Pers MEESTERES VAN DE HORIZONT ANNE-MIE VAN KERCKHOVEN 18.02.2012 – 27.5.2012 www.muzee.be ------------------------------------------------------------------------------
Mu.ZEE presenteert vanaf 18 februari een solotentoonstelling van de Belgische kunstenares Anne-Mie Van Kerckhoven (°1951). Zij brengt de meest uiteenlopende media samen in complexe installaties. Ze tekent, schildert, doet performances, maakt computeranimaties en video-installaties. In de afgelopen dertig jaar heeft ze dan ook een omvangrijk multimediaal oeuvre samengesteld. Meesteres van de horizont is een coproductie tussen de Renaissance Society in Chicago en Mu.ZEE. Voor deze tentoonstelling presenteert Mu.ZEE zeven recente reeksen van Anne-Mie Van Kerckhoven. Videoanimatie, computer gegenereerde prints en een groot aantal tekeningen worden aangevuld met representatieve werken uit haar oeuvre, tentoongesteld in een door de kunstenares zelf ontworpen unieke tentoonstellingsarchitectuur gericht op de horizonlijn van de Noordzee!
Tijdens de tentoonstelling is er een optreden voorzien van Club Moral: Anne-Mie Van Kerckhoven richtte de noise band Club Moral op samen met Danny Devos. Deze band is berucht om zijn controversiële performances. Negen jaar geleden voegde Mauro Pawlowski zich bij de groep, waar de laatste jaren ook Aldo Struyf deel van uitmaakt. Voor meer info over waar en wanneer: zie muzee.be De publicatie Mistress of the Horizon die de tentoonstelling begeleid, werd uitgegeven bij Lannoo.
Meesteres van de horizont Anne-Mie omschrijft de kerngedachte van de tentoonstelling als een melancholisch gevoel, ingegeven door een verlangen naar oneindigheid en de afkeer ervoor. Een gevoel van bodemloosheid, dat makkelijk omslaat in euforie en utopische gedachten. Ze stelt dat we – bij gebrek aan houvast – deze euforie proberen in stand te houden met een fixatie voor luxe, perversie en andere pseudo-ervaringen. De steeds groter geworden fascinatie voor hemellichamen leidt volgens haar tot ontaarding en ontmenselijking. Het bestaan van termen als ‘zwarte zon’, ‘zwarte gaten’, ‘zwarte onzichtbare materie’ en de verleiding die daarvan uitgaat, brengt Van Kerckhoven in verband met een onbestemd besef van verlies, een rechtstreeks gevolg van de afstand die de beschaving schept tussen hart en rede. Deze dualiteit vormt het onderwerp van de hedendaagse kunst. Zij wil met haar werk herinneren aan de Prima Materia en aan de oeroude koploze buikgodin Baobo die keek door haar tepels en sprak door haar vulva. Ze danst op obscene wijze om hopelozen terug aan het lachen te krijgen. Tentoonstellingsarchitectuur De tentoonstellingsarchitectuur heeft de kunstenaar zelf ontworpen. Ze koos voor zes zwart-wit gestructureerde formaties, zoals de bladspiegel van een tijdschrift. Twee neutrale wanden – een grijze en een tweekleurige – snijden de formaties doormidden. Behalve de grijze, vertonen alle wanden – door een kleurverschil op 1,50 m hoogte – een fictieve horizont; een maatstreep om de werken op, onder of boven te animeren, een tijdslijn waarop de werken een verhaal vertellen als personages. Anne-Mie omschrijft een horizont als een fictieve scheidingslijn tussen twee elementen, die verdeelt en perspectief biedt. Het suggereert een einde en het bevrijdt de geest van dwang en doel. Om bewust in deze andere realiteit te stappen, is er gekozen om het volledige grondvlak van de tentoonstelling op te hogen. Je betreedt een platform met eigen regels, codes en intenties. De structuur van de tentoonstelling wordt bepaald door zes digitale collages (Nonzero/Pastime) die gebaseerd zijn op een tekst rond het idee ‘anti-sade’ die de kunstenaar in 2002 schreef. De andere tekeningen en digitale prints in de tentoonstelling zijn gegroepeerd volgens de inhoud van het bijhorende tekstfragment. De reeksen zijn dus uit elkaar gerukt, uit de cocon van hun interne logica. De titels van de reeksen tekeningen zijn: 1. In een Saturnische Wereld 2. Sisyphus, gelukkig 3. Divine Proportions (Determinism, occult)
4. In the Service of Man 5. Sleek De zes tekeningen van In een Saturnische Wereld bevatten –behalve de eerste die als basis dient voor de vormgeving van de volgende – elk een strofe uit de inleiding van de bundel Poèmes Saturniens (1866) van Paul Verlaine. Anne-Mie Van Kerckhoven beschouwt Saturnus als de ‘planeet der wilden’, wat ze in verband brengt met overvloed en verspilling. De elf tekeningen van Sisyphus, gelukkig vinden hun grondslag in het boek Het diabolisme in de hedendaagse roman (1962) van Oskar Van Der Hallen. Het is een christelijk studiewerk over de aanwezigheid van het duivelse in de literatuur van de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw. De teneur van het boek relateerde Van Kerckhoven aan suggesties van artificiële dieptewerking en aan een soort donkere afbeeldingen van modellen in de hedendaagse mode-journalistiek. De serie Divine Proportions (Determinism, occult) bestaat uit tien collages en tekeningen waarin de kunstenaar het hoofd van modellen uit een Berlijns tijdschrift vervangen heeft door manen van Saturnus en Jupiter. Daaraan voegde ze wetenschappelijke schema’s van perspectiefbeheersing en psychologische beeldverwerking toe en gaf ze titels met een zelfgemaakte esoterische dimensie. In the Service of Man bevat drie tekeningen of collages met een mefisto-figuur in een wereld van modernisme en kunstmatig geconstrueerde betekenisvelden. Twee tekeningen vertonen een gedeconstrueerde vrouwenfiguur als een twintigste-eeuws kunstwerk in een Parijs interieur van een kunstverzamelaar. Sleek bestaat uit twee werken, met de afbeelding van een merkwaardige figuur uit het tijdschrift Sleek en termen die te maken hebben met massaconsumptie, kosmische gevoelens en universalisme. De interactieve conceptuele animatie Pluriform II kan in de tentoonstelling online gemanipuleerd worden. De interactie is live te volgen. De zestien werken uit de serie Mastering the Horizon zijn de acteurs van deze soap. Het werd gerealiseerd in Quicktime VR, een gedateerd computerprogramma waarmee driedimensionale ruimtes gesuggereerd kunnen worden. Het verhaal verwijst naar oude symbolen en kernrichtlijnen voor het spannend houden van verhalen. De tentoonstelling baadt in het geluid van de animatie Mijn hartvan mijn Komen in het Zijn (2002), met een muziekfragment uit Mutations van Jean-Claude Risset, en van de film Adam of Eva in het Paradijs (2004) met Mauro Pawlowski.
Over het oeuvre van Anne-Mie van Kerckhoven Collage In haar tekeningen en schilderijen combineert Anne-Mie Van Kerckhoven dikwijls grafische elementen met felgekleurde vlakken en fluo-accenten. In die zin vertonen ze gelijkenis met de pop art en het werk van kunstenaars als Andy Warhol en Roy Lichtenstein. Haar keuze gaat naar de nieuwste computertechnologieën. Ze scant bijvoorbeeld tekeningen in voor computerfilms, die ze vervolgens verrijkt in Photoshop. Eerst in zwart-wit en daarna aangevuld met kleuren, om de tekening tot leven te brengen. Soms vertrekt ze ook van bestaande gedrukte afbeeldingen uit de massamedia, die ze – in functie van een specifiek idee of project – bewerkt met de computer en vervolgens afdrukt op kunststof. Vaak maakt Van Kerckhoven gebruik van collagetechnieken, zowel aan de tekentafel als achter de computer. Afbeeldingen afkomstig uit oude en recente tijdschriften, kunstboeken en diverse soorten lees- en studieboeken verwerkt ze samen met getekende fragmenten tot collages. Ze voegt ook teksten, muziek- en geluidsfragmenten, woorden of slogans toe aan de beelden. Door de woorden uit hun alledaagse context te halen en te integreren in het kunstwerk, ontstaat er ruimte voor nieuwe betekenissen. Vrouw en media Inhoudelijk gaat haar aandacht vooral naar het beeld van de vrouw en in het bijzonder naar de manier waarop de media haar voorstellen. Anne-Mie Van Kerckhoven maakt gebruik van zacht pornografische afbeeldingen uit tijdschriften, die ze bekijkt vanuit het standpunt van de vrouw. Ze analyseert de clichés over vrouwelijkheid en de mannelijke kijk op het vrouwelijk lichaam. Ik bezie die vrouwen niet vanuit een feministisch standpunt. Niet als een slachtoffer. Ze oefenen meer een bezwerende macht uit op de mannen. Hoe ze er uit zien en hoe ze zich gedragen, dat inspireert mij. Door de beelden van naakte vrouwen te bewerken met de computer wil ze onderdrukte verlangens en begeertes omzetten in tekst en beeld. Ze onderzoekt het sociale radarwerk dat de gedragspatronen van man en vrouw bepaalt; ze observeert het obscene en het weerzinwekkende in de maatschappij, dat wat zich beweegt op de grens van het toelaatbare. Ook media, macht en manipulatie zijn veel voorkomende thema’s in het werk van AnneMie Van Kerckhoven. Ze gebruikt en analyseert beelden uit tijdschriften, tv-series, soaps; beelden die de publieke opinie informeren, maar ook sturen en manipuleren.
De massamedia geven de mensen wat ze willen, het is een apparaat om met elkaar te communiceren. Op een bijzonder gevaarlijke manier toont het hoe mensen denken en zijn. En dat hele apparaat, het systeem, kneedt de mens. Ze experimenteert met deze mediabeelden, ze vervormt en perverteert ze. Ik probeer universele waarden over te brengen door uitdagende fragmenten uit tijdschriften bij elkaar te brengen en thema’s te behandelen zoals opzettelijke vernieling, erotiek, perversie, koopkracht en seks. Ik stel ze graag voor als zinnig en constructief. Via oude rituele onderverdelingen plaats ik deze betekenissen in een universeel kader, zodat ze begrijpbaar en communiceerbaar worden. Ik maak dus een begrippenset met de informatie die we kennen. Vervolgens transcendeer ik ze tot instrumenten die me een doorzicht geven op de werkelijkheid en de reden van ons bestaan. Kunst heeft voor Anne-Mie Van Kerckhoven een maatschappijkritische functie. Ze gelooft in de therapeutische mogelijkheden en de helende rol van de kunst, zowel voor zichzelf als voor anderen.
Fictieve personages Van Kerckhoven presenteert haar werk als een soort logboek, waarin ze haar kijk op de wereld, haar positie als vrouw op de filosofie, geschiedenis, psychoanalyse, culturele omgevingen, stripverhalen, popmuziek, punk en vooral op de massamedia in kaart brengt. Elke tekening of print beschouwt ze als een fictief personage in een groter verhaal. In dat opzicht zijn het behalve uitingen van beeldende kunst ook figuratieve/narratieve/linguïstische constructies. Het illustreert treffend dat voor haar de verschillende manieren om een betekenis over te brengen op gelijke voet staan, of die nu tekstueel, visueel, abstract dan wel figuratief zijn. In deze werken zijn het allemaal grafische voorstellingen. Hun informatieve karakter is even belangrijk en alle functioneren als een taal. Reeksen In 2008 organiseerden Britse scenarioschrijvers een driedaagse workshop te Brussel. De workshop richtte zich tot iedereen die verhalen voor televisie wilde schrijven. Ook AnneMie ontving een uitnodiging. De advertentie voor de workshop prikkelde haar jarenoude nieuwsgierigheid naar de verteltechnieken van de televisie en van feuilletons in het bijzonder. Toen de workshop ten einde liep, dienden de deelnemers een verhaal uit te werken dat zich afspeelde in een Brussels appartement. Daar ontstond bij haar het idee en het scenario voor het maken van de soap A-Flat in Belgium, later Pluriform II genoemd. Concreet resulteerde de opdracht twee jaar later in Mastering the Horizon, een reeks van zestien digitale afdrukken. Mastering the horizon is de vierde reeks digitale prints die Van Kerckhoven de voorbije vier jaar heeft uitgewerkt. Vorige reeksen zijn REG
2010, JEM 2009 en Palet 2008. De vier reeksen vloeiden rechtstreeks voort uit Headnurse, een Seks- en Technologieproject, dat ze uitwerkte tussen 1995 en 2004. In Headnurse maakte Anne-Mie voor het eerst systematisch gebruik van zacht pornografische afbeeldingen van vrouwen die verwijzen naar sociaal-economische zwaartepunten in de hedendaagse maatschappij. Ze vertrok van zesennegentig vrouwen uit een collectie afbeeldingen die ze al meer dan twintig jaar verzamelde via ‘blotevrouwen-tijdschriften’ tot aan de seksuele revolutie. Voor elk van die vrouwen koos ze een woord uit het domein van de ‘artificiële intelligentie’. Vorm en kleur van de afbeelding werden door het woord bepaald. Zo verliest de term zijn abstractie en maakt het opnieuw deel uit van het natuurlijke. Ze baseerde zich op biologische processen die met zelforganisatie te maken hebben, op het versmelten van termen uit de ruimtevaart en de cosmetica en op de fases van een alchemistisch proces voor de manieren waarop ze achteraf de vrouwenafbeeldingen in nieuwe contexten tentoonstelde. De vier reeksen met digitale prints die volgden op Headnurse zijn bovenal vervormingen en collages, ontstaan uit scanner,scherm en inkjetprinter. Typische picturale elementen keren terug: afbeeldingen van vrouwen, vlakken met hevige kleuren en tekstblokken in discrete lagen over en naast elkaar. De prints zijn een vingerwijzing naar onze door wellust gedreven, hoogtechnologische en marktgerichte wereld. Ze puren hun expressieve kracht uit kleur, vorm en de schikking van de elementen. Waarneming en bespiegeling kunnen op deze manier in vlottende ideeën veranderen, dwingend, omdat ze ten dienste staan van een zachte chaos die tot een nieuwe geërotiseerde structuur leidt. (uit de publieksbrochure Meesteres van de Horizont)
---------------------------Mu.ZEE, Kunstmuseum aan zee Romestraat 11 B - 8400 Oostende 10 -18 / maandag, 25.12 & 1.1 €7
individueel
€5
55+, groepen
€1
13-26jaar
Gratis tot 12 jaar ( het ticket verleent toegang tot alle andere de tentoonstellingen in Mu.ZEE, alsook tot de permanente collectie van Mu.ZEE) Rondleidingen: max. 25 pp - Gids:€60 – na reservering via+ 32 (0)59 24 21 91
[email protected]. Voor de pers: afbeeldingen zijn te downloaden via www.muzee.be. Ga naar pers en vraag uw login en paswoord aan.
