(Plan van Aanpak) Renovatie gemeentehuis Versie 2.1 d.d. 9 november 2015
99-3
(Plan van Aanpak) Renovatie gemeentehuis Versie 2.1 d.d. 9 november 2015
J. van der Kammen
99-3
Inhoud Samenvatting .................................................................................................................................... 2 Inleiding ............................................................................................................................................ 3 Projectomvang .................................................................................................................................. 5 Rapportages/adviezen ...................................................................................................................... 7 Onderzoek klimaatklachten ............................................................................................................ 7 Kleuradvies ................................................................................................................................. 11 Beschikbare financiële middelen ..................................................................................................... 12 Keuzebepaling ................................................................................................................................ 13 Welke werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd? .................................................................... 13 Welke werkzaamheden kunnen op korte termijn worden gestart? ................................................ 13 Waarom deze aanpak? ................................................................................................................ 14 Kosten ............................................................................................................................................ 15 Investeringsschema ..................................................................................................................... 19 Fasering uitvoering in relatie tot de investeringen ........................................................................ 20 Investeringschema start werkzaamheden schil van het gebouw ................................................... 21 Exploitatievoordelen........................................................................................................................ 22 Planning ......................................................................................................................................... 23 Bijlage 1 ............................................................................................................................................. Bijlage 2 ............................................................................................................................................. Bijlage 3 ............................................................................................................................................. Bijlage 4 .............................................................................................................................................
99-3
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
Samenvatting De gemeenteraad heeft bij de vaststelling van de kadernota 2015 krediet beschikbaar gesteld voor de verbetering van het binnenklimaat, de werkplekken en de gevel van het gemeentehuis. Deze verbeteringen zijn, binnen een reëel ambitieniveau, met de beschikbare budgetten te realiseren. De ontwikkeling van de ambtelijke organisatie, de manier waarop deze organisatie hun werk voor de inwoners wil doen en de nieuwe (digitale) werkwijze vergen een kantoorgebouw dat anders is opgezet en ingedeeld. Een toename van het aantal medewerkers, dat gebruik moet maken van een beperkt aantal werkplekken (Sociaal Team, werkervaringsplaatsen, stagiaires), het niet doorgaan van het vertrek van de medewerkers Werk en Inkomen naar Venlo en de plande sloop van Raadhuisstraat 4 (kantoorruimte Mosaïque) heeft er voor gezorgd dat er onvoldoende ruimte in het gebouw is om een goed werkklimaat te scheppen. Concentratiewerkplekken, kantoren voor afdelingshoofden en ruimte voor de griffie zijn niet realiseerbaar binnen de huidige ‘hokjes’-indeling van de kantoren. De gewenste indeling per domein waar ambtenaren elkaar ‘zien’, kunnen ontmoeten en efficient kunnen samenwerken is zonder aanpassing van het gebouw niet mogelijk. Het bruto vloeroppervlak binnen het gebouw is voldoende om de medewerkers adequaat en arbotechnisch verantwoord te huisvesten waarbij tegelijkertijd de voorliggende nieuwe ruimtevragen gehonoreerd kunnen worden. Hiervoor zal gekozen moeten worden voor een meer open structuur ste de van de 1 , de 2 verdieping en de gang van het backoffice waarbij de huidige verkeersruimten (gangen) betrokken zullen worden bij de werkruimte. Dit vergt een extra investering in het gebouw, dat overigens sinds 1988 grotendeels ongewijzigd is gebleven. Dat een grootschaliger aanpak een gedegen voorbereiding vergt is evident. Dit betekent niet dat een aantal zaken zoals die uit een medewerkerstevredenheids- en werkstijlonderzoek naar voren zijn gekomen niet op korte termijn aangepakt kan worden. Het betreft hier vooral binnenklimaatklachten als gevolg van een slechte isolatie van de buitenschil van het gebouw. Het voorstel is om te starten met deze werkzaamheden en te onderzoeken of een grootschaliger renovatie van het gemeentehuis financieel haalbaar is. De aanpassing van luchtversings-, koel-, verwarmingsinstallaties, plafonds en verlichting op dit moment zou een kapitaalvernietiging betekenen wanneer op relatief korte termijn besloten zou worden de huidige kantoorindeling te wijzigen in een meer kantoortuinachtige indeling. Dit plan gaat er van uit dat de reguliere werkzaamheden in en aan het gebouw tijdens de renovatieperiode gewoon door kunnen gaan. Het thuis-/elders werken zal in deze periode wel intensiever moeten zijn maar dit is gezien eerdere verbouwingservaringen binnen de organisatie (Klant Contact Centrum) goed haalbaar. Een budget voor tijdelijke huisvesting voor de renovatieperiode is dan ook niet begroot.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
2/23
Inleiding De dependance aan de Jeroen Boschstraat is medio 2013 verkocht. Dit was de opmaat voor het versneld invoeren van flexwerkplekken als onderdeel van de invoering van Het Nieuwe Werken (HNW). Het onderbrengen van 30 extra medewerkers vanuit de dependance is redelijk verlopen ondanks dat het gemeentehuis qua indeling niet bij uitstek geschikt en ingericht is voor Het Nieuwe Werken. De arbeidsomstandigheden (binnenklimaat, geluidsoverlast en de inrichting van de werkplekken) zijn niet goed en legt een extra grote druk op de medewerkers om optimaal te kunnen presteren. Uit een pilot in het kader van HNW begin 2013 en een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) begin 2014 is naar voren gekomen dat enkele zaken, nagenoeg unaniem, als slecht gekwalificeerd werden door de medewerkers om optimaal te kunnen presteren. Dit zijn, buiten een adequate ICTomgeving die inmiddels geheel vervangen en up-to-date is, de volgende zaken: 1. Het binnenklimaat Tocht en koude in het najaar en wintermaanden als gevolg van gedateerde aluminium kozijnen (1988) en isolatieglas dat niet meer voldoet aan de hedendaagse eisen zorgen er voor dat werkplekken nabij de ramen niet langdurig gebruikt kunnen worden zonder bij medewerkers fysieke klachten te veroorzaken. Zeer warme werk- en vergaderruimten in de zomermaanden (30-35° C), vooral op de tweede verdieping en de in gang grenzend aan het Klant Contact Centrum (backoffice) op de begane grond zijn geen uitzondering. De luchtverversingsinstallatie van het gebouw is al enkele jaren technisch en economisch afgeschreven en hoognodig aan vervanging toe. Vanwege de noodzakelijke bezuinigingen op de meerjarenonderhoudsplanning is vervanging al diverse keren uitgesteld. Momenteel kan de luchtverversing onvoldoende plaatsvinden, wat het klimaat in het gebouw niet ten goede komt; 2. Geluidsoverlast Onvoldoende gebruik van geluidsabsorberend materialen in de werkruimten (plafonds, raambekleding en wanden) zorgt er voor dat medewerkers teveel omgevingsgeluiden ervaren om zich voldoende op hun werk te kunnen concentreren. Geluiden vanuit kantoren worden als storend ervaren in het Klant Contact Centrum en omgekeerd. Echte zogenaamde ´concentratieplekken´ waar vooral beleidsambtenaren zich tijdelijk in afzondering volledig kunnen concentreren ontbreken op dit moment volledig en worden erg gemist; 3. Werkplekken Momenteel voldoet ongeveer 80% van de fysieke werkplekken volledig aan de arbo-normen (een goede stoel met voldoende instelmogelijkheden, een in hoogte verstelbaar bureau met voldoende werkbladruimte; 4. Plan Mosaïque Niet onder bedrijfsvoering te kwalificeren maar zeker van belang in het aanzien van het centrum van Bergen is het aanzicht van het gebouw aan de buitenzijde. Binnen het plan Mosaïque is het gemeentehuis aangemerkt als een beeldbepalend gebouw dat uitstekend past in de visie van de ontwerpers. Nu het plan is voltooid, is het zaak dat het gemeentehuis qua uitstraling ook gaat passen in het plan. Een snelle blik op de gevelbeplating en het schilderwerk maakt duidelijk dat er sprake is van een onderhoudsachterstand in het buitenschilderwerk en een slijtage van de gevelbeplating die niet past binnen het plan Mosaïque. Voor het schilderwerk is financieel binnen het meerjarenonderhoudsplan een oplossing gevonden. De mogelijkheid tot vervanging van de gevelplaten is ook onderzocht.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
3/23
5. Het huis der gemeente Al bij de opening van het gemeentehuis in 1969 werd de bovenstaande omschrijving gehanteerd voor het nieuwe gemeentehuis. Een gebouw waar bestuur en medewerkers hun werkzaamheden verrichten voor onze inwoners en bedrijven. De manier van werken is de laatste decennia enorm veranderd, zowel bestuurlijk als ambtelijk, en vergt een huisvesting die aansluit bij integraal en werkplekonafhankelijk werken waarbij ‘elkaar ontmoeten’ dé opmaat is om (kosten)efficiënt de beste producten te kunnen leveren. Om dit te realiseren is een aanpassing van het gemeentehuis noodzakelijk. In het hoofdstuk projectomvang wordt hierop nader ingegaan.
Eind 2014 is gestart met een inventarisatie hoe en op welke manieren het beschikbare budget zo efficiënt mogelijk ingezet kan worden. Externe specialisten werden ingeschakeld om kleur- en (binnen)klimaatadvies uit te brengen. De laatste 20% van de bureau’s worden nog dit jaar vervangen. Dit plan van aanpak beschrijft de onderdelen die verbeterd moeten worden, de te maken keuzes, de kosten die er mee gemoeid zijn en planning die daar aan gekoppeld kan worden die reguliere bedrijfsvoering niet frustreert.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
4/23
Projectomvang De oorspronkelijke projectomvang zoals in de inleiding onder punt 1 t/m 3 is staat vermeld omvat de volgende deelprojecten: • Vervanging kozijnen en beglazing (schilderwerk buitengevels) Vervanging van alle gevelkozijnen (met uitzondering van het trapppenhuis en de geautomatiseerde toegangsdeuren) door aluminium exemplaren. - De aluminium kozijnen en ramen dienen opgebouwd te worden uit thermisch gescheiden profielen; - voor alle ramen is veiligheidsglas van toepassing conform NEN 3569; - voor alle ramen is zonwerend glas van toepassing. (ZTA<28%, LTA>60%); - voor alle ramen is HR++ glas voorgeschreven ter goedkeuring van de gemeente (Ug<1,0W/m²K); - de puien dienen op minimaal het souterrain- en begane grondniveau te voldoen aan Politiekeurmerk Veilig Wonen; - het gevel- en gevelbeplatingschilderwerk conform kleuradvies en eisen ter goedkeuring van de de gemeente. • Vervanging zonwering - De huidige uitvalschermen (op het merendeel van de ramen) worden vervangen door screens op de ramen van drie gevels (oost- zuid- en westgevels). Aanbrengen van screens op de eerste verdieping van de noordgevel van de bestuurvleugel. • Aanpassing luchtverversing - De luchtverversingsinstallatie op het dak van het gebouw wordt vervangen. Soort is afhankelijk van de door de gemeente te maken keuze met betrekking tot dimensionering gebouw en de onderlinge relatie luchtverversing/koeling/verwarming. • Aanpassing koeling - Op dit moment worden de kantoren gekoeld met splits-unit airco’s waarvan de vloeistoffen op grond van milieuwetgeving niet meer toegepast mogen worden. Vervanging is daarom noodzakelijk. Hoe koeling plaats gaat vinden is afhankelijk van de door de gemeente te maken keuze met betrekking tot dimensionering gebouw en de onderlinge relatie luchtverversing/koeling/verwarming. • Aanpassing verwarming - Aanpassing van deze installatie is afhankelijk van de door de gemeente te maken keuze met betrekking tot dimensionering gebouw en de onderlinge relatie luchtverversing/koeling/verwarming. • Vervanging plafonds/verlichting - Vervanging van de plafonds door een geluidsabsorberend systeemplafond waardoor de klachten van overmatige geluidsoverdracht weggenomen worden. Tegelijkertijd het aanbrengen van energiebesparende (LED)verlichting. Additioneel kunnen tot de projectomvang de volgende deelprojecten worden toegevoegd. Zij hebben een directe relatie tot het ‘binnenklimaat’, het efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte en/of de (optische) inpassing in het plan Mosaïque. o Schilderwerk buitengevels gemeentehuis De gevels van het gemeentehuis zijn toe aan een nieuwe verflaag. Het oppervlak van de volkern-gevelplaten is versleten zodat hiervoor vervanging of schilderen de enige optie is. o Sloop Raadhuisstraat 4 (voormalig VVV-/Mosaïque-kantoor Dit gebouw zal gesloopt zal gaan worden ten behoeve van de aanleg van 4 á 5 parkeerplaatsen aan de Raadhuisstraatzijde van het gemeentehuis. De twee kantoren worden momenteel ingezet voor de huisvesting van het Sociaal Team ( ± 7 medewerkers). In verband met de sloop zal werk- en vergaderruimte voor deze medewerkers binnen het gemeentehuis of elders gezocht moeten worden. o Aanbrengen verbeteringen aan de ingang van het gemeentehuis aan de Rijkswegzijde zodat optisch duidelijker is dat zich daar één van de twee ingangen bevindt. Het afwerken van de ‘sokkel’ van de bestuursvleugel.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
5/23
Toekomstige organisatie gemeente Bergen De gemeentesecretaris a.i. schrijft in deze nota d.d. 20 augustus 2015: “De hal, de huiskamer, het meubilair en de devices zijn prachtig, maar de rest van het 1 gebouw is op het armoedige af. Er is geld uitgetrokken voor aanpassing van de raadszaal , de luchtverversingstechniek en de schil. Zoals het er nu uitziet zijn de werkzaamheden in het voorjaar van 2016 gereed. Mijn ambitie is om te bezien of er meer kan, de raad meer geld beschikbaar zou willen stellen voor het gebouw doordat we er een huis van de gemeente van maken dat past bij de speerpunten, ambtenaar 2.0, dat duurzaam is waarbij investeringen met rendabele terugverdientijden van zeven jaar of korter mogelijk buiten het krediet om gefinancierd kunnen worden, dat meer kansen biedt voor inschakeling van ketenpartners door van een cellenkantoor te transformeren naar een flexkantoor met domeinen. Medewerkers en leiding zijn makkelijker vindbaar, er is geen geluidsoverlast, er zijn bij deuren kijkvensters of anderszins om oogcontact te kunnen maken, ook op de bestuursvleugel.”
Aanpassing fractieruimte Deze ruimte in het souterrain is gedateerd en ongeschikt om als goede vergader- annex opleidingsruimte te fungeren. Dit heeft vooral te maken met de ondermaatse luchtverversing en het feit dat er een betonnen pilaar midden in de ruimte staat die de, op zich grote ruimte, in tweeën deelt. Technisch onderzoek heeft uitgewezen dat de constructie te wijzigen is zodat er een relatief grote ruimte ontstaat die goed inzetbaar is. Dit vergt wel een relatief grote investering waarbij nader onderzoek nog moet uitwijzen of het creëren van toereikende luchtversing mogelijk is.
Hoewel de laatste twee hiervoor opgesomde ambities financieel niet passen binnen het beschikbare krediet, is het uit het oogpunt van de dienstverlening aan de inwoners zaak ervoor te zorgen dat de werkomgeving van de ambtenaren aansluit bij de manier waarop zij hun werkzaamheden moeten uitvoeren en dit zo (kosten)efficiënt als mogelijk.
1
99-4
Er is geld uitgetrokken voor audio video (BIS). De daadwerkelijke schilderwerken, aanpassing verlichting en vervanging meubels is budgetneutraal uitgevoerd (ruimte binnen MJOP). Fase 2 die nu gaat beginnen betreft het vervangen van stoelen en werkplekken van de raadsleden. Hiervoor is een advies B&W nodig dat op korte termijn wordt opgesteld.
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
6/23
Rapportages/adviezen In 2014/2015 heeft de gemeente Bergen twee onderzoeken uit laten voeren/rapporten op laten stellen ter voorbereiding op de wijzigingen aan het gemeentehuis. Deze rapporten/adviezen zijn uitgebracht door Volantis Adviseurs & Ingenieurs en Olieslagers architektenburo.
Onderzoek klimaatklachten Gezien de ontwikkelingen in de energie-opwekking en energiebeparingstechnieken zijn er momenteel interessante mogelijkheden om het gemeentehuis te Bergen te klimatiseren. De verzamelnaam hiervoor is: duurzame installaties. Dit betekent: een installatie die zoveel mogelijk gebruik maakt van de duurzame energiebronnen zon, lucht, aarde en (grond)water. Een ander woord voor duurzame energie is vernieuwbare energie, of renewable energy. Dit is energie die steeds opnieuw te onttrekken is en die in principe onuitputtelijk is. Dit in tegenstelling tot energie afkomstig uit fossiele brandstoffen. Een ander kenmerk van duurzame energie is, dat deze veel minder CO2-uitstoot veroorzaakt, waardoor het broeikaseffect, met alle gevolgen van dien, minder zal zijn. Volantis zet in de rapportage de haalbaarheid van een dergelijk duurzaam systeem uiteen. Hiermee wordt een stap in de goede richting gezet voor het milieu en daarmee verbetert de uitstraling van het gemeentehuis. Dit onderzoek geeft een richting aan de toe te passen duurzame energie installaties, die economisch en technisch het meest haalbaar zijn. 2 Het onderzoek van Volantis met betrekking tot de binnenklimaatklachten geeft aan dat door het wijzigen van de inrichting, het klimaat ook aanzienlijk verbetert. Door bijvoorbeeld de ruimten georiënteerd aan de zuidgevel anders in te delen, kan de warmtelast van de gevel als minder hinderlijk ervaren worden. Daarnaast is het aan te raden de gevel, het dak en vooral de glasvlakken te verbeteren. Dit kan doormiddel van het verhogen van de Rc-waarde (warmteweerstand) van de gesloten bouwdelen of het verlagen van de U-waarde (warmtedoorgangscoëfficiënt) van de glasvlakken. De huidige dubbelglaskozijnen kunnen vervangen worden door HR++ glas. Tevens kan de spouw in de huidige gevel opgevuld worden met isolatiemateriaal om zo de Rc-waarde van de gevel te vergroten. Het dak kan ook na-geïsoleerd worden. Op het gebied van schilverbetering zijn verschillende gradaties mogelijk. Het effect van de verschillende gradaties in schilverbetering op het energieprestatielabel wordt verderop in dit Plan van Aanpak toegelicht. Deze maatregelingen hebben direct effect op de energievraag van het gebouw. Met bijvoorbeeld als gevolg een beperking van de stookkosten in de winter. Daarnaast zal bij een overall verbouwing van het pand de kans ontstaan om een duurzaam klimaatsysteem toe te passen, waarbij grote hoeveelheden CO2 productie vermeden worden, de exploitatiekosten flink dalen en het binnenklimaat en comfort sterk verbeteren. De rapportage beschrijft de concepten die in aanmerking komen om het binnenklimaat te verbeteren: 1. Conventioneel installatieconcept 2. Duurzame installatie: Bivalent 3. Duurzame installatie: Luchtwater warmtepomp
2
99-4
Bijlage 1: rapport Volantis
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
7/23
1. Conventioneel installatieconcept 1.1. Verwarmingsinstallatie Warmte zal worden opgewekt door middel van de bestaande HR CV-ketels. Deze HR CV-ketels staan opgesteld in de stookruimte van het secretariegedeelte. 1.2. Ventilatieinstallatie De ventilatieinstallatie zal worden uitgevoerd als een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning, waarmee veel energieverbruik wordt voorkomen en het comfort van de installatie beduidend beter zal zijn dan bij een ontwerp met natuurlijke luchttoevoer. Lucht wordt in ruimten toe- en afgevoerd door de bestaande roosters. Deze roosters zijn gekoppeld aan de luchtbehandelingskasten door middel van de bestaande kanalensystemen. De luchtbehandelingskasten conditioneren verse buitenlucht. De lucht kan ook worden afgezogen via de vide. Door de afwijkende tijdstippen van de raadzaal zal voor de raadzaal een separate kast geplaatst kunnen worden. Het is uit energetisch oogpunt sterk aan te bevelen om de luchtbehandelingskast te voorzien van een warmtewiel. Een goed warmtewiel kan een rendement halen van ongeveer 80%, terwijl bijvoorbeeld een twin-coil-systeem een rendement heeft van slechts 50%. Een ander belangrijk voordeel is dat een warmtewiel tevens een groot deel vocht kan terugwinnen, waardoor het vochtgehalte van de ventilatielucht voldoende blijft en een bevochtigingsinstallatie overbodig of slechts zéér beperkt van omvang hoeft te zijn. 1.3. Koelinstallatie Koude zal opgewekt worden door een mechanische koelmachine. De koelmachine maakt gekoeld water, waarmee de ventilatielucht wordt gekoeld en ontvochtigd. Deze ventilatielucht wordt centraal gekoeld. Om de vertrekken individueel te kunnen regelen zal extra koeling worden voorzien met behulp van plafondinductieunits. De temperatuur van de gekoelde ventilatielucht zal maximaal 10°C o nder de gewenste ruimtetemperatuur liggen. Dit om het gebouw van voldoende koeling te voorzien en het voorkomen van tochtverschijnselen. Een aantal specifieke vertrekken dienen van separate koeling te worden voorzien (o.a. ICT ruimten). Dit zal plaatsvinden door splitsystemen. 1.4. Voor- en nadelen conventioneel installatieconcept + Al jaren een beproefd concept; + Uitvoerende partijen hebben ervaring met deze systemen; + Individuele regeling verwarming en koeling; + Er wordt voldaan aan de normen; - Hoog energieverbruik; - Koeling is relatief duur. Openen plafonds voor aanleg koelinstallatie; - Uitbreiden regeltechniek.
2. Duurzame installatie: Bivalent 2.1. Warmte en koude opslagsysteem (WKO systeem) De voorgestelde duurzame installatie haalt voor ongeveer 90% van zijn totaal benodigde energie uit een ondergronds koude en warmte opslagsysteem. Het systeem is opgebouwd uit 2 bronnen waarvan er één gebruikt wordt voor het opslaan en leveren van koude en de andere voor het opslaan en leveren van warmte. In beide bronnen wordt een bronpomp en een injectietoestel voorzien. De bronnen dienen op voldoende afstand van elkaar te worden aangelegd. Het gehele leidingnet dient onder druk te worden gehouden om toetreding van zuurstof te voorkomen. In de winter wordt grondwater uit de warme bron opgepompt en gebruikt om het gebouw en de ventilatielucht te verwarmen. Het afgekoelde grondwater wordt in de koude bron geïnjecteerd met een temperatuur van ± 6-7°C. De be schikbare temperatuur van het grondwater uit de warme bron is te gering om het gebouw direct te verwarmen. Om deze temperatuur te verhogen, wordt een elektrische warmtepomp toegepast, die de temperatuur opwaardeert van ±14-15°C naar ±40-45°C. In de zomer wordt het grondwater uit de koude bron opgepompt met een temperatuur van ± 8-9°C en gebruikt om de ventilatielucht en het ge bouw te koelen. Tevens wordt een elektrische warmtepomp ingezet om extra koelvermogen te leveren. Het opgewarmde water wordt in de warme bron geïnjecteerd met een temperatuur van ± 20-21°C.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
8/23
2.2. Verticale gesloten bodemcollectorsysteem Wanneer vanuit technisch oogpunt een WKO systeem niet haalbaar is, bijvoorbeeld door een te hoge grondwaterstroom, ongeschiktheid van de bodemsamenstelling of het ontbreken van mogelijkheden om de bronnen ver genoeg uit elkaar te positioneren kan een gesloten bodemcollectorsysteem een geschikt alternatief zijn. 2.3. Verwarmingsinstallatie Het beschikbare temperatuurniveau van het grondwater uit de warme bron maakt het noodzakelijk om dit in temperatuur te verhogen om bruikbaar te zijn voor verwarming van een gebouw. Het verhogen van deze temperatuur zal plaatsvinden met behulp van een elektrische warmtepomp. Een warmtepomp werkt conform het principe van een koelmachine of koelkast, dat wil zeggen dat warmte van een lager naar een hoger niveau wordt omgezet door een elektrische compressor. De opgewekte warmte van de warmtepomp wordt vervolgens in de ruimte afgegeven door een laag temperatuur verwarmingssysteem (LTV). De ventilatielucht zal worden voorverwarmd door het warmtewiel en naverwarmd door het cv-water van de warmtepomp. Het warmtepompvermogen zal worden beperkt, zodat deze optimaal in bedrijf is en dat ongeveer 90% van de jaarlijkse warmtebehoefte geleverd wordt door de warmtepomp. De resterende jaarlijkse warmtebehoefte zal worden geleverd door de bestaande HR CVketels. 2.4. Ventilatieinstallatie De ventilatieinstallatie is qua opbouw van componenten identiek aan het conventionele installatieconcept, echter met een andere dimensionering in verband met andere temperatuurtrajecten. 2.5. Koelinstallatie Koude zal onttrokken worden aan het warmte- en koude-opslagsysteem. Met het gekoeld water uit het WKO-systeem zal de ventilatielucht gekoeld en ontvochtigd worden. Deze ventilatielucht wordt centraal gekoeld. De temperatuur van de gekoelde ventilatielucht zal maximaal 10°C onder de gewenste ruimtetemperatuur l iggen. Dit om het gebouw van voldoende koeling te voorzien en het voorkomen van tochtverschijnselen. Voor de zowel het kantoorgedeelte als de bestuursvleugel wordt uitgegaan van plafondinductie-units voor aanvullende koeling. Een mechanische koelmachine is dus overbodig. Een aantal specifieke vertrekken dienen van separate koeling te worden voorzien. Dit zal plaatsvinden door splitsystemen. 2.6. Voor- en nadelen duurzaam installatieconcept + Een beproefd concept; + Energiezuinig; + Hoog comfort door lage temperatuur verwarming en hoge temperatuur koeling; + Zeer constante ruimtetemperatuur; + Groen / maatschappelijk bewustzijn (imago); + Past bij hedendaagse gebouwen; - Extra investering vloerbedekking; - Extra bouwkundig aanpassingen; - Hogere investering.
3. Duurzame installatie: Luchtwater warmtepomp 3.1. Luchtwater warmtepomp 3.2. Verwarmingsinstallatie Warmte zal worden opgewekt door middel van een luchtgekoelde warmtepomp. In die toepassing wordt de warmtepomp gezien als een vorm van duurzame energie waarbij lage temperatuur omgevingswarmte uit de lucht wordt gebruikt voor verwarmingsdoeleinden op een hoger niveau. Bij lucht/water warmtepompen wordt de energie uit de lucht gehaald en opgepompt tot een hogere temperatuur. Hierbij wordt de warmte afgegeven aan water. De opwekkers zijn zodanig geschakeld dat ongeveer 90% van de jaarlijkse warmtebehoefte geleverd kan worden met de warmtepomp. De resterende jaarlijkse warmtebehoefte zal worden geleverd door de bestaande HR CVketels.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
9/23
3.3. Ventilatie installatie De ventilatie installatie is qua opbouw van componenten identiek aan het conventionele installatieconcept, echter met een andere dimensionering in verband met andere temperatuurtrajecten. 3.4. Koelinstallatie Koude zal opgewekt worden door de warmtepomp. De warmtepomp zal ook worden gebruikt om de warmte aan het gebouw te onttrekken en zo te koelen. In dit soort toepassingen wordt de warmtepomp koelmachine genoemd. De warmtepomp maakt gekoeld water, waarmee de ventilatielucht wordt gekoeld en ontvochtigd. Deze ventilatielucht wordt centraal gekoeld. Om de vertrekken individueel te kunnen regelen zal extra koeling worden voorzien met behulp van plafondinductieunits. De temperatuur van de gekoelde ventilatielucht zal maximaal 10°C o nder de gewenste ruimtetemperatuur liggen. Dit om het gebouw van voldoende koeling te voorzien en het voorkomen van tochtverschijnselen. Een aantal specifieke vertrekken dienen van gescheiden koeling te worden voorzien (o.a. ICT ruimten). Dit zal plaatsvinden door splitsystemen. 3.5. Voor- en nadelen duurzaam installatieconcept + Beproefde en betrouwbare techniek; + Hoog comfort; + Hoog energetisch rendement door gebruik van warmtepomp; + Eenvoudig aanpasbaar door centrale opwekking; + Past bij hedendaagse gebouwen; - Hogere investering.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
10/23
Kleuradvies In 2014 zijn 2 architecten benaderd om kleuradvies uit te brengen voor de buitenzijde van het gemeentehuis. De keuze is hierbij gevallen op architektenburo Olieslagers. Het definitieve 3 advies is uitgebracht in november 2014, past uitstekend in het in plan Mosaïque en sluit aan bij de nieuwe kleurstelling van de woningen van Destion aan de Rijksweg.
ste
De scheurvorming in de gevels van de 1 verdieping van de bestuursvleugel is zodanig van aard dat opnieuw voegen en schilderen geen permanente oplossing biedt. Een blijvende oplossing kan gevonden worden in het aanbrengen van een isolatielaag op de gevel, deze af te werken met een stuclaag die vervolgens in de juiste kleur geschilderd wordt.
3
99-4
Bijlage 2: kleuradvies Olieslagers architektenburo
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
11/23
Beschikbare financiële middelen Krediet kadernota 2015 De investering om de bovengenoemde verbeteringen door te kunnen voeren en daardoor een goede bedrijfsvoering te kunnen continueren bedraagt; 7000520 – 2014: • verbetering binnenklimaat (vervanging ramen,kozijnen, airco, luchtverversing) € 500.000,• herinrichting werkplekken (concentratieplekken, meubilair) € 150.000,• aanpassing buitenzijde (gevelbeplating) + € 50.000,Totaal € 700.000,-
• •
AF Uitgaven tbv werkplekken/kleuradvies/binnenklimaatonderzoek ‘bijdrage’ aan project Mosaïque Resteert
Budget plan Mosaïque Sloop Raadhuisstraat 4 (voormalig kantoor Mosaïque)
- € 48.000,- € 22.000,€ 630.000,-
€ 30.000,--
MJOP De Meerjarenonderhoudsplanning biedt ruimte binnen de posten ‘Onderhoud schilderwerk’, ‘vervanging dekbedekking’ en ‘vervanging (technische) installaties indien de hiervoor in de toekomst geplande investeringen naar voren gehaald gehaald kunnen worden. Navraag bij het team Financien heeft dit bevestigd. + ±€ 200.000,TOTAAL beschikbaar
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
+ € 860.000,-
12/23
Keuzebepaling Welke werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd? Als gevolg van voortschrijdend inzicht heeft het Managementteam a.i te kennen gegeven ste de onderzocht te te willen hebben in hoeverre het mogelijk is de werkruimten op de 1 , 2 verdieping en de backoffice aan te passen zodat het HNW-concept beter tot zijn recht kan komen. De huidige indeling van de werkruimte is verre van ideaal. Dit gecombineerd met een grotere vraag naar werkplekken in verband met het huisvesten van het Sociaal Team, een groeiend aantal werkervarings- en stageplekken, vergt een aanpassing van het gebouw. Dit maakt het dan waarschijnlijk ook mogelijk om aan ruimtevragen vanuit de organisatie (directie, afdelingshoofden, griffie, bode/conciërge, concentratiewerkplekken) te kunnen voldoen en kan een open kantoorindeling op basis van zogenaamde domeinen gerealiseerd worden. Buiten de financiële consequenties die het bovenstaande verzoek oplevert ontstaat er een dilemma. De dimensionering van luchtverversing, koeling, verwarming, plafonds en verlichting is bepalend voor het oplossen van de klachten. Nu, binnen het beschikbare budget, het binnenklimaat met de huidige kantoorindeling optimaliseren betekent per definitie dat de dimensionering van de klimaatinstallaties niet goed meer functioneert als de kantoorindeling daarna weer wijzigt. Dit betekent dat er opnieuw relatief hoge kosten gemaakt zouden moeten worden en een tweede periode van verbouwingswerkzaamheden de bedrijfsvoering stoort. Het gefaseerd uitvoeren biedt hier een oplossing waarbij fase één globaal omschreven kan woorden als ‘de buitenkant’ (schil) en fase twee als ‘binnenkant’ van het gebouw. Onafhankelijk van het hiervoor beschreven dilemma kan de keuze worden gemaakt uit de 3 voorgelegde ‘binnenklimaatopties’. Uitgaande van het te behalen resultaat (medewerkerstevredenheid) in relatie tot de kosten, duurzaamheid en uitvoering tijdens de reguliere bedrijfsvoering komt optie 3 Duurzame installatie: Luchtwater warmtepomp als beste optie voor de gemeente Bergen uit de bus.
Welke werkzaamheden kunnen op korte termijn worden gestart? Rekening houdend met de wens van het Managementteam, de financiële consequenties hiervan en het te nemen besluit van het college van burgemeester en wethouders hierover, kunnen de meeste bouwkundige werkzaamheden aan de buitenschil en de schilderwerkzaamheden uitgevoerd worden. Concreet betekent dit: • vervanging bestaande kozijnen en beglazing; • vervanging zonwering; • schilderwerk buitengevels en beplating; • spouwmuurisolatie; • isolatie gevelpanelen; e • isolatie en stucwerk 1 verdieping bestuursvleugel; • (dakisolatie). Het onderdeel ‘dakisolatie’ vormt vooralsnog een onduidelijke factor in het geheel omdat er zich op het dak veel airco’s en luchtbehandelingskasten bevinden. Dakisolatie betekent in veel gevallen een laag toevoegen op het dak waardoor deze apparaten tijdelijk verwijderd en op een hoger niveau weer teruggeplaatst moeten worden (te korte aansluitingen). Alternatief is isolatie aan de onderzijde van het dak. Hiervoor dient op de meeste plaatsen de verlichting en het plafond te worden verwijderd.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
13/23
Waarom deze aanpak? Zoals hiervoor al enkele keren gesteld is de complexiteit van de werkzaamheden zo groot dat een simpele aanpak niet volstaat indien we efficiënt met onze financiële middelen willen omgaan en een continuering van de bedrijfsvoering willen waarborgen. Het Energieprestatielabel (EPL) voor het gemeentehuis (waarbij ‘prestatie’ niet het juiste woord is) valt momenteel in de categorie G (2,14)! Wanneer de gemeente Bergen zich wil manifesteren als een duurzame gemeente dan past hier toch zeker een hogere categorie bij. Bouwkundige verbeteringen doorvoeren in combinatie met het aanbrengen van een duurzame installatie: luchtwater warmtepomp, levert de EPL-categorie B (1,09) op wat voor een kantoorgebouw met oorspronkelijk bouwjaar 1966 een uitstekende score is. De interieurverlichting vervangen door energiezuinige LED-verlichting levert buiten het 2 terugbrengen van de CO - uitstoot een financieel voordeel in de exploitatiekosten op. Kortom, een oplossing die op een duurzame manier de klimatologische tekortkomingen aan het gebouw opheft. De voorgestelde, gefaseerde aanpak; eerst buitenschil, daarna binnenmaatregelen, geeft ons ste de tijd om weloverwogen besluitvorming over de aanpassing/indeling van de secretarie 1 , 2 verdieping en het backoffice te komen die een toekomstbestendige organisatie van de gemeente Bergen kan faciliteren. Als het college akkoord gaat met deze aanpak zal een extra investering noodzakelijk zijn en zal de raad gevraagd moeten worden hiervoor additioneel krediet beschikbaar te stellen. Hoewel het snel optisch inpassen van het gemeentehuis in het plan Mosaïque door het schilderwerk als eerste uit te voeren de voorkeur zou verdienen, levert dit de nodige risico’s op. Beschadigingen door aanbrengen isolatie en ramen dienen achteraf te worden gerepareerd. De daktrim verandert waardoor de schilderwerkaansluiting moet worden hersteld. Dit betekent dat als gevolg van de termijnen die nodig zijn voor de bouwkundige werkzaamheden en de periode waarin gestukadoord en geschilderd kan worden, deze laatste werkzaamheden in het voorjaar van 2016 uitgevoerd kunnen worden.
Na besluitvorming over de eerste renovatiewerkzaamheden (schil) kan het procesvoorstel voor renovatie van de kantoorruimten in het gemeentehuis gemaakt worden. Het verstrekken van informatie aan de gemeenteraad over de ondermaatse huisvesting waarbij de de noodzaak wordt aangetoond om deze aanzienlijk te verbeteren zal de opmaat gaan vormen voor dit proces. Een rondgang door een deel het gebouw met gemeenteraadsleden om de staat hiervan te laten zien is een eerste stap in dit proces. De vleugel van de backoffice is hier zeer geschikt voor. Als afsluiting kan een 3D-pesentatie de raadsleden een beeld geven hoe de beschikbare ruimte getransformeerd zou kunnen worden tot eigentijdse werkomgeving voor de medewerkers. Om dit proces in gang te kunnen zetten zal er als eerste een architect gekozen moeten worden. Het architectenbureau zal aantoonbare recente ervaring moeten hebben met het ontwerpen van overheidskantoren (bij vookeur gemeentehuizen) en moeten beschikken over een binnenhuisarchitect binnen het team. Het voorstel voor architectkeuze zal via managementteam voorgelegd worden aan het college als bestuurlijk verantwoordelijke voor de bedrijfsvoering, waarbij overleg/inspraak van het personeel als belangrijk criterium bij de architectkeuze zal gaan gelden. Het Managementteam, de griffie en de ondernemingsraad zullen, evenals een afvaardiging uit het personeel (bijvoorbeeld de werkgroep DOEN!), nauw betrokken worden bij de te maken keuzes met betrekking tot ontwerp, inrichting en gebruik van de kantoorruimte.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
14/23
Kosten Onderstaand een overzicht van de bedragen die aan de verschillende opties verbonden zijn. In het hoofdstuk Keuzebepaling zijn de uitgangspunten beschreven. De kosten die gekoppeld zijn aan de voorgestelde keuze worden weergegeven in de paragraaf Investeringsschema zoals die is opgenomen aan het einde van dit hoofdstuk. o
Vervanging kozijnen, beglazing en zonwering (schilderwerk buitengevels) Vervanging bestaande kozijnen en beglazing Schilderwerk buitengevels en beplating e Isolatie en stucwerk 1 verdieping bestuursvleugel Verwijderen bestaande (uitval)zonwering en plaatsen screens met centrale elektrische aansturing op 3 gevels € 390.000,-
o
Aanpassing luchtverversing/koeling/verwarming Globale budgetraming Voor het realiseren van de aangegeven concepten zijn op basis van vierkante meters kostenkengetallen opgezet. De prijzen zijn aangegeven per optie. Voor de uitgebreide beschrijving van de opties wordt verwezen naar het onderzoeksrapport van Volantis Globale kostenraming (nauwkeurigheid ± 15%) Voorgestelde maatregelen Totale bruto vloeroppervlakte ± 3.500m2
Kosten
Conventioneel installatieconcept -> optie 1 -
Vervanging bestaande lbk’s Kanaalwerk uitbreiden Compleet nieuwe koelinstallatie Controle luchthoeveelheden diverse vertrekken inclusief rapportage Controle systeeminstellingen klimaatinstallaties en indien noodzakelijk aanpassen setpoints Vernieuwen en uitbreiden regeltechniek/regelkasten inclusief onderlinge koppelingen en afstandsbeheer
TOTAAL
€
205.500,-
€
341.500,-
€
212.500,-
Duurzame installatie: Bivalent -> optie 2 -
WKO Bron 9.9 m3/h compleet met TSA Elektrische warmtepomp Vloerverwarming Vervanging bestaande lbk’s Kanaalwerk uitbreiden Controle luchthoeveelheden diverse vertrekken inclusief rapportage Controle systeeminstellingen klimaatinstallaties en indien noodzakelijk aanpassen setpoints Vernieuwen en uitbreiden regeltechniek/regelkasten inclusief onderlinge koppelingen en afstandsbeheer
TOTAAL Duurzame installatie: Luchtwater WP -> optie 3 -
Luchtwater warmtepomp + Droge koeler Vervanging bestaande lbk’s Kanaalwerk uitbreiden Controle luchthoeveelheden diverse vertrekken inclusief rapportage Controle systeeminstellingen klimaatinstallaties en indien noodzakelijk aanpassen setpoints Vernieuwen en uitbreiden regeltechniek/regelkasten inclusief onderlinge koppelingen en afstandsbeheer
TOTAAL
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
15/23
Isolatie schil Constructie
Omschrijving
Specificatie
Kosten/m2
• spouwmuur + volkernplaatpanelen
Na-isolatie d.m.v. HRThermoparels
HR++ parels (EPS), λ = 0,033 W/m.K
ca. € 15,00
• dak
Verwijderen bestaande dakbedekking
Sloop- en demontage bitumen
ca. € 7,50
Mogelijk kan bestaande bitumen ook worden gehandhaafd als tussenlaag;
Stortkosten bitumen afval 100 mm steenwol, Rc = ca. 2,5 100 mm PS, Rc = ca. 2,5 eenlaags APPgemodificeerd + dampremmende tussenlaag Randafwerking met aluminium daktrim + indekstrook
ca. € 175,00 ca. € 25,00
Prijs per ton (o.b.v. 4 mm dikte)
Isolatie aanbrengen (1) Isolatie aanbrengen (2) (alternatief) Dakbedekking
ca. € 20,00 ca. € 28,50
ca. € 27,50
Totaal isolatie
o
99-4
ca
Vervanging systeemplafonds en verlichting Demonteren en afvoeren bestaande systeemplafond. Aanbrengen nieuw systeemplafond (600*600) Vervanging TL-armaturen door LED inbouwarmaturen voorzien van schakelaars met bewegingssensoren en aanpassen E-installatie
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
16/23
Toelichting / opmerking Prijs per m2 hangt o.a. af van totaal aantal m2, bereikbaarheid, werkhoogte e.d. Een spouwmuur uit eind 60-er jaren is veelal niet breder dan 60-70 mm.
Uitgangspunt is een volledig gekleefde dakbedekking, dus geen ballast (grind). Prijs per m1 i.p.v m2
€ 62.000,-
€ 90.000,-
o
99-4
Sloop Raadhuisstraat 4 (voormalig VVV-/-Mosaïque-kantoor) - Beveiliging weghalen en omleggen - Sloop en aanhelen - Weghalen en aanhelen bestrating - Hekwerk maken - Aanbrengen verlichting parkeerplaatsen - Aanpassing bestrating/inrichting binnentuin - Asbestinventarisatie tbv sloopmelding Totaal
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
17/23
€ 42.900,-
o
4
99-4
Verbeteringen ingang gemeentehuis Rijkswegzijde Inclusief afwerking de ‘sokkel’ rond de bestuursvleugel
4
Bijlage 3: plattegrond
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
18/23
pm € 20.000,-
Investeringsschema o
Vervanging kozijnen, beglazing en zonwering (schilderwerk 1 buitengevels)
€ 390.000,1
o
Aanpassing luchtverversing/koeling/verwarming, gevel- en dakisolatie
o
Vervanging plafonds/verlichting
o
Sloop Raadhuisstraat 4 (voormalig VVV-/Mosaïque-kantoor) € 42.900,- -/- € 30.000 (budget Mosaïque)
€ 12.900,-
Aanbrengen verbeteringen aan ingang gemeentehuis Rijkswegzijde 1 en afwerking de ‘sokkel’ rond de bestuursvleugel
€ 20.000,-
o
o o
1
1
5
€ 90.000,-
Advies-, technische rapportage-, architect- en begeleidingskosten
Onvoorzien
€ 274.500,-
6
€ 85.500,+ € 80.000,-
A.
€ 952.900,-
Toekomstige organisatie gemeente Bergen Als indicatie voor extra kosten die gemoeid zijn met het verbeteren van de werkruimten op ste de de 1 , 2 verdieping, de backoffice, de fractieruimte en de bestuursvleugel kan uitgegaan 2 worden van een rekenbedrag van € 525 p/m . Bij een bruto vloeroppervlak betekent dit voor: ste
de
B. werkruimten op de 1 , 2 verdieping, de backoffice en de fractieruimte Advies-, technische rapportage-, architect- en begeleidingskosten 6 Post onvoorzien Totaal B
€ 620.500,€ 155.000,+ € 77.500,€ 853.000,+ € 1.805.900,-
ste
C. bestuursvleugel (begane grond + 1 verdieping) Advies-, technische rapportage-, architect- en begeleidingskosten 6 Post onvoorzien Totaal C
€ 257.000,€ 64.000,+ € 32.000,€ 353.000,-
Totale investering (inclusief beschikbare middelen)
+ € 2.158.900,-
TOTAAL B + C € 1.206.000,(≈ € 100.000, - per jaar)
5 6
99-4
nauwkeurigheid ± 15%; zie hoofdstuk Kosten Vroeg in dit proces wordt rekening gehouden met een post onvoorzien van 10%. Naarmate de planvorming verder gestalte krijgt wordt dit percentage aangepast.
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
19/23
Fasering uitvoering in relatie tot de investeringen De fasering in de uitvoering zal volgens onderstaand overzicht gebeuren waarbij besparingen in fase A en/of fase B worden toegevoegd aan fase C: 1
1. fase A : werkzaamheden buitenkant (schil) van het gebouw; 2
ste
2. fase B (+ deel A ): werkruimten op de 1 , 2 fractieruimte);
de
verdieping, de backoffice (en de
2
3. fase C (+ resterende deel A ): bestuursvleugel.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
20/23
Investeringschema start werkzaamheden schil van het gebouw Als het college conform voorstel toestemming geeft om te starten wordt met de werkzaamheden die behoren tot het verbeteren van de schil levert dit onderstaand investeringsschema op dat past binnen het beschikbare krediet en de reserveringen in het meerjarenonderhoudsplan van ± € 860.000,-: Vervanging kozijnen, beglazing en zonwering (schilderwerk/isolatie 1 buitengevels)
o
o
o
€ 12.900,-
Aanbrengen verbeteringen aan ingang gemeentehuis Rijkswegzijde 1 en afwerking de ‘sokkel’ rond de bestuursvleugel
€ 20.000,-
Advies-, technische rapportage-, architect- en begeleidingskosten
Onvoorzien
o A.
Sloop Raadhuisstraat 4 (voormalig VVV-/Mosaïque-kantoor) € 42.900,- -/- € 30.000 (budget Mosaïque)
1
o
€ 408.000,-
7
€ 44.500,+ € 41.000,-
1
€ 526.400,-
Van de beschikbare middelen resteert dan na uitvoering € 333.600 waarvoor de volgende werkzaamheden in de tweede tranche nog uitgevoerd moeten worden: o
Aanpassing luchtverversing/koeling/verwarming en dakisolatie
o
Vervanging plafonds/verlichting 1
o
A.
1
€ 256.500,-
8
€ 90.000,-
Advies-, technische rapportage-, architect- en begeleidingskosten
Onvoorzien
o
1
9
€ 41.000,+ € 39.000,-
2
€ 426.500,-
Op basis van het beschikbare bedrag van ± € 860.000,- levert de huidige financiële planning in deze fase een tekort op van € 92.900,-. A. 1 2 A. A.
€ 526.400,+ € 426.500,€ 952.900,-
Beschikbaar Tekort
– € 860.000,€ 92.900
7
Vroeg in dit proces wordt rekening gehouden met een post onvoorzien van 10%. Naarmate de planvorming verder gestalte krijgt wordt dit percentage aangepast. 8 nauwkeurigheid ± 15%; zie hoofdstuk Kosten 9 Vroeg in dit proces wordt rekening gehouden met een post onvoorzien van 10%. Naarmate de planvorming verder gestalte krijgt wordt dit percentage (naar beneden) bijgesteld.
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
21/23
Exploitatievoordelen Hoewel het behalen van exploitatievoordelen geen uitgangspunt is voor de verbeteringen aan het gemeentehuis zal dit zeker het geval zijn. De maatregelen zullen leiden tot een lager gas- en elektriciteitsgebruik. De exacte financiële vertaling hiervan zal pas kunnen gebeuren nadat de definitieve keuzes gemaakt zijn; wanneer duidelijk is welke duurzaamheidsmaatregelen doorgevoerd zullen worden. Met ingang van begrotingsjaar 2015 (Kadernota 2015) zijn geschatte besparingen op de energiekosten al ingeboekt om de investering van € 700.000 te kunnen realiseren. Energiebesparende maatregelen Met het oog op energiezuinigheid en milieu kunnen de volgende maatregelen worden toegepast: 1. Optimalisering zontoetreding (buitenzonwering); 2. Schilverbetering (glasvlakken, muren en dak); 3. Voldoende ventilatielucht, efficiënt voorverwarmd (WTW of voorverwarmer WKO); 4. Geen of zo beperkt mogelijke energievernietiging (niet gelijktijdig koelen en verwarmen); 5. Aanpassing verlichting (vervanging TL- door LED-verlichting).
Energieprestatie berekening Een energieprestatieberekening conform ISSO 75 is uitgevoerd om de effecten van de bouwkundige en installatietechnische verbeteringen op het energieprestatielabel in kaart te brengen. Tijdens het toetsen van het huidige G (1,84) label van het gemeentehuis in Bergen, berekend door Eneco Energie handelsbedrijf B.V. Afdeling Energie Management Diensten, zijn grote onvolledigheden aan het zicht gekomen zodat ook het label van de bestaande situatie herberekend is. De volgende foutieve uitgangspunten van de bestaande labelberekening zijn aangepast: - De oriëntatie van het label klopt niet, het gebouw is 45 graden gedraaid ten opzichte van wat is aangehouden voor het berekenen van het label; - De constructiedelen zijn gelijk voor het hele gebouw, er is geen onderscheid gemaakt tussen bouw uit 1968 en 1988; - Alle constructiedelen zijn verwerkt als geïsoleerde delen, wat niet overal het geval is; - Er zijn twee sectoren gemaakt waar er vier nodig zijn; - De twee sectoren die zijn tevens niet juist “gescheiden”, zo zijn er bijvoorbeeld in één sector twee verschillende installatie systemen; - Afmetingen van geveldelen/glasvlakken/panelen kloppen niet of zijn afwezig. Hieronder staat weergegeven wat de effecten zijn op het energielabel in het geval van de bestaande situatie, de situatie na drie gradaties bouwkundige schilverbeteringen en wanneer de drie verschillende installatieconcepten worden toegepast. Opvallend is dat de drie gradaties schilverbetering nauwelijks tot weinig labelverbetering met zich meebrengen. Huidige situatie Bouwkundige verbetering 1 Bouwkundige verbetering 2 Bouwkundige verbetering 3 Bouwkundige verbetering 1 + conventionele installaties Bouwkundige verbetering 1 + duurzame installatie: bivalent Bouwkundige verbetering 1 + duurzame installatie: Luchtwater warmtepomp
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
22/23
G E E E D A B
2,17 1,51 1,51 1,47 1,39 0,96 1,09
Planning
Omschrijving / doorlooptijd (in weken)
Week 01 Week 02 Week 03 Week 04 Week 05 Week 06 Week 07 Week 08 Week 09 Week 10 Week 11 Week 12 Week 13 Week 14 Week 15 Week 16 Week 17 Week 18 Week 19
Keuze projectomvang Maken technische beschrijvingen; ramen/kozijnen/zonwering Aanbesteding ramen/kozijnen/zonwering Opdrachtverstrekking ramen/kozijnen/zonwering Start werkzaamheden ramen/kozijnen/zonwering Maken technische beschrijvingen gevelisolatie Aanbesteding gevelisolatie Opdrachtverstrekking gevelisolatie Verbetering herkenbaarheid ingang gemeentehuis Sloop raadhuisstraat 4 Maken technische beschrijvingen schilderwerk Aanbesteding gevelisolatie schilderwerk Opdrachtverstrekking schilderwerk
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
23/23
Bijlage 1
99-3
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
bijlage 1
Bijlage 2
99-3
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
2/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
3/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
4/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
5/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
6/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
7/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
8/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
9/10
bijlage 2
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
10/10
bijlage 2
Bijlage 3
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1
Bijlage 4
99-4
(PvA) Renovatie gemeentehuis v2.1