POLENNIEUWSBRIEF Nieuwsbrief van de Polencommissie van de Immanuëlkerk te Barendrecht
Nr. 12 – 08-02-2013
VOORWOORD
Het is alweer een aantal weken geleden, dat we vanuit Barendrecht de reis naar Polen maakten om honderden schoenendozen weg te brengen. Nooit eerder waren met zo’n grote groep gemeenteleden tegelijk in Polen. Wat niet nieuw was, was het enthousiasme waarmee we terugkeerden, verrijkt en gezegend met waardevolle indrukken en indrukwekkende herinneringen. De verslagen van de schoenendoosreizen vormen het hoofdbestanddeel van deze nieuwsbrief.
ACTUALITEITEN
Samenstelling Polencommissie Meer dan vijf jaren was Hanna Hummelen lid van de Polencommissie. Maar nu neemt ze daar afscheid van. Ze wil wel betrokken blijven bij ‘Polenactiviteiten’ in onze gemeente. Inmiddels is er een opvolgster gevonden: Dingena van den Berg. Zij is al twee keren mee geweest naar Toruń en al helemaal enthousiast geworden voor Polen en de contacten met de zustergemeenten. Ze heeft zich zelfs al wat Pools eigen gemaakt. Op de foto hiernaast is ze in actie tijdens een schoenendoosreis. De commissie bestaat nu uit: Johan Bakker, Dingena van den Berg, Maria Dramountanis, Peter Gouman, Rein van der Have, Johan van Huizen en Paul Verkade. ____________________________________________________________________________
De schoenendoosreizen Er zijn er die zeggen: ‘Niets voor mij, zo’n verre reis; ik ben een huismus’ of ‘ik zet me wel in onze omgeving in voor dit doel’ of ‘een hele nacht in de auto, dat is te veel voor mij; dan ben ik de volgende dag een wrak’. Maar het wordt toch steeds makkelijker mensen te vinden die wel meewillen, als we de schoenendozen gaan wegbrengen, omdat ze van anderen gehoord hebben, hoe bijzonder en mooi het is in december zomaar een weekend in een van onze Poolse zustergemeenten te zijn en daar mee te maken hoe de schoenendozen hun bestemming vinden. Zo werd de groep dit jaar groter dan ooit. We vormden weer twee teams. Het ‘team Piotrków’ bestond uit: Rein van der Have en zijn dochter Marjolein, Johan en Jacqueline van Huizen, René van der Keur, Martijn Kooij, Wilma Quik en haar zoon Rens, en Harold Verbaas, de vriend van Marjolein. Het ‘team Toruń’ bestond uit: Reinier en Dingena van den Berg, Christina Floor, Marcel van de Grift, Kees van den Heuvel, Luuk de Pagter en zijn zoon Erwin, Mark Preesman, Romek Szymański, Paul Verkade en zijn zoon Jan-Eric, en Wijnand Voets. Hieronder volgt een verslag van de reizen, samengesteld uit bijdragen van deelnemers.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 1
Hoe krijg je vanuit Barendrecht 21 enthousiaste mensen, meer dan 550 schoenendozen en diverse hulpgoederen op georganiseerde wijze binnen 3 dagen in de winterperiode in 5 of meer verschillende kerkelijke gemeenten in Polen??? Antwoord: Met veel organisatietalent, 3 bussen, een personenauto, een bevlogen reis(bege)leider in de persoon van Paul Verkade en (niet te vergeten) ondersteuning van het thuisfront van de reizigers. Daarbij is er veel voorbereiding geweest in het voorliggende jaar met medewerking van plaatselijke kerken en scholen. Vertrek Op vrijdagavond vertrekkend vanaf de Immanuëlkerk in Barendrecht zwaaien we enthousiast (en enigszins weemoedig? Zij gaan vannacht slapen, wij gaan rijden) naar een groep verzamelde thuisblijvers als we met vier voertuigen de reis beginnen. We komen eerst bij elkaar in de kerk om een zegen te vragen over de reis en enkele instructies te ontvangen. Het reisplan, wat te doen bij slaap of pech, waar te verzamelen voor een vroeg ontbijt en splitsing van de groep, enzovoorts. De reis beginnen met gebed en je daarin afhankelijk te weten geeft direct aan, dat we niet als vanzelfsprekend zonder ongelukken na het weekeinde terugkeren. Dit weekeinde zullen we zien dat we regelmatig in gebed bij elkaar komen en ons ten allen tijde op God richten bij alles wat we doen. We zien dat we van veel Poolse mensen kunnen leren voor wat betreft hun gebedsleven. We vertrekken in een koude nacht, stoppen bij de grensovergang De Lutte en vervolgens met een bepaalde regelmaat in Duitsland om de slaap te boven te blijven en te wisselen van bestuurder. We moeten tenslotte 1.200 km (naar Torun) of 1.300 km (naar Piotrków) rijden. Hoe oostelijker we komen, hoe kouder het wordt. IJsbloemetjes aan de binnenkant van de ramen zijn best mooi, maar na kilometers stilzitten en beperkte verwarming koelt het gezelschap in onze bus behoorlijk af. Gelukkig verwarmen Erwin en Jan Eric de zaak enigszins met wat getokkel op de gitaar, ofwel live muziek onderweg. Pas een dag later ontdekken we een stiekeme knop voor de ventilatie/verwarming voor de passagiers achterin. Prompt klagen de achterpassagiers op de terugweg regelmatig over tropische hitte achterin… en of de kachel weer een poosje uit mag. Positief denkend; als we de gemiddelde temperatuur van heen- en terugweg nemen hebben we toch maar mooi comfortabel van een grote negenpersoonsbus van Taxi Bakker gebruik kunnen maken.
De reis naar Janikowo en Toruń Vroeg in de morgen ontbijten we net over de Poolse grens in Torzym en nemen we afscheid van de groep die doorreist naar Piotrków en wij reizen door richting Toruń. Tegen elf uur komen we in het plaatsje Janikowo. Hier ontmoeten we de predikant en een ouderling met zijn zoon die ons een ijskoud en oud kerkgebouwtje laten zien. De gemeente knapt dit kerkgebouw langzaamaan op. Uitgenodigd in het huis van een van hen krijgen we koffie en (zelf meegebrachte) koek aangeboden, maar vooraleerst gaan we in gebed. Een gebed in het Pools; Romuald en Paul zullen het verstaan hebben, wij bidden stil mee. Wat zijn deze mensen blij met de 75 schoenendozen en de gift die we voor de gemeente achterlaten. We krijgen (zoals overal in Polen) de mogelijkheid mee te eten, maar na enig aandringen begrijpt men dat we toch echt naar Torun moeten om daar nog een beetje op tijd te zijn.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 2
Zaterdag - in Toruń Door naar Toruń. Een hartelijke ontvangst door ds. Tadeusz Tołwiński. Dan eerst schoenendozen uitladen, gastenkamers verdelen, opfrissen en we spreken af naar de stad te gaan voor een lunch en om wat rond te kijken. We moeten wel om half vijf terug zijn, want dan zit de kerkzaal vol met kinderen en is er een kerstviering waarna er schoenendozen worden uitgereikt. Toruń is een mooie oude stad. We vreesden als mannen (met slechts twee vrouwen in ons gezelschap) een beetje voor de in de reisbeschrijving genoemde ‘mogelijkheid om te winkelen in de stad’, maar ‘gelukkig’ dringt de tijd en hebben we trek in een lunch, zodat we al snel in een restaurant in de sfeer van een oude stadsherberg lunchen. De lunch bestaat uit een warme maaltijd (een flink bord winterkost, zouden we in NL zeggen). Dat alles voor het astronomische bedrag van omgerekend Euro 2,50. Je kunt in Polen relatief goedkoop uit eten, maar het is bitter te weten dat de lonen heel laag liggen en men van weinig moet rondkomen. Beslist geen vetpot dus. Terug bij de kerk treffen we al een volle kerkzaal aan met ouders en kinderen en schuiven we aan bij een kerstviering waarbij ook Paul de gelegenheid krijgt om iets van Nederland en de Immanuëlkerk te vertellen en foto’s te vertonen door middel van een powerpointpresentatie. Als Nederlanders zingen we een paar liederen. Daar zit ook een lied bij waarbij Paul een herderskleed aantrekt en een paar lorren om z’n hoofd heeft gedraaid. Afgesproken is dat wij zingen ‘Zeg eens herder, waar kom jij vandaan’. Waarop Paul moet invallen en een repeterend couplet afmaakt. Maar wat blijkt? De herder is verstrooid en kan zonder herdersbril zijn tekst niet meer lezen bij het gedoofde licht… Betrappen we Paul dit weekend toch nog op een menselijke fout. (Hebben we trouwens de rest van de tijd geen kans meer voor gekregen.) Daarna gaan de kinderen elk met een trots en blij gezicht met een schoenendoos naar huis. Later horen we dat deze kinderen, afkomstig uit veelal arme gezinnen, vaak een troosteloze toekomst tegemoet gaan. Wanneer statistieken kloppen, zal een groot deel van hen te maken krijgen met alcoholverslaving en dergelijke problematiek. Als ze al een goede school of opleiding kunnen volgen, zullen ze moeilijk werk kunnen krijgen in een magere economie met lage lonen en weinig groei.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 3
We krijgen een uitgebreid Pools diner in een zaal van de kerk, samen met een aantal leden van de gemeente. Leuk om met hen te kunnen praten in het Engels en na de maaltijd zingen we nog een tijdje liederen uit de samengestelde bundel van Paul. Hij heeft daarin ook de Poolse teksten opgenomen, zodat we (een ieder in zijn eigen taal) prachtige liederen met elkaar kunnen zingen. Pools en Nederlands door elkaar heen klinkt gewoon bijzonder. We hebben begeleiding van Jan Eric en Erwin; het zingen is heerlijk. Een jong meisje zie ik in Toruń vol overgave meezingen met een zuivere stem en ze heeft tranen in haar ogen van bewogenheid. Prachtig. We verstaan elkaar niet maar de Geest doorbreekt grenzen die door mensen zijn gemaakt! Ook de taalgrens blijkt geen barrière om te zingen van Jezus en over wat de Poolse of Nederlandse toekomst brengen mag. We gaan slapen op onze bijzondere bedden. Mijn bed is een op een hangmat lijkende stretcher. Maar wat geeft het? Als je vrijdagmorgen om zes uur wakker bent geworden en zo’n veertig uur later (zonder één minuut slaap) horizontaal gaat op zaterdagavond, op zo’n 1.200 km van huis en haard verwijderd… Dan slaap je als een baby. Zondagmorgen - in Włocławek Zondagsmorgens hoor ik om half acht heel in de verte de stem van Paul. Hij is alweer wakker en komt op onze geïmproviseerde vierpersoonskamer vragen, wie er met hem meegaat naar de gemeente in Włocławek. Voor ik het besef staat Mark Preesman al naast z’n bed en belooft met frisse moed mee te gaan. De andere twee heren zijn volgens mij nog niet bij bewustzijn; het is nog ernstig stil. Ik besluit ook maar op te staan en mee te gaan via de ontbijttafel. We zijn er nu toch, dus laten we maar weer in de bus stijgen en naar Włocławek reizen. Daar komen we een kwartier voor aanvang van de dienst aan. Wat denk je? Krijgen we gelijk alweer een maaltijd aangeboden. Volgens mij zouden ze zelfs in staat zijn de hele kerkdienst een halfuur op te schuiven als die vijf Nederlandse gasten eerst zouden willen eten. Wat een prachtige en eerbiedige begeleiding van de liederen (de melodieën gaan soms nu nog door mijn hoofd). Er is een koortje van ongeveer zes mensen en begeleiding middels twee keyboards en een gitaar. Paul wordt uitgenodigd te spreken tijdens de dienst. Zijn thema is: ‘In dit alles zijn wij meer dan overwinnaars’. De parallel met vroegere ____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 4
en hedendaagse wereldse helden weet Paul te leggen met enkele beelden op het scherm. Een bemoedigend woord voor zowel Poolse als Nederlandse christenen. Daarna krijgen wij de gelegenheid om met vier man (ook Kees van den Heuvel was meegereisd) een drietal liederen te zingen voor in de kerk. In het Pools wordt de tekst van het lied Samen in de Naam van Jezus geprojecteerd. De gemeente zingt met ons mee en ook de jongelui op de rij links vooraan kennen het lied en zingen mee. Ook hier merken we de aanwezigheid van de Geest die over grenzen werkt. Romuald Szymański leest in het Pools een zelfgemaakt gedicht voor en overhandigt dit aan de predikant. Dit heeft hij op de heenreis in de gemeente van Janikowo ook gedaan. Geen idee wat hij heeft voorgelezen, maar prachtig om de reacties van de Poolse mensen daarbij te zien. De dienst wordt afgesloten met gebed, waarbij een ieder (staande) hardop mag bidden. Dat verloopt ordelijk en eerbiedig. We verstaan niet alles maar begrijpen tussen de Poolse woorden door duidelijk dat er voor de mensen uit ‘Hollanda’ ook wordt gebeden en gedankt. We ontkomen er niet aan om direct na de dienst een uitgebreide warme maaltijd te gebruiken, waar we heerlijk van genieten. De maaltijd wordt afgerond met koekjes en traditionele koek/cake en speciale Poolse koffie. (Niet roeren! En pas op bij het opdrinken; de laatste twee centimeter is prut!) Zondagmiddag - in Toruń Nadat we ook hier dozen hebben achtergelaten keren we terug naar Toruń. Daar is de maaltijd ook net ten einde, maar vallen we middenin een discussie met ds. Tołwiński en de jongelui over volwassenendoop of kinderdoop. Daarover verschillen de meningen. Maar wel zeer interessant om te zien hoe een ieder z’n eigen standpunten weet te motiveren. We maken een zondagse wandeling door Torun en proberen ook nu weer tijdig bij de kerk terug te zijn voor alweer een uitdeling van schoenendozen aan kinderen. Hetzelfde programma als op zaterdagmiddag en ook nu hebben we weer de gelegenheid om in de kerk te zingen. Daarbij ook het ‘herderslied’; nu geheel foutloos. Lieve help, als we ’s avonds na de maaltijd (pizza’s deze keer) nog wat zitten te praten, gaat de ____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 5
telefoon en hebben we de groep uit Piotrków aan de lijn. ‘Er wordt sneeuw verwacht in Polen en Duitsland en op basis van resultaten uit het verleden kan de terugreis daarom nogal tegen zitten. Wij (vanuit Piotrków) denken erover vanavond rond middernacht maar te vertrekken en weer de nacht door te rijden. Wat doen jullie..?’ Oef, heb je net een hele lange goede nacht geslapen, zou je nu alweer een nacht moeten overslaan voor de terugreis. Ik houd me een beetje gedeisd in de hoop dat ‘men’ toch vindt dat vertrek op maandagmorgen vroeg genoeg is. Even denk ik dat ik pech heb, maar dan wordt toch besloten om eerst maar te gaan slapen en vroeg in de ochtend, rond vijf uur te vertrekken. Het blijkt op zondagavond namelijk al te sneeuwen in Polen en rond Berlijn, dus rijden we liever overdag in de sneeuw dan op de misschien slechtere wegen in de nacht. Hiervan hebben we achteraf geen spijt. Terugreis Polen - Barendrecht Laat in de nacht of heel vroeg in de ochtend nemen we afscheid van de dominee en zijn vrouw. In Polen is het knuffelen of omhelzen van een goede bekende daarbij een heel normaal ritueel. Een enkeling uit onze groep geniet daar speciaal van. (Namen willen we niet noemen om problemen in relationele sferen te voorkomen). Feit is dat we hartelijk worden uitgezwaaid en - ook nu weer na een gezamenlijk gebed - de kou in gaan (minus 8,5 graden Celsius in de ochtend). De eerste uren op zo’n terugreis moeten we heel voorzichtig rijden in de sneeuw. We glibberen nogwel eens, maar eenmaal op de snelwegen kunnen we aardig doorrijden. We tanken en eten zo nu en dan weer wat of nemen een kop koffie. ’s Avonds rond een uur of tien staan we weer bij de Immanuëlkerk; behouden teruggekeerd van een prachtige Polenreis. Wat mooi en goed om dit met een groot aantal gemeenteleden te kunnen en mogen doen. Je hebt tijdens de rit sowieso veel tijd om elkaar beter te leren kennen. Wijnand Voets
De reis naar Piotrków Zaterdag Nadat in Torzym de twee groepen afscheid van elkaar hadden genomen, splitsten onze wegen in de omgeving van Poznań Om ongeveer half een kwamen we in Piotrków Trybunalski aan. We werden hartelijk begroet door ds. Marek Pyra, de voorganger uit Hubrieszów. We hebben eerst schoenendozen voor Hubrieszów uitgeladen en bij Marek in de auto gezet. Ondertussen werden we ook hartelijk begroet door ds. Daniel Krystoń. We hebben alle schoenendozen uitgeladen en per leeftijd en geslacht bij elkaar gezet in een ruimte van zijn kerk. Ds. Daniel Krystoń bracht ons naar onze slaapplekken, waar we konden ontspannen. Na overleg zijn we naar het centrum van Piotrków gegaan. Het was heel koud, ongeveer 10 graden onder nul. Er lag sneeuw en de takken van de bomen waren wit van de rijp. Het centrum van de stad was erg uitgestorven. Er was wel een mooie katholieke kerk. In Polen is bijna iedereen katholiek. Om vier uur was er een bijeenkomst voor het uitdelen van schoenendozen. De kinderen die
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 6
hiervoor waren uitgenodigd, waren de kinderen die ook wel eens op de kinderclub komen. Ze komen allemaal uit kansarme families. Er is veel armoede, en ook veel alcoholisme. Er waren zo’n veertig mensen gekomen. De rest van de dozen wordt later uitgedeeld in weeshuizen en scholen. Martijn en Rens deelden schoenendozen uit. Sommige maakten de doos ter plekke open, maar veel kinderen namen ‘m snel mee naar huis. Het was heel mooi om de blijde gezichten te zien. Na de uitdeling van de schoenendozen werden we in drie groepjes van drie personen verdeeld. Deze groepjes werden verspreid over drie gezinnen uit de gemeente. Zeker het feit dat we bij mensen thuis kwamen was heel bijzonder. Er werden heerlijke maaltijden bereid. Het was soms zoeken naar woorden, maar met handen en voeten begrepen we elkaar heel goed. Toen we terug in de kerk waren, hebben we nog even gezellig bij elkaar gezeten maar we waren ook erg moe van de reis allemaal. Dus snel ons bed in. Zondag De kerkdienst op zondag 9 december was bijzonder om mee te maken. Na een korte inleiding van Daniel Kryston heeft Rein van der Have de groeten vanuit de gemeente van Barendrecht overgebracht. Rein heeft daarbij een korte overdenking gehouden. Hierna hebben we met de Barendrechtse groep enkele liederen gezongen. De preek was helder en duidelijk. Het gaat die mensen echt om de kern van het Evangelie. Er werd veel en lang gebeden, dat duurt lang als je het niet kan verstaan. Na de preek konden we met de gemeenteleden koffie en thee drinken. Er was ook weer traditioneel heel veel cake. Dit was ook ter gelegenheid van twee verjaardagen van gemeenteleden. Hierna gingen we weer in groepjes eten bij verschillende gemeenteleden. ’s Middags was er een dienst in een kleine huisgemeente. (Een aantal leden van de gemeente woont in enkele dorpen, zo’n veertig kilometer van de stad vandaan. Om de twee weken hebben zij een eigen dienst bij een van de families.) Ook in deze gemeente zongen we een liederen in het Nederlands. Ds. Daniel Krystoń hield een preek. Na de preek was er een gezellig samenzijn (weer met cake, koffie en thee), waarin we wat vertelden over onszelf en wat we in het dagelijks leven deden, was het weer tijd om te gaan. Daniel bracht nog een aantal voedselpakketten weg, waarna we teruggingen naar de kerk. Onderweg begon het te sneeuwen, waarop we besloten - in overleg met de groep van Toruń -
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 7
dat wij al ’s avonds terug naar Nederland gingen. De groep uit Torun besloot toch pas de volgende ochtend op reis te gaan. Terug in de kerk hebben we afscheid genomen van Daniel Krystoń. We pakten onze spullen en gingen rond kwart voor tien weg. Na een voorspoedige reis met wel wat sneeuw onderweg kwamen we op maandagmiddag kwart voor vier weer in Barendrecht aan. Het is een heel mooie en goede reis geweest met vele mooie indrukken. Marjolein van der Have en andere deelnemers Enkele conclusies/reflecties na de reis van Wijnand Voets: - Wat mooi om met mensen uit verre landen contacten te onderhouden omdat we een gezamenlijke boodschap mogen uitdragen van de geboorte van Jezus Christus en Zijn offer en onuitsprekelijke liefde voor ons. - Wat mooi om voor een kind een cadeau samen te stellen in de vorm van een schoenendoos en dit te overhandigen in de weken voor kerst. - Wat mooi om met elkaar te kunnen zingen en bidden en spreken over het leven, het geloof en de boodschap van kerst. - Wat een zegen om mogelijkheden en middelen te hebben om hen te ondersteunen die zo weinig hebben in hun leven. - Wat een les om te zien waarvan / van Wie zij zich afhankelijk weten. ____________________________________________________________________________
Winterwerkvakantie in Polen Nog maar net terug van de schoenendoosreizen worden alweer plannen voor nieuwe reizen uitgewerkt. Een groep bestaande uit René van der Keur en zijn broer Jeroen, Marlies Monster, Rook Verkaik en twee van zijn kinderen: Aart en Aristha, bereidt zich erop voor van 15 t/m 22 februari naar Piotrków Trybunalski te gaan om de gemeente daar een week te helpen bij vakantiebijbelclubwerk. (Midden februari heeft de omgeving van Piotrków twee weken wintervakantie.) Ze nemen zich voor naast Piotrków ook enkele andere plaatsen in Polen te bezoeken, waaronder Auschwitz. Ook Frans Meijer hoopt mee te gaan. Momenteel gaat het redelijk goed en daarom durft hij de reis naar aan naar de gemeente waarbij hij zich sterk betrokken voelt. ____________________________________________________________________________
Hrubieszów Vier anderen hopen in april de lange reis naar Hrubieszów te ondernemen. De Polencommissie is van mening dat het goed is deze kleine gemeente in het verre oosten van Polen, in een gebied met veel werkeloosheid en daardoor emigratie van jongeren, van tijd tot tijd te bezoeken ter ondersteuning en bemoediging. In december, als de winter kan toeslaan, is de reis daarheen te ver. Daarom is het voornemen deze gemeente te bezoeken twee weken na Pasen. De groep die daarheen denkt te gaan, bestaat uit Rein van der Have, Menno Molenaar, Paul Verkade en Rien Wisse. Op de heenweg wordt de stad Kraków aangedaan om de lange reis even te onderbreken en tegelijk kort rond te kijken in de mooiste stad van Polen. Voor de terugweg is een ontmoeting in Piotrków Trybunalski gepland.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 8
____________________________________________________________________________
Daniel en Rafał Daniel Kieruzel en Rafał Golec uit Piotrków Trybunalski zijn een paar maanden bij hun familie in Polen geweest. Kort na nieuwjaar zijn ze terug gekomen naar Nederland om hier weer te werken. Vorig jaar woonden ze in een stacaravan bij een tuinder in Rijsoord. Nu hebben ze woonruimte gevonden in de buurt van het Zuidplein. Al enkele weken waren ze weer bij ons in de kerk. Regelmatig komen ze na de dienst bij ons (familie Verkade). Misschien kunnen ook anderen hen eens uitnodigen om koffie te drinken en kennis te maken. Het zou fijn zijn, als ze zo wat meer ingeburgerd raken in ons kerkelijke gemeente. ____________________________________________________________________________
Nood en ondersteuning Vanuit de stichting Hulp Oost-Europa wordt de laatste jaren elke winter in twee termijnen winterhulp gegeven aan de Poolse kerk, waartoe onze drie zustergemeenten behoren, afgekort de KECh. Hoe belangrijk deze winterhulp is, kan worden geïllustreerd met twee verhalen. Toen we in december in Włocławek waren, hoorden we van een emeritus-predikant die in zijn regio de winterhulp coördineert het volgende: In Solec Kujawski, woont een vrouw die ernstige hartproblemen had. Een bepaald medicijn was voor haar van levensbelang, maar ze had niet het geld daarvoor. Hoewel ze niet tot een KECh-gemeente behoorde, ontving ze een bedrag uit de ‘winterhulppot’. Ze zag dit als een wonder en ze is God en de KECh-gemeente die haar het geld gaf diep dankbaar. Uit dankbaarheid komt ze nu wekenlijks in die gemeente. Het bedrag van PLN 400,- (ca. 100 euro) hebben we gegeven aan een familie van onze gemeente om hen te helpen bij het kopen van een kleine kachte. De oude kachel was van slechte kwaliteit en gaf maar weinig warmte in hun kamer. De nieuwe geeft veel meer warmte. Deze familie heeft een gehandicapt kind. De ouders en hun kinderen zitten vaak samen in die kamer te zingen tot eer van God. De nieuwe kachel is een goede getuigenis voor hun buren, dat de kerk zorgt voor hen. Marzena and Jurek Szkolnik zijn God en de gevers diep dankbaar voor de ondersteuning.
____________________________________________________________________________
Actiemarkt We willen graag nu alvast attenderen op de datum van de actiemarkt van dit jaar. Die staat gepland op zaterdag 1 juni. Wie spullen heeft die hij zelf niet meer gebruikt, maar die nog geschikt zijn voor verkoping op een rommelmarkt, vragen we die nog een poosje te bewaren, of als dat niet mogelijk is, contact op te nemen met Menno en Angela Molenaar, tel. 558583.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 9
AGENDA 2012 data
za. 16/02 – do. 11/04 – do. 05/09 – do. 17/10 –
vr. 25/01 vr. 22/02 ma. 15/04 za. 01/06 ma. 09/09 ma. 21/10
in Barendrecht
activiteiten 2013 reünie van de schoenendoosreizen werkvakantie in Piotrków Trybunalski (kleine) delegatie brengt bezoek aan Hrubieszów en Piotrków Tryb. actiemarkt voor Polen tweede conferentie voor kader van Poolse gemeenten in Oene delegatie uit Piotrków Tryb. is een weekend in Barendrecht in Polen
Stichting Hulp Oost-Europa
WETENSWAARDIGHEDEN
Honing Ooit op een verjaardag een pot honing gekregen? Of als u bij vrienden op bezoek ging? De groep die in december in Piotrków was, kreeg van ds. Marek Pyra uit Hrubieszów een pot honing. En wij kregen die ook, toen we afgelopen zomer het kamp van Voice of the Gospel in Dymin bezochten. Geen honingpotje uit een fabriek, maar een grote pot zonder etiket rechtstreeks van een imker. Imkers zijn er veel in Polen. Veel mensen houden zelf bijen om over honing te kunnen beschikken. De in Polen populaire schrijver Wiesław Mysliwski schrijft in zijn roman “Over het doppen van bonen” over honing in een gedeelte op blz. 11 en 12. Houdt u van honing? Dan krijgt u van mij een potje cadeau. Dan hoeft u zichzelf niet te verwijten dat u voor niets naar mij bent gekomen. Ik heb mijn eigen honing, niet uit de winkel. Hier, langs de bosrand, u hebt het misschien gezien, staan een paar bijenkorven. Die zijn van mij. Soms, als het een echt honingjaar is, heb ik van die paar korven honing in overvloed. Ik krijg het niet eens allemaal op. Ik heb honing van een paar jaar. Die al een tijdje staat is de beste. Als iemand iets voor mij doet, toon ik hem gewoonlijk mijn dankbaarheid met honing, als hij geen geld wil. Of zoals nu, als iemand na het seizoen bij mij langskomt, dan gaat hij niet weg zonder een potje honing. Of als iemand in de huisjes jarig is, dan ga ik hem feliciteren en neem bij wijze van cadeau op zijn minst dat potje honing mee. Of als er ergens kinderen zijn, aan kinderen denk ik ook altijd zonder aanleiding. Kinderen moeten honing eten. Honing kun je nog het beste drinken. Hoe? Een theelepeltje honing ’s ochtends overgieten met een half glas lauw water. En dat tot de volgende ochtend laten staan. Of er een halve of kwart citroen bij persen, roeren en op de nuchtere maag opdrinken, minstens een halfuur voor het ontbijt. Als het te koud is, een beetje heet water erbij. Pure gezondheid. Goed voor je hart, tegen reuma. Honing is overal goed voor. U vat geen kou meer. In mijn jonge jaren, toen ik nog op de bouw werkte, woonden we bij een imker en van hem heb ik dat geleerd. Maar wie dacht er toen aan om honing te drinken? Daar was nooit tijd voor. En als dat wel zo was, dan dronk je wodka. Wodka was toen overal goed voor, niet honing. En welke vindt u het lekkerst, heidehoning of honingdauwhoning? Naaldhoningdauw, niet loofhoningdauw, is bijna zwart en veel, veel lekkerder. Dan geef ik u van alle twee een potje. Ik houd nog het meeste van boekweithoning. Iemand heeft hier ooit heel wat van die boekweit gezaaid. Nog voor de boekweit in bloei stond, had hij er de korven al voor geplaatst. Ik ging vaak kijken hoe hij de honing uit de korven haalde. Voor mij schonk hij wat van die honing zo uit de korf. ____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 10
Honing is een van de producten die je in Polen op allerlei plaatsen langs de weg kunt kopen. Dit geldt ook voor bosbessen, bosvruchtenjam, paddenstoelen en dergelijke producten. Vooral langs drukke, doorgaande routes kun je in allerlei tijden van het jaar verkopers langs de weg zien staan. Vaak zit iemand op een krukje bij zijn producten te wachten tot er een koper stopt. Zelfs langs vierbaanswegen, zolang het geen echte snelwegen zijn, kun je ze vinden, de mensen die op deze manier iets willen verdienen. Soms krijg je het idee dat er geen mensen zijn met een groter geduld. Maar af en toe hapt een voorbijsnellende automobilist toe.
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 11
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 12
SCHILDERIJ
Een nieuwe rubriek in de nieuwsbrief. Wellicht zijn er onder de lezers mensen die van kunst houden. Daarom wordt voortaan aan het eind van de nieuwsbrief een afbeelding van een schilderij of aquarel opgenomen. Die laat meteen iets zien van Polen. En dan vaak hoe het er vroeger was. Omdat het winter is, nu een schilderij van Zakopane in de winter. Zakopane is de bekendste bestemming voor bergvakanties in Polen. Deze plaats ligt ten zuiden van de stad Kraków, dicht bij de grens met Slowakije aan de voet van de Hoge Tatra.
Stefan Filipkiewicz - ‘Ranek w Zakopanem’ (‘Ochtend in Zakopane’)
____________________________________________________________________________ Polennieuwsbrief 12 13