. De gemeente is heel actief gericht op evangelisatie en op het verspreiden van wat licht en liefde onder kinderen en jongeren die opgroeien in weeshuizen of sociaal zwakke milieus. In oktober 2009 is een groep van deze gemeente bij ons te gast geweest. Momenteel wordt een tweede bezoek voorbereid. Regelmatig zijn leden van onze gemeente bij hen te gast. De pastor van deze gemeente is Daniel Krystoń. Voice of the Gospel Daarnaast steunen we de organisatie Voice of the Gospel (Stem van het Evangelie), gevestigd in Warschau, die zich heel sterk inzet voor de evangelieverkondiging via de media en door middel van zomerkampen en ook voor preventieve voorlichting over vormen van verslaving onder scholieren. Henryk Dedo, de directeur van deze stichting, was al enkele keren in de Immanuëlkerk om een presentatie te geven van het werk van VoG.
twee beelden van het kampwerk van Voice of the Gospel
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 9
Schoenendoosacties Een speciale vermelding verdienen de schoenendoosacties. De eerste inzameling was in 2006. Nadat het aantal schoenendozen dat werd weggebracht enkele jaren rond honderd schommelde, ging het snel omhoog toen andere kerken gingen meedoen. De paar laatste jaren ligt het rond 550. De dozen met leuks, lekkers en nuttigs gaan de laatste jaren altijd naar de drie zustergemeenten en naar een of twee andere gemeenten. Sinds 2010 vertrekken we gezamenlijk, maar scheiden we in Polen in twee groepen, die respectievelijk naar Toruń en Piotrków gaan. Deze acties worden in Polen enorm gewaardeerd als middel om kinderen die in heel trieste omstandigheden opgroeien een sprankje licht te geven in de tijd van kerst, als evangelisatiemiddel (het uitdelen gaat altijd gepaard met verkondiging van de blijde boodschap) en als middel om het beeld dat veel Polen hebben van protestantse gemeenten te verbeteren en de drempel te verlagen.
Tenslotte een kaart van Polen met daarop aangegeven onze drie zustergemeenten. Bedenk bij het inschatten van afstanden tussen de zustergemeenten, dat Polen een oppervlakte heeft van ongeveer acht maal Nederland. En daarnaast een heel beperkt snelwegennet. Zo moest in het verleden voor een reis van Toruń naar Piotrków vier uren worden uitgetrokken. Als de snelweg langs deze plaatsen helemaal klaar is, zal dat circa twee uren.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 13 10
